________________
વિજ્ઞાનના એક આકારને વિવિધ આકારોથી યુક્ત સ્વીકારનાર બુદ્ધિમાન બૌદ્ધો અનેકાંતને નિષેધ ન કરી શકે. .
વિજ્ઞાનવાદી બુદ્ધના મતમાં માત્ર જ્ઞાન જ સત્ય છે. અને જે ઘટ-પટ-ચંદ્ર-સૂર્યાદિદેખાય છે તે કલપીત છે. શક્તિમાં જેમ ચાંદી અને રાજુમાં જેમ સર્પની બ્રાંતિ પ્રતીત થાય છે. તેમ જાગૃત દશામાં બધા પદાર્થો કહ૫ના રૂપે પ્રતીત થાય છે. સ્વપ્નામાં કોઈ પદાર્થ હોતા નથી. કેવળ જ્ઞાન જ અનેક પદાર્થોના રૂપમાં પ્રતીત થાય છે. તેમ....
જાગૃત સમયમાં જે જ્ઞાન પ્રતીત થાય છે. તે પણ રવપ્ન કાળના જ્ઞાનની જેમ મિથ્યા છે. આ વિજ્ઞાનવાદી બૌદ્ધને મત છે.
બાંહા પદાર્થોને સર્વથા અભાવ માનીને એક જ વિજ્ઞાનમાં ભિન્ન ભિન્ન ઘટ પટાદિ...આકારનું થવું; તે ઘટ પટાદિ પદાર્થોના અસ્તિત્વ વિના સંભવિત નથી