Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Xi Ip s ) N zrI kSemarAja muni kRta. upadeza saptatikA e mASAMtara. 9, muLa ane TIkAnuM (kathA zivAya) bhASAMtara karAvI ara.dAvAda nivAsI ena jIvIbAi tathA sAMkaLImAinI mArthika sahAyathI S chapAvI prasiddha karanAra, zrI jaina dharma prasAraka subhA--bhAvanagara. vIra savata 2446. vikrama savata 1976. zrI AnaMda prInTIMga presamAvanagara. 2e
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ | zrI hemarAja zas upadeza saptatikA sApAMtara. muLa ane TIkAnuM (kathA zivAya) bhASAMtara karAvI amadAvAda nivAsI bena jIvIbAI tathA sAMkaLIbAInI--Arthika sahAyathI = = chapAvI prasiddha karanAra zrI jaina dharma prasAraka sabhA-bhAvanagara. vIra saMvata 2446. vikrama saMvata 1976. dhI AnaMda prInTIMga presa-bhAvanagara,
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ sucanA. Arthika sahAya ApanAra bahenanI IcchAne anusarIne A buka jAhera jaina saMsthAone uttama sAdhusAvIone tathA zrI jaina dharma prasAraka sabhAnA tamAma sabhAsadane bheTa dAkhala ApavAmAM Avaze,
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA A upadeza saptatikA navya tarIke oLakhAya che. prathama eja nAmane graMtha saMvata 1503 mAM zrI somadharmagaNie racelo che. te sumAre traNa hajAra leka pramANe che. A graMtha teja nAmane tyArapachI eTale saMvata 1547 mAM zrI kSemarAja munie racelo che ane sumAre ATha hajAra loka pramANa che. baMne graMthamAM viSaye ane kathAe tadana judI che. A graMthamAM dareka prasaMga upara kathAo ApelI che. eTale sumAre 100 uparAMta kathAo che. kyA viSaya upara kenI kathA che te dareka gAthAne aMte batAvavAmAM AvyuM che. A bhASAMtara kathA zivAya bAkInA bhAganuM karavAmAM AvyuM che. AkhA graMthanuM bhASAMtara bahu vistirNa thAya tevuM che. udAra dilanA keI gRhasthanI tevI IcchA thaze te te paNa banI Avaze. " A graMthanuM mULa mAgadhI bhASAmAM che ane kathAo saMskRta temaja prAkRtabhASAmAM, gadyamAM temaja padyamAM ghaNI vidvattA bharelI lakhI che. te A graMtha TIkA sAthe ame traNa varSa agAu chapAvIne behAra pADela che ane laghu saptatikA zrI AtmAnaMda jena sabhA taraphathI TIkA sAthe chapAyela che. jenazAstramAM ApelA cAra anuga paikI A graMthamAM caraNa karaNAnuga ane dharmakathAnuga-e be anuga ApelA che. temAM thI dharmakathAnuga bAkI rAkhIne mAtra carakaraNanuyogane ja AmAM samAveza karela che. A graMtha nAma pramANeja guNavALe che. temAM aneka viSayane uddezIne upadeza Apelo che. temAM ApelA viSaye anukamaNikArUpe pRthak pRthak darzAvatAM vistAra thAya tevuM hovAthI anukrama
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ NikAja lakhavAmAM Avela nathI. kula gAthAo 73 che, paraMtu prathamanI gAthA maMgaLikanI ane chellI be gAthA phaLadarzaka hovAthI bAkInI 70 gAthAja upadeza mATe che, eTale saptatikA nAma sArthaka che. mULanA ane TIkAnA kartA ekaja che. . A graMthanA kartAe, A graMtha kayAM ane konA AgrahathI karyo che tenA uttaramAM kartAeja kaheluM che ke hiMsArakeTanA rahevAvALA zrImALI jJAtivALA paTTaparpaTagetravALA dAdA nAmanA zrAvakanA AgrahathI A graMtha banAvavAmAM Avyo che. kartA kharataragacchanA che chatAM A graMthamAM ga7 samAcArInI bhinnatAne aMge kAMIpaNa jaNAvela nathI. A saptatikAnI 73 gAthAo iMdravajANaMdamAM banAvelI che ane te evI sarala bhASAmAM racelI che ke te kaThe karavAthI ane tene pATha karavAthI atyaMta AhAda upaje tema che. te sAthe nirjarA paNa thAya tema che. . A bhASAMtara chapAvavAmAM guphaNIzrIjI lAbhazrIjI mahArAjanA upadezathI amadAvAda nivAsI bAI jIvIbAI tathA sAMkaLIbAI e Arthika sahAya ApI che, ane tethI jAhera jainasaMsthAone temaja uttama sAdhu-sAdhvIone ane amArI sabhAnA tamAma sabhAsadane bheTa ApavAnuM mukarara karavAmAM AvyuM che. AzA che ke dravyanI sahAya ApanAra bahenanI zubhecchA tethI pAra paDaze. A laghu bukanI prastAvanA vadhAre nahIM laMbAvatAM TuMkAmAMja samApta karavAmAM Ave che. zrAvaNa pra-zudi 15 | . 1976. | zrI jaina dharma prasAraka sabhA bhAvanagara,
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjya zrI kSemarAja muni praNIta navya upadeza saptatikA. ( bhASAMtara-vivecana sahita ) 1 titthaMkarANaM caraNAraviMdaM, namittu nIsesa suhAga keMM / mUDho'vi bhAsemi hiovarasaM, suNeha bhavvA sukayappavesaM // 1 // 13 mULA--samagra sukhanA kada ( mULa ) samAna tIrthaMkaronA caraNakamaLane namaskara karIne huM mUDha buddhivALA chatAM paNa sukRta (puNya)mAM praveza karAvanAra hitApadezane kahuM chuM. huM bhaLye! te tame sAMbhaLe. 1 TIkA--hai AbyA ! sAMbhaLe. hu hitApadeza kahuM chuM. huM kevA chuM ? ke mugdha heya ane upAdeyanI buddhi rahita chuM, tA paNa prANIone hitakAraka evA upadezane kahuM chuM. te upadeza kevA che ? ke jenAthI sArA-zubha kArya mAM praveza thAya athavA jenAvaDe sukRtamAM praveza thAya evA hitApadezane huM kahuM chuM; kAraNa ke hitApadezanu zravaNu karyA vinA kAryanI paNa buddhi sukRtya sanmukha thatI nathI. graMthanA AraMbhamAM maMgaLane mATe kahe che ke tIrthaMkarAnA caraNa rUpa kamaLane namaskAra karIne, ahIM tIrtha. be prakAre kahevAya che--dravya ane bhAva. te viSe kahyuM che ke--
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza samitikA. " dAhopazamastRSNA-vicchedaH kSAlanaM malasya yataH / astisRbhirbaddhaM, tata eva dravyatastIrtham // samyagdarzanacaraNa-jJAnAvAptiryato bhavet puMsAm / AcAryAtpravacanato, vA'pyetadbhAvatastIrtham // " dAhanI zAMti, tRSAne nAza ane maLanuM prakSAlana e traNa prayajana sahita je heya, te dravyatIrtha kahevAya che. je AcAryathI athavA pravacanathI manuSyane sabhyaprakAre jJAna, darzana ane cAritranI prApti thAya te bhAvatIrtha kahevAya che." temAM gaMgA nadI, prayAga kSetra vigere dravyatIrtha che; kemake tyAM gayelA prANIone bAhya maLanuM prakSAlana tathA tRpAne nAza vigere thAya che; paraMtu karmarUpI maLane nAza thaI zaktA nathI. paNa bhAvatIrtha te jJAna, darzana ane cAritra ja che. kAraNa ke jJAnAdikane pAmelA puNyavaMtane duSTa aSTa karmarUpI maLane nAza karavA rUpa siddhi atyaMta ghaTI zake che. AvA prakAranA bhAvatIrthane karanArA je hoya te tIrthakara kahevAya che. AvA bhUta, bhaviSya ane vartamAnakALa saMbaMdhI sarva tIrthakarenA caraNakamaLane namana karIne, te caraNakamaLa kevAM che? tenuM vizeSaNa Ape che-niHzeSa eTale samagra evA je manuSya, svarga ane mokSAdikanAM sukha, temane kaMda eTale mULa kAraNa. jema kaMdathI vanaspati (vRkSAdika )nI utpatti thAya che, tema bhagavaMtanA caraNanI sevA ja samasta sukhasamUhano hetu che. tethI karIne "niHzeSa sukhanA kaMdarUpa" e vizeSaNa yukta che. A kAraNathI temanA caraNane namaskAra graMthanA AraMbhamAM zreyaskara che. ahIM koI zaMkA kare ke -"huM mUDha buddhivALA chatAM paNa hitopadezane kahuM chuM. ema je kahyuM, te kema
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. ghaTI zake? kAraNa ke jeo sarvathA prakAre ajJAnI che, teonuM dharmopadeza ApavAnuM sAmarthya vyartha che; jeo svayaM buddha hoya che, te ja para pratibodha pamADI zake che, bIjA ajJAnIo pratibodha karI zakatA nathI." A zaMkAnuM graMthakAra samAdhAna kare che ke-"gurUkRpAthI mArAmAM paNa kAMIka jJAna raheluM che, paraMtu te jJAna sva95 hovAthI sarvApaNuM na hovAne lIdhe asat (achatA) jevuM ja che. sarvajJAnI te kevaLI bhagavAna ja che, tenA sivAya bIjo koI paNa purUSa pUruM paMDitapaNuM pAmI zake nahIM, kAraNa ke sUrya vinA bIje maNi, dIpaka vigere kaI paNa tejasvI padArtha akhila pRthvInA samasta padArthonA samUhane prakAzita karI zaktA nathI. tethI mUDha zabda lakhIne graMthakAre pitAnA garvanA apahArane uccAra karyo che te egya ja che." vaLI ahIM bIjI zaMkA paNa koIne utpanna thAya ke-"he bhavya ! tame hitepadezane sAMbhaLe. ema kevaLa bhavyane uddezIne ja je kahyuM, te paNa asaMgata che. kAraNake jagataprabhu nirvizeSa buddhithI bhavya ane abhivya jenI parSadA samakSa varSARtunA unnata jaLa bharelA meghanI jevI gaMbhIra, madhura ane eka jana sudhI vistAra pAmatI vANIvaDe saddharmane upadeza Ape che, temAM bhavya ke abhavyane kAMI paNa vizeSa hato nathI." A zaMkAnA samAdhAnamAM graMthakAra kahe che ke-kharI vAta che ke bhagavAna bhavyAbhavyanA vizeSa vinA ja dharmopadeza Ape che, tepaNa temAM ATaluM aMtarUM che, je bhavya jIvo che, te ja arihaMte upadeza karele jIvarakSAdika nirmaLa hitopadeza ke je bIjA sarva dharma karatAM atyaMta zreSTha che ane vizeSa prakAre mokSasukhane sAdhavAmAM paTutara che, tenuM zravaNa karavAmAM adhikArI che, ane zravaNa karyA pachI yathArtha siddhipurInA mArgane
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. anusarIne siddhAMta (Agama) mAM pratipAdana karelI pavitra cArika tranI kiyAonA samUhane svIkAre che ane jeo abhavyo che, teo sarva prANIone hitakara arihaMtanuM zAstra samyak prakAre zravaNa karyA chatAM paNa ekAMte temAM rUcivALA (zraddhAvALA) thatA nathI, temaja samyak prakAre tapa-saMyamanI kriyA AcaratA nathI. tethI teo gauravane yegya evA nAgarika lakanA vyavahAramAM grAmya lekanI jema arihaMtanA dharmamAM adhikArI nathI. A kAraNathI temanI upekSA karavI e ja kalyANakArI che." vaLI sarva prANuonA upakArakartA bhagavAna jAte upadezaka chatAM paNa abhavyanA aMta:karaNamAM sadupadezanA lezano paNa praveza nathI thate te temanA anaMtA pUrva bhAgamAM upArjana karelA atyaMta durbhoi pApane ja prabhAva che ema jANavuM, paraMtu nirdoSanuM poSaNa karanAra jinezvarano temAM kAMI paNa deSa nathI. te viSe pajJa meghadvAtrizikAmAM kahyuM che ke" vizvatrAtari dAtari tvayi samAyAte prayAte mahA___ bhISmagrISmabhare pravarSati payaHpUraM dhana prItidam / duHkhAcchuSyati yadyavAsakavanaM patratrayAccAdhikA, yavRdhina palAzazAkhini mahattatkarmaduzceSTitam // " he megha ! mahA bhayaMkara grISmaRtu gayA pachI vizvanuM rakSaNa karanAra ane dAtAra e tuM AvIne prIti ApanAra evA jaLasamUhane varasAve che, te vakhate je kadAca duHkhathI javAsAnuM vana sukAI jAya che, tathA palAza (khAkharA) nA vRkSa upara traNe pAMdaDAMthI vadhAre pAMdaDAM hatAM nathI, te tenA mahA duSkarmane ja prabhAva che."
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza satikA. . A kAraNathI bhavya prANuone ja dharma zravaNa karavA AmaMtraNa karyuM te yogya ja karyuM che. kahyuM che ke" saMkrAmanti sukhena hi, nirmalaratne ythendurvikirnnaaH| bhavya tathaiva hiM, vizakti dhAmaH || ? " jema nirmaLa ratna upara caMdra sUryanAM kiraNe sArI rIte saMkame che, te ja pramANe bhavya prANIonA hRdayamAM dharmopadezanA samUho sukhe karIne praveza kare che." huM tIrthakarenA caraNakamaLane namIne hitopadeza kahuM chuM. te he bhavya ! tame sAMbhaLe. e pramANe A lokane saMbaMdha che. A rIte IMdravajI chaMdavALA pahelA kAvyane artha thaye. A AkhA graMthamAM mULa leke IMdravajA chaMdavALA ja che. 1 sevija savvannumayaM visAlaM, pAlija sIla puNa savvakAlaM / na dijae kassa vi kUDAlaM, chidija evaM bhavadukajAlaM // 2 // mULArthI--vizALa evA sarvajJanA matane Azraya kare, tathA sarvadA zIla pALavuM, tathA keIne paNa phUTa (khoTuM) ALa na devuM, e pramANe karavAthI bhavadu:khanA samUhane prANI chede che. 2 TIkArtha_hitopadezane krama A pramANe che.--"vizALa" eTale vistIrNa athavA sarva bIjAM zAsana karatAM sarvotkRSTatAe . karIne je che te vizALa kahevAya che. evA "sarvajJanA matane "-- bhUta, vartamAna ane bhAvI vastutattvanA samUhane dravya ane paryAyathI je jANe te sarvajJa kahevAya che, tenA "matane"--zAsanane se
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. vavuM "--Azraya kare; kAraNa ke sarvasanA zAsananI sevA rUpa mukhya dhananI vRddhi vinA asaMkhya dukhasamUhane prApta karAvanAra pApasamUhathI utpanna thayela atyaMta durgati ane bhayaMkara dAridrayarUpa upadravane kadApi kSaya thatuM nathI. "vizALa ratnAkara (samudra) nI sevA keI vakhata paNa niSphaLa thatI nathI." tathA niraMtara zILa pALavuM. sarvajJa matanI sevAnuM e ja mukhya phaLa che ke sAdhuoe ane zrAvakoe zraddhApUrvaka sarvadA suzIlapaNe rahevuM. kadI paNa nizcaLa ane nirmaLa zIlamAM zithilatA karavI nahIM. cetanAvaMta prANuMoe Aje mAre AtmA bhale chuTe rahe, kAle niyama ane kaSTAnuSThAnAdikanuM huM pAlana karIza." e pramANe kadI paNa cittamAM ciMtavavuM nahIM, kemake kAlanI kone khabara che. draDha dharmavALAonAM jIvitanuM mukhya phaLa e ja che ke rohiNuM vigerenI jema niSkalaMka zILa pALavuM. tathA keIne paNa kUTa ALa-khoTuM kalaMka devuM nahIM. A pramANe karavAthI jaMtuprANI saMsAranA duHkhajALane chede che-cheDI zake che. ahIM mULa kamAM jaMtu zabda kahyo nathI, te paNa tene kartA tarIke adhyAhAra jANo. saMsAranA duHkharUpI jALa eTale jALanA jevI jALa jANavI. jema jALamAM paDela matsya atyaMta duHkhI thAya che ane tene chedIne jyAre bahAra nIkaLe che tyAre sukhI thAya che-te vinA sukhI thata nathI, te ja pramANe A jaMtu paNa bhavajALane chedavAthI ja sukhI thAya che, paNa asat evA ghaNA vikalpothI yukta ane prabaLa ALajALathI bharelA anya matanI sevArUpa prayatna karavAthI kharUM sukha maLatuM nathI. Ama kahevAthI zrI jinamatanuM ArAdhana karanAra manuSyane ja AtyaMtika ane anaMta sukhasamUhanI prApti thAya che ema kahyuM; -tathA A kAvyamAM uttarottara sukhane lAbha dekhADyo che, eTale ke
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza sAMtakA, jenuM citta jinamatamAM Asakta hAya che te manuSyane ujjavaLa zILa pALavAthI vizvamAM atyaMta praza MsanIyapaNuM prApta thAya che. ane jo zILane dhAraNa kare che teA te avazya bIjAne kalaMka ApanAra thatA nathI. vaLI tethI karIne tattvajJAnanI prApti thavAne lIdhe tenI mRSA bhASAthI nivRtti paNa siddha thAya che. A pramANenI DAhyA purUSone hitazikSA devI te zreyakArI che. A leAkanA bIjA pAdamAM advaita, atyaMta ane nimULa evA zILa guNane pragaTa karyA che. purUSe peAtAnI paraNelI sivAya anya sarva srIonA nira Mtarane mATe tyAga karavA, ane strIe paraNelA pati sivAya anya sarva purUSavarganA sarvadA niSedha karavA te zIla kahevAya che. pahelA pAdamAM sarvajJanA matanI sevA karavAnA upadeza kahyo; ane tyAra pachI zILa pALavAnu kahyuM, te suvarNanI mudrikAmAM ratnanI cAjanAnI jema yAgyaja che; kemake zrI jinamatanu ArAdhana sarva matAmAM zreSTha che, tenI ArAdhanA karanAra zrAvaka puNyanI prabhAvanA karatA chatA jo zIla yukta hAya to te atyaMta praza sAnA sthAnane pAme che. have trIjA pAdanu tAtparya e che je pUrva bIjA pAdamAM sarvadA zILa pALavAnu kahyuM; mATe jo zILavAna purUSa koine khATuM kalaMka na Ape te te yuktaja che; kemake zILavALAne mita ne hita khelavAthI atyaMta zaiAbhA prApta thAya che. tethI kAIne khATu kalaka devuM nahIM. A zlokamAM jinamatanI sevA upara kezarI cAranuM, zIla upara rohiNInu ane phUTa kalIMka upara vRddhA strInu ema traNa dRSTAMta TIkAmAM anukrame vistArathI asarakAraka rIte ApelAM che. 2 7 2 peyAsiyAM ne parassa chidda, kammaM kaMrijA na kayAviruddaM / mitte tullaM ca gaeNNija khuddaM, "jeNaM vijA tuha jIva bhadaM // 3 //
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. mULAtha-paranuM chidra prakAzita karavuM nahi, kUra karma kadApi karavuM nahIM, tathA zudra mANasane paNa mitra tulya gaNave, jethI karIne he jIva! tAruM kalyANa thAya. 3 TIkAtha-pUrva kalekanA trIjA pAdamAM kalaMka ApavAne sarvathA niSedha karyo, tyArapachI paranA chidranI gANuM karavI, te paNa agya che ema kahyuM. je purUSa anya jana upara kalaMkanuM ApaNuM nahIM kare, te paranA chidranI gaveSaNa paNa karaze nahIM. A trIjA kAvyanI vyAkhyA karatAM kahe che ke-paranuM chidra eTale pArakA deSanI pragaTatA koInI pAse karavI nahIM. temAM paNa dharmanA dAtAra evA gurUnAM akalyANakAraka-pApakAraka chidro kadApi jevAM nahIM. te viSe zrIdazavaikAlika sUtramAM kahyuM che ke - ' ... "evaM tu aguNappehI, guNANaM ca vivajau / tAriso maraNaMte'vi, nArAhei saMvaraM // bahuM suNei kannehiM, bahuM acchIhiM picchai / . na ya dilaM suyaM savvaM, bhisku askAumarihai // je bIjAnA doSane jenAra hoya, ane guNone varjanAra hoya, te sAdhu maraNAMte paNa saMvaranI ArAdhanA karI zakatuM nathI. bhikSu-muni pitAnA karNa vaDe ghaNuM sAMbhaLe che, ane netravaDe ghaNuM jue che, paraMtu jeTaluM jue ane jeTaluM sAMbhaLe teTaluM sarva kahevAneprakAza karavAne yogya hetuM nathI." che. tathA-"sahiM aoNrdi" eTale keIna chatA athavA achatA dene joIne pragaTa karavA nahIM vigere. A pramANe jANIne
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ * , navya upadeza satikA. gurUnA guNeja grahaNa karavA, paraMtu dene grahaNa karavA nahIM. je kaI mAtRmukha (bAyale) ane durmukha evo purUSa paranA deze prakAze che, te anArya saMgama sthaviranA ziSya dattanI jema duHkhane bhAgI thAya che. tathA zaidra-kara karma karavuM nahIM tathA zudra eTale duSTa mANasane paNa mitra tulya gaNave. A rIte karavAthI he jIva! tArUM bhadrakalyANa thaze. A lokanA pahelA pAdamAM para chidrane prakAza karavAne niSedha karyo, te tyAre ja ghaTI zake ke jyAre zaidra-ghera karma na karAya. tethI karIne bIjA pAdamAM raudra karma na karavuM ema kahyuM. eTale ke dhamI mANase kadApi paNa zaidra-bhayaMkara kArya karavuM nahIM. du:khane ApanAra evuM karma karavAthI jene aMta na AvI zake evA seMkaDo pApanI prApti thAya che, tethI evuM karma kalyANanI IcchA rAkhanAra prANIe karavuM nahIM. ghora karmanuM varjavuM paNa kSudra prANuonI sAthe verabhAva na rAkhavAthI, temanA hita ciMtavanathI tathA temanI sAthe maitrIbhAva rAkhavAthI ja thaI zake che. A hetuthI ja A lokanA uttarArdhamAM kahyuM che ke sudrane-duSTane paNa eTale atyaMta apakAra karanArane paNa mitranI tulya gaNave, eTale ke parama upakArI hoya te jANa duSTane viSe paNa aniSTanuM AcaraNa karavuM nahIM, ke jethI samatAnA AlaMbanavaDe karIne he jIva! tArUM mokSanI prApti rUpa kalyANa thaI zake. A trIjA kanuM tAtparya che. A lekamAM parachidra jevAnuM varjavA upara dattanI, raudra karmanA niSedha upara uti kumAranI ane kSudra jIva sAthe paNa maitrIbhAva rAkhavA upara samaravijaya tathA kIticaMdranI kathA che. A kathAmAM samaravijaya nAmanA moTAbhAIe
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 - navya upadeza satikA. kIticaMdra nAmanA nAnA bhAIne dveSane lIdhe mAravAnA ghaNuM upAya karyo che, paraMtu puNyaprakRtine lIdhe kIticaMdra temAM bacI gaye ane chevaTa gurUnA upadezathI teNe dIkSA grahaNa karI. te sthitimAM paNa samaravijaye pitAnI duSTatA tajI nahIM ane nAnA bhAI munine ghaNuM upasarga karyA. chevaTe te duTe muni upara ane prahAra karyo, te paNa munie pRthvI para paDI gayA chatAM kSamAja dhAraNa karI rAkhI. te vakhate munie pitAnA AtmAne upadeza Ape ke-"he jIva! duSTa duHkhothI kaMpatA evA te avazapaNe nara, tiryaMca ane narakane viSe bhramaNa karatAM kayAM kayAM tIvra duHkha sahana nathI karyA? ajJAnanA vazamAM paDele tuM aSTa karmarUpI duSTa zatruo vaDe ghaNIvAra paNa che, mATe he dhIra! tuM manamAM viSAda na karIza. zIdhrapaNe kSamAguNane dhAraNa karaje. moTA udadhIne tarI gayA pachI sukhe tarI zakAya evA nAnA khAbocIAmAM ko paMDita be? mATe he jIva! zatru upara paNa prasannatA dhAraNa karIne hiMsA ane dveSane tyAga kara, ati durdama evA mananuM damana karI samagra prANIo para dveSabhAvane tyAga kara, manamAM adbhara bhAvane dhAraNa kara, mAyA zalya ane nidAna zalyane tyAga kara, sarva prANIo para samatAbhAvane dhAraNa karI ane samaravijyanA guNane vizeSa karIne grahaNa kara." ItyAdi zubha bhAvanA 'bhAvane kIrticaMdra muni sadgatine pAmI tyAMthI cyavI videha kSetramAM utpanna thaI cAritra ArAdhI mekSe gayA vigere hakIkta Ave che. 3 dharmanA athI sAdhuo tathA zrAvakane paNa dIrdhadazI thavuM gya che; kemake vyAdhi AvyA pahelAM je Atmahita sAdhI levAya te te ati zreSTha che. atyaMta durdhara evuM pANInuM pUra prasare tyAra
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 navya upadeza saptatikA. pachI pALa bAMdhavI niSphaLa che, te vakhate pALa baMdhAtI nathI ane pANI rahetuM nathI. te ja pramANe dura evA vyAdhionuM Agamana jANIne je kalyANamArganuM AcaraNa karAya te paNa sAruM che. te upara ahIM upadeza Apela che. - trIjA kAvyane aMte jIvane bhadranI prApti kahI, te bhadranI prApti dIrdhadazIne thaI zake che, tethI karIne te dIrdhadazI paNAne ja upadeza Ape che - rogehi sogehi na jAva deha, pIDijae vAhisahassagehaM / tAvujayA dhammapahe rameha, buhA muhA mA diyahe gameha // 4 // mULArtha-he DAhyA purUSa! hajAre vyAdhionAM ghara rUpa A zarIra jyAM sudhI rega ane zeke karIne pIDA pAmyuM nathI, tyAM sudhImAM udyamavaMta thaIne tame dharmamArgamAM krIDA kare (vicaredharma kare.) divasene nakAmA na gumAve. 4. TIkArya-gavAta, pitta, kapha ane lempathI thatA vyAdhievaDe tathA pitA, putra ane bhrAtA vigerenA maraNathI utpanna thayelA zekavaDe jyAM sudhI A deha eTale karmavaDe AtmA jenAthI lepAya che evuM A zarIra, ke je hajAre vizeSa prakAranI AdhinuMmananI pIDAnuM tathA vyAdhinuM-kSayAdika reganuM ghara che-sthAna che, te zarIra jyAM sudhImAM vizeSa pIDA pAmyuM nathI, tyAM sudhImAM he DAhyA purUSa! tame udyamavaMta thaIne-udyama karanArA thaIne dharmamArgamAM ramaNa kare. phegaTa divase gumAve nahIM. ahIM buddhimAnaja upadezane lAyaka che, paNa mUrkha mANasa tene lAyaka nathI, tethI teone ja saMba
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 navya upadeza saptatikA. zrIne kahyuM che, hitApadeza paNa temane ja kahevAya che. te viSe vAcaka mukhye kahyuM che ke-- 44 na bhavati dharmaH zrotuH, sarvasyaikAntato hitazravaNAt / bruvato'nugrahabuddhyA, vaktustvekAntato bhavati / / " * sarva zrotAone hitApadezanuM zravaNa karavAthI ekAMtapaNe dharmanI prApti thatI nathI, paraMtu anugraha buddhithI kahenArA evA vaktAne teA ekAMtapaNe dharmanI prApti thAya cheja." A kAraNathI ahIM budha zabdanA prayAga karyo che. pharIthI paNa dIrgha 'dazI'paNu ja uttama che ema kahevAne mATe pAMcamu kAvya kahe che.-- 9 2 3 4 e 5 . jayA udiSmo na ko'vi vAhI, tayA parAThA maNaso samAhI / Fa 15 ra 15 63. 64 HE 17 tI viNA dhammamaI vasijjA, citte kahaM durakabharaM tariJjA ||5|| mULA--jyAre nizcayathI kAI paNa ( ugra ) vyAdhi ( zarIramAM ) utpanna thAya che, tyAre mananI samAdhi ( avazya ) nAza pAme che. have vicArA ke-mananI samAdhi vinA cittamAM dharmanI buddhi zI rIte nivAsa kare ? ane du:khanA samUha zI rIte tarI zakAya ? arthAt du:khanA nAza zI rIte thaI zake ? pa. TIkAtha--jyAre eTale koi paNa vakhata nizcaye karIne koi paNa vyAdhi zarIramAM utpanna thAya, te ja vakhate cittanI samAdhisvasthatA jarUra nAza pAmI jAya che ema jANavu, arthAt vyAdhi utpanna thaye mananI samAdhi kyAMthI hoya ? ane te samAdhi vinA
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. manamAM dharmabuddhi zI rIte vase-rahe? tathA du:khane samUha paNa jIva zI rIte tarI-oLaMgI zake? kaI paNa prakAre tarI zake nahIM. je vakhate kaI paNa reganI utpatti zarIramAM thAya che, te ja vakhate cittanI svasthatA nAza pAme ja che, ane cittanI svasthatA vinA dharmabuddhi vRddhi pAmatI nathI, ane dharma vinA jIvane kevaLa sukhane abhAva-duHkha ja prApta thAya che. e pramANe eka bIjAne eka bIjAne Azraya che. jema sanakumAra cakravatIne pitAnA zarIramAM vyAdhine ubhava thaye che evuM deva pAsethI sAMbhaLatAM ja suMdara vairAgyane raMga pragaTa thaye ane cAritra grahaNa karyuM tema anya paMDita purUe paNa tarata ja svahitanuM AcaraNa karavuM. A viSaya upara cothA cakavatI zrI sanakumAranI kathA vistArathI ApI che. temAM zrI sanakumAranA zarIranI suMdaratAnuM varNana zaka IMdranA mukhathI zravaNa karIne tene nahIM mAnanArA be devatAo brAhmaNane rUpe AvI tenuM tevuM ja utkRSTa svarUpa snAna veLAe joI Azcarya pAmyA. tyArapachI cakInA kahevAthI rAjasabhAmAM sarva vastrAlaMkArathI bhUSita evA tene jovA AvyA; paraMtu te vakhate temaNe pUrva sthiti na jevAthI mAthuM dhuNAvyuM. tenuM kAraNa pUchatAM temanA zarIramAM aneka vyAdhio utpanna thaI gayelA hovAthI tenI sarva bhA naSTa thaI gaI che ema avadhijJAnavALA devAnA kahevAthI cakIe jANyuM; eTale nAza pAmelI zarIranI suMdaratA joIne cakInuM abhimAna nAza pAmyuM, teNe vicAryuM ke eka kSaNamAM ATaluM badhuM rUpa nAza pAmyuM te varSo gayA pachI te te kevuM thaze ? tenuM anumAna paNa thaI zakatuM nathI. AvA kSaNabhaMgura zarIrane mATe meM prANasamUhane nAza karI zuM zuM pApa nathI upArjana karyuM je AvA zreSTha zarIranI paNa AvI dazA
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 navya upadeza samitikA. thAya che, to rAjyAdikanI sthitinI te zI AzA rAkhavI? A dehe karIne meM anyanAM kAryo ja karyo che, AtmAne arthe kAMI paNa kArya karyuM nathI. meM pUrva janmamAM je puNyakArya karyuM haze, te sarva naSTa thaI gayuM-bhagavAI gayuM. have je navuM satkArya nahIM karuM, te A zarIra vyAdhiovaDe vyApta thayA pachI mArAthI dharma karI zakAze nahIM, ane tethI karIne mAre A manuSyabhava vyartha jaze, ane sukRta karyA vinA ja maraNa pAmavuM paDaze. vaLI mArI kAyA suMdara bhega bhegavavAmAM asamartha thaze, ane tethI bIjAone bhega bhegavatA joIne mArA manamAM IrSyA tathA viSAda utpanna thaze, ane tethI vizeSa ciMtAtura thavAne lIdhe mananuM sukha paNa nAza pAmaze. je jIva viSTA mUtramaya strInA jaTharamAM utpanna thaIne vIrya tathA zoNitanuM bhakSaNa karI vRddhi pAme che, te jIva kAgaDAnI jema snAnAdikavaDe zebhAne tathA pavitratAne vache che te kevuM Azcarya che? mokSanA sAdhana rUpa A kAyAe karIne je manuSya dharmarUpI dhanane tyAga kare che, dharmadhanane upArjana karatuM nathI, te eka paththara mATe ciMtAmaNi ratnane tyAga kare che, tRNane mATe kalpavRkSane ApI de che, ane kaNane mATe kAmadhenune ApI de che ema jANavuM." ityAdi zubha vicAra karIne teNe tarata ja rAjyapara pitAnA putrane sthApana karI pote dIkSA grahaNa karI, asAmAnya nirmamatA dhAraNa karI, ane sadgatinI prApti karI, vigere asarakAraka vRttAMta varNavyuM che. jenuM citta virakta hoya che teja sarvadA sukhI hoya che, ane tethI anya prakAranA manuSya mahA duHkhI hoya che, te upara pUrva kAvyanA arthanA saMbaMdhavALuM chaThuM kAvya kahe che -
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza samitikA. 15 virattacittassa sayA'vi surU, rAgANurattassa aIva dugkN.| evaM muNittA paramaM hi tattaM, nIrAgamaggammi dhareha cittaM // 6 // | muLAthe-jenuM citta virakta hoya tene sarvadA sukha che, ane je rAgamAM Asakta hoya tene atyaMta duHkha che. A pramANe uttama tattvane jANIne avazya vItarAgamArgamAM cittane dhAraNa karavuM. 6 TIkAthe-jenuM citta-AtmA vairAgyane pAmela hoya tene niraM tarasukha ja che, ane jene AtmA rAga-viSayathI raMgAyela hoya tene atyaMta duHkhaja che, eTale ke te hamezAM du:khI ja rahe che. A pramANe uttama tattvane jANIne nIrAgamArgamAM-niHsaMga mArgamAM he bhavyo ! tame cittane dhAraNa kare. A viSayane draDha karavA mATe jinapAlita ane jinarakSitanI kathA ApI che ane chevaTa kathAne upanaya paNa spaSTa rIte utAryo che. - je AvAM akAryane kare te saMsAranA pArane pAmatA nathI te upara sAtamuM kAvya kahe che. pUrva kAvyamAM sarAgatAnA deSa ane nIrAgatAnA guNo kahyA, te sarAgatAnuM mULa parigraha che, te parigrahane tyAga karavo azakya che, mATe teno tyAga karanArA saMsArarUpI aTavInA pArane pAme che. e arthane sUcana karanAra kAvya kahe che - pariggahAraMbhabharaM karaMti, adattamannassa dhaNaM harati / dhamma jiNuttaM na samAyaraMti, bhavannavaM te kahamuttaraMti // 7 // - mULAthe--jeo parigraha tathA AraMbhanA samUhane kare che, bIjAnuM adatta dhana haraNa kare che ane jinezvare kahelA dharmanuM A
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ : : : navya upadeza saptatikA. caraNa karatA nathI, teo saMsAra samudrane zI rIte utare? saMsAranA pArane kema pAme? 7. - TIkArya-je taraphathI grahaNa karAya te parigraha kahevAya che ane je pApakArya karAyuM. te AraMbha kahevAya che. parigraha vinA AraMbha thaI zakatuM nathI ane AraMbha karyA vinA parigrahanI prApti thatI nathI. tethI A banne pApanuM mULa che ema jANavuM. tevA parigraha ane AraMbhanA samUhane je manubdha kare che seve che, tathA jeo bIjAnuM nahIM ApeluM suvarNa rUpe vigere dhana hare che che, teo saMsAra samudranA pArane pAmI zaktA nathI. AvAM akRtye karanAra paNa je pachIthI jinezvarabhASita dharmano Azraya kare che te siddhirUpI prAsAdamAM nivAsa karavAne gya thaI zake che, temAM kAMI paNa saMdeha nathI. kemake cilatiputra, daDhaprahArI vigere aneka janoe pUrve akArya kareluM hatuM chatAM paNa pAchaLathI prabodha pAmelA saMbhaLAya che paraMtu jeo parigraha tathA AraMbhamAM tatpara ane paradhanane haraNa karanArA thayA hoya chatAM pAchaLathI paNa tene tajIne jinezvare kahelA dharmane seve nahIM to teo saMsArarUpI samudrane zI rIte tarI zake ? tAtparya e che je-gRhasthAzramIe ghaNA parigrahane dhAraNa kare che tathA karmanA vazathI pArakI adatta vastune svIkAra kare che, paraMtu chevaTe je teo tene tajIne jinabhASita dharmane seve che te teo saMsAra samudranA pArane pAme che. A viSaya upara zazI tathA sUranI kathA ApelI che. 7 jeo parigraha, AraMbha tathA adattane sevanAra hoya che ane chevaTa sudhI zrI sarvAnI AjJAthI vimukha rahe che, teo saMsAramAM
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. damaNa karyA kare che. ema pUrva kAvyamAM vyatireka daSTAMtavaDe kahyuM. have teja hakIkta anvaye dvAravaDe karIne kahe che. ANaM jiNaM sirasA vahati, ghorovasaggAi tahA shti| dhammassa mAgaM payarDa karhati, saMsArapAra naNu te lahaMti // 8 // mULArtha-je jinezvaranI AjJAne mastake dhAraNa kare che, tathA ghara upasargone sahana kare che, tathA dharmanA mArgane pragaTa rIte kahe che, teo avazya saMsAranA pArane pAme che. 8 TIkArtha-je mANase jinezvaranI-tIrthakarenI AjJAneAdezane mastakavaDe vahana kare che, tathA jeo ghera-ugra evA upasargone sahana kare che, ane dharmanA mArgane pragaTa eTale niSkapaTapaNe kahe che, teo nice saMsAranA pArane pAme che. A kAvyamAM pahelA traNa pAdavaDe saMsAranA pArane pAmavAne traNa prakArane upAya batAvyuM che, eTale ke A traNa prakAre karIne aneka bhavya siddhine pAmyA che. jeo jinezvaranI AjJAne anusarIne ja ghara upasargane sahana kare che, te ja siddhisukhane bhegavanArA hoya che; paraMtu sarvajJanI AjJAthI vimukha thaIne bALa tapasvinI jema ghaNe prakAre aniSTa evA kAyakaSTane sahana kare te paNa tethI siddhi sukha prApta thatuM nathI tathA saddharmanA mArgane pragaTapaNe kahenArA ghaNuM ja siddhisukhane pAmyA che. A prakAranA AcArane AcaranAra manuSya ja saMsArasAgarane pAra pAmI jAya che, e ahIM bhAvArtha che. jemAM prathamathI ja jinAjJAnA ArAdhaka hoya che, teo sahelAIthI siddhinuM sukha sAdhI zake che emAM kAMIpaNa Azcarya nathI, uparAMta ejanmathI
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ : * navya upadeza satikA. ghora karma karanArA hoya, paraMtu pachIthI tene tajIne zrIjinAjJAne dhAraNa karanArA thAya, temaja tyArapachI tIvra upasargone sahana karI jIvitane pUrNa kare, teo paNa siddhisukhane pAme che e Azcarya che, eTale ke teo paNa zrI bharatAdikanI jema kevaLajJAnarUpa lakSmIne bhegavanAra saMbhaLAya che. ahIM prathamanA be pAda upara ajunamALInuM daSTAMta ApeluM che. jeo dharmanA mArgane pragaTapaNe eTale niSkaTapaNe pradarzita kare che teo saMsAranA pArane pAme che. te viSe kahyuM che ke- "mahesANa, mAM nAsaMti nivarilA.. vAvannadaMsaNA khalu, na hu labbhA tArisA daTuM // phuDapAgaDamakahato, jahaThiyaM bohilAbhamuvahaNai / jaha bhagavo visAlo', jaramaraNamahotrahI Asi // " . jeo unmArganI dezanA vaDe karIne jidronA mArgane nAza kare che, teonuM samakita naSTa thAya che, tevAonI sAmuM jovuM paNa gya nathI. jeo phuTa-pragaTapaNe yathAsthita tatvane kahetA nathI, teo dhilAbha (samakita) ne haNe che. bhagavAna mahAvIra svAmIne pUrvabhavamAM anyathA prarUpaNa karavAthI janma, jarA, maraNarUpa saMsArasAgara vizALa (eka keDIkeDa sAgaropamane) thayo hate. A viSaya upara zivabhadra ane zrIyakanI kathA ApelI che. 8 jyAre asatya bhASA bolavAmAM na Ave, tyAre ja dharmamArga pragaTa kahI zakAya che. A bannene paraspara saMbaMdha che. te kahe che- ( 1 vitA-vaizAtira -vizALAnA svAmI eDArAjAnA bhANeja hovAthI vaizAlika te mahAvIra svAmI. A artha paNa thAya che.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13, 4. uda navya upadeza saNatikA. bhAsinjae naiva asaccabhAsA, na kiMjae bhogasuhe pivAsA / khaMDijae neva parassa prAsA, dhammo ya kittI iya sappayAsA // 6 // | mULArtha---asatya bhASA bolavI nahIM, bhegasukhane viSe tRSNa rAkhavI nahIM, paranI AzA khaMDana karavI nahIM. e rIte karavAthI dharma ane kIrti prakAzamAna thAya che. . 9 TIkAtha-bhASAvargaNanA pugalene grahaNa karIne je mUkavA te bhASA kahevAya che. purUSane hitakAraka je heya te satya kahevAya che. tenAthI viparIta je hoya te asatya kahevAya che. vacana satya ja belaDuM joIe. moTA saMkaTamAM paNa kadApi asatya bolavuM na joIe. temAM paNa dharmanA viSayamAM te leza paNa kAlikAcAryanI jema asatya bolavuM na joIe. siddhAMtamAM bhASAnuM svarUpa A pramANe kahyuM che- getamasvAmI bhagavAnane pUche che ke he bhagavan! satya bhASA keTalA prakAranI kahI che? javAba-daza prakAranI che, te A pramANe-- " jaNavayasaMmayaraThavaNA3,nAme sve5 pdduccscce6a| vavahAra bhAvajogeha, dasame uvammasacce10 ya // " "janapadasatya 1, saMmatasatya 2, sthApanA satya 3, nAmasatya 4, rUpasatya 5, pratItyasatya 6, vyavahArasatya 7, bhAvasatya 8, ga satya 9 tathA dazamuM upamAsatya 10." temAM kuMkaNa vigere dezamAM pANune picca, nIra, udaka ityAdi zabdathI kahe che te janapada (deza) satya kahevAya che 1, poyaNuM vigere seve jAtinA kamaLanI paMkathIkAdavathI utpatti chatAM lokamAM sUryavikAsI kamaLaja paMkaja zabdathI kahevAya che te saMmatasatya 2, legra vigerenI banAvelI jinapratimA
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. mAM arihatAdikanIM je sthApanA te sthApanAsatya 3, kuLanI vRddhi nahIM karatAM chatAM paNa eTale putrarahita chatAM paNa kAI mANasanuM kuLavardhana nAma pADyuM hoya te nAmasatya 4, AcArane nahIM pALatA mAtra liMgane (vezane) ja dhAraNa karanAra paNa vratI (muni) kahevAya te rUpasatya 5, anAmikA vigere AMgaLIo eka bIjAnI apekSAe nAnI mATI kahevAya te pratItyasatya 6, parvata uparanA tRNAdika baLatAM hAya tene badale parvata maLe che ema je elAya te vyavahArasatya 7, agalA dheALA hoya che ema je kahevu te bhAvasatya, kemake temAM pAMce vaNa nA saMbhava che, tApaNa zuklavarNanI maheALatA heAvAthI zveta kahevAya che 8, kai mANasanA hAthamAM krUDa hoya, tethI tene daMDI zabdathI elAvavAmAM Ave te yAgasatya 9, ane A taLAva samudra jevuM che ema je kahevuM te upamAsatya kahevAya che. 10. asatya bhASA paNa daza prakAranI che te A pramANe-- " hemALeramAre, jomenioprataheva josepha ya / hAsa7bhaearakAiya6, uvaghAyAnissIe 10 dasame / / " ', ,, " krodha 1, mAna 2, mAyA 3, leAbha 4, prema pa, dveSa 6, hAsya 7, bhaya 8, AkhyAyikA 9 ane upaghAta 10 A dazane AzrIne je asatya AlAya te te nAmanuM asatya kahevAya che. " krodhane laine dAsa na hoya tene paNa dAsa kahevA te krodhanizrita asatya 1, mAnane lIdhe pote nirdhana chatAM huM dhanavAna chuM ema bele te mAna asatya 2, A iMdrajALikanA gALA Dyo ema mAyAthI asatya bolanAranu mAyA asatya 3, vaNika vigere mAlanA kharIda bhAva khATA kahe te lAbha asatya 4, atyaMta rAgane lIdhe kAi kAine kahe ke huM tamAre
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 navya upadeza saptatikA. dAsa chuM e prema-rAga asatya pa, dveSathI guNavAnane paNa nirguNa kahe te dveSa asatya , hAMsIthI asatya bolavuM te hAsya asatya7, bhayane lIdhe asatya bolavuM te bhaya asatya 8, AkhyAyikA-kathA vigere kahevAne viSe AnaMda upajAvavAnI khAtara asatya bolavuM te AkhyAyikA asatya , ane je cAra na hoya tene cAra kahevo te tene upaghAtakArI thatuM hovAthI upaghAta asatya kahevAya che 10. - have trIjI satyAmRSA (mizra) nAmanI bhASA paNa daza prakAranI che, te A pramANe - " uppama1vigayaramIse3, jIva4ajIvezya jIvaajIve6 / taha mIsagA aNaMtA7, parittazraddhAyahaaddhaddhA10 // " utpanna , vigata 2, mitha (utpanna vigata) 3, jIva 4, ajIva 5, jIvAjIva 6, anaMta 7, pItta (pratyeka) 8, addhA 9, ane addhAddhA 10A dazane AzrIne satyAmRSA eTale mizra bhASA belAya te te nAmanI mizra bhASA kahevAya che." temAM Aje A gAmamAM daza bALaka navA jamyA che, AvuM vacana bolatAM je vAstavika rIte dazathI nyunAdhikane janma thayo hoya te te sAcuM tathA jUThuM bane tevAthI utpanna mizra kahevAya che 1, e ja pramANe maraNanA saMbaMdhamAM belAya te vigata mizra kahevAya che 2, Aje ahIM daza bALako jamyA ane dezanuM maraNa thayuM ema eka sAthe utpanna ane vigatanA viSayavALuM vAkya bolAya te utpanna vigata mizra kahevAya che 3, jIvatA ane marelA kRminI rAzi hoya temAM ghaNuM chevatA hovAthI tene jIvarAzi kahevI te jIva mizra kahevAya che , teja kumirAzimAM ghaNA marelA hoya ane ceDA jIvatA hoya tene ajIvarAzi kahevI te avaMmizra kahevAya che , jemAM ghaNuM kRmio marelA -
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ rara navya upadeza saptatikA. hAya evA kRmirAzi chatAM ATalA marelA che ane ATalA jIvatA che ityAdi cAkasa karyA vinA cAkasa bAlavAthI jIvAjIvamizra kahevAya che 6, pratyeka jIvavALAM pAMdaDAM vigere chatAM paNa mULa, ka Mda vizerene laine A sarva anatakAya che ema kahevAthI anatamizra kahevAya che 7, anaMta kAyanI chAla vigerene A sarva pratyeka che. ema kahevAthI pItta-athavA pratyekamizra kahevAya che 8, divasa lagabhaga pUrNa thavA AvyA hoya te vakhate kAryanI utsukatAne lIdhe rAtri paDI gai ema je khelavuM te ahvAmizra kahevAya che 9, divasa athavA rAtri addhA kahevAya che, tenA eka bhAga ahvAddhA kahevAya che, tethI karIne divasanA eka prahara vItye te madhyAhna samaya thaI gayA ema je kahevu te anrAddhA mizra kahevAya che 10. have cAthI asatyAmRSA' ( vyavahAra ) nAmanI bhASA bAra prakAranI che, te kahe che: " zrImaMtANi 1 ANavaNI 2, jAyaNi 3 taha pucchaNI 4ya panavaNI5 / paccakkhANI6ya tahA, bhAsA icchAlomAya || abhiggahiyA bhAsA bhAsA ya abhiggahammibodhavvA / saMsayakaraNI 10bhAsA, vAgaDa 11 avvAgaDA 12ceva // " " AmaMtraNI 1, AjJApanI 2, jAcaNI 3, pRcchaNI 4, prajJApanI 5, pratyAkhyAnI dR, icchAnulAmA 7, anebhagRhItA 8, abhigRhItA 9, saMzayakaraNI 10, vyAkRtA 11 ane avyAkRtA 12. e mAra prakAranI asatyAmRSA bhASA kahevAya che. " temAM he devadatta ! e pramANe sAdhana karIne je elAvavuM te AmatraNI bhASA kahe1 satya paNa nahIM te asatya ( mRSAM ) paNa nahIM te. ,,
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 23. navya upadeza saptatikA. vAya che 1, tuM amuka kArya kara ema je AjJA ApavI te AjJApanI bhASA kahevAya che 2, amuka vastu mane Apa e rIte je yAcanA karavI te jAcaNI bhASA kahevAya che 3, amuka vAta kevA prakAranI che? ema je pUchavuM te pRccha bhASA kahevAya che 4, hiMsAdikamAM pravatenAra prANa duHkhI thAya che ema je prarUpaNa karavI te prajJApanI bhASA kahevAya che, 5, A vastu huM tane nahIM ApuM ema je kahevuM te pratyAkhyAnI bhASA kahevAya che , huM sAdhu pAse jAuM ? ema prazna pUche chate "bahu sArUM" ema je kahevuM te IcchAnulemA (I. cchAnusAriNI) bhASA kahevAya che 7, zabdano artha grahaNa karyA vinA Ditya, pavittha vigere (artha vinAnA) zabda bolavA te anabhigrahItA bhASA kahevAya che 8, arthane grahaNa karIne je ghaTa vigere zabda belAya te abhigRhItA bhASA kahevAya che 9, jenA ghaNuM artha thatA hoya evA seMdhava vigere zabda belavA te saMzayakaraNI bhASA kahevAya che 10, A devadattane bhAI che ema spaSTa arthavALI je vANI belAya te vyAkRta bhASA kahevAya che 11 tathA bALa strI ane dInAdika sarva mANase chatAM te badala aspaSTa zabda bolAya te avyAkRta bhASA kahevAya che. 1ra. A cAra prakAranI bhASAmAMthI pahelI satyA bhASA tathA cothI asatyAmRSA e be bhASA vivekIne belavA lAyaka che, ane asatyA tathA satyAmRSA (mizra) e be balavA lAyaka nathI. tethI tevI bhASA bolavI nahIM. , tathA bhegasukhane viSe-vaiSayika sukhane viSe tRSNa-vAMcchA karavI nahIM. tRSNAthI kAMI paNa kAryanI siddhi thatI nathI, tRSNathI jIva kevaLa pApasamUhane ja upArjana kare che. te viSe upadezamALAmAM
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 nanya upadeza sAtikA. " vaTThiyaM maNo jassa, jhAyaha bahuAI aTTamaTTAI / taM ciMtiyaM ca na lahai, saMciNaI pAvakammAI | ". '' " jenuM anavasthita mana ghaNA AhaTTa DhahaTTanuM ciMtavana kare che te ciMtita vastune pAmatA nathI, para`tu ulaTAM pApakarmAne upA rjana kare che. "" tathA paranI eTale kAI paNa yAcakanI AzAnA bhaMga karavA nahIM. e pramANe traNa pAdamAM kahelA satkRtya karavAthI prANIone dharmanI prApti thAya che, tema ja temanI kIti paNa sarva dizAmAM prasare che-prakAzamAna thAya che, eTale ke caMdra, sUrya, agni, nakSatrA ane ratnAnA tejanA samUhanI jema atyaMta dedIpyamAna thAya che. A kahevAthI tene mATe AleAka ane paraleAkanu zubha phaLa dekhADayu che. A zlAnA pahelA pAda upara kAlikAcAryanI kathA che; khIjA pAda upara brAhmaNanA putranI kathA che, ane trIjA pAda upara naravAhana rAjAnI kathA che. huM have pUrvokta dharma nA ArAdhakAja siddhisukhane sAdhI zake che, bIjAe sAdhI zakatA nathI. te upara upadezanuM kAvya kahe che:-- duraMtamicchattamahaMdhayAre, pariSphuraMtammi sudunnabAre / na suddhamaggAu calati je ya, salAhaNijA tijayammi teM va // 10 // mULA--jeno aMta kaSTa karIne thai zake che evuM mithyAtvarUpI mahA aMdhakAra nivArI na zakAya ema cAtarapha prasarI raheluM che, te chatAM paNa je zuddha mArgathI calAyamAna thatA nathI, teeja traNa jagamAM lAghA karavA lAyaka che. 10
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza sAtikA. TIkA--du:khe karIne jenA aMta thai zake te durata kahevAya che, evA mithyAtvarUpI mahA aMdhakAra atyaMta durvAra eTale nivArI na zakAya ema vistAra pAme chate je zuddha mA thI calAyamAna na thAya, te traNa jagamAM lAghA-prazaMsA karavA lAyaka che. A viSaya upara jAtivaMta azvanuM kathAnaka upanaya sahita kahyuM che. 10 have saMsAranI asAratA pratipAdana karavAnI icchAthI kahe che:saarsNsaarsuhaag kaeNjje, jo rajaI pAvamaI vaje / pANameso khivaMI kilese, saragIpavaragANa kaha mu~ha se " // 11 // 9 25 mULA--pApamuddhivALA je purUSa asAra saMsAranA sukhane apApakA mAM rakta thAya che, te peAtAnA AtmAne klezamAM nAMkhe che, tene svarga tathA meAkSanu sukha zI rIte prApta thAya ? thAyaja nahIM. 11 TIkA--asAra evA saMsAranA vaiyikAdika sukhane arthe je kAi mada buddhivALA manuSya pApamuddhivALA thaIne pApakarma karayAmAM rakta thAya che, te purUSa pAtAnA AtmAne dravya ane bhASa evA ane prakAranA klezamAM nAMkhe che, tevA jIvAne svarga tathA mekSanuM sukha kema maLe ? arthAt je saMsAranA sukhane bahu mAne che, ane tethI temAM lAlacu thaIne siddhinA sukhane tattvapaNe mAnatA nathI, te Abhava tathA parabhavamAM atyaMta du:kha tathA klezane pAmanAra thAya che, paraMtu gheADA lAbhane mATe ghaNuM hArI javu ceAgya nathI. A viSaya upara kramaka ( bhIkhArI ) nuM tathA rAjAnuM ema e da-dAMtA ApyAM che. 11. have sva tathA mokSane sAdhavAmAM upAyarUpa jinapUjA ja che, tene pratipAdana karavA mATe kahe cheH--
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza satikA. nariMdadevesarapUiyANaM, pUyaM kuto jiceiyANaM / 3 s 9 39 davveNa bhAveNa suhaM ciNei, micchattamohaM taha niji 26 // 12 // mULA rAjAoe ( cakravatI ee ) ane devedroe pUjelA jinabiMbenI dravyavaDe tathA bhAvavaDe pUjA karatAM sAdhu tathA zrAvaka zubha karmane upArjana kare che, tathA mithyAtva meAhanIya karmane jINuM kare che. ( khapAve che. ) 12 TIkA--naredroe-rAjAoe tathA devezvarAe-iMdroe pUjelA jinacaityAnIrAgAddikane jItanAra hAvAthI jina kahevAya che, tenAM caityA eTale cittane pramAda utpanna karanAra khiA ( pratimA ), ( temanI gaMdha, dhUpa, puSpa vigere dravyeAvaDe tathA caityavaMdana, stuti, ugruvihAra, AjJApAlana vigere bhAvavaDe pUjA karanAra zrAvaka ane sAdhu mithyAtvamAhanIya karmane jIrNa kare che. jema nahIM chaThThuM thayelu anna bhasma, arka, guTikA vigere auSadhAnAdeg bhakSaNathI NuM thAya che, tema karmanuM ajINuM paNa jinArce navaDe ja jIrNa thAya che; te vinA jIrNa (naSTa) thatu nathI. te viSe zrI mahAnizItha sUtramAM kahyuM che ke:-- "zupogavAyarAmAM, himA vecAna / patteyaM saMdhuNe vaMde, egaggo bhattinibbharaM // tersi tilogamahiyANaM, dhammatitthaMkarANa jagagurUNaM / davvacaNabhAvaccaNa-bhedeNa duhacaNaM bhaNiyaM / / 1 aneka prakAranI bhasmA, aneka prakAranA aMke ane aneka prakAranI guTikA te gALI ajIrNa vinAzanA auSadha tarIke vAparavAmAM Avache. sarva vyAdhine rAjA ajIrNa vyAdhi che, tethIja tenI ahIM mukhyatA karelI che.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza satikA. 27 bhAvacaNamuggavihA-rayA ya dabaccaNaM tu jiNapUyA // pamA dunivi, niI mizira pasaMsthA" "vaLI caityamAM athavA Alaya (ghara) mAM rahelI vItarAganI pratyeka pratimAnI ekAgra citte bhakti sahita stuti karavI, tathA tene vaMdanA karavI. traNa lokavaDe pUjita tathA dharmatIrthane prakaTa karanAra evA jagatagurUnuM dravyapUjana tathA bhAvapUjana ema be prakAranuM arcana kaheluM che. temAM je ugra vihArAdi jinAjJAnuM pAlana te ' bhAvapUjA kahevAya che, ane jinapratimAnI pUjA karavI te dravyapUjA kahevAya che. pahelI bhAvapUjA munione hoya che, ane gRhasthIone banne prakAranI pUjA hoya che, temAM (bhAvapUjA) ati prazasta che." munine mana, vacana ane kAyAnI zuddhie karIne je cAritra saMbaMdhI kaSTAnuSThAnanuM tathA bAvIza pariSahAdikanuM ane aneka jAtinA upasanuM sahana karavuM te sarvane bhAvapUjAnI aMdara samAveza jANa. zrAvaka pavitra thaIne sugaMdhI jaLavaDe jinezvaranI pratimAne prakSAlana karI gaMdha kaSASI vastravaDe aMgalUhANuM karI zreSTha caMdana, puSpa, puSpamALA vigeree karIne je pUjana kare te sarva dravyapUjA jANavI. A pUjAnA viSayamAM ratanacaMdranI kathA vistArathI kahI che. 12 have kema karIne Avela pramAda parihAra saMbaMdhI upadeza Ape che - durakaM sutirakaM narae sahittA, paMciMdiyattaM puNa jo lahittA / pamAyasevAI gamijja kAlaM, so laMdhihI no gurumohajAlaM // 13 // * mULArtha-je prANuM narakane viSe tIkSNa duHkhane sahana karIne
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza satikA. pachI pacaMdriyapaNuM pAmIne prasAda sevavAvaDe kALane nirgamana kare che, te mahAmahanI jALane ullaMghana karI zakate nathI. 13 1 TIkArtha-jemAM iMdriye duHkha pAme te du:kha kahevAya che atyaMta tINa eTale kaMTakanI jema dusaha duHkha te suduHkha kahevAya che. pApI mANasane bolAve (AmaMtraNa kare) te naraka kahevAya che. evA sAte narakamAM atyaMta dusaha du:khane sahana karIne, tyArapachI anukrame ekeMdriyAdika jAtine viSe paribhramaNa karIne, tyArapachI vikaleMdriyamAM ane tyArapachI paceMdriya tiryaMcamAM paryaTana karIne, tyArapachI mahA sukRtanA udaye paceMdriya manuSyapaNuM pAmIne, temAM paNa cAritranuM pAlana karIne e rIte uttarottara ucca ucca padavIne pAmIne paNa manuSya je pAcho pramAda sevavAvaDe kALanuM nirgamana kare, to te durmati kevI rIte mehajALanuM ullaMghana karI zake ? mATe yatie te vizeSa karIne pramAdanuM sevana karavuM nahIM. A viSaya upara mathurAmaMgu nAmanA AcAryanI kathA ApelI che. 13 pramAdane tyAga karI udyamamAM pravartelA sAdhu tathA zrAvake hamezAM sadughamanA manera karavA, te upara anya anya dharmakRtyanA AcaraNanI prapaNA pUrvaka cAra kAvya kahe che - tavovahANAi karitu punvaM, kayA gurUNaM ca paNAmapucvaM / suttaM ca atthaM mahurassareNaM, ahaM paDhissaM mahayAyareNaM // 14 // mULArtha--huM prathama tapa upadhAna vigere karIne gurU mahArAjane praNAma karavApUrvaka sUtrane tathA tenA arthane madhura svare moTA AdarathI kyAre bhaNIza? 14 1 TIkAtha-zrI mahAnizitha sUtramAM kahelA upadhAnene zrAvaka 13 da = 7 12
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saMmatikA. paNamAM prathama karIne dIkSA grahaNa karyA pachI AcArAMgAdi aMge tathA RSibhASitAdi sUtra saMbaMdhI siddhAMtamAM kahelI tapasyA karavApUrvaka dvahana karIne gurUne praNAma karavApUrvaka eTale vAcanAne samaye vaMdanAdika kriyA karIne sUtrane tathA TIkA, bhASya, niryukti, carNi vigere arthane madhura svare meTA AdarathI-prayatnathI huM kyAre bhaNIza? A viSe zrIjItaka9pamAM kahyuM che ke "kAlakameNa pattaM, saMvaccharamAiNA u jaM jammi / taM tammi ceva dhIro, vAijA so ya kAlo ya / / tivarisapariyAyassa u, AyArapakappanAmamajjhayaNaM / cauvarisassa ya samma, sUyagaDaM nAma aMgaM ti / sakappavvavahAro, saMvaccharapaNagadikiyasseva / ThANaM samavAovi ya, aMge te aThavAsassa // dasavAsassa vivAhA, ikArasavAsayassa ya ime u / khuDDiyavimANamAI, ajjhayaNA paMca nAyavvA // . vArasavAsassa tahA, AsIvisabhAvaNaM jiNA biti / pannarasavAsagassa ya, dichIvisabhAvaNaM taha ya // solasavAsAIsu ya, ikkuttaravADkiesu jahasaMkhaM / cAraNabhAvaNamahasu-miNabhAvaNAteyaganisagge // . egaNavIsagassa ya, dichIvAno duvAlasamamaMgaM / saMpunavIsavariso, aNuvAI savvasuttassa // " '. " varSa mA una meMzana he sUtra mAnI ne yegyatA prApta thaI hoya, te sUtra te dhIre bhaNavuM joIe. te tene
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza satikA. kALa (avasara) kahevAya che. traNa varSanA dIkSA payAyavALA sAdhune AcArapra* nAmanuM adhyayana bhaNavu ka2e che, cAra varSanA paryAyavALAne samyak prakAre sUtrakRt nAmanuM bIjuM aMga bhaNavu ka2e che, pAMca varSanA dIkSA paryAyavALAne vRhatkalpane vyavahAra bhaNavuM kalpe che, ATha varSanA paryAyavALAne sthAnAMga ane samavAyAMga bhaNavAM ka2e che, daza varSanA paryAyavALAne vivAhaprajJapti (bhagavatI) sUtra, agyAra varSanA paryAyavALAne muThThiyavimAnapravibhakti Adi pAMca adhyayana zIkhavavA ka2e che, khAra varSanA paryAyavALAne AzIviSa bhAvanA nAmanuM sUtra zIkhavavAnI jinezvarAnI AjJA che, paMdara varSanA paryAyavALAne viSabhAvanAnI AjJA che, seALa, sattara ane aDhAra varSanA paryAyavALAne anukrame cAraNabhAvanA, mahAsvapna bhAvanA ane teyanga nisagga zIkhavavAnI AjJA che, ogaNIza varSanA paryAyavALAne dRSTivAda nAmanuM khAramuM aMga zIkhavAnI AjJA che, tathA sa 3 30 * * AcAraprakalpa te nizIthasUtra je AcArAMganA khIjA zrutaskaMdhanI pAMcamI cUlA che te. 1 zrI vyavahAra sUtramAM dazAkalpa kahyuM che. ra khuTTiyAvimAnapavitti, mahahiMyAvimAnapavibhUtti, aMgacUliyA, vagacUliyAne vivAhacUliyA. 3 khAra varasathI aDhAra varasa sudhIne mATe zrIvyavahAra sUtramAM judI rIte kahela che te A pramANe mAra varasanA paryAyavALAne arUNApapAta, varUNApapAta, garUlApapAta, vaizramaNApapAta te vela dharApapAta bhaNavuM ka2e, tera varasanA paryAyavALAne uDDANazruta, samuThThANuzruta, devedropapAta ane nAgaparyAvaLI- A adhyayana bhajIvuM ka2e, cauda varasanA paryAyavALAne suvarNa bhAvanA, paMdara varasavALAne cAraNabhAvanA, sALa varasavALAne taiyaganisagga adhyayana, sattara varasavALAne AsIviSabhAvanA ane aDhAra varasavALAne ziveSabhAvanA adhyayana bhaNavu ka2e. 4 teyag nisagga te gozALAe tejaeNlesyA mUkI te saMbadhI hakIkatavALuM sUtra samajavu.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. 31 pUrNa viza varSanA paryAyavALA muni sarva sUtrano anuvAda karI zake che-sarva sUtra bhaNuM zake che." vaLI mahAnizItha sUtramAM paNa akALe bhaNanAra, avinaye bhaNa nAra, abaDamAne bhaNanAra vigere ATha prakAranA jJAna kuzIlIyA kahyA che. temAM anupadhAna kuzIlIyAne paNa meTA deSanuM bhAjana kahelo che. temAM kahyuM che ke-"he gatama! je kaI A ATha prakAranA AcAramAM anupadhAne karIne eTale upadhAna (ga) vahana karyA vinA prazasta evA jJAnane bhaNe che, bhaNAve che, ke bhaNavAnI saMmati Ape che te mahA pApI atyaMta suprazasta evA jJAnanI AzAtanA kare che."gatama svAmI pUche che ke-"he bhayavAna ! jyAre ema che, te prathama paMcamaMgaLa (navakAra maMtra) nuM upadhAna zI rIte karavuM ?" bhagavAna kahe che-"he gatama! prathama jJAna, ane pachI dayA, eTale sarva jagatanA jIva, prANI, bhUta ane sattvane pitAnA AtmA samAna jevA, jethI yAvat sarva uttama sukhane jIva pAme. te dayAne oLakhavA mATe ane tenI aMdara ajJAnavaDe egya rIte pravRtti thaI zake nahIM mATe--he gatama! have pachI kahuM chuM te vidhie karIne prathama paMcamaMgaLa (navakAra) nuM vinayapadhAna karavuM. ityAdi." A pAThathI ema siddha thAya che ke upadhAna tapa karIne ja siddhAMtanA arthanuM bhaNavuM bhaNavavuM che, anyathA meTI AzAtanA thAya che. AvA vidhie karIne huM kyAre sUtrane abhyAsI thaIza? e mane ratha zrAvaka tathA sAdhue kare. e ahIM tAtparya che, zrI uttarAdhyayana sUtramAM paNa kahyuM che ke - " vare nirja, goviM 3/4 piya para vija kaI se siddha madira "
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 3 navya upadeza satikA. : je ziSya niraMtara gurUkuLamAM vAsa kare, vidhipUrvaka upadhAna vahana kare, sarvane priyakAraka AcaraNa kare ane prItipUrvaka sthiti kare, te zIdhrapaNe sUtranI zikSAne lAyaka (ca) thAya che." 14 - have pachInA kAvyamAM zubha manoratha ja kahe che- kamaDhavAhIharaNosahANi, sAmAiyAvassayaposahANi / siddhAntapannattavihANapuvvaM, ahaM karissaM viNayAi savvaM // 15 // mUlArtha-ATha karma rUpI vyAdhine haravAmAM auSadha samAna sAmAyika, Avazyaka (pratikramaNa) ane piSadhane tathA vinayAdika sarva dharmakRtyane siddhAMtamAM kahelA vidhipUrvaka huM kyAre karIza? 15 - TIkartha-ATha karma rUpI vyAdhine haraNa karavAmAM auSadhanI upamAvALA sAmAyika ane Avazyaka eTale caturvizatistava, vaMdana, pratikamaNa, pratyAkhyAna ane kAryotsarga, tathA piSadhane siddhAMtamAM kahelA vidhAnapUrvaka eTale sUtrokta vidhi pramANe huM kyAre karIza? temaja AgaLanA kAvyamAM kahevAze e daza prakAranA vinaya ane vaiyAvRnya vigere dharmakRtyane paNa huM kyAre AcarIza? A paNa mane ratha kalyANanI IcchAe karIne avazya kare. 15 ne pharIthI paNa dharmakRtyanI IcchAne ja pragaTa kare che- ANaM gurUNaM sirasA vahissaM, suttatthasikaM viulaM lahissaM / kohaM viroha saMyalaM caissaM, kayA ahaM maddavamAyarissaM // 16 // mUlArtha-gurU mahArAjanI AjJAne huM kyAre mastake vahana karIza? vizALa evI sUtra tathA arthanI zikSAne kyAre grahaNa ka 2 13 14
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 navya upadeza saptatikA. rIza? sarva prakArano krodha ne virodha kyAre tajI ane huM kyAre mArdava-mRdutA AcarIza? 16. TIkArya-gurUnI eTale dharmopadeSTAnI AjJAne-Adezane huM mastakavaDe karIne kyAre vahana karIza? A vacanavaDe gurUnuM parataMtrapaNuM kahyuM tathA vipuLa eTale vizALa evI sUtra ane arthanI zikSAne huM kyAre gurUmukhathI pAmIza? tathA kyAre samagra kodha ane viredhane tajIza? tathA kyAre huM mRdupaNane eTale sukumArapaNAne AcarIza eTale zubha abhilASavALo thaIza? 16. have samakita pUrvaka (samati sahita) zrAvakanA vrata (Azuvrata) pALavAnA manorathane vikAsa karatA kahe che - sammattamUlANi aNuvyayANi, ahaM dharissAmi suhAvahANi / to puNo paMcamahabbayANaM, bharaM vahissAmi suduvvahANaM // 17 // - mULArtha-sukhane ApanArA samati mULa zrAvakanAM aNuvratene huM kayAre dhAraNa karIza? ane tyArapachI atyaMta duHkhe karIne dhAraNa karI zakAya evA pAMca mahAvratanA bhArane huM kyAre vahana karIza-upADIza? 17. TIkAtha-samyak prakAre je tattvane bedha te samyakatva kahevAya che. tenA pAMca bheda che--kSApathamika 1, aupathamika 2, sA svAdana 3, kSAyika che ane vedaka pa. te samakti jenuM mULa kAraNa che evAM aNuvrata eTale mahAvratonI apekSAe sUma hovAthI a kahevAya che te sthaLa prANAtipAta viramaNadika aNuvrata AgaLa daSTAMta sahita kahevAmAM Avaze, tevA, tene huM jyAre dhAraNa - karIza? kAraNa ke te vrata sukhane vahana karanAra eTale unmakaramAe re che, ane tyArapachI atyaMta durvaha eTale duHkhe karIne dhAraNa karI 11 8
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 navya upadeza saptatikA. 66 zakAya evAM, sAdhuoe ja anuSThAna karavA lAyaka ane dhIra purUSAe sevelAM pAMca mahAvratAne huM kyAre vahana karIza? A viSe sthAnAMga sUtramAM kahyuM che ke zramaNa sAdhu traNa manArathAe karIne mahA nirjarA tathA mahA paryAvasAna (maraNa ) ne karanAra thAya che. te A pramANe--yAre huM thADuM athavA ghaNu zruta bhaNIza 1 ? kayAre huM ekAvihAranI pratimAne aMgIkAra karIza ra ? ane kyAre huM carama mAraNAMtika salekhanA karIne bhAtapANIno tyAga karI tathA pApagama anazana karI mRtyunI icchA rAkhyA vinA vicarIza 3 ? A pramANe mana, vacana ane kAyAe karIne zramaNa nitha mar3A nirA kare che tathA mahA pavasAna kare che." vaLI traNa maneArathe karIne zramaNe!pAsaka (zrAva) mAnija rA ane maha! pavasAnane karanAro thAya che. te A pramANe--" kayAre huM thoDA ke ghaNe! parigraha tajIza 1? kyAre huM lAca karIne agAra(ghara)mAMthI nIkaLI anagAra (sAdhu) thaiza ra ? ane kayAre huM carama mAraguAMtika salekhanA karIne mRtyunI icchA rAkhyA vinA vicarIza 3 ? A pramANe mana, vacana ane kAyA sahita jAgRta rahetA zramaNe|pAsaka mahA nirjarA ane mahA paryaM vasAna karanArA thAya che. " 17. zrI hemacaMdrasUrie paNa kahyuM che ke-- " sattasaMgo govAnA, mavinajJevara: | maganmApurI vRtti, muniSA vA ye ? / / ' " sarva saMganA tyAga karanAra, jIrNa vastra dhAraNa karanAra ane maLavaDe jenu zarIra vyApta che evA huM mAdhukarI vRttinu sevana karI kyAre muniyaryAnA Azraya karIza? "
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. prAraMbhelA manorathano upasaMhAra (samApti) karatAM kahe che keevN kuNatANa maNorahANi, dhammassa nivvANapahe rahANi / pugnajjaNaM hoi susAvayANaM, sAhUNa vA tattavisArayANaM // 18 // - mULAthe-A pramANe mokSamArgamAM ratha samAna dharmanA manone karanArA tathA jIvAdika tatvamAM nipuNa evA suzrAvakone athavA sAdhuone puNya upArjana thAya che. 18. TIkArtha-A pramANe pUrvokta rIti pramANe marane-mananI abhilASAne karanArA, ahIM maratha zabda puliMge chatAM paNa prAkRta hovAthI napuMsakaliMge lakhe che. jenA manorathane? evI AkAMkSA rahevAthI dharma zabda lakhe che, tethI karIne dharmanA manoro e saMbaMdha che. te mane kevA che? nirvANunA-mekSanA mArgamAM ratha samAna, jema ratha upara ArUDha thayela purUSa sukhe karIne mArgane oLaMgI araNyanA pAne pAme che, te ja pramANe zubha mArae karIne saMsArane pAra pamAya che, te manoratha karavAnuM zuM phaLa? te kahe che-suzrAvakane athavA sAdhuone tethI puNya upArjana (prApti) thAya che. te ane kevA che? jIvAjIvAdika tatvane viSe prAna-DAhyA (nipuNa). ahIM manoratha upara siddhanuM daSTAMta che. temAM siddhanA moTAbhAI sene zIlacaMdra sUri pAse dharmadezanA sAMbhaLI vairAgyathI dIkSA lIdhI, ane vRddha mAtApitAnI sevA karatA grahavAsamAM ja rahelA siddha zuddha matithI A pramANe manoratha karyA ke "gRhavAsarUpa pAzane tyAga karI, viSayanuM umUlana karI tathA asaMyamane dUrathI cheDI jyAre huM saMyamane grahaNa karIza? mitrAdikanA saMgane tyAga karI kAcabAnI jema daDha rIte aMge pAMgane
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ? navya upadeza saptatikA. gopavI zubha dhyAnarUpI uttaLa jaLamAM huM kyAre sthira thaIne rahIza? gurUsevAmAM rasika thayele huM sadgurUnA caraNakamaLamAM bhramaranI tulanAne dhAraNa karatA temanA vinayane kyAre karIza? saMyamarUpI udyAnamAM kIDA karate huM kyAre sadgurUnI sAthe bhinna bhinna dezamAM apratibaMdhapaNe vicarIza? dukhe karIne tyAga karI zakAya evA samagra gRhavyApArane tajIne mokSapurInA mArgarUpa pratrajyAne huM kyAre aMgIkAra karIza? durjanee duSTa vANIvaDe mane kepa pamADyA chatAM paNa huM upazama rasamAM nimagna thaI koSAyane kyAre tyAga karIza? e divasa mane kyAre prApta thaze? vaLI puNyarUpI ratnonA nidhi samAna upadhAna (ga) nuM vahana karIne aMga, upAMga Adi sUtranuM huM kyAre paThana karIza? huM pitAnA zarIra upara paNa nirIDabhAvane dhAraNa karI dhIra manavALe thaI utsAhapUrvaka (akAyarapaNe) kyAre asahya upasarganA samUhane sahana karIza? pAMca samiti, traNa gupti, pAMca mahAvrata ane aDhAra hajAra zIlAMgane huM kayAre vahana karIza? cAritra aMgIkAra karI saddagurUnA caraNakamaLanI sevA karate huM grAma, Akara ane nagarAdikane viSe apratibaMdhapaNe kyAre vihAra karIza ? vratanA aticArAdika deSano tyAga karI, sarva prANIone nAtha thaI, supAtrane viSe rekhAne prApta karI, deha tathA upakaraNane viSe mUchI. rahita thaI, vairAgya raMgavaDe cittane vAsita karI tathA prANuo para upakAra karavAmAM rasIka banI jyAre huM muktirUpI strInI sAthe kIDA karavA utkaMThita thaIza?" ityAdika zubha manorathanI zreNInuM avalaMbana karI te siddha kALa nirgamana karavA lAge. ekadA senamuni pitAnA bhAI siddhane maLavA mATe AvyuM, te banne bhAIo eka sthAne beThA beThA dharmaSTI karatA hatA, tevAmAM akasmAt vidyuta
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. pAta thavAthI te ante maraNa pAmyA. tenApitAe koI jJAnI munine tenI gati pUchI, tyAre munie kahyuM ke-" siddha saudharma devalAkane ane sena vyatara gatine pAmyA che. " tema viparIta thavAnuM kAraNu pUchatAM gurUe kahyu ke siddha zuddha svabhAvavALe hAvAthI gRhavAsane viSe rahIne paN yatidharmamAM tathA siddhAMtamAM rasika hAvAthI zubha gatine pAmyA che ane sena muni thayA chatAM paNa cAritramAM pramAdI hatA tethI te vyaMtara thayA che. vigere. 18 have utsutra prarUpaNA karavAthI mahA doSa lAge che, te kahe che-- py 37 ke i * e havaMti je suttaviruddhabhAsagA, na te varaM suchu vi kaTThakAragA / pacchaMdacArI samae parUbiyA, taddamaNicchAvi aIva paatriyaa| 16 10 63 6.4 mULA jee sUtranI virUddha khelanArA hAya che, teo atyaMta kaSTa karanArA chatAM paNa sArA nathI. tene siddhAMtamAM svachaMdacArI kahelA che, tathA temanA darzananI icchA paNa atyaMta pApakArI kahI che. 19 TIkA --je sUtra eTale siddhAMta, tenAthI virUddha eTale viparIta bhASaNa karanArA eTale utsUtrane belanArA-prarUpaNA karanArA hAya che, te mANaso sArA nathI. tee kevA hoya ? atyaMta kane sahana karanArA eTale zIta, Atapa, vAyu, kSudhA tathA pipAsA vigere ghaNA zarIranA kalezane sahana karatA hAya, chatAM paNa teo sArA nathI. teone kevA jANavA ? sutramAM temane svadAcArI svecchAvihArI kahelA che, tathA tenA darzananI icchA paNa tenA mukhane jovAnI icchA karI hoya tApaNu te atyaMta pApakArI-duSkRtane utpanna karanArI kahI che. te viSe zrI bRhatkalpasUtrane viSe kahyuM che ke--
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya:upadeza sahatikA. " ussuttabhAsagA je te, dukkarakAragA'vi sacchaMdA / tANaM na daMsaNaM pi hu, kappai kappe jo bhaNiyaM // je jiNavayaNuttinnaM, vayaNaM bhAsaMti ahava mannAMta / | samarNi taddala vi saMsApu i ." "jeo utsutrabhASI che teone duSkara kArya karanAra chatAM paNa svachaMdI jANavA, temanuM darzana karavuM paNa yaMgya nathI ema sUtramAM kahyuM che. jeo jinezvaranA vacanathI viruddha vaDana bole che athavA mAne che, temanuM darzana paNa samyagadaSTine saMsAranI vRddhi karanAruM che." 19 jeo jinAjJAnuM ullaMghana karanArA hoya tathA utranI prarUpaNa karanArA hoya, teo kaSTakArI kiyAne karavA hoya to paNa teoe kareluM vrata niyamAdika sarva anuSThAna niSphaLa ja che te upara kaheche-- aikkamittA jiNarAyANaM, tavaMti tivvaM tavamapyamANaM / paDhati nANaM taha diti dANaM, savyaM pi tesi kayamappabhANaM // 2 mULAI--jeo jinarAjanI AjJAnuM ullaMghana karI ghaNuM tIvra tapa tape che, jJAna bhaNe che tathA dAna Ape che, teonuM kareluM sarva kRtya apramANa-niSphaLa che. 20 TIkArtha-jinezvaranI AjJAne ullaMghana karI tIvra ane apramANa eTale ghaNuM chaThThuM aDDamAdika tapa kare che, AgamarUpa jJAnane bhaNe che, tathA abhayadAnAdika dAnane Ape che ItyAdika sarva mithyA Agraha karIne jemanI buddhi grasta thayelI che evA manuSyanuM kareluM niSphaLa che. temanuM sarva anuSThAna apramANa ja che-pramANapaNAne 63 64
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza satatikA. pramatuM ja nathI. jinezvaranI AjJAthI bahirmukha thaine je manuSya peAtAnI buddhithI sadAvaraNa paNa kare che, chatAM te che. A hakIkata upara jamAlinI kathA che. 20 sarva niSphaLa jAya Qi jee jinezvaranI AjJAnA ArAdhaka che, tee sukhe karIne siddhi samRddhine sAdhanArA thAya che, te upara kahe che:yaa saMyA'vi, na laggaI pAvamaI kayavi / te 64 13 kar 93 ra ','' rA jiNArA 'je tesiM tavespi viNA vizuddhI, kammarakaraNaM ca havija siddhI | 21 | mULAtha---- A niraMtara jinezvaranI AjJAmAM rakta che teAne kadApi pApabuddhi thatI nathI, temaja temanI tapa vinA paNa zuddhi thAya che ane karmanA kSayavaDe siddhi thAya che. 2. TIkA je mANase jinezvaranI sarvajJanI AjJAnuM dhana karavAmAM sarvadA rakta-rAgI hAya che, tenA cittamAM kadApi pApabuddhi utpanna thatI nathI, temane tapasyA karyA vinA paNa vi zuddhi-pAparUpI pakanuM prakSAlana thAya che, tathA karmanA kSayavaDe karIne siddhi-makSa prApta thAya che. je rAgAdikane jIte te jina kahevAya che, tethI gRhavAsamAM vasatAM chatAM paNa jeonuM ana rAgarahita hAya che. tene tapazcaryA karyA vinA paNa zuddhi tathA siddhi prApta thAya che. A viSaya upara zrI pRthvIcaMdranuM udAharaNa Apelu che. 21. pUrve jinezvaranI AjJAnuM ArAdhana pratipAdana karyuM. have te jinAjJAnI ArAdhanA mahuzruta gurUnI sevA karyA vinA sArI rIte banI zakatI nathI tethI krame AvelA mahuzruta sevAnA upadeza kahe che:bhussuyaannN sareNaM gurUNaM, Argamma nicaM guNasAgarANaM / purcchitthaM teha murakamaiggaM, dhammaM viyoNittu cairija ju~ggaM // 22 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza sAtikA. mULA--ghaNA zrutane jANanAra tathA guNanA sAgararUpa gurUnuM niraMtara zaraNu pAmIne, paramArthane pUchIne, tathA meAkSamArga ane dharmane jANIne yAgya AcaraNa karavuM joie. 22. 4. TIkA-ghaNuM zruta-sUtra jene viSe te bahuzruta'kahevAya. evA mahuzruta gurUnu eTale bahuzruta hAvAthI tattvanA upadeza karanAranuM zaraNa niraMtara pAmIne, te gurU kevA che ? jJAnAdika guNAnA samudra-bhate DAra samAna evA gurUne artha-paramArtha pUchavA, tathA mAkSamArga nekarma baMdhathI mukta thavAnA mArgane pUchavA, kAraNa ke gurUnI sevA kayA vinA jIvane tattvamArganI prApti thavI durla bhaja che, tethI bahuzruta gurUne pUchavA vaDe dharmanA svarUpane jANIne zrAvake je AtmAne yAgyahitakAraka hAya tenuM AcaraNa karavuM. te viSe bhagavatI sUtramAM gAtama svAmInA prazna ane zrIvIrabhagavAnanA javAkha A pramANe che:-- " he bhagavan ! tevA ( bahuzruta ) sAdhu athavA mAhaNunI paryuM`pAsanA karanArane te sevAthI zuM phaLa prApta thAya ? he gaiAtama ! (dharma) zravaNa karavA rUpa phaLa thAya. he bhagavan ! ( dharma ) zravaNu karavAnuM zuM phaLa ? he gAtama ! jJAnarUpa phaLa huM bhagavan ! jJAnanuM zuM phaLa ? huM gAtama ! vijJAna thAya te phaLa. he bhagavan ! vijJAnanuM zuM phaLa ? paccakhANa rUpa phaLa. he bhagavan ! paccakhANanuM zu phLa ? saMyama phaLa. he bhagavan ! saMyamanuM zuM phaLa ? anAzrava-Azrava rahitapaNuM prApta thAya te phaLa eja pramANe anAzravanuM phaLa tapa, tapanuM phaLa nirA, nirjarAnuM phaLa kriyA rahitapaNuM ane chevaTe huM bhagavan ! kriyA 2hitapaNAnu zu phaLa ? huM gatama! kriyA rahitapaNAnuM meAkSa phaLa che. cha ahIM gusevA upara jayaMtI zrAvikAnI kathA ApelI che. 22 uparanA zlokamAM mahuzrutanI sevA kalyANakArI che ema kahyu,
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 navya upadeza satikA. have tenA pratipakSI agItArthanI sevA akalyANakArI hovAthI tene niSedha kare che - tumaM aMgIyatthanisevaNeNaM, mA jIva bhadaM muMNa nicchaeNNaM / saMsAramAhiMDasi ghoradurakaM, kayAvi pAvesi na morakasukaM // 23 // mULAthe--he jIva! tuM agItAnI sevAe karIne kalyANa thaze ema nirca na jANa; tethI te ghera dukhavALA saMsAramAM bhramaNa karIza ane kadApi mekSasukhane pAmIza nahIM. 23. TIkArya--he jIva! tuM agItArthane sevavAvaDe karIne nizca bhadra eTale kuzaLane na jANa. uttarArdha karIne te agItArthanI sevAnuM phaLa batAve che. sUtra ane tenA arthane nahIM jANanArA gurUnI sevA karavAthI huM kalyANane bhAgI thaIza ema tuM samajIza nahIM. paraMtu tethI te ulaTe bhayaMkara du:khadAyaka saMsAramAM bhramaNa karIza ane tenI sevAthI kadApi mokSanA sukhane pAmIza nahIM. ahIM agItArthanI sevA upara zrI mahAnazItha sUtramAM kaheluM sumati nAgalanuM daSTAMta ApeluM che. 23 have kumArganA saMsargamAM paDelA manuSyane A leka tathA 5rakanA lAbhanI atyaMta hAni thAya che te dekhADe chekumggsNsggvilggbuddhii, jo bujhaI muddhamaI na dhiddhI / tasseva eso paramo alAho, aMgIko jaNa jaNappavAho // 24 // mULAthe-kumArganA saMsargamAM jenI buddhi magna thaI gaI hoya che te mugdha buddhivALe manuSya (kaI rIte pratibaMdha pAmate
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42. navya upadeza saptatikA. nathI, tene dhikAra che. (kAraNa ke) jeNe lekapravAha aMgIkAra karyo che, tene ja A meTe alAbha che. , 24. TIkArtha-kutsita-kharAba mAnA saMsargamAM jenI buddhi magna thaI gaI hoya che e je maMdamativALe purUSa anyAya mArgamAM pravartatA hovAthI bIjAe kahelo upadeza sAMbhaLyA chatAM paNa tattvane -hitavArtAne samajato nathI, tevA duSTa buddhivALAne dhikkAra che. te mANasa kaI paNa ThekANe prazaMsApAtra nathI, tethI tenA janmane paNa dhikkAra che. tene ja A moTo alAbha che. eTale mahatva ane rAjyAdika lAbhanI paNa tene hAni thAya che. jeNe lekapravAha eTale lekane anukULa evo anyAya mArga svIkAryo hoya tene e alA the ja joIe. pratizata mArgane svIkAra te atyaMta duSkara ja che. (nadIne e pUre je matsya cAle che tema lokapravAhane sAme pUre eTale sAMsArika sukhAbhilAkhathI ulaTe mA cAlavuM e pratizotamArga kahevAya che; arthAt saMsAranA sukhanI icchA rAkhyA vinA mekSanA sukhanI icchAthI upasarga-pariSahAdika duHkhanI sAme thavuM te pratizrotamArga kahevAya che.) A viSaya upara sUra ane taMdranI kathA kahelI che. 24. kaSAyanA udayamAM vartatA ane mahA duHkhI avasthAe pahacADanArA evA gRhasthAvAsamAM vasanArA saMsArI jIvone kAMI paNa mukha nathI. je kadAca mahA duHkhanA bhaMDArarUpa A saMsArarUpI kArAgRhamAM kAMI paNa sukha hoya te te sAdhuone ja che, te vAta dekhADe che - chajjIvakAe parirarikaUNaM, sammaM ca micchaM supariskiUNaM / siddhataatthaM puNa sirikaUNaM, suhI jai hoi jayammi nUrNa // 25 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 43. navya upadeza satikA. mULArtha- jIva nikAyanI rakSA karIne, samakita tathA mithyAtvanI parIkSA (vivecana) karIne ane siddhAMtanA arthane zIkhIne muni A jagatamAM kharekhara sukhI thAya che. 25. TIkArtha-pRthvIkAya, apakAya, tejaskAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya rU5 cha javanikAyanuM sArI rIte rakSaNa karInepALIne, tathA samyakatva-samyaka tatvanI ane tethI viparIta evA mithyAtvanI bahu sArI rIte parIkSA karIne-sArI rIte vivecana karIne, tathA Asakathita eTale jinezvare kahelA siddhAMtanA vyAkhyAna rUpa arthane eTale TIkA, bhASya, niryukita ane rNimAM pratipAdana karelA arthane barAbara zIkhIne-sArI rIte jANIne muni ja gurUe kahelA prakAre vartavAthI A jagatamAM kharekhara sukhI thAya che. te vinA bIje koI A saMsAramAM vAstavika sukhI nathI. A viSayane spaSTa karavA mATe zAla nAmanA kSatriyanuM daSTAMta ApeluM che. rapa. have sAmAnya prakAre kaSAyane tyAga karavA upadeza Ape che- ime caijjati jayA kasAyA, tayA gayA cittagayA visAyA / pasaMtabhAvaM khu lahijja cittaM, tatto bhave dhammapahe thirattaM // 26 // mULArtha--jyAre A kaSAye jAya che, tyAre ja cittamAM rahelA viSAda (kheda)ne nAza thAya che, ane jyAre citta prazAMtabhAvane pAme che, tyAreja dharmamArgamAM sthiratA thAya che. 26 TIkAtha-kaSa eTale karma athavA saMsAra, tene Aya eTale lAbha che jenAthI te kaSAye kahevAya che, te krodhAdika che. A eTale pratyakSa dekhAtA (evA kaSAye) jyAre tajAya che eTale AtmAnI sAthe rahelA te kaSAye agnimAM dhamelA goLAnA nyAyavaDe dUra karAya 3
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 navya upadeza samitikA. che, tyAreja cittamAM rahelA pazcAttApAdika viSAde nAza pAme che. jenAthI prANIo kheda pAme te viSAda kahevAya che. kaSAyane pAmela prANa prAye karIne viSAdane pAmela ja hoya che mATe jyAre te kaSAye jAya che, tyAre AtmA samAdhi pAmele thAya che, kemake bIjanA abhAve aMkuranI utpattine paNa abhAva ja hoya che." e nyAye kAraNane abhAve kAryane paNa abhAva hoya ja che. tethI krodhAdika kaSAyane abhAve citta prazAMta bhAvane pAme che, ane citta zAMtatAne pAmavAthI AtmA dharmamArgamAM sthiratAne pAme che. A upara secanaka hastInuM daSTAMta ApeluM che. 26 have vana, dhana, dhAnya ane kuTuMba vigerenI anityatAne pragaTa karatA satA kahe che dhaNaM ca dhannaM ca bahuppayAraM, kuDubameyaM pi dhuvaM asAraM / jANittu dhammaM kuru savvavAraM, jo lahijA lahu dukpaarN||27|| mUlAI-ghaNA prakAranuM dhana ane dhAnya tathA A kuTuMba paNa nice asAra che ema jANIne sarvadA tuM dharma kara, ke jethI zIdhrapaNe du:khane pAra pAmI zakAya. ra7. TIkAtha-rUpuM, suvarNa ane nANuM vigere dhana ane ghauM, java, zAli vigere vize prakAranuM dhAnya tathA A samIpe raheluM baMdhu, putra, bhAryA, putrI vigere kuTuMba paNa avazya asAra-nisAra che. je tattvabuddhithI vicAra karAya te prAye karIne sarva parivAra svArthanA vazathIja ekatra maLela che ema ciMtavana karIne-A pramANe jANIne jIva! sarvadA jainadharma aMgIkAra kara. (ahIM jIva! evuM saMbodhana mULa lekamAM kahyuM nathI te paNa uparathI 13 6: 62
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza sAtikA. 45 levu. ) jainadharma ne AdaravAthI zIghrapaNe du:khano pAra pamAya che. ahIM zrI jJAtAdharma kathA nAmanA sUtramAM kahela cAvaccApunuM caritra ApeluM che. ra7 have viSayeAnI anityatAne tathA temane viSe AsaktinA niSedhane kahe che 2 4 asAsaesuM visaesa sajjo, jo mujhaI micchapa jo / 9. 13 HE 12 so caMda rarakaka dahijA, ciMtAmaNi kAyakae gamijjA||28|| mULA--azAzvatA viSayAmAM Asakta thayelA je anArya manuSya mithyAtva mArgane viSe mAha pAme che, te manuSya rAkhane mATe caMdanane khALe che, ane kAcane mATe ciMtAmaNi ratnane gumAvI de che-phekI de che. 28. TIkA azAvatA eTale svalpa kALa rahenArA zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza nAmanA viSayAmAM sajaja-sAvadhAna thayA chatA je anArya --mUrkha mANasa mithyA mArga mAM atAttvika mArgamAM mehu pAme che, ( zIghrapaNe heya dharmathI-pApathI je dUra thAya te A kahevAya che, tenAthI je viparIta te anArya kahevAya che. ) arthAt je purUSa dIkSA laine paNa pAche viSayAne viSe Asakta thAya che tene kevA jANavA ? te upara kahe che ke--te purUSa rakSA bhasmane mATe caMdananA kASTane bALI nAMkhe che, tathA kAgaDAne uDADavA mATe athavA kAcanA saMgraha karavA mATe ciMtAmaNi ratnane gumAvI de che. A ane pragaTa karavA mATe aneka zrAvakAne prasanna karanAra zrI ilAputratuM caritra Apetu che. 28 have zrAvakanA vizuddha AcAra pragaTa karavA mATe kahe che.--
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza satikA. - 3 pUyA jiNANaM sugurUNa sevaNaM, dhammarakarANaM savaNaM viyAraNaM / tavobihANaM taha dInadApaNaM, susAvayANaM bahupunnabhAyaNaM // 26 // * mULArtha-jinezvaranI pUjA, sadgurUnI sevA, dharmazAsanuM zravaNa, tene vicAra, tapasyA karavI tathA dAna ApavuM ane apAvavuM e sarva suzrAvakane ghaNuM puNyanuM pAtra-sthAna-kAraNa che. ra9. TIkAtha-rAgadveSane jItanArA zrI jinezvarenI aSTa prakAre, sattara prakAre tathA ekavIza prakAre siddhAMtamAM varNavelI pUjA athavA - dravya ane bhAva ema be prakAre pUjA karavI. tathA je sArI rIte tatvamArgane upadeza Ape te gurU kahevAya che, temanI sevAparyuM vAsanA karavI. te viSe zrI uttarAdhyayanane viSe kahyuM che ke - "abbhuTThANaM aMjalikaraNaM tahevAsaNadApaNaM / gumattimAkurUsA vi viyAdi " . "gurUne AvatA dekhIne uThIne ubhA thavuM, hAtha joDavA, temaja Asana ApavuM e gurUbhakti kahevAya che, ane temano vinaya karavo e bhAva zuzraSA kahevAya che." A pramANe gurUnI sevAne kama aMgIkAra kare. tathA dharmamaya akSaranuM niraMtara zravaNa karavuM. saddagurUnI sevAnuM eja phaLa che. A rIte karavAthI zrAvakapaNuM yathArtha ghaTI zake che. tyArapachI tene vicAra kare. zAstrazravaNanuM phaLa eja che ke tatvane vicAra kare; kemake vicAra karavAthI ja buddhinA guNo pragaTa thAya che. buddhinA guNe A pramANe che - "zuzrUSA zravaNaM caiva, grahaNaM dhAraNaM tthaa| UhApoho'rthavijJAnaM, tattvajJAnaM ca dhiigunnaaH||" .. 1 upara jaNAvelA dene te bemAM samAveza thaI jAya che.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 navya upadeza satikA. - "zravaNa karavAnI IcchA 1, zravaNa 2, grahaNa 3, dhAraNuM , uhA ne apaha-tarka vitarka ne nirNaya pa-6, arthanuM vijJAna 7 tathA tattvajJAna 8 e buddhinA ATha guNo che." tathA bAra prakArane tapa kare ane je apAya tene dAna kahIe eTale pite dAna ApavuM ane bIjA pAse dAna apAvavuM, A sAta kRtya karavAthI prANu sAte narakanI pIDAne sarvathA nAza kare che, ane A sukRtye suzrAvakane ghaNuM puNyasamUhanAM bhAjanarUpa thAya che. ( A pramANe kalakane saMkSipta artha the. vistarArthane mATe TIkAkAre daSTAMta ApelAM che, temAM prathama jinapUjA upara dhanadanI kathA che. tyAra pachI sazurUnI sevAnuM phaLa kaheluM che. temAM sadgurUnI sevA A leka tathA paralokAdikanA sarva arthane sAdhanArI thAya che, te upara nami ane vinaminI kathA che. tyAra pachI kAvyanA bIjA padamAM kahelA dharmanA akSaranuM zravaNa tathA tene vicAra e be prakArane ekaja daSTAMtamAM batAvelA che. prathama te dharmanA akSarenuM zravaNa karavuM eja ati durlabha che, ane tyAra pachI tenA arthane vicAra kare te to atyaMta durlabha che. samya arthane vicAra to puNyavaM. vaMtathIja thaI zake che. A viSaya upara cilAtI putranuM kathAnaka ApeluM che. tyAra pachI tapasyA karavA upara DhaMdaka AcAryanI kathA ApI che. tyAra pachI supAtra dAna upara zrIvipAka sUtramAM kaheluM zrIbhadranaMdInuM caritra vistArathI ApeluM che. ra9 have sarva kaSAne tyAga karavA saMbaMdhI upadeza tenA kaTraphaLa batalAvavA pUrvaka Ape che. kohAiyA solasa je kasAyA, paJcakkharUvA naNu te pisAyA / chalAMta ne loyamimaM samaggaM, duka samapati tahA udaggaM // 30 // s *
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 48 navya upadeza saptatikA. malArtha-je krodhAdika seLa kaSAyo che, te kharekhara pratyakSa rUpa vALA pizAco ja che, teo A samagra lekane chaLe che, ane ugra duHkhane Ape che-kare che. 30 TIkArtha-odha che AdimAM jenA te kodhAdika kahevAya che te cha ane daza eTale seLa kaSAye prasiddha che. kaSAyamAM koija mukhya che. (leke kaSAya zabda krodhane ja oLakhe che.) mAna te krodhane anusaranAra che. vaLI e bannene avinAbhAva che, eTale ke teo eka bIjA vinA rahI zakatA nathI, arthAt jyAM koI hoya tyAM avazya mAna hoya che. ane jyAM mAyA hoya tyAM lobha paNa hoya che, e bane paNa eka sAthe ja rahe che, eTale ke je purUSa mAyAvI hoya te avazya lobhI hoya ja che, ane je koI mAyA rahita hoya te labha rahita hoya che. koi, mAna, mAyA ane lebha e cAra prakAranA kaSAyo che. te darekanA saMjvalana, pratyAkhyAna, apratyAkhyAna ane anaMtAnubaMdhi evA cAra cAra bhedo hovAthI saLa prakAra thAya che. temAM cAritrI-sAdhune paNa kAMIka jAjavalyamAna karavAthI saMjavalana kahevAya che, sarvaviratine niSedha karavAthI pratyAkhyAnAvaraNa nAmano bIjo bheda che, deza virati ane sarva virati e bannenA pratyAkhyAnane niSedhaka hovAthI garIje bheda apratyAkhyAna nAmano che ane anya naMta bhava sudhI anubaMdha karAvanAra-anusaranAra hovAthI cothe kaSAya anaMtAnubaMdhI nAmane kahevAya che. jo ke A anaMtAnubaMdhI kaSAyane " udaya bIjA traNa prakAranA kaSAyenA udaya vinA heta nathI, te paNa avazya ane saMsAranA mULa kAraNarUpa mithyAtvanA udayane AkSepa ka (AMtraNa kare) hovAthI teneja anaMtAnubaMdhI evuM nAma ApeluM che. kahyuM che ke -
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza samatikA. " jAjIva varisa caumAsa parakagA nirayatirinarAzramarA / sammANa savvaviraI harakAya caritta ghAyakarA / / " " anaMtAnubaMdhI kaSAyA avajIva paryaMta rahenArA, narati ApanArA ane samyakatvanA ghAta karanArA che.. 1. apratyAkhyAnI kaSAcA eka varSanI sthitivALA, tiryaMcagati ApanArA ane dhruviratinA ghAta karanArA che. ra. pratyAkhyAnI kaSAyA sara mAsanI sthitivALA, manuSyagati ApanArA ane sarvaviratinA ghAta karanArA che. 3. ane sajvalana kaSAya eka pakhavADIyA sudhI rahenArA, devagatine ApanArA ane yathAkhyAta cAritranA ghAta karanArA che. 4. A sarva vyavasthA vyavahArathI kahI che; kAraNa ke khAhubali vigerene saMjvalana kaSAya chatAM tenI sthiti pakSAdikathI vadhAre (varSa paryaMtanI) sa MbhaLAya che. tathA keTalAka munione anaMtAnuMdhyAdika kaSAyanA udaya mAtra aMtarmuhUrtodika kALa sudhIja rahelA sabhaLAya che. gAthAmAM kAraNune viSe kArya nA upacAra karavAthI anaMtAnukhaMdhyAdika kaSAyA paNa narakAdika gatirUpa che ema kahyuM che. ( khAkI vAstavika tA tenarakAdikanA kAraNarUpa che.) A vyavasthA paNa vyavahAranA Azraya karIneja kahI che, anyathA anatAnukha dhInA udayavALA paNu keTalAeka mithyAdaSTienI ( abhavya sudhAMtanI ) uparanA traiveyakAne viSe ( nava traiveyaka sudhI ) utpatti saMbhaLAya che, pratyAkhyAnAvaraNunA udayavALA dezavirationI devagati saMbhaLAya che, tathA apratyAkhyAnaMnA udayavALA jIvAnI ane mithyAdaSTi devAnI manuSyagati sa MbhaLAya che. tethI A seALa bhedomAMthI ceAsaTha bhedo paNa saMbhavI zake che. te A pramANe:-sa javalana sajvalana krodha 1, sajvalana pratyAkhyAna krodha 2, . :49
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ rayala AtA sArI A kathA navya upadeza sasaMtikA. saMjavalana apratyAkhyAna dha 3, saMjvalana anaMtAnubaMdhI krodha 4. e ja pramANe pratyAkhyAnI, apratyAkhyAnI ane anaMtAnubaMdhI krodhanA paNa cAra cAra bheda karavAthI soLa prakArane krodha thAya che. eja pramANe mAna, mAyA ane lebhanA paNuM seLa seLabheda thavAthI kula cesaTha bheda thAya che. je A kaSAyenA cesaTha prakAra na hoya te kRSNa, zreNika ane satyaki vigere ke jeo kSAyika samativALA hatA, teo paNa narakagatigAmI kema hoya? mATe temAM saMjavalana anaMtAnubaMdhIneja udaya kAraNarUpe che ema siddha thAya che." je krodhAdika seLa kaSAye che, te pratyakSa svarUpavALA pizAce ja che ema jANavuM. te kaSAyonuM kartavya-kArya kahe che. te kaSAye. A pratyakSa dekhAtA samagra lekane chaLe che, tathA zarIra ane mana saMbaMdhI ugra du:khane Ape che. jeo kaSAyarUpIpizAcathI ThagAyA nathI teo ja dhIra kahevAya che, bIjAo dhIra kahevAtA nathI. te upara zrIdamata rAjarSinI kathA ApelI che. 30. have anyane upahAsa ( hasI) kare te uttama purUSane ane tyata anucita che te viSe upadeza Ape che - paropahAsa na kahi~pi kujjA, lahuttaNaM jeNa jaNo lahijjA / parassa dosesu maNaM na dijA, dhImaM naro dhammadhuraM dharijA // 31 // mULartha -je karavAthI mANasa laghupaNAne pAme che evuM 5ranuM upahAsa kadApi karavuM nahIM; tathA paranA dene viSe mana devuM nahIM. ema karavAthI buddhimAna manuSya dharmanI dhurAne dhAraNa karI zake che. 31. TIkAtha-parane eTale pitAthI bIjAne upahAsa eTale havAtA naka
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saRtikA. 51 DhoSanuM udghATana kadApi eTale sArI athavA mAThI dazAmAM paNa karavu nahIM e ziSTajanAnA AcAra che, upahAsa karavAthI manuSya laghutAne pAme che. tathA paranA doSane viSe manane dhAraNa karavuM nahIM, ( paranA doSa jovA nahIM. ) ema karavAthI buddhimAna mANusa dharmakurAne dhAraNa kare che. ahIM paranA upahAsa upara sAdhAraNa zreSThanI kathA ApI che; tathA paranA chatA dASAne paNa pragaTa karavA nahIM e upara zrAvakanA putranuM dRSTAMta Apela che. 31. have daza prakAranA vinayane pragaTa karatA satA kahe che: 3 X ka jiriMNadasiddhAriyaceiyANaM, saMghasta dhammassa tahA gurUNaM / suyassuvajjhAyasudaMsaNesu, daMsahamesi viNayaM karesu // 32 // mULA--jinendra, siddha, AcArya, caitya, saMgha, dharma, gurU, zruta, upAdhyAya tathA samakitadhAro-A dazanA vinaya karavA. 3ra TIkA--jina eTale sAmAnya kevaLI, temanA je iMdro te jinendra kahevAya che. tathA karmanA kSaya karIne je siddhine pAmyA hAya te siddho paMdara prakAranA che. pAMca prakAranA AcAra pALavAmAM sAvadhAna heAya te AcArya kahevAya che. cittanI samAdhine utpanna karanArAM caityA te jinapratimA kahevAya che. gAthAmAM jinendra, siddha, AcArya ane caitya e cAra zabdanA dvandva samAsa ka le che. tathA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikArUpa cAra prakAranA saMgha, durgatimAM paDatA jIvAne dhAraNa kare te dhama, tathA dharmanA mArgane atAve te gurU-dharmopadeSTA, je ka vaDe saMbhaLAya te zruta-dvAdazAMgIrUpa, 1 A paMdara prakAra chellA manuSya bhavane laIne aupacArika che. siddhapaNAmAM tA sarva jIva eka sarakhAja che, tyAM khIlakula bheda nathI.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ para nanya upadeza samatikA ane jenI samIpe AvIne bhaNIe te upAdhyAya-te mAra aMgane bhaNAvanArA hoya che; tathA sArU evuM darzana te sudarzanasAyika, aupamika, kSAyeApazamika vigere bhedavALuM samyakatva. ahIM upAdhyAya ane sadRrzana e e zabdanA dvandva samAsa karelA che. A upara kahelA sarvanA (dazenA) he bhavya ! tuM vinaya kara. A dazanA vinaya karanAra purUSa samyakatvanI zuddhine pAme che; kAraNake tIrthaMkarAe vinayane ja dharmanuM mULa kahelA che. jinadharmane viSe A dazane ja vinayane ceAgya kahelA che, bIjAne kahyA nathI.1 A dazanA vinaya karanArA prANIo svarga tathA muktipurInA ezvarya ne bhAgavanArA thAya che. A lAkamAM paNa rAjA, pradhAna tathA mAtApitAnI bhaktimAM tatpara thayelA manuSyA kheda pAmatA nathI, tApachI arjuna vigerenA vinaya karavAthI teA kheda pAmeja zenA ? evA khedarahitapaNe vinaya karanArane AlAka tathA paraleAkamAM avazya uttama padavI prApta thAya che. A haza prakAranA vinaya upara zrI bhuvanatilakanI kathA ApelI che. 32 prathama sAmAnya rIte kaSAyAnuM svarUpa vistArathI kahyuM che, have pRthaka pRthak cAra zleAkeAvaDe upadeza Ape che: . maNe maNAMgaM pihu tibbaroso, na dhAriyavvo kayapAvaposo | jo bhave punnajalassa soso, saMpajae kassa vi neva tauso // 33 // 4. ,, mULAtha--pApane puSTa karanAra tIvra krodha manamAM lagAra mAtra paNa dhAraNa karavA nahIM; kAraNake tethI puNyarUpI jaLanu zoSaNa thAya che ane koine paNa tASa-satASa thatA nathI. 33 1 A dRzyamAM vinaya karavA ceAgya sanA samAveza thai jAya che--krAi bAkI rahetu nathI.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. pa3 TIkArtha-manamAM thoDo paNa tIva reSa-krodha dhAraNa kare nahIM. te raSa ke che? karyo che pApane piSa-puSTatA jeNe e che. je kepathI puNyarUpI jaLane zeSa-zuSkatA thAya che. temaja keIne paNa teSa-saMtoSa utpanna thatuM nathI. krodhanI utpatti thavAthI pApanI ja puSTi thAya che, dharmanI puSTi thatI nathI. kahyuM che ke - "krodhAdbhavati virodhaH, sudRDhapremA'pi yAti dUreNa / krodhAnizcitadharmaH, zarma na cine na cAGge'pi // . sAmAnyenApi janena, nAtra bhAvyaM sudIrgharoSeNa / . punariha tapasvinAM kiM, kathanaM nizchamadharmabhRtAm // " "dhathI vidhi thAya che, daDha prIti paNa dUra jAya che, krodhathI avazya dharmane nAza thAya che, tathA cittamAM ane zarIramAM paNa sukha utpanna thatuM nathI. A jagatamAM sAmAnya mANaso paNa atyaMta krodhavALA thavuM nahIM, te pachI niSkapaTa dharmane dhAraNa karanAra tapasvione te koI kare naja joIe temAM zuM kahevuM? temaNe te kepane sarvathA nAza kave eja kalyANakAraka che. krodhane dhAraNa karavAmAM tathA tene tyAga karavAmAM maMDUkI sAdhunuM daSTAMta ApeluM che. 33 have mAnane tyAga karavA viSe upadeza Ape che- mahArisINaM ariNA samANo, na ANiyabvo hiyayammi mANo / 1 12 13 14 dhamma ahammaM ca viyANamANo, hujA jaNo jeNa jddovmaanno|34|| mULArtha-mahA kaSione zatru samAna mAna cittamAM lAvavuM nahIM, kAraNake dharma adharmane jANate e manuSya paNa mAnavaDe jaDa tulya thaI jAya che. 34 - - 4
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54. navya upadeza samitikA. * TIkArtha-moTA RSione paNa vairI samAna evuM mAna (ahaMkAra) hRdayamAM ANavuM nahIM. kAraNake dharmane tathA adharmane vizeSe karIne jANanAra manuSya paNa mAnavaDe karIne jaDanI jemUnI je thaI jAya che. manamAM mAna Ave te jJAnI paNa ane vinayane lIdhe ajJAnI thaI jAya che. A upara zrIdazArNabhadranI kathA ApelI che. 34 have mAyAne tajavA viSe kahe che-- musAhuvaggassa maNe amAyA, nisehiyavvA sayayaM pi mAyA / samaggalAyoNa vijA vimAyA-samA samuppAiyasuppamAyA // 3 // mULArtha-susAdhu janonA manamAM sthAnane nahIM pAmelI nahIM samAyelI) mAyA niraMtara niSedha karavA lAyaka che, ke je mAyA samagra lakane paNa atyaMta du:kha utpanna karanArI ane oramAna mAtA samAna che. 35 TIkArtha- sArA evA sAdhuo te susAdhu kahevAya che, temanA manamAM nahIM samAyelI-sthitine nahIM pAmelI arthAt teoe manamAM nahIM dhAraNa karelI evI mAyA sadAkALa niSedha karavA lAyakatyAga karavA lAyaka che. je mAyA samagra kene paNa oramAna mAtA, tulya che, kAraNa ke te atyaMta pramAdane-du:khane utpanna karanArI che. ahIM sAdhue te mAyA karavI ja nahIM e rahasya che; tathA kapaTa rahita dharmamAM pravartavuM e upadeza che. 35 have lebhane nAza karavA mATe kahe che - jeNaM bhave baMdhujaNe virauho, vivaDDae rajjadhaNammi moho / jo jA~pano pAvatarupparoho, na seviyavvo visamo se loho // 36 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza satikA. 55 mULAthe--je bhavaDe baMdhujanamAM virodha thAya, rAjya ane dhana upara maha vadhe, tathA jene pApavRkSanA aMkura samAna kahyo che, te viSama lebha sevavA lAyaka nathI. 36 TIkAryuM-jenAthI baMdhujanamAM--sagAsaMbaMdhI vargamAM virodhavara utpanna thAya che, tathA jenAthI rAjya ane dhana upara moha vadhe che, tathA jene tIrthakaroe pAparUpI vRkSanA aMkurA samAna kahyo che, e viSama lobha sevavA lAyaka nathI. sAdhuone te vizeSe karIne nirlobhatA ja zreyaskara che e ahIM tAtparya che. krodha ane mAna upara be daSTAMte prathama kahyA che. have ahIM cAre kaSA upara ekaja balirAjAnA caritramAM ApeluM bhuvanabhAnunuM daSTAMta ApeluM che. 36 have kaThora vacanano tyAga karavA mATe upadeza Ape chejnno suNittA naNu jAi dukheM, taM jaMpiyavvaM vayaNaM na tikaM / iha paratyAvi ya jaM viruddhaM, na kijjae taM pi kayA nisiddhaM // 37 // mULArtha--ahe je vacanane sAMbhaLIne mANasa duHkha pAme tevuM tIkaNa-kaThora vacana bolavuM nahIM, temaja je Aleka tathA paralekane viSe virUddha hoya, tevuM niSedha kareluM kArya kadApi karavuM nahIM. TIkArtha--aho! leke je vacanane sAMbhaLIne duHkha pAme tevuM tIkSaNa-marmasthAnane vIMdhanArUM kaThera vacana kadApi bolavuM nahIM, tathA AlokamAM ane paralokamAM je virUddha-niMdita hoya tevuM sarva leke e niSedha kareluM kArya kadApi karavuM nahIM. A upara vRddha mAtA tathA tenA putranuM daSTAMta ApeluM che. 37 - have zrAvake pitAnA kuLane ayogya lAge te veza paherave nahIM, ItyAdi upadeza Ape che -
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saMpratikA. 9 dabbANurUvaM viraibna bese, kuja na annasa ghare pavesaM / pa 99 1 14. .. 13 sAhU sAhUNa tahA visesa, jANiJja jaMrpija na dosalesaM // 38 // mULA--dhanane cAkhya veSa paheravA, (kAraNa sivAya ) anyanA gharamAM praveza karavA nahIM, sAdhu tathA asAdhunA vizeSa (AMtarA) jANavA-samajavA ane kAinA doSanA leza paNa khelavA nahIM. 38 dravya TIkA--dravyane anukULa eTale jeTalu pAtAnI pAse bya hAya tene anusAre veSa paheravA, tathA bIjAnA gharamAM kAraNa vinA praveza karavA nahIM javuM AvavuM nahIM. sAdhu-sajjana ane asAdhu- asajjana ( durjana ) tenA vizeSa-aMtara jANavA, eTale sAdhu purUSa AvA hAya ane asAdhujana AvA hAya ema temanuM AMtarUM jANavuM -samajavuM. ane asAdhu purUSanA paNa lagAra mAtra doSa koine kahevA nahIM. ahIM veSa upara masmaNazreSThInu dRSTAMta che, tathA khIjAnA gharamAM praveza nahIM karavA upara kuLaputranuM dRSTAMta ApeluM che. 38 have jJAnanA abhyAsa karavA mATe upadeza kahe che.-~~ 2 9 8 bhati gurUNaM hiyae dharicA, sikhija nANaM viSayaM karitA / 13 12 91 9 Ju atthaM viyArija maIi sammaM, suNI suNijA dasabheyadhammaM // 36 // mULA--munie hRdayamAM gurUmahArAjanI bhakti dhAraNa karIne tathA vinaya karIne jJAna zIkhavuM joie, ane pAtAnI muddhithI sArI rIte arthanA vicAra karavA joie, tathA daza prakAranA dharma jANavA joie. 39 TIkA--munie eTale tattvane jANanAra evA yatie pAtAnA hRdayamAM jJAna bhaNAvanAra gurUnI bhakti-bahumAnane dhAraNa
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. 57 karIne tathA daza prakAranA vinayane karIne zAstranA samUharUpa jJAnane zIkhavuM joIe; tathA potAnI buddhivaDe sArI rIte ane vicAra karavuM joIe; tathA kSAMti vigere daza prakAravALo yatidharma jANo joIe. A upara subuddhi tathA dubuddhinI kathA ApelI che. 29 have cha hAsyAdika (nekaSAya) ne tyAga, cha vratanuM pAlana, pAMca pramAdane parivAra ane pAMca aMtarAyanuM nivAraNa karavAne upadeza kahe chehaasaaichkN parivajiyavvaM,chakaM vayANaM taha sajiyabvaM / paMcappamAyA na hu seviyavvA, paMcatarAyAvi nivAriyavvA // 40 // - mULArtha-cha hAsyAdikane tyAga kare, tathA che tene sajaja karavA, pAMca pramAdene na sevavA ane pAMca aMtarAyone nivAravA tajavA. 40 TIkArya-A leka (hAsyAdika tathA vrata vigerene) saMgraha karanAra che. ene meTa vistAra che. paraMtu daSTAMta dvAre karIne keTaleka artha pragaTa karIe chIe.-hAsya che Adi-prathama jene te hAsyAdi kahevAya che. te hAsya, rati, arati, zeka, bhaya ane jugupsA e che che. mULa lekamAM ekavadbhAva karavAthI te zabda eka vacanamAM lakhela che. te hAsyAdikane mATe zrI sthAnAMga sUtramAM kahyuM che ke - "cAra sthAne (kAraNe) e karIne hAsyanI utpatti thAya che, te cAra sthAne A che-joIne, bolIne, sAMbhaLIne tathA saMbhArIne." hAsya mohanIya karmanA udaye karIne hAsyanI utpatti thAya che. te hAsya kAMI nimittane laIne athavA nimitta vinA ema be prakAre thAya che. ghaNuM hAsya karavAthI te karmanA baMdhana mATe thAya che tathA
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 navya upadeza saptatikA. rati ane ati paNa karavA ceAgya nathI. temAM huM sukhI chuM ema je dhAravuM te rati kahevAya che, ane hu du:khI chuM ema je dhAravuM te arati kahevAya che. te banne sAdhue karavA cegya nathI. kAi paNa vastunA zaiAca karavA te zAka kahevAya che, manane priya evI vastunA nAza thAya tyAre tenA zAka karavA caiAnya nathI. tathA bhaya sAta prakAranA che, tenAM nAma A pramANe che.--AlAka bhaya, paraleAka bhaya, AdAna bhaya, akasmAt bhaya, AjIvikA bhaya, maraNu bhaya ane akIrti bhaya. A sAte prakAranA bhaya manamAM dhAraNa karavA ceAgya nathI. tathA jugupsA-duga cchA paNa karavA ceAgya nathI. temaja prANidhAta, asatya vacana, adattAdAna, maithuna, parigraha ane rAtribhAjana A chanA niSadharUpa cha vratane sajja karavA-AtmAne viSe dhAraNa karavA. tathA madya, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathA nAmanA pAMca pramAdo sevavA ceAgya nathI. tathA dAna, lAla, bhAga, upaleAga ane vI nAmanA pAMca aMtarAye nivAraNa-niSedha karavA ceAgya che. eTale ke AtmAthakI temane dUra karavA yogya che, temanA praveza AtmAne viSe thavA devA nahIM. A pramANe A zlAkanA sa MkSepathI artha kahyo. AnI upara mATA vistAra che, temAMthI kAMika dRSTAMtamAM sUcavyeA che. hAsya upara rikezinuM dRSTAMta che, rati ati upara kaMDarIka ane puMDarIkanuM caritra che, zAka upara sagaracakrInuM caritra che, bhaya upara kAmadevanI kathA che, ane phugacchA upara suna MdanI kathA che. have sAdhune ceAgya evA cha vratAnA upadeza zlAkanA bIjA pAdamAM ApelA che. te kahe che. temAM prathama prANAtipAta viramaNa nAmanuM vrata traNa prakAre mana, vacana ane kAyAe karIne pALavuM. zrInuM mRSA vacana virati vrata traNa prakAre mana, vacana ane kAyAe
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. 59 karIne pALavuM. trIjuM adattAdAna viramaNa vrata teja rIte traNa prakAre dhAraNa karavuM. ethe mithuna viramaNa vrata paNa traNa prakAre pALavuM. pAMcamuM mUcharUpa parigrahane tyAga kare che tathA rAtribhojana viramaNarUpa chaDuM vrata paNa teja rIte dhAraNa karavuM. zrI pAkSika sUtranI vRttimAM kahyuM che ke "sarva prANAtipAtathI viramavuM-nivartavuM, sarva mRSAvAdathI viramaNa karavuM, sarva adattAdAnanI virati karavI, sarva mithunathI nivRtti karavI, sarva parigrahano tyAga kare, tathA sarva rAtribhejanathI viramavuM." A mULa sUtramAM tathA e zabda lakhele che, tethI sarvathI eTale trasa, sthAvara, sUkSama ane bAdara bheTavALA sarva jInI rakSA karavI tathA karavuM, karAvavuM ane anumodavuM ema samagra prakAranA prANAtipAtAdikathI virati karavI ema jANavuM; athavA sarvathI eTale dravyathI sarva jIvanikAyanA viSayathI, kSetrathI traNa lokomAM utpanna thayelA chathI, kALathI atIta, anAgata ane vartamAna athavA divasa rAtri rUpa kALane viSe rahelA jIthI ane bhAvathI rAga dveSanA viSayavALA sarva jIthI (temanA vadhathI) nivartana karavuM. iMdriya, usa, AyuSya vigere daza prANane prANIthakI atipAta eTale viyega karAve te prANAtipAta kahevAya che, arthAt prArthanA prANane viyega karAve te prANAtipAta, tenAthI viramavuM eTale samyak prakAranA jJAna ane zraddhA pUrvaka nivartana karavuM 1. tathA sarva eTale sadbhAvane (satya padArthane) niSedha, asaH bhAva (asatya padArtha) nI udbhAvanA (pragaTa karavuM te), jUdAja arthanuM kahevuM ane gartA-niMdA karavI-e cAra bhedavALA mRSAvAdane tyAga karavo athavA karavuM karAvavuM vigere bhedavALA, athavA dravyathI sarva dharmAstikAyAdika dravyanA viSayavALA, kSetrathI sarva kalekanA viSayavALA, kALathI atItAdika kALavALA athavA rAtri Adika
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. kALamAM vartatA ane bhAvathI kaSAya tathA nekaSAyAdikathI utpanna thayelA mRSAvAdathI-asatyavacana bolavAthI viramaNa-nivRtti karavI. 2. tathA sarva eTale karavuM karAvavuM vigere bhejavALuM athavA dravyathI sacitta dravyanA viSayavALuM, kSetrathI grAma, nagara, araNya vigeremAM raheluM, kALathI atIta vigere kALe athavA rAtri vigere kALe raheluM, ane bhAvathI rAga, dveSa ke mehathI prApta thayeluM evuM je adatta eTale mAlIke nahIM ApeluM dhana, tenuM je grahaNa karavuM te adattAdAna kahe vAya che, tenAthI viramaNa karavuM. 3. tathA sarva eTale karavuM, karAvavuM ane anumodavuM e traNa bhedavALuM athavA dravyathI deva, manuSya ane tiryaMcanA bhedavALuM athavA rU5 ane te rUpanI sAthe raheluM bIjuM rUpa evA bhedavALuM, kSetrathI traNa lekamAM utpanna thayeluM, kALathI atItAdika athavA rAtri Adika kALane viSe raheluM, ane bhAvathI rAga zreSane lIdhe utpanna thayeluM evuM mithuna eTale strI purUSanuM joDaluM, tenuM je karma te maiithuna kahevAya che, tenAthI nivRtti karavI. 4 tathA sarva eTale karavuM karAvavuM vigere bhedavALA athavA dravyathI sarva vastunA viSayavALA, kSetrathI traNa lekamAM utpanna thayelI vastunA viSayavALA, kALathI atItAdika athavA rAvyAdikamAM utpanna thayelI vastunA viSayavALA ane bhAvathI rAgadveSanA viSayavALA parigrahathI nivartana karavuM. je vastu mUchathI grahaNa karavI te parigraha kahevAya che. 5. tathA sarva eTale karavuM karAvavuM vigere bhedavALAM, ane divase grahaNa kareluM bIje divase khAvuM, divase grahaNa kareluM rAtre khAvuM, rAtrie grahaNa kareluM divase khAvuM tathA rAtrie grahaNa kareluM rAtrie khAvuM 1 rUpa eTale ekanI saMkhyA eTale ke eka koI vastu ane tenI sAthe rahelI bIjI vastu e baMne maLIne mithuna yugma kahevAya che.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza sAMtakA. e prakAre cAra bhedavALA, athavA dravyathI cAra prakAranA AhAranA viSayavALA, kSetrathI ahIdvIpamAM utpanna thayelA, kALathI atItAdika athavA rAgyAdika kALe utpanna thayelA ane bhAvathI rAgadveSane lIdhe utpanna thayelA rAtribhAjanathakI nivRtti karavI. 6. A pramANe sAmAnyathI cha tratA kahyAM. A cha vratA sAdhue avazya pALavAnAM che; tethI tenA pAlanamAM sajja thavu. ka En mULa zlAkanA trIjA pAdamAM pAMca pramAdAnA tyAga karavAnuM kahyuM che, temAM prathama madyapAna upara yAdava kumAreAnI kathA ApI che, pachI viSaya upara satyanI, kaSAya upara subhUmacInI, nidrA upara puMDarIka muninI ane cAra vikathA upara rAhiNInI kathA ApelI che. mULa zlAkanA cAthA pAdamAM pAMca aMtarAyAne nivAravAnuM kahyuM che. eTale dAna, lAbha, bhAga, upabhAga ane vIrya e pAMca aMtarAceAne vizeSe karIne niSedhavA ceAgya che, temanA prasAra thavA devA cAgya nathI. temAM prathama dAnAMtarAya upara dhainasArInI kathA ApI che. te dhanasAra chAsaTha karoDa dhananA svAmI hatA, chatAM te eTalA badhA kajIsa hatA ke khaLI gayelI roTalInA kakaDA paNa kAine ApatA nahIM, AraNAM pAse koi yAcaka Avye hAya tA tene joine krodhathI agninI jema jAjavalyamAna thatA, peAtAnI teA zI vAta ? paraMtu kAi anya dAtArane dharma kArya mAM vyaya karatA jue teA tenA zarIramAM sAte meDha-ekadama tAva caDI AvatA hatA, mArgamAM kAi yAcakane sAme AvatA jue tA khIje ADe raste thaine nAzI javAne te upAya zodhatA hatA, ane bhaya pAmyA haiAya tema tenuM AkhuM zarIra dhrujatu hatu. koi yAcaka tenI pAse AvIne yAcanA kare te te karI
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. zeTha nirdaya banIne tene mAravAnI IcchA karate. keI vakhata dAtAree maLIne keI dharmAdAnI TIpa vigerenA kArya mATe sapaDA hoya te te vakhata chuTavAne bIje kaI upAya nahIM sUjhavAthI dAMtane sajajaDa karI kapaTa mUchathI kASThanI jema ceSTA rahita thaIne paDI jato hate. TuMkAmAM kahIe to te kadarIne rAjA gharamAMthI bahAra jate tyAre ja bIjA gharanA manuSya nIrAMte jamatA hatA ane dAsa dAsIne bhejana ApatA hatA. A pramANenA ati lebhanuM pariNAma e AvyuM ke akasmAta devege eka vakhate tenuM sarva dhana naSTa thayuM, ane tethI te pArAvAra dukhasAgaramAM DubI gayo. chevaTa gurU mahArAjanA upadezathI dharmamArgamAM pravRtta thaI dAnAdika karavAne abhigraha dhAraNa karyo tyAre punaH sArI sthiti pAmI sukhabhega jogavIne sadgati pAmyA. 1. lAbhAMtarAya upara DhaMDhaNakumAranI kathA ApI che. temAM te DhaMDhakumAra pUrva bhavamAM pArAzara nAmane brAhmaNa hate. te rAjAne adhikArI hatA, tethI te kheDuto pAse kSetre kheDAvatuM hatuM. temAM madhyAnha samaye sudhAthI pIDAyelA ane thAkI gayelA te kheDute mATe temanI strIo bhajana (bhAta) laIne AvatI, ane baLada paNa thAkIne lothapotha thaI javAthI cArA tathA jaLane mATe talapI rahetA te vakhate te duSTa dvija kodhathI kheDutene tiraskAra karIne belate ke "are kheDute ! prathama mArA kSetramAM tame sarve eka eka cAsa kheDIne pachI jamavA bese, hamaNAM jamAze nahIM." A rIte temanA bhakta pAnamAM aMtarAya karavAthI te brAhmaNe lAbhAMtarAya karma evuM nikAcita bAMdhyuM ke parabhave te DhaMDhaNakumAra thayA tyAre dIkSA lIdhA pachI te karma udayamAM AvavAthI zrIkRSNa vAsudevane putra chatAM, neminAtha svAmIne ziSya chatAM, pote paNa guNanuM nidhAna chatAM, samRddhivALI
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza satikA. dvArakA purI dAna devAmAM prItivALI chatAM ane madhyAnha samaye dAtArinA ghara ghara pratye aTana karatAM chatAM leza mAtra paNa bhikSA pAmatA nahIM. chevaTapatAnI labdhithI AhAra maLe teja le-e abhigraha dhAraNa karI aMtarAya karmane khapAvI te muni mokSapadane pAmyA. 2. . bhogAMtarAya upara sudattanI kathA ApI che. temAM te sudatta kuTuMbikane (kaNabIne) eka cAkara hatA. te bhejana karavA bese tyAre tenI thALImAM jevuM tevuM anna AvatuM, te paNa jyAre khAte hate tyAre tene svAmI sudatta tenA mAthA para AvIne taraphaDA nAMkhate ke -"are ! thALI paDI mUka, ekadama uTha, tArA jamavAnA sukhamAM to mAruM kAma badhuM vinAza pAme che." A zabda paNa te evI rIte kahete ke jethI te bicAre jamarAjanA kiMkaranI jevA te sudattathI bhayabhIta thaIne khAta khAte ja uThI jaI kSetranuM kAmakAja karavA lAgate. keI vakhate ghaNe thAkI javAthI jarA visAme lete tyAre te sudatta tene evI tarjanA karato ke jethI te bicAre bhUkhyo tara chatAM paNa pAcho kAma karavA maMDate hate. kAma karatAM chatAM paNa je kadAca temAM vakhata vadhAre lAgate te tenI upara dayAne leza paNa sudattane utpanna thato nahi. AvI kaThora pravRttithI bAMdhelA aMtarAya karmane lIdhe te sudatta marIne keI bhIkhArI kuLamAM janme. janma thatAM ja tenA mAbApa maraNa pAmyA, tethI mahA kaSTa karIne te vRddhi pAmyuM. bhikSAvRttithI nirvAha karatAM chatAM paNa peTa pUraNa khAvAnuM te kadApi pAmate nahIM. je dAtAne ghera hamezAM ghaNA bhikSuke zikSAne pAmatA hatA, tevA gharethI paNa tene bhikSAne badale gaLahastakaja maLatuM hatuM, eTale ke tene gaLe jhAlIne kADhI
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. mUkavAmAM AvatuM. chevaTa cirakALa dukhI thayelA teNe sadaguranA upadezathI pitAne pUrva bhava jANIne dIkSA lIdhI ane dIkSA pALavAvaDe aMtarAya karma DayuM tethI bIjA bhavamAM te sukhI thaye. 3 ' : upabhegAMtarAya para eka dhanADhya zreNInI kathA ApelI che. temAM te zeTha anyane apavAda ApavAmAM rasika hevAthI dIThA sAMbhaLyA vinA ja jema Ave tema pArakAM apavAda bolatehate. dhanAhavyA hovAthI tenA vacanane sarva kaI mAnatA hatA. jyAre ke vivAhAdika kAryamAM ghaNA mANaso ekatra maLatA ane tene kAMI pUchatA tyAre te bolate ke-"e vara te cora che, jugArI che, ane kAMI paNa dhaMdhA rojagAra karI zake te nathI. evAne pitAnI kanyA keLu Ape?" vaLI keInA chokarAne ke pitAnI kanyA ApavAne hoya te vakhata varanA mA bApa kanyAnA guNane mATe te zeThane pUche tyAre te kahetA ke- e kanyA te kevaLa lakSaNa rahita che, lAja maryAdA vinAnI che. temaja buddhayAdika guNathI rahita che. evI kanyAne koNa pitAne ghera lAve?" ema kahIne temanA manane bhaMga karate. A pramANe mAtra lIlAthIja jema tema pralApa karate hate. vaLI te mitragoSTI karatAM mitrone paNa evuM kahete ke-" tArI strI anya purUSanI sAthe prItivALI che ane tuM kema teNanA para ATale badhe rAgI che." vaLI tenI strIne ema kahe ke "tAre pati anya strI upara Asakta che, ane te kema tene ATalI badhI vaza thaI gaI che ? " A rIte te zeTha eka bIjAne evuM evuM kahete ke jethI te banne daMpatInA snehane bhaMga thAya. A pramANe anya janenA upabhegamAM aMtarAya karIne tathA bIjuM paNa pApakarmakarIne te zeTha anukrame maraNa pAmI keI daridra kuLamAM putrapaNe utpanna
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza satikA. thaye. te yuvAna thayuM tyAre tenA mAtapitA jyAM jyAM tenA vivAhane mATe kanyAnuM mAthuM karatAM tyAM tyAM bIjA mANase te kArya bhAMgI nAkhatA hatA. eTale prathama kanyA ApavAnI IcchA batAvI hoya te paNa pAchaLathI teo nA pADatA hatA. Ama thavAthI tedapuitra manamAM ghaNo duHkhI thavA lAgyuM. pitAnI samAna vayavALA bIjAenAM lagna thatAM joIne te atyaMta duHkha pAmatA hatA. tyAra pachI te paradezamAM bhramaNa karavA lAgyo. tyAM vakhatasara bhejana paNa pAmate naheAte. eka vakhata kaI sadgarane ga thaI jatAM tenA upadezathI pUrva janmamAM bAMdheluM daDha aMtarAya karma jANuM vairAgyathI dIkSA grahaNa karI, chaThTha, aThThama vigere ugra tapasyA karI, kALadharma pAmI kaI meTA ibhya kuLamAM utpanna thaI upabheganI sarva sAmagrI pAmyA ane sukhI thaye. 4 - vIryatarAya upara aneka dAMte che. te pitAnI meLe jANI levA. je mANasa ati baLavAna baLada, UMTa, gardabha, pADA, hastI, azva vigerene daDha baMdhanathI bAMdhe, tarjanAkAraka vacanevaDe tiraskAra kare, paNAnI AravaDe vadhe, tathA daDha deraDAthI cAre paga bAMdhe, tema ja je puruSa athavA pI vividha prakAranA kArmaNa, auSadha, maMtra, taMtra vigerevaDe anya janane vIrahita-satva rahita kare, te para bhavamAM vItarAyano udaya thava thI dhAtukSaya, prameha, vagulI vigere vyAdhiovaDe atyaMta pIDA pAme che, ane e sarva vyAdhio tenA zarIrane sattvahita karI nAkhe che. 5. have sAdharmika vAtsA upara kahe che -
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza samitikA. sAhammiyANaM bahumANadANaM, bhaitIi appija taha'nepANaM / vaijija riddhIha tahA niyANaM, aiyaM caritaM sukaiyassa ThANaM // 41 // - mULArtha-sAdharmika baMdhuone bahu mAna ApavuM, tathA temane bhaktithI annapAna ApavuM, tathA RddhinI prApti mATe niyANuM karavuM nahIM. AvA prakAranuM caritra-AcaraNa te sukRtanuM sthAna che. 41. - TIkArtha-je samAna dharmamAM vate athavA samAna dharma Acare te sAdharmika kahevAya che. te be prakAranA che-sAdhu ane zrAvaka temAM sAdhuo anya sAdhuonA sAdharmika che, ane zrAvako zrAvakanA sAdharmika che. te sAdhamikene bahumAna ApavuM eTale temanI pUjA satkAra vigere karavuM tathA bhaktithI anna-jana ane zarkarAnuM jaLa vigere ApavuM. kAraNake kevaLa zabdAdivaDe bahumAna karavAthI kAryasiddhi thatI nathI, tethI annapAna ApavAnuM kahyuM che. vAstavika sAdharmika vAtsalya te eja kahevAya che ke je samayane pAmIneyegya avasare sAdhu athavA zrAvakane madhura annapAna ApIne eTale ke pitAnA sAdhakane Avela jANune tene namaskAra karI ghata sahita ghaNuM bhejana tathA vastra vigere ApIne bhaktithI tene satkAra kare. vizeSe karIne te kaI navIna sAdhu hoya, bALa, vRddha ke glAna sAdhu hoya tathA mArgamAM cAlavAthI zramita thayela sAdhu hoya tene pAraNane vakhate ke uttara pAraNAne vakhate ApeluM dAna atyaMta puNyasamUhane utpanna kare che. te viSe kahyuM che ke- "pahasaMtagilANesu ya, AgamagAhIsu taha ya kayaloyaM / uttarapAraNagammI, dinnaM subahuphalaM hoi // 1 //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza samitikA. jai vayarasAmipamuhA, sAhammIvacchalattamakarim / sussamaNA vi ya houM, tA sesA kimiha sIyaMti // 2 // tANaM ca UsavAisu, saraNaM dihANa puvamAlavaNaM / ... taha vatthapANabhoyaNa-sakArA sababhattIe // 3 // paribhUyANaM tANaM, nariMdamAIhiM baMdigahiyANaM / moyAvaNaM kuNaMti ya, dhannA dhaNajIvieNAvi // 4 // suhisayaNamAiyANaM, uvayaraNaM bhavapabaMdhavuddhikaraM / ... jiNadhammapavanANaM, taM ciya bhavabhaMgamuvaNei // 5 // prAsaMsAravirahiU, saMsAriya bhAvavigamo ceva / - vacchamano ji-ttiyaM ja sAme tAmi ! 6 " "je sAdhu mArgathI zramita thayela hoya, vyAdhigrasta haya, Agamane abhyAsa karatA haya, leca karAvelA heya, tevA sAdhune tathA uttarapAraNAmAM dIdheluM dana bahu phaLavALuM thAya che. 1. je vajasvAmI vigere susAdhuoe paNa sAdharmika vAtsalya karyuM hatuM, te bIjA sAdhuonI zI vAta karavI ? 2. utsavAdikamAM sAdhami enuM smaraNa karavuM temane nimaMtraNa karavuM, teo daSTie paDatA mAnapUrvaka AdarathI lAvavA, tathA pitAnI sarva zaktithI vastra, pANa ane bhejana ApI temane sarakAra kare. 3. kaI sAdharmi kone rAjAdike parAbhava pamADIne baMdhakhAne nAMkhyA hoya te temane puNyazALI purUSe pitAnA dhanavaDe ane jIvitavaDe paNe mukta karAve che-choDAve che. 4. sukhI avAsa sArI svajana dikanA upara je upakAra kare te saMsAranI zreNIne vRddhi karanAra thai che, ane jina dharmane
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza samratikA pAmanArAo upara upakAra karyo hAya tA te saMsAranA nAza karanAra thAya che. 5. saMsAramAM rahyA chatAM saMsAranA viraha karAvanAra ane sAMsArika bhAvanA nAza karanAra hAvAthI sAdharmikajananuM vAtsalya amUlya kahyuM che. 6. "" phrUTa tathA Rddhi-samRddhinI prApti mATe niyANu vavuM eTale karavu nahIM. arthAt dAna devuM te niyANA rahita-phaLanI IcchA rAkhyA vinA devuM. niyANAnA nava prakAra che. te A pramANe che:" niva 1 dhaNi 2 nArI 3 nara 4 sura 5, appappaviyAra 6 appaviyArataM 7 / satta 8 dariddattaM 6, caijaha nava niyANAI || ,, cr rAjA thavuM 1, dhanika thavu 2, strI thavuM 3, purUSa thavuM 4, deva thavuM pa, atyapa bhAgavALA thavuM 6, apa bhAgavALA thavu 7, zrAvaka thavu 8 ane daridrI thavu huM. A nava prakAranA niyANA tajavA ceAgya che. "" A upara kahyA pramANenu' caritra-AcaraNa sukRtanuM sthAna che--sukRta upArjana karavAnA hetu che. ahIM sAdharmika vAtsalya upara vizAkhadattanI kathA ApelI che. 41. have zrAvakane pALavAnA khAra tratAnA adhikAra kahetAM prathama pahelA aNutra ne mATe kaDe che-- hiMsaNaM sevyajiyANa dhammo, tevisA paramo ahammo / muMNa evaM dupAghAU ciU ||42 // mULA --rva prakAranA 26nI hiMsA ( dayA ). eja
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. dharma che, ane te jIvane je vinAza kare eja parama adharma che, ema jANIne ( saddagatimAM) viddha karanAra e ghaNuM prANIone ghAta varja. 42. TIkAI-hiMsA na karavI te ahiMsana kahevAya che. kenI hiMsA na karavI? e zaMkAnA uttaramAM kahe che ke-sarva jIvonI hiMsA na karavI, eTale ekeMdriyathI paceMdriya paryata sarva jInI hiMsAne niSedha kare che. te sarva ne vinAza kare eTale temane prAzothI jUdA pADavA teja utkRSTa adharma kahe che, ema jANIne kya che aneka vidane jeNe e ghaNA prANuone ghAta vajevA yogya che. ahIM zrAvakanuM jIvadayAnuM svarUpa AgamamAM A pramANe kahyuM che"jiivaa suhumA thUlA, saMkappAraMbhaU ya te duvihA / sAvaranivA, sAvilAM veva nirikSA " - "sUkama ane sthaLa e be prakAranA cha che, te darekanI sakapathI ane AraMbhathI ema be prakAre hiMsA thAya che, te jIvonA sAparAdhI ane niraparAdhI ema be prakAra che temaja sApekSa ane nirapekSa evA paNa te hiMsAnA be prakAra che." A gAMthAe karIne dayAguNane viSe sAdhu ane zrAvaka vacce merU ane sarasava jeTaluM aMtara che ema jaNAvyuM che. jyAre zrAvakane bIjI rIte nirvAha thate nahAya tyAre te kSetrAdikanI khetInA kAryamAM paNa pravarte che. tyAre sthaLa prANIne paNa vadhu thAya che, tethI pRthvIkAyAdika ekeMdriyane tathA bIjA dvihiMyAdikane paNa vadhu thAya che ane sAdhuone te te bannenI hiMsAne niSedha che. tethI sAdhuone vIza vasA dayA heAya che ane zrAvaka te kevaLa sthaLa jIvonI hiM
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza samitikA. sAne ja niyama karI zake che, sUkSamajIvanI hiMsAne niyama karI zake te nathI, tethI tene daza vasA dayA rahI. te sthaLa chanI hiMsAnA tyAgamAM paNa saMkalpathI eTale jANI joIne IrAdApUrvaka sthaLa jIvanI hiMsA karavAne tene niyama che, paraMtu AraMbhamAM ajANatAM marI jAya tene niyama nathI, munine baMnene niyama che. tethI zrAvakane daza vasAmAMthI ardha javAthI pAMca vasA dayA rahI. have kaI purUSe pitAnA gharamAM kaI prakArane anyAya-anAcAra karyo, te vakhate tenuM paM ceMdriyAdika sthaLapaNuM che ema jANatAM chatAM paNa chaLathI tene haNe che, tethI te viSene zrAvaka AgAra rAkhe che ke-huM niraparAdhI jIvane mArIza nahIM, paNa aparAdhIne mATe mAre niyama nathI. AthI karIne pAMca vasA dayAmAMthI paNa adhI gaI tethI aDhI vasA dayA rahI. have jyAre baLada vigerene khetI vigerenA kAryamAM hAMke che, tyAre tenuM pacaMdriyapaNuM tathA niraparAdhIpaNuM jANatA chatAM paNa tene paNa vigerevaDe mAre che, tethI te bAbatane zrAvaka AgAra rAkhe che ke jyAre huM anya ne mAruM tyAre nirdayapaNathI nirapekSapaNe nahIM mArUM, paraMtu sApekSapaNe vicAra karIne mAravAne mATe niyama nathI. A rIte aDhI vasA dayAmAMthI ardha gaI eTale savA vase dayA zrAva kane heI zake che. A pramANe zrAvake prANuM-vadha niSedha kare ema siddha thAya che. zrI AvazyakasUtrama paNa kahyuM che ke-"zrAvake sthaLa prANAtipAtane niSedha kare. te prANAtipAta be prakAre che - saMkala5thI ane AraMbhathI. temAM zrAvake saMkalpathI prANAtipAtane ni dha jAvajIva kare, paNa AraMbhathI niSedha kare nahIM." A pahelA vratanA pAMca aticAre che te jANavA, paNa AdaravA nahIM. te pAMca aticAra A pramANe che-vadha, baMdha, chavicacheda, atibhAra ane
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. khAvApIvAne viraha-vilaMba-niSedha." A prathama aNuvrata upara kSemAdityanI kathA kahI che. 42. have bIjuM aNuvrata kahe che- koheNaM loheNaM tahA~ bhayeNaM, hAseNaM rAgaNa meM macchareNaM . bhAsaM musaM neva udAharinjI, jo paJcayaM loyagaya harioM // 43 // mULAthe-phodhavaDe, lebhavaDe, bhaya vaDe, hAsya vaDe, rAgavaDe ane matsara (zreSa) vaDe belAtI mRSA bhASA zrAvake na bolavI, ke je (mRSA bhASA) lokamAM rahelA potAnI uparanA vizvAsano nAza kare che. 43. - TIkArya-krodhavaDe eTale keSavaDe, lebhavaDe eTale dravya upArjana karavAnI IcchAthI, bhaya vaDe eTale rAjadaMDAdikanA bhayathI, hAsyavaDe eTale mazkarIthI, rAge karIne-pitAnA saMbaMdhane laIne athavA maitrIpaNAne laIne, tathA parasparanA virodharUpa matsaravaDe mRSA bhASAasatya vacana na ja balavuM; ke je mRSA bhASA bolavAthI te lekamAM vyApI gayelA potAnI paranA vizvAsane nAza karanArI thAya che. eTale ke mRSA bhASaNa karanAra keIne vizvAsapAtra thatuM nathI-tenI upara ke vizvAsa rAkhatuM nathI. zAstramAM kahyuM che ke-"zrAvake sthaLa mRSAvAdane tyAga kare. te mRSAvAda pAMca prakAranuM kahyuM che te A pramANe-kanyA saMbaMdhI asatya, gAya (pazu) saMbaMdhI asatya, pRthvI saMbaMdhI asatya. thApaNa eLavavA saMbaMdhI asatya tathA beTI sAkSarU5 asatya.. zrAvake sthaLa mRSAvAdanA pAMca aticAra jANavA paNa AdaravA nahIM. te A pramANe-sahasA (vinA vicAre) keInA para ALa devuM,
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. rahasya chupta vAta) pragaTa karavI, pitAnI strI vigerenI kahelI gupta vAtane bheda kare, beTe upadeza Apa ane beTe lekha banAve. A vrata upara azvanA svAmIne putranI kathA che. 43. have trIjuM aNuvrata kahe che- asAhuloeNa ya ja parvana, buho na gihija dhaNaM adinaM / aMgIkae jaimmi ihe dUMraka, lahai lahuM neva~ kA~i sukhkhaM // 44 // * mULAthe--jene durjana leke aMgIkAra karyuM che, evuM adatta dhana DAhyA purUSe levuM nahIM, kAraNake je adattAdAna aMgIkAra karavAthI A bhavamAM ja zIdhrapaNe du:kha prApta thAya che, ane kadApi sukha te prApta thatuM ja nathI. 44 in TakAthaje durjana leke eTale naca mANase svIkAryuM-- AdaryuM che, te adatta-svAmIe nahIM ApeluM dhana paMDita purU grahaNa karavuM nahIM. kemake je (adatta) svIkAravAthI A janmamAMja ceranI jema tADana, baMdhana vigere duHkha zIdhrapaNe pamAya che, ane kadAcita paNa zarIranI samAdhi vigere keIpaNa jAtanuM sukha prApta thatuM nathI. kahyuM che ke -"zrAvake sthaLa adattAdAna niSedha kare. te adattAdAna be prakAranuM kahyuM che, te A pramANe-sacitta adattAdAna ane acitta adattAdAna. zrAvake adattAdAnanA pAMca aticAra jANavA paNa AdaravA nahIM. te A pramANe-cAre ANI ApeluM grahaNa karavuM 1, cerane sahAya ApavI 2, virodhI rAjayAdikamAM javuM 3, khoTAM telAM mApAM karavAM 4, ane kRtrima vastu banAvI tene bheLaseLa karIne vepAra kare 5." adattAdAnane tyAga karavAmAM zuM guNa che ane zuM avaguNa che? te upara eka zrAvakanI kathA ApelI che. 44.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 nibaeNupadeza satikA. have cothuM aNuvrata kahe chesaimaayrN vA avarassa jAyaM, menija chidija jaisAmA / jai anakaMtAsu narsa pasattA, te jhatti dukAi iheva pattA // 45 // mULAthe--je anyanI strIne pitAnI mAtA tulya mAne che, te kApavAdane chede che. tene kadApi lekamAM apavAda thatuM nathI) ane je mANase anyanI kAMtA upara Asakta thayA che, te zIdhrapaNe A janmamAMja duHkha pAmyA che. 45. . . TIkAtha-bIjAnI bhAryAne potAnI mAtA samAna mAnavI joIe. ema karavAthI mANasa kApavAdane chede che, eTale ema kara nAra purUSane kadApi lokApavAda thatuM nathI. tema nahIM karanArane zuM phaLa prApta thAya che te batAve che-je mANase parastrIne viSe Asakta thayA che teo laMkAnA rAjA rAvaNanI jema zIdhrapaNe A bhavamAMja dukhe pAmyA che. kahyuM che ke-"zrAvake sthaLa.mathunane tyAga kara. te parastrIgamana be prakAre kahyuM che, te A pramANe-dArika zarIravALI parastrI pratye gamana karavuM, ane vaikriya zarIravALI parastrI pratye gamana karavuM. svadArAsaMteSa vratanA pAMca aticAre jANavA paNuM AdaravA nahIM. te A pramANe-ceDA kALa mATe keIe svIkAra karelI strI pratye namana karavuM 1, keIe nahIM svIkArelI (kanyA, vidhavA ke vezyA) strI pratye gamana karavuM 2, kAmaceSThA karavI 3, bIjAonA vivAha joDI devA 4, ane kAmagane viSe tIvra abhilASa kara 5. ' A vrata upara vIra nAmanA rAjakumAranI kathA TIkAmAM vistA1 manuSyaNI ne tiryaMcaNuM. 2 devAMganA
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ or navya upadeza samitikA. rathI ApI che. temAM te vIrakumAra paradezamAM jaI rAjakanyAne parahayA che. tyAM zvazure ApelA mahelamAM potAnI strI sAthe viSayasukha bhegavatAM keTaleka kALa gayA pachI ekAMtamAM tene eka dUtIe AvIne kahyuM ke-"A gAmanA pratihAranI, zeThanI, maMtrInI ane rAjAnI strIo tamArA samAgamane Icche che, mATe temanI prArthanA svIkAre." te sAMbhaLI kumAre kAMIka vicAra karIne te cAre strIone pitAnI pAse AvavA mATe rAtrInA cAra pahora anukrame ApyA. pahelA 5here pratihAranI strI AvI. tenA AvyA pahelAM kumAre saketa karIne rAjAne pitAnA mahelamAM A vRttAMta jevA gupta rIte belAvI rAkhyuM hatuM. kumAre te pratihAranI strIne upadeza Ape ke "he bhadre ! viSanI jevA viSaye A janmamAM duHkhane tathA tIvra Apattine ApanArA che, ane parabhavamAM narakagatine ApanArA che. bheganuM sevana karavAthI A bhavamAM aneka prakAranA roga utpanna thAya che ane parabhavamAM durbhAgya tathA vahAlAne viyega karanAra thAya che. jema jaLavaDe lavaNa samudra tRpta thatuM nathI ane kAvaDe agni tRpta thatuM nathI, tema jIva paNa viSayanA sukhathI tRpta thatuM nathI. A jIve svargamAM anekavAra atyaMta viSaye bhagavyA che, te paNa te tRpta thaye nathI, te A manuSya janmanA tuccha bhegethI te zI rIte tRpta thaze? prANuone A viSaye bAhA vRttithI ati mahara lAge che, paraMtu pariNAme te te kiMpAkanA phaLanI jevA kaTuja nivaDe che; tethI karIne tyAga karavA lAyaka A bhege paMDitene AdaravA gya nathI, paraMtu idriyane niyamamAM rAkhavI teja gya che." A rIte upadeza ApIne kumAre pratihArIne bedha pamADyo. bIje pahore zeThanI sI AvI, tyAre kumAre pratihArIne javanikAnI aMdara gupta karIne
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza satikA. 15, zeThanI strIne paNa vairAgyanA vacanAvaDe pratimAdha karyo ke--" huM bhadre ! AvI anAcAranI IcchAthI ApaNA annenA nirmaLa kuLane tuM kema malina kare che ? A jagatamAM prANIo je seMkaDA anAcArAne seve che, temanA hAtha jhAlIne temane kANu aTakAve che? paraMtu unmatta purUSaSa yuvAvasthAmAM je duSkRtyo kare che; te vRddhAvasthAmAM zatyanI jema tenA hRdayamAM atyaMta sAle che. " A rIte kahIne teNIne paNa pratibAdha pamADyo. tyArapachI maMtrInI strI AvI, teNIne paNa kumAre upadeza ApIne pratibaMdha pamADI jayanikAmAM rAkhI. chevaTe cAthe paheAre rAjAnI rANI AvI. teNIne jotAMja kumAre zayyA parathI nIce utarIne teNIne namaskAra karyo. tyAre te khelI ke huM prANanAtha ! A vicitra dekhAva zu` karI che! ? huM svAmin ! ubhA thavAne ke praNAma karavAne A samaya nathI. atyAre tA tamArA aMganA saMgarUpI amRtavaDe mArA aMganA tApa dUra karo. pANI vinA deDakAnI jema, caMdra vinA cAMdanInI jema ane mAnasa sAvara vinA haMsalInI jema tamArA vinA huM du:khI chuM. A pramANe te rANI lajjA ane bhaya rahita jema Ave tema khelavA lAgI; paraMtu kumAre teNInI sanmukha lagAramAtra paNa joyuM nahIM, ane vicAra karyo ke ,, ' A rANI kAmavaranA AvezamAM che, tethI teNIne upadezarUpI jaLanu pAna karAvavuM ucita nathI. " ema dhArIne teNInI upekSA karI-kAMipaNa pratyuttara dIdhA nahIM. te vakhate peAtAnI avajJA thayelI jANIne teNI pharIthI elI ke-" tamArI jevA mahA dakSa purUSA kadApi pAtAnI pratijJAnA lApa kare nahIM, tApaNa jema megha javAsAne mATe agni jevI vRSTi kare che, tema tame dAkSiNya guNanA niSi chatAM mAre mATe atyaMta niSThura thayA jaNAe che. " tyAre kumAra khelyA ke-" kharI vAta che ke meM kRtInu vacana aMgIkAra karIne tamane ahIM
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 navya upadeza saptatikA. bolAvyA che paraMtu durazILarUpa kAdavathI lIMpAyela ane kAma javaranI garamIthI tapI gayelA tamane huM dharmopadezarUpa jaLavaDe zAMti ApavA IcchuM chuM"rANI belI ke-"he suMdara! tame ekajavAra pitAnA aganA saMgathI mArA hadayanI IcchA pUrNa karIne mane saMtuSTa kare." tyAre kumAra bolyo ke tame pRthvapatinI priyA thaIne bIjAnA aMgasaMgamAM kema prItine dhAraNa kare che? haMsI kadApi kAdavavALA jaLanuM sevana kare ja nahIM. je coranI jema ekAMtamAM gupta rIte maithuna nanuM sukha sevAya che, te pariNAme duHkhaja Ape che, ane tenuM pariNAma atyaMta dArUNa Ave che. A rIte kumAre kahyA chatAM paNa teNue pitAne kadAgraha choDyo nahIM, ane eTaluM ja belI ke-- tInI pAse je tame aMgIkAra karyuM che, tenuM pAlana kare." tyAre kumAra be ke-"A janmamAM kadApi e pramANe banavAnuM nathI, ghaNuM kahevAthI zuM phaLa che? je raMbhA, ratI ke pArvatI pite Ave to paNa huM anya strIne svapnamAM paNa IcchatA nathI." A pramANenA kumAranA atyaMta madhura upadezathI chevaTa te rANI paNa pratibodha pAmI ane sarve dharmamArgane avalaMbI sadgatinA bhAjana thayA. A caritra TIkAmAM ghaNuM vistArathI ApeluM che. 45. have pAMcamuM parigraha parimANavrata kahe che - je pAvakArINi pariggahANi, melati aJcaMtaduhAvahANi / tesi kahaM huMti jaie suhANi, sayA bhavissaMti mahAduhANi // 46 // - mULAthe-je manuSya pApane utpanna karanArA ane atyaMta duHkhane vahana karanArA parigrahone meLave che tene saMcaya kare che, teone jagatamAM sukha kema thAya? temane te niraMtara ghaNuM duHkheja prApta thAya che. 46.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza samitikA. TIkArtha je manuSya pApane baMdha karAvanArA-duSkRtane utpanna karanArA parigrahane meLave che eTale tene saMgraha kare che, te parigraha kevA che? atyaMtaadhikAdhika duHkhane vahana karanArA che. tethI teno saMcaya karanArA purUSane jagatamAM sukha kyAMthI hoya? arthAta koIpaNa prakAre sukha naja heya. te parigrahadhArIone kevaLa mahAduHkhaja hoya che. kahyuM che ke...", saMsArabhUttamArA tara pariSada | tamAkupAlana mama pri che " saMsAranuM mULa AraMbhe che, ane te Arajene hetu-kAraNa parigraha che. tethI zrAvake jema bane tema a5 alpa parigraha karavo joIe." te parigraha nava prakAranuM che. zrAddha pratikamaNusUtramAM kahyuM "dhaNa 1 dhanna 2 khitta 3 vatthu 4 ruppa 5 suvane6 ya kuviya 7 : parikSA dupae 8 cauppayaMmI paDikkame desiyaM savvaM // " dhana, dhAnya, kSetra, vAstu (ghara ne gharavakarI vigere), rUpuM, suvarNa, kuSya (tAMbuM pItaLa vigere), dvipada ( dAsadAsI) ane catuSpada (gAya bheMsa vigere)- e nava prakAranA parihanA parimANane viSe mane je kAI aticAra lAgyo hoya te sarvane huM paDikakakuM chuM." pAMcamAM aNuvratanA pAMca aticAro che te jANavA, paNa
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ '-278 3 . ' navya upadeza saptatikA. AdaravA nahIM. te A pramANe dhana dhAnyanA pramANanuM atikrama 1, kSetra ane vastunA pramANanuM atikrama 2, rUpa senAnA pramANane atikrama 3, kupada te anya dhAtuo tenA parimANane atikrama , ane dvipada catuSpadanA parimANane atikrama 5. atikrama eTale karelA pramANanuM ullaMghana karavuM-vadhAre rAkhavuM te. ahIM parigraha upara tilakazreNInuM daSTAMta ApyuM che. 46. have pAMca IdrinA viSaye upara judA judA pAMca kAvya daSTAMta sahita vistArathI kahe che. temAM prathama zabda saMbaMdhI viSaya upara kahe chesNdN suNittA mahuraM aNiThaM, karija cittaM na hu~ turuThaM / sammi gIryassa saiyA sairaMgo, akAlamaccu lahaI kuraMgo // 47 // mULArtha-ISTa ke aniSTa zabda sAMbhaLIne manane tuSTa ke rUNa naja karavuM. kemake gItanA rasamAM niraMtara rasika thayela kuraMga-mRga akALa mRtyune pAme che. 47. TIkArtha-madhura eTale miSTa ane aniSTa eTale karNa kaTuka evA zabda sAMbhaLIne buddhimAna purUSe manane tuSTa ke rUcha karavuM ja nahIM, arthAt madhura athavA kaTuka zabda sAMbhaLIne manane tuSTamAna ke rUSTamAna na karatAM samabhAve rahevuM, kemake rAga ane dveSa e saMsAranA kAraNa che, mATe temane varjavA. pAchaLanA be pAdavaDe daSTAMta kahe che- gItanA rasamAM sarvadA raMgavALe-rAgavALa karaMga-mRga bicAre akALe samaya vinAja mRtyune pAme che. je te mRgane tevA prakArane zabda zravaNa karavAne rasa na hoya te te akALa mRtyune kema pAme? paraMtu tenI zrotra iMdriyane pracAra dunivAra che. ahIM zrotra indriya upara subhadrAnI kathA kahelI che. 47.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. pAsitu sevaM ramaNINa ramma, meNammi kuMjA na kayA'vi pimmaM / paiIvamajjhe paiDaI paiyaMgo, svANuratto haveI aNaMgo // 48 // mULArthIonuM manehara rUpa joIne manamAM kadApi premarAga kare nahIM, kAraNa ke rUpamAM rAgI thayela pataMga (pataMgIyuM) dIvAmAM paDe che, ane aMga rahita (bhasmasAt ) thaI jAya che. 48. TIkartha-strIonuM ramaNIka rUpa joIne manamAM kadApi tenApara prema-rAga kaze nahIM. te upara daSTAMta Ape che ke-rUpa upara Asakta thayeluM pataMgIyuM dIvAmAM paDe che, ane daSTinA deSane lIdhe te aMga rahita thaI jAya che. jema te pataMgIyuM pitAnA zarIrane ane gnimAM hAme che, te ja rIte cakSunA rAgavALe kAmI paNa pitAnA prANene tRNa samAne tuccha karI nAkhe che. ahIM cakSunA deSa upara lAkSanI kathA ApelI che. 48. jalammi mINo resaNAraseNaM, vimohiU no gahiU bhaeNaM / pAvAu pAvei sa tAluvehaM, rasANurAU Iya dukagehaM / / 46 / / mULathe-jaLamAM jillA iMdriyanA rase karIne meha pAmele masya bhayane pAmate nathI, tethI te matsya tALavAnA vedhane-viMdhAvApaNAne pAme che. AthI karIne rasanI lolupatA duHkhanuM ghara che ema jANavuM. 49 TIkArya-jaLamAM rahele matsya rasaneMdriyanA-jillAnA rase karIne meha pAme sa. mRyunA bhayane samajI zaktA nathI, eTale nirbhaya rahe che. tevA javuM.nA doSathI utpanna thayelA pApathI te tALavAnA vedhane pAme che, ane mRyuvaza thAya che. A prakAre rasane viSe karela rAga duHkhanuM ghara eTale amAtAne hetu thAya che tethI jillA
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza setikA. iMdriyane rasamAM lelupa karavI nahIM. A upara rasalanI kathA - pelI che. 49. - cethA dANa viSayanI sevAne niSedha karavA mATe kahe che- gaiMdakuMbhatthalagaMdhaluddho, iMdidiro ghANaraseNa giddho / hahA muhA maiccumuhaM uveI, ko gaMdhagiddhiM hiyae 'vaheI // 50 // * mULAthe--gajenA kuMbhasthaLamAM rahelA adanA gaMdhamAM lukhya thayele bhamara nAsikAnA rase karIne Asakta thaye sate phegaTaja mRtyunA mukhamAM jaI paDe che e ati khedanI vAta che. Ama hovAthI ko buddhimAna hRdayamAM gaMdhanI lolupatAne dhAraNa kare? 50. TakAthu-gajenA kuMbhasthaLanA gaMdhamAM lubdha thayela jamara ghANanA rase karIne-nAsikAvaDe gaMdhane suMghavAnA rasa karIne yuddha Asakta thaye sate hAhA eTale khedanI vAta che ke phegaTaja te mRtyu nA mukhane pAme che. te hAthInA madane suMghavA mATe besI rahe che, tethI hAthInA kAnane jhapATe AvatAM tenAM prANa jAya che. A pramANe sAMbhaLIne kyAM paMDita purUSa gaMdhanI vRddhine eTale sugaMdha suMghavAnI Asaktine hRdayamAM dhAraNa kare? keI na kare. A viSaya upara naravarSa rAjAnI kathA kahelI che. 50. - have pAMcamA sparza IdriyanA viSayane doSa pragaTa kare che- phA seMdiyaM jo na hu niggaheI, so baMdhaNaM suddhamaI lahaI / dappu raMgo jaha so kariMdo khivei appaM vapaNammi maMdo 51 // mULAthe--je sparza Idriyane nagraha karatA thI te mugdha
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ , ramata navya upadeza satikA. matizaLa purUSa baMdhanane pAme che. ane te maMda (mUha) mANasa kAmAMdha-madenmatta thayelA hAthInI jema pitAnA AtmAne kaSTamAM nAMkhe che. pa1. - kirtha-sparzavaDe oLakhAtI ja iMdriya te sparzedriya kahevAya che, eTale ke pitAnuM zarIra, tene je purUSa nigraha karate nathItene niyamamAM rAkhatuM nathI te mUDhabuddhivALe purUSa baMdhanane pAme che. te upara daSTAMta kahe che.-davaDe uddhata che zarIra jenuM e karI-madenmatta hastI maMda-jJAna rahita-bhUkha hovAthI potAnA AtmAne mahA saMkaTamAM nAMkhe che. te ja rIte je mANasa sparza iMdriyane nigraha karatuM nathI, te paNa pitAnA AtmAne vadha ane baMdhana vigere duHkhamAM nAMkhe che. A upara sukumAlikAnI kathA che. 21 have te pace viSayane bheLe vipAka kahe che - iko'vi Iko visaU u~dino, durakaM asaMkhaM dalaI pavano / je savvahA paMcasu tesu luddhA, muddhANa tesiM sugaI nisiddhA // 52 // mULArtha_eka eka paNa viSaya udayamAM Ave chate A tmAne asaMkhya duHkhane Ape che. te jeo sarvathA prakAre te pAMce iMdriyanA viSayemAM lubdha thayA hoya, tevA mUDhanI sagatija niSedhI che. para. 1 hAthIne pakaDavA icachanArA moTA khADAmAM kRtrima hAthaNI rAkhe che. khADAnA cheDA bhAga upara ghAsa DhAMke che. hAthI pilI hAthaNI pAse AvavA jatAM te khADAmAM paDI jAya che. pachI tene pakaDanArAo tene bhUpe rAkhI bahuja nabaLo banAvI khADAmAMthI bahAra kADhI pitAne kabaje kare che. 11. 13
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza sahatikA. . TIkAtha-zabdAdika eka eka viSaya paNa udaya pAme sate tenA Azrita thayelA AtmAne asaMkhya duHkhane Ape che, te jeo sarvathA prakAre te zabdAdika pace viSamAM lubdha-laMpaTa thayA hoya evA mUDha manuSyanuM zuM kahevuM ? tenI sadgati te sarva zAstromAM niSedhIja che. para. ' have te iMdriyanuM durjayapaNuM kahe che - kada 13 daka aIva duhA visayA visAU, pacchA bhave jehi mhaavisaauu| ka 11 12 jehiM payA iMti paravvasAU, na sevANijjA khalu te rasAU // 53 // A mULArthaviSaye viSathI paNa ati duSTa che, je viSayo sevavA vaDe pAchaLathI mahA viSAda-kheda prApta thAya che. tathA je viSaye vaDe prajAo-leke paravaza banI jAya che tethI te viSaye rasathIAsaktithI naja sevavA. 53. TIkArtha-viSaya viSa thakI paNa atyaMta duSTa-du:kha ApanArA che, ke je sevyA thakA prathama to atyaMta sukha ApanArA lAge che, paraMtu sevana karyA pachI te mahA viSAda-khedane ApanArA thAya che. tathA je viSa sevavAthI prajA-loko paravaza banI jAya che, tevA viSaye rasathI-mananA rasikapaNuthI uttama manuSyae nice naja sevavA te yogya che. pa3. have je sarvajJanA vacanane mAne che, tene ja dhanya che, e titthaMkarANaM niu~NA paimANaM, kuNaMti je ujhiya cittamANaM /
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza sAtikA. saivyaM pi tesi kiriyAvihANaM, saMjAyaI dukasahastANaM // 54 // mULAtha--je nipuNa purUSo cittanA mAnane mUkIne tIrtha karanI AjJAne pramANa kare che, tenA sarva kriyAvidhi ujArA duHkhathI rakSaNa karanArA thAya che. 54. 43 TIkA--tI karAnI je AjJA-nirdeza te tIrthaMkarAnA kahevAya che. viSayanI sevAnA tyAgarUpa te AjJAne je nipuNa-pa MDita purUSA pramANa kare che, eTale tItha karanI AjJA satya che ema mAne che, zu karIne ? te kahe che--cittanA ahaMkAranA tyAga karIne temane zu phaLa thAya ? te kahe che--teonuM sarva kriyAvidhAna-kamrAnuSThAna hajArA du:khathI rakSaNa karanArU thAya che. eTale ke temaNe karelI sa kriyAe saphaLa thAya che. 54. jee A saMsArathI bhaya pAme che, teja A saMsArasAgarane sukhethI tarI zake che. te viSe kahe che.-- tapAvodayasaMbhavAU, je bhIruNo bhavvagaNA bhavAU / tesiM suhANaM sulaho ubAU, no saMbhavijA bhavasaMnivAU ||55|| - mULAtha--je bhavya prANIe jenAthI atyaMta pApanA udayanA saMbhava che evA_saMsAra thakI bhaya pAmelA hAya che, teAne sukha meLavavAnA upAya sulabha che, ane tene saMsAramAM pAta thatA nathI. 55. . TIkA atyata adhika pApanA udayanA saMbhava-janma jenAthI thAya che evA bhavathakI-saMsArathakI je bhavya . jIvA bhIrU-bhaya
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 navya upadeza samitikA. vALA hoya che eTale ke pApanA udayanA kAraNarUpa evA saMsArathI jeo bhaya pAme che, te bhane sukha meLavavAne upAya sulabha ja che, ane temane saMsArane viSe patana saMbhavatuM nathI eTale ke pApa. jIrU purUSa saMsArarUpI kUvAnI aMdara paDatuM ja nathI. A upara vimala zrAvakanuM daSTAMta ApeluM che. 55. - have saMsAranuM asthirapaNuM kahe cheghnnN cai dhenaM rayaNaM suvana, tArummarUvAi jamitthaM annaM / vijju bva savvaM cavalaM khaM eyaM,dhereha bhavvA hiyae viveyaM // 56 // puttA kalattANi ye baMdhumittA, kuMTuMbiNo cevaM ihergacittA / Auskae pAvavasA samee, ne rakaNatthaM pabhavaMti aie // 57|| mULAthe-A saMsAramAM dhana, dhAnya, ratna, suvarNa, tArUNya (yuvAvasthA) tathA rUpa vigere je bIjuM kAMI paNa che, te sarva kharekhara vidyunA camakArA jevuM caMcaLa che, ema jANIne he bhavya ! hRdayamAM vivekane dhAraNa kare. A jagatamAM putro, strIo, baMdhuo, mitro ane kuTuMbIo ke je sarve ekacittavALAnI jevA hoya teo paNa pApanA (karmanA) vazathI AyuSyane kSaya thaye sate rakSaNa karavAne samartha thatA nathI. pa6-57. TIkAtha-dhana, 5 eTale ane dhAnya, ratna, suvarNa-A zabda jAtivAcaka hovAthI ekavacanamAM mUkyA che, tathA tArUNya-yuvAvasthA ane rU5 vigere je bIjuM paNa ahIM-saMsAramAM che, te sarva vIjaLInA jhabakArAnI jevuM nice capaLa che, ema jANIne he bhavya che ! hudayamAM heya-tajavA lAyaka ane upAdeya-grahaNa karavA lA
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 navya upadeza saptatikA. caka evA vivekane dhAraNa kare. pa. puzrIo, baMdhue bhAIe, mitro ane kuTuMbIo A sarve kadi ekacittavALA eka vicAravALA hoya te paNa pApanA vezathI AyuSyane paryata aMta Ave tyAre te A jIvanuM rakSaNa karavA samartha thatA nathI. A viSaya upara mahAnigraMthanuM daSTAMta ApeluM che. 57. have pApakarma saMbaMdhI upadeza Ape che - jesi maiNe pAvamaI niviThA, ninvAhavittI puNe sNkilihaa| kayA'vi te Tuti na hiDatuhA, savvattha pArvati duhAi duvA // 58 // mULArtha-jeonA manamAM pApabuddhi rahelI che, tathA nivahanI vRtti jemanI saMliSTa che, teo kadApi harSoSavALA thatA nathI, (paraMtu) te ducho sarvatra duHkhane ja pAme che. 58. " TIkAthe--je jIvenA manamAM pApanI mati-buddhi peThI hoya, ane nivAhanI vRtti--AjIvikA saMkalezavALI-pApavALI-kaNavALI hoya eTale bhADAM karavAM, bhAra vahana karavA e vigere kalezavALA karma karavAthI thatI hoya, te prANIo kadApi harSa ke teSane dhAraNa karanArA thatA nathI, paraMtu te duo sarvatra duHkhane ja pAme che. A upara mRgAputranI kathA ApelI che. 58. - jinezvaranA guNe gAvAthI badhi-samakitanI prApti thAya che, ane tenAthI viparIta paNe vartavAthI adhi-mithyAtvanI prApti thAya che. e arthane jaNAvanAra kAvya kahe che - bannaM vaiyaMtA jiNaceiyANaM, saMghassa dhammAyariyAiyANaM / kuMNaMti bhavvA sulahaM subohiM, avanavAeNa puNo abohiM // 56 //
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. mULAtha-jinacaitya (pratimA) nI, saMghanI tathA dharmAcAryAdikanI kIrtine bolanArA bhavya jIvo sadhine sulabha kare che, ane temanA avarNavAda balavAvaDe kubadhi-durlabhadhine sulabha kare che. 59. . . . . . ' ' TIkArtha-varNa eTale kIrtirU5 varNavAdane bolatA bhavya ja samyagadarzanarUpa sodhine sulabha kare che, arthAt tene bhavAtaramAM dharmanI prApti saheje thAya che. tenA varNavAdane belanArane dharmanI prApti sulabha thAya che? e zaMkA upara kahe che ke-jinezvaranA caitya eTale cittanI prasannatAne utpanna karanArI jinezvaranI pratimAo tathA saMgha eTale sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA rUpa caturvidha samUha, tathA dharmAcAryAdikanI prazaMsA karanArA che. sulabhadhi thAya che ane teonA avarNavAdane bolanArA prANIo parabhavamAM durlabhadhipaNane pAme che. zrIsthAnAMgasUtramAM kahyuM che ke "jI pAMca sthAne karIne sulabhabadhi thAya tevA karmane bAMdhe che, te A pramANe-arihaMtanI prazaMsA karavAthI, arihaMta bhASita dharmanI prazaMsA karavAthI, AcArya upAdhyAyanI lAghA karavAthI, caturvidha saMghanI kIrti gAvAthI tathA vivikta tapa ane brahmacaryavALA jInI lAghA karavAthI. vaLI pAMca sthAne karIne je durlabhadhipaNanI prApti thAya tevuM karma bAMdhe che. te A pramANe arihaMtanA avarNavAda balavAthI, arihaMte prarUpelA dharmanA avarNavAda bola vAthI, AcArya upAdhyAyanA avarNavAda bolavAthI, saMghanA avarNa vAda balavAthI tathA vivikta tapa ane brahmacaryavALA devanA avarNavAda bolavAthI." A viSaya upara zrIsubuddhi pradhAnanI tathA kau-- 1 amuka prakAre tapa ne brahmacarya.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza samitikA. 87 : zika vaNikanI kathA ApelI che. para, have je duSTamativALAo dharmatatvanA arthane jANatA nathI, teo duHkhI thaIne A saMsAramAM paryaTana kare che, te kahe che. ' annANayAdosavasANubhAvA, muMNaMti tattaM nai hu kiMpi pAvA / bhavaMti te dukadaridadINA, parammi loe~ muMhavippahINA // 60 // .. mULArtha-pApI jI ajJAnatArUpI deSane vaza thavAnA kAra NathI kAMIpaNa tattvane jANatA ja nathI. teo A bhavamAM duHkha ane dAridravaDe dIna thAya che, tathA paralokamAM sukhathI rahita thAya che. 60 TIkArtha - ajJAnatAnA deSane Adhina rahevAnA prabhAvathI mAhAtamyathI pApI-pApakarmane karanArA tattvane-paramArthane kAMI paNa jANatA nathI. teone zuM phaLa prApta thAya evI zaMkAnA samAdhAnamAM kahe che ke-ajJAnane AdhIna thayelA ane tethI karIne adhamI banelA evA teo A bhavamAM duHkha ane dAridravaDe dIna thAya che, tathA paralokamAM sukhathI rahita thAya che. A sarva ajJAnane ja vilAsa che. A viSaya upara cAra vahuonuM daSTAMta ApeluM che. 60. - puNyanA udaya vinA dharmamArga pAma durlabha che, te upara kahe che - pumodaeNaM naNu koI jIvo, bhisaM samujjoiyanANadIvo / mohaMdhayArappasaraM dalijA, picchei nivANapahaM peittA // 61 // mULArtha-puNyanA udayathI jeNe jJAnarUpI dIve atyaMta pradipta karyo che evo koIpaNa jIva nice meharUpI aMdhakAranA pracArane daLI nAMkhIne prayatnathI nivaNamArgane jue che. 61.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza samatikA. TIkA-puNya eTale dharma tenA udayavaDe karIne atyaMta udyotita karyo che-sArI rIte pradIpta karyo che. jJAnarUpa-prAdharUpa dIvA jeNe evA koipaNa jIva-pAMca iMdriyAnI labdhivALA bhavya prANI, mAhu pamADe arthAt matinA bhramane je utpanna kare te mAThu kahevAya che, eTale ke sItera kATAkATI sAgaropamanI sthitivALuM mAhanIya karma, sarva karmAmAM mAhanIya karmInu pradhAnapaNuM jaNAvavA mATe zlAkamAM mAha zabdanu grahaNa karyuM che, tevA meharUpI aMdhakAranA pracArane daLIne-kApIne prayatnathI nirvANapathanemAkSamArga ne jue che. 61. 88 itthatairAyA baihave pasiddhA, kohAiyo verigaMNA samiddhA / "haraMti te dhammadharaNaM chaleNaM, ko nirjiI na te baleNaM // 62|| mULA A mAkSamArgamAM paNa aMtarAya--vighna karanArA aLavAna krodhAdika ghaNA zatruvo prasiddha che, teo chaLe karIne dharmarUpI dhanane harI le che, paNa koika ja maLe karIne te zatruone jItI zake che. 62. TIkA"--temAM paNa samyak jJAnarUpa udyotanA baLathI mAha rUpI mahA aMdhakAranA samUhane dUra karIne kAika ja prANI mAkSamAgane jue che, mAkSanA mArgamAM vacce ghaNA zatrue vighnanA samUhune karanArA rahelA che; te mAmatane ja spaSTa karatAM kahe che ke te mAkSamA mAM cAlelA bhavya prANIone aMtarAya karanArA ghaNA (zatruo ) prasiddha che. te kANu che ? krodhAdika vairInA samUho che. krodha che Adi jemanAmAM te krodhAdi--eTale krodha, mAna, mAyA ane leAbha te dareka saMjavalana, pratyAkhyAna, apratyAkhyAna ane anaMtAnuba dhI
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. [89 cAra cAra bheTavALA che, te jIvanI aMdara ja rahevAvALA zatruo che. vaLI te kevA che? samRddha eTale baLavAna che, te zatruo dharmarUpI dhanane eTale puNyarUpI pAtheya-bhAtAne chaLavaDe ane baLavaDe paNuM harI le che. ghaNA cha siddhimArgamAM cAlelA hoya che, paraMtu teone te zatruo chaLIne bhuvanabhAnu vigerenI jema pAchA vALe che, keIka ja bhavya jIva te aMtaraMga zatruone manobaLanA prabaLa mAhAmyathIuMcA prakAranA svacittanA pragalTapaNAthI jItI zake che. 2. pAvA. pAvA parisevamANA, dhammaM jinnuddisstthmyoNnnmaannaa|.. anANakaThehi kayAbhimANA, khivaMti appaM nairae ayaannaa.||3|| mULArtha-pApakarmane sevanArA, jinezvare kahelA dharmane nahIM jANanArA ane ajJAnakaSTa karIne abhimAna karanArA pApI jI ajJAnane lIdhe pitAnA AtmAne narakamAM nAMkhe che. 3. : TIkAtha-mahA AraMbhathI utpanna thayelA eTale ke prANIonA ghAtathI prApta thayelA pApane-pApanA phaLane bhegavatA, tathA durgatirUpa gartAmAM paDatA jaMtuone uttamasthAnane viSe dhAraNa karanAra jinezvare kahelA dharmane nahIM jANanArA, tathA ajJAnakaSTa karIne eTale paMcAgni sevana, pRthvI para zayana, nIrasa bhejana, parijana (sagAM) ne tyAga, gAmamAM vasavAne tyAga, zIyALAmAM paNa zItaLa jaLavaDe snAna, TADha, taDako ane vAyu vigerenuM sahana karavuM, nAnapaNuM ane manapaNuM dhAraNa karavuM, ItyAdi aneka prakAranA zarIranA kaSTa sahana karavA vaDe karIne " ame mahA tapasyAne karanArA chIe" e pramANenuM abhimAna karanArA atyaMta ahaMkAsthI parAbhava pAmelA pApIo ajJAnane lIdhe pitAnA AtmAne naragatimAM
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 navya upadeza satikA. nAkhe che. A viSaya upara pAMcamA aMgamAM kaheluM pUraNutApasanuM daSTAMta ApeluM che. 63. ' have ATha madane tyAga karavA upara be kAvyo kahe che - ne jAigavvaM hiyayammi kuMjA, kulAbhimANaM puNa no vehijA / ruvaM navaM issariyaM auvvaM, labdhaM subuddhIna dharija gavvaM // 64 // ahaM khaM loeM balavaM tavassI, suyAhiyo vA~ ahayaM jaisaMsI / lAbhe'vi saMte muMIU nai hu~jA, taha'ppaNo ukarisaM na kuNjaa||6|| mULArtha-buddhimAna mANase jAtine garva manamAM kare nahIM, temaja kuLanuM abhimAna karavuM nahIM, zreSTa rUpa ane apUrva aizvarya pAmIne tene garva kare nahIM, huM ja lekamAM baLavAna, tapa-. svI athavA adhika mRta jANanAra chuM evo athavA huM yazasvI chuM e garva kare nahIM, ane (puSkaLa) lAbha thayA chatAM paNa harSi ta thavuM nahIM, tathA pitAne utkarSa kare nahIM 64-65. TIkAtha--ahIM na zabdano artha niSedhamAM che. jAtinA garva. ne eTale mAtRpakSa (mesALa) nA garvane hRdayamAM dhAraNa kare nahIM, kuLAbhimAna eTale pitRpakSane ahaMkAra paNa kare nahIM, navana rUpa ane apUrva aizvarya-svAmIpaNuM pAmIne paNa buddhimAna purUSe garvane dhAraNa kare nahIM, A garva karavAthI parabhavamAM nIca jAti, nIca kuLa ane aniSTa rUpa vigerene manuSya pAme che, tethI sapurUSae garva tyAga karavA lAyaka che-AdaravA lAyaka nathI. 64. have bIjA madane kahe che-huM nice jagatamAM baLavAna chuM-mArAthI. bIje kaI baLavAnuM nathI, athavA huM tapasvI-tapanI zaktivALo chuM,
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ * navya upadeza saptatikA. athavA huM adhika zruta jANanAra-vidvAna chuM, athavA huM yazasvIkIrtimAna chuM, e garva paNa kare nahIM, temaja rAjya ane samRddhi vigerene lAbha thayA chatAM paNa harSita thavuM nahIM, tathA pitAne utkarSa paNa kare nahIM. ahIM jAtimada upara brAhmaNanI kathA che, kuLamada upara mahAvIranuM dRSTAMta che, rUpamada upara sakumAranuM, baLamada upara vasubhUtinuM, mRtada upara sAgaracaMdranuM, tapamada upara dvapadInA pUrvabhavanI sukumAlikAnuM, lAbhamada upara ASADhabhUtinuM. ane ezvaryamada upara rAvaNanuM-e sarvanA daSTAMta ApelAM che. temAM keTalAkanAM saMkSepa karavA mATe nAma mAtra ApyA che. pa. vAlaggamitto'vi ne so paieso, jatthovainno bhuvaNammi neso| jIvo samAvajiyapAvaleso, na paoNviU kattha ya surkleso||66|| * mULArtha-jagatamAM (cAda rAjakamAM) vALanA egrabhAga jeTalo paNa kaI pradeza nathI ke jyAM pApalezyAe karIne sahita A jIva utpanna thaye na hoya, paraMtu temAMnA keIpaNa ThekANe te sukhane leza paNuM pAmyo nathI. 66. TIkArya-bhuvanane viSe eTale cida rAjapramANa jIvalekane viSe eka vALanA agrabhAga jeTalo paNa pradeza nathI ke jyAM A jIva avataryo na hoya, ke jIva? te kahe che-sArI rIte vRddhi pamADI che chae prakAranI pApalezyA jeNe e jIva, temAMnA keIpaNa ThekANe sukhane leza paNa pApe nahIM. cAda rAjakamAM evuM koIpaNa sthAna nathI ke jyAM te (A jIva) utpanna thaye na hoya. kaI
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ phara navya upadeza sAtikA. ik na sA jAi na sA jogI, na taM ThANaM na taM kulaM / na jAyA na mukhA jattha, savve jIvA atasI // 1 // loe asaMkhajoyaNa-mANe paijoya gaMgulA saMkhA / pahataM asaM aMsA, pasamasaMkhyA golA // 2 // gole asaMkha nigoU, so'yaMtajiU jiyaM para paeso / assaMkha paipaesaM, kammANaM vaggaNA'yaMtA // 3 // pavaggaNaM atA, aNU ya pa aNu aNatapajAyA / E soLasakavuM, mAvina taddatti nivrutta | 4 || ' " tevI koi jAti nathI, tevI kAi ceAni nathI, tevu kAi sthAna nathI, ane tevuM kAi kuLa nathI ke je jAtyAdikamAM sarve jIva ane tavAra utpanna thayA na hoya ke maraNa pAmyA na hAya. 1. A lAka asaMkhya jojananA pramANu vistAravALA che, temAM dareka jojana saMkhyAtA a'gulavALA che, dareka agulanA asaMkhya aMza--bhAga (pradeza ) che, dareka aMze asakhya gALA che, r dareka gALe asakhya nigodo che, dareka nigeAdamAM anata jIvA che, dareka jIvanA asaMkhya pradezeA che, dareka pradeze anantI kavaNAo che, 3 dareka vargaNAmAM anaMta paramANuo che, dareka paramANunA anaMtA pAMcA che, A pramANe jinezvare kaheluM lAkanuM svarUpa bhAvavuM 4. " lezyAonu svarUpa A pramANe che.-- "mUlaM 1 sAha2 pasAhA 3 guccha4 phale 5 bhUmipaDiya6 bharakaNayA / san 1 mANasa2 purise3 sAuha4 bhujyaMta5 ghaNaharaNaM6 / / " h :
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ ema kahyuM tema pAMca bAya navya upadeza saptatikA. kaI cha manuSya jUdI jUdI lezyAvALA hatA. teo jaba khAvA mATe jAMbunA vRkSa nIce gayA. temAM pahelA purUSe kahyuM ke-A vRkSane mULasahita ukheDI nAkhIne ApaNe jAbu khAIe 1, bIje. be-AkhuM vRkSa pADI nAMkhavAthI zuM phaLa che? maTI moTI zAkhAeja chedIe 2, trIje betethI paNa zuM phaLa? mAtra nAnI DALIo ja kApIe 3, cothAe kahyuM-tema karavAthI paNa zuM phaLa? mAtra phaLanA gucchA-surakhA ja teDI laIe 4, pAMcame bolyAAkhA gucchAmAMthI mAtra pAkAM phaLa ja pADIe 5, chaThTho belyo kekAMIpaNa karavAnI jarUra nathI, bhUmipara puSkaLa jAMbu paDelAM che temAMthI khAIe 6. AmAM uttarottara zubha lezyAvALA jANavA. - bIjuM daSTAMta e rIte che ke-cha core gAma luMTavA cAlyA. temAM pahelAe kahyuM ke gAmamAM pesatAM ApaNane je koI manuSya ke pazu sAmA maLe te sarvane khaga vaDe mArI nAMkhavA 1, bIje belyA ke-pazune mAravAthI zuM phaLa? manuSyane ja mAravA 2, trIjo be-manuSyamAM paNa strIone zAmATe mAravI? purUSone ja mAravA 3, cothA belyo-sarva purUSane mAravAnuM zuM kAma? jenA hAthamAM zastra heya temane ja mAravA 4, pAMcame bolya-sarva zastradhArIene mAravAnuM zuM kAma? jeo ApaNuM sAthe yuddha kare tene ja mAravA pa, chaThTho belyo ke-keine paNa mAravAnI zI jarUra che? A paNe te dhananuM kAma che, mATe phakta dhananuM ja haraNa karavuM 6. ahIM paNa uttarottara zubha lezyAvALA jANavA." da6. have manuSya bhavanI durlabhatA kahe che - sudullahaM pAviya mANusattaM, kulaM vittaM taha ajakhittaM /
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. tattaM suNittA sugurUhi vuttaM, tujha paimAyAyaraNaM nai juttaM // 67 // - mULArtha--atyaMta durlabha manuSyapaNuM, pavitra kuLa, tathA AryakSetrane pAmIne ane sadagurUe kaheluM tatva sAMbhaLIne tAre pramAda sevavo te cogya nathI. 67. TIkartha--atyaMta durlabha evuM manuSyapaNuM-narajanma pAmIne, tathA tethI paNa durlabha evA pavitra kuLane-uttamakuLamAM janmane pAmIne, tathA tethI paNa durlabha evA AryakSetrane pAmIne tathA tethI paNa durlabha evA sazurUe kahelA tattvane sAMbhaLIne eTale AcAmeM, upAdhyAya ane sarva sAdhue kahelA dharmasvarUpane sAMbhaLIne he jIva! have prasAdanuM AcaraNa karavuM tane yegya nathI. je kaI durlabha vastu prApta thaI hoya te te yatnapUrvaka sAcavI rAkhIe teja sAruM kahevAya, mATe have dharmArAdhanamAM pramAda kare nahIM. ahIM manuSyabhavanI durlabhatA upara nAnAM moTAM daza daSTAMte ApyAM che. te A pramANe-kArpaTika 1, cANakya 2, dhAnya 3, ghata 4, ratna pa, mULadeva 6, sureMdradatta 7, kacchapa (kAcabA) 8, yugazamIlA, 9 ane staMbha 10. mULa lekanA pahelA pAdamAM narabhavanI durlabhatA jaNAvI che, te upara A daza daSTAMte kahelA che. have mULa lekanAM bIjA pAdane paramArtha A pramANe che - manuSyabhava prApta thayA chatAM paNa uttama kuLa prApta thavuM durlabha che, ane ucca kuLa prApta thayA chatAM paNa AryakSetra vinA dharmanI prApti 1 kApaDI-eka jAtane bAvo-gI. 2 yuga-sa. zamilA-mAMnAkhavAnI khIlI.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza satikA. thatI nathI. temaja AryakSetra maLyA chatAM paNa sadgurUe kahelA tattvanuM zravaNa ati durlabha che. kahyuM che ke"bhuuesu jaMgamattaM, batto paMciMdiyattamukosaM / tesu vi ya mANusattaM, maNuatte Ario deso // 1 // dese kulaM pahANaM, kule pahANe ya jAimukkosA / tIi vi rUvasamiddhI, ruve vi balaM pahANayaraM // 2 hoI bale viya jIyaM, jIe vi pahANayaMti vinA vinnANe sammattaM, sammatte sIlasaMpattI // 3 // sIle khAiyabhAvo, khAiyabhAve ya kevalaM nANaM | kevalie saMpatte, tatto paramarakaro musko // 4 // pannarasaMgo eso, saMpanno murksaahnnovaaro| rUtha dU saMpatta, tharva saMvivuM te pa ." prANIomAM jaMgamapaNuM-trapaNuM prApta thavuM durlabha che 1, temAM paNa paMcaeNkriyapaNuM uttama che 2, temAM paNa manuSyapaNuM uttama che 3, manuSyapaNAmAM paNa Aryadeza pradhAna che ja, AryadezamAM paNa uttama kuLa prApta thAya to te zreSTha che 5, uttama kuLamAM paNa utkRSTa jAti maLe che te zreSTha che , temAM paNa rUpanI samRddhi pradhAna che 7, rUpamAM paNa zArIrika baLa hoya to te pradhAna che 8, baLa chatAM paNa chata joIe , jIta karatAM paNa vijJAna pradhAnatara che 10, vijJAna chatAM paNa samakti prApta thAya te uttama che 11, samakti maLyA 1 ahIM jIta zabda zuM artha sUcave che te samajAtuM nathI.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ pha navya upadeza saptatikA chatAM paNa zILanI prApti uttama che 12, zILamAM paNa kSAyikabhAva uttama che 13, kSAvikabhAvamAM paNa kevaLajJAna uttama che 14, ane kevaLIpaNuM prApta thayA chatAM zAzvata mokSa uttama che 15 A paMdara aMga-prakAravALe mekSa sAdhavAne upAya che. temAMthI he jIva! te ghaNuM prApta karyuM che. have thoDuM ja prApta karavuM bAkImAM che te prApta karavA prayatna kara. 1 thI 5 Arya dezonAM nAma A pramANe che"mghNgvNgkaasii kaliMgakurukosalAkusaTTA ya / jaMgalavacchavidehA, paMcAlasurasaMDallA // 1 // malayatthasiMdhuceI, vayarAudasanabha(ma)gavaTTA ya / lATA ya sUraseNA, kuNAla taha keyaI addhaM // 2 // jattha na jiNakallANA, na cakibalakesavANa avyaaro| na ya. jiNadhammapavittI, sagajavaNAI aNajA te // 3 // " magadha, aMga, vaMga (baMga-baMgALA), kAzI, kaliMga, kura, kezala, kuzA(va), jaMgala, vatsa, videha, pAMcAla, soraTha, zAMDilya, malaya, artha (matsya-accha) siMdhu, cedI, varADa, (varUNa-vairATa) dazaNa, bhaMga (maMga), varta (mAsa), lATa, sUrasena, kuNAla ane ardho kekaI deza A sADIpacIza Aryadezo che. je dezamAM jinezvaranA kalyANa thatA nathI, cakavatI, baLadeva ane vAsudevanI jayAM utpatti thatI nathI, tathA jyAM jinadharmanI pravRtti ja nathI tevA zakadeza ane yavanadeza vigere anArya dezo che." 1 AmAM kauMsamAM lakhelA nAma anyatra daSTigata thavAthI lakhelAM che.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA 97 have trIjA pAdamAM sugurUe kahelA tattvane sAMbhaLavAnu kahyuM che. te gurUmahArAje kaheluM tattva eja che ke--suMdara kriyAnA samUhane karanAra sAdhue atyaMta upasarga karanArA zatru upara paNa atyaMta kSamA karavI, eja munipaNAnuM tattva ( sAra ) che. je sAdhu tethI viparItapaNe eTale ke kSamAne nahIM rAkhIne paNa pharIthI aMte-chevaTe pUrepUrI kSamAne aMgIkAra kare che te te paNa savara muninI jema kRtArtha thaine siddhirUpI prAsAda upara ArahaNa kare che. arthAt muktipadArAhuNamAM jyAre tyAre pahelAM ke pachI paNa kSamAnI teA jarUraja che. A prasaMga upara savara muninI kathA ApelI che. have mULa zlAkanA cothA pAdamAM " tAre pramAdanuM AcaraNa karavuM ceAgya nathI. " ema kahyuM che, tethI pramAda ATha prakAranA che te atAve cheH-- pA * pamA ya mileai, mALo zraTameco / azALI saMsAra kSetra, micchAnAmAMrU taheva ca / / ? // rAmo doso5 maIso6, dhammammi ya aNAya 7 / nomAAM muddAnuM, aTTA vanniyano // r ' " jinezvare ATha prakAranA pramAda kahelA che--ajJAna 1, saMza2 2, mithyA ( asatya ) jJAna 3, rAga 4, dveSa pa, matinA braza 6, dharma upara anAdara 7 tathA mana, vacana ane kAyA e traNa ceAganuM dupraNidhAna 8. A ATha prakAranA pramAda vavA yAgya che. ,, A pramAda ajJAnarUpa ja che, te jema sthaLabhadra munie traNa G
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 navya upade saptatikA ThekANe karyo hato, tema bIjA buddhimAna sAdhuoe "samaye yama mA pamAyA"! "he gatama! eka samaya paNa pramAda na kare." evuM zrImahAvIrasvAmInuM vacana cittamAM dhAraNa karIne kadApi karavo nahIM. A prANa ekAMte pramAdamAM magna thayeluM ja hoya che, para. tu temAM jeo apramAdI hoya che, teo ja AtmakAryane sAdhanArA ane duHkhane nAza karanArA thAya che. ahIM sthaLabhadra munie karelA traNa pramAdanA sthAne jaNAvavA mATe sthaLabhadra muninuM savistara dRSTAMta ApyuM che. 67. have bAlyAdika traNe avasthAmAM dharmane avasara durlabhaja che, te kahe che - bAlattaNaM khiDDaparo gamei, tArupae bhogasukha rameI / therattaNe kAyabalaM vaimaI, mUMDho muMhA kAlamaikkamei // 68 // mULArtha-prANI bAlyAvasthAne krIDAmAM tatpara thaIne gumAve che, yuvAvasthAmAM bheganA sukhane viSe rame che ane vRddhAvasthAmAM zarIranA baLane vame che-nAza kare che, e rIte mUDha prANa kALane phegaTa gumAve che. 68. * TIkAtha-prANI kIDAmAM tatpara thaIne bALapaNuM gumAve chephagaTa hArI jAya che. "vAtaH prAyo mAra." "prAye kerIne bALaka kIDAmAM Asakta hoya che." ema anya zAstramAM paNa kahyuM che, tyArapachI yuvAvasthA prApta thaye bhegasukhamAM bhegavilAsamAM rame che, ane tyArapachI vRddhAvasthAmAM zarIranA baLane vame che-zarIranuM baLa kSINa thAya che. e rIte mukhya prANuM phegaTa-nirarthaka ja
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ta navya upadeza satikA. kALane atikAma kare che-AkhI jiMdagI vyartha gumAvI nAkhe che. 68 - have bAlyAvasthAthIja puNyakarma karavuM zreSTha che. te upara kahe che - lahattaNAU vi na jeNaM puna, samaJjiyaM svvgunnohpun| therattaNe tassa ya nAvayAso, dhammassa jattha tthi jairAphyAso, ' | ha mULAthe--jeNe bAlyAvasthAthI ja sarva guNenA samUhathI pUrNa evuM puNya upArjana karyuM na hoya, tene vRddhAvasthAmAM dharma karavAno avakAza rahetuM ja nathI; kemake vRddhAvasthAmAM te jarA prakAza thAya che-zarIra jarjarita thAya che, (eTale dharmArAdhana thaI zakatuM nathI.) 69 - TIkArya bAlyAvasthAthI AraMbhIne je prANuo sarva guNenA samUhe karIne pUrNa evuM zubha karmanA pugaLarUpa puNya dAnazIlAdikavaDe upArjana karyuM nathI-AtmAne AdhIna karyuM nathI, tene vRddhAvasthAmAM dharmane avakAza nathI, vRddhAvasthAmAM zakti rahita thavAthI zarIra zIta, vAyu, Apa vigerenA kalezane sahana karavAne asamartha thAya che, tethI dharmane avakAza rahetuM nathI, te vakhate te kAcI mATInA vAsaNanI jema A zarIra jarAvasthAvaDe jarjarIbhAvane pAme che. bAlyAvasthAmAM sukRta karaNa karavA upara atimuktaka nAmanA sAdhunI kathA ahIM ApI che. 69 have pUrvajanmamAM karelA sukRtanuM mAhAbhya kahe che. - pubdhi keyaM 0 suyaM udAraM, pattaM narattaM naNu teNaM sAraM /
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 100 navya upadeza samitikA. karesi no ittha jayA sukamma, kehaM muMha jI lahesi ramma 1 / 70 | mULArtha-pUrva janmamAM udAra evuM je sukRta-puNya teM karyuM hatuM, tevaDe A sArabhUta manuSyapaNuM tane prApta thayuM, have jo A bhavamAM tuM sukRta nahIM kare, te (AgAmI janmamAM) he jIva! ramaNIya-manahara sukhane tuM zI rIte pAmIza? 70. - TIkAtha-pUrva janmamAM je sukRta-dAna, zILa, tapa vigere teM karyuM che, te sukRta kevuM ? te kahe che-udAra eTale adbhuta, arthIta svarga ane mokSanA sukha ApavAmAM jinadharma ja uttama dAtAra che, bIjA keI dharmanI tenI sAthe samAnatA nathI, tethI jainadharmane ArAdhanavaDe bAMdheluM puNya udAra kahevAya che. te sukRta karIne sAra eTale tatvabhUta A manuSyapaNuM tuM pAmyo che, vaLI sukRtanA prabhAvathIja ucca kuLamAM janma pamAya che, anyathA pamADe nathI, te paNa tuM pAme che. A prakAranI dharmasAdhananI sAmagrI prApta thayA chatAM paNa he prANa ! je A bhave tuM satkarma nahIM karIza, te have pachI mane hara sukha zI rIte pAmIza? A hakIkata upara mRgAputranI kathA ApelI che. 70. have zrIjina dharmanA mULa dvArarUpa samakitane uddezIne kahe che taveNa pakAliyakammalevo, anno jiNidAu na koi devo / gurU susAhU jiNarAyavuttaM, tattaM ca sammattamimaM niruttaM // 7 // mULAthe-tapavaDe karIne karmane lepa dhoI nAMkhe che evA. jinezvara samAna bIje kaI deva nathI, (te ja kharA deva che) susAdhu
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza samitikA. - 101 ja gurU che, ane je jinarAje kaheluM che teja tatva che. A traNavastueneja samakita kaheluM che. 71. TIkArtha-bAra prakAranA tape karIne jeNe karmane lepa dhoI nAMkhe che evA jinendra uparAMta athavA tatsamAna bIje kaI deva nathI, tathA susAdhu eTale aDhAra hajAra zIlAMga rathane dhAraNa karanAra zAMta dAMta AtmAvALA muni teja gurU che, ane zrIarihaMte kaheluM teja tatva-dharma che, A traNane samakita kaheluM che. samyak prakAranuM tattva te samyakatva kahevAya che. A samyakatvanI prApti thavAthI jIvane naraka ane tiryaMca gatinA dvAra baMdha thAya che ane deva, manuSya tathA mokSanAM sukho svAdhIna thAya che. sarva lAbhamAM A samatine lAbha teja meTe lAbha che. kahyuM che ke - " sammattammi u laddhe, vimANavajaM na baMdhae AuM / jai vi na sammattajaDho, ahava na baddhAuro puci // " je samaktine vamana karyuM na hoya, athavA samakti prApta thayAM pahelAM AyuSya bAMdhyuM na hoya, te jIva samyakatva pAmyA pachI vaimAnika vinA bIjuM AyuSya bAMdhate nathI." A upara zrImRgadhvajanI kathA ApelI che. te upara batAveluM samakti je rIte prANane prApta thAya che, te rIti kAMIka vistArathI kahe che-A jagatamAM gaMbhIra ane apAra saMsArarUpI sAgaranI madhyamAM vartate jIva samagra du:kharUpI vRkSanA bIjabhUta mithyAtvane laIne anaMta pudgalaparAvarta sudhI anaMta dubene anubhava karyA pachI keIpaNa prakAre tathA prakAranA bhavyatvanA paripAkanA vazathI parvatanI nadIne paththara jema athaDAI athaDAIne
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 navya upadeza saptatikA. goLa temaja lI thaI jAya che tema tevA prakAranA zubha adhyavasAya rU5 anAgathI prApta thayelA yathApravRtti nAmanA karaNe karIne A yuSyakarma sivAyanA bIjA sAte karmone eka keTakeTI sAgaropamanI aMdaranI sthitivALAM kare che. A ThekANe karmamaLanA samUhe jenA vIryavizeSane nAza karyo che evA prANIothI bhedI na zakAya e, kaThaNa, gADha, ghaNA kALathIDha thayelI vAMsanI gAMTha jevo, karmanA pari. NAmathI utpanna thayela, rAgadveSanA gADha pariNAma rUpa pU nahIM bhedele e graMthi hoya che. te mATe kahyuM che ke - " gaMThi tti sudubbheU, karakaDaghaNarUDhagUDhagaMThivya / jIvassa kammajaNiU, ghaNarAgadosapariNAmo // " kaThaNa, gADha ane vAMsanI gaDha gAMThanI jema atyaMta duHkhathI bhedI zakAya e ane karmathI utpanna thayela jIvane je gADha rAgadveSane pariNAma e graMthi kahevAya che." A graMthi sudhI abhavya prANIo paNa yathApravRtti karaNe karIne karmane khapAvIne anaMtIvAra AvI zake che, paraMtu teo A graMthine bhedI zakatA nathI, paNa jemane mokSanuM sukha maLavAnuM najIka hoya che tevo vikasvara cittavALo ane durnivAra evA ghaNA vIryanA samUhane pAmele koIkaja mahAtmA tIrNa kharzanI dhArA jevI utkacha vizuddhie karIne yakta svarUpavALA graMthine bhede che. ane tene bheda karIne mithyAtva mehanIya karmanI sthitimAMthI udaya samayanI uparanI eka aMtarmuhUrta pramANa sthitinuM ullaMghana karIne apUrva karaNa ane anivRttikaraNa nAmanI vizuddhivaDe utpanna thayelA sAma thI aMtarmuhUrvakALa pramANa mithyAtvanA pradeza vedavA lAyaka daLI
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ navya upadeza saptatikA. 103 yAnA paNa abhAvarUpa aMtarakaraNa kare che. ahIM yathApravRttikaraNa, apUrvakaraNa ane anivRttikaraNane krama A pramANe jANa- " jA gaMThI tA paDhama, gaMThiM samaicchaU havai bIyaM / aniyara , samapura nIve che" je graMthi sudhI AvavuM te paheluM yathApravRttikaraNa che, graMthine ulaMghana karatAM-bhedatAM bIjuM apUrvakaraNa hoya che, ane jenI samIpe samyakatva raheluM che evA jIvane viSe trIjuM anivRttikaraNa hoya che." A aMtarakaraNa karavAthI mithyAtva mehanIyakarmanI sthitinA be bhAga thAya che. eka aMtarakaraNanI nIcenI pahelI sthiti aMtarmuhartanI ane bIjI tenI uparanI bAkI rahelI sarva sthiti che. temAM pahelI sthitimAM rahelA mithyAtvanAM daLIyAM jyAre A jIva vedI nAkhe che tyAre te te mithyAdaSTi che, paraMtu eka aMtarmuhUrta karIne te prathama sthiti vedAI rahevA pachI jyAre aMtarakaraNa thAya che, tyAre tenA prathama samayeja jIvane aupazamika samyakatva prApta thAya che, kemake te vakhate mithyAtvanAM daLIyAM bIlakula vedAtA nathI. jema vanano dAvAnaLa prathama bALelA vanane athavA upara pradezane pAmIne elAI jAya che, tevI ja rIte mithyAtvanA anubhavarUpa agni aMtarakaraNane pAmIne zAMta thaI jAya che. te upazAMtane (pazamika samyakatvane) kALa aMtarmuharta che, ane te utkRSTa nidhinA lAbha jevo che. te jaghanyathI eka samaya zeSa rahe tyAre ane utkRSTathI cha 1 pradeza udamathI ke vipAka udayathI.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 . . navya upadeza saptatikA. AvaLIkA zeSa rahe tyAre kaIka jIvane mahA vibhISikA (bhaya) nI utpattinI je anaMtAnubaMdhine udaya thAya che. tenA udaya vakhate A jIva sAsvAdana samyagdaSTi nAmanA bIjA guNasthAnake varte che, athavA upazama zreNithI paDele paNa koI jIva sAsvAdana guNasthAnake jAya che, ane tyArapachI tarata ja avazya mithyAtvane udaya thavAthI te mithyASTi thAya che. 71. - have samyakatva prApta thayA pachI uttarottara je phaLa thAya che te batAve che - paisatthalesaM paikaraMti cittaM, je settakhittesu vaivati vittaM / chidaMti nimmohamaNA mamattaM, kuNaMti te jammamimaM pavittaM || 72 che. mULAthe--jeo pitAnA cittane prazasta lezyAvALuM kare che, je sAta kSetrane viSe pitAnA vittane vApare che, ane manamAMthI mehane nAza karIne je mamatAne chede che, teo potAnA A janmane pavitra kare che. 72. TakAtha-tatvajJAna prANIo aprazasta-azubha lezyAne tyAga karIne potAnA cittane prazasta lezyAvALuM kare che, tathA sAta kSetramAM nyAyapArjita evA pitAnA dhanane vApare che. zrIbhaktapari. jJA prakIrNakagraMthamAM sAta kSetra A pramANe kahelAM che - 1 je mithyAtve javAno hoya tene, bAkI bIja kava to tyAM traNa puMja karIne zuddhapujano udaya thavAthI kSayapazama samakita pAme che ane bIjA lAbho paNa meLave che. 2 agyArame guNaThANethI.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 105 navya upadeza saptatikA. "aha huja desaviraU, sammattaraU raU ya jiNavayaNe / tassa ya aNuvvayAI, ArovijaMti suddhAI // 1 // aniyANodAramaNo, harisavasavisaTTakaMTayakarAlo / pUei guruM saMgha, sAhammiyamAi bhattIe // 2 // niyadavvamauvvajiNiMda-bhavaNajiNabiMbavarapaiTAsu / viyarapha pathaputha-sutisthatistharapUyA che rU ." je dezavirati hoya, samakitadhArI hoya, ane jinavacanane viSe prItivALA hoya, tene zuddha aNuvrato (bAra vrata) ArepaNa karAya che. 1. te prasaMge niyANuM rahita udAra manavALA, ane harSane lIdhe jenA zarIra upara romAMca vikasvara thayA hoya che evA zrAvake gurUnI ane sAdharmikAdinI bhaktithI yathAgya pUjA karavI. 2. ane evA zrAvake navuM jinaMdranuM caitya karAvavAmAM, jinabiMbanI pratiSThAmAM, prazasta pustaka lakhAvavAmAM, tathA sutIrtha (caturvidha saMgha) ane tIrthakaranI pUjAmAM potAnuM dravya vAparavuM." A vacanathI zrAvaka jinabhavana, jinabiMba, pustaka ane catuvidha saMghe e sAta kSetrane viSe dhanane vApare che. tyArapachI dIkSAne avasare meha rahita manavALA thaIne mamatAne chedI nAMkhe che, mULathI ukheDI nAMkhe che, teo sarva saMsAranA saMgathI rahita thayA satA A manuSyabhavane pavitra-kRtArtha kare che. 72. chevaTa A upadeza sittarInA chellA kAvyamAM A graMtha paThana karavAnuM phaLa kahe cheptthittu evaM urvaesasattariM, muMNaMti citte paramatthavittharaM / tarittuM te dukabharaM suduttaraM, khemeNa pA~vaMti suhaM aNuttaraM / / 73 // ke navuM jina bhaktithI yathA hoya che evA
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ : * - * * ** . navya upadeza saptatikA. muLArtha--A upadeza sittarInuM paThana karIne jeo cittamAM paramArthanA vistArane jANe che, teo dustara evA duHkhanA samUhane tarIne kSemakuzaLathI anuttara (mekSanAM) sukhane pAme che. 73. TIkartha-uttama purUSe A upadeza sittarIne sUtrathI bhaNIne pachI cittamAM paramArthanA-mokSanA vistArane-tenA sAdhananA upAyane jANe che. kevaLa sUtranuM paThana karavAthI jyAM sudhI paramArthatatva jA nathI tyAM sudhI kAMIpaNa arthanI siddhi thatI nathI. tethI karIne ahIM tatvane jANavAnuM kahyuM che. have tattva jANavAnuM phaLa kahe che. tatvane jANanArA prANIo atyaMta dustara evA janma, jarA, maraNa, zeka ane regarUpa duHkhanA samUhane tarIne kSemakuzaLa anuttara-sarvottama siddhivadhunI prAptirUpa sukhane pAme che. ahIM lekamAM "" e pada lakhyuM che te graMthakAranuM nAma sUcavavA mATe che, tathA Adi, madhya ane paryate maMgaLa karavAthI zAstranI prasiddhi thAya che, tethI aMtamAM paNa maMgaLa karavA mATe lakhyuM che. 73. | | ti uddeza saMskRti che.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10.5 // shriipuNddriikgnndhrstvH|| zrIzatruJjayazailarAjazikharAlaMkAracUDAmaNim / bhavyazreNisamIhitArthanikaratyAgaikacintAmaNim // . namrAkhaNDalamauliratnakiraNairAjitAMhidvayam / saMstoSye prathamaM gaNAdhipamahaM zrIpuNDarIkAhayam / / 1 / / jJAnAnantyamayI kimutsavamayI ki sakhyasaMpanmayI ? / kiMvA sAMdrasudhAmayI zubhamayI saubhAgyalakSmImayI ? / / itthaMkAramudAramUrtimamalAmAlokya cetasvinazvetaH svaM paritanvate sa jayatAt zrIpuNDarIko guruH / / 2 / / sa zrImAn gurupuMgavaH sthavayatAdvaH zAzvatIH sampado / yatpAdAmburuhe suparvamaNibhirbheje hyupAdAnatA // netthaM cet kathamanyathA tribhuvanA'bhISTArthasArthAnidam / / datte te ca na dRkpathe kathamamI jagmurjagatprANinAm // 3 // grAvavrAtamayo'pi dustarabhavAmbhodhau nimajjajana-. zreNItAraNakAraNaM samabhavat zatrujayAkhyo giriH / / tat sarva tava pAdapadmayugalImAhAtmyavisphUrjitam / zrImannAdijinezavaMzajaladhiprollAsazItayute ! // 4 // keSAM na spRhayAlutA diviSadAM netrAya saMjAyate / yena projjvalayanmukhAmbujalasatsaubhAgyamAlokyate / /
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 meSonmeSavivarjitairavirataM bhavyAGgabhAjAM bhraiH| zreyaHzreNiramAM sa mAMsalayatAt zrIpuNDarIkaprabhuH // 5 // jAtyasvarNasavarNavarNavapuSA kaivalyamAseduSA / saMprApya tripadImadInamahasA zrImayugAdIzvarAt // . cakre yena caturdazApi vilasatpUrvANi sA'GgAnyapi / zrImAnAdyagurUttamaH zamayatAdvastApamA''pattateH // 6 // prAhurbuddhidhanAstvadIyacaraNopAsteH samastAGgino / nUnaM tvatsadRzA bhaveyuriti yattat satyamAbhAti naH // yasmAdeSa mahIdharo'pi samabhUt zrIpuNDarIkAhvayaH / saMsArArNavatAraNaikanipuNastvatpAdasaMsparzataH // 7 // alpaH kalpataruH sa kAmakalazo na syAt zivasyAspadam / prAzcatkalpalatA satAmanucitA cintAmaNau nAdaraH / / svAmin ! kAmagavI na vIkSaNapathe saMjAyate karhicit / cintAtItaphalapradAnanipuNa ! tvatpAdapadmAt puraH // 8 // yat tvAM dhyAnapathaM kathaMcana naye-cetastadevottamam / dhanyA'sau rasanA sadA tava guNagrAmastutau sAdarA // ye tvadpanibhAlakarasike netre pavitre nRNAm / zrIzatrujayabhUdharaikamukuTa ! zrIpuNDarIkaprabho ! // 6 // zrImatkevalabodhadarpaNatale saMkrAMtalokatrayam / / hastanyastavizuddhamauktikamivAbAbhAti yasyezituH / / svAhvAnasmaraNAkRtAM bhavabhRtAM saMsAravArAMnidheH / svAmI tArayatAddhatA'ntararipuH sa zrIgaNAdhIzvaraH // 10 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 101 itthaMkAramudArasArakavitAprAgbhAramArabhyate / nItvA stotrapathaM kathaMcana guNAn candrojjvalAn bhktitH|| lakSmIsAgarasUrisaMstuta ! mayA shriipunnddriikprbho!| saMprAyeMta bhave bhave tava padAmbhojanmasevAsukham // 11 // // iti zrIpuNDarIkastavanam // // zrIkumArapAlabhUpAlaviracitaM sAdhAraNa jinastavanam // namrAkhilAkhaMDalamauliratna ! razmicchaTApallavitAMhipITha ! / vidhvastavizvavyasanaprabaMdha ! trilokabaMdho !jayatAjineMdra! // 1 // mUDho'smyahaM vijJapayAmi yattvAmapetarAgaM bhagavan ! kRtArtham / na hi prabhUNAmucitasvarUpanirUpaNAya kSamaterthivargaH // 2 // muktiM gato'pIza ! vizuddhacitte guNAdhiropeNa mamAsi sAkSAt / bhAnudevIyAnapi darpaNe'zusaMgAna kiM dyotayate gRhAntaH ? // 3 // tava stavena kSayamaMgabhAjAM bhajati janmArjitapAtakAni / kiyaciraM caMDarucemarIcistome tamAMsi sthitimudvahanti ? // 4 // zaraNya ! kAruNyaparaH pareSAM nihaMsi mohajvaramAzritAnAm / mama tvadAjJAM vahato'pi mUrnA zAnti na yAtyeSa kuto'pi hetoH|| bhavATavIlaGghanasArthavAhaM tvAmAzrito muktimahaM yiyAsuH /
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ + 10 kaSAyacorairjina ! lupyamAnaM ratnatrayaM me tadupecase kim ? || 6 || labdho'si sa tvaM mayakA mahAtmA bhavAmbudhau baMbhramatA kathaMcit / AH ! pApapiMDena nato na bhaktyA na pUjito nAtha ! na tu stuto'si / / saMsAracakre bhramayan kubodhadaMDena mAM karma mahAkulAlaH / karoti duHkhapracayasthabhANDaM tataH prabho ! rakSa jagaccharaNya ! | kadA tvadAjJAkaraNAptatasvastyaktvA mamatvAdi bhavaikakaMdam / AtmaikasAro nirapekSavRttirmokSe'pyaniccho bhavitAsmi nAtha ! // tava triyAmApatikAntikAntairguNairniyamyAtmamanaH plavaMgam / kadA tvadAjJAmRtapAnalolaH svAmin ! parabrahmaratiM kariSye // etAvatIM bhUmimahaM tvadaMhipadmaprasAdAd gatavAnadhIza ! | haThena pApAstadapi smarAdyA hI ! mAmakAryeSu niyojayaMti ||11|| bhadre na kiM tvayyapi nAthanAthe saMbhAvyate me yadapi smarAdyAH / apAkriyate zubhabhAvanAbhiH pRSThiM na muMcati tathApi pApAH // 12 // bhavAmburAzau bhramataH kadApi manye na me locanagocaro'bhUH / nissImasImaMtakanArakAdiduHkhAtithitvaM kathamanyatheza ! || 13 || cakrAsicApAMkuzavajramukhyaiH sallakSaNairlakSitamaMhiyugmam / nAtha ! tvadIyaM zaraNaM gato'smi durvAramohAdivipakSabhItaH // 14 // starkAruNya ! zaraNya ! puNya ! sarvajJa ! niSkaMTaka ! vizvanAtha ! | dInaM hatAzaM zaraNAgataM ca mAM rakSa rakSa smarabhillabhalleH ||15|| tvayA vinA duSkRtacakravAlaM nAnyaH kSayaM netumalaM mameza ! / kiMvA vipakSapraticakramUlaM cakraM vinA cchettumalaMbhaviSNuH 1 // 16 // devadevo mahezvaro'si buddho'si vizvatrayanAyako'si / tenAntaraM gAriMgaNAbhibhUtastavAgrato rodimi hA ! sakhedam ||17|| ! P
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 111 svAminadharmavyasanAni hitvA manaH samAdhau nidadhAmi yAvat / tAvat krudhevAntaravairiNo mAmanalpamohAndhyavazaM nayaMti // 18 // tvadAgamAdvedmi sadaiva deva ! mohAdayo yanmama vairinno'mii| tathApi mUDhasya parAptabuddhyAtatsannidhau hI !na kimapyakRtyam / / mleccharnRzaMsairatirAkSasaizca viDambito'mIbhiranekazo'ham / prAptastvidAnI bhuvanaikavIra! trAyasva mAM yattava pAdalInam // 20 // hitvA svadehe'pi mamatvabuddhiM shrddhaapvitriikRtsdvivekH| . muktAnyasaMgaH samazatrumitraH svAmin ! kadA saMyamamAtaniSye / / tvameva devo mama vItarAga ! dharmo bhavadarzitadharma eva / : iti svarUpaM paribhAvya tasmAnnopekSaNIyo bhavati svbhRtyH|| jitA jitAzeSasurAsurAdyAH kAmAdayaH kAmamamI tvyesh| tvAM pratyazaktAstava sevakaM tu nighnaMti hI ! mAM paruSaM russev.|| sAmarthyametadbhavato'sti siddhiM sattvAnazeSAnapi netumiish!| kriyAvihInaM bhavadaMhilInaM dInaM na kiM rakSasi mAM zaraNya! / / tvatpAdanadvitayaM jinendra ! sphuratyajasraM hRdi yasya puNsH| vizvatrayIzrIrapi nUnameti tatrAzrayArtha sahacAriNIva // 25 // ahaM prabho ! nirguNacakravartI krUro durAtmA hatakaH sapApmA / hI! du:kharAzau bhavavArirAzau yasmAnimagno'smi bhvdvimuktH| svAmina ! nimagno'smi sudhAsamudre yanetrapAtrAtithiraca me'bhUH / ciMtAmaNI sphUrjati pANipaJa puMsAmasAdhyo na hi kshcidrthH|| tvameva khanAramahAmburAzau nimajato me jina ! yAnapAtram / / tvameva me zreSThasukhaikadhAma ! vimuktirAmAghaTanAbhirAmaH // 28 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 cintAmaNistasya jineza ! pANo kalpadrumastasya gRhaaNgnnsthH| namaskRto yena sadApi bhaktyA stotraiH stutodAmabhirarcito'si // nimIlya netre manasaH sthiratvaM vidhAya yAvajina! ciMtayAmi / tvameva tAvanna paro'sti devo niHzeSakarmakSayaheturatra // 30 // bhaktyA stutA api pare parayA parebhyo / - mukti jinendra ! dadate na kathaMcanApi // siktAH sudhArasaghaTairapi nimbavRkSA / vizrANayanti na hi cUtaphalaM kadAcit // 31 // . bhavajalanidhimadhyAnnAtha ! nistArya kAryaH / zivanagarakuTuMbI nirguNo'pi tvayAham // na hi guNamaguNaM vA saMzritAnAM mahAnto nirupamakaruNArdrAH sarvathA cintayanti // 32 // prAptastvaM bahubhiH zubhaistrijagatazcUDAmaNirdevatA / nirvANapratibhUrasAvapi guruH zrIhemacandraprabhuH // tannAtaH paramasti vastu kimapi svAmin ! yadabhyarthaye / kiMtu tvadvacanAdaraH pratibhavaM stAdvarddhamAno mama // 33 / / iti kumArapAlabhUpAlakRtastavaH
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
_