________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
હાય પરંતુ તે ધ્રુવ કે તીથંકર હાવાના કારણે નહીં, પણ તેમનામાં રહેલા ગુણાના કારણે તે ઉપાસ્ય બનેલ છે.
નાના ઉપાસ્ય દેવ તીર્થંકરા છે. હવે પ્રશ્ન એ થાય છે કે કાઇ તીંકરની તેમનામાં રહેલા ગુણાના કારણે ઉપાસના કરીએ, તેમની તરફ ભક્તિ દાખવીએ તે તેનાથી આપણને કવા પ્રકારના લાભ થાય ? તીર્થંકર ભગવાન તે વીતરાગ છે. તેમને ક્રાઇ પ્રત્યે રાગ નથી તેમજ દ્વેષ પણ નથી.
पन्नगे च सुरेन्द्र च कौशिके पादसं स्पृशि । निर्विशेषमनस्काय श्रीवीरस्वामिने નમઃ ।
પેાતાના ચરણને દ્વેષ બુદ્ધિથી દંશ દેનાર કૌશિક સર્પ તરફ જેમને દ્વેષ નથી તથા પેાતાના ચરણને અનુરાગ બુદ્ધિથી સ્પર્શી કરી વંદન કરનાર કૌશિક ઇંદ્ર તરફ જેમને રાગ નથી-અર્થાત્ તે તરફ જેમને સમ ભાવ છે તે વીર પરમાત્માને મારા નમન છે.
હવે જો તી કર ભગવાન રાગદ્વેષથી પર હોય તો તેમની ભક્તિ શા માટે કરવી ? તે જો કાઇપણ રીતથી સહાયક થવાના ન હોય, તેા તેમની ભક્તિ કરવાથી શે લાભ ? અલબત, જૈન સિદ્ધાંત પ્રમાણે તીથંકર ભગવાન રાગદ્વેષથી રહિત અર્થાત્ વીતરાગી વિશુદ્ધાત્મા હેાવાથી નથી કાઇપણ વસ્તુના કર્તા કે નથી ભોકતા. આમ છતાં તેમને નિમિત્તજન્ય કર્યાં ગણવામાં આવે છે. નિમિત્તજન્મ કર્તો પોતે કાંઇ કરતો નથી છતાં તેના નિમિત્તથી ભકતને ઋષ્ટ વસ્તુ મળી રહે છે. આ શ્રદ્ધા જૈનભકિતના પાયામાં છે. હવે આપણે આ બાબત જોએ. આચાય સમંતભદ્ર રવય ંભૂરાત્રમાં વાસુપૂજ્ય તીર્થંકરનું સ્તવન કરતાં કહે છે કે
न पूजयार्थ स्त्वयि वीतरागे न निंदया नाथ विवांतवेरे । तथापि ते पुण्यगुणस्मृतिर्न : पुनाति चित्त दुरितांजनेभ्य : ॥ હે નાથ ! આપ તેા વીતરાગ છે એટલે આપની પૂજા કરવાના ક્રાઇ અર્થ નથી, વળી આપે તે વૈરનું
જેના અને ભક્તિ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વમન કરી દીધેલુ છે એટલે આપની નિદા કરવાને પણુ કાઇ અર્થ નથી. ( અર્થાત્ આપ પૂજા કરનારા તરફ પ્રસન્ન અને નિદા કરનારાઓ તરફ અપ્રસન્ન
થાઓ તેવી કાઇ શકયતા નથી. તે। પણ માપના પુણ્ય ગુણેાનુ સ્મરણ અમારા ચિત્તને પાપરૂપી મળેથી પવિત્ર બનાવે છે.” તાત્પ કે તીથંકર ભગવાન રય કાંણુ કરતા નથી તેા પણ તેમના પુણ્ય ગુણાની સ્મૃતિથી આપણા આત્મામાં જે શુભેાપયેાગ ઉત્પન્ન થાય છે તેનાથી પાપને ક્ષય થાય છે અને પુણ્યને ઉદય થાય છે માનતુંગાચાય પણુભકતામરસ્તોત્રમાં આદિનાથને સખાધીને કહે છે કે
" त्वत्संस्तवेन भवस' ततिस' निबद्ध पाप क्षणात् क्षयमुपैति शरीरभाजाम् । आक्रांतला कमलिनीलम शेषमाशु सूर्याशुभिन्नमिव शार मंधकारम् ॥ જેમ લેકમાં વ્યાપી રહેલા ભ્રમર જેવા શ્યામ રાત્રિના અંધકાર સૂર્યનાં કિરણા ઉગતાં નાશ પાસે છે, તેમ દેહધારી સાથે જન્મેાજન્મના સંબંધથી બંધાયેલુ પાપ તારા સ્તવનથી ક્ષણુમાત્રમાં નાશ પામી જાય છે.” અહી' તી કર પ્રસન્ન થઇને પાપો નાશ કરે છે તેમ કહેવામાં નથી આવ્યું. પણ તેમના સ્તવનથી આપણા હૃદયમાં એવા શુભ ભાવેા પ્રગટે છે કે તેનાથી . પાપના ક્ષણમાત્રમાં નાશ થઈ જાય છે, એમ સૂચવવામાં આવ્યું છે. આવા જ ઉલ્લેખા ખીજા સ્તોત્રોમાંથી પશુ મળી આવે છે.
હવે તીથંકર ભગવાનના ગુણાના સ્મરણથી અથવા તેમના સ્તત્રનથી ભાવ ધ્રુવી રીતે પવિત્ર અને આ મહત્ત્વના પ્રશ્નના ઉત્તર પણ જૈન સિદ્ધાંત પ્રમાણે મળી શકે છે. શુભ અને અશુભ એમ એ પ્રકારનાં કર્યાં છે. આ બંનેને આસ્રવ મન, વચન અતે કાયાની ક્રિયાથી થાય છે. જ્યારે આ ક્રિયા શુભ હાય છે ત્યારે શુભ ક્રમ અને છે અને જ્યારે ક્રિયા અશુભ હોય છે ત્યારે અશુભ ક્રમ અને છે. તીથંકર ભગવાનમાં અનુરાગ કરવા તે એક શુભ ક્રિયા છે એટલે આ ક્રિયાથી પાપ કર્મોના
For Private And Personal Use Only
