________________
(૪૦) આઠ કારણુ શિવાય ગાડીત માર્ગમાં જતાં ગાડી ઇત્યાદિક વાહનથી કાંઈ ભાંગી નાખે તે તેને રાજાએ દંડ કરવો. અકસ્માતથી તેવું નુકશાન થાય તે ગાડીત દંડને લાયક થતું નથી. રેડ દેતા ત્યા€ / આઠ હેતુ કયા તે દેખાડે છે –
युगाक्षयंत्रवत्राणां भंजने राशिभंगके ॥ वृषे तु सम्मुखं प्राप्ते भूवैषम्ये दृषद्गणे ॥ १६ ॥ गच्छगच्छेतिपूत्कारे कृते सारथिनाऽसकृत् ।। न दंड्या यानयानेशस्वामिनः स्युर्नृपेण वै ॥ १७ ॥
ધુસરૂ, આખડાં તથા ચક્ર વાંકાં થઈ ગએલાં હોય અને તે ભાગી જાય, રાશિ ટુટી જાય, સામે બળદ આવે, પૃથ્વી ખાડા ટેકરા વાળી હોય, પથ્થરનો ઢગલે વચ્ચે આવે અને ગાડિત “ચાલે, ચાલ,” એમ વારે વારે પોકારતું હોય તેમ છતાં પાકું નુકશાન થાય છે. ગાડીતને તેમ ગાડીના ધણને કઈ દે નહિ. તે બેઉમાંથી કોઈ દંડને પાત્ર થતા નથી. ,
अज्ञत्वात् सारथेग्यमन्यत्राकषयेद्रथम् ॥ परवस्तुविनाशे च स्वामी दंड्यो न सारथिः ॥ १८ ॥
જે સારથીના અજ્ઞાનને લીધે બળદાદિક રથને બીજે ખેંચે અને તેથી પારકી વસ્તુને નાશ થાય તે ગાડીના ધણીને દંડ કરે, પણ સારથિને નહિ.
युग्ममुद्राशतं दंडं गृह्णीयाद्भपतिस्ततः ॥ सारथिः कुशलश्चेत्स दंड्यः स्वामी न दोषभाक् ॥१९॥
