________________
(ર૬૨) કરનાર પાપિઓનું અન્ન ભોજન કર્યું હોય તે શ્રેષ્ઠ એવા મુનિ એ દશ અપવાસ શુદ્ધિને અર્થે કહેલા છે.
ઔષધને વાતે ગુરૂ આદિને નિગ્રહ કરવાથી અથવા ઔષધને વાતે પારકાને બંધન કરવાથી મોટા પુરૂષના અભિયોગથી, અને પ્રાણની પીડા દૂર કરવાને અર્થે, જેની જાતિમાં બેસીને જે વસ્તુ ખાવી તથા પીવી ઉચિત નથી તેનું ભક્ષણ કરવાથી જે દોષ થાય તેની શુદ્ધિ ત્રણ • ઉપવાસથી થાય
પ્લેચ્છના દેશમાં રહેવાથી તેમના આગ્રહ કરીને બ્લેચ્છ રૂપ થયો હય, મ્લેચ્છના કેદ ખાનામાં રહેવાથી, અથવા અભક્ષ્ય વસ્તુનું ભક્ષણ કરવાથી, ન પીવાની વસ્તુ પીવાથી, મલેચ્છાદિકેની સાથે ભજન કરવાથી, વિવાહ ઈત્યાદી કાર્યોથી પર જાતિમાં પ્રવેશ કરવાથી અજ્ઞાનથી મહાહિંસાદિક પાપ કરવાથી માણસ પ્રાયશ્ચત્તિ થાય છે. તેની શુદ્ધિ વિશોધનથી થાય છે. વિશ્વનBત્તિ વિ વિશધન પ્રાયશ્ચિત્તનું સ્વરૂપે નીચે પ્રમાણે.
વિશેધનનું સ્વરૂપ વિસ્તારથી કહીએ છીએ તે સાંભળે. ત્રણ દિવસ વમન (ઉલટી) કરાવવું, ત્રણ દિવસ રેચ આપ, વમનના દિવસોમાં લાંધણ કરવી, રેચના દિવસોમાં યવ (જવ) ચાવવા. ત્યાર પછી સાત દિવસ ભેય પર સુવારી ઉપર ઉબરાના લાકડાને અગ્નિ કરી તાપ આપ.
गावं षं च संयोज्य कुर्तत हलवाहनम् ।। ज्वलनज्वालने चैव तथा च हलवाहने ॥ ४३ ॥ कुर्याचतुर्दशाहनि मुष्टिमात्रयवाशनम् ॥ ततः शिरसि कूर्च च कारयेदपि मुंडनम् ॥ ४४ ॥ सप्ताहं च ततः स्नानं पंचगव्येन चाचरेत् ।। तत्रापि गव्यदुग्धने प्राणाधारो न चान्यथा ॥ ४५ ॥
