________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આ ઉપરથી તપાચરણની સાથે સાથે સંયમની દુર્બલ નગ્ન માસ ઉપવાસી, ઇ માયા રંગ; કેટલી જરૂરિયાત છે તે સમજી શકાશે. તપ શા માટે તે તે ગર્ભ અનંતા લેશે, બોલે બીજું અંગ. કરવું જોઈએ? કઈ રીતે કરવું જોઈએ? તપ કરવા અર્થાત્ માસક્ષમણને પારણે માસક્ષમણના ઉપવાસ પાછળ કેવું યેય હોવું જોઈએ ? તે સંબંધમાં દશ કરી પારણાને દિવસે માત્ર સુકાં પાંદડાં અથવા અડદના વૈકાલિક સત્રમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે-
મુઠીભર બકુલા ખાઈને કરેઠ વરસ સુધી તપસ્યા કરી, (બ) આ લોકના સુખ માટે કે ધન, સ્ત્રી, પુત્ર નગ્ન દિગંબરપણે જંગલમાં વિચરી શરીરને હાડપિંજર વગેરે ઇચ્છિત વસ્તુઓની પ્રાપ્તિ માટે તપ ન કરવું બનાવી દે, પણ જો તેના હૃદયમાં માયાને અંશ રહી જોઈએ. તપથી માગીએ તે મળી શકે પરંતુ તપ પાસેથી જાય તે તેણે અનંતા ભવો લેવા પડશે. આજ અર્થમાં આવી વસ્તુઓની માગણી કરવાથી તપને લાંછન લાગે શ્રી ઉમાસ્વાતિ મહારાજે તત્વાર્થ સત્રમાં નિઃા ગ્રતી છે, અને તપનું સારૂં ફળ ઓછું થઈ જાય છે. અર્થાત જે શલ્ય વિનાને હેય તેને જ વતી થવાનો
(4) પરલોકમાં પૌદ્ગલિક ઈચ્છિત સુખ મળે તે અધિકાર છે એવું કહ્યું છે. હેતથી તપ ન કર. તપથી આવી ઋદ્ધિ સિદ્ધિ મળે પૂજય મહાત્મા ગાંધીજીએ પણ કહ્યું છે કે “તપાપણ તેથી આત્મ આરીદ્ર ધ્યાનમાં પડી જાય છે દિની સાથે શ્રદ્ધા, ભક્તિ, નમ્રતા ન હોય, તો તપ એ અને પરિણામે મહા દુઃખમાં પડે છે. મેક્ષના મહાન મિથ્યા કષ્ટ છે. તે દંભ પણ હોય. એવા તપસ્વી કરતાં ફળને આપવાની શક્તિવાળો તપ તુચ્છ ફળની ખાતર સુખપૂર્વક ખાનારા પ્રભુભક્ત હજારગણું સારા છે." વેડફાઈ જાય છે.
દશવૈકાલિક સૂત્રમાં કહ્યું છે કેઃ “જે તપ કરે છે () લોકોમાં કીર્તિ વધે, પ્રશંસા, બોલબાલા થાય, પણ કષાયને નિરોધ નથી કરતા તે બાલ તપસ્વી છે. માન મળે તેવા ઇરાદાથી કે પૂજા સત્કારની અપેક્ષા ગજસ્નાનની માફક તેનું તપ કર્મોની નિજાને માટે રાખી તપ ન કરવું.
નહિ પણ અધિક કર્મબંધનું કારણ બને છે." (૩) કર્મની નિર્જરાના આશય સિવાય બીજું સત્રકૃત્તાંગ સૂત્રમાં કહ્યું છે કે “મેટા કુળમાં ઉત્પન્ન
વે, થયેલા હાઈને જેઓએ દીક્ષા લાધેલી હાય અને જેઓ અગ્નિના તાપમાં સુવર્ણ જેમ શુદ્ધ થાય છે, તેમ મહા તપવી હોય તેવાઓનું તપ પણ જે કીર્તિની કમરૂપી રજથી મલિન થયેલા આત્માને શુદ્ધ કરવા
ઈચ્છાથી થયેલું હોય તે તે શુદ્ધ નથી. પોતાની પ્રશંસા તપ એક અમોધ સાધન છે અને તેથી જ તપ એક મહાન કરવા કરાવવા માટે પોતાના તપની બીજાને જાણ કરે સાધના છે. પરંતુ વિષય કષાયાદિ દોષ દૂર કર્યા સિવાય, નહિ તે જ તે ખરૂં તપ છે." વૃત્તિઓ પર વિજય મેળવ્યા વિના, આત્મસ્વરૂપમાં માણસ પોતાની વૃત્તિ તે સ્વરૂપને સમજ્યા વિના માગતા આ સિવાય તપથી કઈ ખાસ લાભ થઈ માત્ર વસ્તુને ત્યાગ કરી દે છે તેથી તેના આત્માન સો નથી. ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી મહારાજે કલ્યાણ થતું નથી. મહાન તત્વજ્ઞાની શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીએ
સાચું જ કહ્યું છે કે ૫. ‘નવજીવન’ તા. ૧૨-૧૦-૧૯૨૪ १. जस्स विय हुप्पणिहिया, होति कसाया तवं चर तस्स। सो बाल तबस्सी विव, गयोहाण
परिस्सम कुणइ॥ ७. तेसिं पि न तवो सुद्धो निक्खन्ता जे महाकुला न नेवन्ने वियाणन्ति न सिलोग पबजए.
તપમ નિજા ચ.
For Private And Personal Use Only
