________________
રર : શ્રી નેમિનાથ જિન સ્તવન
[૪૨૩ ત્યારે પશુના પિકારની વાત કરશે? આપ માટે ઉપાડે જાન જોડીને રથમાં બેસીને પરણવા ગયા અને વગર પરણ્ય પાછા ફર્યા તેને આપના રાજદ્વારી મંડળમાં શું ખુલાસે આપશે? આપ ચાલી-ચલાવીને, જાન જોડીને રથમાં બેસીને, મને પરણવા આવ્યા અને રથને ફેરવી પાછા ગયા, તે કઈ બ લા આપની મશ્કરી કરશે અને આપને સીધો સવાલ પૂછશે કે આપનું વગર પરણ્ય પાછા ફરવાનું કારણ શું છે, ત્યારે આપ અક્કલમાં ઊતરે તે કાંઈ ખુલાસો કહીને આબરૂ વધારશે કે નહિ? આપના ખુલાસા ઉપર આપની આબરૂને સવાલ રહે છે. આપને હું વિનંતી કરું છું કે રથને પાછા ફરે અને આબરૂની ખાતર પણ મને પરણીને સિધાવે. રાજીમતીની આ વાત વ્યવહારુ છે અને દુન્યવી માણસને ખૂબ સરસ લાગે તેવી છે. રાજમતી હજુ વ્યવહારમાં છે અને વહેવારુ વાત કરે છે. (૬)
પ્રેમ કરે જંગજન સહુ રે, નિરવાહે તે ઓર, મન, પ્રીત કરીને છોડી દે રે, તેનું ન ચાલે જોર. મન૦ ૭
અર્થ–આ દુનિયાના માણસે બધા સ્નેહ તે જરૂર કરે છે, પણ સ્નેહને ટકાવી રાખનાર તે તદ્દન જુદા જ માણસ હોય છે અને એવા પ્રેમ કરીને છોડી દે–તજી દે–તેના ઉપર કાંઈ બળ વપરાતું નથી. (૭)
ટબ–પ્રેમ-પ્રીત સહુ જગમાં કરે છે, પણ જે જનમ લગે નિર્વાહે તે એરફ બીજા જે પ્રીત કરીને છોડી દે તેની સાથે કોઈ જોર ચાલે નહિ. (૭)
વિવેચન-રાજેમતી એ જ સ્થૂલ રાગમાં આગળ ચલાવે છે. આ દુનિયામાં બધા માણસે પ્રેમ તે કરે છે, પણ કર્યા પછી તેને જાળવી રાખે તે તે તદ્દન અલગ માણસો જ હોય છે. બાકી, પ્રેમ કરીને તેને છોડી દે તે તેની સાથે કાંઈ બળાત્કાર થતું નથી અને કરવામાં આવે તે તે ચાલતે પણ નથી. પ્રેમ એ આંતર હેતુ છે. તે પ્રેમપાત્રને જોડે છે. આવા પ્રકારને પ્રેમ તે ઘણા માણસો કરે છે, પણ પ્રીતિ કરીને તેને જાળવી રાખે તે તો તદ્દન અલગ માણસો હોય છે. તમે મારી સાથે પ્રેમ કર્યો, પણ તેને નિભાવી રાખનાર તમે નથી, નિભાવનાર માણસો જુદા જ હોય છે. પ્રેમ સ્વાર્થ સાથે અંગત સંબંધ રાખે છે અને જ્યાં સ્વાર્થ હોય ત્યાં જ પ્રેમ હોય એટલે એકવાર પ્રેમ કરીને તેને ટકાવી રાખનાર તે કોઈક જ માણસ હોય છે. તમે પ્રેમ કર્યો તે ખરે, પણ તેને ટકાવી ન રાખે. એટલે તમે “ર”ના નાના વર્ગમાં ન આવ્યા. સાંસારિક પ્રેમ તે સર્વ કરે છે, પણ તેને જાળવનારા તે કોઈક જુદા જ વિલક્ષણ માણસો
પાઠાંતર–“સહુ’ સ્થાને પ્રતમાં “સદ્ધ ' લખેલ છે. (૭).
શબ્દાર્થ–પ્રેમ = સ્નેહ, હેત. કરે = અનુભવે જગજન = દુનિયાના માણસ, સાંસારિકે. સહુ = સર્વ, બધા. નિરવાહે = ચલાવે, જાળવે. એર = બીજા, પૃથક પ્રકારના. પ્રીત = પ્રેમ, આકર્ષણ. કરીને = બતાવીને, અમલમાં મૂકતી વખતે. છેડી દે= મૂકી દે. તેનુ = તેના સંબંધી, તેની સંગાથે. ચાલે = ઉપયોગમાં આવે. જોર = બળ. (૭).
