________________
( १११ ) बंधकः ॥ तत्रपुत्रादीनां प्रतिबंधकत्वात् । पुत्रपौत्रादीनां त्वप्रतिबंधकः पुत्रत्वेन तत्स्वामित्वे नहि कोपि प्रतिबंधकोस्तीति ॥
માતા પિતા તથા દાદા વગેરે એ વંશપર પરાથી ઉપાર્જન કરેલી વસ્તુઓ ઉપર પેાતાનુ સ્વકીયત્ન-પ્રતિપાદન કરવું કે જે સ્વકીયત્વ સત્તાથી તેને ખરચ અથવા ઉપભાગ કરતાં કાઇ નિષેધ કરી ન શકે; તેનું નામ ‘દાય’ કહેવાય તે દાય એપ્રકારને છે, એક સપ્રતિબંધક અને બીજો અપ્રતિમ ધક; તેમાંજે કાકા, અગર કાકાના છેકરા વગેરેના પ્રતિબંધ હોયતે! સ્વકીયત્વ ( પોતાપણું ) તે સપ્રતિખંધકદાય કહેવાય; કારણ કે તેમાં કાકાના પુત્રાદિકાનું પ્રતિ અંધકપણુ છે. પોતાના પુત્ર પાત્રાદિકના સ્વકીયત્વમાં તે અપ્રતિ બધક છે કેમકે પુત્ર પણાને લઇ તે દ્રવ્યના સ્વામિપણામાં કાઈ પણ ખીજો પ્રતિબંધ નથી.
दायो भवति द्रव्याणां तद्रव्यं द्विविधं स्मृतं ॥ स्थावरं जंगमं चैव स्थितिमत्ं स्थावरं मतम् || ३ || गृहारामादिवस्तूनिं स्थावराणि भवंति च ॥ जंगमं स्वर्ण रौप्यादि यत्प्रयोगेण गच्छति ॥ ४ ॥ न विभाज्यं न विक्रेयं स्थावरं च कदापि हि || प्रतिष्ठानकं लोके आपढाकालमंतरा ।। ५ ।। सर्वेषां द्रव्यजातानां पिता स्वामी निगद्यते || स्थावरस्य तु सर्वस्य न पिता न पितामह ॥ ६ ॥ जीवत्पितामहे तातो दातुं नो स्थावरं क्षमः ॥ तथा पुत्रस्य सद्भावे पितामहमृतावपि ॥ ७ ॥
