________________
अनेकान्तेऽप्यनेकान्ता-दनिष्ठैवमपाकृता । नयसूक्ष्मेक्षिकाप्रान्ते, विश्रान्तेः सुलभत्वतः ।। ४२।।
અનેકાંતમાં પણ એકાંતતા હોવાથી અનવસ્થા દેષ રહી શકતા નથી. નયનાં સૂક્ષમ વિચારને અંતે વિશ્રાન્તિ સુલભ બની રહે છે જેમ કે –
૦ ઘટ સ્વરૂપથી સત્ છે પર રૂપથી અસત્ છે.
એક વસ્તુમાં સત્ અસત્ હેવાથી ઘટનું સ્વરૂપ અનેકાંત છે. પણ ઘટ ઘટ સ્વરૂપથી કેવળ સત્ છે અસતું નથી એટલા અંશે એકાંત રૂપ છે. પર રૂપથી એકાંતે અસત્ છે.
ઘટ સત્ અસત્ ધર્મોની અપેક્ષાથી અનેકાતાત્મક છે. ૪રા आत्माश्रयादयोऽप्यत्र, सावकाशा न कहिचित् । ते हि प्रमाणसिद्धार्थात, प्रकृत्यैव पराङमुखाः
આત્માશ્રયાદિ દેશે પણ અનેકાંત સિદ્ધાંતમાં કયારે પણ આવતા નથી. કારણ કે પ્રમાણથી સિદ્ધ થયેલા અનેકાંતમાં તે દોષ સ્વભાવથી જ દૂર રહે છે.
