________________
નિત્તમ સાધનો
કરી અનશન કર્યા હતાં. આમ છ મહિના સુધી નગરી બન્યા કરી. પછી દરિયે ઉપર ફરી વળ્યો જેથી એલવાઈ ગઈ અને દિવ્ય દ્વારિકા નગરી સમુદ્રમાં તણાઈ ગઈ,
બીજી બાજુ બળરામ પાણું લેવા ગયા હતા, તે પાણી લઈ પાછા આવે છે, તે કુણજીને સુખે નિદ્રા કરતાં દેખે છે, તેથી ભલે ઊંઘે એમ ધારી જાગવાની રાહ જોયા કરે છે. પરંતુ તેવામાં કાળી માખીઓ સુખ ઉપર ઊઠબેસ કરતી કખી. બળરામ કૃષ્ણનું મુખ ખેલી જુએ છે તે પોતાના ભાઈ મરણ પામેલા દેખે છે.
અહીં કૃષ્ણની ઘટનામાં વિચારવાનું એટલું જ કે એક વખત જેની હાજરીમાં હજારો દેવતાઓ સેવામાં રહેતા; ત્રણ ખંડને સ્વામી, અને સ્ત્રી, પુત્ર, પુત્રી, પ્રિયાના પરિવારવાળે, દેવતા અધિષિત રતવાળા, પરાક્રમી, વાસુદેવ, મીશ્વર ભગવાનને અદ્વિતીય ભક્ત, તેમજ ભગવાનની તે વખતે હાજરી છે, તેવા વાસુદેવની અંતઅવસ્થા આવા પ્રકારની એકાકીપણે થાય છે, તે સામાન્ય મનુષ્યની શી ગણતરી ? અંત અવસ્થાએ પાસે કોઈ ન મળે, એકાકી, ભૂખ, તરસ, તાપ, બાણની વેદના વગેરે દુઓ રાજાને વૈભવ ભગવેલ, તેવા પુરુષને માટે સામાન્ય ન ગણાય, આવાં દુ:ખ વખતે પણ આરાધના કરતાં પણ અશુભ લેથા ઉદયમાં આવી. ધ્યાન રાખવું જોઈએ કે સુખ વખતે સુખમાં આસક્તિ ન કરવી, દુ:ખ વખતે દીનતા ન લાવવી. દિવથી કે ભાગ્યથી જે વખતે જેવી અવસ્થા આવી પડે તે સમતા પૂર્વક સહન કરી લેવી જોઈએ. હંમેશા ધર્મમાં સ્થિર ચિત કરી મરછુ અવસ્થા સમયે સમાધિ ટકી રહે તે પ્રમાણે અત્યારથી જ આત્માને કેળવી લેવા જોઈએ.
