________________
૪૩ર
આનંદ પ્રવચન દર્શન છે, તો તું ધન એકઠું કરે તે તેની તેને કિંમત નથી. પુત્ર કપૂત હોય તે પાંચને બદલે દસ લાખ ભેગા કરી આપી જાવ તો પણ તે સાફ
આ સ્થિતિ છતાં પણ પુત્ર જે હકના માટે હડકાયો થાય, તેના માટે જહેમત ઉઠાવીએ છીએ જુદા પડે ત્યારે ચાહે તે દુર્જન વળાવવા આવે, પણ આ ધન કોડ રૂપિયા ભેગા કરીએ તે એક ડગલું પણ ન આવે. એ ત્યાં ને ત્યાં જ રહે, કેમકે તે જડ છે, ચેતન નથી, સ્ત્રી ચેતન ખરી પણ તે ચેક સુધી આવે. સ્ત્રીને અંગે રામચંદ્ર સરખાએ યુદ્ધ કર્યા પદ્માવતીને રાજી કરવા અંગે કરડેને. ઘાણ નીકળી ગયે. એવી સ્ત્રી પણ કયાં સુધી આવે ? ચોક સુધી. ધનને થાંભલો તિજોરીમાં રહ્યો, સ્ત્રીને થાંભલો ચોક સુધી, એને કરેલી સગાઈ છે. બાપ બેટાને અંગે સગાઈ નવી કરેલી કહેતા નથી, અને સગાઈ કરેલી તે ખરીને ? જન્મની સગાઈ તે નહીં ને? જન્મની સગાઈ હોય તે તે કામ લાગે. “આંગળીથી નખ વેગળા, એટલા વેગળા, સ્ત્રી ચેક સુધી અને કુટુંબ સ્મશાન સુધી આવ્યું ત્યાં તે પણ હાથ જોડીને બેસી જવાનું. કુટુંબને થાંભલે ધસ્ય. રમશાને; એ બધા ખાવાપીવાના, હુ” “મારુ” કહેવડાવવાના ભાગીદાર. સુખના, પણ દુઃખના ભાગીદાર નથી. સુખદુખની ભાગીદારી શરીર સાથે છે. શરીરના સુખે આત્માને સુખ થાય. સુખદુ:ખને ભાગીદાર હતે તે દેહ બળી ગએ પછી તારી જોડે કેણ ?
આ સંસારમાં સાધન તરીકે જે વસ્તુ મેળવીએ છીએ તે આ ચાર છે. એ ચાર સાધન ભૂખરી માટીના થાંભલા જેવાં છે. આગળ. શું થશે તેને તેને વિચાર આવે નહિ, સરવાળે શૂન્ય છે. મેળવ્યું તે મૂકવાને માટે છે. આ જગતમાં જે કાંઈ મેળવીએ મૂકવાને માટે છે. નથી તે ધન, સ્ત્રી, શરીર કે કુટુંબ કામ આવવાનું.
આત્માને પિતાને જોવાની ફુરસદ નથી.. હું કેણ? મારી શી સ્થિતિ થશે ? મારી કઈ સ્થિતિ હતી? એ જેવાને ટાઈમ ન મળે, આંખ જે તરફ ગઈ તે તરફ જુએ. આત્માની સ્થિતિ એવી વિચિત્ર છે કે ખરેખર આંખ જેવી નિભંગી.
