________________
(૯૩)
ગાય, બકરી, ઘેટી કે ભેંશ તથા ચાકર અડાણે મૂકી અને કરજદાર રૂપિયા લે ફરીથી તે આપવાને તે શક્તિવાળે ન હોય તે. લેણદાર પાસેથી તે અડાણ વસ્તુ માગી શકે નહિ. અવધિ પુરે થયે, કરજદારને ધન પ્રાપ્ત થાય તે લેણદાર પાસેથી પિતાની સઘળી અડાણુ વસ્તુ લઈ શકે. ધનવાન જે વૃદ્ધિ (ગાય, ભેંસના વાછરડા) ન આપે તે કરજદાર તે ગ્રહણ ન કરે. કરજદારે ચારા વિગેરેનું ખર્ચ આપ્યું હોય તે પણ તે ધનવાન આપે નહિ.
सप्रतिझं धृतं यच्चेत् गोमहिष्यादिकं वसु ॥ रौप्यान्दत्वा गृहीष्यामि पूर्णे काले तवैव तत् ॥ ४२ ॥
પ્રતિજ્ઞાપૂર્વક ગાય, ભેંસ વિગેરે મારું ધન, જે મુકેલું છે તે રૂપીયા આપી હું ગ્રહણ કરીશ. મુદત થાય એટલે એ વસ્તુઓ તમારી છે. ચાર ધોતિર્દિ ત ધન તૌલ્ય ત્રણનો ચત તવદ્દ જ્યારે કરજદારે અડાણ મૂકેલું ધન એર ચેરી જાય ત્યારે ધનીએ તેની કીમત કરજદારને ભરી આપવી; તે કહે છે –
मध्ये तत्र हृते चौरैगोधने तूत्तमर्णिकः ॥ तन्मौल्यं सकलं दत्वा स्वमादत्तेऽधमर्णकात् ॥ ४३ ॥
જે આપ્યા પછી વચમાં લેણદારને ત્યાંથી તે અડાણ ગેધન ચિરાઈ જાય તે લેણદારે તેનું સઘળું કુલ ભરી આપી પોતાના માગતા પૈસા કરજદાર પાસેથી વસુલ કરવા. વાણિવિષયમા૬ વસ્ત્ર અડાણ હોય તે કેમ કરવું તે કહે છે –
न भोक्तव्योंशुकाद्याधिर्धनिना सुखमिच्छता- ॥ न्यथा मौल्यं प्रदेयं स्यान्मिषहानिर्भवेत्पुनः ॥ ४४ ॥
