________________
૪-૨ : શ્રી મહાવીર્ જિન સ્તવન
સુખમ નામકરમ નિરાકાર જે રે, તેહ ભેદે નહિ અત; નિરાકાર જે નિરગતિ કમથી રે, તેહ અભેદ અનત. ચરમ૦ ૩ અ—એક તો ચ ચક્ષુથી ન દેખાય તેવું નિરાકારપણું, તેના પ્રકારનો અંત આવતો નથી. અને નિગઍંતિક કર્મીના યાગે જે આકારરહિતપણું–નિર ંજન-નિરાકારપણું પ્રાપ્ત થાય છે, તેના પ્રકાર પણ અનંત છે. (૩)
વિવેચન—હજુ સવાલ ચાલે છે. નિરાકારપણું એ જાતનું છે: એક સૂક્ષ્મ નામક ને લઈને; અને તેના તે અનંતા ભેદ છે. બીજુ નિ તકથી નિરાકારીપણું પ્રાપ્ત થાય છે, ક ન હેાય ત્યારે; તેના પણ અનત ભેદો છે. દરેક સિદ્ધો અસંખ્યાત પ્રદેશાત્મક છે અને અનંતા પ્રાણી સિદ્ધ થયેલા છે તેથી તેના અનંતા ભેદ થાય. સૂક્ષ્મ નામકર્માંના ઉદયે અનંત જીવેા સૂક્ષ્મ થાય છે. પૃથ્વીકાય, અપકાય, તેજસ્કાય, વાઉક્રાય અને વનસ્પતિસૂક્ષ્મને આ સૂક્ષ્મ નામક ના ઉદય હોય છે, તેથી પણ તે પ્રાણીનું શરીર ન દેખાય, અને સં ક`ના નાશ થતાં નિરાકારીપણું મળે તે સિદ્ધના જીવા અનત હોવાથી સરવાળે અનંતા થાય. આ એ પ્રકારના અનંતા બતાવવાના હેતુ એ છે કે કમ જન્ય સમપણું અને કનાશજન્ય અવિકારીપણું, આવું આપનું તે કાંઈ રૂપ નથી. ત્યારે મારો સવાલ એ છે કે આપને કઈ રીતે ધ્યાવવા ? આને મા મને મળતા નથી. આપ કાંઈ રસ્તો બતાવે ત્યારે મને સૂઝ પડે.
નિગોદના સર્વ પ્રાણીઓને સૂક્ષ્મ શરીર હોય છે. તેઓનાં શરીર દેખાતાં નથી અને આપ અને બીજા અનંત સિદ્ધો કમ રહિત થવાથી અવિકારી અને અશરીરી થયા છે. આપ નિરાકાર છે, તે પછી મારે આપનું ધ્યાન કઈ રીતે કરવું ? પ્રથમ ગાથાથી જે સવાલ ઉપસ્થિત થયા છે તે છે. હજુ તે જ આકારે જુદી જુદી દલીલથી એ સવાલ આ પ્રાણી ચાલુ રાખે છે. (૩)
ચાલુ
[ ૪૮૧
રૂપ નિહ કંઈ યે બધન ઘટયું રે; બંધ ન મેાક્ષ ન કાય;
બંધ મેાખ વિષ્ણુ સાદિ અનતનું રે, ભંગ સંગ કેમ હોય? ચરમ૦ ૪
શબ્દા—સુખમ = સમા, ખાદર નહીં. તે સૂક્ષ્મ નામક ના ઉદ્ય. નામકરમ = નામક, સૂક્ષ્મ શંકા પૈકી પ્રથમ નામક્રમ'. નિરાકાર જે = ચંચક્ષુથી ન દેખાય તેવું. તેહ = તે, સ, એ. ભેદે= પ્રકારે. નહિ = ન (નકારાત્મક). અંત = છેડા, પાર. નિરાકાર = આકાર રહિત, નિર ંજન નિરાકાર. જે = કે, જે કાઈ. નિરગતિ = નિગ`તિક, જેમની કોઈ ગતિ નથી. ક` = નિઃકર્મા, મ`રહિત. ભેદ = પ્રકાર. અનંત = પાર–છેડા વગરના, અપર’પાર. (૩)
શબ્દા —રૂપ = સ્વરૂપ; આકાર. નહિ = ન. કઈયેં = કયાંથી, ક્યા પ્રકારે, કેવી રીતે. બધન = બ ંધાઈ જવું તે. ધટયું = સંભળ્યું, યોગ્ય થયું. બંધ ન= બંધ નહિ, બંધાવું નહિ. મોક્ષ = મુકાવું તે. છૂટા થવુ તે, કમ' વગરના થવું તે. ન = નહિ. કાય = શરીર. બંધ = બંધન, બંધાવું તે. મોખ = મોક્ષ, મુકાવું તે વિણ = વગર. સાદિ = જેની શરૂઆત છે તેવું. અન ંત = ત વગરનું. ભંગ = ભાંગે. પ્રકાર. સોંગ = સાથે હાવાપણું, તેપણું. કેમ = શી રીતે, હાય = સ ંભવે, થાય. (૪)
૧
