Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 07
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005830/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhahemacandra zabdAnuzAsana : laghuvRtti - vivaraNa : (bhAga - sAtamo) : vivaraNakAra : AcArya vijaya candragupta sUri : prakAzana : : zrI mokSaikalakSI prakAzana : : Arthika sahakAra : zrI lakSmIvardhaka jaina saMgha zAntivana basasTeMnDa pAse nArAyaNanagara roDa, pAlaDI amadAvAda : 380007 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAla sarvajJa zrI hemacandrAcArya viracita zrI siddhahemacandra zabdAnuzAsana laghuvRtti-vivaraNa (bhAga - sAtamo) |H vivaraNakAra : - 5. paramazAsanaprabhAvaka vyAkhyAnavAcaspati sva. pUjyapAda A. bha. zrI. vi. rAmacandra su. mahArAjAnA paTAlaMkAra sva. pUjyapAda A. bha. zrI. vi. muticakra sU. ma. sA. nA. ziSyaratna pUjyapAda A. - bha. zrI. vi. amaragupta . ma. sA. nA ziSya AcArya vijaya candragupta sUripha : prakAzana : H zrI mokalakSI prakAzanaH H Arthika sahakAra : zrI lakSamIvardhaka jaina saMgha zAntivana basa sTenDa pAse nArAyaNanagara roDaH pAlaDI amadAvAdaH 380007 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI siddhahemacandra zabdAnuzAsana laghuvRtti - vivaraNa (bhA. 7) prathama AvRtti : nakala - 1000 vi. saM. : 2051 : Aso vada 11 prakAzana : zrI mokSaikalakSI prakAzana. * prApti sthAna : zA. sUryakAMta caturalAla mu. po. murabADa (ji. ThANe) zA. mukuMdabhAi ramaNalAla 5, navaratna leTsa navA vikAsagRha roDa pAlaDI amadAvAda - 380007 rajanIkAMtabhAi epha. vorA 655 sAcApIra sTrIT purNa kempa : puNaeN 411 001 vijayakara kAMtilAla jhaverI jahAMpanAhanI poLa kAlupura roDa amadAvAda - 380 001 mUlya H 60 rUA. * mudraka phoTokampojhiMga H esa. jayakumAra eMDa kuM|. 128/2 rUpanagarI, karveroDa kotharUDa : puNaeN 411 029 pho. naM. 334 567 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I apa prAgata paNe kathA prathama pArA taSito dALa have pachInA sUtrothI jenuM vidhAna karAze te a[ san..vagere pratyayone taddhita saMjJA thAya che. uparanuM A arthamAM 3pa' nAmane soDapatye 6-7-28' nI sahAyathI "prA| niva 6-1-rU' thI san pratyaya. ('chArge rU-ra-8' thI syAdino lopa.) [ (1) pratyayane A sUtrathI tadhita saMjJA. vRdha.0 7-4-9" thI 35] nAmanA Adya svara 3 ne vRddhi thI Adeza. anya 3 ne "avayava 7-4-70" thI vuiM Adeza...vagere kArya thavAthI saupava: Avo prayoga thAya che. artha -upagu (jenI pAse gAyo che te) nuM santAna. AvI ja rIte uttara sUtromAM paNa kabU vagere pratyayane A sUtrathI tadhita saMjJA samajavI. IIII pautrAdi vRddham 6 / 1 / 2 // jenA nAmathI kula vikhyAta hoya che tene paramaprati kahevAya che. parama prakRtinA (patyapratyaktArtha thI bhinna vyaktinA) patra vagere apatyane "vRddha' saMjJA thAya che. sthApatya vItrAhi A arthamAM parama prakRti garganA vItra vagere apatyane A sUtrathI vRkSa saMjJA thavAthI ja nAmane (jayanta ja nAmane) "vi. 6-1-4ra' thI yagu () pratyaya, jA rU-ra-8 thI SaSThIno lopa. 'vR0i 7-4-1' thI nAmanA Adya svara sa ne vRgha nA Adeza. "va. 7-4-68' thI ja nAmanA anya no lopa vagere kArya thavAthI : Avo prayoga thAya che. artha-garganuM pautrAdi apatya, putrasta paff: - A sUtrathI paramaprakRtinA pautrAdi apatyane ja putra svarUpa apatyane nahi) upara jaNAvyA mujaba Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRddha saMzA thAya che. tethI asthApatyuM putraH A arthamAM putra apatyane A sUtrathI vRddhasaMjJA na thavAthI SaSphayanta nAmane zata phugu 6-1rU9' thI () pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI : Avo prayoga thAya che. artha-garganuM putra svarUpa apatya. ahIM yAda rAkhavuM ke vItra apatya hovAthI vItrAdi nA mAri padathI prapautra vagere apatya ja vivakSita che. prAtR vagerenuM grahaNa gAri padathI thatuM nathI. SaSThI vagere vibhaDhyanta nAmathI vihita te te pratyayonI pUrve sarvatra sthAdi - vibhatino lopa hejhArthe rU-ra-8 thI thAya che. rAma vaMzya-jyAyo pAtro jIvati prapautrAyastrI yuvA 6 / 1 / 3 // . potAnA kAraNa (sAkSAt ke paraMparayA) pitA - pitAmaha vagerene vaMzaya kahevAya che ane eka samAna che. mAtA ke pitA jenA evI, uMmaramAM adhika vyakatine veSTha tA. kahevAya che." pautranA apatyane prapautra kahevAya che, je paramaprakRtithI cothA kramAMke che. vaMzya ane pejha prAtA e bemAMthI koI paNa eka jIvatuM hoya to strIne choDIne anya prapautra ' vagere apatyane yuvAna saMjJA thAya che. sthApatyuM prapatra iA arthamAM A sUtrathI prapautrAdine yuvana saMjJA thavAthI jayanta A nAmane "0i 6-7-4ra' thI yagu pratyayAdi kArya thavAthI (jAo tU. naM. 69-2) niSpanna Sazyanta rAjya nAmane giga: 6-1-24' thI sAyana| (bAvana) pratyaya. kAraNa ke yuvApatyArtha pratyayo; paramaprakRtine "vRdhAt yUni 6-1-20' thI vRdhApatyArthaka pratyaya karyA pachI ja thAya che. tethI tadanta(vRddhApatyArthaka pratyayAnta) nAmane Arya + gAyana A avasthAmAM nAmanA anya no "savaLuM4-68' thI lopa vagere kArya thavAthI thaT: Avo prayoga thAya che. artha - garga SinuM apatya prapautrAdi - jenA vaMzya athavA jayeSThabhrAtA jIve che - te. sUtramAM prAtrI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ivati A pramANe vacanabheda anyataranA jIvitvanA grahaNa mATe che. anyathA vacanasAmyamAM vaMzaya ane jyeSTha prAtA ubhayanA jIvitvanuM grahaNa thAta. rUA. sapiNDe vayaHsthAnAdhike jIvad vA 6 / 1 / 4 // je beno paraspara sAtamI peDhIno puruSa samAna-eka che-te baMne sapavs kahevAya che. yauvanAdi avasthAne vaya kahevAya che ane pitA putra vagerene sthAna kahevAya che. vaya ane sthAna banethI adhika sagi jIvatA hoya to, parama prakRtinA jIvatA prapautra-strIbhinna apatyane vikalpathI yuvaH saMjJA thAya che. sthApatya chatrAri A arthamAM upara jaNAvelI paristhitimAM A sUtrathI pItrAli apatyane yuva6 saMjJA thavAthI jayA : AvA prayoga thAya che. (juo phU.naM. 6-1-rU) vikalpapakSamAM A sUtrathI yuvasaMzA na thAya tyAre trAhi0 6-1-2' thI prapautrAti ne vRdhasaMjJA thavAthI sArva: Avo prayoga thAya che. artha-garganuM prapautrAdi apatyajenA vaya ane sthAnathI adhika sapiccha jIve che ane pote paNa jIve che. II gusmRrSa kuttA vA // 5 // - nindAnA viSayamAM ane pUjAnA viSayamAM kramazaH strIne choDIne anya yuvApatyane ane vRddhApatyane vikalpathI yuvana saMjJA thAya che. nindita yuvApatyanuM udAharaNa - II; yo vA nAnma: ahIM yuvana saMjJA thAya tyAre paryAyaNa: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI yuvAsaMjJA na thAya tyAre "vatrAhi. 6-1-2' thI vRddhasaMjJA thavAthI jA. Avo prayoga thAya che. artha-garga RSinuM kutsita yuvApatya. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjaya vRddhApatyanuM udAharaNaH-zya vRkSApatyamurvita (tatramavAna) paryAyaH, A vA ahIM A sUtrathI yuvana saMjJA thavAthI paryAya Avo prayoga thayo che. vikalpapakSamAM A sUtrathI yuvasaMjJA na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba vRddhasaMjJA thavAthI Avo prayoga thAya che. artha -garganuM vRddhApatya; je pUjaya che. ahIM yAda rAkhavuM joIe keyuvApatya ane vRddhApatyane anukrame niMdA ane pUjAnA viSayamAM yuvatvanI nivRtti ane yuvatvanI prApti vikalpathI thAya che. jethI yuvatvanI nivRttimAM vRddha pratyayathI ane yuvatvanI prAptimAM yuvapratyayathI prayoga thAya che. vikalpapakSamAM yuvatra ane vRddhatva to siddha che ja. tA : kAre saMvyavahAra mATe haTha- balAtkArathI niyukta karAtI saMjJAne arthAt rUDha evA nAmane vikalpathI 3 saMjJA thAya che: Tevavattane A arthamAM nAmane A sUtrathI Tu saMjJA thavAthI rorIyaH 6--rUra' thI paryanta vatta nAmane huM pratyaya. "varla0 7-4-68' thI levadatta nAmanA anya ma no lopa vagere kArya thavAthI vattIyA: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM vevA nAmane A sUtrathI Tu saMjJA na thAya tyAre phevara nAmane " tam 6--160" thI 3panuM pratyaya. upara jaNAvyA mujaba devatta nAmanA anya no lopa. "vRdhi: vere7-4-1' thI Adyasvara i ne vRddhi che AdezAdi kArya thavAthI vaivadrattA: Avo prayoga thAya che. artha-devadatta sambandhIo. ddA , sAvi rAjAnA tyaH gaNapAThamAMnAM (juo khU.naM. 1-4-7 mAM sarvAva) tyakta Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va6 vagere nAmane du saMzA thAya che. tya ane tat nAmane A sUtrathI Du saMjJA thavAthI paDyA tyaduM ane nAmane (tyaya tasya vedanuM A arthamAM) "rorIyaH 6-ra-rUra thI ya pratyaya vagere kArya thavAthI tyalIyam ane talIya Avo prayoga thAya che. artha (baMnneno)- tenuM. bA - lIpa ca vAli dAdA je nAmanA svaromAM prathama svarane vRddhisaMjJA (athati mA che athavA mI svara prathama svara che) thaI che, te nAmane Tu saMjJA thAya che. sAmrabhuta nAmane A sUtrathI Tu saMjJA. vRddhA. -1-100 thI SaSphayanta kAti nAmane kAyanim (kAna) pratyaya. va. 7-4-68' thI nAmanA anya 3 no lopa .. vagere kArya thavAthI bAputAni Avo prayoga thAya che. artha-AmraguptanuM saMtAna. 8 eMdod deza eveyAdau 6 / 1 / 9 // dezArthaka ja je nAmanA svaromAM prathama svara i athavA so hoya e nAmane, .. vagere pratyayo karavAnA viSayamAM Tu saMjJA thAya che. tepura ane sTronA nAmane A sUtrathI Tu saMjJA. tyArabAda te nAmane "vAhIva60 6-ra-rUdda' thI ziva (pha) ane (#) pratyaya. "vRdhi:0 7-4-1' thI nAmanA Adyasvara ! ne tema ja ko ne vRddhi che ane gI Adeza. va. 7-4-68' thI nAmanA anya ga no lopa. ji. pratyayAnta jaivika ane parivaha nAmane strIliMgamAM 'AtuM -4-18' thI bApu pratyayAdi kArya thavAthI saivikA ane zrInArA Avo prayoga thAya che. phav[ pratyayAna saivika ane skrIna riva nAmane strIliMgamAM "mAgera-4-20" thI 7 ()pratyayAdi kArya thavAthI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rpuri ane strInI Avo prayoga thAya che. artha kramazaHsepuragAmamAM thayelI. skonagara gAmamAM thayelI. III prAze dAvAnA je prAr (pUrva) dezArthaka nAmanA svaromAM Adyasvara , athavA go hoya, te prAdezArthaka nAmane ya vagere pratyayo karavAnA viSayamAM Tu saMjJA thAya che. . naM. 6-1-2 mAM dezAIka nAmano ullekha niyamathI hovAthI tenI vyAvRtti mATe A sUtramAM pharIthI deza' nAmanuM grahaNa che. chaLIpavana ane narva nAmane A sUtrathI Tu saMjJA thavAthI tene pharIyaH dU-rUrUra' thI ya pratyaya. "avaLuM, 7-4-68' thI nAmanA anya no lopa vagere kArya thavAthI pavanI : ane nayaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - eNIpacana nAmanA prAjhezamAM thayelo. gonaI nAmanA prAdezamAM thayelo. pUrva-uttarathI vahetI zarAvatI nadInI pUrva ane dakSiNa dizAnA dezane prAgeza kahevAya che. 9 |ii . vADavA, vALA have pachInA sUtromAM 'vA' ane 'nAdAt' A baMne padano adhikAra samajavo. vA nA adhikArathI chIpAva: ItyAdi prayoga sthaLe te te sUtrathI gaLu vagere pratyayonA vikalpapakSamAM 35ripatyam ityAdi vAkaya ane samAsa paNa thaze. tema ja mAdyati nA adhikArathI te te sUtromAM jeno prathama nirdeza che tene ja te te stra mujaba | vagere taddhita pratyayo thaze. tethI "sAya vImAnI 6-ra-18' - A sUtrathI adhikRta sAya "revatA 6-2-100' mAM paNa hovAthI te stra mujaba te te pratyaya; sUtramAM Adya nirdiSTa devatAvAcaka nAmane thAya che ane satya no artha Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyayArtha manAya che. 99 // gotrottarapadAd gotrAdivA'jihvAkAtya - haritakAtyAt 6 / 1 / 12 // gotra-apatya pratyayAnta nAma che uttarapada jenuM evA nAmane gotra pratyayAnta nAmanI jema ja taddhita pratyaya thAya che. parantu biAAtva ane haritajAta nAmane; potAnA gotra pratyayAnta uttarapadanI jema pratyaya thato nathI. yathA pArAyaLIyAstathA vanavArAyaLIyA:- ahIM vara nAmane apatyArthamAM 'na'Avikhya0 6-1-rU' thI * gAyanaLu (Ayana) pratyaya. 'vRdhi:0 7-4-1' thI ghara nAmanA Agha svara maiM ne vRddhi nA Adeza. 'gavarSe 7-4-68' thI nAmanA anya OM no lopa vagere kArya thavAthI cArAyaLa nAma bane che. tene 'vRddhi ryastha0 6-1-8' thI 3 saMzA thavAthI 'vorIyaH 6-2-22' thI pratyaya vagere kArya thavAthI pArAyaLIyA: Avo prayoga thAya che. tevI ja rIte vatapradhAnavArAyA: A vigrahamAM 'mayUra0 rU-9-99.' thI samAsAdi kAryathI niSpanna gotra pratyayAntottarapadaka khvatavArAyaC nAmane paNa A sUtranI sahAyathI upara jaNAvyA mujaba Dva pratyaya . . vagere kArya thavAthI vavatavArAyaLIyA: Avo prayoga thAya che. artha-cArAyaNasambandhI. kambalacArAyaNa sambandhI. anidvetyAvIti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba gotra pratyayAntottarapadaka biALAya ane harItAtva nAmane; gotrapratyayAntottarapadanI jema pratyaya thato nathI. tethI hrAtIyAH prayoganI jema niAvapataH vhAtya: ane haritamakSaH vhAtyaH A vigrahamAM upara jaNAvyA mujaba samAsAdi kAryathI niSpanna niAhAtya ane tiAtya nAmane va pratyaya thato nathI. parantu 'tasyevam 6-3-160' thI gaLu (4) pratyaya. nAmanA anya 7 no upara jaNAvyA mujaba lopa. 'vRddhi: svare0 7-4-1' thI Adya svara rU ne ane jJa ne anukrame vRddhi UM Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ane Adeza vagere kArya thavAthI vaivAtA: ane haritakAtA: Avo prayoga thAya che. vatasthApatyam A arthamAM zrata nAmane di yaMga 6-1-4ra thI yagu (1) pratyaya. upara jaNAvyA mujaba nAmanA anya no lopa. Adya ne vRddhi sA Adeza vagere kArya thavAthI niSpanna vAya nAmane upara jaNAvyA mujaba Tu saMjJA. chAtya nAmane upara jaNAvyA mujaba ya pratyaya. nAmanA anya no lopa. valkya A avasthAmAM tatiya0 ra-4-22' thI 6 no lopa vagere kArya thavAthI vAtIyA: Avo prayoga thAya che. artha kramaza- kAtyasambandhIo. jihavAkAtya- sambandhIo. haritakAtyasambandhIo. charA prAga jitAdaNa 6 / 1 / 13 // A sUtrathI AraMbhIne jitArtha pUrve traNa pAdamAM (6-4-2 sudhI) je je artho jaNAvyA che te te arthamAM san pratyaya vikalpathI thAya che. (apavAdanA viSayamAM 3 pratyaya thato nathI) 3 patyam A arthamAM 35mu nAmane A sUtranI sahAyathI karoDapatye 6-1-18 thI maLyuM pratyayAdi (juo phU.naM.6-1-1) kArya thavAthI sIpAva: Avo prayoga thAya che. artha- upagunuM santAna. majhiyA che. A arthamAM A sUtranI sahAyathI manniA nAmane "rA0i -2-1' thI vadhu pratyaya vagere kArya thavAthI majhim Avo prayoga thAya che. artha- maMjiSThathI raMgeluM. 9rUu thanAle patyuH hAzALA dhanAdi gaNapAThamAMnAM nAmathI paramAM rahelo je pati zabda; tadanta ghanapati vagere nAmane jitArtha pUrvenA (phU.naM. 6-4-2 sudhInA) arthamAM Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikalpathI san pratyaya thAya che. pati ane paravati nAmane A sUtranI sahAyathI taDapatya 6-1-28' thI pratyaya. vRdhi.0 74-1' thI nAmanA Adya svara mAM ne vRddhi mA Adeza. "varSe 7-468' thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI dhAnapati ane pAzvataH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- dhanapatinuM santAna. azvapatinuM santAna. A sUtra "vi0 6-1-" thI vihita gya pratyayanuM ane TorIyaH 6-rU-rUra' thI vihita ya pratyayanuM apavAda che. 14 anidamyaNapavAde ca dityadityAditya- yamapatyuttara- lAgyaH dAu191 .. riti kriti sAhitya ane yama nAmane tema ja "ti che uttarapada jenuM evA nAmane (tyuttarapada nAmane); jitAtha pUrvenA (6-4-2sudhInA) arthamAM tema ja rUmartha ne choDIne anya apatyAdi arthamAM vihita je maju pratyaya tenA apavAdanA viSayamAM 2 (ra)pratyaya thAya che. viti riti sAhitya yama ane pratyuttarapadaka gRhapati nAmane A sUtrathI gya pratyaya." vRduidha:7-4-9" thI nAmanA Adyasvara rU ane ne anukrame vRddhi che mA ane mAruM Adeza. "savaLuM, 7-4-68' thI nAmanA anya 3 ane 4 no lopa vagere kArya thavAthI taitya: mAhitya: viSNu: yAcaH ane vAIspatya: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - ditinuM santAna. aditinuM santAna. AdityanuM santAna. yamanuM saMtAna. bRhaspatinuM santAna. vityA ane vocaH A baMnne udAharaNo maLuM nA apavAdanA viSayamAM paNa che. kAraNa ke sagapatye dra-1-28' thI prApta pratyAyano ta0 6-1-rU9 thI bAdha thavAthI thanAra phugu pratyayano A sUtrathI bAdha thAya che. arthAt tam nA apavAdabhUta phuga pratyayanA viSayamAM A sUtrathI gya pratyaya thayo che. niti vim ? Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba rUmartha ne choDIne ja anya apatyAdi arthamAM vihita pratyayanA apavAdanA viSayamAM liti riti vagere nAmane gya pratyaya thAya che. tethI sAhityastham ahIM 'talam 6-3-060" thI vihita nuM pratyAyanA bAdhaka (apavAdabhUta), sorI: 6-2-2ra" thI vihita 4 pratyayanA viSayamAM A sUtrathI sAhitya nAmane gya pratyaya thato nathI. paraMtu gAditya nAmane 'vR0i61-8' thI saMzA thavAthI ya pratyayAdi kArya (juo... 6-1-1ra mAM jAtIyA:) thavAthI gAviyaM maLyutam Avo prayoga thAya che. artha-sUryanuM maMDala. AvI ja rIte have pachInA sUtromAM paNa gaLapavAda viSayamAM bRhattinA AdhAre udAharaNo samajI levA. bahiSaSTIkaNa ca 6 / 1116 // vahi; nAmane jitAtha pUrvenA (6-4-ra sudhInA) arthamAM TIva (kuM) ane 5 (5) pratyaya thAya che. vahinAmane A sUtrathI TILuM (kuM) ane gya pratyaya.va nAmanA Adya svara mAM ne vR0i -49 thI vRddhi mA Adeza. "prAyo vyayaya 7-4-6" thI no lopa... vagere kArya thavAthI vAhIvAda ane vA: Avo prayoga thAya che. arthabAhya. 1ddA tyaya dArANA tti ane zani nAmane jitArtha pUrvenA (6-4-ra sudhInA) arthamAM tema ja phulamartha ne choDIne anya apatyAdi arthamAM vihita gaLuM pratyAyanA apavAdanA viSayamAM than (tha) pratyaya thAya che. vastI mavam ane sanI vigu ityAdi arthamAM A sUtrathI ti ane gani nAmane pathad Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyaya. "sava, 4-68' thI anya rU no lopa. Adya svara 3 ne vR0i -9ii. thI vRddhi nA Adeza ItyAdi kArya thavAthI cAreyam ane gAyanuM Avo prayoga thAya che. artha kramazakalahamAM thayeluM. agnimAM thayeluM. I9LA pRSivyA AJ 61118 // pRthivI nAmane jitAtha pUrvenA (6-4-2 sudhInA) arthamAM tema ja martha ne choDIne anya apatyAdi arthamAM vihita m pratyayanA apavAdanA viSayamAM ga (ka) ane maga (1) pratyaya thAya che. pRthivyAM mavA A arthamAM kRthivI nAmane A sUtrathI ga ane sagu pratyaya. vR0i 4-1' thI 4ne vRddhi Adeza. varSe 4-68' thI pRthavI nAmanA anya { no lopa. pratyayAna parthiva nAmane banAve 2-4-6' thI strIliMgamAM nAnuM pratyaya. magu pratyayAta paryava nAmane strIliMgamAM saLage 2-4-20" thI kI pratyaya vagere kArya thavAthI parzavA ane pArthivI Avo prayoga thAya che. artha-pRthvImAM thayelI. I18 utsA dAvA zA utsaddei gaNapAThamAMnAM vagere nAmane jitArtha pUrvenA (6-4-2 sudhInA) arthamAM tema ja martha ne choDIne anya apatyAdi arthamAM vihita an pratyayanA apavAdanA viSayamAM kam (ka) pratyaya thAya che. utsathApatyam A arthamAM te nAmane ane upanilam A arthamAM 39pAna nAmane A sUtrathI mad pratyaya. nAmanA Adya svara 3 ne vRHi sva4-1' thI vRddhi gI Adeza. varSe 4-68 thI 11, Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI matsa: ane zIvapAnanuM Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - utsanuM apatya. udapAna (kUvo) sambandhI. IIII. vaSkayAdasamAse 61 // 20 // samAsamAM na hoya evA vaya nAmane jitAtha pUrvenA (6-4-2 sudhInA) arthamAM tema ja rUmartha ne choDIne anya apatyAdi arthamAM vihita an pratyayanA apavAdanA viSayamAM san pratyaya thAya che. vaSyavasthApatyam A arthamAM vaoya nAmane A sUtrathI gu pratyaya. va. 7-4-68' thI anya no lopa. "vRdi:0 7-4-1' thI Adya svara mAM ne vRddhi mA Adeza, vagere kArya thavAthI vAya: Avo prayoga thAya che. artha-vakhayanuM apatya. samAsa rUti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba samAsamAM na hoya to ja vaya nAmane jitAtha pUrvenA arthamAM tema ja rUmartha thI bhinna apatyAdi arthamAM vihita [ pratyayanA apavAdanA viSayamAM gU pratyaya thAya che. tethI suvayasthApatyam A arthamAM suvarNaya nAmane A sUtrathI san pratyaya thato nathI. paratu "yata phugu. 6-1-rU9 thI phuga (6) pratyaya vagere kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI sIvaviH Avo prayoga thAya che. arthasuvarSAyanuM apatya. ra0 : devAd yaJ ca 6 / 1 / 21 // deva nAmane jitArtha pUrvenA (6-4-ra sudhInA) arthamAM tema ja martha ne choDIne anya apatyAdi arthamAM vihita a[ pratyayanA apavAdanA viSayamAM n ane san pratyaya thAya che. tevacenuM A arthamAM seva 12 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmane A sUtrathI ane roga pratyaya. deva nAmanA 9 ne "vR0i 4-1' thI vRddhi che Adeza. savaLuM -4-68' thI seva nAmanA A no lopa vagere kArya thavAthI Tram ane vim Avo prayoga thAya che. artha- devasambandhI. rA. - cAra dAurirA sthAnanuM nAmane jitArtha pUrvenA arthamAM 3 pratyaya thAya che. azvasthAno patyam A arthamAM azvathAmana nAmane A sUtrathI ja pratyaya. nokag60 4-60' thI san no lopa. "pRSoDAya: rU-ra912 thI thAna nA ne tu Adeza vagere kArya thavAthI azvatthAma: Avo prayoga thAya che. artha - azvatthAmAnuM apatya. raro , logno ' patyeSu 6 / 1 // 23 // emanuM nAmane jitAtha pUrvenA bahutvaviziSTa apatya arthamAM na pratyaya thAya che. kuono tyAna A arthamAM Duman nAmane A sUtrathI ja pratyaya. bano : pU 4-60' thI emanuM nA bana no lopa...vagere kArya thavAthI hakucho: Avo prayoga thAya che. arthauDulomanA apatyo. vavava zin ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba sUtrastha bahuvacananA kAraNe soman nAmane bahutvaviziSTa ja apatyArthamAM pratyaya thAya che. tethI kuchono patyam ahIM ekatvaviziSTa apatyArthamAM dukomanuM nAmane A sUtrathI pratyaya thato nathI. paraMtu vAdvAri0 6-1-rUra thI phuga pratyaya thAya che. jethI vR0 -4-1' thI Adya svara 3 ne vRddhi thI Adeza vagere kArya thavAthI mIThuoniH Avo prayoga thAya che. artha - uDulomanuM gotrApatya. //razI. - 13 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvigoranapatye ya-svarAde lubadviH 6 |1|24|| apatya arthane choDIne anya jitArtha pUrvenA arthamAM vidhAna che jenuM evA pratyayanA viSayamAM thayelA dviSu samAsathI 5ramAM rahelA yu thI zarU thatA pratyayano tema ja svarAdi pratyayano lup thAya che; parantu bIjIvAra lup thato nathI. dayo thayo veMDhA A arthamAM thAt 6-3-17' nI sahAyathI 'T: 6-3-176' thI vihita ya pratyayanA viSayamAM 'saMdhyA0 rU9-11' thI skrinu samAsAdi kAryathI niSpanna diya nAmane upara jaNAvyA mujaba ya pratyaya. nya pratyayano A sUtrathI lopa (lupu)... vagere kArya thavAthI thi: Avo prayoga thAya che. artha- be rathane vahana karanAra. pagvatu pAjevu saMskRtaH A arthamAM "saMte 6-2-640' thI vihita ad pratyayanA viSayamAM upara jaNAvyA mujaba dvityu samAsa vagere kAryathI niSpanna panvaSA nAmane upara jaNAvyA mujaba ak pratyaya. an pratyayano A sUtrathI lopa (lupu)... vagere kArya thavAthI pazvapA: Avo prayoga thAya che. artha- pAMca kapAlamAM banelo. banapatya kRti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba apatyArthathI bhinna ja jitArtha pUrvenA arthamAM vidhAna che jenuM evA pratyayanA viSayamAM thayelA dvinu samAsathI paramAM rahelA vi ane svarAdvi pratyayano lup thAya che. tethI yomAMtropatyam A arthamAM 'saMdhyA0 6-1-66' thI vihita sad pratyayanA viSayamAM upara jaNAvyA mujaba dvityu samAsa vagere kAryathI niSpanna dvimAtR nAmane upara jaNAvyA mujaba (6-1-66 thI) JaLu pratyaya tathA mAtR zabdane mAtu Adeza. 'vRtti:0 7-4-1' thI dvi nA rU ne vRddhi che Adeza vagere kArya thavAthI kaimAtura: Avo prayoga thAya che. ahIM gaN pratyaya apatyArthaka hovAthI teno A sUtrathI lup thato nathI. artha- be mAtAnuM apatya. adviiita vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba apatyArthathI bhinna prAg 14 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jitAthamAM vihita pratyayanA viSayamAM thayelA dinu samAsathI paramAM rahelA yAdri ane svAdri pratyAyano bIjIvAra lu, thato nathI. tethI upara jaNAvyA mujaba pazva, pApu saMta: A arthamAM niSpanna paDyUchapAtra nAmane "tacelam 6-3-160 thI vacce pAkacelam A arthamAM kam pratyaya. puSyA nAmanA Adya svara mAM ne "vRddhidha.0 7-4-1' thI vRddhi nA Adeza. "vaLe-4-68 thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI pazvapAm Avo prayoga thAya che. ahIM : A prayogamAM ekavAra maLuM (svarAdi) pratyayano A sUtrathI; lu thayA bAda bIjIvAra upara jaNAvyA mujaba teno lopa thato nathI. artha-pAMca kapAlamAM banelA sambandhI. rajA prAg vataH strI-puMsAt nanaJ 6 / 1 / 25 // vat pratyayArtha (phU.naM. 7-1-16, 7--1ra thI vihita vatu pratyayArtha) pUrvenA arthamAM tema ja martha ne choDIne anya apatyAdi arthamAM vihita nuM pratyayanA apavAdanA viSayamAM strI ane purUM nAmane anukrame nam () ane nagna (7) pratyaya thAya che. triyA satyam ane puto patyanuM A arthamAM strI nAmane A sUtrathI na" pratyaya ane punuM nAmane A sUtrathI nam pratyaya. "pavastha ra-1-86' thI purUM nAmanA huM no lopa. "vR0i -4-1' thI strI nA phu ne vRddhi che Adeza tema ja pus nA 3 ne vRddhi Adeza vagere kArya thavAthI traNa ane patra Avo prayoga thAya che. artha kramaza strInuM apatya. puruSanuM apatya. || vata ti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vat (phU. naM. 79-9, 9-12 thI vihita) pratyayArtha pUrvenA ja arthamAM (vat pratyayAdinA arthamAM nahi ) strI ane pus nAmane anukrame nanuM ane snanuM pratyaya thAya che. tethI triyA phuva ahIM vat pratyayanA arthamAM A sUtrathI nagu 15. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyaya thato nathI. parantu 'cAverave 7-1-12' thI vat pratyayAdi kArya thAya che. jethI strIvat Avo prayoga thAya che. artha-strInI jema. IIRI tve vA 6 / 1 / 26 // tva pratyayanA viSayamAM strI ane pu nAmane anukrame najh ane snag pratyaya vikalpathI thAya che. striyA mAvaH ane puMto bhAvaH A arthamAM A sUtrathI strI nAmane nas (7) pratyaya ane pu nAmane snag (F) pratyaya ...vagere kArya thavAthI (juo rU. naM. 6-1-29) anukrame ALam ane sa~snam Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM strI ane punt nAmane A sUtrathI anukrame nag ane snag pratyaya na thAya tyAre mAve0 7-1-ba' thI tva pratyaya. pu+tva A avasthAmAM 'pavastya 2-7-81' thI s no lopa. 'vumo0 1-3-1''thI m ne r Adeza ane pUrva akSara upara anusvAra. hU~ ne 'vataeN. 1-3-7' thI su-Adeza vagere kArya thavAthI strItvam ane pustvam Avo prayoga thAya che. artha-strIno dharma. puruSano dharma. ra6|| zoH svare yaH 6AkAranA jo nAmane svarAdi tati pratyayanI prApti hoya tyAre ya pratyaya thAya che. vim A arthamAM 'tasyevam 6-3-160' thI svarAdi an pratyayanI prAptimAM A sUtrathI go nAmane ya pratyaya. 'vyarthe 1-2-2' thI go nAmanA o ne vu Adeza vagere kArya thavAthI vyamU Avo prayoga thAya che. artha-gAyasambandhI. svara kRti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba svarAdi ja taddhita pratyayanI prAptimAM o nAmane ya pratyaya thAya che. tethI jo nAmane prate mavad 7-3-1' thI. mavad nI 16 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAptimAM A sUtrathI ya pratyaya na thavAthI mad pratyayAdi kArya thavAthI jomayam Avo prayoga thAya che. artha-gAyasambandhI. ravA koipace dAkArA apatyArthamAM SaSphayanta nAmane te te sUtrathI vihita te te san .... vagere pratyaya thAya che. paripatyam ane vistarapatyam A arthamAM A sUtranI sahAyathI 35' nAmane | ni0 6-1-rU' thI [ pratyaya ane "nidra0 -1-' thI phiti nAmane ce. (5)pratyaya... vagere kArya thavAthI zrI vi ane Tratya: Avo prayoga thAya che. prakriyAdi mATe jAo tU. naM. 6-1-13 ane 6--11. AraTA gAvAtuM dAA26. apatyArthaka taddhita pratyaya paramaprakRtine ja thAya che. paramparayA pautrAdi apatyo; paramaprakRtithI mAMDIne sakala pUrvajonA saMbadhI che. tethI anantaravRddha ane anantarayuvanuM vAcaka nAmane paNa te saMbandhanI vivakSAmAM apatyArthaka te te pratyayonI prApti che. tenuM niyamana, A sUtrathI thAya che. uparopatyam gIpAva: ahIM 35mu nAmane 'soDA 6-7-28 mAM jaNAvyA mujaba 3Lu pratyayAdi kArya thAya che. tasyAthI paviH saupavasthApatyam A arthamAM pIpAva nAmane 'mata phugu du-9-rU9' thI phuga (6) pratyayAdi kArya thavAthI gaupAIvaH Avo prayoga thAya che. gaupAverathIpAva: - pIparipatyam A arthamAM pAvi nAmane giga: 6-7-94' thI gAyana[ pratyayanI prApti hatI. parantu A sUtranA niyamanathI te thato nathI. jethI 35mu nAmane gaLu pratyayAdi kArya thavAthI ahIM paNa pava: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- upaganuM - 17 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ santAna. upagunA apatyanuM santAna. upagunA apatyanA apatyanuM saMtAna. . ahIM e vicAravuM joie ke apatyArthaka gaN vagere pratyayarahita ja nAma paramaprakRti hovAthI gaupAvasthApatyam A avasthAmAM A sUtranA sAmarthyathI gaupAva: Avo ja prayoga thavo joie; tethI tasyAthaupavi: A udAharaNa yadipa saphLata nathI; parantu pANinI vyAkaraNanA anusAre "gotre svekonapratyayAnAM paramparA; yadvA svayUnasaGgebhyo'niSTotpattiH prasanyate' arthAt apatyArthaka pratyayomAM te jeTalAmAM krame hoya tenA karatA eka saMkhyAnUnasaMkhyAka pratyayonI paramparA thaze. jemake A sUtranA udAharaNamAM caturthAMvasthAnuM varNana karatA traNa pratyayo batAvyA che. A prathama vyavasthA che. athavA jeTalA pratyayonI prApti hoya emAMthI be pratyayo sivAya zeSa pratyayonuM thavuM aniSTa che. A bIjI vyavasthA che. AmAMthI prathama vyavasthA mujaba vicAra karIe to; kramazaH gaLu g ane bAvanaL pratyaya thavo joie. parantu tyAM baL pratyaya ja thAya che. bIjI vyavasthA mujaba vicAra karIe to N ane g pratyayathI atirikta yanaLu pratyaya thavo nahiM joie-e granthakArane iSTa che. AthI samajAya che ke-apatyArthaka pratyayathI rahita ane apatyArthaka prathama pratyayathI sahita nAmane paramaprakRti kahevAya che. ra6|| vRddhA yUni 6 / 1 / 30 // yuvApatya mAM vihita je pratyaya che; te paramapravRtti (apatyArthaka pratyayathI rahita nAma) thI vihita vRddhApatyArthaka pratyayAnta nAmane ja thAya che. A sUtra pUrvasUtranuM apavAda che. sthApatya vRddhanuM A arthamAM n nAmane 'vai yaMg 6-1-42' thI yag pratyaya. n nAmanA Adya svara maiM ne 'vRddhi:0 7-4-1' thI vRddhi nA Adeza. 'gavarSe 18 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ P4-68' thI anya ka no lopa vagere kArya thavAthI niSpana rAI nAmane; A sUtranI sahAyathI nAryasthApatya yuvA A arthamAM gaga: du9-14' thI gAyana pratyaya. upara jaNAvyA mujaba pArtha nAmanA vA no lopa... vagere kArya thavAthI ya Avo prayoga thAya che. artha-garga RSinA vRddhApatyanuM (gAgyanuM) yuvApatya. rUA gata pha dArUA . jayanta akArAnta nAmane apatyArthamAM phuga (6) pratyaya thAya che. rayApatyam A arthamAM tala nAmane A sUtrathI phuga pratyaya. che rU-ra-8 thI SaSThIno lopa. varSe 7-4-68' thI nAmanA anya ma no lopa. vRdhi:0-4-1' thI Adya svara mAM ne vRddhi nA Adeza vagere kArya thavAthI vAsa Avo prayoga thAya che. artha-dakSanuM apatya. | pratyayano apavAdabhUta phugu pratyaya che. rUDA vAligo jone hAlArA - potAnA apatyanI sattAnamAM potAnA (svasantAna) vyavahAranA - kAraNabhUta raSi athavA RSibhinna prathamapuruSanA apatyane gotra kahevAya che. vAvati gaNapAThamAMnAM SaSphayanta vAdu vagere nAmane apatyArthamAM phugu pratyaya thAya che. vAhoravayam ane 3pavAdoravayam A arthamAM vAdu ane upavAhu nAmane A sUtrathI phuga pratyaya. Adya svara 3 ne "vRddhi:- 7-41 thI Adeza. anya 3 ne "svaya0 7-4-70' thI san Adeza. vagere kArya thavAthI kramazaH vAhaviH ane ApavAvi Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-bAhunuM gotrApatya. upabAhunuM gotrApatya. rUA. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varmanI vAta dAkArA vakTa nAmathI bhinna nAmathI paramAM rahelo je varSanuM zabda, tadanta nAmane apatyArthamAM phuga (6) pratyaya thAya che. DuMdravaLo patyam A arthamAM SaSphayanta rUdravarmanuM nAmane A sUtrathI phuga pratyaya. "vRdi:0, 74-1' thI rUdra nAmanA rU ne vRddhi che Adeza. "no 5620 7-4-67 thI san no lopa vagere kArya thavAthI che . Avo prayoga thAya che. artha- IndravamanuM apatya. mAhiti vim ?. = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba %i nAmathI bhinna ja nAmathI paramAM rahelo je varNana zabda; tadanta nAmane apatyAthamAM rUnuM pratyaya thAya che. tethI vavoDapatyam A arthamAM pazyanta vizvavana nAmane 'sau patye du1-28' thI [ pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI "rAvaLa: Avo prayoga thAya che. ahIM avaLo. 7-4-12' thI atyaMsvarAdi san bhAganA lopano niSedha che. arthacakravamanuM apatya. arUNA ajAdibhyo dhenoH 6 / 1 / 34 // nAri gaNapAThamAMnAM vana .... vagere nAmathI paramAM rahelo je ghenuM zabda; tadanta pazyanta nAmane apatyArthamAM rUnuM pratyaya thAya che. sAthenopatyam A arthamAM gadhenuM nAmane ane vadhenopatyam A arthamAM vadhenu nAmane A sUtrathI phuga (6) pratyaya. vR 0 7-4-1' thI nAmanA Adya svara mAM ne vRddhi mA Adeza. anya 3 ne "masvaya0 .7-4-70" thI navuM Adeza vagere kArya thavAthI kAnapenavi ane vAddaghenaviH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - ajadhenunuM apatya. vaSkadhenunuM apatya. rU4 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAhmaNAd vA 6 / 1 / 35 // jJAna-nAmathI paramAM rahelo je dhenuM zabda, tadanta pazyanta nAmane (grAmaghenu nAmane) apatyArthamAM vikalpathI phugu (6) pratyaya thAya che. DrAmAno patyam A arthamAM trALathenuM nAmane A sUtrathI phugu pratyaya. anya 3 ne "svaya0 7-4-70' thI san Adeza vagere kArya thavAthI rAmeLaveH Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI phar pratyaya na thAya tyAre utsAran --11' thI mad pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI grALathenava: Avo prayoga thAya che. artha - brAhmaNa ghenanuM apatya. rU. bhUyas-sambhUyo'mbho'mitaujasaH sluk ca 6 / 1 / 36 // mUtha samUhuM tanma ane mamatInanuM nAmane apatyArthamAM phugu () pratyaya thAya che, ane tyAre nAmanA anya su no lopa thAya che. bhUyaso'patyam: sambhUyaso'patyam ambhaso'patyam bhane amitaujaso'patyam A arthamAM anukrame mUyaNa sabUthanuM sanma ane nitIna nAmane A sUtrathI phuga pratyaya ane nAmanA anya s no lopa. va. 7-4-68' thI phugu pratyayanI pUrvenA ka no lopa. "vRddhidha.0 7-4-1' thI nAmanA Adya svara 5 ne ane mAM ne vRddhi nI ane mA Adeza vagere kArya thavAthI anukrame mIHi sAmUpiH bi: ane gaNitIniH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- bhUyanuM apatya. sabhbhayanuM apatya. ammasanuM apatya. amitaujanuM apatya. llrUddA - 21 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAlakyaudi-pADi-vADvali 6 / 1 / 37 // zArji gIri paDe ane vArva-A apatyArthaka phugu pratyayAta nAmonuM nipAtana karAya che. zorapatyam sthApatyam SaU/mapatyam ane vAvAvasthApatyanuM A arthamAM kramazaH zaru kai ja ane vAvAdde nAmane A sUtrathI rUnuM pratyaya. temaja zastra nAmanA 3 no ane 3% nAmanA va no lopa. Tu nA Tu ne DuM Adeza ane vAdra nAmane vara Adeza. vRdbhidha:- 7-4-1' thI nAmanA Adyasvara tathA 3 ne vRddhi mAM ane gau Adeza. "savaLuM, 7-4-68' thI rUnuM pratyAyanI pUrvenA 3 no lopa.vagere kArya thavAthI anukrame zAphika ri pA;i ane vAa. Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- zalakunuM apatya. udakanuM apatya. chanuM apatya. vAMguvAdanuM apatya. rUbI, vyAsa-varuTa-sudhAtR-niSAda-bimba-caNDAlAdantyasya cA 5 k 6 / 1 // 38 // vyA varuTa sudhArU niSAda viva ane vaEA nAmane apatyAthamAM rUnuM pratyaya thAya che, ane tyAre te te nAmanA atyavarNane Adeza thAya che. vyAsasthApatyam varuTasthApatyam sudhAturaMpatyam niSatisthApatya vivasthApatyam ane vaEsthApatyam A arthamAM anukrame cAra varuTa sudhAtR niSaki vikhya ane vaDA nAmane A sUtrathI rUnuM pratyaya. tema ja anya svarane Adeza. vRdhi.0 7-4-1' thI Adyasvara mAM rU tathA 3 ne vRddhi mA che ane zrI Adeza. vyAsa nAmanA yu pachI "thva: vAva 7-4-1" thI che no Agama... vagere kArya thavAthI vaiyAji: vAHi sIdhAkriH naiSAHi sainvaji: ane vAcchAvi: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-vyAsanuM apatya. varuTanuM apatya. sudhAtunuM apatya. niSAdanuM apatya. biMbanuM apatya. caMDAlanuM apatya. 38 22 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarbhU-putra-duhitR-nanAnduranantare ' ' 61 // 39 // punarnI putra hitu ane rASTra nAmane anantarApatyAthamAM (putrAmAM) maga (1) pratyaya thAya che. punakvoDanAra/patyam ; putrasthAnattarAya; duhituranantarApatyam bhane nanAnduranantarApatyam bhA. madhamA Anu, punarbhU putra hitR ane nAnA nAmane A sUtrathI san () pratyaya vRdhi:0 7-4-6thI Adyasvara 3 ane 4 ne vRddhi zI ane vA Adeza. va. 7-4-68' thI putra nA 1 no lopa. svaya0 7-4-70" thI meM nA 5 ne savuM Adeza. vagere kArya thavAthI anukrame vInarmava; vItra; vIhitra; ane nAnAH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- punarjuno putra-putrano putra. putrIno putra. naNadano putra. ahIM yAda rAkhavuM ke A sUtramAM [ nuM grahaNa na karatA san nuM grahaNa karyuM che tenuM prayojana A sUtranA viSayamAM nathI. paratu uttarasUtramAM che. arthAt A sUtrathI san ke " nuM vidhAna thAya to temAM koI vizeSa nathI. ItyAdi bRhadravRttithI samajI levuM. rUA ... . parastriyAH parazucA 5 sAvarye 6 / 1 / 40 // upabhokatA puruSanI jAtithI bhinna jAtIya parastrIvAcaka parastrI nAmane anantarApatyArthamAM (1) pratyaya thAya che; ane tyAre parastrI nAmane parazu Adeza thAya che. patriyA manattarapatyam A arthamAM parastrI nAmane A sUtrathI san pratyaya ane parastrI nAmane parazu Adeza. pazu nA Adyasvara 3 ne vRdhi:- 7-4-1' thI vRddhi nA Adeza. 3 ne svaya0 7-4-70" thI navuM Adeza... vagere kArya thavAthI parazava: Avo prayoga thAya che. artha-(brAhamaNAdi puruSathI thayela) vijAtIya (brAhmaNAdithI Itara) strIno putra. sAvarNa ti vim ?= A sUtrathI 23 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara jaNAvyA mujaba upabhokatA puruSanI jAtithI bhinna jAtIya ja parastrI (sajAtIya nahi) vAcaka parastrI nAmane anantarApatyArthamAM gu pratyaya vagere kArya thAya che. tethI sanAtIyANA: patrikA anantApatyam A arthamAM parastrI nAmane A sUtrathI san pratyaya thato nathI. paraMtu jyAkhyA 6--77' thI tha| ()pratyaya ane strI nA huM ne Adeza thAya che. jethI patrinA A avasthAmAM 2 nAmanA Adyasvara ne tema ja trinuM nA DuM ne "manu) 7-4-27" thI anukrame vRddhi mA ane te AdezAdi kArya thavAthI traNeya Avo prayoga thAya che. artha - sajAtIya parastrIno putra. 40 vidAde vRdhe 6 / 1 / 41 // vivADhi gaNapAThamAMnAM vidra (viva) vagere nAmane vRddhApatyorkamAM Aga () pratyaya thAya che. vidatya vRthApatyam ane sarvasva vRthApatyanuM A arthamAM vidda ane sarva nAmane A sUtrathI varga pratyaya. "sava7-468' thI anya ma no lopa. "vRdha:- 7-4-1' thI Adya svara Tu ane 3 ne vRddhi che ane zrI Adeza... vagere kArya thavAthI vaiH (vaidra:) ane gIrva: Avo prayoga thAya che. artha kramaza - vidanuM vRddhApatya. urvanuM vRddhApatya. jo ri raMga dAjhArA di gaNapAThamAMnAM jaI vagere nAmane vRdhApatyArthamAM tham (4) pratyaya thAya che. jafsya vRthApatyam ane vatsaya vRddhApatyam A arthamAM ane vatsa nAmane A sUtrathI maMgu (1) pratyaya. va. 74-68' thI nAmanA anya ma no lopa. nAmanA gAdha svara mAM ne ra4 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vR0i 4-1' thI vRddhi nA Adeza vagere kArya thavAthI mA ane vasthi: Avo prayoga thAya che. artha kramaza - garganuM vRddhApatya. vatsanuM vRdhApatya. jarA madhu-bo brAhmaNa kauzike 6 / 1 / 43 // madhu ane vadhu nAmane anukrame brAhmaNa ane kauzika svarUpa vRddhApatyArthamAM n pratyaya thAya che. movRdhApatya DrAi: ane vastro vRddhApatya chIza: A arthamAM madhu ane vadhuM nAmane A sUtrathI ya (3) pratyaya. "0i 7-4-9 thI nAmanA Adya svara sa ne vRddhi mA Adeza. "svayaM 7-4-70', thI anya 3 ne navuM Adeza.... ityAdi kArya thavAthI mAdhavyo : ane vAvya: zivA: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH madhunuM vRddhApatya-brAhmaNa. balUnuM vRddhApatyakauzika. jarUA kapibodhAdAGgirase 6 / 1 / 44 // pa ane voi nAmane; vArisa svarUpa vRdhApAthamAM tham () pratyaya thAya che. je vRthApatyamArisa ane voiya vRdhApatyamArisa A arthamAM vapa ane vova nAmane A sUtrathI yaMgu pratyaya. "vRdhi:0 7-4-1' thA nAmanA Adya svara mAM ne ane go ne vRddhi mA ane gI Adeza. 'mavarSe 7-4-68' thI nAmanA anya rU ane no lopa vagere kArya thavAthI jAya ane vIMdhya: Avo prayoga thAya che. artha kramazaHkapinuM vRddhApatya-Agirasa. bodhanuM vRdhApatya-Agirasa. agirasanA sarva gotrApatyane Agirasa kahevAya che. jo 25. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vataNDAt 6 / 1 / 45 // SaSphayanta vatA nAmane Agirasa svarUpa vRddhApatyArthamAM tham pratyaya ja thAya che. vatI vRdhApatyakAra: A arthamAM vatanuM nAmane A sUtrathI tham () pratyaya. nAmanA Adyasvara mAM ne "vRdhi:0 7-4-1' thI vRddhi nA Adeza. va. 7-4-68 thI nAmanAM anya no lopa vagere kArya thavAthI vAdya vAraso Avo prayoga thAya che. artha-vataSThanuM Agirasa svarUpa vRddhApatya. " irthanuM 6-7karathI vata6 nAmane yagu pratyaya siddha hovA chatAM "zivAra 6-960' thI prApta maju pratyAyanA niSedha mATe A sUtranuM praNayana che. IYpo triyo dAdA vataSThanuM Agirasa svarUpa vRddhApatya strI hoya to vatae nAmathI paramAM rahelA yagu pratyayano lopa thAya che. vataeI vRddhApatyamAratI A arthamAM vatae nAmane "vatA 6-1-45thI vagU pratyaya. teno A sUtrathI lopa. vata6 nAmane "nArA 2-4-14 thI 3 pratyaya vagere kArya thavAthI vataqI mAhitI Avo prayoga thAya che. artha- vataSThanuM Agirasa svarUpa vRddhApatya strI. jaddA kujAdeyinyaH 6 / 1 / 47 // yuggAri gaNapAThamAMnAM pazyanta kRSNa vagere nAmane vRddhApatyArthamAM gAya (sAyansa)pratyaya thAya che. phunnI vRddhApatyam ane ghanazya vRthApatyam A arthamAM stra ane nAmane A sUtrathI gAya (sAyansa)pratyaya. "vRdhi.0 7-4-1' thI Adyasvara 3 ane 3 ne vRddhi Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ane nA Adeza, vaLe4-68' thI anya no lopa vagere kArya thavAthI vajInnAyaH ane drAbAya Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - kunuM vRddhApatya. brabanuM vRdhApatya. 47thI. strIbahuSvAyanaJ 6 / 1 / 48 // kuTi gaNapAThamAMnAM vagere nAmone bahuvaiviziSTa vRddhApatyArthamAM ane bahutvaviziSTa na hoya to paNa strI svarUpa vRddhApatyArthamAM gAyananuM pratyaya thAya che. phuggastha vRddhApatya strI ane gnastha vRthApatyAni A arthamAM kRSNa nAmane A sUtrathI gAyana- (gAyana) pratyaya. vRdhi:09 7-4-1' thI Adyasvara 3 ne vRddhi thI Adeza. varSe 7-4-68 thI anya ma no lopa. vaujJAna nAmane strIliMgamAM "nAriyAra-4-14thI phI pratyaya vagere kArya thavAthI anukrame krIjhAyanI ane zrIgjhAyanA: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH -kunjanuM vRddhApatya strI. kujanA vRddhApatyo. II48 146 3 zyAdri gaNapAThamAMnAM rUzva vagere nAmane vRdhApatyArthamAM gAyananuM pratyaya thAya che. azva vRddhApatyam ane zasya vRthApatyam A arthamAM kaccha ane zava nAmane A sUtrathI gAyananuM pratyaya. kaccha ane zava nAmanA Adya svara mAM ne "vRdi:0 7-4-1' thI vRddhi mA Adeza. "sava7-4-68' thI anya 1 no lopa vagere kArya thavAthI kAzyAyanA ane zAyara: Avo prayoga thAya che. artha kramazaHazvanuM vRddhApatya. zabdanuM vRddhApatya. 46IL 27 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zapabharadvAjAdAtreye 6 / 150 // Atreya svarUpa vRdhApatyArthamAM zapa ane makAna nAmane pAnanuM (gAyana) pratyaya thAya che. zapasya vRdhApatyamAtreyaH ane mAnasya vRkthApatyamAtreyaH A arthamAM zapa ane marIna nAmane A sUtrathI sAyananuM pratyaya. nAmanA Adya svara mAM ne " vR0 7-4-1" thI vRddhi nA Adeza. anya 4 no "vaLuM7-4-68' thI lopa vagere kArya thavAthI zApAyana ane mArI nAyana: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - zapanuM vRddhApatya Atreya. bharadvAjanuM vRddhApatya Atreya (atri RSinA gotrApatyane Atreya kahevAya che). IN | mA dAjhAjhA ma nAmane TaeNga (trirtinuM gotrApatya) svarUpa vRdhApatyArthamAM sAyana" (gAyana) pratyaya thAya che. astha vRddhApatya trArnaH A arthamAM nAmane A sUtrathI gAyananuM pratyaya. Adyasvara mAM ne "vRdha. 74-9 thI vRddhi mA Adeza. anya 3 no lava. 7-4-68 thI lopa vagere kArya thavAthI mAyaNa: Avo prayoga thAya che. artha -bhaganuM vRddhApatya naigad. IkA . AtreyAd bhAradvAje 6 / 1 / 52 // rAtreya nAmane bhAradvAja (bharadvAjanuM apatya) svarUpa yuvApatyArthamAM gAyana" (gAyana) pratyaya thAya che. rAtreyI yuvApatya bhAradvAna: A 28 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthamAM gAya nAmane A sUtrathI gAyanam pratyaya. savaLuM, 7-4-68' thI gAtreya nAmanA ma no lopa vagere kArya thavAthI gAvAyo mAratAnaH Avo prayoga thAya che. artha-bhAskAja svarUpa AtrayenuM yuvApatya. (gAtreya nAma vRdhApatyAthamAM "phatoganigaH 6-7-7ra' thI vihita ju pratyayAtta che. tene A sUtrathI vihita gAyana pratyaya vRdha60 6-130' nI sahAyathI yuvApatyAthamAM thAya che). IdharA. variSya gAyananu dAjhArA nahi gaNapAThamAMnAM navuM vagere nAmane vRddhApatyArthamAM sAyana| (gAyana) pratyaya thAya che. nasya vRthApatyam ane varasya vRddhApatya A arthamAM naDa ane vara nAmane A sUtrathI gAyana pratyaya. "vRdha:0 -4-1' thI naDa ane vara nAmanA Adya svara ane vRddhi mA Adeza. anya no "vaLe. 7-4-68' thI lopa vagere kArya thavAthI nAkA: ane vArIyA: Avo prayoga thAya che. artha kramaza-naDanuM vRddhApatya. caranuM vRddhApatya. ApaNA gagaH ghAvAnA vRddhApatyAthamAM (phU. naM. 6-1-4ra vagerethI temaja mata rUnuM 6-1rU9' vagerethI) vihita raMga ane pratyayAtta nAmane yuvApatyArthamAM (vRdghATu du-7-20' nI sahAyathI) gAyanapratyaya thAya che. ArtharA yuvApatyam bhane dAkSe yuvApatyam mA arthamA gArgya ('gagadi0 6-1-42' thI ja nAmane vihita nuM pratyayAnta) nAmane ane li ('gata 6-rU9' thI rakSa nAmane vihita phuga pratyayAnta) nAmane A sUtrathI gAyanam (sAyana) pratyaya. nAmanA anya ga ane DuM no vaLe- 29 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4-68' thI lopa vagere kArya thavAthI gAyaLaH ane vAkSAyaLa: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- gArthanuM yuvApatya. dAkSinuM yuvApatya. 11811 tAlegaH hrI/zI haritAvi(vivAdyantati) gaNapAThamAMnAM; vRddhApatyArthamAM (vivAre061-41'thI) vihita at pratyayAnta hArita... vagere nAmane yuvApatyArthamAM (pU.naM. 6-1-31 nI sahAyathI) gAyana" pratyaya thAya che. haritasya vRddhApatyam ane kindAsasya vRddhApatyam // arthabhAM harita ne kindAsa nAmane 'vivAdde 6-6-41' thI Rg pratyayAdi kArya thavAthI niSpanna hArita ane jainvAsa nAmane; hAritasthApatyuM yuvA ane jaivAsyApatyuM yuvA A arthamAM A sUtrathI gAyanaLu" (gAyana) pratyaya. 'avaTM0 7-4-68' thI AmanA anya ga no lopa vagere kArya thavAthI hastAyanaH ane jaindrAsAyana: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- haritanuM yuvApatya. kaindAsanuM yuvApatya. badhI kroSTra-zalako luk ca 6 | 1|56 // RoSTa ane zarDI nAmane vRddhApatyArthamAM AyanaLu (AAvana) pratyaya thAya che; ane tyAre nAmanA anya varNano lopa thAya che. kroSTurapatyaM vRddham ane zorapatye vRdhdham A arthamAM UlTu nAmane ane zarDI nAmane A sUtrathI JAyanaN pratyaya ane antyavarNano ane 3 no lopa. 'vRddhiH0 7-4-1'thI Adyasvara o ane Ja ne vRddhi sau tathA A Adeza...vagere kArya thavAthI drauSTAyanaH ane zAAyanaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kronuM vRddhApatya.. zalakunuM 30 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRdhApatya. // 56 // darbha-kRSNA'gnizarma-raNa-zarakcchunakAdAgrAyaNa-brAhmaNa-vArSagaNya vAziSTha-bhArgava-vAtsye 6 / 1 / 57 // darbha kRSNa agnizarman raNa zaradvat bhane zunaka nAmane. anubhe AgrAyaNa brAhmaNa vArSagaNya vAziSTha bhArgava bhane vAtsya sva35 vRddhApatyAdhama AyanaN pratyaya thAya. cha. darbhasya vRddhApatyamAgrAyaNaH; kRSNasya vRddhApatyaM brAhmaNaH; agnizarmaNo vRddhApatyaM vArSagaNyaH; raNasya vRddhApatyaM vAziSThaH; zaradvato vRddhApatyaM bhArgavaH mane zunakasya vRddhApatyaM vAtsyaH l arthamA darbha kRSNa agnizarman raNaM zaradvat ane. zunaka nAmane A sUtrathA AyanaN pratyaya. mAdhava2 a R bhane u ne 'vRddhiH 07-4-1' yA vRdaya A Ar bhane au mAheza. 'avarNe0 7-4-68' thI antya ana yo5. 'no'pada0 7-4-61'thI agnizarman / an / 5. vagere Arya vAthI dArbhAyaNaH kASrNAyanaH AgnizarmAyaNaH rANAyanaH zAradvatAyanaH ane. zaunakAyanaH mAvo prayoga thAya. cha. ma msh:darbhanuM vRddhApatya-AgrAyaNa (agranuM gotrApatya.) kRSNanuM vRddhApatyabrAhmaNa. agnizamanuM vRddhApatya-vArSagaNya (varSagaNanuM vRddhApatya) raNanuM vRddhApatya-vAziSTha (vaziSThanuM gotrApatya.) zaraddhanuM vRddhApatyabhaav. (bhRgunu patya.). zunarnui vRdhApatya-vAtsya. (vatsanu, patya). // 17 // jIvanta- parvatAd vA 6 / 1158 // jIvanta bhane parvata nAmane. vRdhApatyArthai CaseuthI AyanaNa pratyaya. thAya. cha. jIvantasya vRddhApatyam bhane parvatasya vRddhApatyam bhA Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthamAM nIvatta ane parvata nAmane A sUtrathI gAyana pratyaya. kRSi 0 -0thI Adhasvara chuM ane 4 ne vRddhi che ane vA Adeza. "mavarSe 7-4-68thI nAmanA anya no lopa vagere kArya thavAthI naivattAya: ane pArvatAya Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gAyinam pratyaya na thAya tyAre gata phan 6-1-rU9' thI 36 pratyaya vagere kArya thavAthI naitika ane pArvati: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- jIvananuM vRddhApatya. parvatanuM vRddhApatya. ll18ii. droNAd vA 6159 // Trona nAmane apatyAthamAM (vRddhayuvA koIpaNa) vikalpathI sAyananuM pratyaya thAya che. droNAcApatyam A arthamAM drona nAmane A sUtrathI gAyananuM pratyaya. Adyasvara ' ne "vRdhi.0 7-4-1' thI vRddhi gI Adeza. "vaLe4-68' thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI TrIya Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gAyana pratyaya na thAya tyAre "sat phun 6-1-rU9 thI droLA nAmane phuga (3)pratyayAdi kArya thavAthI DhILa: Avo prayoga thAya che. arthadroNanuM apatya. sU.. 6-1-18 thI A sUtranuM pRthak praNayana hovAthI sU.. 69-40 thI pravartamAna vRdhe nI anuvRtti A sUtramAM nathI. III zivAderaNa 6 / 1160 // zivAdi gaNapAThamAMnAM ziva vagere nAmane apatyamAtrArthamAM | pratyaya thAya che. zivasthApatyam ane UMjhasthApatyam A arthamAM ziva ane USTha nAmane A sUtrathI san (1) pratyaya. va. 7-4-68 thI nAmanA anya no lopa. "vRdhiH0 7-4-1" thI Adyasvara Tu ne * 32 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRddhi hai Adeza vagere kArya thavAthI zaivaH ane prauSThaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - zivanuM apatya. prauSThanuM apatya. II60 // RSi - rRkhyanyara -SyaH ||6|| RSi vAcaka nAmane; vRdhnivaMza vAcaka nAmane; andhavaMza vAcaka nAmane ane vaMza vAcaka nAmane apatyArthamAM gaLu pratyaya thAya che. vaziSThasyApatyam vasudevasyApatyam zvaphalkasyApatyam ane nakulasyApatyam A arthamAM laukika RSivAcaka vaziSTha nAmane; vRSNivaMzavAcaka vatuveva nAmane; andhakavaMzavAcaka zva nAmane ane kuruvaMzavAcaka nana nAmane A sUtrathI gaLu pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Adyasvara OM ne vRddhi jJa Adeza. 'gavarnme0 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI vAziSTha: vAstuavaH svA: ane nAna: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - vaziSThanuM apatya. vasudevanuM apatya. zvalkanuM apatya. nakulanuM apatya. // 6 // nyA-vivekhyAH vanIna-vaLa = 6 / 1 / 6 / / nyA ane triveLI nAmane apatyArthamAM baLyu pratyaya thAya che. ane ad pratyayanA yogamAM nyA nAmane janIna temaja triveLI nAmane trivaLa Adeza thAya che. nAvA jhapatyam ane triveLyA apatyam A arthamAM nyA ane triveLI nAmane A sUtrathI gaLu pratyaya; temaja nyA nAmane nItta ane triveLI nAmane trivaLa Adeza. Adya svara - ne tathA rU ne 'vRddhi:0 7-4-1' thI vRddhi bA ane huM Adeza. 'JavarSe0 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI AnInaH ane jaivaLa: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kanyAnuM apatya. triveNInuM apatya. // 6 // 33 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zukvAthyAM mAvAne Th|IrU zuk| ane zuA A kramazaH pulliMga ane strIliGga zabdane bhAradvAna svarUpa apatyArthamAM gaLu (ba) pratyaya thAya che. zuGgasyApatyam ane zukyA navatvam A arthamAM zuLa ane zu nAmane lakh pratyaya. Agha svara 3 ne 'vRddhi:0 7-4-1' thI vRddhi au Adeza. anya svara Ja ane trA no 'gavarSe0 7-4-68' thI lopa... vagere kArya thavAthI zauo mAradAnaH Avo prayoga thAya che. artha-zuga athavA zugAnuM apatya bhAradvAja (bharadvAjanuM gotrApatya). ||6rU|| vivarNa-ra -cchAnAnlR vAtsyA'treye / / 64 virga ane chAtta nAmane anukrame vAttva ane treva svarUpa apatyArthamAM saL pratyaya thAya che. viosthApatyaM vAsya ane chAnasthApatyamAtreya: A arthamAM vin ane chatta nAmane A sUtrathI gaLu pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Aghasvara haiM ane jJa ne vRddhi che ane A Adeza. 'JavaLaeN0 7-4-68' thI anya 6 no lopa... vagere kArya thavAthI vai'' vAtsya: ane chAtta Atreya: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- vikarNanuM apatya vAtsya. chagalanuM apatya Atreya. / / 4 / / Nazca vizravaso vizluk caM vA 6 1 65 / / vizravasu nAmane apatyArthamAM aLu pratyaya thAya che. gaL pratyayanA yogamAM vizravaN nAmanA anya varNane r Adeza thAya che ane La nA yogamAM vizravat nAmanA vid no vikalpathI lopa thAya che. vizravaso'patyam A arthamAM vizravaN nAmane A sUtrathI gap pratyaya. gaL nA yogamAM 34 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizrava nAmanA tu ne Adeza ane " nA yogamAM vikalpathI vizravat nAmanA viza no lopa. vaM + gaLuM ane vizravaNa + A avasthAmAM Adya svara mAM ane 3 ne "vRdhi.0 7-4-1' thI vRddhi mA ane che Adeza. "avaLe-4-68' thI anya no lopa vagere kArya thavAthI rAva: ane vaizrava: Avo prayoga thAya che. artha-vizravAnuM apatya rAvaNa. II62I. saGkhyA -saM-bhadrAnmAtu rmAtu rca 6 / 1 / 66 // sakhyAvAcaka nAma; samu ane madra nAmathI paramAM rahelA mAtR nAmane apatyArthamAM [ pratyaya thAya che, ane tyAre mAtR nAmane mAta Adeza thAya che. kayo Torapatyam samAturapatyam ane madramAturapayam A arthamAM dimAtR ti ane mAtR nAmano "saMdhyA0 rU-1-11' thI hiMgu samAsAdi kAryathI niSpanna) nAmane temaja sAtR (saMkatA mAtA) nAmane ane madramAtR (bhadrAyA macavA mAtA) nAmane A sUtrathI pratyaya; ane mAtR nAmane mata Adeza. Adha svara huM ane ma ne "vRdi: 74-1' thI vRddhi che tathA nA Adeza vagere kArya thavAthI kaimAtura: sAmAtura. ane mAdramAtura: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- be mAtAnuM apatya. sArI mAtAnuM apatya. bhadramAtAnuM apatya. liddaddA ado naMdI-mAnuSInAmnaH 6 / 1 / 67 // Tu saMjJAvALA nAmane choDIne anya narI vAcaka ane mAnuSI vAcaka nAmane apatyArthamAM [ pratyaya thAya che. yamunAyI satyam ane tevarAyA satyam A arthamAM yamunA ane sevattA nAmane A sUtrathI [ pratyaya. tenI pUrvenA mA no avaLuM, 7-4-68' thI lopa. 35 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adyasvara mAM ane tu ne "vR0i 4-9" thI vRddhi mA ane che Adeza... vagere kArya thavAthI cAmuna: praNetA ane raivata: Avo prayoga thAya che. artha kramaza-yamunAnuM apatya praNetA (vyakitavizeSa). devadattanuM apatya. ati ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba Tu saMjJAvALA nAmane choDIne ja anya nadI ane manuSavAcaka nAmane apatyArthamAM [ pratyaya thAya che. tethI "saMjJA purva du-9-6' thI vihita Tu saMjJAvALA vandranA nAmaneramAyA kapatyam A arthamAM A sUtrathI may[ pratyaya thato nathI. paraMtu kyAku-cUkaH 6-7-70thI tha[(ya)pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thAya che. tethI rAmAyaH Avo prayoga thAya che. artha- candrabhAgAnuM apatya. II6LA pIlA-sAlvA-maDUkAd vA 6 / 1 / 68 // vIrA sAtvA ane mahUvara nAmane apatyArthamAM vikalpathI gaLuM pratyaya thAya che. varAyA patyam sanvAyA patyam ane vyApatyam A arthamAM vItra sAtvA ane maC nAmane A sUtrathI [ pratyaya. tenI pUrvenA nA ane mAM no 'vi. 7-468' thI lopa. Adyasvara chuM ane 1 ne "vRdhi.0 7-4-1' thI vRddhi che ane A Adeza.... vagere kArya thavAthI vajI: satva: ane mAvvI: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI baLu pratyaya na thAya tyAre vaLa ane sAnvI nAmane virA0 6-7-79' thI | (cha) pratyaya, ane mavpUrva nAmane 'mata rUga 6-1-rU' thI rUga pratyaya vagere kArya thavAthI vaDheya: sAtve: ane mACvi: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- pIlAnuM apatya. sAllAnuM apatya. mahUkanuM apatya. //68ii - 36 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ditezcaiyaNu vA 6 / 1 / 69 // vitti nAmane ane mandU nAmane apatyArthamAM vikalpathI caz pratyaya thAya che. pIchA ane sAtvA nAmane pUrva (6-1-68) sUtrathI vikalpathI ap nuM vidhAna hovAthI vikalpapakSamAM tene ddaz pratyaya 'krisvarA0 6-1-71' thI siddha ja che. tethI A sUtramAM 7 thI tenuM grahaNa karyuM nathI. vitevatvam ane majUsthApatyam A arthamAM dviti nAmane ane mandU nAmane A sUtrathI caz (S) pratyaya. Adyasvara ph ane 4 ne 'vRddhi:0 7-4-1' thI vRddhi pe ane bA Adeza. anya rU ane 4 no 'avarge0 7-4-68' thI lopa vagere kArya thavAthI dvaiteyaH ane mAGUjyaH Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI pratyaya na thAya tyAre vitti nAmane anivazva 6-1-1' thI gva(va)pratyaya ane majUrNa nAmane 'bata pheMg 6-1-31' thI g pratyaya vagere kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI daityaH ane mAhUtti: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- ditinuM apatya. maNUkanuM apatya. // 1 // thAvuM-cUka 6|1270nI kI (pha); bApu (M); ti ane OM () pratyayAnta (strI pratyayAnta) nAmane apatyArthamAM DthaLa (vaiM) pratyaya thAya che. suvarvAM avalyamU vinatAyA apatyam; yuvatyA apatyam ne kamaNDalvA apatyam 2 // arthamAM anukrame suparbI (canta); vinatA (jhAvatta); yuvati (tyanta) ane mallU (kanta) nAmane A sUtrathI caz pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI nAmanA Adya svara 3 rU ane Ja ne vRddhi sau che ane Ja Adeza. 'gavarSe 7-4-68' thI nAmanA anya svara rphe Ja ane rU no lopa. no 'Ja0 7-4-66' thI lopa vagere kArya thavAthI saupaLeyaH; vaiteyaH; 37 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mauvartayaH ane jAmanaiya: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH suparNInuM apatya. vinatAnuM apatya. yuvatinuM apatya. kamaNDalanuM apatya. 110611 dvisvarAdanadyAH 6/1/71 // nadIvAcaka nAmathI bhinna dvistarI (be svarathI yukta) -kI; Av; ta ane k pratyayAnta nAmane apatyArthamAM N pratyaya thAya che. A sUtra pU. naM. 6-1-67 nuM apavAda che. vattAyA .apatyam A arthamAM vattA nAmane A sUtrathI yad pratyaya. Agha svara OM ne vRtti:0 7-4-1' thI vRddhi aa Adeza. 'varSe 7-4-68' thI anya jJA no lopa vagere kArya thavAthI vatteyaH Avo prayoga thAya che. artha- dattAnuM apatya. anadyA iti kim ? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba nadIvAcaka nAmane choDIne anya ja dvi svarI - kI sAp ti ane Gga pratyayAnta nAmane apatyArthamAM yad pratyaya thAya che. tethI dvistarI paNa nadIvAcaka sinnA (Avanta) nAmane; ziprAyA apatyam A arthamAM A sUtrathI caN pratyaya thato nathI. parantu 'bornavI0 6-1-67' thI traN pratyayAdi kArya thavAthI saitra: Avo prayoga thAya che. artha- siprAnuM (siprAnadInuM) = apatya. 199|| phlo'nitraH ||2|| gu pratyayAnta nAmane choDIne anya dvistarI (besvaravALA) phArAnta nAmane apatyArthamAM ya (va) pratyaya thAya che. nAmapatyam A arthamAM mi nAmane A sUtrathI caNu pratyaya. 'varSe0 7-4-68' thI nAbhi nAmanA rU no lopa vagere kArya thavAthI nAmeya: Avo prayoga thAya 38 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. artha- nAbhinuM apatya. niga kRti vim ?= A sUtrathI g pratyayAnta nAmane choDIne anya ja dvistarI phArAnta nAmane apatyArthamAM caN pratyaya thAya che. tethI pakSasthApatyam A arthamAM vRkSa nAmane 'sata pheMg 6-1-31' thI vihita g pratyayAdi kAryathI niSpanna dvistarI paNa phag pratyayAnta vAkSi nAmane vakSepatyam A arthamAM A sUtrathI caLa pratyaya thato nathI. parantu 'giga: 6-1-14' thI gAyanaN pratyaya thAya che, jethI vAkSAyaNa: Avo prayoga thAya che. artha-dakSinuM apatya yuvA. dvisvarAdityeva = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba g pratyayAnta nAmathI bhinna dvistarI ja jAtta nAmane apatyArthamAM yad pratyaya thAya che. tethI mItterapatyam A arthamAM bahusvarI matti nAmane A sUtrathI caN pratyaya na thavAthI 'phlo'patye 6-1-28' thI gaLu pratyayAdi kArya thAya che, jethI mArIva: Avo prayoga thAya che. artha- marIcinuM apatya. I72|| zunnAtimyaH 6|1|73|| zuSrAvi gaNapAThamAMnAM zuSra vagere nAmane apatyArthamAM sthaLa (C) pratyaya thAya che. zumrasthApatyam ane vipusthApatyam A arthamAM zubhraM ane viSTapu nAmane A sUtrathI yad pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Adya svara 3 ane rU ne vRddhi sau ane huM Adeza. 'JavarSe0 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI zIdhreyaH ane vaiSTapureyaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- zubhranuM apatya. viSTapuranuM apatya. harU zyAma-lakSaNAd vAziSThe 6 | 1|74 // zyAma ane lakSaLa nAmane vaziSTha svarUpa apatyArthamAM jJaLu pratyaya 39 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. rAmApatya vaziSTha: ane nakSasthApatya vaziSTha: A arthamAM thAna nAmane ane nakSa nAmane A sUtrathI thag(tha)pratyaya. vRdhi.0 7-4-1' thI Adyasvara mAM ne vRddhi mA Adeza. "varSe - 4-68' thI anya no lopa.. vagere kArya thavAthI thAya ane sAkSa vaziSTha: Avo prayoga thAya che. artha kramaza - zyAmanuM apatya vAziSTha. lakSaNanuM apatya vAziSTha. II74|| vikarNa- kuSItakAt kAzyape 6 / 175 // - virSa ane kuSIta nAmane vAyA svarUpa apatyArthamAM ya pratyaya thAya che. vivasthApatyanuM chANa ane puruSIta sthApatyuM A arthamAM vi ane kuSIta nAmane A sUtrathI thaya() pratyaya. Adyasvara ? ane 3 ne "vRdhi:0 -4-1' thI vRddhi che ane zrI Adeza. "mavarSe 7-4-68' thI anya no lopa... vagere kArya thavAthI vaiyaH zAzyapa ane vItaya: zyA: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- vikarNanuM apatya-kAzyapa, kuSItakanuM apatya- kAzyapa. I[71] muko ra dALAdA , dU zabdane apatyArthamAM | pratyaya thAya che. ane tyAre krU nAmane yu Adeza thAya che. eNvoDa patyam A arthamAM jU nAmane A sUtrathI yam (tha) pratyaya ane jU nAmane mRt Adeza. tenA 3 ne vR0 -4-9" thI zrI Adeza vagere kArya thavAthI praveH Avo prayoga thAya che. artha- bhUnuM apatya. II7ddA 40 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANyAderin cA'ntasya 6 / 1177 // vanyAkhyAdri gaNapAThamAMnAM nyALI vagere nAmane apatyArthamAM | pratyaya thAya che. ane tyAre vALI vagere nAmanA anya varNane Drana Adeza thAya che. jyAkhyA Apatyam tathA sumarAyA patyam A arthamAM jyALI ane sumanAmane A sUtrathI iyaLu (tha) pratyaya. tema ja anya ne ane mA ne rUnuM Adeza. "vRdhi:0-4-1' thI vALI nAmanA Adyasvara mAM ne vRddhi mA Adeza. "kR-mai0 7-4-21 thI suma nAmanA 3 ne ane mane vRddhi thI ane mA Adeza vagere kArya thavAthI vAjyAneiya: ane saumAjineya: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-kalyANInuM apatya. subhagAnuM apatya. II7chA kulaTAyA vA 6178 // 308 nAmane apatyAthamAM tham pratyaya thAya che, ane tyAre gudA nAmanA anya varNane vikalpathI rUnuM Adeza thAya che. kuTA nAma bApu pratyayAtta hovAthI pU0 6-7-70" thI tene ghaNuM pratyaya siddha ja che. A sUtranuM praNayana mAtra 6 Adeza mATe che. tethI vA no anvaya 3 AdezanI sAthe ja che. paya pratyayanI sAthe nahi. kuTIyA patyam A arthamAM chuTA (kunyati) nAmane A sUtrathI ya pratyaya; ane kuTA nAmanA anya mA ne vikalpathI rUnuM AdezathI niSpanna vuTinuM + iyaLu ane kuTA + ya A avasthAmAM Adyasvara 3 ne "vRdi:0 7-4-1" thI vRddhi jhI Adeza. "avaLuM, 7-4-68' thI anya mA no lopa vagere kArya thavAthI jIneTi: ane zrIdeva: Avo prayoga thAya che. artha-kulaTAnuM apatya. li781 - 41 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caTakANairaH, striyAM tu lup 6 / 1 / 79 // vaTa nAmane (nAmaprahane tiviziSTa prahAnuM A nyAyathI vaTavI nAmane paNa) apatyamAtra arthamAM chara () pratyaya thAya che, ane strI svarUpa apatyArthamAM te aura pratyayano lopa thAya che. vaTastha (vAyA vA) patyam pumAnuM A arthamAM vaTa nAmane A sUtrathI pratyaya. Adya svara mAM ne "vRdhi.0 7-4-1' thI vRddha nA Adeza. 'avaLuM, 7-4-68' thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI vAra: Avo prayoga thAya che. vaTasyA (vaTachAyA vA) 5 patyani triva: A arthamAM vaTA nAmane strI apatyArthamAM A sUtrathI pratyaya ane teno lopa. vaTavA nAmane strIligamAM lAtuM ra-4-18' thI sApu pratyayAdi kArya thavAthI vaTavA Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - caTakanuM (athavA caTakAnuM paNa) aMpatya. caTaka (athavA caTakA) nA strI svarUpa apatyo. sUtramAM triya tu tu nA sthAne striyAm A pramANenA nirdezathI paNa kArya siddha thAta. paratu paira bhinna pratyAyano bAdha karavA jora nuM vidhAna karI upara jaNAvyA mujaba lupunuM vidhAna karyuM che. anyathA strI apatyamAM aura bhinna pratyaya thAta-e samajI zakAya che. I72I kSudrAbhya eraNa vA 6 / 1 / 80 // AMkha vagere agathI hIna athavA aniyata puruSa - pativALI strIne zudra kahevAya che. sutrArthaka strIliganAmane apatyArthamAM pharajU pratyaya vikalpathI thAya che. chAyA sapatyam ane hAsyA patyanuM A arthamAM zALA ane rANI nAmane A sUtrathI 9 (ra) pratyaya. avaLuM, 7-4-68' thI anya ane no lopa vagere kArya thavAthI Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jALeH ane vAsera Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI paN pratyaya na thAya tyAre krisvarA0 6-1-71' thI dyaN pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI jALeyaH ane vAseyaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - kANI strInuM apatya. dAsInuM apatya. II80 // . godhAyA duSTe NArazca 6 / 1 / 81 // godhA nAmane duSTApatyArthamAM r (bAra) ane ra (FR) pratyaya thAya che. zodhAyA apatyuM tuSTam A arthamAM godhA nAmane A sUtrathI bArI ane bh pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Adya svara o ne vRddhi sau Adeza. 'avaLaeN 7-4-68' thI anya A no lopa vagere kArya thavAthI gaudhAraH ane aughero zodhAyAmahinAtaH Avo prayoga thAya che. artha- sarpathI godhAmAM utpanna apatya. 815 ra - pAnuM ||2|| . naSTa ane pabda nAmane apatyArthamAM bAra (bAra) pratyaya thAya che. khaMTasthApatyam ane paTasthApatyam A arthamAM naSTa ane pabda nAmane A sUtrathI dUra pratyaya. vRddhi:0 7-4-1' thI Adyasvara ga ne vRddhi A Adeza. 'gavarnme0 7-4-68' thI anya no lopa vagere kArya thavAthI nALyAra: ane pALyAra: Avo prayoga thAya che, artha kramazaH jaTanuM apatya. paphTanuM apatya. 82 // catuSpAdbhya eyaJ 6 / 1 / 83 // cAra pagavALA prANIvAcaka nAmane apatyArthamAM yak pratyaya thAya 43 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. vamav6ndhA kapatyam A arthamAM magdar nAmane A sUtrathI gu. (ya) pratyaya. "vRdhi.0 7-4-1" thI Adyasvara mAM ne vRddhi mA Adeza. "tU0 -4-62' thI anya 5 no lopa vagere kArya thavAthI jAmakhvaya: Avo prayoga thAya che. artha- kamaSThalU (pazuvizeSanI jAti) nuM apatya. (A sUtrathI strIliMga nAmone ja upara jaNAvyA mujaba paga pratyayanuM vidhAna che). II8rUA gRSTyAdeH 6 / 1 / 84 // - gRti gaNapAThamAMnAM pRSTi vagere nAmane apatyAthamAM payagu pratyaya thAya che. pR patya ane hRryA apatyam A arthamAM vRSTi ane dRSTi nAmane A sUtrathI in pratyaya. "vRdhi:7-4-1' thI Adya svara # ne vRddhi pAm Adeza. va-68 thI anya phu no lopa vagere kArya thavAthI mardo: ane hArveH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- sRSTinuM apatya hRSTinuM apatya. 84 vADaveyo vRSe 6 / 185 // vaDavI nAmane "vRSa' arthamAM tham athavA thanuM pratyayanuM nipAtana karAya che. je, garbhamAM bIjanuM siccana kare che tene vRSa kahevAya che. vaDavAyA vRSa: A arthamAM vaDavA nAmane A sUtrathI yam athavA | pratyaya. vRdhi.0 7-4-1' thI Adha svara mAM ne vRddhi mA Adeza, 'va, 7-4-68' thI anya vA no lopa vagere kArya thavAthI vAda: Avo prayoga thAya che. artha- baLada. | ke " nuM nipAtana karavAthI baMne pratyayamAMthI ekapaNa pratyaya vaDavA nAmane apatyarthamAM thato nathI. anyathA anyatara pratyaya apatyArthamAM thAta. ll81), Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA0i dAvAdaddA revatyAti gaNapAThamAMnAM revatI vagere nAmane apatyArthamAM pha[ (phavA) pratyaya thAya che. vityA apatyam ane zvAnyA apatyam A arthamAM vatI ane azvapANI nAmane A sUtrathI guru pratyaya. "vRdi: 7-41' thI Adya svara ane ka ne vRddhi che ane mA Adeza. va 4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI vaMti:. ane zAzvapatriva: Avo prayoga thAya che. artha kramazarevatInuM apatya. azvapAlInuM apatya. l8ddA vRddhastriyAH kSepe Nazca 6 / 187 // vRdhapratyayAna strIvAcaka nAmane apatyArthamAM nindA artha gamyamAna hoya to pA ane rUju pratyaya thAya che. nasya vRthApatya strI mA tasthA (IT) yuvApatya niH A arthamAM nA nAmane A sUtrathI ja (34) ane Dum (4) pratyaya. varSe 4-68' thI anya { no lopa vagere kArya thavAthI : ane evo vA nA": Avo prayoga thAya che. artha- gArgInuM ajJAnapitRka yuvApatya. ( nAmane "pavitra 6-7-4ra' thI yagu pratyayAdi kAryathI niSpanna kartha nAmane "go. ra-467thI kI pratyaya. 'mAya pharyA. ra-4-86' thI 3 nI pUrvenA ma no lopa. "tadhataya0 -4-22 thI 6 no lopa vagere kArya thavAthI mA cAvo prayoga thAya che.) 10aa prAturtha dAdA apArthamAM prAtR nAmane vya pratyaya thAya che. turaMpatyam A ' 45 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthamAM tu nAmane A sUtrathI vya pratyayAdi kArya thavAthI prAtRtva: Avo prayoga thAya che. artha- bhAIno putra. 88 // IyaH svasuzca 6 / 1 / 89 // bhrAtR ane svasR nAmane apatyArthamAM Dva pratyaya thAya che. bhrAturapatyam ane svasurapatyam A arthamAM prat ane svasR nAmane A sUtrathI ca pratyaya vagere kArya thavAthI prAtrIyaH ane svajJIyaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- bhAInuM apatya. benanuM apatya. 865 mAtR-pitrAde rDeyaNIyaNI 6 / 1 / 90 // mAtR ane pitR nAma AdimAM che jenA ane svadR nAma che antamAM jenA evA mAtRttu ane pitRvR nAmane, apatyArthamAM ayar ane paN pratyaya thAya che. mAtRsupatyam ane pitRnupam A arthamAM mAtRvR ane pitRvRnAmane A sUtrathI kevaLa (va) tema ja vaN (va) pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI pitR nAmanA rU ne vRddhi che Adeza. DevaL nI pUrvenA svaslR nAmanA Rno 'Dityanya0 2-1-164' thI lopa vagere kArya thavAthI mAtRseyaH; mAtRprIya, vaitRtvameyaH ane paitRdrIyaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- mAtAnI benanuM apatya. pitAnI benanuM apatya. // 60 // zvazurAdyaH 6 / 1 / 91 // zvazurI nAmane apatyArthamAM ya pratyaya thAya che. zvasurasthApRrtI A 46 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthamAM zvasura nAmane A sUtrathI ya pratyaya. va. 7-4-68 thI zvara nAmanA anya ma no lopa.vagere kArya thavAthI zvazurva: Avo prayoga thAya che. artha- sasarAnuM apatya- sALo. kA. jAtau rAjJaH 6 / 1 / 92 // jAti artha gamyamAna hoya to rAnanuM nAmane apatyAthamAM ya pratyaya thAya che. rananuM nAmane rAphoDapatyam A arthamAM A sUtrathI ya pratyaya... vagere kArya thavAthI rana : Avo prayoga thAya che. artha- kSatriya. rAganuM + ya A avasthAmAM joDapa0 4-60' thI nA lopanI prApti hatI. teno "norve re 7-4-ba9' thI niSedha thAya che. rA. kSatrAdiyaH 61193 // jAti artha gamyamAna hoya to kSatra nAmane apatyArthamAM rU pratyaya thAya che. kSatriyApatyam A arthamAM kSatra nAmane apatyAthamAM rUya pratyaya. rU nI pUrvenA anya 3 no "vaLuM7-4-68' thI lopa.... vagere kArya thavAthI kSatriya Avo prayoga thAya che. artha- kSatriya. zarUA. mano' ryANI pazcAntaH 6 / 1 / 94 // jAti artha gamyamAna hoya to manu nAmane apatyArthamAM ya ane laghu pratyaya thAya che. ane tyAre manu nAmanA antamAM 6 no Agama thAya che. manoraMpatyani A arthamAM manu nAmane A sUtrathI 2 ane 3[ (ST) pratyaya; temaja manu nAmanA ane 6 no Agama. [ pratyayanI pUrve manu nAmanA 3 ne "vRdhi0 7-4-1' thI nA Adeza.... vagere kArya thavAthI 47 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyA ane mAnuSA: Avo prayoga thAya che. artha- manuSyajAti. mANavaH kutsAyAm 6 / 1 / 95 // nindA artha gamyamAna hoya to apatyArthamAM vihita autsargika | pratyaya paramAM hoya to manu nAmanA 6 ne | AdezanuM nipAtana karAya che. manorapatyam A arthamAM manu nAmane sau pratye 6-28' thI san () pratyaya. "vR0i 7-4-1' thI Adya svara ne vRddhi nA Adeza. "sva. 4-70 thI 3 ne navuM Adeza. A sUtrathI 4 ne Adeza vagere kArya thavAthI mAnava: Avo prayoga thAya che. artha- manunuM mUkha, apatya. 21 kulAdInaH 6 / 1 / 9 / / kevala kutta nAmane tema ja guruta nAma che antamAM jenA evA kuttAnta nAmane apatyArthamAM na pratyaya thAya che. duhuyApatya ane uttApatyam A arthamAM vahu9tta nAmane ane chatta nAmane A sUtrathI ja pratyaya. "lavaLuM, 7-4-68 thI nA pratyAyanI pUrvenA anya no lopa vagere kArya thavAthI vahukuttIraH ane kutIna: Avo prayoga thAya che. artha kramaza - sArA kulanuM apatya, kulIna. ahIM yAda rAkhavuM ke pU. naM. 6-127' thI samAsamAM phakta nAmane ane paga pratyayano niSedha karAyo che. tethI ahIM kRttAnta ane kevala kRta nAmanuM grahaNa thAya che. IIBddA - 48 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ghegAvanAre rA dAvALA kevala na nAmane ane na nAma che antamAM jenA evA vRttAnta nAmane; na nAma samAsamAM na hoya to apatyArthamAM vikalpathI ya ane gU (%) pratyaya thAya che. gurutvacApatyam ane vahunApatyam A arthamAM vana nAmane ane vadura nAmane A sUtrathI ya ane gu pratyaya. "mavarSeo -4-68' thI anya ma no lopa. yavan pratyAyanI pUrve Adya svara 3 ane 4 ne vRddhi pI ane bA Adeza vagere kArya thavAthI nya: vaDhIneya: ane vahunya: vAdu9tteyava: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ya ane an pratyaya na thAya tyAre guru ane vadura nAmane "kAvInaH 6-7-16 thI rUMna pratyayAdi kArya thavAthI pharInaH ane vahurInaH Ava prayoga thAya che. artha kramazaH -kulIna. sArA kulanuM apatya. samAsa ti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kA zabda samAsamAM na hoya to ja kevala 7 nAmane ane tAnta nAmane apatyArthamAM ya temaja yenuM pratyaya thAya che. tethI zani (gA tattam) nAmane A sUtrathI 3 temaja yen pratyaya thato nathI; parantu upara jaNAvyA mujaba pratyayAdi kArya thAya che. jethI nATya - kunIna: Avo prayoga thAya che. artha- zrImanta kulanuM apatya. zA duSkulAdeyaNa vA 6 / 1 / 98 // 3ytta nAmane apatyArthamAM vikalpathI puNya pratyaya thAya che. kuchuyApatyam A arthamAM duSkA nAmane A sUtrathI ya (tha) pratyaya. vRdhi.0 7-4-9" thI 6 nA 3 ne vRddhi mI Adeza. 'avaLuM 7-4-68' thI anya no lopa.... vagere kArya thavAthI sauotaiya: Avo - 49 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI tha[ pratyaya na thAya tyAre phAvInaH -1-26' thI ra pratyayAdi kArya thavAthI tuTInaH Avo prayoga thAya che. artha- kharAba kulanuM apatya. 28 mahAkulAd vA'jInau 61199 // mahatta nAmane apatyArthamAM kam (ka) ane naga () pratyaya vikalpathI thAya che. mahAkunApatyam A arthamAM mahatta nAmane A sUtrathI san ane nam pratyaya. "vRddhi:7-4-9 thI Adya svara mAM ne vRddhi mA Adeza. varSe 7-4-68 thI anya ma no lopa. vagere kArya thavAthI mAhitti: ane mAhikuttIna: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI maga ane nagna pratyaya na thAya tyAre mAtA nAmane "nAvInaH 6--16 thI ra pratyayAdi kArya thavAthI mAnIna: Avo prayoga thAya che. artha- moTAkulanuM apratya. sUtramAM mahatta A pramANe mA nI sAthe pATha hovAthI mahatAM chattam mahattam tasthApatyam A arthamAM mahatta nAmane A sUtrathI san ane nam pratyaya thato nathI ...11 kuvadiyaH 6 / 1 / 100 // kuri gaNapAThamAMnAM kuru vagere nAmane, apatyArthamAM ca (1) pratyaya thAya che. yuropani ane zorapatyAna A arthamAM kuru ane za nAmane A sUtrathI ca (5) pratyaya. vRdha:7-4-1' thI Agha svara 3 ane 1 ne vRddhi mI ane mA Adeza. "svayaM0 -4-70" thI nAmanA anya 3 ne evuM Adeza vagere kArya thavAthI kIvyA. ane zAvyA: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kunA. apatyo. pa0 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakunA apatyo. 1900 tAH sarave dAU10 sagran nAmane kSatriya svarUpa apatyArthamAM gya pratyaya thAya che. sagrano patyam A arthamAM A sUtrathI samrALu nAmane 5 () pratyaya. vR0i 7-4-1' thI Adya svara ne vRddhi mA Adeza vagere kArya thavAthI sAmrAH kSatriyaH Avo prayoga thAya che. artha-kSatriya. 101 senAntA-smAlim = dAkArA sena zabda antamAM che jenA te senAnta nAmane; "' (karanAra) arthavALA nAmane ane rukSmaLa nAmane apatyArthamAM rUnuM ane gya pratyaya thAya che. hariyeLasthApatyam tambuvAvasthA-Dapatyam ane sUkSmAcApatyam A arthamAM senAnta hariyeLa nAmane kArvarthaka taDuvAya nAmane ane rUkSma nAmane A sUtrathI rUnuM (pha) ane ... (5) pratyaya. "vui.0 7-4-1 thI Adyasvara mAM ne vRddhi mA Adeza. varSe 7-4-68' thI anya no lopa vagere kArya thavAthI dariLi: hAriveSa: tAtuvAHi tAtuvA: ane anaH sAmrakhya Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- hariSaNanuM apatya. vaNakaranuM apatya. lakSmaNanuM apatya. 10rA suyAna sauvIraplAniga dA 10rUA. sauvIra dezamAMnA arthamAM vAcaka yuvAnanuM nAmane apatyArthamAM kAninu(kAni) pratyaya thAya che. suyAno patyam A arthamAM sudhAmanuM nAmane A sUtrathI kAninuM pratyaya. vRdhi:- 7-4-1' thI 3 ne vRddhi zrI Adeza. suyAmanuM nAmanA man no, noDav0 7-4-67 thI lopa 51 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagere kArya thavAthI sIyAmAyaniH Avo prayoga thAya che. artha-suyAmanuM apatya. 103 pANTAhRti-mimatANNazca 6 / 1 / 104 // sauvIrArthaka (sauvIra dezamAMnA arthamAM vAcakopAkhyAti ane mimata nAmane apatyAthamAM na ane kAryAninuM pratyaya thAya che. pANTAhRterapatyam bhane mimatasyApatyam mA mama pANTAhRti bhane mimata nAmane A sUtrathI ja (ka) ane mAryAniga (mAri) pratyaya. vaLuM, -4-68 thI anya DuM ane 3 no lopa. nita nAmanA DuM ne vuiH0 7-4-1' thI vRddhi che Adeza vagere kArya thavAthI pAchuta: pArTUtAnA ane mamataH mamatAni Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- pATAhatinuM apatya(sauvIranuM gotrApatya). mimatanuM apatya (sauvIranuM gotrApatya). +904o. bhAgavitti-tArNabindavA''kazApeyAnnindAyAmikaNa vA 6 / 1 / 105 // vRdudhapratyayAna sauvIrArthaka mAvitti tAvivava ane prAkazAve nAmane nindA artha jaNAto hoya to yuvApatyArthamAM vikalpathI rU| pratyaya thAya che. mA virapatya yuvA (ninja)tALavivasthApatya yuvA (nittva:) ane AzApeyasthApatyam yuvA (nizva:) A arthamAM mAvitti tAvidrava ane zAreya nAmane A sUtrathI [ pratyaya. "savaLuM 7-4-68' thI nAmanA anya svara rU no ane 5 no lopa vagere kArya thavAthI mA-vitti: tAvivi ane zAyi: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI rU| pratyaya na thAya tyAre mAvittiva nAmane "gagaH 6-1-14 thI gAyananuM pratyaya; ane * tALavivava tathA vizApeya nAmane zata 6--rU' thI phuga pratyaya pa2 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa3 Arya vAyI bhAgavittAyanaH tArNabindaviH bhane AkazApeyiH bho prayoga thAya che. artha kramazaH- bhAgavittinuM (sauvIranuM) yuvApatya zaTha. tANabindavanuM (sauvIranuM) yuvApatya zaTha. AkazApeya (sauvIra)nuM yuvApatya 26. (bhagavittasyApatyam tRNabindorapatyam bhane akazApasyApatyam // arthamA bhagavitta tRNabindu bhane akazApa mane anume 'ata iJ 6-131' thI; 'uso'patye 6-1-28' thI bhane, 'zubhrAdibhyaH 6-1-73' thI iJ aN ane eyaN pratyayA: 4 thavAthI bhAgavitti tANabindava bhane AkazApeya nAma banecha.) // 105 // sauyAmAyani-yAmundAyani-vAAyaNerIyazca vA 6 / 1 / 106 // vRdhapratyayAnta sauvIrA sauyAmAyani yAmundAyani ane vArSyAyaNi nAmane nirja artha gamyamAna hoya to yuvApatyArthamAM ra ane rU| pratyaya Caseuii yAya che. sauyAmAyanerapatyaM yuvA nindyaH; yAmundAyanerapatyaM yuvA nindyaH ane vAAyaNerapatyaM yuvA nindyaH // arthamA sauyAmAyani yAmundAyani bhane vArSyAyaNi namAne. bhA. sUtrathI. Iya bhane ikaN pratyaya. 'avarNe0 7-4-68' thI. antya i no do5 kare ye . sauyAmAyanIyaH, sauMyAmAyanikaH; yAmundAyanIyaH yAmundAyanikaH ane. vAAyaNIyaH, vArSyAyaNikaH bhAko prayoga thAya. cha. vipakSamA mA sUtrathA Iya ane. ikaN pratyaya. na. thAya. tyAre 'uso'patye 6-1-28' thI aN pratyaya. 'jidArSA0 6-1-140' thI te aN pratyayano do5. 3 Arya vAthI sauyAmAyaniH; yAmundAyaniH mane vArSyAyaNiH mAvo prayoga thAya che. artha kramaza sauyAmAyani (sauvIra) nuM yuvApatya ninda. yAmudAyane (sau2) nu yuvApatya landha. vAghyAyalina (sauvIranu.) yuvApatya nindha. (suyAmno vRddhApatyam; yamundasya vRddhApatyam; bhane vRSasya vRddhApatyam a. abhai suyAman; yamunda bhane vRSa nAmane bhAnubha; 'suyAmnaH0 6-1 pa3 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103' thI AyaniJ pratyaya; 'tikAde0 6-1-107' thI AyaniJ pratyaya; ne 'dagu-kozala0 6-1-108' thI yAyaniJ pratyaya vagere artha thavAthI sauyAmAyani yAmundAyani jane vArSyAyaNi nAma jane che.) // 106 // tikAderAyaniJ 6 / 1 / 107 / / tikAdi gApAmAMnAM tika vagere nAmane apatyArthamAM AyaniJ pratyaya thAya che. tikasyApatyam ne kitavasyApatyam // arthabhAM tika khane kitava nAmane khA sUtrathI AyaniJ pratyaya. 'vRddhiH 0 7-4-1' thI khAdya svara i ne vRdhi ai Ahe. 'avarNe0 7-4-68' thIM antya a no sopa vagere dvArya thavAthI taikAyaniH ane kaitavAyaniH khAvo prayoga thAya che. artha amazaH- ti'nuM apatya dvitavanuM apatya. // 107 // dagu - kozala- karmAra-cchAgavRSAd yAdiH - 6 / 1 / 108 // dagu kozala karmAra cchAga ne vRSa nAmane apatyArthabhAM yAyaniJ (yAyani) pratyaya thAya che dagorapatyam kozalasyApatyam karmArasyApatyam cchAgasyApatyam ane vRSasyApatyam arthabhAM khA sUtrathI yAyaniJ (yAdirAyaniJ) pratyaya. 'vRddhiH 0 7-4-1' thI khAdya svara a o ane R ne vRddadhi A au jane Ar Ahe. 'asvaya0 7 - 4 -70' thI antya u ne av Aheza. 'avarNe0 7-4-68' thI antya a no sopa vagere kArya thavAthI dAgavyAyaniH kauzalyAyaniH kArmAryAyaNiH chAgyAyaniH ane vArSyAyaNiH Avo prayoga thAya che. artha umaza:- hagunuM apatya. jhezasanuM apatya. durbhArinuM apatya. chAganuM apatya. vRSanuM apatya. // 108 // 54 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiralabaH dAkA201. vRddhApatyArthaka gaLu (4)pratyayAnta vistarI (be svara che jemAM te) nAmane apatyArthamAM sAyanim (kAna)pratyaya thAya che. vartupatyam A arthamAM soDapatye 6-1-28' thI c nAmane maLu pratyaya....vagere kArya thavAthI niSpanna [ pratyayAnta kisvI chAtra nAmane vargasthApatyanuM A arthamAM A sUtrathI gAninuM pratyaya. va. 7-4-68' thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI vALa: Avo prayoga thAya che. arthakatanA vRddhApatyanuM apatya. 10 avRddhAd do navA 6 / 1 / 110 // vRddhApatyArthaka pratyayAta nAmathI bhina, kusaMjJaka nAmane apatyArthamAM gAnis pratyaya vikalpathI thAya che. pramukhasthApatyam A arthamAM (Amaputa nAmane sU.. 6-1-8' thI .saMjJA thAya che.) A sUtrathI kAniga (kAna) pratyaya. "mavarSe 7-4-68' thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI prabhutAniH Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gAnis pratyaya na thAya tyAre gata phugu 6-1-rU0" thI phugu pratyayAdi kArya thavAthI gAmRta: Avo prayoga thAya che. artha-AmraguptanuM apatya. 110. putrAnta dAphAza putra zabda che antamAM jenA evA kusaMjJa nAmane vikalpathI kAyanim pratyaya thAya che. putrayApatyam A arthamAM vRdhirva6-1-8' thI papa Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vihita Tu saMzaka uputra nAmane A sUtrathI bAyanik pratyaya. 'JavarSe 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI gAnputrALi: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gAyanik pratyaya na thAya tyAre 'jhata g 6-1-31' thI g pratyayAdi kArya thavAthI mIputri: Avo prayoga thAya che. artha- gArgInA putranuM apatya. gArnaputrAnti: ahIM yapi sU.naM. 6-1-160 thI JAyarniMg pratyaya siddha hovA chatAM A sUtranuM praNayana; sU.naM. 6-1-112 thI no Agama na thAya- e mATe che. A sUtranA vikalpapakSamAM sU. naM. 6-1112 thI Agama thAya tyAre IputrAyaLiH Avo trIjo prayoga paNa thAya che.... ItyAdi bRhavRttithI samajI levuM.... ||999|| dharmi-varmi-gAreTa-vAya-vAva-kUvA-vAvinAbve kazcAnto 'ntyasvarAt 6 / 1 / 112 // carmin varmin gAreTa kArkaTya kAka lar3akA ne vAkina nAmane temaja 'putra' zabda che antamAM jenA evA putrAnta putaMjJaja nAmane apatyArthamAM vikalpathI gAyanig pratyaya thAya che. ane gAyanig pratyayanA yogamAM nAmanA anyasvaranI paramAM no Agama thAya che. carmiNo'patyam; varmiNo'patyam; gAreTasyApatyam; kArkaTyasyApatyam; kAkasyApatyam; laGkAyA apatyam; vAkinasyApatyam ane gArgIputrasyApatyam; A arthamAM anukrame rmi, varmina, peTa, vhATya, vyA, hA ane yAni nAmane tema ja Rputra nAmane (pU.naM. 6-1-8 thI vihita tusaMjJaSTha nAmane) A sUtrathI AyaniJa (Ayani) pratyaya; tema ja varmina vagere nAmanA antyasvaranI paramAM jUno Agama. 'vRtti:0 7-4-1' thI Aghasvara maiM ne vRddhi nA Adeza. varminuM ane min nA 6 no "nauDa560 7-4-66' thI lopa.. vagere kArya thavAthI anukrame 56 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cArmikAyaNiH; vArmikAyaNiH; gAreTakAyaniH; kArkaTyakAyaniH; kAkakAyaniH; rAvAni, vAvivAHi ane paffputrachAyaH Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gAnis pratyaya na thAya tyAre varSanuM ane vana nAmane "sIga patye 6-7-28' thI gaLu pratyaya. reTa chAvara ane vAvina nAmane tema ja putra nAmane 'ta phuga 6-1-rU9 thI phugu pratyaya; ane zAstra nAmane tathA aa nAmane "gagaH 6-914' ane "kisvara 60 6--79' thI anukrame sAyana| ane | pratyaya vagere kArya thavAthI vArSika, varSa:, Ti: kArbaTyayana, vika, zrAva: vAviniH ane putri Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- carmInuM apatya. varmInuM apatya. gAreTanuM apatya. kAkaTyanuM apatya. kAkanuM apatya. lakkanuM apatya. vAkinanuM apatya. gAgaputranuM apatya. 1992 arorAne prAyaH dArA Tu saMjJaka nAmone choDIne anya nAmane apatyArthamAM prAyaH (prayogAnusAra) mAni pratyaya vikalpathI thAya che. suvu sthApatyam A arthamAM suvuLa nAmane A sUtrathI gAni pratyaya. vaLuM7-4-68' thI anya 4 no lopa vagere kArya thavAthI jupuchAyaniH Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gAyana pratyaya na thAya tyAre "ta phuga 6-1-rU' thI phuga pratyaya. vRdhi:0 7-9 thI Adyasvara 3 ne vRddhi mI Adeza vagere kArya thavAthI tIvRHi Avo prayoga thAya che. arthavyucukanuM apatya. prAya ti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kusaMga nAmathI bhinna nAmane apatyArthamAM prayogAnusAra ja . gAyana pratyaya vikalpathI thAya che. tethI rakSApatyam A arthamAM takSa nAmane A sUtrathI mAni pratyaya na thavAthI upara jaNAvyA mujaba phugu pa7 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyayAdi kArya thavAthI 991 kSaH Avo prayoga thAya che. artha-dakSanuM apatya. rASTra-kSatriyAt sarUpAd rAjA'patye diraJ 6 / 1 / 114 // : - rASTravAcaka nAma sarUpa (samAna varNavALA) kSatriyavAcaka nAmane ane kSatriyavAcaka nAma sarUpa rASTravAcaka nAmane kramazaH- apatyArthamAM ane rAjA svarUpa arthamAM san pratyaya thAya che ane tene di saMjJA thAya che. kSatriyavAcaka ane rASTravAcaka viveda nAmane kramaza - apatyArthamAM ane kSatriya-rAjA arthamAM A sUtrathI manuM pratyaya ane banne dri saMjJA. vaduSya0 6-1-24' thI gu no lu, (lopa)... vagere kArya thavAthI vidya: satyani nAno vA Avo prayoga thAya che. artha-videhadezanA rAjAo athavA videhadezanA kSatriyonA apatyo. sarapaviti vimu? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba rASTra ane kSatriya vAcaka nAmathI sarUpa ja kSatriya ane rASTra vAcaka nAmane anukrame apatya ane rAjAthamAM dri saMjJaka nuM pratyaya thAya che. tethI surASTrAdhA rAnA A arthamAM surASTra nAmane ; (te nAma rASTravAcaka che. paraMtu kSatriyavAcaka na hovAthI sarUpa nathI.) A sUtrathI dri saMzaka pratyaya thato nathI. parantu kaIvaSamya: 6-rU-45 thI gu pratyaya thAya che. jethI Adya svara 3 ne "vRdhi:0 7-4-9" thI vRddhi karI Adeza. "avaLuM, 7-4-68 thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI saurASTro nA Avo prayoga thAya che. arthasurASTradezano rAjA. ahIM yAda rAkhavuM ke vivedAnAM nAnogapatyani vA A arthamAM upara jaNAvyA mujaba vidA: Avo prayoga thAya che. ekavacana dvivacanamAM to tAdRza di saMjJaka - pratyayano lu thato na hovAthI vaida: ane vaidya Avo prayoga thAya che. 1998 58 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAndhAri - sAlveyAbhyAm 6 / 1 / 115 // kSatriyavAcaka nAmanA sarUpa (samAnavarNavALA) rASTravAcaka nAkhyAri ane sAtvei nAmane temaja rASTravAcaka nAmanA sarUpa kSatriya vAcaka nyAri ane sArve nAmane anukrame rAjAthamAM ane apatyArthamAM dri saMjJaka - pratyaya thAya che. laghuvRttimAM yathAsahya pada tAdRza rASTrArthaka nAmane rAjAthamAM ane tAdRza kSatriyArthaka nAmane apatyArthamAM-ekAdaza yathAsakhyArthaka che. nyAri nAmane rAjAthamAM ane sAtvei nAmane apatyArthamAM - etAdRza yathAsaMkhyArthaka nathI. kAraNa ke sUtropAtta dvivacanathI vacanabhedanA kAraNe tenI nivRtti thAya che. jyArIMAM rAnInoDapatyAni vA ane sAtveiyAnAM nAno patyAni vI A arthamAM gari ane sAnthaya nAmane A sUtrathI ki saMjJaka sam () pratyaya. teno "vaduSya0 6-7-124 thI lupu (lopa)...ityAdi kArya thavAthI vALyAH ane sAnveyAAvo prayoga thAya che. artha kramazaH- gAndhAri dezanA rAjAo. gAdhAri kSatriyonA apatyo. sAlveya dezanA rAjAo. sAlve kSatriyonA apatyo. A sUtra sU.. 6-1-18 nuM apavAda che. 199NI pu% - mApa - tijJA - sUrata - dvisvarA dAdA kSatriyavAcaka nAmanA sarUpa (samAnavarNavALA) rASTrAIka puTha mAgha tti ane zUrama nAmane temaja kicarI (be svaravALA) nAmane rAjAthamAM; tathA rASTravAcaka nAmanA sarUpa kSatriyArthaka puru mAgha vani ane ramata nAmane temaja kisvarI nAmane apatyArthamAM na pratyaya thAya che. ane tene (A sUtrathI) di saMjJA thAya che. ahIM kizvarI nAmanA upAdAnathI pura nAmanuM grahaNa thaI zakatuM hovA chatAM tenuM pRthar grahaNa pa9 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te asarUpa hovA chatAM tene maLu pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thAya e mATe che. puruM nAma rASTravAcaka nathI. paraMtu kSatriya vAcaka che. purorapatyam; magadhAnAM rAjA'patyaM vA; kaliGgAnAM rAjA'patyaM vA; zUramasasyApatyam zUramasAnAM rAjA vA; aGgAnAM rAjA aGgasyApatyaM vA; A arthamAM zuddha madha ti zrama ane kA nAmane A sUtrathI di saMjJaka | pratyaya; "vRHi sva7-4-1' thI Adya svara 3 4 ane B ne vRddhi ma ma ane kI Adeza. "avaLuM, 7-4-68 thI anya no lopa. "svayao -4-70" thI anya 3 ne savuM Adeza vagere kArya thavAthI vIravaDamAgha zAstri; zarama ane ro: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- puru kSatriyanuM apatya. magadhadezano rAjA athavA magadha kSatriyanuM apatya. kaliga dezano rAjA athavA kalinga kSatriyanuM apatya. zramayano rAjA athavA zramaNa kSatriyanuM apatya. ajJadezano rAjA athavA ajJakSatriyanuM apatya. 199ddA sAlvAMza-pratyagraya-kalakUTA'zmakAdi 6 / 1 / 117 // kSatriya vAcaka nAmanA sarUpa rASTra vAcaka evA--sAvaMza (sAtvaphleza no aMza) vAcaka nAma; pratyagraMtha nAma; chUTa nAma tema ja vAramaw nAmane rAjAthamAM ane rASTra vAcaka nAmanA sarUpa kSatriya vAcaka evA sArvIza vAcaka nAma tema ja prayautha chUTa ane prazna nAmane apatyArthamAM dri saMjJaka phuga pratyaya thAya che. TuvarAja rAnA udumbarasyApatyam; pratyagrathAnAM rAjA pratyagrathasyApatyam; kalakUTAnAM rAjA chUTasthApatya; ane ramajhAna nA karamasthApatyam A arthamAM anukrame kuvara prathatha phUTa ane garama nAmane A sUtrathI phuga pratyaya ane tene di saMjJA. vRddhidha.0 7-4-1' thI Adyasvara 3 ane 4 ne vRddhi strI ane mA Adeza. varSo 4-68' thI anya 3 no 60 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lopa vagere kArya thavAthI khIdurvArika, prAyathiH, zAkUTira ane gADmavi: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH udumbarano rAjA athavA tenuM apatya. pratyagrathano rAjA athavA tenuM apatya. kalakUTano rAjA athavA tenuM apatya. azmakano rAjA athavA tenuM apatya. 99LA . du-nAdi-kurvit-kozalA'jAdAJjyaH 6 / 1 / 118 // kSatriya vAcaka nAmanA sarUpa (samAna varNavAlA) rASTra vAcaka evATu saMjJAvALA nAma; che AdimAM jenA te nADhi nAmanuM puruM nAma; phaRIkta nAma; vozaruM nAma ane enA nAmane rAjAthamAM; tema ja rASTra vAcaka nAmanA sarUpa kSatriyavAcaka evA Tu saMjJaka, nakArAdi, guru, phuratta, hoza ane enA nAmane apatyArthamAM kri saMjJaka ... (4) pratyaya thAya che. sAvaMAnAM rAjA ugAnDajhApatya, niSathAnAM sagA niSadhasyApatyam; kurUNAM rAjA kurorapatyam; avantInAM rAjA avanterapatyam; kozalAnAM rAjA kozalasyA'patyam bhane ajAdAnAM rAjA ajAdasyA'patyam A arthamAM gISTha huM saMjJaka), niSada (nakArAdi); guru, zakti (phArIta); vozaruM ane nA nAmane A sUtrathI ... (7) pratyaya ane tene di saMjJA. "vRddidha:0 7-4-1' thI Adyasvara 3 tathA go ne anukrame vRddhi mA nI che tathA zrI Adeza. varSe 7-4-68' thI anya sa tathA rU no lopa. anya 3 ne "svaya0 -4-70' thI savuM Adeza vagere kArya thavAthI gAvuM naiSadhya; vaddIvya ; mAnya; auza: ane mAnoH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- ambaSThano rAjA athavA tenuM apatya. niSadhano rAjA athavA tenuM apatya. kuTano . rAjA athavA tenuM apatya. avantino rAjA athavA tenuM apatya. kozalano rAjA athavA tenuM apatya. ajAjano rAjA athavA tenuM apatya. 1998. - 61 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANDo DraryaN 6 / 1 / 119 // kSatriya vAcaka nAmanA sarUpa rASTra vAcaka pAnDu nAmane rAjArthamAM ane rASTra vAcaka nAmanA sarUpa kSatriyavAcaka pATTu nAmane apatyArthamAM dri saMzaka caLu (7) pratyaya thAya che. pAnUnAM rAnA ane pANDopatyamU A arthamAM pAkku nAmane A sUtrathI maLu (5) pratyaya ane tene dri saMzA. "hityanya0 2-1-174' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI pADyuM: Avo prayoga thAya che. artha- pA udezano rAjA athavA tenuM apatya. ALu pratyayamAM N anubandha vRddhinuM nimitta che. vRddhinimittaka kuMvat bhAvanA niSedha mATe te anubandhanuM ahIM upAdana che. tethI pADyA mArya: ahIM sU. naM. 'rU-2-ba' thI kuMvAvano niSedha thayo ||99o|| che. zakAdibhyo dre lup 6 / 1 / 1.20 // zAvi gaNapAThamAMnAMza vagere (prayogathI gamya) nAmathI paramAM rahelA tri saMzaka pratyayano stupu -lopa thAya che. zAnAM rAnA zasthApatyanuM A arthamAM tema ja yavanAnAM rAnA yavanasthApatyam A arthamAM zaru ane yavana nAmane anukrame 'purumAdha0 6-6-116' thI tri saMzaka gaN ane 'rASTra - kSatriyA0 6-6-114' thI Jag (dri saMjJaka) pratyaya. A sUtrathI aN ane JaJa pratyayano lopa vagere kArya thavAthI za: ane yavana: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- zadezano rAjA athavA tenuM apatya. yavanadezano rAjA athavA tenuM apatya. 120 // te 62 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuntyavanteH striyAm 6 / 1 / 121 // ruti ane gavatti nAmathI paramAM rahelA di saMjJaka gya pratyayano artha strI hoya to te di saMjJaka pratyayano lupu thAya che. vuntarapatya strI ane navantarapatya strI A arthamAM du-nAri0 6-1-18' thI vihita tti ane kSatti nAmathI paramAM rahelA di saMjJaka gya pratyayano A sUtrathI lupU. kRtti ane pravatti nAmane "nurmAtaH ra-4-72 thI 3 (6) pratyaya vagere kArya thavAthI kuntI ane kavanta Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kuttinuM apatya strI. avantinuM apatya strI athavA kuntidezanI rANI. avantidezanI rANI. tripati vim = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kutti ane. gavati nAmathI paramAM rahelA di saMjJaka pratyayano artha strI hoya to ja teno lupu thAya che. tethI kuttera tya punAnuM kuntInAM nAnA vA A arthamAM kRtti nAmane upara jaNAvyA mujaba thayelA di saMjJaka gya pratyayano A sUtrathI lopa thato nathI. tethI Adya svara 3 ne "vRdha.0 7-4-9" thI vRddhi A Adeza. "avaLuM, 7-468' thI anya rU no lopa vagere kArya thavAthI vItya: Avo prayoga thAya che. artha- kuttinuM apatya puruSa athavA kutti dezano rAjA. 3o dAkA2rA kuru nAmathI paramAM rahelA di saMjJaka gya pratyayano artha strI hoya to te di saMjJaka gya pratyAyano lopa vikalpathI thAya che. yuropatya strI A arthamAM guru nAmane "punAvi. 6-1-18' thI ki saMjJaka gya pratyaya. teno A sUtrathI lopa. pura nAmane strIliMgamAM "toDauLa0 ra-4-7rU' thI 5 pratyayAdi kArya thavAthI : Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM 63 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sUtrathI gya pratyayano lopa na thAya tyAre Adya svara 3 ne "vRdha:0 -4-9" thI vRddhi mI Adeza. anya 3 ne "asva. 7-4-70 thI savuM Adeza. zIravya nAmane strIliMgamAM ra0 ra-4-78' thI kI pratyaya ane tenI pUrve DAyan no Agama. "hityajya 2-1-104' thI zIra nA anya 4 no lopa vagere kArya thavAthI vIravyAya Avo prayoga thAya che. artha-kurunuM apatya strI. 9rarA derANo'prAcya-bhargAdaH 6 / 1 / 123 // - prAdhya dezavAcaka nAma ane kavi gaNapAThamAMnAM nAmane choDIne anya nAmathI paramAM rahelA ki saMjJaka - ane e pratyayano artha strI hoya to teno lopa thAya che. senApatya strI A arthamAM zUrasena nAmane "rASTra-kSatriyA6-1-104 thI ki saMjJaka - pratyaya. teno A sUtrathI lopa. zUrasena nAmane "gaLa0 -4-20" thI kI pratyaya vagere kArya thavAthI zUralenI Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte madrasthApatya trI A arthamAM madra nAmane puru-mAdhava 6-1-16thI ki saMjJaka | pratyaya. teno A sUtrathI lopa. upara jaNAvyA mujaba madra nAmane kI pratyaya vagere kArya thavAthI maddI Avo prayoga thAya che. artha kramazaHzUrasenanuM apatya strI. madranuM apatya strI. prAdhyAtivarnana mui?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba prAdhya dezavAcaka ane bhAvi gaNapAThamAMnAM nAmathI bhinna ja nAmathI paramAM rahelA ki saMjJaka - ane san pratyayano artha strI hoya to te di saMjJaka gaLu ane maga pratyayano lopa thAya che. tethI pUgyAnasthApatya strI ane sthApatya strI A arthamAM pathvIna nAmane ane ma nAmane upara jaNAvyA mujaba anukrame - ane manu pratyayatene di saMjJA. te di saMjJaka aju ane pratyayano A sUtrathI lopa thato nathI. jethI Adya svara ne "vRdi:0 -4-9 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI vRddhi nA Adeza. anya ka no "varSe 4-68 thI lopa vagere kArya thavAthI pADyAnI ane mA Avo prayoga thAya che. arthapaccAlanuM apatya strI. bhaganuM apatya strI. (phU.. -1-220) thI dri nI anuvRtti cAlu hovA chatAM dri nuM A sUtramAM je grahaNa che. te anyAdhikAramAM paNa vihita ki saMjJaka pratyayanA lopa mATe che. e bRhadravRttithI jANavuM. 72rUA bahurvatrivAn dAjhA 24mA . pratyayArtha strI na hoya to, bahutvaviziSTArthaka di saMjJaka pratyayano athAt pratyayArtha bahutvaviziSTa hoya to te di saMjJaka pratyayano lupura lopa thAya che. puSpAjIyApatyani pUgyAnAM rANAH A arthamAM paDyA nAmane "rASTra-kSatriyA0 6-1-104' thI san pratyaya ane tene di saMjJA. te dri saMjJaka pratyayano A sUtrathI lopa.. vagere kArya thavAthI pathvIraH Avo prayoga thAya che. artha- paccAlanuM apatya. paccAlanA rAjAo. triyAti vim?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba pratyayArtha strI na hoya to ja tAdRza bahutvaviziSyarthaka di saMjJaka pratyayano lupu thAya che. tethI pregyA sthApatyani triH A arthamAM gyA nAmane upara jaNAvyA mujaba dri saMjJaka - pratyaya. teno A sUtrathI lopa na thavAthI pagyA: Avo prayoga thAya che. (jAo sU.. 6-1-23) arthapaccAlanI chokarIo. 024o yaskAdergotre 6 / 1 / 125 // dhakkA gaNapAThamAMnAM lakSya vagere nAmathI vihita je bahutaviziSTAthaka gotra pratyaya; tadanta yAtri nAmanA pratyAyano; ' 65 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strIligane choDIne bIje lopa thAya che. yasya potrApAni ane hasya potrApatyAni A arthamAM yahra ane ruThya nAmane 'zivAaraN 61-60' thI gaLuM pratyaya. teno A sUtrathI lopa... vagere kArya thavAthI yA ane hrAH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- yaskanA goApatyo. lakSyanA gotrApatyo. gotra kRti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba yahrAti gaNapAThamAMnAM yahra vagere nAmathI vihita je bahutvaviziSyarthaka gotra pratyaya ja (pratyayamAtra nahi.); tadanta ya vagere nAmonA pratyayano strIliGgane choDIne anyatra lopa thAya che. tethI vascame A arthamAM yahra nAmane prAp ri0 6-1-1rU' thI vihita dga pratyayano lopa A sUtrathI thato nathI. jethI Aghasvara maiM ne 'vRddhi:0 7-4-1' thI vRddhi jJa Adeza. anya 36 no 'varSe0 74-68' thI lopa vagere kArya thavAthI yAAH chAtrA: Avo prayoga thAya che. artha- yaskanA ziSyo. / / 12 / yaJaJozyAparNAnta-gopavanAdeH 6/1/126 / / bahutvaviziSTa- gotrArthaka yag ane ag pratyayAnta nAmanA pratyayano strIliMgane choDIne anyatra lopa thAya che. parantu te pratyaya; gopavana zabdathI mAMDIne zyApan zabda sudhInA zabdathI vihita na hovo joIe. gargasya gotrApatyAni khane vidasya gotrApatyAni kha arthamA garga ne vida nAmane anukrame "vi0 6-1-42' thI ane 'vivAre 6-1-41' thI yaMtra ane Rk pratyaya. A sUtrathI JaJa ane yag no lopa vagere kArya thavAthI : ane vivA: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- garganA gotrApatyo. vidanA gotrApatyo. jhayAparvotyAIti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba gopavana thI AraMbhIne zyApaLa sudhInA nAmothI bhinna ja -bahutvaviziSTagotrArthaka yag ane ag pratyayAnta nAmanA 66 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyayano strIligane choDIne anyatra lopa thAya che. tethI gopavanaspa gotrApatyAni ahIM gopavana nAmane vivAre0 6-1-41' thI ag pratyaya. teno A sUtrathI lopa thato nathI. jethI Adyasvara gau ne 'vRddhiH0 74-1' thI vRddhi bau Adeza. anya ga no 'avaLaeN0 7-4-68' thI lopa vagere kArya thavAthI gaupavanAH Avo prayoga thAya che. artha- gopavananA gotrApatyo. gopavana thI zyApaLa sudhInA nAmo vivi gaNamAM paThita che. 126 // kauNDinyA''gastyayoH kuNDinA'gastI ca 6 / 1 / 127|| hraunDinya ane grAhya zabdanA bahutvaviziSTArthaka gotrArthaka yag ane ar pratyayano; strIliMgane choDIne anyatra lup-lopa thAya che; ane tyAre nDinI nAmane tathA bAhya nAmane kramazaH plina ane gatti Adeza thAya che. nDiyA potrApatyAni ane grAhyasya notrADapAni A arthamAM 'vi0 6-1-42' thI vDinI nAmane yag pratyaya. ane 'RSi0 6-1-66' thI trAsya nAmane gaL pratyaya. teno A sUtrathI lopa ane sinI nAmane plina Adeza. tema ja Utsya nAmane Japti Adeza... vagere kArya thavAthI vDinAH ane astaya: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kuNDinInA gotrApatyo. agastyanA gotrApatyo. 12nA bhRgvaGgiraskutsa - vaziSTha- gotamAtreH 6 / 1 / 128|| mRtyu agiras ta vaziSTha gautama ane tri nAmathI vihita je bahutvaviziSTagotrArthaka pratyaya tadanta nAmanA pratyayano strIliMgane choDIne anyatra lopa thAya che. mULo noMtrApatyAni, gaLato gotrApAni; 67 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kutsasya gotrApatyAni; vaziSThasya gotrApatyAni; gotamasya gotrApatyAni ane atre noMtrApatyAni A arthamAM mRtyu azis ta vaziSTha ane gautama nAmane 'RSi0 6-1-66' thI gaLu pratyaya. atri nAmane 'to 6-1-72' thI vaN pratyaya. A sUtrathI te aN ane eyaN pratyayano lopa vagere kArya thavAthI dRAva:; Jasi:; bhA; vaziSTha:; gautamA: ane traya: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- bhRgunA gotrApatyo. agirA gotrApatyo. kutsanA gotrApatyo. vaziSThanA gotrApatyo. gotamanA gotrApatyo. atrinA gotrApatyo. mRtyu vagere nAmo RRSivizeSa vAcaka che. 628aa prAgbharate bahusvarAditraH 6 / 1 / 129 // bahutvaviziSTa prAbharatagotrA (prAgu ane bharata gotrA) rthaka pheMg pratyayAnta je bahustarI nAma tenA pheMg pratyayano strIligane choDIne anyatra lopa thAya che. kSIrarummasya gotrApAni tema ja vAsya gotrApatyAni A arthamAM kSIrampa ane havvA nAmane 'gata phag 6-1-31' thI g pratyaya. teno A sUtrathI lopa vagere kArya thavAthI kSIranA ane kALA: Avo prayoga thAya che. artha kramazaHkSIrakalambhanA prAgotrApatyo. uddAlakanA bharatagotrApatyo. prAmarata rUti vim?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba bahutvaviziSTa prAn ane bharata ja gotrArthaka g pratyayAnta bahusvaravALA nAmanA g pratyayano strIliMgane choDIne anyatra lopa thAya che. tethI vAsya gotrApAni A arthamAM vALa nAmane upara jaNAvyA mujaba g pratyaya. teno A sUtrathI lopa na thavAthI Aghasvara 6 ne 'vRtti:074-1' thI vRddhi jJa Adeza. 'varSe 7-4-68' thI anya Ja no lopa vagere kArya thavAthI vAAjya: Avo prayoga thAya che. artha- valAkanA 68 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gotrApatyo. vahuti vin?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba bahutvaviziSTa kAju ane bharatagotrArthaka phuga pratyayAta bahusvaravALA ja nAmanA phugu pratyayano strIliMgane choDIne anyatra lopa thAya che. tethI vevasya zotrA yAni A arthamAM upara jaNAvyA mujaba phugu pratyaya. teno A sUtrathI lopa thato nathI. jethI upara jaNAvyA mujaba ne vRddhi che Adeza vagere kArya thavAthI vaiya: Avo prayoga thAya che. artha- cekanA prAguM bharata gotrApatyo. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke bharato paNa prA| gotravALA hovAthI prAr grahaNathI bharatonuM paNa grahaNa zakya hovA chatAM ahIMnI jema anyatra paNa (phU. naM. 6-1-043 mAM) prAgugrahaNathI bharatonuM grahaNa na thAya-e mATe bharatanuM A sUtramAM pRthaka prahaNa che. Il21 vopakAdeH 6 / 1 / 130 // 35ri gaNapAThamAMnAM 3pa vagere nAmathI vihita je pratyaya tadanta nAmanA bahatvaviziSTa gotrArthaka pratyayano strIliMgane choDIne anyatra lopa vikalpathI thAya che. 3pa$ca gotrApatya ane namasya gotrApatyani A arthamAM 35 ane nama nAmane "nahi. 6-1-rU" thI gAyana[ pratyaya. A sUtrathI teno lopa vagere kArya thavAthI : ane nama: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM gAyana[ pratyayano lopa A sUtrathI na thAya tyAre "vRghi0 7-4-1" thI Adya svara 3 ane ne vRddhi mI ane mAM Adeza. anya ma no "va. 7-468' thI lopa vagere kArya thavAthI sIvAyanA ane nAmachAyA: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- upakanA gotrApatyo. lamakanA gotrApatyo. +9 rU. 69 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tikakitavA''dI dvandve 6 / 1 / 131 // .. tivajitavAri gaNapAThamAMnAM kunda samAsamAMnAM saijAna vaitavAna ityAdi nAmonA bahutvaviziSTa gotrArthaka pratyayano strIliMgane choDIne anyatra lopa thAya che. saikAthanAzta vaitavAniyaSya ane gAyatrya vAyumADyuM A arthamAM tattva samAsa. A sUtrathI taivAni ane vaitavAni nAmanA (tijove. 6-1-107" thI vihita) gAninuM pratyAyano temaja bi nAmanA ('uta0 6-1-rU' thI vihita) rUnuM pratyAyano ane vAma nAmanA (zivaraghu du-9-60" thI vihita) [ pratyayano lopa. vagere kArya thavAthI tirutivAda ane 3LavAma: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- tika ane kitavanA gotrApatyo. unna ane kakubhanA gotrApatyo. rUkA havAvetathA dArA dri saMnnakAdi pratyayono pUrvasUtrothI je je avasthAmAM lopa thAya che. te rIte athati te avasthAmAM disaMjJAti pratyayAnta nAmonA samAsamAM abadutvaviziSTAka di saMjJakAdi pratyayano lopa thAya che. bahutvaviziSTaIka di saMjJaka pratyayano lopa A pUrve vihita che ja. abadutvaviziSTArthaka di saMjJakAdi pratyayanA lopa mATe A sUtranuM praNayana che. TUthati mAM Adi padathI; gotrapratyayAdhikArathI bhinnAdhikAramAMnA paNa di saMjJaka pratyayano lopa A sUtrathI thAya che. vALyastha tIvvaccha zrI vRzya% A vigrahamAM uddha samAsa. vALya nAmanA ('vRA. - rU-64' thI vihita) di saMjJaka Teblam pratyayano; nIrdhva nA gya pratyayano (je "pR0i 7-3-60" thI vihita che.); temaja kIDIvR98 nAmanA gat pratyayano (je "vA . 7-3-63 thI vihita che) A 70 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = sUtrathI lopa vagere kArya.thavAthI vRno dhvana-bdIvRzA: Avo prayoga thAya che. artha-vRka lohadhvaja ane kuNDIvRza(vRka ane kuNDIza zastrajIvI saMghArthaka che ane lohadhvaja arthakAmapradhAna saMghArthaka che.) tatheti vim ? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vrundva samAsamAMnAM dri saMjJakAdi pratyayAnta nAmonA abahudghaviziSTArthaka dri saMzakAdi pratyayano pUrve jaNAvyA mujaba ja lopa thAya che. tethI garnI 7 vAlyazva vAgyazya A arthamAM niSpanna dvandva samAsamAMnAM vAsya ane vAnya nAmanA yag pratyayano (je vi0 6-1-42' thI vihita che) A sUtrathI lopa thAya che. parantu sthi vRddhApatyuM htI A arthamAM n nAmathI vihita yag pratyayano lopa; A pUrve strIliMgane choDIne anyatra vihita hovAthI ahIM strIliMgamAM A sUtrathI teno lopa thato nathI. jethI gArnIvalavAnA: Avo prayoga thAya che. artha- garganuM vRddhApatya strI, vatsanuM vRddhApatya ane vAjanuM vRddhApatya. 132 // vaccena 6 / 12133 // dri saMzakAdi pratyayAnta nAmathI atirikta nAmanI sAthenA tri saMjJakAdi pratyayAnta nAmanA hRndva samAsamAM abahutvaviziSTArthaka tri saMzakAdi pratyayano pUrve jaNAvyA mujaba vikalpathI lopa thAya che. gAApa vAkpAzva kSizva ahIM dri saMzakAdi pratyayAnta bALa vAna nAmano taditirakta vakSa nAmanI sAthe dvandva samAsa. temAMnA JAA ane vAda nAmanA gaN pratyayano (je 'puru-mAdha0 6-9-996' thI vihita che) A sUtrathI lopa vagere kArya thavAthI aAvavAkSayaH Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gaLu pratyayano lopa na thAya tyAre bAvApkSaya: Avo prayoga thAya che. artha- aDreganuM varganuM ane dakSanuM apatya. 133 // 31 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yekeSu SaSThyAstatpuruSe yatrAdervA 6 / 1 / 134 // SaSThI tatpuruSasamAsamAM je SaSThI- ekavacana athavA dvivacanAnta nAma; te nAmanA yag vagere pratyayano vikalpathI pUrve jaNAvyA mujaba lopa thAya che. narvastra rthayo aa tam ane vaizya vaivayo aa nam A vigrahamAM tatpuruSa samAsa. tenA SaSThI vibhaktinA ekavacanAnta ane dvivacanAnta garva ane vaila nAmanA anukrame yak ane Rg (je anukrame 'vi0 6-1-42' thI ane 'vivAre0 6-1-41' thI vihita che) pratyayano A sUtrathI lopa vagere kArya thavAthI him ane vim Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba yat vagere pratyayano lopa na thAya tyAre garva ane vaivatam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- eka athavA be gagapityanuM kula. eka athavA be vidyApatyanuM kula. yekeSviti kim ? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba SaSThI tatpuruSa samAsamAM je SaSThI ekavacana ke dvivacanAnta ja (bahuvacanAnta nAma nahi) nAma; te nAmanA yaJAti pratyayano pUrve jaNAvyA mujaba vikalpathI lopa thAya che. tethI rLAM nam A vigrahamAM niSpanna SaSThI tatpuruSa samAsanA SaSThI bahuvacanAnta gaf nAmanA yak pratyayano vikalpathI A sUtrathI lopa thato nathI. jethI 'yagago0 6-1-126' thI yag pratyayano nitya lopa thavAthI gatim Avo prayoga thAya che. artha- ghaNA gargApatyonuM kula. 1rU4|| na prAgjitIye svare 6 / 1 / 135 // gotrArthamAM utpanna pratyayono 'duSpa0 6-1-124' ...vagere sUtrothI lopa vihita che. te lopa ; nitArtha pUrvenA (sU. naM. 6-4-2 sudhInA) = 72 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthamAM vihita svarAdi pratyayanA viSayamAM thato nathI. gaLiAbhine ane batrILAmime A arthamAM. bahutvaviziSTArthaka garva ane Atreya nAmane 'vorIya: 6-rU-22' thI vihita vaeN pratyayanA viSayamAM; garva nAmanA yag nA lopanI 'yago0 6-1-126' thI; ane Atreya nAmanA yaj nA lopanI 'nRvardvAi0 6-1-128' thI prApti hatI. teno A sUtrathI niSedha. rtha+rDsa ane gAtreya+rDsa A avasthAmAM 'JavarSe 7-4-68' thI nAmanA anya jJa no lopa. 'tavRddhitaya0 2-4-62' thI garbha nAmanA yu no lopa vagere kArya thavAthI garnIyA: ane jJAtreyIyA: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- gargApatyo sambandhI. atrinA apatyo sambandhI. garma nAmane vi0 6-1-42' thI yag pratyaya; ane tri nAmane 'to'nigaH 6-1-72' thI vaeNLu pratyayAdi kArya thavAthI rtya ane Atreya nAma bane che. ahIM e yAda rAkhavuM ke vargAmime ane batrILAmime A vigraha vAkyamAM to yathAprApta yag pratyayAdino lopa thAya che ja. prAbitIya kRti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba jitArtha pUrvenA ja arthamAM vihita svarAdi pratyayanA viSayamAM, 'vaSya0 6-1124'.... ItyAdi sUtrathI prApta- gotrArthaka pratyayano lopa thato nathI. tethI gatribhyo hitaH A arthamAM Atreya nAmane 'tasmai hite 7-1-rU' thI Dva pratyaya. te svarAdi hovA chatAM jitArtha pUrvenA arthamAM vihita na hovAthI A sUtrathI yaj pratyayanA lopano niSedha thato nathI. jethI 'mRga0 6-1-128' thI caz no lopa. atri+rDsa A avasthAmAM 'gavarge0 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI atrIyaH Avo prayoga thAya che. artha- atrinA apatyo mATe hitakara. svara kRti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba jitArtha pUrvenA arthamAM vihita svarAdi ja (vyaJjanAdi nahi) pratyayanA viSayamAM; vaduSka0 61-124'... ItyAdi sUtrathI prApta-gotrArthaka pratyayano lopa thato nathI. 73 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI pya lAta A arthamAM sArtha nAmane jhUhetumyoda-3-156' thI ya pratyayA. te pratyaya jitAtha pUrvenA arthamAM vihita hovA chatAM bhajanAdi hovAthI yagu pratyayanA lopano A sUtrathI niSedha thato nathI. jethI gigo. 6-1-126 thI yagu pratyayano lopa vagere kArya thavAthI samayam Avo prayoga thAya che. artha- garganA apatyothI AveluM. /9rU. -mAvizA dAdA dva samAsathI; dU.. 6-rU-krU' thI vivAha arthamAM je nava pratyaya vihita che, te nava pratyaya paramAM hoya to; fmAvijhA A dvi samAsamAM [ pratyayano lopa thato nathI. AkhAM pRnAM 4 vivA A arthamAM parva (ddhi, 6-9-4re thI ya) ane bhAva (mRgu nAmane "RSi-vRSpa0 6--67" thI pratyayAdi kAryathI niSpanna) nAmano % samAsa. -mAvi nAmane vivAdeva 6-3-16rU" thI kavi pratyaya. sArtha nAmanA yam pratyayano "yugagI. 6-1-26' thI lopa. mAva nAmanA [ pratyAyanA lopanI, kR0i -1-28 thI prApti hatI; teno A sUtrathI niSedha. va. 7-4-68' thI mAva nAmanA anya 3 no lopa. mAvaja nAmane strIliMgamAM 'kAtuM 2-418' thI mAthuM pratyaya. "gayA-4-999 thI 4 nI pUrvenA 3 ne huM Adeza vagere kArya thavAthI mAvivaza Avo prayoga thAya che. arthagarganA vRdhapatyo ane bhRgunA vRddhApatyono vivAha. I9 rUddA yUni lup 6 / 1 / 137 // . jitArtha pUrvenA arthamAM svarAdi pratyayanA viSayamAM yuvApatyArthaka Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyayano lupu-lopa thAya che. ane tyArabAda je pratyayanI prApti hoya te pratyaya thAya che. pAkRtame A arthamAM pAchUta nAmane (TEAhUtarapatyam yuvA A arthamAM "pAkhyAti 6-1-104 thI 1 pratyayAdi kAryathI niSpanna nAmane) "TorI: 6-rU-rUra' thI svarAdi | pratyaya karavAnA viSayamAM A sUtrathI pATAchUta nAmanA " pratyaya 1 lopa. tyArabAda pATAti nAmane "ghegaH 6-3-18' thI san (1) pratyaya. "va. 4-68' thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI paSTa chUtA: Avo prayoga thAya che. artha- pATAhatinA yuvApatyonA chAtro. 9rUchavA vAyanaNAyaniyoH 6 / 1 / 138 // jitArtha pUrvenA arthamAM svarAdi pratyayanA viSayamAM yuvApatyArthaka gAyana ane mAni pratyayano vikalpathI lupulopa thAya che. stha yuvApatyone A arthamAM garva nAmane "gagaH 6-1-24' thI gAyanam pratyayAdi kAryathI niSpanna thAyaNa nAmane. lorIyaH dU-rU-rUra' thI svarAdi ya pratyaya karavAnA viSayamAM A sUtrathI lAyana[ pratyayano lopa. nA iA avasthAmAM "va. 4-68' thI garbha nAmanA anya no lopa. "vuita0 2-4-22 thI no lopa vagere kArya thavAthI vA: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gAyana pratyayano lopa na thAya tyAre paryAyayAH Avo prayoga thAya che. artha- gArgyunA yuvApatyasambandhI. AvI ja rIte hItrasya yuvApatyane A arthamAM hItra nAmane "kisvara0 6--102' thI gAnis pratyayAdi kAryathI niSpanna DhItrAyaNa nAmane "TorIyaH 6-rU-rUra thI svarAdi ya pratyaya karavAnA viSayamAM A sUtrathI gAniga pratyayano lopa vagere kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI rIDhIyA ane vikalpapakSamAM A 75 ' Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrathI gAniga pratyayano lopa na thAya tyAre sItrAvaLIyA: Avo prayoga thAya che. artha-hautranA yuvApatyanA sambandhI. 1932 TIgo vA dAjhA rUA. di saMjJaka rUlsa pratyayAnta nAmathI paramAM rahelA yuvApatyArthaka pratyayano vikalpathI lopa thAya che. DahunDarasthApatyam A arthamAM 39zvara nAmane "sAndhAza0 6-9-997' thI ki saMjJaka rUga pratyayAdi kAryathI niSpanna mIThura nAmane pratyuttarapatyam yuvA A arthamAM "giga: 6-2-14 thI gAyana" pratyaya. teno A sUtrathI lopa vagere kArya thavAthI mIThuvara: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gAyananuM pratyAyano lopa na thAya tyAre bIDuri + gAyananuM A avasthAmAM varSe 7-468 thI Tu no lopa vagere kArya thavAthI gujarAyaNaH Avo prayoga thAya che. artha- udumbaranA apatyanuM yuvApatya.II9 rU II gitAvaLagIH dAvA14mA apatyArthaka gitu pratyaya ( anubandha che jemAM te pratyaya) ane vArtha (RSyapatyArtha) pratyaya che attamAM jenA evA nAmathI paramAM rahelA yuvApatyArthaka [ ane phaga pratyayano lopa thAya che. tisthApatyam A arthamAM tija nAmane "ti0i 6-1-107" thI vihita gAnanuM (gituM) pratyayAdi kAryathI niSpanna taijhAni nAmane ( zivAyA nAmane) saivAyarapatyam A arthamAM "soDapatye 6-1-18' thI | pratyaya. teno A sUtrathI lopa vagere kArya thavAthI taiyani Avo prayoga thAya che. arthanatikApatyanuM yuvApatya. vaziSThasthApatyam A arthamAM "RSi-vR50 6-7-67 thI vihita mArga a[ pratyayAdi kAryathI 76 : Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSpanna vaziSTha (lArva pratyayAtta) nAmane vAziSThasthApatyam A arthamAM 'ta phuga 6-1-rU0" thI pratyaya. teno A sUtrathI lopa vagere kArya thavAthI vaziSTha: Avo prayoga thAya che. artha- vaziSThanA apatyanuM apatya. ahIM samajI zakAya che ke baMne sthAne pitA ane putravAcaka eka ja nAma che. 740 mAgagA dANA brAhmaNArthaka nAmathI bhinna vRddhapratyayAnta (vRddhApatyArthaka pratyayAnta) nAmathI paramAM rahelA yuvApatyArthaka pratyAyano lopa thAya che. kAcApatyam A arthamAM A nAmane "puramatha0 6-9-996' thI vihita | pratyayAdi kAryathI niSpanna kA nAmane kAcApatya yuvA A arthamAM kisvara0 6-1-102' thI gAnis pratyaya. teno A sUtrathI lopa vagere kArya thavAthI gA: Avo prayoga thAya che. artha- aganA vadhApatyanuM apatya. brAhmapati vin?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba brAhmaNArthaka nAmathI bhinna ja vRddhapratyayAta nAmathI paremAM rahelA yuvApatyArthaka pratyayano lopa thAya che. tethI jayApatyanuM A arthamAM ja nAmane "0i 6-1-4ra' thI yagu pratyayAdi kAryathI niSNana nAmane "gagaH 6-1-14 thI 1rthasthApatya yuvA A arthamAM je gAyanam pratyaya thAya che, teno A sUtrathI lopa na thavAthI pitA ane payaH putraH Avo prayoga thAya che. artha-gaga RSinA vRddhApatyanuM apatya. RSivAcaka nAma brAhamaNArthaka che-e yAda rAkhavuM. 1989 99 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vattAH dAvA94rA vAri gaNapAThamAMnAM uttara vagere nAmathI paramAM rahelA yuvApatyArthaka pratyayano lopa thAya che. uttasthApatyaM yuvA ane zAnaparyaM yuvA A arthamAM vitta nAmane 'dvivalaNaH 6-1-102' thI sAyaninuM pratyaya ane zAstavika nAmane "gagaH 6--14 thI gAyana pratyaya. A sUtrathI gAnis ane gAyana pratyayano lopa vagere kArya thavAthI vattA ane zAstaviAvo prayoga thAya che. varAyA patyam A arthamAM vIrA nAmane "vatA-sAtvAM6--68' thI [ pratyayAdi kArya thavAthI ane zorapatyam A arthamAM za7 nAmane "zAtrI 6-1-rU7' thI rUnuM pratyayAdinA nipAtanathI kramazaH 4 ane zAstavika nAma bane che. artha kramaza- dailanuM yuvApatya. zAlakinuM yuvApatya. vAri nAmo bAmaNavAcaka hovAthI ane prAcyagotrArthaka na hovAthI pUrva (6-7941)ane uttara (6-7-43) sUtrathI vAri nAmathI paramAM rahelA yuvA pratyayanA lopanI prApti na hatI. tethI A sUtranuM praNayana che. II94rA. prAcegoDatItva tyAre dALa94rUA tausvAri gaNapAThamAMnAM tattvari vagere nAmane choDIne anya; prAdhyAtriArtha phUga pratyayAnta nAmathI paramAM rahelA yuvApatyArtha pratyayano lopa thAya che. nIrasya trApatyam A arthamAM punA nAmane mata phuga 6-1-rU9' thI phugu pratyayAdi kAryathI niSpana pAnA nAmane panArasthApatya yuvA A arthamAM "gaga: 6-1-14' thI sAyana" pratyaya. teno A sUtrathI lopa.. vagere kArya thavAthI panAri. Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte sthaLasthApatyam A arthamAM upara jaNAvyA mujaba rUnuM pratyayAdi kArya thavAthI niSpanna nAmane 78 - Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnyaratye yuvA A arthamAM gAyana[ pratyaya ane teno lopa vagere kArya thavAthI matharA: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- pannAgAranA prAcyagotrApatyanuM yuvApatya. mantharaNanA prAcyagotrApatyanuM yuvApatya. prAvya ti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tattvajhi vagere nAmane choDIne anya protrArtha ja rUnuM pratyayAtta nAmathI paramAM rahelA yuvApatyArthaka pratyayano lopa thAya che. tethI kSApatyam A arthamAM upara jaNAvyA mujaba phuga pratyayAdi kAryathI niSpanna karI gotrArtha phuga pratyayAnta TA nAmane rApheraparyaM yuvA A arthamAM je mAna[ pratyaya thAya che. teno A sUtrathI lopa thato nathI. jethI sAkSAya Avo prayoga thAya che. artha ane prakriyA mATe sU.. 6-1-14 jAo. tItvavirnana jim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba tIrghavi gaNapAThamAMnAM tIrghahi vagere nAmane choDIne anya ja; prAcyagotrArthaka rUnuM pratyayAtta nAmathI paramAM rahelA yuvApatyArthaka pratyayano lopa thAya che. tethI tUvaeNsthApatyam A arthamAM tUtva nAmane upara jaNAvyA mujaba rUnuM pratyayAdi kAryathI niSpanna tIrvAMDhi nAmane tattvarapatyam A arthamAM je gAyanapratyaya thAya che, teno A sUtrathI lopa thato nathI. artha- taulvalinuM yuvApatya. I94rU I zrI vikramAditya.... ... he rAjana! tame zrI vikramAditya rAjAnuM kAMI paNa prakata na karyuM. athardu enuM badhuM ja tame vikRta karyuM. kAraNa ke sauthI pahelA tame enA yazane harI lIdho. ane pachI kSaNavAramAM tenI rAjadhAnI avanine bhAMgI nAkhI. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iti zrIsiddhahemacandrazabdAnuzAsanalaghuvRttivivaraNe SaSThe'dhyAye prathamaH pAdaH / analpAnativistAramanalpAnatimeSasAm / vyAkhyAtamupakArAya candraguptena dhImatA // 80 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aba prArabhyate SaSThe ' dhyAye dvitIyaH pAdaH / rAgATTo rakte 6 / 2 / 1 // jenAthI kapaDA vagere raMgAya tevA kusummAdi dravyane rAkahevAya che. tAdRza rAgavizeSavAcaka tRtIyAnta nAmane raktArthamAM yathAvihita | vagere pratyaya thAya che. "vAghAtu 6-9-99" thI "vA' no adhikAra A sUtramAM paNa cAlu hovAthI vikalpapakSamAM A sUtrathI vagere pratyaya na thAya tyAre vAkya athavA samAsa paNa thAya che. e smaraNIya che. kusumena rajInuM A arthamAM "prA| nitA6-1-13 nI sahAyathI suSpa nAmane A sUtrathI gaLu pratyaya. "vRdhi:7-4-1' thI sukhya nAmanA Adyasvara 3 ne vRddhi Adeza. va. 7-4-68' thI anya no lopa vagere kArya thavAthI zrIsu vAsa: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM sumena ram ane "subbaranuM Avo prayoga thAya che. artha- kasuMbAthI raMgeluM vastra. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke raMgavAnA dravya tarIke lokamAM je prasiddha che taddAcaka nAmane jaM A sUtrathI te te pratyaya thAya che. mAtra jenAthI raMgAya che tenAthI (te nAmathI) A sUtrathI gaLuM vagere pratyaya vihita nathI. tethI tena ramu... ItyAdi sthaLe A sUtrathI vata vagere nAmane vagere pratyaya thato nathI. chA akSA-koranAri dArArA tRtIyAnta rakSA ane ronA nAmane raktArthamAM rU[ pratyaya thAya che. cAlayA ramu ane soniyA ramuM A arthamAM akSA ane vinA nAmane A sUtrathI ju pratyaya. "vRddhidha.0 7-4-1' thI Adyasvara go ne vRddhi kI Adeza. "mavarSe 7-4-68 thI anya mA no lopa vagere 81 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArya thavAthI kSam ane rauvanim Avo prayoga thAya che. artha kramazaH lAkhathI raMgeluM. gorocana caMdanathI raMgeluM. rAI zakala - kardamAdvA 6 // 23 // tRtIyAnta zana ane vartama nAmane raktArthamAM vikalpathI rUjha pratyaya thAya che. zivajona ravatam ane durvamena vatta A arthamAM zarU ane valUrvaka nAmane A sUtrathI rUd pratyayuM. " vR0 -4-1' thI Adya svara mAM ne vRddhi mA Adeza. varSe 4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI zanivam ane vartanam Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI [ pratyaya na thAya tyAre "| nitA. 6-1-rU' thI 3 [ pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI zAnanuM ane jAmanuM Avo prayoga thAya che. artha kramazaH zakalavRkSavizeSanI chAlathI raMgeluM. kAdavathI raMgeluM. rUA nIla-pItAdakam 6 // 24 // tRtIyAnta nIta ane vIta nAmane raphatArthamAM anukrame 3 ane 4 pratyaya thAya che. nIne ravam ane vana vittanuM A arthamAM nIta nAmane A sUtrathI mAM ane vIta nAmane A sUtrathI pratyaya vagere kArya thavAthI nIttanuM ane vatam Avo prayoga thAya che. nIna+ A avasthAmAM nIna nAmanA anya 3 ne lopa "lavaLuM7-4-68 thI vihita che. AthI kramazaH- nIlathI raMgeluM. pItathI raMgeluM. jA. uditaguro rbhAd yukte'nde 6 / 2 / 5 // guruno udaya thayo che jemAM evA nakSatravAcaka tRtIyAta nAmane; 82 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuta-varSa arthamAM yathAvihita [ vagere pratyaya thAya che. tiguru puSya yuvatuM varSa A arthamAM A sUtrathI puSya nAmane " nitA. 69-9rU' nI sahAyathI () pratyaya. vRdhi:07-4-1' thI puSya nAmanA Adya svara 3 ne vRddhi thI Adeza. va. 7-4-68' thI anya 3 no lopa. tiSya0 2-4-20" thI 6 no lopa vagere kArya thavAthI varSa varSa" Avo prayoga thAya che. artha-jemAM guruno udaya thayo che te puSya nakSatrathI yuta varSa. IIdhA candrayuktAtkAle lupa tvaprayukte 6 / 2 / 6 // caMdrathI yukta nakSatravAcaka tRtIyAnta nAmane yuta kAlAthamAM yathAvihita maLu vagere pratyaya thAya che. yuddhakAlAIka nAmano prayoga na hoya to te vagere pratyayano lopa thAya che. yuvAna puSya yuvatamada: A arthamAM puSya nAmane A sUtranI sahAyathI "prA| nitA6-7-73 thI a[ pratyayAdi kArya thavAthI vISama: Avo prayoga thAya che. (juo khU. naM. 6-ra-1) arthacandrathI yukta evA puSya nakSatrathI yukta divasa. adya puSyaH ahIM yuta kAlAIka nAmano prayoga na hovAthI puSya nAmathI vihita pratyAyano A sUtrathI lopa thayo che. arthacandrayuta puSyanakSatrathI yuphata Ajano kALa. dA. candrayuta nakSatravAcaka tRtIyAnta dvandrasamAsane (samAsathI niSpanna nAmane) yukata kAlAthamAM ya pratyaya thAya che. rAdhAnurAthamicchayuvattAmi vatanaH A arthamAM rAdhAnurAdhA nAmane A sUtrathI ya pratyaya. "vavava -4-68' thI anya mA no lopa... vagere kArya thavAthI thAnurAthIyamaH Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avo prayoga thAya che. arthacayukta rAdhAnurAdhAthI yukta divasa. zA zravaNaIStyAnAH dArAvA tRtIyAna candrayukta nakSatravAcaka zravaNa ane zvattha nAmane saMjJAnA viSayamAM yukata kAlAthamAM na pratyaya thAya che. vidyuttena zravana yuvattA tri ane yuvonAzvatthana yuvattA mArI A arthamAM zravaNa ane azvattha nAmane A sUtrathI A pratyaya. "avaLuM, 7-4-68' thI anya ka no lopa. zravaNa ane zvastha nAmane sAta ra-4-18' thI bApu pratyayAdi kArya thavAthI zravaNa rAtri ane azvatthA vImAsI Avo prayoga thAya che. artha kramaza-rAtrivizeSa. pUnamavizeSa. candrayuta zravaNa ke azvatthA nakSatrathI yukta divasa vagerenA e nAma nathI. nAnIti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba candrayukata nakSatravAcaka thavA ane azvattha nAmane yuphata kAlAthamAM saMjJAnA ja viSayamAM A pratyaya thAya che. tethI vandrayuvattena zravana yuvattamada: ane radhuvana 3ththatye yuvatamada: A arthamAM zravaNa ane azvattha nAmane A sUtrathI ja pratyaya na thavAthI sU. naM. 6-ra-6 mAM jaNAvyA mujaba maNuM pratyayAdi kArya thAya che. jethI zrAvaNamada: ane kAzvatthamae: Avo prayoga thAya che. artha kramaza - candrayukata zravaNa nakSatrathI yukta divasa. candrayuta azvatthanakSatrathI yukta divasa. I8o. thayAH samUde dArA pazyanta nAmane samUha arthamAM yathAvihita gaLuM vagere pratyaya thAya che. vaSA samU: ane strInAM samU: A arthamAM varSa ane strI nAmane A sUtranI sahAyathI anukrame "prabhu ziva 6-1-1rU' thI san pratyaya 84 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane "prAvata:0 6-1-20thI na pratyaya. vRdhi:0 4-1' thI Adyasvara mane vRddhi nA Adeza ane Adyasvara chuM ne vRddhi che Adeza. "va 4-68' thI- anya ma no lopa vagere kArya thavAthI vASar ane stram Avo prayoga thAya che. artha- madhavizeSano samudAya. strIono samudAya. mitale dArAvA mikSaHi gaNapAThamAMnAM mikSA vagere SaSphayanta nAmane samUha arthamAM yathAvihita mad vagere pratyaya thAya che. mikSANAM samUha ane umaMgInAM samUha: A arthamAM A sUtranI sahAyathI "prA[0 6--thI 3 pratyaya. vRdhi:0 -4-1' thI Adyasvara rU ane ne vRddhi che ane mA Adeza. va -4-68' thI anya kA ane DuM no lopa vagere kArya thavAthI maikSam ane nim Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- bhikSAono samudAya. garbhiNIono samudAya. ahIM "vavi0 -2-14 thI rU| pratyayanI prApti hatI. teno A sUtrathI bAdha thAya che. anyathA 5:0 6-ra-1 thI yathAvihita pratyayanuM vidhAna kareluM hatuM ja. meghamAlA arthamAM fii nAma acittavAcaka che. tenA suvi-mAtA senAnAni dArAnA pazyanta zukavAva nAmane samUhAthamAM senAnA nAmanA viSayamAM [ pratyaya thAya che. sukamAvAnAM (mukavazva mAchavAzca zukamAvAtevA) samUha A arthamAM sudAmAjIva nAmane A sUtrathI vadhu pratyaya. vRdhi:0 4-1' thI Adyasvara 3 ne vRddhi thI Adeza. "varSe 4-68 thI anya no lopa. lI mAchava nAmane gaLage. ra-4-20' thI DI * 85 85 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyayAdi kArya thavAthI kSaudramAvI tenA Avo prayoga thAya che. arthakSudraka mAlavonA samudAya svarUpa senA vizeSa arthAt te nAmanI senAvizeSa. ahIM yAda rAkhavuM ke-'gotrokSa0 6-2-12' thI prApta lag pratyayano bAdha karavA A sUtranuM praNayana che. yadyapi ahIM kSudranAva nAmane an pratyayanuM vidhAna che. ane 'gotrokSa0 6-2-12' thI gotra pratyayAnta mAva vagere nAmathI pratyayanuM vidhAna (ag nuM vidhAna) che. tethI kSudramAva nAmane ag nI prApti na hovAthI tenA bAdha mATe A sUtrathI an pratyayanuM vidhAna nirarthaka che; parantu 'ghenonaJaH.6-2-18' thI nag (7) padathI paramAM na hoya to kevala athavA ghenu zabda antamAM che jenA evA nAmathI phL pratyayanuM vidhAna karyuM hovAthI samUhArthamAM te te sUtrathI te te nAmane vihita pratyaya tattadanta nAmane paNa thAya che. e sUcita thAya che. anyathA mAtra ghenu nAmane ja jo pratyaya thavAno hoya ane tadanta (ghenvanta) nAmane pratyayanI prApti ja na hoya to sU.naM. 6-2-16 mAM Janag nuM upAdAna arthahIna bane....ItyAdi samajI levuM. 11 // gotrokSa-vato-vRdhADanoragna-manuSya-rAga-rAjanyaraajputraadkny 6 / 2 / 12 // SaThyanta gotra pratyayAnta nAmane, tema ja pakSanuM vatta uSTa vRddha bana umra manuSya rAkhanuM rAkhanya ane rAnaputra nAmane samUArthamAM g pratyaya thAya che. vaLAnuM sAm vabhAnAm paCALAnuM vRddhAnAmJanAnAm urabhrANAm manuSyANAm rAjJAm rAjanyAnAm rAjaputrANAM vA samUhaH // arthabhAM anubhe gArgya ukSan vatsa uSTra vRddha aja urabhra manuSya rAjan rAjanya ane rAnaputra nAmane A sUtrathI aLagu pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Adyasvara 6 3 ane Rne vRddhi nA gau ane gar Adeza. 'avaLeM 7-4-68' thI anya 6 no lopa. 'ddhita0 2-4-12' thI garbha nA v 86 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ no lopa. no Da60 7-4-67 thI anya mana no lopa. vagere kArya thAyI gArgakam aukSakam vAtsakam auSTrakam vArdhakam Ajakam aurabhrakam mAnuSyam sukham gacam ane rAnaputranuM Avo prayoga thAya che. artha kramaza - gAyaeNno samudAya. baLadono samudAya, vAcharaDAono samudAya. UMTono samudAya. vRddhono samudAya. bakarAono samudAya. gheTAono samudAya. manuSyono samudAya. rAjAono samudAya. rAjanya kSatriyono samudAya. rAjaputrono samudAya. paryAnAM samUda ahIM 'vagago- 6-7026' thI yam nA lopanI prApti hatI. teno "ra prA0i 6-1-rUthI niSedha thAya che. ane rAnI tathA manuSya nAmanA yu no lopa "tarliMdhata 2-4-22' thI prApta hato. parantu " ca0 2-4-14 thI teno niSedha thayo che. ||12|| relawtha dvArA rUA. pazyanta vAra nAmane samUda arthamAM ane kavan pratyaya thAya che. vALa samUda: A arthamAM vAra nAmane A sUtrathI tha ane kazuM pratyaya. "dhi:0 -4-1' thI Adyasvara / ne vRddhi che Adeza. avaLuM, 7-4-68' thI anya no lopa ItyAdi kArya thavAthI vArthanuM ane vAraMvam Avo prayoga thAya che. artha- khetarono samudAya. /13 kavaci-hastyacittAccekaN 6 / 2 / 14 // pazyanta- kavi tinuM acittAthaka nAma ane vevAra nAmane samUha arthamAM rUnuM pratyaya thAya che. vinAm hastinAmuM pUpAnAm IIIm vA samUhuM A arthamAM anukrame vevina nAmane tinuM nAma acittArthaka pUpa nAmane ane vera nAmane A sUtrathI [ pratyaya. "vR0i 7 87 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4-1' thI Adya svara mAM ane zu ne vRddhi sA ane 4 Adeza. "mavarSe -4-68' thI anya 35 no lopa. noDapatha0 7-4-67 thI anya nuM no lopa vagere kArya thavAthI visphAtim nApUpiN ane vaivAri Avo prayoga thAya che. artha kramaza-kavacavAlAono samudAya. hAthIono samudAya. mAlapUDAno samudAya. khetarono samudAya. li94 ghenonagaH dArA ' , naga avyayathI paramAM na hoya to pazyanta ghenu nAmane samUha arthamAM [ pratyaya thAya che. dhenUnAM samUhuM A arthamAM ghena nAmane A sUtrathI [ pratyaya. " vR 0 7-4-1' thI A svara ne vRddhi che Adeza. jhava. 7-4-70 thI rUpratyayanA rU no lopa vagere kArya thavAthI ghenum Avo prayoga thAya che. artha-gAyono samudAya. nagati vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba nagu avyayathI paramAM na hoya to ja pazyanta ghena nAmane samUha arthamAM phuva pratyaya thAya che. tethI ja ghenu:, gadhenu gadhenUnA samUhuM A arthamAM nagu avyayathI paramAM rahelA ghenuM nAmane A sUtrathI rUnuM pratyaya thato nathI. parantu SaDyA.0 6-ra2' nI sahAyathI "utsA. 6-1-2' thI san pratyaya thAya che. jethI maghenu+gu A avasthAmAM anuza0 7-4-27 thI ghenu nAmanA Adya svara ne ane ghenu nAmanA ne vRddhi mA ane che Adeza. "svaye 7-4-70" thI 3 ne navuM Adeza vagere kArya thavAthI manavamuM Avo prayoga thAya che. artha-dhanathI bhinna (bheMsa vagere) no samudAya. A sUtramAM naga: A pramANe je pratiSedha che te, samUhAthamAM vihita pratyayo kevala prakRtinI jema tadanta prakRtine paNa thAya che e jaNAvavA mATe che. tethI thenun grAmara nIm ... vagere prayogo upapanna che. 1991 88 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vArigabhANavaDADavATu yaH dArAdA vALa mAnava ane vAva A pazyanta nAmane samUha arthamAM ya pratyaya thAya che. jJAAnAm mALavAnAm vADavAnAm vA samUda: A arthamAM grAma mAva ane vADava nAmane A sUtrathI ya pratyaya. "vaI0 7-468' thI anya no lopa vagere kArya thavAthI bramaNyam mAkhavyam ane vADanuM Avo prayoga thAya che. artha kramazaH brAhmaNono samudAya. mUDhamANasono samudAya. ghoDAono athavA mANasono samudAya. uddA gaNikAyA NyaH 6 / 2 / 17 // pazyanta viI nAmane samUha arthamAM the (1) pratyaya thAya che. jinAM samUha: A arthamAM vA nAmane A sUtrathI khya pratyaya. vR0i 7-4-1' thI Adya svara mAM ne vRddhi mA Adeza. "varSe - 4-68 thI anya mA no lopa vagere kArya thavAthI viyam Avo prayoga thAya che. artha- gaNikAono samudAya. ahIM yAda rAkhavuM ke tU. naM. 6-2-16 ane A sUtra baMneno eka yoga karI pratyayanA vidhAnathI paNa brAhimama .. ityAdi prayoga thaI zakata. paranta khU. naM. 6-ra-16 thI pratyayanuM vidhAna chuMvat bhAva mATe che. Azaya e che ke tU. naM. 17-rUrU' thI prakRtAdi arthamAM samUhAthanI jema pratyayanuM vidhAna che. tethI brAhmaNa pratA thayAM yatriAyAM A arthamAM drAkSa nAmane "taya samU0 7-rU-rU" nI sahAyathI "vrAkSa: 6-2-16' thI pratyayAdi kAryathI drAkSaLyA patriA Avo prayoga thAya che. ane tyArabAda grALyA yAtrA yasya A vigrahamAM bahuvati samAsamAM "parata:0 rU-ra-4' thI puMvabhAvAdi kAryathI DrInthayAtra: Avo prayoga thAya che, parantu upara jaNAvyA mujaba ) pratyayanA badale jo tha pratyaya karavAmAM Ave to "tathita:0 rU-2-16 89 89 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI "puMvarbhAva' no niSedha thavAthI grAmakhyAyAtraH Avo aniSTa prayoga thaze ItyAdi svayaM samajI levuM. 9nA rezakuM vA dArA TakA - pazyanta keza nAmane samUha arthamAM 9 pratyaya vikalpathI thAya che. zAnAM samUda: A arthamAM phreza nAmane A sUtrathI tha pratyaya vikalpapakSamAM A sUtrathI pratyaya na thAya tyAre "0i 6-ra-14' thI rU| pratyaya. ubhayatra "vRdi:0 -4-1' thI Adya svara ne vRddhi che Adeza. 'varSe 7-4-68' thI anya mAM no lopa vagere kArya thavAthI anukrame ane zivam Avo prayoga thAya che. artha-vALano samudAya. II18II vA'zvAdIyaH 6 / 2 / 19 // pazyanta azva nAmane vikalpathI rpha pratyaya thAya che. maththAnAM samUhai: A arthamAM azva nAmane A sUtrathI ya pratyaya. 'avaLuM7-4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI mRthvI: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ya pratyaya na thAya tyAre gha| ni 6-1-rU" nI sahAyathI "paDyA.0 6-2' thI san pratyaya. nAmanA Adya svara mAM ne "vR0i 7-4-9" thI nA Adeza... vagere kArya thavAthI kAzyam Avo prayoga thAya che. artha- ghoDAono samudAya. //99l. parkhA DvaNa 6 / 2 / 20 // jayanta pazU nAmane samUha arthamAM vadhu (3) pratyaya thAya che. pazUnAM samUDha: A arthamAM A sUtrathI zU nAmane vadhu pratyaya. "Diyanca0 90 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2-1-104' thI anya 5 no lopa. "vRdhi.0 7-4-1" thI Adya svara ne vRddhi mA Adeza vagere kArya thavAthI pArzvanuM Avo prayoga thAya che. artha-pazUono samudAya. ra01 noDaH to dArAra pazyanta sahana nAmane samUha arthamAM pratyArtha Rtu hoya to na pratyaya thAya che. mAM samUH A arthamAM dinu nAmane A sUtrathI nA pratyaya. noka60 -4-67 thI gahanuM nAmanA anya manu no lopa.... vagere kArya thavAthI ahInaH Rtu. Avo prayoga thAya che. artha- yajJavizeSa. A sUtrathI Rtu artha hoya to ja upara jaNAvyA mujaba kadanuM nAmane rUMna pratyaya thAya che. tethI tu thI bhinna arthamAM "gloDaga 6-ra-ra6 thI 6 pratyaya. vRdhi:0 -4-9" thI Adyasvara mAM ne vRddhi vA Adeza. upAjya mAM no "nInA0 7-4-66' thI lopa...vagere kArya thavAthI mAmu Avo prayoga thAya che. arthadivasono samudAya. rajhA | pRSThaluM thaH dArArA SaSphayanta pRSTha nAmane, pratyayArtha yajJa hoya to samUhAthamAM ya pratyaya thAya che. pRthvInAM samUda: A arthamAM pRSTha nAmane A sUtrathI ya pratyaya. vaLe7-468' thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI pRH Rtu: Avo prayoga thAya che. artha- yajJavizeSa. raro caraNAd dharmavat 6 / 2 / 23 // va8 vArIpa vagerene ghara kahevAya che. varapArtha nAmane dhamarthamAM 91 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema pratyayo thAya che, tema pazyanta te gharamAM vAcaka nAmane samUhAthamAM pratyaya thAya che. jema "vaThAnAM gharSa A arthamAM 6 nAmane vara0 6rU-168' thI san pratyaya thAya che, tema vAnAM samUha' A arthamAM (samUhAthamAM) paNa A sUtrathI 4 nAmane lagu () pratyaya thAya che. tethI ignanuM A avasthAmAM vRddhidha.0 7-4-1 thI 7 nAmanA Adyasvara ne vRddhi nA Adeza. "sava. 7-4-68' thI anya no lopa vagere kArya thavAthI kAThamuM Avo prayoga thAya che. artha- kaThono samudAya. "na provinti nathI te veti zAH' A rIte ja nAmane tatpa0 6-ra-17' thI vihita an pratyayano "prota 6-2-122' thI lopa thavAthI niSpanna 4 nAmane upara jaNAvyA mujaba A sUtrathI samUhAthamAM jigu pratyaya thayo che- e yAda rAkhavuM. rarUA -- tat trar - jUinu dArArakA samUha arthamAM SaSphazyanta no ratha ane vAta nAmane anukrame trar (2); varya (Tya) ane pratyaya thAya che. navAM samUharathAnAM samUda: ane vAtAnAM samUha: A arthamAM A sUtrathI jo nAmane tra pratyaya; ratha nAmane dya pratyaya ane vAta nAmane cha pratyaya. "va0 4-68' thI vati nAmanA anya no lopa. gotra nAmane ane tharva nAmane strIliMgamAM 'Ata ra-4-18' thI sApu pratyaya vagere kArya thavAthI jotrA; ravidyA ane vAhU: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- gAyono samudAya. rathono samudAya. havAno samudAya. ra4|| pazazna H dArArA ziHi gaNapAThamAMnAM paza vagere pazyanta nAmane tema ja pazyanta - 92 . Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goratha ne vAta nAmane samUha arthamAM nya (5) pratyaya thAya che. pAzAnAM muLAnAM thavAM thAnAM vAtAnAgna samUha: A arthamAM pAza tRLa jo ratha ane vAta nAmane A sUtrathI tya pratyaya. pAza vagere nAmanA anya 6 no 'avarSe0 7-4-68' thI lopa. 'dhvanye 1-2-2' thI go nAmanA sau ne navu Adeza. pAzya tRkhya vya rathya ane vAtya nAmane strIliMgamAM 'mAt 2-4-18' thI bApU pratyayAdi kArya thavAthI pazyA, tRLyA,vyA, thyA ane vAtyA Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- pAzono samudAya. tRNono samudAya. gAyono samudAya. rathono samudAya. vAtasamudAya. IRI svAtithyojh ddArArA svAti gaNapAThamAMnAM Sachyanta zvanlR vagere nAmane samUha arthamAM Rg (4) pratyaya thAya che. zUnAM samUha: ane anAM samUha: A arthamAM zvan ane ahan nAmane A sUtrathI ag (ba) pratyaya. 'dvArAa: 7-4-6' thI zvattu nA vR nI pUrve gau. moDapa60 7-4-66' thI svan nA an no lopa. 'vRddhi:0 7-4-1' thI ban nAmanA Adyasvara 3 ne vRddhi JA Adeza. upAttva Ja no 'ganInA0 7-4-66' thI lopa vagere kArya thavAthI zIvam ane jJAnam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kUtarAono samudAya. divasono samudAya. IRFI khalA''dibhyo lin 6 / 2 / 27 // dvattAvi gaNapAThamAMnAM vatta vagere SaThyanta nAmane samUhArthamAM hin (na) pratyaya thAya che. vattAnAM samUhaH ane AnAM samUhaH A arthamAM vrutta ane nAmane A sUtrathI phattu pratyaya. 'baTM0 7-4-68' thI anya ga no lopa. vruttin ane vin nAmane 'zriyAM0 2-4-6' thI 93 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strIliMgamAM kI pratyaya vagere kArya thavAthI vatinI ane karinI Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- khala manuSyono samudAya. Ukono samudAya. IIII gAma - ina-vanyu-mana-sahAya tevuM dArI28| samUha arthamAM grAma nA vanyu mana ane sahAya A Sayanta nAmane tanuM pratyaya thAya che. grAma nAnAM vadhUnAM nAnAM sahArAnAzva samUhuM A arthamAM grAma nA vadhu rana ane sahAya nAmane A sUtrathI tanuM pratyaya. 'tuM ra-4-18' thI strIliMgamAM sAdhu pratyaya vagere kArya thavAthI grAmatI; nanatA; vadhutA; DAnatA ane sahAyatA Avo prayoga thAya che. artha kramaza - gAmono samudAya. lokono samudAya. badhuono samudAya. hAthIono samudAya. sAyono samudAya. 28 puruSata ra-diva-vadha-vire yajJa dArAra kRta hita vadha vikAra ane samUha arthamAM puruSa nAmane tham () pratyaya thAya che. ahIM yAda rAkhavuM ke kRta hita vagere arthamAM je vibhati vihita che tadanta puruSa nAmane te te arthamAM A sUtrathI in pratyaya vihita che. puruSeNa chUto pratha; puruSAra hita pathya puruSA vadha: puruSa0 vijAH ane puruSANAM samUda A arthamAM anukrame kRta vagere arthamAM puruSa nAmane A sUtrathI yagu pratyaya. :7-4-1' thI Adya svara 3 ne vRddhi thI Adeza. "savaLuM, 7-4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI varupetho pracaparuSeyaM puNyanuM ; velo vaghA, vIyo vijhA? ane pauruSeyaH samUha Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-puruSe karelo grantha. puruSa mATe hitakara-pathya. puruSano vadha. puruSano - 94 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikAra. puruSono samudAya. IRRI vikAre 6 / 2|30|| SaSTyanta nAmane vikAra arthamAM yathAvihita gaLu vagere pratyaya thAya che . dravyanI avasthAntarane vikAra kahevAya che. gamanAM vihAra: A arthamAM gan nAmane A sUtranI sahAyathI "prAp 0i 6-1-1rU' thI ad pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Adyasvara ga ne vRddhi A Adeza. 'vAzmano. 74-6rU' thI anya svarAdi an no lopa vagere kArya thavAthI Azma: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM an no lopa na thAya tyAre Jazmana: Avo prayoga thAya che. artha- paththarono vikAra, rU0|| prApyauSadhi - vRkSebhyo 'vayave ca 6 | 2|31 // prALI vAcaka auSadhi vAcaka ane vRkSa vAcaka Sadyanta nAmane vikAra ane avayava arthamAM yathAvihita traN vagere pratyaya thAya che. potAnAM, pUrvALAM vizvAnAgya viroDa vayavo vA A arthamAM prANIvAcaka pota auSadhivAcaka TUrvA ane vRkSavAcaka vizva nAmane A sUtranI sahAyathI 'prAg ni0 6-1-1rU' thI gaLu pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Adyasvara Ja jha ane rU ne anukrame vRddhi aa gau ane te Adeza. 'JavarSe0 7-468' thI anya 6 ane A no lopa vagere kArya thavAthI kheta sathi mAMsaM vA; TIva ALuM mama vA ane caitvam Avo prayoga thAya che. artha kramazaHkabUtaranI sAthaLa athavA tenuM mAMsa. dUrvAnI zAkhA athavA bhasma. bilvanI DALI athavA bhasma. r9|| 95 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA thanura dArApharA . pazyanta tAI nAmane dhanuSya svarUpa vikArAthamAM [ pratyaya thAya che. tAmya vikAro thanuM A arthamAM tAruM nAmane A sUtrathI vadhu pratyaya. varSe 7-4-68 thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI tAruM ghanuM Avo prayoga thAya che. artha- tADanuM dhanuSya. ghanuSIti viru? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dhanuSya svarUpa ja vikArArthamAM pazyanta tAru nAmane san pratyaya thAya che. tethI dhanuSyabhinna vikArArthamAM tAruM nAmane "rojha0 6-ra-42" thI maya (ya)pratyayAdi kArya thavAthI tamaya kASTham Avo prayoga thAya che. artha- tADano skandha. pharA purato pottaya dArANA pazyanta ane natu nAmane vikArAthamAM gaLu pratyaya thAya che. ane tyAre trapu ane natu nAmanA antamAM 6 na Agama thAya che. trapUMAM vivAra ane nanAM vira: A arthamAM trapu ane natu nAmane A sUtrathI [ pratyaya ane tenI pUrve 6 nA Agama. vR0i -4-9" thI Adyasvara ne vRddhi mA Adeza. vagere kArya thavAthI trIpuSam ane natuSam Avo prayoga thAya che. artha kramaza kathIra athavA sIsAno vikAra. lAkhano vikAra. rUrUA zakhyA : dorArUnA vikAra ane avayava arthamAM pazyanta zamI nAmane pratyaya thAya che. ane tyAre zI nAmanA antamAM 4 no Agama thAya che. zagyA vivAdoDavayavo vA A arthamAM zanI nAmane A sUtrathI (ga) pratyaya Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane tenI pUrve 4 no Agama. " vR 0 -4-1' thI zanI nAmanA ne vRddhi mA Adeza vagere kArya thavAthI zAnIruM marma Avo prayoga thAya che. zAnIjha nAmane strIliMgamAM maLaze. ra-4-18' thI cha (6) pratyayAdi kArya thavAthI zAbIrI zAlA Avo prayoga thAya che. artha kramaza - zamIvRkSanI rAkha. zamIvRkSanI zAkhA. rUA pavo - dArArUpa pazyanta paya ane nAmane vikArAthamAM e pratyaya thAya che. to vijAra ane dro rdhiAra: A arthamAM patharyuM ane du nAmane A sUtrathI ya pratyaya. "svaya0 7-4-70' thI kU nAmanA 3 ne navuM Adeza vagere kArya thavAthI pacacam ane dravyam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- dudhano vikAra. dravya. rUpA kavi dArANadA. vikAra ane avayava arthamAM pazyanta 3STra nAmane san pratyaya thAya che. 3STraya vivAdoDavayavo vA A arthamAM 3STra nAmane A sUtrathI . saga (ba) pratyaya. "vRddhidha.0 7-4-1' thI 3 ne vRddhi mI Adeza. mavarSe 7-4-68' thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI mauSTra mAMsamAM vA Avo prayoga thAya che. artha- UMTanuM mAMsa athavA aMga. AvI ja rIte strIliMga 3ii nAmane mawgu pratyayAdi kArya thavAthI gI mAMsamAM vA Avo prayoga thAya che. rUddA Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ramo yA pArArUnA pappayana DAM ane jha nAmane yathAsaMbhava vikAra ane avayava arthamAM vikalpathI san pratyaya thAya che. 3mAyA vivAdoDavayavo vA ane yA vivAra: A arthamAM 3mAM ane nAmane A sUtrathI san pratyaya. "vRdhi:0 4-1' thI Adyasvara 3 ane 4 ne vRddhi gI Adeza. "avaLuM, 7-4-68' thI anya mA no lopa vagere kArya thavAthI gImamu ane zIvaku Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI san pratyaya na thAya tyAre "vivAre 6-ra-30' nI sahAyathI "prA niva 6-7-13 thI gaLu pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI khImam ane gI: Avo prayoga thAya che. artha kramaza- aLasIno vikAra athavA avayava. UnanI kAmaLI. rUnA : eNyA eyaJ 2 // 38 // pazyanta paLa nAmane vikAra ane avayava arthamAM tham pratyaya thAya che. prathA vikAdDavayavo vA A arthamAM paNa nAmane A sUtrathI ya (3) pratyaya. vRdhi.0 4-1" thI Adhasvara i ne vRddhi che Adeza. "va. 7-4-68' thI anya { no lopa vagere kArya thavAthI jevuM mAMsamAM vA Avo prayoga thAya che. artha- eNI- hariNIvizeSanuM mAMsa athavA aMga. rUdrA jIva ghArANA vikAra arthamAM pazyanta koza nAmane in pratyayanuM nipAtana karAya che. kozastha vivAra: A arthamAM koza nAmane A sUtrathI kam () 98 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyaya. "kR0i 4-" thI Adya svara go ne vRddhi thI Adeza. "ava. 64-68' thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI doSa vaa sUa vA Avo prayoga thAya che. artha-rezamI vastra athavA doro. nipAtana rUTyartha mATe che. tethI vastra ane sUtra bhinna bhasmAdi vikArAthamAM A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba yagu pratyaya thato nathI. rU. parazavyAd yaluk ca 6 // 2 // 40 // SaSphayanta parIe nAmane vikAra arthamAM aNuM pratyaya thAya che ane tyAre no lopa thAya che. paraMzavya vivAra: A arthamAM zavya nAmane A sUtrathI san pratyaya ane no lopa. "vRddhi:0-4-1' thI Agha svara mAM ne vRddhi pA Adeza vagere kArya thavAthI parazavam Avo prayoga thAya che. artha-parazavya (kuhADIne hitakara) no vikAra. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke paraNavya + [ A avasthAmAM savaLuM, 7-4-68' thI anya no lopa thayA bAda tadhita 2-4-22 thI no lopa paNa thaI zake che; tethI yadyapi A sUtramAM ya nuM grahaNa Avazyaka nathI; parantu "sIyA 6-2-4' mAM jo A pramANe ja ma ane yu no lopa thAya to "svara0 7-4-110' thI sthAnivarbhAva thavAthI "va. 7-4-68thI isI nA DuM no lopa nahi thAya. tethI ya no (samudAyano) ja A sUtrathI lopa vihita che. ItyAdi adhyApaka pAsethI samajI levuM joie. 40. varIyA H hArAjA pazyanta ilIya nAmane vikArArthamAM gya pratyaya thAya che ane tyAre isIyA nAmanA ya no lopa thAya che. chaMsIyastha vira: A arthamAM sIla nAmane A sUtrathI (1) pratyaya ane 1 no lopa. "vR0i 4-1' - 99 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI Adya svara mAM ne vRddhi mA Adeza. "vaLuM7-4-68' thI isI nA no lopa vagere kArya thavAthI vAMcam Avo prayoga thAya che. artha-kAMsu dhAtuvizeSa. 4chA hemArthaka Sazyanta nAmane mAnasvarUpa vikArAthamAM [ pratyaya thAya che. hAsya vijAra: (mAnavizeSa:) A arthamAM hATa nAmane A sUtrathI [ pratyaya. 'avaLuM7-4-68' thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI haTaze niSTha: Avo prayoga thAya che. artha-sonAno niSka (1tolo vagere mApa). mAna rUti jhim?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba mAna svarUpa ja vikArAthamAM pazyanta hemAIka nAmane | pratyaya thAya che. tethI hATamathI yaSTi. ahIM mAnasvarUpa vikAra artha na hovAthI hITa nAmane A sUtrathI san pratyaya na thavAthI roprA, 6--42' thI maya pratyaya. gaLage 2-4-18' thI strIliMgamAM kI pratyaya vagere kArya thAya che. arthasuvarNano daMDa. I42aa , - koyaH dArANA mAna svarUpa vikArArthamAM jayanta TU nAmane vaya pratyaya thAya che. dro rvijAraH (vizeSa:) A arthamAM TU nAmane A sUtrathI vaya pratyaya vagere kArya thavAthI kuvAM mAnanuM Avo prayoga thAya che. artha-mApa-vajana. jarUA mAnAt krItavat 6 / 2 / 44 // jenA vaDe mapAya te saMkhyA vagerene mAna kahevAya che. te mAnArthaka - 100 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmane vikArAthamAM "kItArtha' nI jema pratyaya thAya che. zani rItanuM A arthamAM jevI rIte zata nAmane "zatAtU0 -4-rU' thI 5 ane rUva pratyaya thAya che, tevI rIte A sUtranI sahAyathI zataya vijAra: A arthamAM zata nAmane "zatAtu-4-037 thI 3 ane 4 pratyaya. zata nAmanA anya no "vaLe4-68' thI lopa vagere kArya thavAthI zaH ane jJAtijaH Avo prayoga thAya che. artha- sono vikAra. 44 mAro hArAjA mari gaNapAThamAMnA pazyanta TekanuM vagere nAmane yathAsaMbhava vikAra ane avayava arthamAM gu(T) pratyaya thAya che. jeno vijhAH ane rAtatha vijAra: A arthamAM tenuM ane rAta nAmane A sUtrathI san pratyaya. Adyasvara 9 ane 1 ne "vRSi0 4-1' thI anukrame vRddhi che ane vA Adeza. temanuM nAmanA anya vana no roDa 90 7-4-67 thI lopa. nAmane strIliMgamAM "sAra-4-18' thI pratyaya. savaLuM, 74-68' thI ragata nAmanA anya ma no lopa.. vagere kArya thavAthI unI STi ane rAti: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- suvarNayaSTi. cAMdIno kaLaza vagere. II abhakSyA''cchAdane vA mayaTa 6 / 2 / 46 // bhakSya ane AcchAdanane choDIne anya-vikAra ane avayava arthamAM pazyanta nAmane vikalpathI mad () pratyaya thAya che. masmano vivAra A arthamAM pakSanuM nAmane A sUtrathI mayar pratyaya. 'nAno no ra-189 thI no lopa vagere kArya thavAthI masmayanuM Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI mad pratyaya na thAya tyAre "vivAre 6-2-30' 101 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nI sahAyathI 'prAr ni0 6-1-1rU' thI sad pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Adyasvara ba ne vRddhi jJa Adeza... vagere kArya thavAthI mAhnanam Avo prayoga thAya che. (ahIM 'no'pa60 7-4-61' thI anya gan nA lopanI prApti hatI. teno 'Li 7-4-2' thI niSedha thAya che.) arthabhasmano vikAra. amathyADacchAvana kRti vhim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba bhakSya ane AcchAdanathI bhinna ja vikAra ane avayava arthamAM SaThyanta nAmane vikalpathI mavad pratyaya thAya che. tethI muttattva viraH ane varSAtasya viAra: ahIM anukrame bhakSya ane AcchAdana svarUpa vikArArthamAM mulya ane tti nAmane A sUtrathI mavad pratyaya thato nathI. tethI upara jaNAvyA mujaba sad pratyaya. Adyasvara OM ane Ja ne vRddhi sau ane A Adeza. 'gavarSe0 7-4-68' thI anya 4 no lopa vagere kArya thavAthI mauAH sUpa: ane vArpAsaH paTa: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- maganI dALa. rUnuM kapaDuM. I46 // -darbha-kUda - tRNa- soma-valvajAt 6 / 2 / 47 // bhakSya ane AcchAdanathI bhinna, vikAra ane avayava arthamAM Sajyanta zara varSa jUvI tRLa soma ane vattvajJa nAmane nitya mavad pratyaya thAya che. zarANAM darbhANAM kUdInAM tRNAnAM somAnAM valvajAnAM vA vikAro 'vayavo vA A arthamAM zara, varma, jUvI, tRLa, soma ane vattvajJa nAmane A sUtrathI mavad pratyayAdi kArya thavAthI zaramayam ; TarmamAm; vImayam ; tuLamayam ; somamayam ane vattvanamayam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- zara- ghAsavizeSano vikAra. DAbha- ghAsavizeSano vikAra. kUdIghAsavizeSano vikAra. tRNano vikAra. soma-auSadhino vikAra. valvajaghAsavizeSano vikA2. I47nA 102 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . rivara dArA48 pazyanta ekasvarI nAmane; bhakSya ane AcchAdanathI bhinna evA vikAra ane avayavArthamAM maya pratyaya thAya che. vAvAM vivAra: A arthamAM vadhu nAmane A sUtrathI bhaya pratyaya. "yuTatRtIya: 2-7-76 thI 2 ne Adeza. 1-40 --86 thI gu ne 6 Adeza. "pratyaye 9-rU-2' thI | ne phu Adeza.... vagere kArya thavAthI vAyam Avo prayoga thAya che. artha- vANIno vikAra. 48 dosprANinaH 6 / 2 / 49 // prANIvAcaka nAmane choDIne anya Tu saMjJaka pazyanta nAmane ; bhakSya ane AcchAdanathI bhinna vikAra ane avayava arthamAM maya pratyaya thAya che. mAjhaca vijAra: A arthamAM mAtra nAmane (vRdhiryaca0 6-7-8 thI vihita 3 saMzA.) A sUtrathI mayar pratyayAdi kArya thavAthI mAtrayam Avo prayoga thAya che. artha- kerIno vikAra:3prANa rUti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba aprANIvAcaka ja Tu saMjJaka pazyanta nAmane bhakSya ane AcchAdanathI bhinna evA vikAra ane avayavArthamAM mayar pratyaya nitya thAya che. tethI vASaca vivAra: A arthamAM prANyartha dusaMjJaka rAga nAmane A sUtrathI nitya maya pratyaya thato na hovAthI samasyA 6-2-46' thI vikalpa maya pratyayAdi kArya thavAthI (jAo tU.naM. 6-246) vASar ane vApayam Avo prayoga thAya che. artha- cASa nAmanA prANIno vikAra ane avayava. 46I. 103 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goH purISe 6 / 2/50 // SaSTyA go nAmane 'purISa' arthamAM mavad pratyaya thAya che. joH purISam A arthamAM go nAmane A sUtrathI mavad pratyayAdi kArya thavAthI gaumayaM purISam Avo prayoga thAya che. artha- gAyanuM chANa. vayastu vyam = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba purISa arthamAM ja go nAmane mayar pratyaya thAya che. tethI dudharUpa vikArArthamAM o nAmane A sUtrathI yad pratyaya na thavAthI no: svare ya: 6-1-27' thI ya pratyaya. o ne 'vyavye 1-2-2' thI r Adeza vagere kArya thavAthI gavyam Avo prayoga thAya che. arthagAyanuM dudha. A sUtra; 'svAt 6-2-48' A sUtramAM niyama kare che. saMkocanuM svarUpa svayaM samajI zakAya-evuM spaSTa che. kol prIte puoDAze dvArA11|| SaSTyanta vrIhi nAmane puroDAza svarUpa vikArArthamAM nitya mavad pratyaya thAya che. vrIhi nAmane 'vrIhinAM vira:-puro'AzaH' A arthamAM A sUtrathI mad pratyaya vagere kArya thavAthI vrIhimayaH puoDAzaH Avo prayoga thAya che. artha- cokhAnuM yazIya dravyavizeSa. purosAza rUti vhim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vrIhi nAmane puroDAza svarUpa ja vikArArthamAM nitya mavat pratyaya thAya che. tethI odanAdi vikArArthamAM ddei nAmane A sUtrathI mad pratyaya na thavAthI, 'viAre 6-2-30' nI sahAyathI 'prAp ni061-1rU' thI ad pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Adyasvara { ne vRddhi che Adeza. 'JavarSe 7-4-68' thI rU no lopa vagere kArya thavAthI vra jhona ane graha ma Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- cokhAnA cua. zilvu-il clz. 114911 104 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tivAlanAni hArArA saMjJAno viSaya na hoya to; SaSphayanta tira ane yava nAmane vikAra ane avayava arthamAM maya pratyaya thAya che. tirAnAM vivAra: ane yuvAno vivAraH A arthamAM ti ane yava nAmane A sUtrathI maya pratyayAdi kArya thavAthI timaya ane yavamaya Avo prayoga thAya che. artha kramazatalano vikAra. javano vikAra. nAnIti ?i A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba saMjJAno viSaya na hoya to ja Sayanta ti ane yuva nAmane vikAra ane avayava arthamAM nitya maya pratyaya thAya che. tethI saMjJAnA viSayamAM tija ane yava nAmane A sUtrathI mayar pratyaya na thavAthI, vivAre 6-2-30' nI sahAyathI "prabhu ni 6-1-rU' thI maLuM pratyaya. Adhasvara huM ane ma ne "vRdidha:- 7-4-1' thI vRddhi che ane mA Adeza. va. 7-4-68thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI taim ane vAvaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH tela. aLato. IIdharA vidA dArANA saMjJAno viSaya na hoya to pazyanta viSTa nAmane vikArAthamAM maya, pratyaya thAya che. pica vijAra: A arthamAM viSTa nAmane A sUtrathI maya pratyaya vagere kArya thavAthI ziSTamam Avo prayoga thAya che. arthacUrNano vikAra. varUpa nani : dArA 14 saMjJAnA viSayamAM pazyanta viSTa nAmane vikArAthamAM 4 pratyaya thAya - 105 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. rijhaca vivAra: A arthamAM piSTa nAmane A sUtrathI ja pratyaya. piSTa nAmane strIliMgamAM "nA ra-4-18' thI bApu pratyaya. "sayA 2-4-11 thI 4 nI pUrvenA 3 ne rU Adeza vagere kArya thavAthI ziSTA Avo prayoga thAya che. artha- raMgoLI. 14 yogodohAdInaJ hiyagudhAsya 6 / 2 / 55 // SaNyanta loda nAmane saMjJAnA viSayamAM vikArArthamAM nu pratyaya thAya che, ane tyAre koi nAmane hiye Adeza thAya che. lohI vivAra: A arthamAM yokoloda nAmane A sUtrathI san () pratyaya ; ane yaloda nAmane hiyezu Adeza. Adhasvara rU ne "vRdhi.0 7-49' thI vRddhi che Adeza. "svaya. 4-70 thI anya 3 ne navuM Adeza vagere kArya thavAthI haiyAvInam navanIta kRtaM vA Avo prayoga thAya che. artha- mAkhaNa athavA ghI. nA nIti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba saMzAnA viSayamAM joha nAmane vikArAthamAM na pratyaya thAya che ane tyAre koi nAmane hiya Adeza thAya che. tethI saMjJAno viSaya na hoya tyAre prayogoloka nAmane A sUtrathI nam pratyaya na thavAthI "vivAre 6-ra-rU0' nI sahAyathI "prA| ji6-1-1rU thI vadhu pratyaya. Adyasvara cho ne upara jaNAvyA mujaba vRddhi thI Adeza. "avaLuM, 7-4-68 thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI yauvorDa tam Avo prayoga thAya che. artha- chAsa. II apo yaJ vA 6 // 2 // 56 // pazyanta | nAmane vikArArthamAM tham pratyaya vikalpathI thAya che. Hii vivAra: A arthamAM gapu nAmane A sUtrathI varga pratyaya. vRdhi:0 106 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4-1' thI Adyasvara mAM ne vRddhi mA Adeza... vagere kArya thavAthI kAyam Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI yagu (1) pratyaya na thAya tyAre 30 6-ra-48' thI madhya pratyayAdi kArya thavAthI mUvam Avo prayoga thAya che. artha- pANIno vikAra. addA tum bahulaM puSpa-mUle 6 / 2 / 57 // vikAra ane avayavArtha puSpa athavA mUruM svarUpa hoya to, vikAra ane avayavArthamAM vihita pratyayano bahulatayA lopa thAya che. manTivAyA vikAro'vayavo vA puSpam bhane vidAryA avayavo mUlam // athama mallikA ane vilI nAmane "samasyA dUra-46' thI vihita mayapratyayano; tema ja tenA vikalpapakSamAM "prA| niDe 6-1-rU" thI vihita an pratyayano A sUtrathI lopa vagere kArya thavAthI malTi puSya ane vivAda mUtram Avo prayoga thAya che. (ahIM yAda rAkhavuM ke mayad ane san pratyayano lopa thayA bAda anukrame bApu ane cha pratyayanI " . ra-4-25 thI nivRtti thayA bAda pharIthI mA ane kI pratyaya thAya che.) artha kramazaHmallikAnuM phUla. vidArInuM mULa. laghuttati vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba puSpa ane mULa svarUpa vikAra athavA avayavArthamAM vihita pratyayano bahulatayA ja lopa thAya che. tethI vAstha(vivAda) ane (vijAro) mUna" A arthamAM vana ane para: nAmane "bASpaSa0 6-ra-rU' nI sahAyathI prabhu ni 6-7-13 thI gaLu pratyaya. "vRdiH0 7-4-1 thI Adya svara mAM ane gune vRddhi mA ane te Adeza. . 4-68' thI anya no lopa .. vagere kArya thavAthI vArapukha ane gharanuM mUnamu Avo prayoga thAya che. A sUtrathI ahIM maLu no lopa thato nathI. artha kramazaH varaNanuM phUla. eraDiyAnuM mUla. pachavA 107 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phale 6 / 2 / 58 // phala svarUpa vikAra ane avayava arthamAM thayelA pratyayano lopa (lupu) thAya che. sAmAvayA: chatte vivAdoDavayavo vA A arthamAM gAmanI nAmane "phoraprA6-2-42' thI vihita maya pratyayano A sUtrathI lopa. 'cAve -4-11 thI phI pratyayanI nivRtti vagere kArya thavAthI gAmanavamuM Avo prayoga thAya che. artha-AmaLAnuM phaLa, II18 , plakSAderaNa 6 / 2 / 59 // nakSAdri gaNapAThamAMnAM traNa vagere SaSphayanta nAmane phala svarUpa vikArArthamAM athavA avayavArthamAM jhaLu pratyaya thAya che. nnakSaya vikAro'vayavo vA phalam bhane azvatthasya vikAro'vayavo vA phalam // arthamAM traNa ane azvattha nAmane A sUtrathI pratyaya. Adya svara ne "vRdhi:0 -4-1' thI vRddhi mA Adeza. "vaLe. -4-68 thI anya no lopa .. vagere kArya thavAthI akSa ane gAzvatyam Avo prayoga thAya che. artha-pIpaLAnuM phaLa. pIpaLAnuM phaLa. ahIM yAda rAkhavuM joie ke A sUtrathI vihita a[ pratyayano, pUrvasUtrathI lopa thato nathI. anyathA prakhyagha0 6-30 thI [ pratyaya vihita ja hato. III jambA vA 6 / 2 / 60 // phalAtmaka vikAra ane avayava arthamAM pazyanta navU nAmane vikalpathI [ pratyaya thAya che. gallA vichAroDavayavo vA nam A arthamAM A sUtrathI navU nAmane | pratyaya. "kRdhi.0 7-4-1' thI Adya svara mAM ne vRddhi mA Adeza. anya 5 ne "svaya0 7-4-70" thI navuM Adeza 108 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagere kArya thavAthI gAjavam Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI [ pratyaya na thAya tyAre "prabhu ni 6-1-rU' thI vihita (Iii. dU-rU0 nI sahAyathI) [ pratyayano "tte 6-ra-18' thI lopa thavAthI strIliMgamAM pUra Avo prayoga thAya che. "vIne 2-4-17' thI 5 ne dUrva 3 Adeza thavAthI gaLu Avo prayoga thAya che. artha-jabU vRkSanuM phaLa. I60mAM na biTuvaya-gomaya-phalAt 6 / 2 / 61 // kuvo ane jomaya temaja lAIka nAmane choDIne anya pazyanta vikAravayavArthaka pratyayAnta nAmane, vikAra ane avayava arthamAM pratyaya thato nathI. pota vivAdoDavayavo vA A arthamAM pota nAmane "pranthaso 6-ra-rU' nI sahAyathI prA nitA. 6-1-13 thI 3 pratyayAdi kAryathI niSpana rAvata nAmane vApotaya vivekArojhavayavo vA A arthamAM "roprA 6-2-42' thI prApta maya pratyayano A sUtrathI niSedha thavAthI vApotI vijAro vayavo vA AvuM vAkaya ja prayojAya che. artha-kApota (kabUtaranuM mAMsa vagere) no vikAra athavA avayava. gagvayAliti him ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vikAra ke avayavArthaka pratyayAnta Sazyanta; duvA ane gomaya tema ja phalAIka nAmathI bhinna ja nAmane vikAra ane avayavArthamAM pratyaya thato nathI. tethI korvivAre mAnavizeSa A arthamAM du nAmane dorvaH 6-ra-jarU" thI vaya pratyayAdi kAryathI niSpanna kuvI nAmane, goH purISa A arthamAM nAmane "jo: purIpe 6-ra-10" thI maya pratyayAdi kAryathI niSpanna goma nAmane tema ja patyastha vivAdoDa. vayavo vA A arthamAM vapatya nAmane "| ni6-1-rU' thI pratyayAdi kAryathI niSpanna patya ("jo darara-18' thI gaLu no lopa) nAmane, vikArarthamAM pratyAyano A sUtrathI niSedha na thavAthI "vivAre 6-ra - 109 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rU0' nI sahAyathI 'I] ni0 6-1-1rU' thI ad pratyaya. 'vRddhi:074-1' thI Adya svara 3, lo ane la ne anukrame vRddhi sau; Jau ane gA Adeza, 'sravarSe0 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI drauvayaM haNDamu; gaumayaM bhasma ane vigho rasaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaHdravyano khaMDa. gAyanA chANAnI rAkha. koThAnA jhADanA phaLano 221. 118911 pitR-mAturvya-DulaM bhrAtari 6 226.2 // bhrAtR arthamAM SaThyanta pitR ane mAtR nAmane anukrame vya ane puta (Da) pratyaya thAya che. piturmAtA ane mAtuntA A arthamAM pitta nAmane ane mAtR nAmane A sUtrathI anukrame vya ane kuza pratyaya. "hityanta 2-1-114' thI mAtR nAmanA Rno lopa vagere kArya thavAthI pitRvyUH ane mAtuna: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-kAkA. mAmA. // 6 // pitro rDAmahar ddAra|63|| pitA ane mAtA arthamAM SaSyanta pitR ane mAtR nAmane DAmahar (gAmaha) pratyaya thAya che. pituH pitA mAtA vA, mAtu: pitA mAtA vA A arthamAM pitR ane mAtR nAmane A sUtrathI DAmahad (gAmaha) pratyaya. 'hityanya0 2-1-114' thI anya Rno lopa. strIliMgamAM (mAtA arthamAM) pitAmaha ane mAtAmaha nAmane 'gaLage0 2-4-20' thI kI pratyayAdi kArya thavAthI pitAmaha: pitAmahI ane mAtAmaha: mAtAmadI Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- pitAnA pitA. pitAnI mAtA. mAtAnA pitA. mAtAnI mAtA. II62|| 110 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abe dugthe soTha-dUsa-marIsam 6 / 2 / 64 // pazyanta vi nAmane Tutha arthamAM soDha DUta ane marI pratyaya thAya che. ve TuMku A arthamAM gari nAmane A sUtrathI soDha phUla ane marI pratyaya vagere kArya thavAthI viroham; vidUtam ane viparIsamuM Avo prayoga thAya che. artha - gheTAnuM dudha. 64 rASTre'naGgAdibhyaH 6 / 2 / 65 // hari gaNapAThamAMnAM vagere nAmone choDIne anya pazyanta nAmane rASTra arthamAM aNu pratyaya thAya che. zivInAM rASTranuM A arthamAM ziva nAmane A sUtrathI pratyaya. Adyasvara 3 ne "vRdhi.0 7-4-1" thI vRddhi che Adeza. sava -4-68' thI anya rU no lopa vagere kArya thavAthI zaivam Avo prayoga thAya che. artha-zibionuM rASTra. vivarnana vim ?=. A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kAri gaNapAThamAMnAM nAmone choDIne anya ja SaDyanta nAmane rASTra arthamAM [ pratyaya thAya che. tethI mAnAM vAnAM vA rASTram A arthamAM A sUtrathI paDyuM ane vI nAmane | pratyaya thato nathI. parantu upara jaNAvyA mujaba vAkya ja rahe che. artha- aDuga athavA baga lokonuM rASTa. saddo ( rAgacArika dhArAdAdA rogacAri gaNapAThamAMnAM rogaca vagere SaSphayanta nAmane rASTra arthamAM san pratyaya thAya che. nAnAM rASTram ane raivayAtavAnAM rASTram A arthamAM ane vaivayAtava nAmane A sUtrathI um (nava) pratyaya. 111 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'avarge0 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI rAnanyam ane daivayAtavam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-kSatriyonuM rASTra. daivayAtavonuM rASTra. 66 // basAte va 6 |2|67 // SaThyanta vasati nAmane rASTra arthamAM vikalpathI beMg pratyaya thAya che. vasAtInAM rASTraC A arthamAM vaijJAti nAmane A sUtrathI ag (a) pratyaya. Adya svara maiM ne 'vRddhi:0 7-4-1', thI vRddhi nA Adeza. 'gavarnme0 7-4-68' thI anya rU no lopa vagere kArya thavAthI vAsAtam Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ag pratyaya na thAya tyAre 'rASTreDana0 6-2-69' thI ad pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI vAtAtam Avo prayoga thAya che. artha-vasAtionuM rASTra. IIFI bhaurikyaiSukAdirvidha bhaktam 6 / 2268 // mArivacAvi gaNapAThamAMnAM ane pegAvi gaNapAThamAMnAM paThyanta - mauriji vagere ane tegR vagere nAmane rASTra arthamAM anukrame vidha ane matta pratyaya thAya che. mauIiLAM mauniInAM vA rASTramu A arthamAM mauiitta ane mauiiva nAmane A sUtrathI vidha pratyaya. temaja pujArInAM sArasyAyanAnAM vA rASTram A arthamAM pepura ane sArasyAyana nAmane A sUtrathI matta pratyaya vagere kArya thavAthI mauiividham; mauliiivadham; jIjAtimavatam ane sAratyAyanamavatam Avo prayoga thAya che. artha kramazaHbhaurikionuM rASTra. bhaulikionuM rASTra. aizvakArionuM rASTra. sArasyAyanonuM 2102. 118211 112 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivAsA 'dUrabhava iti deze nAmni 6 / 2 / 69 // pratyayAnta nAma dezamAM rUDha hoya to, SaThyanta nAmane nivAsArthamAM ane aghUrabhavArthamAM yathAvihita baLU vagere pratyaya thAya che. zivInAM nivAsaH ane vivizAyA gamavam A arthamAM zivi ane vivizA nAmane A sUtranI sahAyathI 'prALu ni0 6-1-1rU' thI ad pratyaya. Adya svara 6 ne 'vRddhi:0 7-4-1' thI vRddhi I Adeza. 'jhavarSe 7-4-68' thI anya rU ane A no lopa vagere kArya thavAthI zaivam ane vaivize puram Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- zaibanagara. vaidizanagara. sUtramAM kRti padanuM upAdAna, vyavahAramAM rUDha evA nagaranA upAdAna mATe che. II61 // tA'kti ddArA70|| pratyayAnta dezanAma hoya to; astitvaviziSTa prathamAnta nAmane; saptamyarthamAM yathAvihita aN vagere pratyaya thAya che. 3vundarA asmin veze santi A arthamAM vuzvara nAmane A sUtranI sahAyathI 't ni0 6-91rU thI gad pratyaya. Adyasvara 3 ne vRddhiH0 7-4-1' thI vRddhi sau Adeza. 'JavarSe 7-4-68' thI anya 4 no lopa vagere kArya thavAthI gauluzvara puram Avo prayoga thAya che. artha- audumbara nAmanuM nagara. 110611 tena nirvRtte ca 6 / 2|71 // pratyayAnta dezanuM nAma hoya to; tRtIyAnta nAmane nivRttArthamAM yathAvihita jhaLu vagere pratyaya thAya che. duzAzvena nivRtta A arthamAM A sUtranI sahAyathI hrazAnta nAmane 'prAp ri0 6-1-1rU' thI gap pratyaya. Adyasvara 113 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 ne 'vRtti:0 7-4-1' thI vRddhi sau Adeza. 'varSoM 7-4-68' thI anya ga no lopa. auzAmva nAmane strIliMgamAM 'aLage0 2-4-20' thI kI pratyaya vagere kArya thavAthI DhauzAstrI Avo prayoga thAya che. artha kauzAmbI nagarI. sUtramAM 7 nuM upAdAna; nivAsa avUmana tavatrAnti ane nivRtta- A arthacatuSkanI AgaLanA sUtromAM anuvRtti laI javA mATe karyuM che. A cAra arthamAM thanArA pratyayo cAturarthika kahevAya che. ||39|| navAM manuH 6 / 2/02/ pratyayAnta nadInuM rUDha nAma hoya to; nivAsAdi (nivAsa, adUrabhava, tavatrApti ane tena nivRttama) cAra arthamAM (yathAsaMbhava)nAmane matu (mat) pratyaya thAya che. hunnarAH sattvayAm A arthamAM vunnara nAmane A sUtrathI mattu pratyaya. 'ani0 rU-2-78' thI anya ba ne dIrgha nA Adeza. 'mAvan0 2-1-14' thI mattu nA maiM ne v Adeza vagere kArya thavAthI ahunnarAvatI Avo prayoga thAya che. artha-nadIvizeSa. ||72|| madhyAH 6 / 2073|| pratyayAnta; dezanuM nAma hoya to madhvavi gaNapAThamAMnAM madhu vagere nAmane cAra arthamAM (nivAsAdi arthamAM) matu pratyaya thAya che. madhuni vijJAni vA sasminuM A arthamAM madhu ane vila nAmane A sUtrathI matu pratyaya. 'mAvar0 2-1-14' thI mattu (mat) nA m ne v Adeza vagere kArya thavAthI madhumAn ane vitavAnuM Avo prayoga thAya che. artha kramazaHmadhumAna dezavizeSa, visavAnuM dezavizeSa. I73 114 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA-kumuda-vetasa-mahiSADDit 6 / 2 / 74 // pratyayAtta dezanuM nAma hoya to cAra arthamAM nakumuda vetana ane makA nAmane ti tu () pratyaya thAya che. naDA; muni vetana, mahiSA vA samina A arthamAM nara kumuda vetana ane mahiSa nAmane A sUtrathI DitmA (ta) pratyaya. "hityanya ra-1-104 thI anya 1 no lopa vagere kArya thavAthI navIna kumudvAna vetasvAnuM ane mAna Avo prayoga thAya che. artha- te te nAmanA dezavizeSa. I74 . naDa-zalitu para dArAvA dezanA nAmanA viSayamAM nara ane zAka nAmane cAturarthika (nivAsAdi cAra arthamAM) Divapratyaya thAya che. naDA: zAlAvA samAna A arthamAM A sUtrathI nara ane zAha nAmane divai (va6) pratyaya. "hityajya - 9-994 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI navam ane zAvaram Avo prayoga thAya che. artha- te te nAmano dezavizeSa. I71 zikhAyAH 6 / 2 / 76 // dezanI saMzAmAM zilA nAmane cAturarthika (nivAsAdi arthamAM) varu pratyaya thAya che. zivA karyAbhinuM A arthamAM zivA nAmane A sUtrathI varu pratyayAdi kArya thavAthI zilAvim puram Avo prayoga thAya che. arthazikhAvala nAmanuM nagara. liddA. zirIvAli - taLI dArANA dezanI saMjJAnA viSayamAM zirISa nAmane cAturarthika phuvA ane [ (4) 115 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyaya thAya che. zirISA: sajjaisminuM A arthamAM zirISa nAmane A sUtrathI rU ane [ pratyaya. "varSe 7-4-68 thI 4 pratyayanI pUrvenA anya no lopa. vRdhi.0 4-7' thI vaghu pratyayanI pUrve Adhasvara rUne vRddhi che Adeza vagere kArya thavAthI zirISa ane zairISa: Avo prayoga thAya che. artha- te nAmano pradezavizeSa. II77 zarkarAyA ikaNIyA'N ca 6 / 278 // dezanI saMjJAnA viSayamAM zarkarA nAmane cAturarthika (nivAsArthaka) [; ; [; rU ane [ pratyaya thAya che. zarI: sajyamanuM A arthamAM zarkarA nAmane A sUtrathI vaghu (pha%); ; aNu (); % ane vaLu () pratyaya. | | ane | pratyayanI pUrve "vRdi:01 -4-9' thI Adya svara ne vRddhi mA Adeza. phaLa rUMdha ane rU pratyAyanI pUrve anya no va7-4-68 thI lopa vagere kArya thavAthI zALa; zarIH zAvaraH zaraH ane zAIrala: Avo prayoga thAya che. artha- te nAmano pradeza. I78 zeDamA dArA, dezanI saMjJAnA viSayamAM amAri gaNapAThamAMnAM mana vagere nAmane cAturarthika pratyaya thAya che. samani yUSALavA sanyamanuM A arthamAM A sUtrathI garama ane nAmane pratyaya. "nAno no ra-1-10 thI nAmanA anya 7 no lopa . vagere kArya thavAthI umara: ane yUpara: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- azmara nAmano pradeza. yUSara nAmano pradeza. II7/ 116 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ belA idArAbA dezanI saMjJAnA viSayamAM kSaddhi gaNapAThamAMnAM prekSA vagere nAmane cAturarthika pratyaya thAya che. chellA: panA vA satyamanuM A arthamAM prekSA ane pattA nAmane A sUtrathI rU pratyaya. "sava -4-68 thI anya mA no lopa vagere kArya thavAthI relI ane navI Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- prekSI nAmano pradeza. phalakI nAmano pradeza. 80 tu satta hArAjA dezanI saMjJAnA viSayamAM vRddhi gaNapAThamAMnAM tRLa vagere nAmane cAturarthika sat () pratyaya thAya che. tRna navA vA sanyA A arthamAM tRga ane nara nAmane A sUtrathI satva pratyaya. tRNA ane navala nAmane sAta 2-4-18' thI sApu pratyayAdi kArya thavAthI tRpalA ane navasA Avo prayoga thAya che. artha kramaza tRNasA nAmano pradeza. nadasA nAmano pradeza. I81 zAntiH dArUA.rA. - dezanI saMjJAnA viSayamAM; zakTi gaNapAThamAMnAM vaphAza... vagere nAmane cAturarthika phata pratyaya thAya che taerzA vAzA vA tanyamina A arthamAM vaza ane vAza nAmane A sUtrathI rUta pratyayuM. "va. 7-4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI uzanas ane vAzim Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kAzila nAmano pradeza. vAzila nAmano pradeza. 8rA garIvAle hArArA dezavizeSanI saMjJAnA viSayamAM rahaLavi gaNapAThamAMnAM rIphaLa vagere 117 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmane cAturarthika gaN (ba) pratyaya thAya che. rIhaLA: vaDavo vA sasmin A arthamAM jharIhvaLa ane haju nAmane A sUtrathI sak pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Adya svara g ne vRddhi aa Adeza. 'gavarSe0 74-68' thI anya 6 no lopa. 'svayambhu0 7-4-70' thI anya 3 ne gav Adeza vagere kArya thavAthI garIhaLam ane hADavam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- ArIhaNaka nAmano pradeza. khAMDavaka nAmano pradeza. 835 supacyArthaH / / 84 // dezanI saMjJAnA viSayamAM suvandhyAvi gaNapAThamAMnAM suthar vagere nAmane cAturarthika gva (va) pratyaya thAya che. sUtramAM vandhyAti nirdeza hovAthI suthi nAmanA pa nI paramAM s no Agama thAya che. suthAH suvanthino vA sanyasmin A arthamAM survAthana ane sucinnAmane A sUtrathI gva pratyaya ane survAthaeNn nAmanA 5 nI paramAM maiM no Agama. 'no'pa60 7-4-61' thI anya no lopa. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Adya svara 3 ne gau Adeza... vagere kArya thavAthI saupaththar ane sauvandhyam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- saupathya nAmano pradeza. sauvangyu nAmano pradeza. 84 sutaGgamAderi 6 / 2 / 85 // dezanI saMjJAnA viSayamAM sutaGAvi gaNapAThamAMnAM mutAma vagere nAmane cAturarthika raMga (6) pratyaya thAya che. sutAmA munivattA vA sanyasmin A arthamAM sutak|ma ane munivitta nAmane A sUtrathI g pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Adyasvara 3 ne vRddhi sau Adeza. 'jhava''0 7-468' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI sautAmaH ane maunivitti: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- sautama nAmano pradeza. maunivitti 118 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmano pradeza. TakA vAre : dArAvA dezanI saMjJAnA viSayamAM vaDhi gaNapAThamAMnAM nAmane (vaDhavagere nAmane) cAturarthika pratyaya thAya che. tenA nivRtta6 ane pura nivRttam A arthamAM ane putra nAmane A sUtrathI ya pratyaya. 'varSe 4-68 thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI vajyaku ane punyam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- balya nAmano pradeza. pulya nAmano pradeza. I8ddA ahararAdibhyo'J 6 / 2 / 87 // dezanI saMjJAnA viSayamAM hari gaNapAThamAMnAM pAna vagere nAmane cAturarthika san () pratyaya thAya che. aA nivRttanuM ane enA nivRtta... A arthamAM gahana ane emanU nAmane A sUtrathI gaLu (ma) pratyaya. "vRddhidha.0 7-4-1' thI Adyasvara tathA go ne vRddhi mA tathA gau Adeza. "manInA 7-4-66 thI gahanu nA upAsya no lopa. roDa 60 7-4-67 thI TImanuM nA mana no lopa ItyAdi kArya thavAthI kAnam ane strInam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- Ahazna nAmano pradeza. lauma nAmano pradeza. sUtramAM bahuvacanano nirdeza AkRtigaNanA parigraha mATe che. 8ii - sahagaloyaNa dArA dezanI saMjJAnA viSayamAM sahyAdri gaNapAThamAMnAM vi vagere nAmane cAturarthika [ (B) pratyaya thAya che. saraghu: savitA vA nivAsa: A arthamAM sava ane savalata nAmane A sUtrathI prabhu pratyaya. vRdhi.0 7 119 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4-1' thI Adyasvara - ne vRddhi A Adeza. 'avaLaeN0 7-4-68' thI anya Gga no ane rU no lopa ... vagere kArya thavAthI sAveyaH ane sAhitteyaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- sAkheya nAmano pradeza. sAkheyadatta nAmano pradeza. // 8 // pandhyAderAyanaNU 6 / 2 / 89 // dezanI saMjJAnA viSayamAM pAvi gaNapAThamAMnAM thik vagere nAmane cAturarthika Avanan (bAvana) pratyaya thAya che. sUtrastha pasthi nirdezathI path ne path Adeza thAya che. panthAH pakSo vA'sminuM A arthamAM thin ane pakSa nAmane A sUtrathI gAyanaN pratyaya ane path ne pac Adeza. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Aghasvara 6 ne Ja Adeza. 'jhavarSe0 7-4-68' thI anya tra no lopa. 'noDa60 7-4-61' thI anya Dr no lopa vagere kArya thavAthI pAndhAyanaH ane pAzcAyAH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- pAnthAyana nAmano pradeza. pAkSAyaNa nAmano pradeza. // 86 // karNAderAyaniJ 6 / 2 / 90|| dezanI saMjJAnA viSayamAM vi gaNapAThamAMnAM n vagere nAmane cAturarthika Ayaniga (Ayani) pratyaya thAya che. jaLastha vasiSThastha vA nivAsa: A arthamAM La ane vasiSTha nAmane A sUtrathI gArniMga (gAyani) pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Aghasvara Ja ne vRddhi A Adeza. 'gavarne0 7-468' thI anya 6 no lopa...vagere kArya thavAthI jAna: ane vAsiSThAyani: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kAyini nAmano pradeza. vAsiSThAyani nAmano pradeza. I60 / / 120 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvIyaH ddArA|| dezanI saMjJAnA viSayamAM irAvi gaNapAThamAMnAM ura vagere nAmane cAturarthika vaeN pratyaya thAya che. unA: sarA vA sasmin A arthamAM 36 ane saGkara nAmane A sUtrathI vaeN pratyaya. 'avaLaeN0 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI harIyaH ane sakrIyaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- utkarIya nAmano pradeza. sakarIya nAmano pradeza. ||89|| naDAle hoyaH ddArA12|| dezanI saMjJAnA viSayamAM naGAvi gaNapAThamAMnAM na' vagere nAmane cAturarthika hrIya pratyaya thAya che. naDAH RkSA vA santyasmin A arthamAM naDa ane jJa nAmane A sUtrathI jIva pratyayAdi kArya thavAthI naDIyaH ane kSajIyaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- naDakIya nAmano pradeza. plekSakIya nAmano pradeza. IKRI kRzAzvAderIyaNa 6 | 2|93 // dezanI saMjJAnA viSayamAM kRzAbhyAvi gaNapAThamAMnA zAzva vagere nAmane cAturarthika vaN (va) pratyaya thAya che. zAzvA gariSTAni vA sami A arthamAM hrazAzva ane ariSTa nAmane A sUtrathI vaeN pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Adyasvara Ja ne vRddhi jJa Adeza; ane Rne vRddhi Ja Adeza. 'gavarnme0 7-4-68' thI anya 6 no lopa...vagere kArya thavAthI jarzAvIya: ane gariSTIya: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kAzazvIya nAmano pradeza. AMriSTIya nAmano pradeza. IIRrU|| 121 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zyA cheH 6 / 2/14/ dezanI saMjJAnA viSayamAM RzyAddi gaNapAThamAMnAM RNya vagere nAmane cAturarthika pratyaya thAya che. RNyA prodhA vA sanyasmin A arthamAM zya ane throdha nAmane A sUtrathI ja pratyayAdi kArya thavAthI Rzya ane prodha: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- zyaka nAmano pradeza. nyagrodhaka nAmano pradeza. III4 // varAhAdeH kaNU 6 | 2|95 // dezanI saMjJAnA viSayamAM varAhAdri gaNapAThamAMnAM varAha vagere nAmane . cAturarthika d pratyaya thAya che. vagRhAH paraMAzA vA sattvacAnuM A arthamAM varAha ane pachAza nAmane A sUtrathI g (6) pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Aghasvara ga ne vRddhi A Adeza vagere kArya thavAthI vArAham ane pAzam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- vArAhaka nAmano pradeza. pAlAzaka nAmano pradeza. ale l kumudAderikaH 6 / 2 / 96 // dezanI saMjJAnA viSayamAM muvi gaNapAThamAMnAM muva vagere nAmane cAturarthika rU pratyaya thAya che. muvAni, Tani vA sanyasyAnuM A pratyaya. 'jhava''0 7-4 nAmane A sUtrathI arthamAM kumuda ane da 68' thI anya 4 no lopa vagere kArya thavAthI muviH ane rUTi: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kumudika nAmano pradeza. iTika nAmano pradeza. III 6 122 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azvatthAderikaNu 6 / 2 / 97 // dezanI saMjJAnA viSayamAM azvatthAvi gaNapAThamAMnAM azvattha vagere nAmane cAturarthika [ pratyaya thAya che. azvatthAH muvAni vA sanyasyAm A arthamAM zvattha ane jhumula nAmane A sUtrathI phaL (ka) pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Agha svara Ja ne vRddhi jJa Adeza. 'lavarge0 0-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI Jabhyacim ane jhaumuvi' Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- Azcatyika nAmano pradeza. kaumudika nAmano pradeza. IRI sA'sya paurNamAsI 6 / 2 / 98 // A sUtramAM 'nivAsA0 6-2-61' thI kRti ane nApti no adhikAra cAlu che. tethI 'kRti' nA sAmarthyanA kAraNe A sUtrathI mAsa athavA mAsArdhanI saMjJAnA viSayamAM ja nIce jaNAvyA mujaba gaN vagere pratyayo vihita che. A pUrvenA sUtramAM paNa 'kRti" no adhikAra cAlu hovAthI sAmAnyarIte prasiddha prayogomAM ja te te sUtrathI te te pratyayonuM vidhAna che. tethI tevA prasiddha prayogonuM nirUpaNa karavA svarUpa prapaMca mATe te te sUtramAM prakRtinuM vidhAna che. e adhyApaka pAsethI barAbara samajI levuM joie. saMjJAnA viSayamAM, prathamAntapadArtha varNamAtI hoya to prathamAnta nAmane; SaSTyarthamAM (avayavAvayavInA saMbaMdhamAM) yathAvihita baLyu vagere pratyaya thAya che. pauSI paLamAtI asya A arthamAM paurNamAsyarthaka prathamAnta pauSI nAmane A sUtranI sahAyathI 'prALu nitA0 6-1-1rU' thI san pratyaya. 'JavarSe 74-68' thI anya rpha no lopa vagere kArya thavAthI pauSo mAso'rghamAso vA Avo prayoga thAya che. artha-saMpUrNa poSamAsa athavA ardhamAsa. II68 // 123 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgrahAyaNyazvatyAdikaNa 6 / 2 / 99 // saMjJAnA viSayamAM; paurNamAhyartha - prathamAnta prahAyaLI ane sazvatthA nAmane SaSTyarthamAM [ pratyaya thAya che. bAprahAyaLI azvatyA vA paurNamAnI gasya A arthamAM tAdRza bAgrahAyaLI ane svatvA nAmane A sUtrathI kh pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Adya svara Ja ne vRddhi JA Adeza. 'avarSe 7-4-68' thI anya jJA ane ph no lopa vagere kArya thavAthI AprahAyaLijo mAmoDardhamAto vA ane AvRtyio mAso'rNamAso vA Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- saMpUrNa mAgasara mAsa athavA ardha mAgasara mAsa. sampUrNa Aso mAsa athavA ardha Aso mAsa. s|| caitrI-jAtinI-pAnunI zramabApU no ddArA100nI saMjJAnA viSayamAM paurNamAsyarthaka-prathamAnta caitrI ArttiI pAnunI ane zravaLA nAmane SaSTyarthamAM vikalpathI phaLyu pratyaya thAya che. caitrI jAntijI hAlgunI zravaLA vA pILamAsI lakSya A arthamAM tAdRza paurNamAsyarthaka prathamAnta caitrI jAttiI AnunI ane zravaLA nAmane A sUtrathI phaLa (phaLa) pratyaya. 'JavarSe 7-4-68' thI anya tathA aa no lopa. 'vRddhi:0 74-1' thI Agha svara maiM ne vRddhi bA Adeza vagere kArya thavAthI naitriH Antivija: chAttuniSTha ane zrAvaLiH Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI rU pratyaya na thAya tyAre 'HIST dda-2-18' nI sahAyathI 'prAg ni. 6-1-1rU' thI anpratyayAdi kArya thavAthI caitraH hrAntiH ALuna: ane zrAvaLa: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- caitra mAsa athavA pakSa. kArttika mahino athavA pakSa. phAlguna mahino athavA pakSa. zrAvaNa mahino athavA pakSa. ||100|| 124 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * revA dArA100 devatArthaka prathamAnta nAmane SaDyarthamAM yathAvihita kabU vagere pratyaya thAya che. nino phevatADaya; nivatADa ane litivaISca A arthamAM A sUtranI sahAyathI nina nAmane "| nitA6-1-rU thI | pratyaya; na nAmane " je 6-7-17 thI prabhu pratyaya ane dviti nAmane niraMtu 6--12thI gya pratyaya vRdhi.0 4-9 thI Adya svara 3 ane 4 ne vRddhi che ane A Adeza. "mava0 -4-68 thI anya ma tathA no lopa vagere kArya thavAthI jainaH gAya ane mAhitya: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH jina (vItarAga)no sevaka. agnidevano sevaka.aditi devano sevaka. 001 pAlIpurArIH dArA 0rA vAlIputrAdi gaNapAThamAMnAM vAlIputra vagere prathamAnta devatArthaka nAmane SaDyarthamAM ya pratyaya thAya che. vAlIputro hevaISca ane tAvindravo phevatASca A arthamAM vAkSIputra nAmane ane tAvindrava nAmane A sUtrathI ya pratyaya. va. 7-4-68' thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI vAlIputrIyam ane tAvindavIyaM viH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- paMgAkSIputradevatAsaMbadhI homa karavAnuM annavizeSa. tANavindava devatAsambandhI homa karavAnuM annavizeSa. 102 zutiH dArA00rUA. devatArthaka prathamAnta zuka nAmane SaDyarthamAM ya pratyaya thAya che. zu tevatADaca A arthamAM zukra nAmane A sUtrathI rUtha pratyaya. "varSe 7-4 125 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI zujhiyaM vi. Avo prayoga thAya che. artha- zukadevatAsambandhI homa karavAnuM annavizeSa. I70rUA. zatarudrAta tau 6210 // devatArthaka prathamAnta zatarudra nAmane pathamAM ya ane phaya pratyaya thAya che. zato revatAca A arthamAM zata nAmane A sUtrathI ca ane pharI pratyaya. va. 7-4-68' thI anya no lopa vagere kArya thavAthI zatarudrIyamu ane zatarudriyam Avo prayoga thAya che. artha- zata8 devatAsambandhI. II104nA aponapAdapAnnapAtastRcAtaH 6 / 2 / 105 // devatArthaka prathamAna aponapatu ane pAna ( nAmane SaSphayarthamAM te be- ane rUA pratyaya thAya che. ane tyAre gAne tR Adeza thAya che. aponapAd apAnnapAd vA devatA'sya mA arthama aponapAt bhane apAnnapAt nAmane A sUtrathI ra ane 3 pratyaya. tema ja kA ne Adeza.. vagere kArya thavAthI sonalTIyam sapotriyam ane pAna trayam pAtriyam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- aponapAt devasaMbaMdhI. apAnapAt devasambandhI. 1906| majAvuM vA dhArA106 prathamAnta devatArthaka made nAmane SaDyarthamAM va ane rU pratyaya vikalpathI thAya che. mahendro revaISA A arthamAM mahendra nAmane ya ane ya pratyaya. varSo4-68' thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI 126 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahendrIyam bhane mahendriyam bhAvo prayoga thAya cha.visequkSama sa sUtrathA Iya : iya pratyaya na thAya tyAre 'devatA 6-2-101 na. sAyathA 'prAga ji0 6-1-13' thI. aN pratyaya vagaire athavAthI mAhendraM haviH bhAvI prayoga yAya cha. matha-mandra visaMbandhI Doma 42vArnu annavizeSa. // 106 // ka-somAyaNa 6 / 2 / 107 // svArtha prathamAnta ka ane. soma nAmane SaSTyarthamA TyaN (ya) pratyaya thAya che. ko (brahmA) devatA'sya bhane somo devatA'sya mA arthamA ka bhane soma nAmane. mA sUtrathI TyaN pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI. sAdhasva2 a ne bhane o ne vRddhA A ane. au mAheza. 'avarNe0 7-4-68' thI. antya ana da vagaire thavAthI kAyam bhane saumyaM haviH sA prayoga thAya che. artha kramaza-bahmAsambandhI havi. somadeva sabaMdhI havi (homa karavAnuM annavizeSa.) // 107 // yAvApRthivI-zunAsIrA-'gnISoma-marutvad-vAstoSpati . gRhameSAdIya-yo 6 / 2 / 108 // vArtha prayanta dyAvApRthivI zunAsIra agnISoma marutvad vAstoSpati bhane gRhamedha mane SaSThyarthamA Iya ane. ya pratyaya thAya che. dyAvApRthivyau devatA'sya; zunAsIro devatA'sya; agnISomau devatA'sya; marutvAn devatA'sya vAstoSpati devatA'sya; ane. gRhamedho devatA'sya // arthamA dyAvApRthivI zunAsIra agnISoma marutvad vAstoSpati bhane gRhamedha nAmane mA sUtrathI Iya ane. ya pratyaya. 'avarNe0 7-4-68' thI antya I a ane ina do5. kore Arya vAthI dyAvApRthivIyam dyAvApRthivyam; zunAsIrIyam; zunAsIryam; agnISomIyam agnISomyam; marutvatIyam marutvatyam; vAstoSpatIyam 127 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAstobatvam; ane vRmeghIyam gRhamadhyam Avo prayoga thAya che, artha kramazaHghAvApRthvI devasambandhI. zunAsIra devasambandhI . agnISoma devasambandhI. marutvad devasaMbandhI. vAstoSpati devasambandhI. gRhamedha devasambandhI. 1190611 vAstu-pitruSaso yaH 6 / 2 / 109 // devatArthaka prathamAnta vAyu Rtu pitR ane upasu nAmane SaSTyarthamAM ya pratyaya thAya che. vAyu vaivatA'stha; Rtavo revatA'sva; pitaro yevatA'sya ane uSA revatA'sya A arthamAM vAyu Rtu pitR ane haSar nAmane A sUtrathI ya pratyaya. 'asvaya0 7-4-70' thI anya 3 ne bavuM Adeza. 'Rto0 1-2ra6' thI anya ne r Adeza.... vagere kArya thavAthI vAyavyam RtavyanuM pizcam ane 3Sasvam Avo prayoga thAya, che. artha kramazaH- vAyudevatAsambandhI. RRtudevatAsambandhI. pitRdevatAsambandhI. uSA (prabhAtano adhiSThAyaka deva) devatAsambandhI. 106|| mahArAjaproSThapadAdikaNU 6 / 2 / 110 // devatArthaka prathamAnta mahArAna ane provala nAmane SaSTyarthamAM b pratyaya thAya che. mahArAno phevatA'sya ane proSThapavo tevA'kSya A arthamAM mahArAna ane proSThapava nAmane A sUtrathI [ pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Aghasvara Ja ane o ne vRddhi jJa ane gau Adeza. 'JavarSe0 7-468' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI mAhArAniSTha: ane prauSThaviSTha: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- mahArAja devasambandhI. proSThapada devasambandhI. 990|| 128 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' vagAuM avavatu dArA 11 kAlavizeSavAcaka nAmone bhavArthamAM "pravRSa0 6-rU-2' vagere sUtrothI je rIte pratyayonuM vidhAna karaze, te ja rIte kAlavizeSavAcaka devatArthaka prathamAnta nAmane SaSphayarthamAM pratyaya thAya che. mAre bhavam ane pravRSi mavam A arthamAM jevI rIte anukrame kAlavizeSavAcaka mAsa ane pravR6 nAmane "varSa dU-rU-80" thI ju ane "pravRSa puSpaH dra-rU-22' thI prakhya pratyaya thAya che tevI rIte mAnI levAya ane pravR vatA A arthamAM A sUtranI sahAyathI mAsa ane pravR nAmane upara jaNAvyA mujaba anukrame | (pha%) ane puNya pratyaya thAya che. tethI "va. 7-4-68' thI anya na no lopa vagere kArya thavAthI maNimu ane pravRSyam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-mAsa devatAsaMbandhI. prAtR devatAsambandhI. sUtramAM vata nuM grahaNa sarvasAdRzya mATe che. te barAbara samajI levuM. 1999 gAleH ijA pAme hArArA prathamAna AdibhUta chandovAcaka nAmane praNa svarUpa SaDyarthamAM yathAvihita vagere pratyaya thAya che. jayAM be sacAne prathathana athavA pravarSa thI traNa karAya che, te maMtravizeSane pratha kahevAya che. paristhi (prathaya) A arthamAM A sUtranI sahAyathI pattinAmane prA| ni6-1-rU' thI pratyaya. "vRdhi .0 7-4-9 thI Adyasvara 3 ne vRddhi A Adeza. "sava -4-68' thI anya rU no lopa vagere kArya thavAthI pam: HITS: Avo prayoga thAya che. artha-pakti chaMda prAraMbhamAM che jenA evo pragAtha. gati vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba prathamAnta AdibhUta ja chandovAcaka nAmane pratyayAtta prAtha hoya to padyarthamAM yathAvihita lakhu vagere pratyaya thAya che. tethI manuSTa madhyamaya 129 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathastha ahIM madhyama chandovAcaka manuSka6 nAmane A sUtrathI vagere pratyaya upara jaNAvyA mujaba thato nathI. artha- jenA madhyamAM anuSTraba chaMda che te pragAtha. I99rA yo-yoganA yuve dArANA prathamAna cothu ane prayojana svarUpa athavALA nAmane yuddha svarUpa SaSphayarthamAM yathAvihita gaLuM vagere pratyaya thAya che. vidyAdharo yoghADaca (yuddhasya) ane subhadrA prayoganamaya (yukdhaya) A arthamAM vidyAdhara ane subhadrA nAmane A sUtranI sahAyathI "prA[0 6-9-93 thI 5Na pratyaya. vRdhi:0 -4-1' thI Adyasvara rU tathA 3ne vRddhi che tathA zrI Adeza. "avaLuM7-4-68 thI anya sa tathA mA no lopa...vagere kArya thavAthI vaidyAdhara yudham ane sImaa yuddhanuM Avo prayoga thAya che. artha kramazaHvidyAdharasambandhI yoddhAnuM) yuddha. suddhA mATenuM yuddha. //99l. bhAvagho'syAM NaH 6 / 2 / 114 // bhAvArthaka si (1) pratyAyAnta- prathamAnta nAmane strItvaviziSTa (strIliMga) sapTemyarthamAM ja (1) pratyaya thAya che.prapAtoDayAm A arthamAM prapati nAmane A sUtrathI ja pratyaya. vRdhi.0 7-4-9 thI Adyasvara mAM ne vRddhi mA Adeza. varSe 7-4-68' thI attva no lopa. prAti nAmane strIliMgamAM bhAtu ra-4-18' thI sApu pratyayAdi kArya thavAthI prApatA tithi Avo prayoga thAya che. artha-vRddhi tithi.mAvati jhim?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba bhAvArthaka ja pratyayAna prathamAnta nAmane strIliMga saptamarthamAM pratyaya thAya che. tethI prAchAroDayAmu ahIM kamarthika varga pratyayAnta prAvAra nAmane A sUtrathI ja pratyaya thato nathI. artha- killo che 130 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemAM te.A sUtramAM paNa ti nI anuvRtti vartamAna hovAthI droLAzeDayAnuM ItyAdi sthaLe prayogAnusAra DhoLAva vagere nAmane A sUtrathI ja pratyaya thato paNa nathI. 1998 zyainampAtA-tailampAtA 6 / 2 / 115 // bhAvArthaka thar pratyayAnta pati nAma paramAM hoya to cena ane tira nAmanI paramAM mu no Agama thAya che. ahIM pratyaya to pUrva (kvArA994) sUtrathI ja siddha che. A sUtra mAtra 6 AgamanuM vidhAna kare che. zyenapAto'syAm bhane tilapAto'syAm // athama zyenapAta bhane tilapAta nAmane pAvathago dU-ra-104' thI ja pratyaya. A sUtrathI na ane tira nAmanA antamAM mu no Agama. "vRdha:0 -4-1' thI Adyasvara i tathA phune vRddhi Adeza. "avaLuM, 7-4-68' thI anya no lopa.strIliMgamAM mAtu ra-4-18' thI sApu pratyayAdi kArya thavAthI nippatA saipUrtiA tithiH kriyAmUni kIDA vA Avo prayoMga thAya che. artha kramaza -zyanapAta che jemAM te tithi, kriyAbhUmi athavA ramata. tilapAta che jemAM te tithi, kriyAbhUmi athavA krIDA. 99 praharaNAt krIDAyAm 6 / 2 / 116 // praharaNArthaka prathamAnta nAmane strItvaviziSTa krIDA svarUpa saptamyarthamAM ja (1) pratyaya thAya che. 6: pradaraNamAm (zIDIyAm) A arthamAM 36 nAmane A sUtrathI pratyayAdi kArya (jAo sU.. 6-ra-174) thavAthI TAiE kIDA Avo prayoga thAya che. artha- daNDathI ghAtapratighAta che jemAM te krIDA. DAyAbiti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba prathamAnta praharaNArthaka nAmane, krIDA svarUpa ja strItvaviziSTa saptamyarthamAM ja pratyaya 131 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. tethI vAH praharaLamasyAM tenAyAm ahIM tAdRza senA svarUpa saptamyarthamAM hA nAmane A sUtrathI La pratyaya thato nathI. artha- talavAra che praharaNa jemAM evI senA. 996 // tad vettyadhIte 6 / 2 / 117 // dvitIyAnta nAmane vetti ane JIte arthamAM yathAvihita aN vagere pratyaya thAya che . muhUrta vettvadhIte vA ane indro vettvadhIte vA A arthamAM muhUrta ane chattvam nAmane A sUtranI sahAyathI prAg ni0 6-1-1rU' thI an pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1'thI Adyasvara 3 ane TM ne vRddhi sau ane gA Adeza vagere kArya thavAthI maudUrtaH ane chAnvataH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- muhUrtano jANanAro athavA bhaNanAro. chandazAstrano jANanAro athavA bhaNanAro. 117|| nyAyAderikaNa 6 | 2|118 // nyAyAvi gaNapAThamAMnAM dvitIyAnta nyAya vagere nAmane vetti ane gaMthIte arthamAM g (pha) pratyaya thAya che. cAya vetyathIte vA ane cAtaM vettvathIte vA A arthamAM nyAya ane nyAsa nAmane A sUtrathI kh pratyaya. 'va 7-4-68' thI anya ga no lopa. 'dhva: vA0 7-4-' thI nyAya ane cAkSa nAmanA 6 nI paramAM che no Agama vagere kArya thavAthI naiyAviSThaH ane naiyAsinaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- nyAyano jANanAro athavA bhaNanAro. nyAsano jANanAro athavA bhaNanAro. 118 / 132 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pada-va -lakSaNA -kratvAkhyAnA''khyAyikAt 6 / 2 / 119 // pa6 5 ane kSaLa zabda antamAM che jenA evA dvitIyAnta nAmane, tema ja Rtu bAhvAna ane bAlTrAyiA vAcaka dvitIyAnta nAmane vetti ane badhIte arthamAM g (ja) pratyaya thAya che. pUrvapam mAtRtvanuM goLakSAm agniSTomam yavakrItam vAsavadattaJca vettyadhIte vA 2 artha pUrvapada mAtRtva gautakSaLa aniSToma yavaLIta ane vAsavavatta nAmane A sUtrathI j pratyaya. 'vRddhi:0.7-4-1' thI Adya svara OM gau ane Ja ne vRddhi gau gau ane bA Adeza. 'JavarSe0 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere artha thavAthI paurvapadikaH mAtRkalpikaH gaulakSaNikaH AgniSTomikaH yAvakrItikaH ane vAttavattiH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- pUrvapadano jANakAra athavA bhaNanAra. mAtRkalpano jANanAra athavA bhaNanAra. golakSaNano jANakAra athavA bhaNanAra. agniSTomano jANakAra athavA bhaNanAra. yavakrItano jANanAra athavA bhaNanAra. vAsavadattano jANakAra athavA bhaNanAra. 995|| akalpAt sUtrAt 6 / 2 / 120 // lpa nAmathI bhinna evA anya nAmathI paramAM rahelo sUtra zabda che antamAM jenA evA dvitIyAnta nAmane vetti ane adhIte arthamAM bhu pratyaya thAya che. vRttisUtre vaittvadhIte vA A arthamAM vRttisUtra nAmane A sUtrathI pha pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1'.thI R ne vRddhi gar Adeza. 'JavarSe0 7-468' thI anya Ja no lopa vagere kArya thavAthI vArnisUtriH Avo prayoga thAya che, artha- vRttisahita sUtrano jANakAra athavA bhaNanAra. apAviti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba nna bhinna ja nAmathI paramAM rahela ja sUtra nAma che antamAM jenA evA dvitIyAnta nAmane vetti ane grathIte 133 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthamAM blyU pratyaya thAya che. tethI mUtra pasUtragdha vettvathIte vA A arthamAM kevala sUtra nAmane ane pasUtra nAmane A sUtrathI [ pratyaya thato nathI. jethI 'tavuM vaittvadhIte 6-2-117' nI sahAyathI '[. 6-1-13' thI gaL pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI sautraH ane hrAlpatautraH (ahIM ubhayapadamAM Adya svarane 'anuza0 7-4-27' thI vRddhi thAya che) Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- sUtrano jANakAra athavA bhaNanAra. kalpasUtrano jANakAra athavA bhaNanAra. ||120|| adharma-kSatra-tri-saMsargA'GgAd vidyAyAH 6 / 2 / 121 // dharma kSetra tri saMtana ane jhA nAmathI bhinna nAmathI 5ramAM rahela vidyA nAma che antamAM jenA evA dvitIyAnta nAmane vetti ane adhIte arthamAM phaL (6) pratyaya thAya che. vAyavidhA vettvathIte vA A arthamAM vAyavidyA nAmane A sUtrathI phaL pratyaya. 'jhavan0 7-4-68' thI anya brA no lopa vagere kArya thavAthI vAyajJavidhi: Avo prayoga thAya che. artha- vAyasa vidyAno jANakAra athavA bhaNanAra. gathamAMviti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dharma kSetra tri saMtan ane saphLa nAmathI anya ja nAmathI paramAM rahelo ja vidyA zabda che antamAM jenA evA dvitIyAnta nAmane vetti ane adhIte arthamAM phaLyu (raja) pratyaya thAya che. tethI vidyAM dharmavidyAM kSatravidyA trividyAM saMvidhAmaGa vighAgya vettvadhIte vA A arthamAM kevala vidyA nAmane ane dharma vagere nAmathI paramAM rahela vidyA nAma che antamAM jenA evA dharmavidyA kSatravidyA vagere nAmane A sUtrathI rUr pratyaya thato nathI. jethI 'tal venyadhIte 6-2-117' nI sahAyathI 'pravR ni0 6-1-1rU' thI jJa pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Adha svara maiM tathA 6 ne vRddhi chelR tathA aa Adeza. 'Java0 7-4-68' thI anya Ja no lopa vagere kArya thavAthI vaidyaH dhArmavidhaH kSAtravidha: vaividha: mAMta'vidha: 134 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane sAvidyaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- vidyAno jANakAra athavA bhaNanAra. dhamavidyAno jANakAra athavA bhaNanAra. kSatriyavidyAno jANakAra athavA bhaNanAra.trividyAno jANakAra athavA bhaNanAra.saMsargavidyAno jANakAra athavA bhaNanAra. aphagavidyAno jANakAra athavA bhaNanAra. 1999 yAjJikauktthika - laukAyitikam 6 / 2 / 122 // tti ane te A arthamAM vapU pratyayAnta yAjJika gathi ane tIkAtivA nAmonuM nipAtana karAya che.yajJa yAjJivazva vejyathIte vA A arthamAM yajJa ane yAjJivI nAmane A sUtrathI rUypratyaya.3thakvejyathIte vA ane torAvataM vethIte vA A arthamAM utha ane novAyata nAmane A sUtrathI rU[ pratyaya. nipAtananA kAraNe A sUtrathI ziva nAmanA phavaya no lopa. tovAyata nAmanA ya sambandhI mAM ne huM Adeza. "vRdiH0 -49 thI Adya svara 3ane mo.ne vRddhi mA gI ane strI Adeza."va 7-4-68' thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI yAjJikka: mIfthava: ane tIjAtivaH Avo prayoga thAya che. artha kramaza-yajJa athavA yAzikaya (yAjJikono dhama) no jANakAra athavA bhaNanAra. sAmavedanA aMzavizeSano (vizeSa vyAkhyAnano) jANakAra athavA bhaNanAra. nAstikamatano jANakAra. athavA bhaNanAra. 22 anubrAhmaNAdin 6 / 2 / 123 // dvitIyAnta anubrAmaNa nAmane veri ane ghIte arthamAM rUnuM pratyaya thAya che. manubrA vejyathIte vAM A arthamAM manubrAhmaNa nAmane A sUtrathI rUnuM pratyaya. "vaLuM, 7-4-68' thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI 135 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubrAhama Avo prayoga thAya che. artha- brAhmaNasadRza granthane jANanAra athavA bhaNanAra. A92rUA. zata-SaSTeH patha ikaT 6 / 2 / 124 // zata ane SaSTi nAmathI paramAM rahela thanuM nAma che antamAM jenA e dvitIyAnta (zatapatha ane puSTithana) nAmane veri ane dhIre arthamAM pratyaya thAya che. zatapathaM vecathati va SaSTipUI tyadhIta vA A arthamAM zatapatha ane kSaSTipatha nAmane A sUtrathI rU (Du) pratyaya. "varSe - 4-68 thI anya 1 no lopa. zatapatha nAmane strIliMgamAM "gaNane ra4-20' thI pratyaya vagere kArya thavAthI zatapathI ane kRSTithava: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- zatapathane jANanArI athavA bhaNanArI. SaSTipathano jANakAra athavA bhaNanAra. lly24 padottarapadebhya ikaH 6 / 2 / 125 // para nAma che uttarapada jenuM evA dvitIyAna nAmane tema ja dvitIyAna parva ane pavottara nAmane vetti ane gIte arthamAM rU pratyaya thAya che. pUrvapadaM padaM padottarapadaJca vettyadhIte vA mA arthamA pUrvapada pada bhane padottarapada nAmane A sUtrathI ja pratyaya. "mavarSe -4-68 thI anya ka no lopa vagere kArya thavAthI pUrvadiva: ji: ane pavottaradi: Avo prayoga thAya che. artha kramaza - pUrvapadano jANanAra athavA bhaNanAra. padano jANanAra athavA bhaNanAra. padottarapadano jANanAra athavA bhaNanAra. sUtrastha bahuvacanathI upara jaNAvyA mujaba traNano saMgraha thAya che. 21 136 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5-ma-zikSA-mImAMsA-sAno dvArA126|| dvitIyAnta pala ma zikSA mImAMsA ane sAman nAmane vetti ane gaMthIte arthamAM gaja pratyaya thAya che. pavuM maM zikSAM mImAMsAM sAma 6 vetyathIte vA A arthamAM A sUtrathI parve ma zikSA mImAMtA ane sAman nAmane A sUtrathI Ja pratyaya. 'JavarSe 7-4-68' thI anya 6 tathA A no lopa. 'noDa60 7-4-61' thI sAman nA an no lopa vagere kArya thavAthI pavaH maH zikSaja: mImAMsajaH ane sAma: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- padano jANanAra athavA bhaNanAra. kramano jANakAra athavA bhaNanAra. zikSAno jANakAra athavA bhaNanAra,mImAMsAno jANakAra athavA bhaNanAra. sAmavedano jANanAra athavA bhaNanAra. 926 // sa- sarvapUrvA lup 6 / 2 / 127 // sa ane sarva che pUrvapada jenuM evA dvitIyAnta nAmane vetti ane badhIte arthamAM vihita pratyayano lopa (chupu) thAya che. savAtti sarvavevAMzca vetti gathIte vA A arthamAM sAtti ane sarvaveva nAmane 'tavuM vaijyathIte 6-2117' nI sahAyathI vihita baLu pratyayano A sUtrathI lopa vagere kArya thavAthI sAttija: ane sarvaveva: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- vArnikasahita (vyAkaraNAdi)no jANakAra athavA bhaNanAra. sarvavedono jANakAra athavA CHBL-UR. 1192011 saGkhyAkA sUtre 6 / 2 / 128 // sakhyAvAcaka nAmathI paramAM vihita je hra pratyaya; tadanta sUtrArthaka dvitIyAnta nAmathI vetti ane adhIte arthamAM vihita pratyayano lopa thAya che. 137 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTan vivanyadhIyate vA A arthamAM laSTatta nAmane 'tallR0 6-2-117' thI (sahAyathI) vihita jJa pratyayano A sUtrathI lopa vagere kArya thavAthI aSTAH pANinIyA: Avo prayoga thAya che. artha- aSTaka (ATha adhyAya pramANa sUtra) ne jANanArA ane bhaNanArA pANinIyo (pANinI vyAkaraNa vagerene bhaNanArA ke jANanArA) arthAt ATha adhyAyanA pANinI vyAkaraNanA jANakAro athavA bhaNanArA, 128 / / proktAt 6 / 2 / 129 // proktArthamAM vihita pratyaya upacArathI prokta kahevAya che. proktArthamAM vihita pratyayAnta dvitIyAnta nAmane vetti ane gIte arthamAM vihita pratyayano lopa (bhupa) thAya che. gautama (gotamena prottama) vetti JathIte vA A arthamAM 'j 30 6-2-117' nI sahAyathI 'prAp ni0 6-1-13' thI vihita sad pratyayano A sUtrathI lopa vagere kArya thavAthI gautama: Avo prayoga thAya che. artha- gotame prarUpelA zAstrano jANanAra athavA bhaNanAra. 126/ bedenbrAhmaNamatraiva 6 / 2 / 130 // prokta pratyayAnta vedavAcaka nAmano tema ja phattu antamAM che jenA evA brAhmaNavAcaka nAmano; vaitti ane badhIte arthanA ja viSayamAM prayoga thAya che. tethI prokta pratyayAnta vedavAcaka nAmano tathA phananta brAhmaNavAcaka nAmano svatantra rIte athavA vRtti ane nathIte A arthathI bhinna viSayamAM athavA vAkyarUpe teno prayoga thato nathI - e bRhavRttithI gamya che. jjaina pro tevuM vinvantathIyate vA A arthamAM 4 nAmane proktArthamAM; 'tena E 6-3-181' nI sahAyathI 'prA[ 6-1-1rU' thI ad pratyaya. teno 'vi 6-rU-18rU' thI lopa. tyArabAda vetti ane nathIte arthamAM 'tar 30 6-2 138 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 999' nI sahAyathI upara jaNAvyA mujaba vihita baLu pratyayano 'prothat 6-2-121' thI lupu (lopa) vagere kArya thavAthI vAH Avo prayoga thAya che. A sUtra; mAtra upara jaNAvyA mujaba niyama kare che. jethI tena proi veva: 4: ; be mahAn ane mathIte A rIte anukrame svatantra prayoga; upAdhyantara yoga ane vAkya traNeyanI vyAvRtti thAya che. AvI ja rIte tADvena proo brAhmAM vinti nathIyate vA A arthamAM tADva nAmane prophtArthamAM 'zaunA0 6-3-186' thI ri (6) pratyaya. 'JavarSe0 7-468 thI anya 6 no lopa. 'ddhita0 2-4-12' thI yu no lopa vagere kArya thavAthI niSpanna tAttvinuM- A paeNnanta brAhmaNavAcaka nAmane 'tad vaittva06-2-117' nI sahAyathI upara jaNAvyA mujaba baLu pratyaya ane teno lopa vagere kArya thavAthI tAttvinaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kaTha RSithI prokta vedane jANanAra athavA bhaNanAra. tANya (tInuM apatya) thI prokta brAhmaNane jANanAra athavA bhaNanAra. j yadipa brAhmaNa paNa veda svarUpa hovAthI vedanA grahaNathI ja vivakSita arthanI siddhi thatI hovAthI brAhmaNa padopArdana vyartha che. parantu santa brAhmaNavAMcaka padathI bhinna brAhmaNavAcaka padanuM vedavAcaka padathI grahaNa na thAya-e mATe bAhmaNa padopAdAna che. ItyAdi bRhavRttithI anusandheya che. pUrva sUtrastha pazcamyanta prokta padane arthavAd vimapirikhAma: A nyAyanA sAmarthyathI A sUtramAM prathamAntarUpe anuvartita karAyuM che. IrU0|| tena channe ra 6 / 2 / 131 // tRtIyAnta nAmane channarathArthamAM yathAvihita traN vagere pratyaya thAya che. vastreLa chano tya: A arthamAM vastra nAmane A sUtranI sahAyathI 'prAg. 61-1rU' thI.aN pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Adyasvara 6 ne vRddhi bA 139 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adeza. 'varSe0 0-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI vAstro ratha: Avo prayoga thAya che. artha- vastrathI DhaMkAyelo ratha. 131 // .. pANDukambalAdin 6 / 2 / 132 // tRtIyAnta pADunvata nAmane channarathArthamAM phattu pratyaya thAya che. pADunnatena chano rathaH A arthamAM pAvunnata nAmane A sUtrathI n pratyaya. 'gavarSe0 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI pADuvatI Avo prayoga thAya che. artha- ujjvala kAmaLIthI DhaMkAyela ratha. ||132 // dRSTe sAmni nAmni 6 / 2 / 133 // saMjJAnA viSayamAM tRtIyAnta nAmane dRSTasAma-arthamAM yathAvihita baL vagere pratyaya thAya che. gvena sRSTa sAma ane ttinA sRSTa sAma A arthamAM A sUtranI sahAyathI gva nAmane "prALu ni0 6-1-1rU' thI gaLu pratyaya ane ruddhi nAmane 'ttvane0 6-1-17' thI yaj pratyaya. 'vRddhi:0 7-49' thI Adya svara 3 ne vRddhi sau Adeza ane g ne vRddhi aa Adeza. 'JavaLaeN0 7-4-68' thI anya jJa ane rU no lopa vagere kArya thavAthI Raugyam sAma ane vhAleyam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kraugya nAmano sAma (vedano bhAga) vizeSa. kAleya nAmano sAmavizeSa. 133 // gotrAdaGkavat 6 / 2 / 134 // tRtIyAnta gopratyayAnta nAmane 'dRSTa sAma' A arthamAM akArthanI jema pratyaya thAya che. bIvAvena sRSTa sAma A arthamAM, gaupAvasvAyama: A 140 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthamAM jema saupAva nAmane 'gotrA90 6-3-166' thI gu (ba) pratyaya thAya che,tema lakhkhu pratyaya. 'varSe0 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI gaupAvatuM sAma Avo prayoga thAya che. artha- upagunA apatye joyeluM sAma (vedano bhAga). 134 // vAmavevArya ddArAkI tRtIyAnta vAmadeva nAmane 'dRSTa sAma' A arthamAM ya pratyaya thAya che. vAmavevena kRSTa sAma A arthamAM vAmaava nAmane A sUtrathI ya pratyaya. 'jhavarSe0 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI vAmaddevyuM sAma Avo prayoga thAya che. artha- vAmadeve joyeluM sAma (vedano bhAgavizeSa). ||13 // hit vanuM ddArA126|| 'dRSTa sAma' A arthamAM vihita aN pratyaya vikalpathI Dip manAya che. uzanasA dRSTanuM sAme A arthamAM 'kRSNe 6-2-13rU' nI sahAyathI '[0 61-1rU' thI uzanas nAmane vihita an pratyayane A sUtrathI hid bhAva. 'Dityanya0 2-1-114' thI anya gat no lopa. 'vRtti:0 7-4-1' thI Agha svara 3 ne vRddhi au Adeza vagere kArya thavAthI sauzanam Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gap pratyayane DivU bhAva na thAya tyAre jhIzanatam Avo prayoga thAya che. artha- auzana ke auzanasa nAmanuM sAma (vaidabhAga). / / 136 // vA khAte di dvArA13thI jAtArthamAM je gaN pratyaya be vAra vihita che, te baLa pratyayane vikalpathI 141 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dip bhAva thAya che. utsargasUtrathI vihita baLU pratyaya, apavAdasUtrathI bAdhita thayo hoya ane te pharIthI anyasUtrathI vihita hoya tyAre te ad pratyaya divihita kahevAya che. zamini khAtaH A arthamAM zamiSa" nAmane "nAte 6-3-18' nI sahAyathI 'prAp ni0 6-1-1rU' thI gaLu pratyaya vihita che. teno 'varSAAtamyaH 6-2-80' thI vihita ] thI bAdha thavAthI 'bhartu-saM 6-3-86' thI pharIthI sad pratyaya vihita che. A dvivihita- jAtArthaka an pratyayane A sUtrathI hid bhAva. 'hityanya0 2-1-164' thI kRmiSanuM nAmanA anya lag no lopa. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Aghasvara jJa ne vRddhi A Adeza vagere kArya thavAthI zAmiSa: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI Dip bhAva na thAya tyAre zAmiSanaH Avo prayoga thAya che. arthazatabhiSar nakSatramAM utpanna. dviiita vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba jAtArthamAM je gaN pratyaya dviiihata ja che tene ja hid bhAva vikalpathI thAya che. tethI himavati khAto haimavataH ahIM upara jaNAvyA mujaba himavat nAmane vihita baLa pratyaya dviiihata na hovAthI tene A sUtrathI hid bhAva thato nathI. artha himAlayamAM utpanna. II9rUNI totkRte pAtrezvaH dvAra|138|| pAtrArthaka saptamyanta nAmane uddhRtArthamAM yathAvihita gaLu vagere pratyaya thAya che. zAvejUdhRta bovanaH A arthamAM zava nAmane A sUtranI sahAyathI 'prA[. 6-1-1rU' thI ad pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Aghasvara g ne vRddhi nA Adeza. 'gavarSe0 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI zarAva gona: Avo prayoga thAya che. artha- mATInA pAtravizeSamAM kADhelo bhAta. sUtramAM pAtramyaH- A pramANe bahuvacanano nirdeza; pAtravizeSanA saMgraha mATe che. 1385 142 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - sthaNDilAcchete vratI 6 / 2 / 139 // saptamyaH bdiDha nAmane "te vratI"- A arthamAM yathAvihita maju vagere pratyaya thAya che. Dije zete vrata A arthamAM thac nAmane A sUtranI sahAyathI "prA| ni. 6-1-1rU' thI pratyaya. "vRdhi:0 -4-1 thI Adyasvara mAM ne vRddhi mA Adeza. "avaLuM7-4-68' thI anya na no lopa vagere kArya thavAthI sthAbdio mikSa: Avo prayoga thAya che. arthaniravadya bhUmimAM ja sUvAnuM vrata che jene te bhikSu. 1933 saMte mAro dArA14 saptamyanta nAmane "saMskRta-bhakSya' arthamAM yathAvihita gaLu vagere pratyaya thAya che. prASTra saMtA: A arthamAM prASTranAmane A sUtranI sahAyathI "prA[0 6-1-rU' thI vadhu pratyaya. "avaLe -4-68 thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI prASTra apUNA: Avo prayoga thAya che. artha-kaDAI athavA tavAmAM sekelA athavA taLelo pUDalA vagere vidyamAna vastumAM utkarSanuM AdhAna karavuM tene saMskRta kahevAya che. 1940 zrovAvuM yaH dArA94. saptamyaH zUra ane lava nAmane saMskRta-bhakSyArthamAM pratyaya thAya che. zUre saMskRta ane kagyAM saMta A arthamAM zUTa ane salA nAmane A sUtrathI pratyaya. "avaLuM, 7-4-68 thI anya mAM ane mA no lopa vagere kArya thavAthI zUnyam ane udyam mAMsanuM Avo prayoga thAya che. artha kramazaHzUla (mAMsa zekavAno lokhaMDano saLiyo) mAM saMskRta mAMsa tapelI ke hAMDalImAM rAMdheluM mAMsa. 1989 143 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lIrAyaNa dArArA. saptamyanta kSIra nAmane saMskRta bhaThyArthamAM pratha[ pratyaya thAya che. lIre saMtA paDyA A arthamAM kSIra nAmane A sUtrathI ratha (tha) pratyaya. vRdhi:- 7-4-1' thI Adyasvara ne vRddhi Adeza. va. 4-68' thI anya ka no lopa. kSere nAmane "bAge ra-4-20'thI kI pratyaya vagere kArya thavAthI bhairavI yavAda Avo prayoga thAya che. artha-dudhamAM banAvelI rAba. 1942IL. ga pha dorA14rA saptamyaH dha nAmane saMskRta bhaNya arthamAM | (pha4) pratyarya thAya che. te saMskRtam A arthamAM taI nAmane A sUtrathI [ pratyaya. vRdhi:7-4-1' thI Adyasvara ne vRddhi Adeza. va. 7-468 thI anya rU no lopa vagere kArya thavAthI dhik Avo prayoga thAya che. artha- dahIMmAM banAvelI khAvAnI vastu. 94rU vozvitaH dArA144 saptamyanta kacchatu nAmane saMskRta-bhakSyArthamAM vikalpathI pratyaya thAya che. sthiti saMskRtam (macama) A arthamAM sthita nAmane A sUtrathI rU[ (#) pratyaya. "vRddhidha.0 7-4-1' thI Adyasvara3ne vRddhi thI Adeza vagere kArya thavAthI maugviti Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI chupratyaya na thAya tyAre 'saMskRtti dra-ra-140 nI sahAyathI prabhu 6-7-13 thI a[ pratyayAdi kArya thavAthI zvatam Avo prayoga thAya che. artha- chAsamAM banAvelI khAvAnI vastu. ll144 144 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varita dArA 41 A pUrve jaNAvelA apatyAdi arthane choDIne anya arthamAM prayogAnusAra koIvAra yathAvihita maLu vagere pratyaya thAya che. vadhuNA pRdya ane Tvedya A arthamAM lun ane azva nAmane A sUtranI sahAyathI "prA[0 6-1-rU' thI [ pratyaya. "vRddhi:7-4-1' thI Adyasvara mAM ne vRddhi nA Adeza. va. 7-4-68' thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI vAsuSa rUpanuM ane mAththo ratha: Avo prayoga thAya che. artha kramaza - cAkSuSa pratyakSano viSaya-rUpa. ghoDAgADI.94 pha iti zrIsidghahemacandrazabdAnuzAsanalaghuvRttivivaraNe SaSThe'dhyAye dvitIyaH paadH| mRtivA.....ItyAdi-yuddhabhUmimAM zatrurAjAonI bhujAonI khajavALanuM mardana karIne athAt zatrurAjAono parAbhava karIne potAnA bhujAdaMDa upara keTalA rAjAoe, navA navA athavA nava khaMDavAlI pRthvIne dhAraNa karI nathI? atha evA divijayI rAjAo ghaNA thaI gayA.paratu evA divijayane ane maLelA vijayavaMta sAmrAjyamAM tRSNAthI rahita manavaDe he rAjana! tame yogIonA yazane pIo cho- tenI sarakhAmaNI konI sAthe thaI zake? -Azaya e che ke tevA divijayI rAjAo ane tRSNAthI rahita manavALA yogIo to ghaNA thaI gayA, paraMtu rAjA hovA chatAM anAsatinA kAraNe yogI jevA rAjayogI to A rAjA eka ja che. analpAnativistAramanapAnatimeSasAm / sAvyAtamupakArAya candraguptena dhImatA // 15 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apa prArabhyate paLe dhyAve tRtIyaH pAdaH / zare dArUAchA apatya vagere arthane choDIne anya jitAtha sudhInA je artho che tene zeSa artha kahevAya che. arthAt ahIMthI AraMbhIne teno dU-4-2' sudhImAM je je artha kahevAze te te arthone zeSa artha kahevAya che. ahIMthI AraMbhIne uttara sUtromAM jyAM athavazeSanuM upAdAna nathI tyAM te te sUtromAM zeSa arthano adhikAra jANavo, athAt te te sUtrathI thanArA pratyayo zepa arthamAM thAya che; ane zoSa arthamAM vihita te te pratyayo phIjika kahevAya che. A nayAdereyaNa 6 // 3 // 2 // nAri gaNapAThamAMnAM navI vagere nAmane zeSa arthamAM patha (tha) pratyaya thAya che. nAM nAto bava vA ane vane nAto bhavo vA A arthamAM A sUtrathI nI ane vana nAmane prabhu pratyaya. vRghi0 -4-1' thI Adyasvara mAM ne vRddhi mA Adeza. anya ane ma no lava. 7-4-68 thI lopa vagere kArya thavAthI navaH ane vAne Avo prayoga thAya che. artha kramazaH nadImAM utpanna athavA thayela.vanamAM utpanna athavA thayela zeSa phaphleva= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba jAti gaNapAThamAMnAM narI vagere nAmane zeSa arthamAMja [pratyaya thAya che. tethI navInAM samUha: A arthamAM navI nAmane A sUtrathI thaLu pratyaya na thavAthI 'vavi0 6-ra-04 thI varu (pha) pratyaya vagere kArya thavAthI nAjima Avo prayoga thAya che. artha-nadIono samUha IRI rApariyaDa dArANA rASTra nAmane zeSa arthamAM phrA pratyaya thAya che. rASTra nAto evo vA A 146 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthamAM rASTra nAmane A sUtrathI phA pratyaya. "sava. 7-4-68' thI anya 1 no lopa vagere kArya thavAthI rASTriya: Avo prayoga thAya che. artha-rASTramAM utpana athavA thayelo. rUA. dUrAdetyaH 6 // 3 // 4 // zeSa arthamAM dUra nAmane pratya pratyaya thAya che. dUra bhava: A arthamAM dUra nAmane A sUtrathI patya pratyaya. va. -4-68thI anya ka no lopa vagere kArya thavAthI TUlya: Avo prayoga thAya che. artha- dUramAM thayelo. jA uttarAdAhaJ 6 // 3 // 5 // zeSa arthamAM sattA nAmane sAhagu (bAra) pratyaya thAya che. uttare uttarasyAM vA nAtaH A arthamAM uttara ane uttarA nAmane A sUtrathI lAgu pratyaya. vR0i -4-' thI Adya svara 3ne vRddhi A Adeza. varSe 7-468' thI anya ma ane mA no lopa vagere kArya thavAthI gauttaradi: Avo prayoga thAya che. artha- uttara pradezamAM athavA uttara dizAmAM utpanna.IN/ pArAvArAdInaH 636 // zeSa arthamAM parIvAra nAmane phakta pratyaya thAya che. parivAre pavo nAto vA A arthamAM pIvI nAmane A sUtrathI na pratyaya. va. 7-4-68' thI anya sa no lopa vagere kArya thavAthI paravArI: Avo prayoga thAya che. artha- samudranA taTamAM thayela athavA utpanna. ddA 147 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyasta - vyatyastAt 6|3|7 // pArAvAra nAmanA vyasta ane vyatyasta nAmane arthAt para savAra (A baMnne vyasta) ane lavArapAra (vyatyasta) nAmane na pratyaya thAya che. pAre gavAre gavArAre vA nAtaH A arthamAM pAra avAra ane avArapAra nAmane A sUtrathI nA pratyaya. 'varSoM0 7-4-68' thI anya 4 no lopa vagere kArya thavAthI pArILaH savArILaH ane lavArapArILaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-nadI vagerenA kinArA upara utpanna. samudramAM utpanna. samudranA taTamAM utpanna. | mundrA pAnuva - pratISo yaH ddArA avyaya athavA anavyaya svarUpa vivu prAr, bapAr r ane pratyav nAmane zeSa arthamAM ya pratyaya thAya che. vivi prAthi gASi vISi pratIvi vA khAtaH A arthamAM anukrame vivu prAp JapAvuM vIr ane pratIp nAmane tema ja prALu bapALu havaghu pratyag vA khAtaH A arthamAM anukrame prAp JapAr navIr ane pratIvra nAmane A sUtrathI ya pratyaya. va60 2-1-10rU' thI uddaghu ne havIr Adeza. prAp pratyay ane pratIp nA jhavuM ne,'band. 2-1104' thI r Adeza ane pUrvanA jJa tathA OM ne dIrgha aa tathA ph Adeza vagere kArya thavAthI vivyam prAttvam apAvyam uddI--m ane pratIttvam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- svargamAM thayeluM. pUrvamAM thayeluM. adhodizAmAM thayeluM. uttaramAM thayeluM. pazcimamAM thayeluM. ahIM prAg vagere nAmo dezArthaka vivakSita che. // 8 // 148 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grAmAdInaJca 6 | 3 |9|| zeSa arthamAM grAma nAmane najh ane ya pratyaya thAya che. grAme mavo khAto vA A arthamAM A sUtrathI grAma nAmane najh ane va pratyaya. 'avaLaeN 74-68' thI anya Ja no lopa vagere kArya thavAthI prAmILaH ane grAmyaH Avo prayoga thAya che. artha- gAmamAM thayela athavA utpanna. (ahIM nAg pratyayamAM g anubandha pukhtatlR bhAvanA niSedha mATe che. tethI grAmILAmArthaH Avo prayoga thAya che. juo tU.naM. 3-2-19) IILII katryAdezcaiyakaJ 6|3|10|| vyAvi (bRhavRttimAM vyAti pATha che.) gaNapAThamAMnAM tri vagere nAmane tema ja grAma nAmane zeSa arthamAM yag (va) pratyaya thAya che. trI nAtaH puSkare mavaH ane grAme mavaH A arthamAM tri pur ane prAma nAmane A sUtrathI vaga pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Adyasvara maiM ane 3 ne vRddhi bA ane bau Adeza. 'Java'0 7-4-68' thI anya 6 ane OM no lopa...vagere kArya thavAthI jAtreyaH pIvaLaH ane prameyajaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kharAba che traNa jemAM temAM utpanna. kamalamAM thanAra. gAmamAM thayela. 90 kuNDyAdibhyo ya luk ca 6 / 3 / 11 // dyAvi gaNapAThamAMnAM paDtA vagere nAmane zeSa arthamAM yag pratyaya thAya che. ane tenA yogamAM nAmanA v no lopa thAya che. dughAyAM jAto bhavo vA tne kuNyAyAM jAto bhavo vA arthamA kuNDyA ne kuNyA nAmane A sUtrathI yag (ya) pratyaya; ane nAmanA yu no lopa. 'vRtti:0 7-4-1' thI Aghasvara 3 ne vRddhi gau Adeza. 'gavarSe0 7-4 149 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68' thI antya A no opa vagere artha thavAthI kauNDeyakaH bhane kauNeyakaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kuchyAmAM utpanna athavA thayela . kuNyAmAM utpanna athavA thayesa. kuNDyA ne kuNyA bhUmivizeSanA nAma che. 119911 kula- kukSi- prIbAcchvA'syalaGkAre 6 | 3|12|| kula kukSi bhane grIvA nAmane anubhe zvA asi ne alaGkAra 2135 zeSa arthabhAM eyakaJ (eyaka) pratyaya thAya che. kule kukSau grIvAyAM vA bhavaH A arthabhAM kula kukSi ane grIvA nAmane A sUtrathI eyakaJpratyaya. 'vRddhiH 7-4-1' thI Adhasvara u aneM I ne anukubhe vRddadhi au ane ai Ahe. 'avarNe0 7-4-68' thI antya a ane A no sopa... vagere artha thavAthI kauleyakaH zvA; kaukSeyako'si ne graiveyako'laGkAraH khAvo prayoga thAya che. artha *maza:- DUtaro . talavAra. zrIvA2za: // 12 // dakSiNA-pazcAt-purasastyaN 6 / 3 / 13 // dakSiNA pazcAt ane puras nAmane zeSa arthabhAM tyaN pratyaya thAya che. dakSiNasyAM pazcAt puro vA bhavaH kha arthamA dakSiNA pazcAt ane puras nAmane kha. sUtrathI tyaN (tya) pratyaya. 'vRddhiH 0 7-4 -1' thI khAdyasvara akhane u ne vRdhi Akhane au Aheza vagere DArtha thavAthI dAkSiNAtyaH pAzcAttyaH ane paurastyaH khAvo prayoga thAya che. artha maza:- chakSizamAM thanAra. pAchaNaM thanAra. khAgaNa thanA2. // 13 // bahUlyUrdi - pardi - kApizyASTAyana 6 | 3 |14|| vali Urdi pardi ne kApizI nAmane zeSa arthabhAM TAyana (Ayana) pratyaya thAya che. vahlau, UrdoM, pardoM vA bhavaH bhane kApizyAM vA bhavA // arthama 150 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M vati rti ddi ane vizI nAmane A sUtrathI TAvanaN (gAyana) pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Adya svara Ja ane ne vRddhi jJa ane sau Adeza. 'avarge0 7-4-68' thI anya rU ane ph no lopa. vizayana nAmane 'saLage0 2-4-20' thI ii pratyayAdi kArya thavAthI vAdbhAvana: jhaulayanaH pAvanaH ane vizAyanI drAkSA Avo prayoga thAya che . artha kramazaH-vali dezamAM thanAra. Urdei-krIDAvizeSamAM thanAra. parkikrIDAvizeSamAM thanAra. kApizI aTavImAM thanArI drAkSa. 94 // raGkoH prANini vA 6 | 3|15| prANI svarUpa-viziSTa zeSa arthamAM raghu nAmane vikalpathI TAyanaN (gAyana) pratyaya thAya che. rajju mavo khAto vA A arthamAM raghu nAmane A sUtrathI TAyanaN pratyaya. Adya svara TM ne 'vRddhi:0 7-4-1' thI vRddhi bA Adeza. 'asvaya0 7-4-70' thI 3 ne lav Adeza.. vagere kArya thavAthI rAvAyaLa: Avo prayoga thAya che . vikalpapakSamAM A sUtrathI TAyana pratyaya na thAya tyAre 'jopAyA 6-rU-badda' thI aN pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI rAvo nauH Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte prANIbhinna zeSa arthamAM paNa A sUtrathI TAyanaN pratyaya thato na hovAthI vatastu rAva: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-2kuM dezamAM thanAra athavA utpanna baLada. raku-mRgavizeSathI utpanna kAmaLI. II9 // vehA-mA-tra-tatattvavuM ddArU/16|| zeSa arthamAM vava rUha jhamA nAmane tema ja tra pratyayAnta ane tat pratyayAnta nAmane tyar (tya) pratyaya thAya che. sva bhava:; rU bhava:; JamA mavaH, tatra mava: ane to mavaH A arthamAM vatva rU4 bamA taMtra ane tat nAmane A sUtrathI tyar pratyaya vagere kArya thavAthI vatta: hatya: amAnyaH tatratya: ane tattva: 151 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avo prayoga thAya che. artha kramaza kyAM thanAra. ahIM thanAra. sAthe thanAramaMtrI. tyAM thanAra kayAMthI thanAra. (tad nAmane ' pA. 7-ra-14 thI tra6 pratyayAdi kArya thavAthI taMtra prayoga thAya che, ane vim nAmane "niyA, ra-82' thI tanuM pratyayAdi kArya thavAthI tat prayoga thAya che.) uddA ne dhruva 6 // 3 // 17 // dhruva arthamAM ni nAmane tyavU (ca) pratyaya thAya che. ni nAmane A sUtrathI tyaq pratyaya vagere kArya thavAthI nitya-dhruva Avo prayoga thAya che. arthanitya. II9chA niso gate 6 // 3 // 18 // ni nAmane sAta arthamAM tya (ca) pratyaya thAya che. nite vatrogya: A arthamAM ni nAmane A sUtrathI tya pratyaya. "svAnAra-rU-rU4 thI ni nA sune 6 Adeza. tA. 1-3-60' thI nA tu ne Adeza vagere kArya thavAthI niSNaplAna: Avo prayoga thAya che. arthacAMDAlA/98. mo-ya-vaso rA dArUA Sama( ane zvat nAmane zeSArthamAM vikalpathI tya pratyaya thAya che. cheSano bava ho bhavam ane ththo mavazuM A arthamAM cheSamanuM ya ane zvat nAmane A sUtrathI tya (tya) pratyaya vagere kArya thavAthI kSatyinuM yasyam ane vasyanuM Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI tya pratyaya na thAya tyAre 'sAyaM dra-rU-88 thI tana (tana) pratyayAdi kArya thavAthI cheSamatanam stana ane zcastananuM Avo prayoga che. artha kramazaH- A 15ra Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSamAM thanAra. gaIkAle thanAra. AvatI kAle thanAra. 198I kanyAyA ikaNa 6 // 3 // 20 // zeSArthamAM runyA (grAmavizeSa) nAmane rU pratyaya thAya che. nyAyAM bhavo nAto vA A arthamAM kanyA nAmane A sUtrathI " pratyaya. "vRddhi:0 7-4-1 thI Adyasvara mAM ne vRddhi nA Adeza. va. 7-4-68' thI anya mA no lopa vagere kAryavAthI sthi: Avo prayoga thAya che. arthakanyA gAmamAM thanAra athavA utpana. rA. - valaNa dArUArA varNa dezanA grAmavizeSanA vAcaka nyA nAmane zeSArthamAM lAgu () pratyaya thAya che. nyAyAM navo nAto vA A arthamAM A sUtrathI pratyaya vagere kArya (jAo tU. 6-ra-ra0) thavAthI zAstha: Avo prayoga thAya che. artha-varNa dezanA kanyA gAmamAM thanAra athavA utpana. rA. raNottarapalA-DarathAH dArUArarA ratha uttarapada che jemAM evA nAmane tema ja ratha nAmane zeSArthamAM ja () pratyaya thAya che. vacce mAvo nAto vA ane kAraNe mavo nAto vA. A arthamAM varUNa ane ratha nAmane A sUtrathI ja pratyaya. "dhi 0 7-4-1' thI Adyasvara mAM ne vRddhi nA Adeza. "vi7-4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI vALa ane sArathA sumanasa: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH vRkarUdhyamAM (vR te varu athavA kAgaDA vagerethI jaNAvAtA athavA e nAmanI vyaktimAM) thanAra athavA utpana. jaMgalamAM thanAra athavA utpanna-puSpo. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke sUtramAM 153 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarapara nA sthAne ganta nA grahaNathI paNa va.... vagere nAmane A sUtrathI jJa pratyayanuM vidhAna zakya hatuM; parantu vahu pratyaya pUrvaka khya nAmane A sUtrathI jJa pratyaya na thAya-e mATe A sUtramAM uttarapadda nuM upAdAna che. jethI vAhanathI prayoga thAya che. anyathA vAhavaH- Avo prayoga thAta. IR2 // dikpUrvAdanAmnaH 6 / 3 / 23 // * saMjJAvAcaka na hoya to; dizAvAcaka nAma pUrvapada che jenuM evA nAmane zeSArthamAM jJa(5) pratyaya thAya che. pUrvasyAM zAAyAM manaH A arthamAM taddhita pratyayanA viSayamAM 'vidhibaM0 3-1-18' thI samAsAdi kAryathI niSpanna pUrvajJAna nAmane A sUtrathI La (ba) pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI.ghasvara OM ne vRddhi bau Adeza. 'varSe0 7-4-68' thI anya bA no lopa vagere kArya thavAthI paurvajJAna: Avo prayoga thAya che. artha-pUrva dizAnI zAlAmAM thanAra. banAna kRti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dizAvAcaka nAma pUrvapada che jenuM evA nAmane, te nAma saMjJAvAcaka na hoya to ja zeSArthamAM La pratyaya thAya che. tethI pUrvasyAM kRSNakRttiAmAM mavA A arthamAM upara jaNAvyA mujaba samAsAdi kAryathI niSpanna saMjJAvAcaka pUrvavRttinA nAmane A sUtrathI La pratyaya thato nathI. jethI "mave 6-3-121' nI sahAyathI 'I[. 6-1-1rU' thI baLU pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI tema ja 'X[ X0 7-4-17' thI kRSNa nA Rne vRddhi gar Adeza. 'tuM 24-18' thI Av pratyayAdi kArya thavAthI pUrvArdhvavRttiSThA Avo prayoga thAya che. artha-pUrvakRSNakRttikA nAmanA gAmamAM thanAra. IIrarU mallU kI/24|| dizAvAcaka nAma pUrvapada che jenuM ane madre nAma che uttarapada (antamAM jenA) jenuM evA nAmane zeSa arthamAM Jag (ba) pratyaya thAya che. pUrveSu madrepu 154 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mavA A arthamAM 'vidhibhraM0 3-1-18' thI samAsAdi kAryathI niSpanna pUrvamadra nAmane; 'vavi0 6-2-44' thI vihita at no bAdha karIne "vRtti06rU-28' thI vihita 5 pratyayano bAdha karIne A sUtrathI Rg pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Agha svara OM ne vRddhi sau Adeza. 'jhavarSI0 74-68' thI anya jJa no lopa. paurvamadra nAmane 'jhaLage0 2-4-20' thI kI pratyaya vagere kArya thavAthI paurvamadrI Avo prayoga thAya che. artha-pUrvamadra dezamAM thanArI. IR4 // prabhAv yomnaH |ArI navagrAma vAcaka yajJoman nAmane zeSa arthamAM lag pratyaya thAya che. yoni marvaH A arthamAM voman nAmane A sUtrathI gag pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Adya svara a ne vRddhi JA Adeza. 'noDava60 74-61' thI anU no lopa vagere kArya thavAthI yAnomaH Avo prayoga thAya che. artha-yaqallomanu nAmanA udagrAmamAM thanAra. navaprAmAviti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba savaprAma vAcaka ja yajJoman nAmane zeSa arthamAM Jag pratyaya thAya che. tethI uprAma thI bhinna grAmavAcaka yoma nAmane A sUtrathI JaJa pratyaya na thavAthI "mave 6-3-123' nI sahAyathI 'I[0 6-1-13' thI [ pratyaya. 'gaLi 7-4-12' thI san nA lopano niSedha vagere kArya thavAthI yAjJomanaH Avo prayoga thAya che. arthayaloman nAmanA gAmamAM thanAra. IRI * goSThI-tejI-nevetI-gomatI-zUona-vAhIva-roma-paTAt dArU/26/ goSThI kI naitI gomatI zUrasena vAhIka romaka ne paTaccara nAmane zeSa arthamAM g pratyaya thAya che. jyAM taiyAM naivetyAM gomatvAM zUraseneSu hIkeSu romake paTaccareSu vA bhavo jAto vA 2 arthamA gauSThI taikI naiketI 155 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gomatI zUrasena vAhILa temaja ane paTavvara nAmane A sUtrathI lag (ga) pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Agha svara o ane OM ne vRddhi sau Adeza; na ne vRddhi nA Adeza. 'arje0 7-4-68' thI anya tathA ga no lopa vagere kArya thavAthI anukrame gauSTha:; teja; naita, gaumata, zausenaH; vAhI; raumaH ane pATavvaraH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-gauSThImAM (goSThamAM thanArImAM) thanAra athavA utpanna. paikImAM (tika-RRSivizeSa devatA che jeNInA, teNImAM thanArImAM) thanAra athavA utpanna. naiketImAM (ekAnta vAtamAM) thanAra athavA utpanna. gomatI nadImAM thanAra athavA utpanna. zUrasena nAmanA dezamAM thanAra athavA utpanna. vAhIka nAmanA dezamAM thanAra athavA utpanna. romaka nAmanA gAmamAM thanAra athavA utpanna. jIrNavastramAM thanAra athavA utpanna. raddI zattAke yaMtraH ddArUArA yaGga (5) pratyayAnta zAhi gaNapAThamAMnAM zatta (zAjya) vagere nAmane zeSa arthamAM trar (a) pratyaya thAya che. zArvasva chAtrAH ane Avyasya chAtrA: A arthamAM zAjya ane vAvya nAmane A sUtrathI lag pratyaya. 'gavarSe0 7-4-68' thI anya gano lopa. 'tavRdhita0 2-4-12' thI y no lopa vagere kArya thavAthI zAtA ane AvAH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-zakalanA vRddhApatyanA chAtro. kaNvanA vRddhApatyanA chAtro. (zAsya vastha vA vRthApatyam A arthamAM 'hi0 6-1-42' thI yag pratyayAdi kArya thavAthI zAtmya ane hrAvya nAma bane che.) rA nRpenaH / 3 / 28 vRddhApatyArthamAM vihita rU-pratyayAnta nAmane zeSa arthamAM gar (1) pratyaya thAya che. kSeSThAtrA: A arthamAM kSi nAmane (kSamya vRdhApatyam 156 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A arthamAM sata phUga 6-1-rU0 thI rakSa nAmane rU pratyayAdi kArya) A sUtrathI gu pratyaya. savaLuM, 7-4-68 thI anya rU no lopa vagere kArya thavAthI rAkSa: Avo prayoga thAya che. artha- dakSanA vRddhApatyanA chAtro. kRti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vRddhApatyArthaka ja phugu pratyayAtta nAmane zeSa arthamAM pratyaya thAya che. tethI sutAni nivRttA A arthamAM sutana nAmane 'sud0 6-2-81 thI vihita phUgapratyayAna sautamI nAmane sItajyAM bhava: A arthamAM A sUtrathI sagu pratyaya thato nathI tethI rorIH dra-rU-rUra' thI 4 pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI tautamIva: Avo prayoga thAya che. artha- sutagamathI nivRtta nagarImAM thanAra. IIR8 ___ na dvisvarAt prAg- bharatAt 6 // 3 // 29 // prAdhya gotrArthaka ane bharata-gotrArthaka vRddhApatyArthamAM vihita gu pratyayAnta be svaravAlA nAmane zeSArthamAM gu pratyaya thato nathI. vijaya zAzaya vA vRdhApatyam A arthamAM viii 6-1-rUra' thI vinAmane ane gata phugu du-1-rU9thI 1za nAmane phuga pratyayAdi kAryathI niSpanna rephrija ane zazi nAmane vaizAtrA ane zAzecchAtrA: A arthamAM thegaH 6-rU-28 thI vihita - pratyayano A sUtrathI niSedha. tethI "sorI: 6-rU-rUra' thI pratyaya. vi. 7-4-68 thI rU no lopa vagere kArya thavAthI jaiphIyA ane zIyA: Avo prayoga thAya che. artha kramazaHcikanA vRddhApatyanA chAtro. kAzanA vRddhApatyanA chAtro. dvivAriti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba prAdhya ane parata gotrArthaka-vRddhApatyArthamAM vihita pratyayAnta dvisvarI janAmane zeSArthamAM pratyayano niSedha thAya che. tethI pAnA uchAtrA: A arthamAM pAnAra (kanA Ica vRddhApatyam A arthamAM pannA'IR nAmane 'ta n 6-1-rUka' thI phaksa pratyayAdi kAryathI niSpana) A nAma dvisvarI na hovAthI tene A 157 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrathA aJ pratyayano niyato nathI. leya. 'vRddhetraH 6-3-28' thI aJ pratyayAhi vAthI pAnnAgArAH bhAvI prayoga thAya che.m-pnnaa||2-1 vRdhApatya chatal. // 29 // bhaktorikaNIyasau 6 // 3 // 30 // bhavat nAmane zeSa. madhamA ikaN bhane Iyas pratyaya yAya cha: bhavata idam . // arthamAM bhavat nAmane mA sUtrathA ikaN bhane Iyas pratyaya. bhavat+ikaN (ika)mA avasthAmA mAghasva2 a ne 'vRddhiH0 7-4-1' thI. vRdhi A mAheza.. 'RvarNo0 7-4-71' thI ikaN // ina do5. bhavat+Iyas (Iya) mA bhavasthAmA 'nAma sida0 1-1-21' thI bhavat ne pasaMsu. 'dhuTastR0 21-76' thI t ne d Adeza vagaire 14 yAthI bhAvatkam bhane bhavadIyam vo yo thAya che. bha- Aparnu, A. // 30 // para-jana-rAjJo'kIyaH 6 // 3 // 31 // . para jana bhane rAjan nAmane zeSa arthamA akIya pratyaya thAya che. parasya janasya rAjJo vA'yam // arthabhAM para jana ane rAjan nAmane. mA. sUtrathI akIya pratyaya. 'avarNe0 7-4-68' thI antya ana do5. 'no'pada0 74-61' thI an no yo5 vare Arya thavAthI parakIyaH janakIyaH bhane rAjakIyaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- pArakAno A. mANasano A. rAjAno mA. // 31 // dorIyaH 6 // 3 // 32 // 'du' ALLu bhane zeSa sabhA Iyapratyaya thAya che.devadattasyAyam bhane tasyAyam // arthamA devadatta ('saMjJA0 6-1-6' thI du saMu.) bhane 158 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tav('calAvi: 6-1-7' thI hu saMjJA.) nAmane A sUtrathI vaeN pratyaya. 'avaLaeN0 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI TevattIya: ane tarIya Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- devadattIya. tatsambandhI. rU2|| uSNAdibhyaH kAlAt 6 / 3 / 33 // ravi gaNapAThamAMnAM 3 vagere nAma pUrvapada che jenuM ane hrA nAma che uttarapada jenuM evA nAmane zeSa arthamAM Dva pratyaya thAya che. uSNa che bhavam A arthamAM 3LAO nAmane A sUtrathI Dva pratyaya. 'gavarSe0 7-468' thI anya Ja no lopa vagere kArya thavAthI 3LAhIyam Avo prayoga thAya che. artha- uSNa kAlamAM thanAra. phrI" vyAdibhyo NikekaNau 6 |3|34 // vyAvi gaNapAThamAMnAM 'vi' vagere nAma che pUrvapada jenuM ane jA zabda . che che antamAM jenA evA nAmane zeSa arthamAM vjhi (pha) ane phaL pratyaya thAya che. viAje mavA ane anuLA mavA A arthamAM vidyA ane anuSThAna nAmane A sUtrathI piTha ane phaL (pha) pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Adyasvara rU ne vRddhi huM ane jJa ne vRddhi Ja Adeza. 'JavarSe0 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI niSpanna phaLyu pratyayAnta nAmane 'aLaga0 2-4-20'thI kI pratyaya; niSTha pratyayAnta nAmane 'At 2-4-18' * thI Ar pratyayAdi kArya thavAthI vaivALiI ane vaidyAAi tema ja AnuAhitI ane bhAnujAAi Avo prayoga thAya che. artha kramazaHvikAlamAM thanArI. anukUlakAlamAM thanArI. rU45 159 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagayA dArUal zarathari gaNapAThamAMnAM vAzi vagere kusaMzaka nAmane zeSa arthamAM vA ane supratyaya thAya che. zazinumavA ane viSamavA A arthamAM chAza ane veri nAmane A sUtrathI ja tema ja [ pratyaya...vagere kArya thavAthI (jAo sU.naM. -rU-24) zivA ane zikI tema ja vaizi ane vaiIi Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kAzi dezamAM thanArI cedi dezamAM thanArI. vRdhiryaca0 6-7-8' thI zAzi nAmane ane "saMjJA) 6-1-6 thI veri nAmane Tu saMjJA thAya che. llphakaII. vANIvui mAna dArUAradA vAhIka dezamAMnA grAmavAcaka Tu saMjJaka nAmane zeSa arthamAM gija ane rU[ pratyaya thAya che. rasto mavA A arthamAM A sUtrathI rattA nAmane gai ane [ pratyaya. "vR0i 7-4-1' thI Adya svara mAM ne vRddhi nA Adeza. "savaLuM -4-68 thI anya no lopa. bija pratyayAntA vAstavika nAmane gAtu ra-4-18' thI bApupratyaya ane [ pratyayAna zrAvika nAmane "lAge. ra-4-20" thI phI pratyaya vagere kArya thavAthI rAjA ane zaraoNpI Avo prayoga thAya che. artha-vAhIka dezamAMnA karantapa gAmamAM thanArI rantA nAmane "saMjJA) -1-6 thI 3 saMjJA thaI che. rUddA vozInareSu 6 / 3 / 37 // vazInara dezamAMnA grAmavAcaka kusaMjJAvAlA nAmane zeSa arthamAM bijha ane [ pratyaya vikalpathI thAya che. vAvanAne mavA A arthamAM sArvajJAta nAmane A sUtrathI cha ane su pratyaya. va. 7-4-68 thI anya 160 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ no lopa.priyakAnta bhAvanAni nAmane bAtu ra-4-18' thI bApu pratyaya. tema ja rU[ pratyayAna bAvaLAnika nAmane saLage ra-4-20" thI kI pratyayAdi kArya thavAthI gAvanASTi ane pAvanatI Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ziva ane vadhu pratyaya na thAya tyAre "rIyaH -rU-rUra thI pratyayAdi kAryathavAthI sArvajJAtIya Avo prayoga thAya che. "vR0i 6-1-8' thI bhAvanA nAmane susaMjJA thAya che. artha-uzInaradezamAMnA AvajAla gAmamAM thanArI thanAra. rUA. vRji-madrAd dezAt kaH 6 / 3 // 38 // dezavAcaka vRni ane madra nAmane zeSa arthamAM pratyaya thAya che. vRSi bhava ane madrapumava: A arthamAM vRni ane madra nAmane A sUtrathI pratyaya vagere kArya thavAthI vRniva: ane madrava: Avo prayoga thAya che. artha kramazaHvRji deza(utpatti athavA rahevAnA sthAnane deza kahevAya che) mAM thanAra. madradezamAM thanAra. rUTa . kava ihArArU I ' varNa ( ) che antamAM jene evA dezavAcaka nAmane zeSa arthamAM [ pratyaya thAya che. zivaradi bhava: A arthamAM avAranavu nAmane A sUtrathI (pha) pratyaya. " vR 0 7-4-1' thI Adya svara ane vRddhi nA Adeza. jhava ~-79' thI ja nA rU no lopa vagere kArya thavAthI zavaLavu. Avo prayoga thAya che. artha-zabarajaMbu nAmanA dezamAM thanAra.rU . 161 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ doreva prAcaH 6340 // prAdezArthaka 3 varNana kusaMjJaka ja nAmane zeSa arthamAM rUnuM pratyaya thAya che. zarAvatI nadInI pUrvadizAmAM je deza che tene praveza kahevAya che. bhASADhanavAM va: A arthamAM sAkAhanavu nAmane (rvi6-1-8' thI dusaMjJA) A sUtrathI pratyaya. vaLa. 7-4-79 thI | nA Tu no lopa vagere kArya thavAthI bhASADhanavuva: Avo prayoga thAya che. arthaASADhajaMbu nAmanA dezamAM (prAgyezamAM) thanArAyadyapi pUrvasUtrathI (da-rU-rU? thI) A sUtranA viSayamAM nApaDhinavu vagere nAmane [pratyaya siddha hato. paratu ISTa niyama mATe 'va' kAranA upAdAna sAthe A sUtrano AraMbha che. tethI pUrvasUtramAM prAjhezArthaka nAmane varjIne anya 3 vaNani nAmanuM upAdAna thavAthI, jene kusaMjJA thaI nathI evA prAnTezArthaka vaNaunta majjavItu vagere nAmane pUrva sUtra (6-rU-22) thI athavA A sUtrathI pratyaya thato nathI. jethI " da-3-1rarU' nI sahAyathI "prAniva du-9-rU' thI sajupratyayAdi kArya thavAthI "mAdvAstavaH' Avo prayoga thAya che. "du saMzaka 3 varNana nAmane | pratyaya (zeSArthamAM) thAya to te prAnTezArthaka ja nAmane thAya" A pramANe aniSTa niyamanI vyAvRtti mATe sUtramAM jIva padopAdana che ityAdi svayaM samajI levuM. 401 Ito'kaJ 6 / 3 / 41 // kuM kArAnta prAdezArthaka Tu saMjJAvALA nAmane zeSa arthamAM gu pratyaya thAya che. jAva: A arthamAM vAvanI nAmane (vR pai06-1-8 thI Tu saMjJA) A sUtrathI gui pratyaya. va. 7-4-68' thI anya no lopa vagere kArya thavAthI ja Avo prayoga thAya che. artha- kAkandI nAmanA prAjhezamAM thanAra. 41 16ra Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ropAntyAt 6 // 3 // 42 // gupAjya che jemAM evA kusaMjJaka prAjhezArthaka nAmane zeSa arthamAM aga pratyaya thAya che. patiputre bhava: A arthamAM niputra nAmane (vRdhi 6-7-8 thI susaMjJA) A sUtrathI vigu (8) pratyaya. vaLaM-68' thI anya no lopa vagere kArya thavAthI patiputrava: Avo prayoga thAya che. artha- pATaliputramAM thanAra. jarA '. prazya-pura-hAtta-copAttva-vAsthata dArArUA. dezavAcaka Tu saMjJAvAlA je-90 pura ane vada che anamAM jenA evA tema ja lU upAnya che jemAM evA ane dhanvArthaka nAmane zeSa arthamAM gu (ka) pratyaya thAya che. mAnANe nava nAnIpura bhava, vajuva bhava:; sAkza ma. ane poghani bhava: A arthamAM prasthAna- mAnA stha purAna-nAndIpura, vahAnta-vanuva6, 6 upAjya- sAtha ane dhanvArthakapadhava nAmane A sUtrathI lagu () pratyaya. "varSe 4-68 thI anya ma no lopa. noDavuM7-4-67 thI ghavanuM nA mana no lopa vagere kArya thavAthI mAttApravA; nAndIpura, vajuvadava sAya: ane padhavajaH Avo prayoga thAya che. (mAttAprasthAri nAmone "vRdhiryaca0 6-8' thI susaMjJA vihita che) artha kramazaH-mAlaprasthadezamAM thanAra nAndIpura dezamAM thanAra. paisuvaha dezamAM thanAra. sAkAzya dezamAM thanAra. pAredhanvanuM (marudeza) dezamAM thanAra. nAvIpu nAma prAnTezArthaka na hovAthI ropA drarU-42 thI tene viSNu pratyayanI prApti nathI e yAda rAkhavuM. jarUA. rASTrIH dArUAjA rASTravAcaka du saMzaka nAmane zeSa arthamAM san () pratyaya thAya che. 163 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mikSA bavaH A arthamAM ApaNA nAmane (ci0 6-1-8 thI 3 saMjJA) A sUtrathI pratyaya. rivarSe 4-68' thI anya no lopa vagere kArya thavAthI gAmalAra: Avo prayoga thAya che. artha- abhisAra nAmanA rASTramAM thanAra. 44 bahuviSayebhyaH 6 // 3 // 45 // bahutvaviziSTa rASTravAcaka nAmane zeSa arthamAM gupratyaya thAya che. sopu vaDa A arthamAM nAmane A sUtrathI pratyaya. "vRdi:0 4-9 thI Adya svara sa ne vRddhi sA Adeza. va. 7-4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI gAla: Avo prayoga thAya che. arthaagra dezamAM thanAra. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke bahuvacananA nirdezathI A sUtra apavAdanA viSayamAM paNa kAryAnvita che. sUtramAM 'viSaya' nuM grahaNa hovAthI vAstavika ja rASTra, bahutaviziSTa hovuM joIe. paraMtu samAnArthaka ekazeSa samAsanI jema bahuviziSyartha, samudAyanI apekSAe nahi hovuM joIe... ityAdi adhyApaka pAsethI barAbara samajI levuM joIe. javA pUNAH dArAjA ghUmara gaNapAThamAMnAM dhUma vagere dezavAcaka nAmane zeSa arthamAM avagu pratyaya thAya che. ghUme bhava: ane pas bhava: A arthamAM dhUma ane paDavuM nAmane A sUtrathI san (ka) pratyaya. "vRdhi.0 7-4-1' thI Adya svara ane ne vRddhi gI ane mA Adeza. vargeTa -4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI thImavA ane pADaGja. Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- dhUma dezamAM thanAra. SaDaR dezamAM thanAra. addA 164 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sauvIreSu kUlAt 6 // 3 // 47 // sauvIra dezArthaka jUna nAmane zeSArthamAM gupratyaya thAya che. jU pavaH A arthamAM jUnA nAmane A sUtrathI san pratyaya vagere kArya thavAthI (jAo pU. naM. 6-2-46) zrInavI: Avo prayoga thAya che. artha-kUla nAmanA sauvIra dezamAM thanAra. jA. samudrAnnR-nAvoH 6 // 3 // 48 // dezarthaka samudra nAmane zeSa arthamAM tadhita pratyayArtha mANasa athavA naukA hoya to saga (ka) pratyaya thAya che. samudra vo nA ane samudra pavA nIH A arthamAM samudra nAmane A sUtrathI pratyaya. "vR0i 7-49' thI Adya svara mAM ne vRddhi mA Adeza. "mavarSe 4-68' thI anya sano lopa vagere kArya thavAthI sAmu jA ane sAmuAinI (sAmudra nAmane sAta ra-4-18' thI bApu pratyaya. "sayA ra-4-999' thI jUnI pUrvenA ne rU Adeza vagere kArya) Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- samudramAM thanAra mANasa. samudramAM rahenArI naukA. samudramaca= taddhita pratyayArtha mANasa athavA naukAthI bhinna hoya to A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dezavAcaka samudra nAmane jagu pratyaya thato nathI. paraMtu mane 6-rU-223' nI sahAyathI pra| ni6-1-rU' thI [ pratyayAdi kArya thAya che. artha, samudramAM rahenAra mANasa ane naukAthI bhinna) ratnAdi. 48 nagarAt kutsA-dAkSye 6 // 3 // 49 // dezArthaka nara nAmane zeSa arthamAM kutsA ane dAkya (nipuNatA) artha gamyamAna hoya to gupratyaya thAya che. bavA: A arthamAM nA nAmane A sUtrathI sanga (ba) pratyaya. vRdha:- 7-4-1 thI Adya svara mAM ne 165 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRddhi nA Adeza. "vaLe. -4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI cIrA dinArA ane rakSA dinA riva: Avo prayoga thAya che. artha kramaza: nagaramAM rahenArA cora che. nagaramAM rahenArA nipuNa che. II kacchA'gni-vaktra-vartottarapadAt 6 // 3 // 50 // vaccha sani vatra ane varta-uttarapada che jenuM evA dezavAcaka nAmane. zeSa arthamAM sagga pratyaya thAya che. mAruo jADAnI vacce vAvarte vA mava: A arthamAM mAccha chA_ni vuvavatra ane rAhuvarNa nAmane A sUtrathI #gu pratyaya. "pR.0 4-1' thI Adya svara rU ne vRddhi che Adeza. "vaLe-4-68' thI anya ma no lopa tema ja anya rU no lopa vagere kArya thavAthI pAchaLaH : juvaMtra ane vahuvA: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH bhArukaccha dezamAM rahenAra. kAptAgni dezamAM rahenAra. Induvatra dezamAM rahenAra. bAhuvadizamAM rahenAra, Ill araNyAt pathi-nyAyA'dhyAyebha-nara-vihAre 6 / 351 // dekArthaka kAra, nAmane AMthana (mAga) cAra adhyAya rUma nara ane vihAra svarUpa zeSa arthamAM jhupratyaya thAya che. vRdhi.0 7-4-9" thI Adya svara sa ne vRddhi mA Adeza. va. 7-4-68' thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI gIratha: prathA cAyodhyAya rUmo nAro vihAro vA Avo prayoga thAya che. artha- araNyamAM thanAra-rahenAra-mArga, nyAya, adhyAya, hAthImANasa athavA vihAra. //l. jomaye lA dhArAdharA, . rAvarDa Ms dezArthaka ratha nAmane gomaya svarUpa zeSa arthamAM vikalpathI san 166 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyaya thAya che. sarave navA jomaya: A arthamAM sarakhya nAmane A sUtrathI viSNu pratyaya. "vRddhi:7-4-9 thI Adya svara mAM ne vRddhi mA Adeza. - vava7-4-68 thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI mAthA joyA: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI vigu pratyaya na thAya tyAre 'yottara0 6-rU-2ra" thI La (3) pratyayAdi kArya thavAthI sarakhyA joyA: Avo prayoga thAya che. artha- araNyamAM thanAra chANA. IkarA * 3-yuranyarat vA dorArI dezarthaka phuTa ane yuvAnyA nAmane zeSa arthamAM vikalpathI sagapratyaya thAya che. puruSa yunyopu vA mavaH A arthamAM guru ane yuvera nAmane A sUtrathI gu (ka) pratyaya. "vR0i 7-4-1' thI Adya svara 3ne vRddhi Na Adeza. "svaye7-4-70" thI 30 nA anya 3 ne navuM Adeza. "va. 7-4-68' thI anya no lopa vagere kArya thavAthI kaurava: ane vAca: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI viSNu pratyaya na thAya tyAre ve 6-3-1rarU' nI sahAyathI "prA6-1-rU' thI san pratyayAdi kArya thavAthI zaurava ane vIraH Avo prayoga thAya che. arthakramazaH kuru dezamAM rahenAra yugandhara dezamAM thanAra. IbarUA sAlvAd go-yavAgvapattau 6 / 3 / 54 // : dezArthaka sAttvi nAmane jo vAkU ane tti (padAti) bhinna manuSya svarUpa zeSa arthamAM () pratyaya thAya che. sAtve navo vA vA ( thavA nA) A arthamAM sArve nAmane A sUtrathI gu pratyaya. lava-468 thI anya no lopa vagere kAryavAthI sAndhaze : sandirAyavI: (sAttva nAmane pAt 2-4-18' thI sAdhu pratyaya. 'masyA -4-999' thI jUnI pUrvenA 1 ne rU Adeza.) ane sAtvio nA Avo prayoga thAya che. 167 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha kramazaH- sAlvadezamAM rahenAra baLada. sAlvadezamAM thanAra rAba. sAlvadezamAM rahenAra mANasa. // 4 // kacchAde rnR nRsye 6|3|55 // kacchAdi gaNapAThamAMnAM vagere dezAki nAmane manuSya athavA manuSyastha (manuSyamAM rahela) manuSyatvAdi svarUpa zeSa arthamAM g (a) pratyaya thAya che. kke mavo mavam vA A arthamAM vjha nAmane A sUtrathI gagU (ba) pratyaya. Adya svara g ne 'vRddhi:0 7-4-1' thIM vRddhi A Adeza. 'van0 7-4-68' thI anya la no lopa vagere kArya thavAthI vAcho nA ane vAvyamaya sthitam Avo prayoga thAya che. artha kramazaHkaccha dezamAM rahenAra manuSya. kAcchakanuM smita. // 6 // jopAttvAjvALu / / 16 / / upAnya che jemAM evA dezArthaka nAmane tema ja nchAvi gaNapAThamAMnAM vDa vagere dezavAcaka nAmane zeSa arthamAM gaLu (ba) pratyaya thAya che. RSijI mavA, che mavaH ane sindhI mavaH A arthamAM RSiSTha vjha ane sindhu nAmane A sUtrathI gad pratyaya. 'nRSiH0 7-4-1' thI Adya svara R maiM ane rU ne vRddhi ba bA ane huM Adeza. 'varSoM0 7-4-68' thI anya maiM no lopa. 'basvaya0 7-4-70' thI anya 3 ne bavU Adeza vagere kArya thavAthI garviSThaH hAcchaH ane sainyavaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-RSika dezamAM thanAra. kaccha dezamAM thanAra. sindhu dezamAM thanAra. // garttottarapadAdIyaH 6 | 3|57 // garta nAma che uttarapada jenuM vA dezArthaka nAmane zeSArthamAM Dva pratyaya 168 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya cha. zvAvidgarte bhavaH // arthamA zvAvidgarta nAmane. mA sUtrathA Iya pratyaya. 'avarNe0 7-4-68' thI antya a na 5. 3. Aya. thavAthA * zvAvidgartIyaH bhAvI prayoga yAya che. // 57 // kaTapUrvAt prAcaH 6 / 3 / 58 // .. kaTa nAma pUrva56che hernu mevA pradeza namane zeSa arthamA Iya pratyaya thAya che. kaTagrAme bhavaH // athama kaTagrAma nAmane // sUtrathI. Iya pratyaya. 'avarNe0 7-4-68' thI. santya a.no do5 vagaire 54 thavAthI kaTagrAmIyaH mAko prayoga thAya. cha. artha- 3241ma-prAgaDezamA thanA2. // 58 // ka-khopAntya-kanyA-palada-nagara-grAma-hadottarapadAd doH 6 / 3 / 59 // - k athavA kha cha 6AntyamA mevA; tema. 4 kanthA palada nagara grAma athavA Dha8 nAma che uttarapada jenuM evA Tu saMjJaka dezavAcaka nAmane zeSa arthamA Iya pratyaya thAyacha.ArIhaNake bhavaH; kauTazikhe bhavaH; dAkSikanthAyAmbhavaH dAkSipalade bhavaH; dAkSinagare bhavaH; mAhakigrAme bhavaH bhane dAkSihade bhavaH / arthama ArIhaNaka; kauTazikha; dAkSikanthA; dAkSipalada; dAkSinagara; mAhakigrAma bhane dAkSihada nAmane ('vRddhi ryasya0 6-1-8' thI du saMu) 2 // sUtrathA Iya pratyaya. 'avarNe0 7-4-68' thI antya a bhane A no yo5 vagare artha thavAthI manu ArIhaNakIyaH kauTazikhIyaH dAkSikanthIyaH dAkSipaladIyaH dAkSinagarIyaH mAhakigrAmIyaH bhane dAkSihadIyaH bhAvo prayoga thAya cha. matha maza:- te. te. (1815... 43) nAma zima thanA2. // 59 // parvatAt 6 / 3 / 60 // dRzya parvata nAmane zeSa arthamA Iya pratyaya thAya che. parvate bhavaH // " 169 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthamAM parvata nAmane pratyaya. lava-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI parvatI nA Avo prayoga thAya che. artha- parvatamAM rahenAra rAjA. dA. anare vA 6361 // dezArthaka parvata nAmane manuSyathI bhinna evA zeSa arthamAM huM pratyaya vikalpathI thAya che. parvata gavAni A arthamAM A sUtrathI parvata nAmane ya pratyaya... vagere kArya thavAthI parvatIna ni Avo prayoga thAya che. A sUtrathI vikalpapakSamAM pratyaya na thAya tyAre "ve 6-3-1rarU' nI sahAyathI '| ni. 6-1-1rU' thI pratyaya vRghi0 7-4-1' thI Adyasvara mAM ne vRddhi nA Adeza. va. 4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI pArvatani pari Avo prayoga thAya che. artha- parvatamAM thanArA lo III parNa-kRkaNAd bhAradvAjAt 6 // 3 // 62 // bhAradvAja dezArthaka ane kRpA nAmane zeSa arthamAM pratyaya thAya che. vLe jhuko vA va: A arthamAM ane chULa nAmane A sUtrathI 4 pratyaya. "sava. 7-4-68 thI anyano lopa vagere kArya thavAthI g: ane kaLIya: Avo prayoga thAya che. arthane te nAmanA bhAradvAja dezamAM thanAra. darA vA idhArAdarA nANAgiNapAThamAMnAM saMbhava mujaba dezArthaka havagere nAmane zeSa arthamAM pratyaya thAya che. jamavA ane sattA parva: A arthamAM ane sattA nAmane A sUtrathI 4 pratyaya. va. 7-4-68 thI anya 3 no lopa 170 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagere kArya thavAthI hAyaH ane antathIyaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-guphAmAM thanAra. antastha (aMdara rahenAra) mAM thanAra. I // 6 // pRthivImadhyAnmadhyamazcAsya 6 | 3 |64 // dezArthaka pRthivImadhya nAmane zeSArthamAM Dva pratyaya thAya che ane tyAre pRthivImadhya nAmane madhyama Adeza thAya che. pRthivImadhye mavaH A arthamAM pRthivImadhya nAmane A sUtrathI Dva pratyaya ane pRthivImadhya nAmane madhyama Adeza. 'avarSe 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI madhyamIya: Avo prayoga thAya che. artha-pRthvInA madhyamAM thanAra. I // 4 // nivAsAvyo. ddAdda vedanI zAkhAne bhaNanArA caraNonI nivAsabhUmi svarUpa dezArthaka pRthivImadhya nAmane nivAsakartA svarUpa zeSArthamAM aN pratyaya thAya che . ane tyAre pRthivImadhya nAmane madhyama Adeza thAya che. pRthivImadhya nivAsa mAM varAnAm A arthamAM pRthivImadhya nAmane A sUtrathI gad pratyaya; ane pRthivImadhya nAmane madhyama Adeza. 'vRddhiH0 7-4-1' thI madhyama nAmanA Adyasvara ba ne vRddhi bA Adeza. 'varSe0 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI madhyamAzvA: Avo prayoga thAya che. arthapRthvImadhyamAM rahenArA caraNo. IIFI veNukAdibhya IyaNa 6 / 3 / 66 // saMbhava mujaba veNujAvi gaNapAmAMnAM veLu vagere dezArthaka nAmane zeSArthamAM vaN (va) pratyaya thAya che. veLu vetra vA mata: A arthamAM veNugu ane vetravjha nAmane A sUtrathI kh pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI 171 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aghasvara ! ne vRddhi che Adeza. 'navan0 7-4-68' thI anya vjha no lopa vagere kArya thavAthI vaibhujIyaH ane caitrajIyaH Avo prayoga thAya che. arthate te nAmanA dezamAM thanAra. // 66 // vA yuSmadasmado'JInaJau yuSmAkA'smAkaM cA'syaikatve tu tavaka-mamakam 6|3|67 // yuSmad ane gasmar nAmane zeSa arthamAM baL (ga) ane nAgU pratyaya vikalpathI thAya che. ane tyAre yubad nAmane yubA ane brahmavuM nAmane basmArlR Adeza thAya che. paraMtu yuvuM ane smar nAma ekatvaviziSTa arthanA vAcaka hoya to yuv nAmane tava ane gambhar nAmane mamaja Adeza thAya che. yuvavo yudhnA vaivam tathA AvavAmA veyam A arthamAM yuv ane Ubhar nAmane A sUtrathI Rg pratyaya; ane yur nAmane yuSkALa tathA gamavuM nAmane samAja Adeza. 'vRttiH0 7-4-1' thI Adyasvara 3 ne vRddhi nau tathA ga ne vRddhi A Adeza. 'lavaLaeN0 7-4-68' thI anya maiM no lopa, caukhAja ane gammA nAmane strIliMgamAM 'aLage0 2-4-20' thI kI pratyayAdi kArya thavAthI yaubALI ane bahmAjI Avo prayoga thAya che. tema ja yuvayo ryubA vADayam ane Avavo smA vADavam A arthamAM yudhmaj ane gambhar nAmane A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba nAg pratyaya vagere kArya thavAthI pulliMgamAM caubALILaH ane AsmAIna: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ag ke nAs pratyaya na thAya tyAre 'tyavAtiH 69-7' thI vihita Tu saMzaka yukhavuM ane brahmavuM nAmane 'vorIyaH 6-2-22' thI vaeN pratyayAdi kArya thavAthI pulliMgamAM yubadrIya ane sambhavIyaH (strIliMgamAM yubarIyA ane ammarIyA) Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- tamArA benI athavA tamArI A. amArA benI athavA amArI A. tamArA beno athavA tamAro A. amArA beno athavA amAro A. AvI ja rIte tavADayam ane mamAyam A arthamAM ekatvaviziSTArthaka yudhmavuM ane ambhar nAmane A sUtrathI 172 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagu ane nagapratyaya; tema jayubane tava ane tamane mane Adeza vagere kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI tAva, tAvaDInaH ane mAma, mAmInaH Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gagu ke - pratyaya na thAya tyAre upara jaNAvyA mujaba ya pratyaya. 'tamI pratya0 ra-199' thI gukha ane mune anukrame 8ane AdezAdi kAryavAthI tvIya ane marI: Avo prayoga thAya che. artha kramaza tAro A mAro A II6LA dvIpAdanusamudraM yaH 6 // 3 // 6 // samudranI najIkamAM dIpAka nAmane zeSArthamAM tha(ka) pratyaya thAya che. dIpe navo nAto vA A arthamAM dIpa nAmane A sUtrathI khya pratyaya. vRdhiH ja-9' thI Adyasvara ne vRddhi che Adeza vagere kArya thavAthI lo nA tavAso vA Avo prayoga thAya che.artha-samudranI najIkamAMnA dvIpamAM thanAra athavA utpana manuSya athavA teno nivAsa. II68 arthAd yaH 6 // 3 // 69 // kaI nAmane zeSa arthamAM pratyaya thAya che. sarve bhavanuM A arthamAM A sUtrathI kaI nAmane ya pratyaya. va. 4-68 thI anya ka no lopa ... vagere kArya thavAthI ya Avo prayoga thAya che. artha- adhImAM thanAra.I62In sapUrvAdikam // 37 // koI paNa pUrvapada che jenuM evA kaI nAmane zeSa arthamAM () pratyaya thAya che. purve bavaH A arthamAM purAI nAmane A sUtrathI rU| (#) pratyaya. "vRdhi.0 7-4-1' thI Adyasvara 3ne vRddhi thI Adeza. 173 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va. 7-4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI pAIH Avo prayoga thAya che. artha-puSkarAI dvIpamAM thanAro. Ichaoll. dikpUrvAt tau 6 / 371 // dizAvAcaka nAma che pUrvapada jenuM evA saI nAmane zeSa arthamAM ja ane [ pratyaya thAya che. pUrva vim A arthamAM pUrvArtha nAmane A sUtrathI ane pha[ pratyaya. "varSe 7-4-68' thI anya no lopa. | nI pUrve Adhasvarakane '0i 7-4-1' thI vRddhi zrI Adeza vagere kArya thavAthI pUrNam ane vIrvAInuM Avo prayoga thAya che. artha- pUrvAdhimAM thanAra. [7 grAma-rASTrAMzAdaNikaNI 6 / 3 / 72 // | dizAvAcaka nAma che pUrvapada jenuM evA grAma ane rASTranA aMzavAcaka nAmane zeSa arthamAM aNu (ga)ane pha[ (#) pratyaya thAya che. prAmA rAya vA pUrva mavo nAto vA A arthamAM pUrvArdha nAmane A sUtrathI gaLuM ane [ pratyaya. vRdhi.0 7-4-1' thI Aghasvarane vRddhi mI Adeza. 'lava. 7-4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI UrjAI: ane paurthi: Avo prayoga thAya che. artha - gAma athavA rASTranA pUrvArdhamAM janmelo athavA thayela. IcharA : parA'varA'dhamottamAde yaH 6 / 3173 // ghara kavara saghana ane uttama nAma che pUrvapada jenuM evA kaI nAmane zeSa arthamAM ya pratyaya thAya che. pArve vIrve kathArthe uttamArge vA bavamuM A arthamAM parAI navAI sAmartha ane uttamartha nAmane A sUtrathI ja pratyaya.. "va. 7-4-68 thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI parNa 174 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avAnuM sAmarthya ane uttamArge Avo prayoga thAya che. artha kramazaHuparanAM ardhabhAgamAM thanAra nIcenA ardhabhAgamAM thanAra kharAba ardhabhAgamAM thanAra. sArA ardhabhAgamAM thanAra. 7rUA. amo'ntA'vo'dhasaH 6 / 3 / 74 // nta vat ane gha nAmane zeSa arthamAM sama pratyaya thAya che. ane va: vA mavo nAto vA A arthamAM nA lava ane dhan nAmane A sUtrathI sana pratyaya. 'lava7-4-68 thI anya 3 no lopa. "yo. 7-4-67 thI savanuM ane nA tu no lopa vagere kArya thavAthI raktamaH navama: ane gAma: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- chello. nidita. adhama. I74 pazcAdAyantA'grAdimaH 6 / 3 / 75 // pazcAt gati matta ane nAmane zeSa arthamAM rUma pratyaya thAya che. pazcAt Adau ante agre vA bhavo jAto vA // athabhAM pazcAt Adi anta ane nAmane A sUtrathI rUma pratyaya. 'va. 7-4-68 thI anya na no ane rU no lopa. 'yo7-4-6 thI anya sAMtu no lopa vagere kArya thavAthI pazcima: vAvina: gnima: ane jhima: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-pAchaLa thanAra prathama thanAra. chellA thanAra. AgaLa thanAra. 71 madhyAna dArUAddA madhya nAmane zeSa arthamAM 5 pratyaya thAya che. madhye bAta: A arthamAM marthya nAmane A sUtrathI pratyayAdi kArya thavAthI madhyama: A prayoga thAya che. artha-madhyamAM utpana. IchaddA 175 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhya utkarSApakarSayoraH 6 | 3 |77 // utkRSTatA (utkarSa) ane apakRSTatA (apakarSa)- A be avasthAnI vaccenI avasthAnA vAcaka madhya- nAmane zeSa arthamAM jJa pratyaya thAya che. nAtyutkRSTo nAtyapakRSTo madhyaparimANo madhyo vidvAn madhya nAmane A sUtrathI 4 pratyaya. 'avarge0 7-4-68' thI madhya nAmanA anya ga no lopa vagere kArya thavAthI madhyo vijJAnuM Avo prayoga thAya che. artha- atyanta utkRSTa nahi ane atyanta apakRSTa nahi evo madhyaparimANavALo vidvAn.I77|| adhyAtmAdibhya ika 6 |3|78 // * adhyAtmAvi gaNapAThamAMnAM adhyAtma vagere nAmane zeSa arthamAM p pratyaya thAya che. gadhyAmaM mavuM khAtuM vA ane adhiveva mavuM khAtam vA arthamAM gadhyAtma ane adhiveva nAmane A sUtrathI dh (ja) pratyaya. 'bavarSe 74-68' thI anya vjha no lopa 'banu|0 7-4-20' thI dhi nA a ne tema ja Teva nA 5 ne vRddhi Ja ane huM Adeza. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Adyasvara jJa ne vRddhi A Adeza vagere kArya thavAthI AdhyAtmim ane bAdhivaivim Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- AtmAmAM thanAra. vAtAdijanya du:kha.78|| samAnapUrva-lokottarapadAt 6 | 3|79 // samAna nAma che pUrvapada jenuM evA nAmane tema ja ho nAma che uttarapada jenuM evA nAmane zeSa arthamAM [ pratyaya thAya che. samAnagrAme hato vA mavaH A arthamAM samAnagrAma ane holDa nAmane A sUtrathI phaL (pha) pratyaya. 'varSe0 7-4-68' thI anya la no lopa. 'anujJa0 7-4-20 thI 176 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hovjha nAmanA rU ane sro ne vRddhi che ane gau Adeza. 'vRtti:0 7-49' thI samAna nAmanA Adyasvara Ja ne vRddhi A Adeza vagere kArya thavAthI sAmAnaprAmiSThaH ane peThI:i Avo prayoga thAya che. artha kramazaHsamAnagrAmamAM thanAra. A lokamAM thanAra. I76/ varSA-ramyaH ddArU8i0nI varSA nAmane tema ja kAlavizeSavAcaka nAmane zeSArthamAM blyU pratyaya thAya che . varSAnuM mavaH ane mAse mavaH A arthamAM varNa ane mAsa nAmane A sUtrathI phaLu (ra) pratyaya. 'gavarSe0 7-4-68' thI anya jhA ane 4 no lopa vagere kArya thavAthI vArSida: ane mAsio: Avo prayoga thAya che. artha kramazaHvarSAmAM thanAra. mahinAmAM thanAra. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke A sUtrathI phar pratyayanuM vidhAna 'bhartu0 6-3-81' thI vihita jhaLu pratyayano bAdha kare che tema ja 'vorIyaH 6-2-22' thI vihita Dva pratyayano paNa A sUtrathI vihita phaL pratyaya (A sUtra para hovAthI) bAdha kare che. tethI A sUtramAM -A pramANe sAmAnyathI grahaNa hovAM chatA hrAha padathI kAvizeSavAcaka nAmanuM ja grahaNa thAya che. jAhebhyaH- A pramANe bahuvacanano nirdeza, e AzayathI karAyo che ke game te rIte paNa, nAma jo kAvizeSavAcaka hoya to tevA nAmane paNa A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba phaL pratyaya thAya che. tethI nizAtaharitamaghyayanaM nizA, taMtra nathI naiziSTha:- ahIM nizA nAma kAlArthaka hatuM, parantu vartamAnamAM te adhyayanArtha che. Ama hovA chatAM paNa A sUtrathI ahIM [ pratyaya thAya che... ItyAdi svayaM vicAravuM. 80 // zaradaH zrAddhe karmaNi 6 / 3381 // zrAddha-pitRkarma svarUpa zeSa arthamAM zarvuM nAmane phaL pratyaya thAya che. zavi bhavam A arthamAM A sUtrathI zarar nAmane phaL pratyaya. 'vRddhi:0 177 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 7-4-1' thI Adyasvara ane vRddhi nA Adeza vagere kArya thavAthI zAliva zAlUdham Avo prayoga thAya che. artha- zarada RtumAM thanAruM zrAddha. II89 navA rogA''tape 6 / 3 / 82 // zat nAmane roga ane Atapa svarUpa zeSa arthamAM vikalpathI rU| pratyaya thAya che. zahi mAvo ro gAto vA A arthamAM zat nAmane A sUtrathI (4) pratyaya vikalpapakSamAM A sUtrathI [ pratyaya na thAya tyAre mane 6-3-1rarU" nI sahAyathI "prA[0 6-1-1rU thI san pratyaya. vRdi:0-4-'thI Adyasvara ane vRddhi mA Adeza vagare kArya thavAthI zAH zo roga kApo vA Avo prayoga thAya che. artha- zarada RtumAM thanAra roga athavA taDako. keTarI nizA-pradoSAt 6 / 3 / 83 // nizA ane lopa nAmane zeSa arthamAM vikalpathI [ pratyaya thAya che. 'nizAyAMko vAgavaH A arthamAM nizA ane prakopa nAmane A sUtrathI | pratyaya. vikalpapakSamAM A sUtrathI vadhu pratyaya na thAya tyAre Ave 6-rU123' nI sahAyathI '[0 -1-1rU thI pratyaya. va. 4-68 thI anya gA tathA no lopa. vR0 -4-1' thI Adya svara pha tathA ne vRddhi che tathA nA Adeza vagere kArya thavAthI zi, niza; ane prANa pratiSa: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH rAtre thanAra. rAtanI. zarUAtamAM thanAra. 8rUA. svasastAdiH 6 // 38 // kAlAIka zvam nAmane zeSa arthamAM vikalpathI tAri vadhu (ti) 178 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyaya thAya che. glo mavaH A arthamAM zva nAmane A sUtrathI tiLa (ti) pratyaya karAveH -6 thI 4 nA rU nI pUrve thI nA Agama... vagere kArya thavAthI zIrvati: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI tAri [ pratyaya na thAya tyAre "kamo 6-2-2' thI tyaq pratyaya vagere kArya thavAthI zvatya Avo prayoga thAya che. artha-AvatI kAle thanAra. 84 cira-paruta-parAresnaH 63185 // vira tuM nAmane zeSa arthamAM na pratyaya vikalpathI thAya che. vize para para vA mavam A arthamAM A sUtrathI zira pahad ane pari nAmane tra pratyaya vagere kArya thavAthI viratnam param ane patni Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI na pratyaya na thAya tyAre sAyaM-ji6rU-88' thI tana pratyaya vagere kArya thavAthI (jAo tU. naM. 6-3-88) viraktanam pAnam ane parahitanam Avo prayoga thAya che. artha kramazaHlAMbA kAle thanAra. gatavarSamAM thanAra. gatatrIjA varSamAM thanAra. I86o. puraH dArUAdA kAlavAcaka pura nAmane zeSa arthamAM vikalpathI pratyaya thAya che. purA bhavam A arthamAM purA nAmane A sUtrathI pratyayAdi kArya thavAthI purANam Avo prayoga thAya che.vikalpapakSamAM A sUtrathI pratyaya na thAya tyAre "sarvavidao da-rU-88' thI tana pratyayAdi kArya thavAthI purAtanam Avo prayoga thAya che. artha-pahelA thanAra-jUnuM. 8ddA pUrvAhNA'parAhNAt tanaT 6 // 3 // 87 // pUrvA ane nAmane zeSa arthamAM vikalpathI tana pratyaya thAya 179 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. pUrva pALevA mava: A arthamAM saptamyanta pUrvANa ane saraLa nAmane A sUtrathI tana (tana) pratyaya. phArthe rU-2-8 thI prApta saptamI lopano 'zAna[0 rU-2-24 thI niSedha vagere kArya thavAthI pUrvatana: ane uparaphata Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI tana pratyaya na thAya tyAre varSAvAjoDu-rU-800 thI rU pratyaya. hArthe rU-2-8' thI saptamIno lopa. 'lavaLuM7-4-68 thI anya 1 no lopa. Adya svara che ane sa ne "vRddhi:- 7-4-9 thI vRddhi thI ane bA Adeza ... vagere kArya thavAthI pILavaH ane lApara/viH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- divasanA pUrvabhAgamAM thanAra divasanA uttarabhAgamAM thanAra. 8aaaa ... sAyaM-ciraM-prANe-prage'vyayAt 6 / 3 / 88 // sAva vira praphaLa ane prA nAmane tema ja avyaya ne zeSa arthamAM nitya tana pratyaya thAya che. sAthe vire prALe che vivA vA mavam A arthamAM sAya vira prANa prajA ane DivA nAmane A sUtrathI tana (tana) pratyaya. sAtha.. ityAdi sUtranirdezanA kAraNe sAthe ane vira nAmanA ane mu no Agama. prI ane nAmanA anya ne Adeza vagere kArya thavAthI sAntanam vindanamu praphaLatana tanam ane rivAtane Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- sAMje thanAra. lAMbA kALe thanAra divasanA pUrva bhAgamAM thanAra. savAre thanAra divasamAM thanAra.sAya vagere nAmane 'varSa dU-rU-800 thI prApta [. no bAdha karavA mATe, te avyayonuM vyaya grahaNathI atirikatarUpe grahaNa karyuM che. 88 bhartu-sandhyAderaNa 6 / 3 / 89 // kAlArthaka nakSatravAcaka nAmane RtuvAcakanAmane ane saccAvi gaNapAThamAMnAM sacyA vagere nAmane zeSa arthamAM | pratyaya thAya che. puSya zIkhe sacyAyAma 180 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amAvasyAyAM vA mavaH A arthamAM nakSatravAcaka puNya nAmane, RtuvAcaka grISma nAmane ane sandhyAvi gaNapAThamAMnAM sanmyA tathA amAvasyA nAmane A sUtrathI gaLu (4) pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Aghasvara 3 { ane jJa ne vRddhi sau te ane bA Adeza. 'avaL0 0-4-68' thI anya jJa no ane gA no lopa. 'tiSya0 2-4-10' thI puSya nA yU no lopa vagere kArya thavAthI pauSaH aiba: sAndhya: ane AmAvAsya: Avo prayoga thAya che. artha kramazaHpuSyanakSatramAM thanAra. grISma RtumAM thanAra. sandhyAmAM thanAra. amAse thanA2. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke upara jaNAvyA mujaba nakSatrAdivAcaka nAma kAlArthaka hoya to ja tene zeSArthamAM jJa pratyaya vihita che. puSyeLa yukta: vyA: A arthamAM 'vandreLa0 6-2-6' mAM jaNAvyA mujaba puSpa nAmane gaL pratyayAdi kArya thavAthI jAArtha puSya nAma bane che. tene upara jaNAvyA mujaba zeSArthamAM ad pratyaya vihita che. 81 // saMvattarAt -pUrvano ddArU/10thI saMvattara nAmane phala ane parva svarUpa zeSa arthamAM [ pratyaya thAya che. saMvare bhavam A arthamAM saMvattara nAmane A sUtrathI aN (a) pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Aghastara jJa ne vRddhi nA Adeza. 'avaLaeN0 7-468' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI sAMvatsara hatuM parva vA Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- varSamAM thanAruM phala athavA parva. 60|| hemantAd vA taluk ca 6 / 3 / 91 // hemanta nAmane zeSa arthamAM vikalpathI gaLu pratyaya thAya che; ane lag pratyaya thAya tyAre te no lopa vikalpathI thAya che. hematte mavam A arthamAM hemanta nAmane A sUtrathI bar (ga) pratyaya; ane hemanta nAmanA r no lopa. 'vRtti:0 7-4-1' thI Aghasvara ! ne vRddhi hai Adeza. 'avaLaeN0 7-4-68' 181 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI jaimana Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM tu no lopa na thAya tyAre mantanuM Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI pratyaya na thAya tyAre varSAchAdU-rU-80' thI phapratyayAdi kArya thavAthI daitinuM Avo prayoga thAya che. arthahemanta RtumAM thanAra. IS9Il pravRSa khyaH dArArA " pravR6 nAmane zeSa arthamAM prakhyapratyaya thAya che. pravRSi bhava: A arthamAM pravRqnAmane A sUtrathI pratyayAdi kAryathavAthI pravRM: Avo prayoga thAya che. artha - varSa RtumAM thanAra prakhya pratyayamAM mUrdhanya " nuM prayojana bRhattimAM jovuM. tharA sthAmA'jinAntAllupu 6 / 3 / 93 // thAmana ane zanina nAma jenA antamAM che. evA nAmathI paramAM rahelA (vihita) zaiSika- zeSArthaka pratyayano lopa thAya che. azvatthAmani bhava: A arthamAM azvatthAma7 nAmane ': thAna: 6-1-22' thI vihita 3 pratyayano A sUtrathI lopa (lupa). zyAmanuM A avasthAmAM kRSodarA, rU-ra916 thI tune tu Adeza vagere kArya thavAthI azvatthAma Avo prayoga thAya che. siMhADanine mavaH A arthamAM siMhAnina nAmane "bhave 6-rU-2rU' nI sahAyathI 'nidra-1-1rU' thI san pratyaya. teno A sUtrathI lopa vagere kArya thavAthI siMhAnina: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- azvatthAmAmAM thanAra. siMhAjina (cama) mAM thanAra. rUA. 182 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatra kRta- aMta-samUte dhArAzA * saptammana nAmane kRta sabhya zrIta ane sadbhUta arthamAM yathAvihita saLa vagere pratyaya thAya che. Azaya e che ke sAmAnyathI | nitArthamAM (phU.naM.64-ra sudhInA arthamAM) nAmamAtrane 'prAnitA6-1-1rU' thI san pratyaya to vihita ja che.tethI tati athamAM, je nAmone [pratyayanA apavAdabhUta pratyayanuM vidhAna nathI te nAmone to sanupratyaya ja thAya che. paraMtu je nAmone [pratyayanA apavAdabhUta pratyayanuM vidhAna che. te nAmone to [pratyayanA apavAdabhUta pratyayavizeSa ja thAya che. sune to : zataH samUto vA. A arthamAM sukha nAmane A sUtranI sahAyathI "gha' nitA. 6-1-1rU' thI [ pratyaya. "vRddhi:- 7-4-1' thI Agha svara 3 ne vRddhi zrI Adeza. varSe 7-4-68' thI anya sa no lopa vagere kArya thavAthI strIna: Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte raste vadi nadhAM rASTra vA kRtI ta: zrota: samUto vA A arthamAM A sUtranI sahAyathI kasa nAmane "utsA dra--12 thI sagu pratyaya vadi nAmane "vaSa0 6-1-16 thI () pratyaya. navI nAmane "nAdeva dra-rU-2' thI yak pratyaya ane rASTra nAmane "rASTra 6rU-rU' thI ya pratyaya. Adya svara 3 ane ma ne vRddhi mI ane Adeza. 'lava7-4-68' thI anya ma ane rUM no lopa. 'bAyoDa00 7-4-66 thI vahi nA su no lopa vagere kArya thavAthI mItya: vAya: nAya: ane rASTriya: Avo prayoga thAya che. artha- subamAM utsamAM bahAra nadImAM athavA rASTramAM karelo prApta kharIdelo athavA saMbhavitamAI zake tevo. ahIM yAda rAkhavuM ke panotsAhita kRtam yahU pratiprAtinA paraM ta vya mUlyena svIkRtaM takrItam / yat sambhAvyate saMmAti vA tat sambhUtam / / 94 // kuzale 6 / 3 / 95 // ..vagere pratyaya saptamyanta nAmane kuzana arthamAM yathAvihita anya 183 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. mathurAyAM natha vA kuzaH A arthamAM madhura ane navI nAmane A sUtranI sahAyathI anukrame "ni 6-1-rU' thI san ane "vadhAre durU-ra thI pratyaya. "vR0i 4-9 thI Adya svara ane vRddhi mA, Adeza. "sava. 4-68 thI anya mA ane no lopa vagere kArya thavAthI mAthura ane nAya: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- mathurAmAM kuzala. nadImAM kuzala. ll11il patho'kaH 6 / 3196 // saptayana thana nAmane purAvA arthamAM sarva pratyaya thAya che. pathi kuzA: A arthamAM saptamyakta thana nAmane A sUtrathI kai pratyaya. baroDa 60 4-67 thI thanuM nAmanAknolopa vagere kAryathavAthI jUtha: Avo prayoga thAya che. artha- mArgamAM kuzala. IBddA voDama dArANA . akSAvi gaNapAThamAMnAM saptamyA karamana vagere nAmane kuzala arthamAM va pratyaya thAya che. vani zata: A arthamAM samaju nAmane A sUtrathI 4 pratyaya. "nAno ra-9-89deg thI attva | no lopa vagere kArya thavAthI karama: Avo prayoga thAya che. artha-paththaramAM kuzala AvI ja rIte mAnI yuzana: A arthamAM tAdRza sazani nAmane A sUtrathI 4 pratyayAdi kAyI thavAthI zaniveH Avo prayoga thAya che. artha-vajamAM kuzala. 27nA * te dArU28 saptazyanta nAmane nAta arthamAM yathAvihita vagere pratyaya thAya che. thayAnuDalle vadi nArASTranA nAta: A arthamAM mathai utsa varita 184 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navI ane rASTra nAmane A sUtranI sahAyathI anukrame bad g gva van ane rUca pratyaya vagere kArya thavAthI mathuraH, gautta; vAdyaH; nAleyaH ane * rASTriya: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- mathurAmAM utpanna. utsamAM utpanna. bahAra utpanna. nadImAM utpanna. rASTramAM utpanna. (prakriyA mATe juo sU. naM. 6-3-14 ane 6-3-19) 18II prAvRSa ikaH 6 / 3 / 99 // saptamyanta prArRN nAmane jAta arthamAM rU pratyaya thAya che. prAkRSi khAtaH A arthamAM pravR nAmane A sUtrathI phaLa pratyaya vagere kArya thavAthI prAvRSi Avo prayoga thAya che. artha- varSA RtumAM thanAra. IR1 // nAmni zarado'kaJ 6 | 3|100 // saptamyanta zarvuM nAmane jAta arthamAM saMjJAno viSaya hoya to lag (ba) pratyaya thAya che. zaradra khAtAH A arthamAM zat nAmane A sUtrathI gag pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Adya svara TM ne vRddhi A Adeza .. vagere kArya thavAthI zAravA varH Avo prayoga thAya che. artha- te nAmanuM ghAsavizeSa. nAnIti vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba saMjJAnA viSayamAM ja saptamyanta zaravu nAmane jAtArthamAM gagu pratyaya thAya che. tethI zaravi jJAtam A arthamAM, ahIM saMjJAno viSaya na hovAthI A sUtrathI zaravuM nAmane ag pratyaya thato nathI. parantu 'khAte 6-3-18' nI sahAyathI 'prAI ni. 6-1-1rU' thI baLu pratyayAdi kArya thAya che. jethI zAra satyam Avo prayoga thAya che. artha- zarada RtumAM utpanna anAja. 100 // 185 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sindhvapakarAt kA'Nau 6 |3|101 // saMjJAnA viSayamAM saptamyanta sindhu ane jhapara nAmane ja tema ja an (ba) pratyaya thAya che. sindhI khAtaH ane lapare khAtaH A arthamAM sindhu ane apara nAmane A sUtrathI ja pratyaya tema ja baLu (ba) pratyaya. gaL pratyayanI pUrve Adhastara haiM ane 6 ne 'vRtti:0 7-4-1' thI vRddhi che ane A Adeza. 'Jasvaya0 7-4-70' thI 3 ne gar Adeza. 'savaTM0 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI sindhuH; sainyavaH ane apara; JAparaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- ghoDo athavA mIThuM. kacarAmAM utpanna kIDo. ||101|| pUrvAhNA'parAhUNA''rdrA-mUla-pradoSA'vaskarAdakaH 6 / 3 / 102 // saMjJAnA viSayamAM saptamyanta pUrvAhna JaparALa bArkA mUcha proSa ane Javara nAmane jAta arthamAM jJa pratyaya thAya che. pUrvALuM baparAo ArdrAyAm mUle pradoSe avaskare vA jAtaH 2 arthamA pUrvAhNa aparAhNa ArdrA mUtyu proSa ane savar nAmane A sUtrathI gaja pratyayuM. 'avan0 7-468' thI anya '' tathA A no lopa vagere kArya thavAthI pUrvALa:, aparA:i, bArdanaH mULaH pratoSaH, ane avaraH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- pUrNimAM thayela vastuvizeSa. aparANamAM thayela vastuvizeSa . AmAM thayela vastuvizeSa. eka jAtanuM jhera. savAranA prAraMbhamAM thayela vastuvizeSa. sAvaraNI. II902 / / pathaH pantha ca 6 / 3 / 103 // saMjJAnA viSayamAM saptamyanta thin nAmane jAtArthamAM jJa pratyaya thAya che; ane tyAre cin nAmane pantha Adeza thAya che. thi khAtaH A arthamAM 186 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pathanuM nAmane A sUtrathI cha pratyaya. tathA Ithana nAmane paca Adeza. lavarSe 7-4-68' thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI pI: Avo prayoga thAya che. artha- rastAmAM utpana vastuvizeSa. 10rUA. azca vA'mAvAsyAyAH 6 / 3 / 104 // saMjJAnA viSayamAM saptamyaH samAvAyA nAmane jAta arthamAM mAM ane vika pratyaya vikalpathI thAya che. mAvAyAyAM nAtaH A arthamAM vikalpa A sUtrathI samAvAyA nAmane 5 ane 6 pratyaya. 'sava7-4-68' thI anya mA no lopa vagere kAryavAthI samAvAyA ane kSamAvAca: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI na ke sava pratyaya na thAya tyAre nAte 6-3-18' nI sahAyathI "prA| nitA-1-rU' thI gaLu pratyaya. '0i 7-4-9 thI Adyasvara mAM ne vRddhi nA Adeza. "sava. 7-468' thI anya mA no lopa vagere kArya thavAthI sAmAvAya: Avo prayoga thAya che. artha- amAse utpanna vastuvizeSa. 104 zraviSThA-'SADhAdIyaNa ca 6 / 3 / 105 // saMjJAnA viSayamAM saptamyaH vijhA ane aSADhA nAmane jAta arthamAM | (pheya) tema ja ma pratyaya thAya che. viMAyAM nAtika ane sADhiAyAM - nAti. A arthamAM vijhA ane kaSADhA nAmane A sUtrathI pratyaya. tema ja pratyaya. 'lava8 7-4-68 thI anya nAno lopa [ pratyAyanI pUrvenA Adhasvara ane "vR0i 7-4-1' thI vRddhi A Adeza vagere kArya thavAthI zrAviSThIviSTha: ane rASADhI: aSADha: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- zravaNa nakSatramAM thanAra vastuvizeSa aSADhA (pUvaSADhAuttarASADhA) nakSatramAM thanAra vastuvizeSa. I/01/L 187 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zunyAyaH ||10|| saMjJAnA viSayamAM saptamyanta pazunI nAmane jAta arthamAM 4 (a)pratyaya thAya che. bhukhyo tiH A arthamAM lgunI nAmane A sUtrathI Ta pratyaya. 'avaLaeN0 7-4-68' thI anya { no lopa vagere kArya thavAthI junaH Avo prayoga thAya che . artha- phalgunI nakSatramAM utpanna vastuvizeSa. ||106 / / vahADanuMrAdhA-puSyArya-punarvasu-hasta-vizAvA-svAte vddArU|107nI saMjJAnA viSayamAM saptamyanta vaheLA, anurAdhA, puSyArthaka puSpa vagere; punarvasu haste vizAlA ane svAti nAmathI paramAM rahelA-'martu-sanmA06-rU81' thI vihita baLU pratyayano lopa (juv svarUpa) thAya che. bahulAsu; anurAdhAtu: puSye; punarvasau; haste; vizAlAyAnuM; svAtI vA khAtaH A arthamAM 'mastu0 6-3-86' thI baLu pratyaya. teno A sUtrathI lopa. cAre0 2-41' thI vahuA anurAdhA ane vizAlA nAmanA Apu pratyayanI nivRtti. JanurAdhA nA 3 ne 'dhagyupa0 rU-2-86' thI dIrgha OM Adeza... vagere kArya thavAthI vahu:; anUnAtha:; puSya:; punarvasuH; hasta:; vizAlaH ane svAtiH zizu Avo prayoga thAya che. artha- bahulA (kRttikA); anurAdhA, puSya; punarvasu; hasta; vizAkhA ane svAti nakSatramAM janmela chokaro. II90NNA * citrA-revatI-rohikhyAH striyAyuM dArU/108nI saMjJAnA viSayamAM saptamyanta vitrA revatI ane rohiLI nAmane; strIliMga jAtArthanI vivakSAmAM vihita ('6-3-86: thI vihita) baLa pratyayano lopa (35) thAya che. citrAmAM revAM rohiyAM vA khAtA A arthamAM 'marbhusandhyA0 6-3-81' thI citrA revatI ane rohiLa nAmane gaL pratyaya. teno A sUtrathI lopa. 'vAve0 2-4-19' thI ApuM ane ii pratyayanI nivRtti. 'gAt 2-4 188 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 thI citra nAmane bApu (lA) pratyaya. vatava 2-4-ra6 thI revata ane hiba nAmane kI pratyaya vagere kArya thavAthI pitrA strI, revatI ane rohiLI vo prayoga thAya che.artha-citrA revatI ane rohiNI nakSatramAM janmelI strI. //908. bahulamanyebhyaH 6 / 3 / 109 // vijhA vagere (phU.. --101 thI 108 sudhInA cAra sUtromAM jaNAvela) nakSatravAcaka nAmone choDIne bIjA nakSatravAcaka saptamyanta nAmone jAta arthamAM vihita anupratyayano saMjJAnA viSayamAM bahulatayA (moTAbhAga) lopa (lupu) thAya che. niti nazvayuni vA nAta: A arthamAM nituM, ane azvayunuM nAmane "maskula 6-rU-82 thI vadhu pratyaya. A sUtrathI | no lopa vagere kArya thavAthI nata ane zvayu Avo prayoga thAya che. A sUtrathI bahulatayA lopa thato hovAthI vikalpapakSamAM [ pratyayano lopa na thAya tyAre vR0i 7-4-1' thI AghA svara ane vRddhi nA Adeza vagere kArya thavAthI mAnatA ane zvayuga: Avo proga thAya che. upara jaNAvyA mujaba bahulatayA A sUtrathI lopa thato hovAthI koI sthAne nityalopa thAya che ane koI sthAne lopa thato nathI. tethI zyanISa nAtaH ahIM zvinI nAmane upara jaNAvyA mujaba vihita [pratyayano AM sUtrathI lopa (lupu) thavAthI "cAra-4-20" thI kI pratyayanI nivRtti ... vagere kArya thavAthI Izvana: Avo prayoga thAya che. ane mAnuM gAtaH A arthamAM kayA nAmane upara jaNAvyA mujaba vihita [ pratyayano A sUtrathI lopa thato nathI. tethI mA+ju A avasthAmAM "vRdhiH0 -4-1' thI Adya svara 4 ne vRddhi nA Adeza. 'savaLuM, 7-4-68 thI anya jJA no lopa vagere kArya thavAthI mApa: Avo prayoga thAya che.artha-abhijit azvayujju azvinI athavA maghA nakSatramAM utpanna chokaro. 701 189 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnAnta - gozAla - kharazAlAt 6 / 3 / 110 // saptamyanta - thAnAnta (sthAna nAma che antamAM jenA evA nAmo); jozAna ane varazA nAmane jAta arthamAM vihita (maLa vagere) pratyayana saMjJAnA viSayamAM lopa (lupu) thAya che. jethIne zAne varazA vA nAta: A arthamAM jothAna zAna ane urazAta nAmane nAte dArU-18 nI sahAyathI 'prAni. 6-1-rU' thI gaLupratyaya.teno A sUtrathI lopa vagere kArya thavAthI sthAna: jozAta: ane varazAta: Avo prayoga thAya che. arthate nAmano (gosthAnAdi nAmano) chokaro. 1990 tArAnA vA dArU99mAM. saptamyA vartazAna nAmane jAta arthamAM vihita pratyayana saMjJAnA viSayamAM vikalpathI lopa (lupu) thAya che. vasaMzajo natiH A arthamAM 'nAte 6-3-18 nI sahAyathI 'y[ ni. 6-1-rU' thI vallazAna nAmane e pratyaya. teno A sUtrathI lopa vagere kArya thavAthI vallazAha: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI [ pratyayano lopa na thAya tyAre vR0i 7-4-1' thI Adya svara mAM ne vRddhi jhA Adeza. "vaLe- 4-68 thI anya no lopa ..vagere kArya thavAthI vAtmazAna: Avo prayoga thAya che. artha-vatsazAla nAmano chokaro. 1999 sodarya-samAnodaryo 6 / 3 / 112 // jAta arthamAM ga-pratyayAtta sovarya ane samAnola nAmanuM nipAtana karAya che. samAno nAtaH A arthamAM samAnovA nAmane A sUtrathI pratyaya. lavaLuM, 7-4-68 thI anya 1 no lopa nipAtananA kAraNe samAja ne . Adeza... vagere kArya thavAthI so: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM 190 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sUtrathI nipAtana na thAya tyAre samAnortha: Avo prayoga thAya che. nipAtananA kAraNe; jAtArthamAM pratyaya vihita hovA chatAM bhAi arthamAM ja te nAmano prayoga thAya che. artha-sago bhAi. 992 // kAlAd deye RNe 6 | 3|113 // saptamyanta kAlavizeSavAcaka nAmane deya svarUpa RRNa arthamAM yathAvihita pratyaya (phaL vagere) thAya che. mAtte tevamULam A arthamAM mAtta nAmane A sUtranI sahAyathI 'varSAAnemyaH 6-2-80' thI g () pratyaya. 'avaLaeNva 7-4-68' thI anya 4 no lopa vagere kArya thavAthI mAsiiLam Avo prayoga thAya che arthamahinAmAM ApavAnuM RNa-devuM. ||11rU| kalApyazvattha-yavabusomAvyAsaiSamaso'kaH 6 | 3 | 114 // kAlavizeSavAcaka saptamyanta pin azvattha yavavusa samAvyAna pamas nAmane deya svarUpa RRNa arthamAM UrjA pratyaya thAya che. morano nAca je mahinAmAM thAya che te mahino pina kahevAya che. pipaLo je mahinAmAM phaLe che, te mahinAne zvattha kahevAya che. je mahinAmAM yavane busa Ave che, te mahinAne yavabusa kahevAya che. je mahinAmAM umA nAmanuM dhAnya vavAya che te mahinAne samAvyAsa kahevAya che. pini azvattha yavanute kamAvyAse peSamAM (asmin saMvatsareM) vA deyamRNam // arthabhAM kalApin azvattha yavabusa gumAvyAsa ane peSamam nAmane A sUtrathI sa pratyaya. 'noDa160 7-4-61' thI. pin nAmanA phattu no lopa. 'avarge0 7-4-68' thI anya OM no lopa. 'prAyo0 7-4-69' thI OSamas nA s no lopa vagere kArya thavAthI vyApam; azvattham; yavavutam, gumAvyAsam ane Sama muLam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kalipan mAsamAM ApavAnuM devuM. azvatthamAsamAM ApavAnuM devuM. yavabusa(busa-bhUsuM) mAsamAM ApavAnuM devuM. umAvyAsa (umA 191 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aLasI) mAsamAM ApavAnuM devuM. A varase ApavAnuM devuM.I/994 grISmAvarasamAdaka 6 / 3 / 115 // kAlavAcaka saptamyA zakha ane vAsanA nAmane deya svarUpa traNa arthamAM gupratyaya thAya che. zIkhe gavAsamAyAM mRganuM A arthamAM zIkha ane pravAsamAM nAmane (ba) pratyaya. vRdhi.0 4-1' thI Adyasvara chuM tathA mane vRddhi che tathA A Adeza. "va. 7-4-68 thI anya tathA gA no lopa vagere kArya thavAthI zam ane gAvAnuM Avo prayoga thAya che. artha kramazaH grISma kALamAM ApavAnuM devuM. bIjA varSamAM ApavAnuM devuM. 1995ll saMvatsarA''grahAyagyA ikaNa ca 6 // 3 // 116 // saptA saMvatsara ane sAgrahAyanI nAmane deya svarUpa zaNa arthamAM [ ane pratyaya thAya che. saMvatsare yakRvi 4 pUrva vaDA ane AgrahAyAM mRgu A arthamAM saMvatsara ane sAhAyaLI nAmane A sUtrathI ja ane pratyaya. "vRdhi.0 7-4-1' thI Adhasvara ne vRdhikA Adeza. varSe 4-68 thI anya 5 ane no lopa vagere Arya vAyI sAMvatsarikam; sAMvatsaMrakam phalaM parva vA bhane AgrahAyaNikam lAgrahAyAnuM Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- varSamAM ApavAnuM RNa phaLa athavA parva. mArgazIrSa pUname ApavAnuM RNa. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke- sUtramAM rUA pramANe je pATha che; tenA sthAne vA- A pramANe pATha karyo hota to paNa vikalpapakSamAM vAreSTha: da-rU-80 thI pratyaya thAta. parantu saMvatsaYI[0 6-rU10" thI vihita manu pratyayano bAdha karavA vA'- A pramANe pATha na karatA bu 3- Avo pATha karyo che. 199ddA. 192 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu-puSyat-pacyamAne 6 / 3 / 117 // saptamyanta zA- vizeSavAcaka nAmane sAdhu (upayogI); puta (khIlavuM) ane pamAna (pAkavuM) arthamAM yathAvihita [ vagere pratyaya thAya che. hemanta sAdhu, vasanta puSyati ane zAMti pathya A arthamAM A sUtranI sahAyathI vasanta ane zat nAmane "bhartuLa dU-rU-82 thI manu pratyaya. hemanta nAmane remantA dUra-89' thI [ pratyaya ane tenA yogamAM tuno (hemanta nAmanA ta no) vikalpathI lopa. vRdhi.0 7-4-1' thI Adyasvara na ane ane vRddhi mA ane je Adeza. "savaLuM, 7-4-68 thI anya 3 no lopa.vAsA nAmane lAge ra-4-ra0deg thI pratyaya vagere kArya thavAthI mina phranattamanupana vAsanya: zudchatA ane zAravA zAtha: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- hemanta RtumAM candananuM anulepana sAruM che. vasanta RtumAM khIlanArI macakuMda latAo. zarada RtumAM pAkatI DAMgara. 99thI. kare dArA 18 saptamyanta kAlavizeSavAcaka nAmane uta (vAveluM) arthamAM yathAvihita ([... vagere) pratyaya thAya che. zarati hemanta vA : A arthamAM zAhu ane hemA nAmane A sUtranI sahAyathI gaLu (jAo sUA. 6-3-117) pratyayAdi kArya thavAthI zArAyavAda ane majA: Avo prayoga thAya che. arthazarada RtumAM athavA hemanta RtumAM vAvelA java. 998. AzvayujyA akaJ 6 / 3 / 119 // saptamyanta gAzvayunI nAmane uta (vAveluM) arthamAM pratyaya thAya che. AzvayuguNA: A arthamAM AzvayunI nAmane A sUtrathI san - (ka) pratyaya. avaLuM7-4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI 193 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAzvayugamAM mANA: Avo prayoga thAya che. artha- azvinI nakSatrathI yukta pUname vAvelA aDada, l999. grISNa-basantAd vA 6 / 3 / 120 // saptamyA chIkha ane vasanta nAmane 3 arthamAM vikalpathI ja pratyaya thAya che. zIkhe vasane vonuM A arthamAM strI ane vasanta nAmane A sUtrathI lagna pratyaya. "vRghi0 74-' thI Adhasvara ane mane vRddhi che ane zA Adeza. va. 7-4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI khammu ane vAsattanuM Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI maga (vA) pratyaya na thAya tyAre dararU-108' nI sahAyathI "masaccAi 6-rU-82 thI pratyayAdi kArya thavAthI zamane vAtAm Avo prayoga thAya che. artha kramaza grISma RtumAM vAveluM anAja. vasanta tumAM vAveluM anAja. I9ll vyAharati mRge 6 / 3 / 121 // kAlavizeSa vAcaka saptammana nAmane hiti arthamAM teno kata mRga hoya to yathAvihita (kanu vagere) pratyaya thAya che. ziyA vyahiti mR: A arthamAM nizA nAmane tema jalo cahati mR: A arthamAM praloka nAmane A sUtranI sahAyathI nizA-koSAt 6-rU-8rU' thI pharALu ane temAM jaNAvyA mujaba vikalpapakSamAM [ pratyayAdi kArya thavAthI zize nazo vA kR//W: ane viSa: vIvo vA Avo prayoga thAya che. artha kramazaH rAtamAM bolanAra ziyALa rAtanI zarUAtamAM bolanAra ziyALa. ahIM kRna zabdArtha vanyapazu che. kR ti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba mRga svarUpa ja bAharaNa kartA hoya to, vyahiti arthamAM saptayanta kAlavizeSavAcaka nAmane savagere yathAvihita pratyaya thAya che. tethI vatte vyahiti ji: 194 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A arthamAM varmA nAmane A sUtranI sahAyathI upara jaNAvyA mujaba maNa vagere pratyaya thato nathI. artha-vasanta RtumAM kokila bole che. //99ll. jayini ca 6 / 3 / 122 // saptamyanta kAlArthaka nAmane nathI- abhyAsI arthamAM yathAvihita vagere pratyaya thAya che. te te kAlamAM thanAra adhyayana te te kAlavAcaka nAmathI oLakhAya che. nizAyAM nizAdhyaya) nathI ane koNe (koSAdhyayana) navI A arthamAM nizA ane koSa nAmane A sUtranI sahAyathI nizA-koSAt, 6-3-8rU' thI temAM jaNAvyA mujaba rUane | pratyayAdi kArya thavAthI naziva, vaizaH ane proSi: pratiSa: Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte varSAyAM (varSArikAdhyayane) nI A arthamAM A sUtranI sahAyathI varSA nAmane 'varSA-grAmyaH dU-rU-80 thI temAM jaNAvyA mujaba [ pratyayAdi kArya thavAthI vArSika: Avo prayoga thAya che. arthakramaza-rAtrinA adhyayanamAM abhyAsI. rAtrinI zarUAtanA bhAgamAM thanAra adhyayanamAM abhyAsI. varSa kAlamAM thanAra adhyayanamAM abhyAsI. sUtramAM 'va' nuM upAdAna jAthAtu nI anuvRtti lAvavA mATe che.tethI ra" thI anukRSTa AgaLanA sUtramAM nahi jAya. I9rarA. bhave 6 / 3 / 123 // saptamyanta nAmane bava arthamAM, yathAvihita vagere pratyaya thAya che. sune, , nadhAM ne vA bavaH A arthamAM A sUtranI sahAyathI sukha nAmane '| ni6-1-1rU' thI [; utsa nAmane 'utsAve. 6-1-12 thI ; narI nAmane ' navedU-rU-ra' thI iyaLu ane grAma nAmane 'rAmAM du-rU-2' thI 4 pratyayAdi kArya te te sUtramAM jaNAvyA mujaba thavAthI svIka: . nAve : ane grA: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- subamAM thanAra. 195 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utsamAM thanAra. nadImAM thanAra. gAmamAM thanAra. ahIM bhavArtha sattAmAtra (rahevuM te) che parantu utpanna artha nathI. II123 / / digAdidehAMzAd yaH 6 | 3 | 124 // vivi gaNapAThamAMnAM viz vagere saptamyanta nAmane tema ja deha- zarIranA avayavArthaka saptamyanta nAmane bhava arthamAM ya pratyaya thAya che. vizi appu mUrdhani vA mavaH A arthamAM saptamyanta vijJi appu mUni zabdane A sUtrathI ya pratyaya. 'peArthe rU-2-8' thI, viz ane mUrdhan nAmathI vihita saptamIno lopa. 'so 40 3-2-28' thI ap nAmathI vihita saptamInA lopano niSedha. 'asvava0 7-4-70' thI appu nA 3 ne gar Adeza. mUrdhan nA gan nA lopano 'boDaTve0 7-4-11' thI niSedha vagere kArya thavAthI vizvaH aAvyaH ane mUrdhanya: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-dizAmAM rahenAra. pANImAM rahenAra. mAthAmAM rahenAra. ||124 // nAmnyudakAt 6 / 3 / 125 // saMjJAnA viSayamAM saptamyanta varjA nAmane bhava arthamAM ya pratyaya thAya che. ivaLe mavA A arthamAM sava nAmane A sUtrathI ya pratyaya. 'bavaLa 7-4-68' thI anya jJa no lopa. 'At 2-4-18' thI 3ca nAmane Av pratyayAdi kArya thavAthI havA ratnatvanA Avo prayoga thAya che. artharajasvalA strI. / / 12 / madhyAd dina- yA montazca 6 | 3|126 // saptamyanta madhya nAmane vinar (vina); La (ba) ane Dva pratyaya thAya che ane tyAre madhya nAmanA ante m no Agama thAya che. madhye mavAH A 196 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthamAM madhya nAmane A sUtrathI linanuM pratyaya.temaja madhye bhavaH A arthamAM O nAmane A sUtrathI ja ane huM pratyaya. niSNu ane pratyayanI pUrva Adya svara mane vRdha- 7-4-1' thI vRddhi mA Adeza. A sUtrathI madhya nAmanA ane guno Agama vagere kArya thavAthI mAdhyandinA mAdhyama: ane madhyamava: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH madhyamAM rahenArA. madhyamAM rahenAra, madhyamAM rahenAra. IcharadA jihvAmUlAGgule ceyaH 6 / 3 / 127 // saptamyanta nivamUta gati ane madhya nAmane bhava arthamAM pratyaya thAya che. nivAmUne sI madhye vA vi: A arthamAM nivamUta natti ane marthya nAmane A sUtrathI pratyaya. va. 7-4-68 thI anya tathA rU no lopa vagere kArya thavAthI nivamUtIH laghuttIva: ane madhyayaH Avo prayoga thAya che. artha kramazajivAmUlamAM rahenAra. AMgaLImAM rahenAra madhyamAM rahenAra. ahIM sUtrastha padathI madhya nAmanuM anukarSaNa che. yadyapi pUrva (ra6) sUtrathI madhya nAmane phrA pratyaya vihita ja hato. paraMtu tenA yogamAM mUno AgamapaNa vihita hovAthI mu no Agama pratyAyanI pUrve na paNa thAya e mATe va padathI ahIM madhya nAmanuM anukarSaNa karyuM che. 192nA * vattA dArUATA ( va zabda che antamAM jenA evA saptamyaH nAmane bhavArthamAM pratyaya thAya che. jIva bavaH A arthamAM vAva nAmane A sUtrathI ya pratyaya. 'sava -4-68 thI anya strano lopa vagere kArya thavAthI va: Avo prayoga thAya che. artha-kavargano varNa. 728 197 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rjunano vAzare 6 / 3 / 121 // bhavArtha zabda na hoya to; varga zabda che antamAM jenA evA saptamyanta nAmane bhavAImAM nA ya ane dya pratyaya thAya che, mAtavargo bhava: A arthamAM bharatavai nAmane A sUtrathI na haiM ane Dva pratyaya. 'bavaLaeN0 7-4-68' thI anya 1 no lopa vagere kArya thavAthI bharatavanLa:; maratavarSa: ane maratavarSIyaH Avo prayoga thAya che .artha-bharatavargano (samakakSa) mANasa. zakke tu varSIya:= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba varga zabda che antamAM jenA evA saptamyanta nAmane zabdabhinna ja bhavArthamAM na ya. ane va pratyaya thAya che. tethI varSe mavaH A arthamAM (zabdasvarUpa bhavArthamAM) A sUtrathI varga nAmane na vagere pratyaya thato nathI. parantu 'varSAntAt 6-3-128' thI va ja pratyaya thAya che. jethI vargIyaH Avo prayoga thAya che. artha-kavargIya varNa. ||126 // dRti- kukSi-kalazi-vastyahereyaNa 6 / 3 | 130 || saptamyanta vRti rukSi zi vasti ane agni nAmane bhavArthamAM g pratyaya thAya che. vRtI nazI vastI bahI vA mavam ane duzI vA mava: A arthamAM vRtti kSi zi vRtti ane ahi nAmane A sUtrathI thaLa (S) pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Adya svara % 3 tathA ' ne vRddhi Ar au tathA A Adeza. 'avaLaeN0 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI dArtteyaM jalam; kaukSeyo vyAdhiH; kAlazeyaM takram; vAsteyaM purISam Ahe viSam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-mazakanuM pANI. peTarno roga. kaLazImAMnI chAza. vasti (mUtrAdhAra nAbhinI nIceno zarIrano bhAgavizeSa) mAM rahenArI-viSNa. sarpanuM viSa. II9rU0|| 198 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asteyam 6|3|131 // dhaMna athavA vidyamAna artha che jeno evA pti nAmane bhavArthamAM vaN pratyayanuM athavA saptamyanta samRd nAmane bhavArthamAM Nya pratyaya tathA amRt nAmane gati AdezanuM nipAtana karAya che. gatti mavam athavA vRni mavam A arthamAM atti ane atRpti nAmane A sUtrathI caz (S) pratyaya; tathA JatRn nAmane latti Adeza. 'vRtti:0 7-4-1' thI Adya svara 6 ne vRddhi A Adeza. 'gavarSe 7-4-68' thI anya rU no lopa vagere kArya thavAthI stuvan Avo prayoga thAya che. artha-dhanamAM vidyamAnamAM athavA lohImAM 23-413.1193911 grIvAto'Nu ca 6 / 3 / 132 // saptamyanta grIvA nAmane bhavArthamAM baLyu ane yaMt pratyaya thAya che. prIvAyAM bhavam A arthamAM prIvA nAmane A sUtrathI gaLu ane yak pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Agha svara { ne vRddhi che Adeza. 'varSe0 7-468' thI anya bA no lopa vagere kArya thavAthI jaivam ane traiveyam Avo prayoga thAya che. artha-kaMThamAM rahenAra alaMkAra. 132 // caturmAsAnnAmni 6 | 3 | 133 // saptamyanta vaturmAsa nAmane bhava arthamAM saMjJAnA viSayamAM gaN pratyaya thAya che. caturdu mAtenu mavA A arthamAM dvinu samAsAdi kAryathI niSpanna caturthAta nAmane A sUtrathI ad pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Adya svara ga ne vRddhi jJa Adeza. 'jhava''0 7-4-68' thI anya jJa no lopa. cAturmAsa nAmane 'gaLage0 2-4-20' thI pratyaya vagere kArya thavAthI vAturmAnI Avo prayoga thAya che. artha-aSADha kArtika athavA phAlguna mahinAnI pUnama. ahIM 199 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'krio0 6-1-24' thI baLu pratyayanA lopanI prApti hatI. parantu ema karavuM hota to A sUtrathI tenuM vidhAna ja na karata. tethI vidhAnasAmarthyathI ja te sUtrathI prApta paNa ad pratyayano lopa thato nathI. 133 // yanne aH 6||134 // saptamyanta caturmAsa nAmane yaza svarUpa bhavArthamAM gva (1) pratyaya thAya che. caturNa mAheSu mavAH A arthamAM dinu samAsAdi kAryathI niSpanna vaturmAsa nAmane A sUtrathI 4 (5) pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Adya svara ga ne vRddhi bA Adeza. 'avaLaeN0 7-4-68' thI anya maiM no lopa vagere kArya thavAthI cAturmAsyA yajJA: Avo prayoga thAya che. artha-comAsAmAM thanAra yajJo. ||134|| zammI-pakvapana-nahi haivat dArU/1 lI saptamyanta zamIra pangvanana hitu ane reva nAmane bhavArthamAM gva (yu) pratyaya thAya che. AmamIre pazvananeSu vahi ave vA mata: A arthamAM gambhIra pagvanana vahit ane teva nAmane A sUtrathI gva pratyaya. "vRtti:0 7-49' thI Aghastara jJa ane 6 ne vRddhi JA ane te Adeza. 'avaLaeN0 7-468' thI anya jJa no lopa. 'prAyo'vyavasya 7-4-6' thI vahim nA has no lopa vagere kArya thavAthI gambhIrya: pAgvananya: vAhyaH ane saivyaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- gaMbhIramAM rahenAra. paccajanamAM rahenAra. bahAra rahenAra. devamAM rahenAra. // 13 // parimukhAdevyayIbhAvAt 6 / 3 / 136 // patimulAdhi gaNapAThamAMnA viramuddha vagere avyayIbhAva samAsane bhavArthamAM 200 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gya pratyaya thAya che. to (sarvato) muham A arthamAM A sUtrasAmarthyathI ja rine muva nAmanI sAthe avyayIbhAva samAsa, athavA mulatu para A arthamAM "pAr0 rU-1-rUra' thI vari ne mu nAmanI sAthe avyayIbhAva samAsa. mule bhava ane haju to ) va: A arthamAM mue ane dinu nAmane (avyayIbhAva samAsAtmaka nAmane) A sUtrathI gra pratyaya. vRdhiH0 7-4-1' thI Adyasvara mane vRddhi mA Adeza. "sava 7-4-68' thI anya ma no lopa. "avayava 7-4-70 thI anyane navuM Adeza vagere kArya thavAthI gharamuNya ane parihanavya Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-mukhanI badhI bAju rahenAra, haDapacInI badhI bAju rahenAra. 19 rUddA' antaHpUrvAdikaNa 6 / 3 / 137 // san nAma che pUrvapada jenuM evA avyayIbhAva samAsane bhavArthamAM | pratyaya thAya che. sattarAre (IRcAnta:) bhava: A arthamAM gantaraIR nAmane A sUtrathI [ pratyaya. "vRddhidha.0 7-4-1' thI Adyasvara mAM ne vRddhi sA. Adeza. va. 7-4-68' thI anya 1 no lopa vagere kArya thavAthI sAntara vi: Avo prayoga thAya che. artha- gharanI aMdara rahenAra karUNA parvano mata dArUA28 . para ane kanu nAmathI paramAM rahelo grAma zabda che antamAM jenA evA avyayIbhAva samAsane bhavAImAM rU pratyaya thAya che. grAmamanuprAsaM vA bhavaH A arthamAM griAma ane anugrAma nAmane A sUtrathI [ pratyayAdi kArya thavAthI (juo khU.naM. 6-3-1rU7) chAmi ane juniva: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-gAmane choDIne rahenAra. gAmanI najIkamAM rahenAra. prAmAtu ri-rAmanuM ; prAmastha samIpa- anuprAmanuM rUDA 201 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAjAnu-nIvi-karNAt prAyeNa 6 / 3 / 139 // 3pa avyayathI paramAM rahelA nAnu navi athavA ru nAma che antamAM jenA evA avyavIbhAva samAsane prAyaNa tatra bhavArthamAM [ pratyaya thAya che. upakhAnu (nAnuna: samIpa), 3panavi (nIve samIpa) ane 350m ( samIpanuM tatra) vA gayeLa pava: A arthamAM nAnuM upanavi ane upaf nAmane A sUtrathI [ pratyaya. "vR0i %-9' thI Adyasvara 3ne vRddhi thI Adeza. va. uSTha-68 thI anya mAM ane rU no lopa. sava %-70 thI 3panAnu thI paramAM rahelA | nA rU no lopa vagere kArya thavAthI sIpananu: he, zIpanavi zIvAvAmAM ane sIpI sUla: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH--IMcaNa pAse prAyaH rahenAra sevaka. nIvi (adhovastracAgharA vagerenI dorI) pAse prAyaH rahenAra kaMThanI mALA. kAna pAse vAta kahevA) prAya rahenAra guptacara. 136/l rUDhAbantaHpurAdikaH 6 / 3 / 140 // rUDha (koI vastunI saMjJA tarIke rUDha) satta:pura nAmanuM tatrabhavArthamAM pha pratyaya thAya che. sAmAnyapaNe eka puruSe grahaNa karelI strIonA samudAyamAM anApura nAma rUDha che. upacArathI antaHpuranI nivAsabhUmine paNa gatta:pura kahevAya che. satta:pura pavA A arthamAM satta:pura nAmane A sUtrathI ja pratyaya lava7-4-68 thI anya ma no lopamantaHpujanAmane 'AtuM 2-4-18' thI sAdhu pratyayAdi kArya thavAthI : puza Avo prayoga thAya che. artha-antapuramAM rahenArI drati kimu?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba rUDhi gamyamAna hoya to ja satta:pura nAmane bhavArthamAM pratyaya thAya che. tethI ta:pu (purAttatam :puram tatra) bhava: A arthamAM :pura nAmane "mane 6-3-1rarU' nI sahAyathI prAni. 6-1-1rUra thI madhupratyaya. kR0i 7-4-1' thI Adyasvara ane vRddhi mA Adeza. va. 7-4 202 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 thI anya nAno lopa vagere kArya thavAthI sAnta:pu: Avo prayoga thAya che. artha nagaranA antargatamAM rahenAra. //940mAM karNa- lalATAt kal 6 // 3 // 14 // saptayanta varSa ane strI nAmane bhavAImAM ja (ka) pratyaya thAya che. parantu taddhita pratyayAtta nAma koI vastumAM rUDha hovuM joIe. vA ane sATe mavA A arthamAM sUrNa ane ruTa nAmane A sUtrathI ja pratyaya. fka ane jIrA nAmane pAtra-4-18 thI bApupratyaya. macAra4-11 thI pratyayanI pUrvenA ne rU Adeza vagere kArya thavAthI za- maraNanuM ane Tiza-amiSNanam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kAnano alaMkAravizeSa. kapALano alaMkAravizeSa.I94l. / tasya vyAkhyAne ca granthAt 6 / 3 / 142 // pazyanta prathAIka nAmane vyAkhyAna arthamAM ane saptamyanta prathArthaka nAmane bhavAImAM yathAvihita traNa vagere pratyaya thAya che. vRtAM cAlyAnanuM bhane kRtsu bhavam tebha. 4 prAtipadikasya vyAkhyAnam bhane prAtipadike bhavam A arthamAM A sUtranI sahAyathI jU nAmane 'prAni. 6-1-rU' thI | pratyaya ane pratipavitra nAmane 'harIH da-3-rUra thI pratyaya vRdhiH7-4-1' thI Adhasvara ne vRddhi mA Adeza. "vaLe-4-68 thI . anya ka no lopa vagere kArya thavAthI jAnuM ane pratikijIyam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kRt pratyayonuM vyAkhyAna kupratyayomAM rahenAra. prAtipAdika (nAma) nuM vyAkhyAna prAtipAdikamAM rahenAra. talanuM du-rU160" thI tAM vAsthAna... ItyAdi sthaLe yathAvihita pratyaya siddha ja che. tema ja mane da-3-12rU' thI 9 vi. ItyAdi sthaLe pratyaya siddha ja hato.tethI yadyapi A sUtranuM praNayana vyartha che. paraMtu A sUtranA viSayamAM, 203 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sUtrathI AgaLanA sUtrothI vihita apavAdavidhi thAya e mATe A sUtranuM praNayana che. ItyAdi bRhadravRttithI jANavuM. l/94rI prAyo bahusvarAdikaNa 6 / 3 / 143 // bahusvaravALA granyArthaka pazyanta ane saptamyA nAmane anukrame vyAkhyAna ane bhava arthamAM prAyaH [ pratyaya thAya che. patrAvo dhyAna ane parvavayo vanuM A arthamAM vAva nAmane A sUtrathI [ pratyaya. "vR0i 7-4-1' thI Adhasvara mAM ne vRddhi mA Adeza. vavava -4-68 thI anya jano lopa vagere kArya thavAthI pAvarti Avo prayoga thAya che. artha-patraNatvanuM vyAkhyAna athavA patraNatvamo rahenAra. prAyograha sahiSNu= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba bahusvaravALA granthArthaka Sazyanta ane saptammanna nAmane anukrame vyAkhyAna arthamAM ane bhavArthamAM bahulatayA ja >>[ pratyaya thAya che. tethI saMhitAyA cAdhyAnama ane saMhitAyAM avamUA arthamAM A sUtrathI saMheitA nAmane | pratyaya na thavAthI tasya cAlyA. -rU-14ra' nI sahAyathI | nitA 6-1-13 thI a[ pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI sahitanuM Avo prayoga thAya che. artha- saMdhinuM vyAkhyAna saMdhimAM rahenAra. 94rUA. RgR-disvara-yAgebhyaH 63144 // " "'" "' " graMthArthaka SaDyA ane saptamyA-jhavuM nAma akArAna nAmane be svaravALA nAmane yajJAIka nAmane anukrame vyAkhyAna arthamAM ane bhavArthamAM [ (#) pratyaya thAya che. vyAdhyanijhAmavarAturvAdhyAnam catujhetari bhavam ; aGgasya vyAkhyAnam aGge bhavam bhane rAjasUyasya vyAdhyAnam rAgasUve bhavam A arthamAM anukrame jhavuM ; ratudra (kArAnta); (dvisvara) ane rAjasUya yajJArthaka)nAmane A sUtrathI jhaLu pratyaya. 204 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vR0i 7-4-1' thI Adyasvara ane sane vRddhi sA ane A Adeza. ziva u-4-68 thI anya sa no lopa vagere kArya thavAthI gArniva rAturyoz (ahIM haju nA rU no "jhava. 4-79' thI lopa thayo che); kri ane rAjaya Avo prayoga thAya che. arthakramazaH-cAonuM vyAkhyAna, RcAomAM rahenArA catuhIM graMthanuM vyAkhyAna, catuhoMgranthamAM rahenAra. alga (granthavizeSa) nuM vyAkhyAna, agamAM rahenAra. rAjasUya nAmanA granthanuM vyAkhyAna, rAjasUya nAmanA graMthamAM thanAra. ll144 - jhaverathA dANA 4jA aSyarthaka granyavAcaka pazyanta ane saptayanta nAmane adhyAyanA viSayamAM anukrameM vyAkhyAnArthamAM ane bhavAImAM pha[ pratyaya thAya che. vaziSThastha cAlyAna ane ziSya bhava: A arthamAM vaziSTha nAmane A sUtrathI (r)pratyaya. vRdhi:0 -4-1' thI Adyasvara mAM ne vRddhi mA Adeza. savava 7-4-68 thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI vaSTikoDadhyAya Avo prayoga thAya che. artha- vaziSTha prathanA vyAkhyAna svarUpa adhyAya. vaziSTha granthamAM rahenAra adhyAya. vAdhyAya rUti vim?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba RSyarthaka praWvAcaka pazyanta ane saptamyA nAmane adhyAyanA ja viSayamAM anukrame vyAkhyAna arthamAM ane bhavArthamAM pratyaya thAya che.tethI vaziSThastha cAlyAnI ane vaziSTha mavA * A arthamAM adhyAyano viSaya na hovAthI vaziSTha nAmane A sUtrathI kucha pratyaya na thavAthI "tAya vyA, 6-3-142" nI sahAyathI | nitA 6-1-rU thI [ pratyayAdi kArya thavAthI niSpanna vaziSThanAmane lAge 2-4-ra0" thI kI (pha) pratyayAdi kArya thavAthI vaziSThI Avo prayoga thAya che. artha-vaziSTha granthanI vyAkhyAnabhUta sacA. vaziSTha granthamAM rahenArI acA.ahIM yAda rAkhavuM joie ke vASTikoDadhyAyaH AvA prayoga sthaLe prAyo vahuvara 3-14rU' thI prAvI grahaNathI [ pratyayanI prApti 205 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI-ema mAnIe to A sUtra evA sthaLe vidhisUtra che. anyathA A sUtra niyamasUtra che.mAtra adhyAyanA ja viSayamAM iSTa prayoga thAya-e rIte niyamanuM svarUpa svayaM samajI levuM. 1646 // puoDAze-pooDAAniko ddArU/146|| granthArthaka SaThyanta ane saptamyanta puro'Aza ane paurokAza nAmane anukrame vyAkhyAna arthamAM ane bhavArthamAM tathA r (pha) pratyaya thAya che. puroDAzasya pauroDAzasya vA vyAkhyAnam bhane puroDAze pauroDAze vA bhavA A arthamAM puroDANa ane pIrokANa nAmane A sUtrathI pha tathA rUT pratyaya. 'varSo0 7-4-68' thI anya jJa no lopa. rU pratyayAnta puroGAzi ane paurokAzi nAmane 'At 2-4-18' thI bAp pratyaya. rUT pratyayAnta puoDAziSTha ane pIroDAziSTha nAmane 'aLage0 2-4-20' thI pratyaya vagere kArya thavAthI puokAzinA pIroDa ziA ane puoDAziSThI-pIttakAziI Avo prayoga thAya che. artha-puroDAza nAmanA graMthanuM vyAkhyAna, puroDAza nAmanA granthamAM rahenArI. pauroDAza nAmanA graMthanuM vyAkhyAna, pauroDAza nAmanA graMthamAM rahenArI. 146 // indro yaH dvArA147) Sadyanta ane saptamyanta granthArthaka inva nAmane anukrame vyAkhyAna arthamAM ane bhavArthamAM ya pratyaya thAya che. indrano vyAvyAnaH ane indrasi mavaH A arthamAM inves nAmane ya pratyaya vagere kArya thavAthI inhasya: Avo prayoga thAya che. artha-invat granthanuM vyAkhyAna. indra granthamAM rahenAra. ||647|| 206 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikSAdezcANu 6 / 3 / 148|| ^ SaThyanta ane saptamyanta granthArthaka-zikSAdi gaNapAThamAMnAM zikSA vagere nAmane ane invas nAmane anukrame vyAkhyAna arthamAM ane bhavArthamAM an pratyaya thAya che. zikSAyA jhAvanatya anvato vA vyAdhyAnaH ane zikSAvAnuM sAyane invati vA mavaH A arthamAM zikSA jhAyana ane indrakS nAmane A sUtrathI baLu pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Agha svara rU ane Ja ne anukrame vRddhi che t ane A Adeza. 'avaLeM0 7-4-68' thI anya ga no tathA a no lopa vagere kArya thavAthI zaikSa:; Jarzayana: ane chAndasa: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH zikSAgranthanuM vyAkhyAna, zikSA granthamAM rahenAra. RRgayanagranthanuM vyAkhyAna, RRgayanagraMthamAM rahenAra. chandasagranthanuM vyAkhyAna, chandasagranthamAM rahenAra, 148 // tata Agate 6 | 3 | 149 // pazcamyana nAmane Agata arthamAM yathAvihita an yat vagere pratyaya thAya che. yughnAvAta: gorAta: naghA bAtaH ane prAmAvata: A arthamAM A sUtranI sahAyathI; krughna nAmane 'prAp ri0 6-1-1rU' thI ad pratyaya. jo nAmane zoH svare ya: 6-1-27' thI ya pratyaya. navI nAmane 'nadhA0 6rU-2' thI yabhU pratyaya ane grAma nAmane 'grAmArI0 6-3-1' thI ya pratyayAdi kArya (te te sUtra jAo) thavAthI drauna:; vya:; nAreyaH; ane prAmyaH Avo prayoga thAya che. artha-trughna dezathI, gAyathI, nadIthI, gAmathI Avelo. ||146 // vidyA-yonisambandhAdakaJ 6 / 3 / 150 // vidyA athavA yoninA kAraNe saMbaMdha jemane che tenA vAcaka pacamyanta 207 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmane Agata arthamAM maga () pratyaya thAya che. mAvAlA timu ane pitAmahIlAtanuM A arthamAM gAvAI ane pitAmaha nAmane A sUtrathI san pratyaya."vR0i 4-1' thI Adya svarUne vRddhi che Adeza. "vaLe w-68 thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI vAryam ane paitAmahemu Avo prayoga thAya che. artha kramazaH AcAryathI AveluM. pitAnA pitAthI AveluM. udhanA pituryo vA 6 / 3 / 151 // yonikRta saMbaMdhArthaka paccayanta pitR nAmane Agata arthamAM vikalpathI pratyaya thAya che. tura/ti A arthamAM pitR nAmane A sUtrathI pratyaya. to 0-ra-ra6 thI jhane Adeza... vagere kArya thavAthI pica Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI pratyaya na thAya tyAre te 6-3-1ra thI pitR nAmane | (pha) pratyaya. vRghi0 -4-1' thI Adyasvara phane vRdhi che Adeza. "jhavaLa7-4-70' thI nA Tu no lopa.vagere kArya thavAthI paitRbhuM Avo prayoga thAya che. artha- pitAthI AveluM. /99ll Rta ikaNa 6 / 3 / 152 // vidyA ke yoninA kAraNe saMbandha jene che; tadarthaka akArAnta paccamyanta nAmane Agata arthamAM rUM (pha) pratyaya thAya che. hoturAtanuM ane matuta A arthamAM hovRane mAtRnAmane A sUtrathI [ (pha) pratyaya. vRdhi:0 -4-1' thI Adyasvara zo ne vRddhi mI Adeza. "to. 7-499' thI phaLu nAno lopa vagere kArya thavAthI hADra ane mAtR Avo prayoga thAya che. artha-gorathI AveluM. mAtAthI AveluM. 191ro - 208 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyasthAnAt 6 / 3 / 153 // AyasthAnArthaka pazcamyanta nAmane Agata arthamAM blyU pratyaya thAya che. svAmInA grAhyabhAgane bAya kahevAya che. je vastu upara Aya (TaeNksakara) levAya che tene AyasthAna kahevAya che. bAtarAvuM (ttva taratttasmin DvAto navItIrthaH) Avatam A arthamAM jJAtara nAmane A sUtrathI b pratyaya. 'gavarSe0 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI JAtaram Avo prayoga thAya che. artha- nadItIrtha (ghATa) thI AveluM. ||193 // zuNDikAderaN 6 / 3 / 154 // zuuiAvi gaNapAThamAMnAM pazcamyanta zuAi vagere nAmane Agata arthamAM gaLu pratyaya thAya che. guDivAyA gatam ane vavAnAvAtam A arthamAM zuuiA ane DavavAna nAmane A sUtrathI ad pratyaya. 'vRddhiH0 74-1' thI Adyasvara 3 ne vRddhi sau Adeza. 'lava''0 7-4-68' thI anya Ja ane 36 no lopa vagere kArya thavAthI zauplim ane jhIlavAnam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- madirAnI dukAnathI AveluM . pANInI parabathI AveluM. zuddhivAvi 'AvAna' hovAthI pUrva (6-3-193) sUtrathI prApta phaL pratyayano apavAdabhUta A sUtrathI vihita ad pratyaya che. / / 14 / / gotrAdaGkavat 6 / 3 / 155 // pacaMmyanta- gotrapratyayAnta nAmane Agata arthamAM aDkArthanI jema (aDkArthamAM vihita pratyayanI jema) pratyaya thAya che. vilempa Avatam A arthamAM vila nAmane A sUtranI sahAyathI 'saMgha-ghoSA0 6-3-17ra' thI jhaLa pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Aghasvara rU ne vRddhi haiM Adeza. 'gavarSe 209 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI vaivam Avo prayoga thAya che. vivasthApatyAni A arthamAM vidda nAmane 'vivAre0 6-1-41' thI vihita gar pratyayano 'duSka0 6-1-124' thI lopa thavAthI vila nAma gotra pratyayAnta che. caupAvAvAAtam A arthamAM gaupAva nAmane A sUtranI sahAyathI 'gotrA60 6-3-166' thI ag (a) pratyaya. 'jhava''0 7-468' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI pazavam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- vidanA gotrApatyothI AveluM. upagunA apatyathI AveluM. 'jhIpAva'nI prakriyA mATe jAo 'pU.naM. 6-1-13' ||11|| nR-hetubhyo rUpya mayaTau vA 6 / 3 / 156 // puruSa svarUpa manuSyavAcaka ane hetvarthaka- pazcamyanta nAmane Agata arthamAM Rca tema ja mavad pratyaya vikalpathI thAya che. caitrAvA tam A arthamAM caitra nAmane A sUtrathI ca ane mayar (maya) pratyayAdi kArya thavAthI caitraNyam ane caitramavam Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI spaSTa ane mavad pratyaya na thAya tyAre caitra nAmane 'vorIyaH 6-2-32' thI va pratyaya. 'ava0 7-4-68' thI anya maiM no lopa vagere kArya thavAthI caitrIyam Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte samAvatam A arthamAM hetuvAcaka sama nAmane A sUtrathI vtha ane mavad pratyaya. vikalpapakSamAM A sUtrathI ca ane mayar pratyaya na thAya tyAre 'hAtimyaH 6-2-6rU' thI drya pratyayAdi kArya thavAthI samajaNyam samamayam ane samIyam Avo prayoga thAya che. artha kramazaHcaitrathI AveluM. samAna kAraNe AveluM. 196 prabhavati 6 / 3 / 157 // pazcamyanta nAmane prabhava-prathama upalabhyamAnatA arthamAM yathAvihita jhaLu vagere pratyaya thAya che. himavataH pramavRtti A arthamAM himavat nAmane A 210 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtranI sahAyathI 'prAr ni0 6-1-13' thI sad pratyaya, 'vRddhi:0 7-4-1' thI Adya svara rU ne vRddhi huM Adeza. 'aLage0 2-4-20' thI haimavata nAmane phI pratyaya vagere kArya thavAthI saimavatI gayA Avo prayoga thAya che. arthahimAlayathI nIkaLelI gaDhyA. ahIM yAda rAkhavuM joie ke 'khAte 6-3-18' thI. vihita pratyaya saptamyanta nAmane bhUtArthamAM thAya che. ane pazcamyanta nAmane vartamAnArthamAM A sUtrathI pratyaya vihita che. 167|| vairya / 3 / 118 pazcamyanta vidUra nAmane prabhavati arthamAM (prabhavArthamAM) trya (va) pratyaya thAya che. vijJAt pramavati A arthamAM vidUra nAmane A sUtrathI gva pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Adya svara rU ne vRddhi huM Adeza. 'avaLeM0 7-468' thI anya vjha no lopa vagere kArya thavAthI vairyo : Avo prayoga thAya che. artha-visphUra nAmanA parvatathI nIkaLelo maNa. 198 tyadAde 'rmayaT 6 / 3 / 159 // tyAddi gaNapAThamAMnAM thavuM vagere pacamyanta nAmane prabhava arthamAM mayaT pratyaya thAya che. tasmAt pramati ane mavataH pramati A arthamAM tavuM ane mavat nAmane A sUtrathI mavad pratyaya. 'chuTatRtIyaH 2-1-76' thI mavat nA t ne OM Adeza. 'pratyaye haiM 1-rU-2' thI 6 ne r Adeza. mavAya nAmane 'aLage0 2-4-20' thI kI pratyayAdi kArya thavAthI tanmayam ane mavanmayI Avo prayoga thAya che. artha kramazaH tenAthI utpanna. ApanAthI utpanna. 1980 211 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tasyedam 6 / 3 / 160 // pazyanta nAmane phUla arthamAM yathAvihita kaLa vagere pratyaya thAya che. mathurAyA idam; diteridam; kaleridam; nadyA idam; pArasyAyam bhane bhAnorayam // mama // sUtranI AUyathA mathurA nAmane 'prAg ji0 6-1-13' thI aN pratyaya. diti nAmane 'anidamya0 6-1-15' thI jya (ya) pratyaya. kali nAmane 'kalyagne0 6-1-17' thI. eyaN pratyaya. nadI nAmane 'nadyA0 6-3-2' thI eyaNa. pratyaya. pAra nAmAne 'vyasta0 6-1-7' thI. Ina pratyaya bhane bhAnu nAmane 'dorIyaH 6-3-22' thI. Iya pratyayAhi Aya. te. te. sUtramai. sucyA mu45 vAthI mAthuram; daityam; kAleyam; nAdeyam; pArINaH bhane. bhAnavIyaH ('asvaya0 74-70' thI u ne av.) bhAvI prayoga thAya cha. ma mazaH- mathurAsaMbandhI. Enion-dhI. vi.saMvandhI. nahIsambandhI. pArasaMbandhI. sUryasaMbandhI. // 16 // hala-sIrAdikaN 6 / 3 / 161 // SaDyanta hala ane. sIra nAmane idam arthamA ikaN (ika) pratyaya thAya. cha. halasya sIrasya vedam // athamA hala bhane sIra nAmane // sUtrathI ikaN pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI mAgha 252 a bhane I ne vRdaya A bhane ai mAheza.. 'avarNe0 7-4-68' thI antya a no. 5. vagare 14 vAthI hAlikam bhane sairikam bhAvo prayoga thAya cha. ma. maza:-sI . : sI2sammA-dhI.. (3 ayanA2 6.) // 161 // samipa AdhAne TenyaNa 6 / 3 / 162 // SaDyanta. samidh nAmane. sAdhAna 2035 idam arthamA TenyaN (enya). pratyaya thAya che. samidhAmAdhAnaH // arthamA samidh nAmane. 2 // sUtrathA TenyaNa 212 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyaya '0i 7-4-1' thI Adyasvara ane mA Adeza vagere kArya thavAthI samitheco mitraH A prayoga thAya che. artha- je mannathI samidha kASTha 'agnimAM naMkhAya che te matra. 196rA vivAhe dvandvAdakal 6 / 3 / 163 // pazyanta samAsane vivAha svarUpa lam arthamAM mazahuM () pratyaya thAya che. trimarakInAnAM vivAda: A arthamAM trima dvAna nAmane A sUtrathI ja pratyaya. "varSe 7-4-68 thI anya mAM no lopa vagere kAryathI niSpana tripadALa nAmane "mAtuM ra-4-18' thI sApu pratyaya. yA. ra-4-999' thI 4 nI pUrvenA ma ne rU Adeza vagere kArya thavAthI trima navA Avo prayoga thAya che. artha- atri ane bhAjono vivAha. IkrUA. * vArio re dArUnA devAsurAri gaNapAThamAMnAM nAmone choDIne anya pazyanta ja samAsane; vaira svarUpa mu arthamAM pratyaya thAya che. vAvazAyanAnAM vA A arthamAM vApravazAyana nAmane A sUtrathI karyuM pratyaya. 'avaLuM 7-4-68' thI anya no lopa. "mAtuM ra-4-18' thI bApu pratyaya. vApravazAyana + sApu (gA) A avasthAmAM ja nA 3 ne "sthAva -4-999 thI rU Adeza vagere kArya thavAthI tAvazAAni Avo prayoga thAya che. artha-abhunA apatyo ane zalakuonA apatyonuM vaira. kahevAtIti vi? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba sevAsurAri gaNapAThamAMnAM SaSphayanta nAmone tAddazarthamAM gatta pratyaya thato nathI. tethI devAsura roDa surANa vA vaizivam A arthamAM sevAsuri gaNapAThamAMnA sevAsura ane lokasura A samAsane A sUtrathI ju pratyaya navAthI 213 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'tasyevam 6-3-160' nI sahAyathI 'prAk ni0 6-1-1rU' thI ad pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Adya svara chu ane jJa ne vRddhi che tathA A Adeza. 'avarge0 7-4-68' thI anya 7 no lopa vagere kArya thavAthI vaivAsuram ane rAkSo'm Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-devo tathA asuronuM vaira. rAkSaso tathA asuronuM vaira. 164 // nAnutte H 6 / 2016 SaThyanta naTa nAmane nRtya svarUpa vam arthamAM gya (5) pratyaya thAya che. naTaghevuM nRttam A arthamAM naTa nAmane A sUtrathI gva pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Agha svara jJa ne vRddhi bA Adeza. 'jhava''0 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI nATyam Avo prayoga thAya che. arthanaTono nAca. 16 // chandogaukutthika- yAjJika - bahUvacAcca dharmA''mnAya saMghe 6 |3|166 // SaThyanta choLa gaurthiva yAjJiLa vavRtta ane naTa nAmane; dharma (savAvAra); AmnAya ane saMgha svarUpa-martha mAM gya pratyaya thAya che. chandogAnAm autthikAnAm yAjJikAnAm bahvRcAnAm naTAnAM vedam dharmAdi (dharma:, bAnAva: satho vA) A arthamAM invoya sauthi yAjJiLa vavRtta ane nATa nAmane A sUtrathI gva (T) pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Adyasvara Ja ne vRddhi A Adeza. 'varSe0 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI chAndroe dharmAvi, gauhivayam, yAjJivayam, vAvRghdham; ane nATyam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-chando gAnArAnA dharmAdi. autmika vedanI zAkhAvizeSanuM adhyayana karanArAonA dharmAdi. yajJa karanArAonA dharmAMda. ghaNI RcAonA jANakAronA dharmAdi. naTonA dharmAMda 166 // 214 ---- Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtharvaNikAdaNikaluk ca 6 / 3 / 167 // Sadyanta sAthaLi nAmane dharma AmnAya ane saMgha svarUpa rUvam arthamAM jhaLu pratyaya thAya che. ane tyAre gAthaLiSTha nAmanA phaLa no lopa thAya che. AtharvazigheTuM dharmAdri A arthamAM AthavaLi nAmane A sUtrathI ban pratyaya ane rU no lopa vagere kArya thavAthI AtharvaNa: Avo prayoga thAya che. artha-atharvavedanA jANakArano dharma vagere. 167nA caraNAdakaJ- 6 / 3 / 168 // vedanI zAkhAvizeSanA jANakAra athavA adhyetA jDa vagerene caraNa kahevAya che. caraNArthaka SaThyanta nAmane dharma AmnAya ane saMgha svarUpa vamartha mAM sadgu (ba) pratyaya thAya che. vhAnAM varALAM vA dharmAvi: A arthamAM 0 ane ghauM nAmane A sUtrathI ag pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Adya svara ganeM vRddhi bA Adeza. 'jhavan0 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI bbo dharmAddi: ane cAra: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-kaThono dharma vagere. carakono dharma vagere. 168 // gotrAdadaNDamANava - ziSye 6 / 3 / 169 // gopratyayAnta SaThyanta nAmane; vaNDamALava ane ziSya svarUpa arthane choDIne bIjA artha svarUpa rUm arthamAM sarvAMg (a) pratyaya thAya che. baupAvaccevam A arthamAM gaupAva nAmane A sUtrathI sajga (ba) pratyaya. 'varSe0 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI gaupAvap Avo prayoga thAya che. artha- upagunA apatyanuM; daRsmANava ane ziSyabhinna kAMI paNa. guptetyAIti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba daNDamANava ane ziSya bhinna ja vam arthamAM SaThyanta gotra pratyayAnta 215 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmane Uga pratyaya thAya che. tethI vyasyame vaLvamALavA: ('pradhAnA mALavA:) ziSyA (adhyayanArthA gantavAsinaH ziSyAH) A arthamAM gopratyayAnta Anya nAmane A sUtrathI ag pratyaya thato nathI. jethI 'tasyelanuM 6-3160' nI sahAyathI; 'zA0 6-rU-27' thI ag (a) pratyayAdi kArya thavAthI (juo pU.naM. 6-2-27) jAvA laDamALavA: ziSyA vA Avo prayoga thAya che. artha-kaNva RSinA gotrApatyanA daMDamANavo (AzramanI rakSA karanArA baTuko) athavA ziSyo. / / 16 / / svati tarIyaH / 3 / 170|| vatiSThAvi gaNapAThamAMnAM vatija vagere gotra pratyayAnta Sachyanta nAmane vam arthamAM '' pratyaya thAya che. vatispema ziSyAH ane caubrovacetan A arthamAM A sUtrathI tiSTha ane auprIva nAmane vaeN pratyaya. 'jhava'' 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI raivatijIyAH ziSyA: ane pautrIvIyaM zam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- revatInA apatyanA ziSyo. gauragrIvanA apatyanuM gADuM. II970] jopianna- hAstivALu ddArU/171|| gotra pratyayAnta SaThyanta auvignatjha ane hAstipava nAmane vam arthamAM gaLu (ga) pratyaya thAya che. (dupiggastha hastiAvasya vA A arthamAM sUtranirdezathI ja hravijJatta ane hastipAta nAmane gaL pratyaya ane pAvuM ne par AdezAdi kArya thavAthI auvignata ane hAstiva nAma bane che.) viggastha hAstivavasya teme A arthamAM auvignata ane hAstivana nAmane A sUtrathI gaLu pratyaya. 'avaLaeN0 7-4-68' thI anya 4 no lopa vagere kArya thavAthI vignanAH ziSyAH ane hastipAH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-kopigjhalanA ziSyo. hAstipadanA ziSyo. 176 // 216 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * sakSa-zoSA-naloDa-gigaH dArUArA trArtha-vagu ane phugu pratyayAtta pazyanta nAmane sahya yoga vika ane nakSaLa svarUpa m arthamAM paNa pratyaya thAya che. vitAnAM satha: ghoSa H tala vA A arthamAM vaida ('vivAre 6-1-41' thI vihita gu pratyayAnta) nAmane A sUtrathI maLu pratyaya. 'mavarSe 4-68 thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI vaiH saphArika ane vaivaM takSa Avo prayoga thAya che. AvI ja rIte jaNAM sArika ane sAkSIpAM sari. tema ja Mi sAkSI vA nakSanuM A arthamAM T ("ri0 --4ra thI vihita yagu pratyayAnta) nAmane ane ('ta phaga -1-rU9 thI vihita phuga pratyayAtta nAmane A sUtrathI 3 pratyaya. "sava 7-4-68' thI anya ane rU no lopa. 'tatha0 -4-22 thI 5rva nA 6 no lopa vagere kArya thavAthI : sahyAdriH A nakSaNa ane rAkSa: sayAHi rAkSa takSaLa Avo prayoga thAya che. artha kramazavidanA apatyono sagha, ghoSa, aka athavA temanuM lakSaNa varganA apatyonAM saphaghAdi dakSanA apatyono saphaghAdi. sagha= samudAya ghoSa= avAja athavA goTho. aka= cihna, jethI svAmInI oLakhANa paDe che. lakSaNa= potAnA ja zikhAdi avayavo, jethI svanuM bIjAne jJAna thAya che. I97rA zAlinAgu 2 dArU993 pazyanta zAvitta nAmane zuM arthamAM viSNu ane [pratyaya thAya che. zAttAna sAvi zAsana takSaNam vA A arthamAM zavanA nAmane A sUtrathI san ane 3 (lava ane ka) pratyaya. "sava 7-4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI zaniH zA: sariH (sayA, ghoSoDapha) ane zAna zivanuM Avo prayoga thAya che. artha -zAkabhe banAvelA grathane bhaNanArAonA saghAdi. (saMgha ghoSa aMka ane 217 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSaNa.) 1993 gRhe'gnIdho raNa ghazca 6 / 3 / 174 // "" paDDayana nI nAmane mRdu svarUpa arthamAM raNa () pratyaya thAya che. ane tyAre anya ne 6 Adeza thAya che. tethI te dhUne puraskRtIya ra-9-76' thI prApta paNa 6 Adeza thato nathI.) nI zuM A arthamAM nIdhu nAmane A sUtrathI raju pratyaya. vR0 7-4-1' thI Adya svara ga ne vRddhi A Adeza vagere kArya thavAthI sAnIdhra Avo prayoga thAya che. artha-agnIdhyazIya goravizeSanuM ghara. 974 rathAt sA''dezca voDne 6 / 3 / 175 // pazyanta-kevala ratha nAmane athavA koI paNa pUrvapada che jenuM evA ratha nAmane rathane vahana karanAra athavA rathanA cakrAdi avayava svarUpa ja meM arthamAM pratyaya thAya che. rathayAyamukvA A arthamAM ratha nAmane A sUtranI sahAyathI ': du-rU-16 thI pratyaya. savaLuM, 7-4-68 thI anya 1 no lopa vagere kArya thavAthI rogaccha ane eM vam Avo prayoga thAya che.artha kramazaH rathane vahana karanAra azva.rathanuM paiDuM. kayo thayoa. ane zvAthavaeN van A arthamAM tiratha ane zvAtha nAmane A sUtranI sahAyathI anukrame " : 6--17 thI ya pratyaya. ane 'patrapUrvAdArU977 thI san pratyaya. vR0i 7-4-1' thI Agha svara sane vRddhi mA Adeza. va. 7-4-68 thI azvara nA anya no lopa. kizorane0 61-24 thI pratyAyano lopa vagere kArya thavAthI kirathoDazva: ane zAzvArtha vagu Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-be rathane vahana karanAra azva. azvathI vahana karAtA rathanuM paiDuM. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke A sUtra niyamasUtra hovAthI verA (vahana karanAra) ane saphA (avayava) bhinna 218 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mu arthamAM kevala athavA yatkiMcit pUrvapadaka ratha nAmane uttarasUtrathI pratyaya thato nathI. jethI rathaca thAnakuM. ItyAdi vAkya ja rahe che. II975l vaH dArU07ddA. padyanta kevala ratha nAmane tema ja koI paNa pUrvapadathI paramAM rahelA ja nAmane pharam arthamAM (juo khU. naM. 6-3-172) aa pratyaya thAya che. rathayA kayo thayo UMDave voDhA A arthamAM ratha ane diratha nAmane A sUtrathI ja pratyayAdi kArya (juo .. 6-3-172) thavAthI razma: ane kiraNa: Avo prayoga thAya che. (ahIM kiradhdha: Avo pATha laghuvRttimAM chapAyo che te khoTo che.) artha kramazaH-rathane vahana karanAra. be rathane vahana karanAra. I/9chaddA patrapUrvAdaJ 6 / 3 / 177 // SaSphayanta-patra-vAhanavAcaka pUrvapadathI paramAM rahelA ratha nAmane | arthamAM (dU.. 6-3-17 mAM jaNAvyA mujaba) maga (1) pratyaya thAya che. 1zvarathacema A arthamAM zvAtha nAmane A sUtrathI magu pratyayAdi kArya (pU. naM. 6-3-175 jAo) thavAthI gAzvArtha va% Avo prayoga thAya che. arthaghoDAthI vahana karAtA rathanuM cakra. II977mAM vAhinag dArUA178nA SaNyanta vAhanavAcaka nAmane pharam arthamAM san () pratyaya thAya che. uca hastino vADayanuM A arthamAM 3 nAmane ane stana nAmane A sUtrathI san pratyaya vRdhi:- 7-4-1' thI Adya svara ane ne vRddhi zrI ane A Adeza. 'lava, 7-4-68 thI anya mAM no lopa. "nIDa60 7-4-67 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI gIH ane hArto Avo 219 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayoga thAya che. artha- UMTano ratha. hAthIno ratha. //978 vAhya - pathyupakaraNe 6 / 3 / 179 // pazyanta vAhanavAcaka nAmane pUrvasUtrathI ram arthamAM je pratyaya vihita che; te pratyaya vAya (rathAdi) ; patha (mAga) ane upavA svarUpa ja ram arthamAM thAya che. azvayA vAdya: azvasthApaMpA azvastha murajIm ane azvayam (upanAma) A arthamAM A sUtranI sahAyathI vAhanonuM da-3-178 thI gaccha nAmane pratyayAdi kAryathavAthI vorA, zAzva: vasthA ; mANyuM tyayana ane mAthvI vara (ahIM nAzva nAmane 'mAge 2-4-20" thI kI pratyayAdi kArya thAya che.) Avo prayoga thAya che. artha kramazaH azvano vAdya ratha. azvano mArga azvanI gAdI azvano cAbuka. (A sUtra vAdya vagere arthanuM niyamana karIne pratyayanuM vidhAna kare che. tethI vAhana vAcaka tAdRza nAmane vAdyAdi svarUpa ja phalamartha mAM pratyaya thAya che. tenAthI bhinna martha hoya to paththAnAM ghAsa .... ItyAdi sthaLe vAkya ja rahe che. 971/ vahesturizcAdiH 6 / 3 / 180 // vat dhAtunI paramAM rahelo je tR athavA vRnuM pratyaya teno tR zabda che attamAM jenA evA SaDDayana nAmane arthamAM pratyaya thAya che, ane tyAre tRnI pUrve thAya che. saMvoriA arthamAM saMvatR nAmane A sUtrathI () pratyaya ane tRnI pUrve . "vRddhi.0 7-4-1' thI Aghasvara mAM ne vRddhi A Adeza... vagere kArya thavAthI sAMvaritranuM Avo prayoga thAya che. artha - sArathI sambandhI vastu. //080/ 220 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tene dArU981. * tRtIyAta nAmane prota arthamAM yathAvihita vagere pratyayo thAya che. maDhavahunA pram ; paLaninA projI ane gRhaspatinA pram A arthamAM A sUtranI sahAyathI pakavIThuM nAmane prabhu nitA. -1-rU' thI gaLu (B) pratyaya; pati nAmane "rAyaH dU-rU-rUra thI 4 pratyaya; ane vRdaspati nAmane nica0 6--11 thI (1) pratyaya vR0i 7-4-1' thI Adyasvara ane jhane vRddhi mA ane zAn Adeza. "varSe 7-4-68' thI anya rU no lopa. va. 7-4-70 thI anya 3ne ava Adeza.. vagere kArya thavAthI padrivAhanuM zAstram ; paganIyam ane vAIspatya Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- bhadrabAhusvAmIthI vyAkhyAta zAstra pANinIthI vyAkhyAta zAstra bRhaspatithI vyAkhyAta zAstra.ahIM protArthamAM pratyaya vihita che. kRtArthamAM to tatra kRta 6--14thI vihita che- e yAda rAkhavuM. ll189ii. maulaHi dArA182 mauvAri gaNapAThamAMnAM tRtIyAna mI vagere nAmane protAthamAM kaLu pratyaya thAya che. nIlena projInuM veDhuM vivarUghavate vA ane upazAna cho tevuM vicayite vA A arthamAM mIThuM ane pijhA nAmane A sUtrathI gaLuM pratyaya. va. 7-4-68 thI anya ma no lopa.vagere kAryathI niSpanna mIda ane upUjA nAmanuM tattva dU-ra-17 nI sahAyathI "ba niM. 6-1-rU' thI sajupratyaya proml6-2-222 thI [ pratyayano lopa vagere kAryathavAthI mIH ane uSA : Avo prayoga thAya che. arthakramaza-maudathI prota vedane jANanArA athavA bhaNanArA vaippalAdathI prokta vedane jANanArA athavA bhaNanArA. ahIM tU.. 6-2-130 no artha-smaraNIya che. jethI mAtra protAthamAM A sUtrathI pratyayanuM vidhAna hovAthI adhika prakriyAnuM kAraNa 221 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajI zakAze. II182aa kaThAdibhyo vede lup 6|3|183 // vi gaNapAThamAMnAM jDa vagere nAmone veda svarUpa proktArthamAM vihita pratyayano lopa thAya che. tena gharaLa vA pronvela vivadhIyate vA A arthamAM jDa ane ghara nAmane 'tena prokte 6-3-181' nI sahAyathI '[ ni0 6-1-1rU' thI. je baLU pratyaya vihita che, teno A sUtrathI lopa (lupu). lupta gaN pratyayAnta ane ghara nAmane 'tavuM vaijya0 6-2-117' nI sahAyathI 'prAI0 6-1-13' thI ad pratyaya. teno 'projJAt 6-2-121' thI lopa vagere kArya thavAthI ThAH ane parajA: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kaThaprokta vedane jANanArA athavA bhaNanArA. carakaprokta vedane jANanArA athavA bhaNanArA. ahIM paNa sU. naM. 6-2-130 no sUtrArtha yAda amal. 1196311 tittiri - varatantu - khaNDikokhAdIyaNa 6 | 3 | 184 // tRtIyAnta tittiri varatantu dhvanDijha ane lava nAmane prokta arthamAM than (pa) pratyaya thAya che. tittirinA vAtantunA pkina plena vA provatuM vela vivantyadhIyate vA A arthamAM A sUtrathI titti vAtantu inDijha ane kala nAmane A sUtrathI caz (va) pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Adya svara 6 4 ane 3 ne vRddhi huM bA ane sau Adeza. 'avan0 7-4-68' thI atyaM 6 tathA ga no lopa. 'asvaya0 7-4-70' thI anya 3 ne bavu Adeza vagere kArya thavAthI niSpanna taittirIya vAratAvIya lAnDiIya ane gaulIya nAmane 'tavuM vettva0 6-2-117' nI sahAyathI '[ ni0 6-1-13' thI ad pratyaya. 'provattAt 6-2-126' thI teno lopa vagere kArya thavAthI taittirIyA; vAtantavIyA:; prAnDiLIyAH ane gaulIyA: Avo prayoga thAya che, artha 222 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramaza-tinisiprokata vedane jANanArA athavA bhaNanArA.varatantaprota vedane jANanArAM athavA bhaNanArA. khanDikaprophata vedane jANanArA athavA bhaNanArA. uprota vedane jANanArA athavA bhaNanArA. ll184ll chagalino yin 6 / 3 / 185 // tRtIyAnta chAtinuM nAmane vedasvarUpa prophata arthamAM yina pratyaya thAya che. chAtinA prokta vendra vijyathIya vA A arthamAM chattina nAmane A sUtrathI yina (7) pratyaya. "vR0i -47 thI Adha svara ane vRddhi nA Adeza. "no parva0 7-4-67 thI anya no lopa. chAyinuM nAmane tatvenca0 6-ra-17 nI sahAyathI | ni 6-1-rU' thI [pratyaya. "pol[ 6-ra-ra' thI san no lopa vagere kArya thavAthI chAyAcina: Avo prayoga thAya che. artha- chagalinathI prokata vedane jANanArA athavA bhaNanArA. //08NI , zaunakAdibhyo Nin 6 / 3 / 186 // - zaunAri gaNapAThamAMnAM zanavA vagere tRtIyAnta nAmane veda svarUpa prota arthamAM jina (1) pratyaya thAya che. zanivena zALA vA provAM vea vidatyathI te vA A arthamAM zanava ane zarava nAmane A sUtrathI bina pratyaya. "mavarSe 7-4-68 thI anya no lopa. zanavinuM ane zAvina nAmane 'tatvejya dra-ra-997" nI sahAyathI | ni 6-1 rU' thI sa pratyaya teno promtuM da-ra-126' thI lopa vagere kArya thavAthI zaunika ane zAraviNa: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- zaunakaprokta vedane jANanAra athavA bhaNanAra, zAlgaravaprokata vedane jANanAra athavA bhaNanAra. ll18ddA 223 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purANe kalpe 6 / 3 / 187 // tRtIyAta nAmane prophata purANa svarUpa kalpa arthamAM gana (phA) pratyaya thAya che. pina pravA: puna: : A arthamAM pipha nAmane A sUtrathI zinuM pratyaya. vR0 7-4-1' thI Agha svara ne vRddhi che Adeza. "va. 7--68thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI ghaNI jarU: Avo prayoga thAya che. artha- pigaprophata purANa (pUrva) kalpa. IS8NA kAzyapa-kauzikAd vedavacca 6 // 3 // 18 // tRtIyAnta zakyA ane zazi nAmane purAkalpasvarUpa prophatArthamAM prityaya thAya che, ane protavedArthanI jema ahIM kArya thAya che. jenA kauzikena vA proktaM purANaM kalpaM vidantyadhIyate vA bh|| arthamAM kAzyapa bhane auzika nAmane A sUtrathI jina (1) pratyaya. 'sava -4-68 thI anya sa no lopa. pinuM ane zijhina nAmane 'ta venca0 6--177" nI sahAyathI | ni 6-1-rU' thI [ pratyaya. ghomt 6-2-222 thI no lopa vagere kArya thavAthI zArapana ane ziniH Avo prayoga thAya che. A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba vedavatuM kArya thatuM hovAthI pinAM gharSa A arthamAM jhAranuM nAmane "rANAva dU-rU-2688 thI #gu pratyaya. "roDapa0 -4-67 thI anya rU no lopa vagere kArya thavAthI jhApo gharma Avo prayoga thAya che. artha kramaza- kAzyapaprota purANa kalpane jANanAra athavA bhaNanAra kauzika prophata purANakalpane jANanAra athavA bhaNanAra. kAzyapano AcAra. ll188 zilAli- pArAzaryAnnaTa-bhikSusUtre 6 / 3 / 189 // tRtIyAnta zittAtti ane pArAzarya nAmane anukrame narasUtra ane khilusUtra 224 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarUpa prota arthamAM gana pratyaya thAya che, ane vedArthanI jema kArya thAya cha. zilAlinA proktaM naTasUtraM vidantyadhIyate vA bhane pArAzaryeNa proktaM miNusUtra vidatyathIyo vA A arthamAM ziAAtinuM ane pazirtha nAmane A sUtrathI pratyaya. "vRdi: -1' thI AdyasvararUne vRddhi che Adeza. "vaLe-68 thI anya sa no lopa. noDa 60 -60 thI anya rU no lopa. zari ane pAna (tata ra4thI no lopa) nAmane tad veca0 -ra-17 nI sahAyathI "prabhu ni 6-1-rU' thI [ pratyaya. "omtu darara-121' thI lopa vagere kArya thavAthI zaktino nara ane pArAzALI mikSava: Avo prayoga thAya che. arthakramazazilAlina thI prota naTasUtrane jANanArA athavA bhaNanArA no. pArAzaryathI prota bhikSasUtrane jANanArA athavA bhaNanArA bhikSuo. 8II kRzAzva-karmandAdina 6 / 3 / 190 // tRtIyAnta kRzAzva ane varnanda nAmane anukrame narasUtra ane niSNusUtra svarUpa prophata arthamAM rUnuM prAyaya thAya che ane vedArthanI jema kArya thAya che. kRzAzvena proktaM naTasUtraM karmandena proktaM bhikSusUtraM vA vidantyadhIyate vA mA arthamAM zAzva ane rmada nAmane A sUtrathI rUnuM pratyaya. va. 74-68 thI anya 3 no lopa. zazvina ane va na nAmane "tad vejya0 6-ra-17" nI sahAyathI ni 6-1-rU' thI [ pratyaya. tAt 6-ra-126' thI [ pratyayano lopa vagere kArya thavAthI kRzazvino nAda. ane zaktino mikSava: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kuzAzvaprota naTasUtrane jANanArA athavA bhaNanArA naTo. karmandaprokta bhikSusUtrane jANanArA athavA bhaNanArA bhikSuo. 0601 225 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upajJAte dArU/111|| tRtIyAnta nAmane upajJAta arthamAM yathAvihita vagere pratyaya thAya che. badhA karatAM prathama jANavuM athavA koinA upadeza vinA jANavuM tene upajJAta kahevAya che. pALinena (pALininA vA) 35jJAtam A arthamAM gina (athavA pAgini) nAmane A sUtranI sahAyathI 'lerIyaH 6-2-22' thI vaeN pratyaya. 'gavan0 7-4-68' thI anya 6 no (athavA r no) lopa... vagere kArya thavAthI vALinIyaM zAstram Avo prayoga thAya che. artha- pANinIe ja sauthI paheluM jANeluM zAstra. ('vRddhirya0 6-1-8' thI pabinine Tu saMzA.) 661 // te / / 112 tRtIyAnta nAmane kRta arthamAM yathAvihita gaN vagere pratyaya thAya che. zivena vRtaH ane siddhasenena vRtaH A arthamAM ziva ane siddhasena nAmane : A sUtranI sahAyathI anukrame 'prAr ni0 6-1-1rU' thI ad pratyaya ane 'voDIya:0 6-2-22' thI Dva pratyaya. 'avaLaeN0 7-4-68' thI anya la no lopa. 'vRddhi:0 7-4-1' thI ziva nAmanA Adya rU ne vRddhi haiM Adeza vagere kArya thavAthI zaivo pragnyaH ane silenIyaH stavaH Avo prayoga thAya che . artha kramazaH- zivathI banAvelo grantha. siddhasene banAvelo stava. 112 // nApti maNiviSyaH / 3 / 123|| saMjJAnA viSayamAM; makSiti gaNapAThamAMnAM kSiA vagere tRtIyAnta nAmane dhRta arthamAM yathAvihita gaN vagere pratyaya thAya che. saMjJAno viSaya na hoya to kSiA vagere nAmane upara jaNAvyA mujaba az vagere pratyaya na thAya-e mATe A sUtra che. kSiAmiH savAmi aaN kRtam A arthamAM A sUtranI sahAyathI makSiA ane sarayA nAmane 'prAN khitA0 6-1-1rU' thI san 226 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyaya. "vR0i -4-1' thI Adya svara ane vRddhi mA Adeza. "sava 4-68' thI anya nAno lopa vagere kArya thavAthI mAsikadhu ane sAravam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- madha. madha. 98rUA. kulAlAderakaJ 6 / 3 / 194 // saMjJAnA viSayamAM kuttAnA igaNapAThamAMnAM vRttAna vagere tRtIyAna nAmane vRta arthamAM maga (ba) pratyaya thAya che. huM tAjena vRtam ane vahenataA arthamAM A sUtrathI kuttAna ane varuTa nAmane gupratyaya. vRdha:- 7-4-1' thI Adya svara 3 ane 4 ne vRddhi thI ane A Adeza. lavarSe 7-4-6 thI anya no lopa...vagere kArya thavAthI jIllAna dhArimAnDa ane vAjhuM zUpirAri Avo prayoga thAya che. arthakramazaHkuMbhAre karelA ghaDA vagere. burue karelA sUpaDA karaMDiyA vagere. 24 sarvacarmaNa Inenajau 6 / 3 / 195 // tRtIyAnta rvavarmana nAmane saMjJAnA viSayamAM kRta arthamAM ane nam pratyaya thAya che. sarvazcarma to ratha: A arthamAM sarvavarma ("nAma rAva rU-1-18' thI samAsa.)nAmane A sUtrathI na ane gu () pratyayananuM nI pUrve Adha svara ne "vRdi:0 -4-1' thI vRddhi A Adeza vagere , kArya thavAthI sarvavartI ane sArvavAH ("noDa60 7-4-67 thI anya sana no lopa.) Avo prayoga thAya che. artha- samagra, cAmaDAthI banAvelo ratha. I994. uraso yA'Nau 6 / 3 / 196 // saMjJAnA viSayamAM tRtIyAnA(nAma kRta arthamAM ane anupratyaya. 227 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. hA kRtaH A arthamAM 36 nAmane A sUtrathI ya ane pratyaya. ad pratyayanI pUrve 'vRddhi:0 7-4-1' thI Aghasvara 3 ne vRddhi sau Adeza vagere kArya thavAthI haraNyaH ane caulaH Avo prayoga thAya che. artha- pote utpanna karela putra. I916/ intaH dvArA16nA saMjJAnA viSayamAM tRtIyAnta chan nAmane mRta arthamAM ya pratyayanuM nipAtana karAya che. channatA vRtaH A arthamAM invar nAmane A sUtrathI pratyaya..... vagere kArya thavAthI isya: Avo prayoga thAya che. nipAtananA kAraNe upara jaNAvyA mujabanA arthathI bhinna arthamAM paNa chandrasya prayoga thAya che. e bRttithI jANavuM joie. artha- icchAthI karelo. I917nA amo'dhikRtya granthe 6 | 3 | 198 // dvitIyAnta nAmane; 'adhiSkRtya kRta pratha' arthamAM yathAvihita az vagere pratyaya thAya che. madrAmadhitva to prakhyaH A arthamAM matA nAmane A sUtranI sahAyathI 'prA'[ni0 6-1-1rU' thI jJa pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Adya svara jJa ne vRddhi jJa Adeza. 'varSe0 7-4-68' thI anya gA~ no lopa vagere kArya thavAthI mAtra: Avo prayoga thAya che. artha- bhadrAne AzrayI banAvela grantha. 118|| jyotiSam 6 / 3 / 199 // dvitIyAnta jyoti nAmane adhikRtya kRta grantha arthamAM jJarU pratyaya ane Agha svara o ne vRddhinA abhAvanuM nipAtana karAya che. khyotIbaMdhitRtva to pranyaH A arthamAM jyotip nAmane A sUtrathI gap pratyaya, ane Agha 228 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svara go ne vRddhino niSedha vagere kArya thavAthI nyotiSanuM Avo prayoga thAya che. artha- jyotiSa grantha. 966 // zizukrandAdibhya IyaH 6 | 3 |200 // zizuonvAvi gaNapAThamAMnAM dvitIyAnta zizunda vagere nAmane adhikRtya kRta grantha arthamAM va pratyaya thAya che. zizunvam yamatamAM vADadhitva to pragnya: A arthamAM A sUtrathI zizutva ane yamasanA nAmane A sUtrathI Dva pratyaya. 'JavarSe0 0-4-68' thI anya 6 ane bA no lopa vagere kArya thavAthI zizundrIyaH ane yamasamIyo pragnyaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaHchokarAonA rudanane AzrayIne banAvela grantha. yamasabhAne uddezIne banAvela grantha. IR00|| dvandvAt prAyaH 6 / 3 / 201 // dvitIyAnta dvandva samAsane adhikRtya kRta grantha arthamAM prAyaH Dva pratyaya thAya che. vAyavavamaMdhitva to pranyaH A arthamAM vAvyapava nAmane A sUtrathI Dva pratyaya. 'avaLaeN0 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI vAyavalIyam Avo prayoga thAya che. artha- vAkya ane padane uddezIne banAvela graMtha. prAya kRti vim?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dvitIyAnta dvandvasamAsane adhikRtya kRta grantha arthamAM prAyaH Dva pratyaya thAya che. tethI kvacit rDsa pratyaya thato nathI. jethI vaivAsuramadhitva chUto pratyaH A arthamAM revAtu nAmane A sUtrathI Dva pratyaya na thavAthI 'amo0 6-3168' nI sahAyathI 'prAp ni0 6-1-1rU' thI baLu pratyaya. vRtti:0 74-1' thI Adya svara ! ne vRddhi hai Adeza. 'jhava''0 7-4-68' thI anya Ja no lopa vagere kArya thavAthI vaivAsuram Avo prayoga thAya che. artha- deva ane asurane uddezIne banAvela grantha. IR01 // 229 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhiniSkrAmati dvAre 6 / 3 / 202 // dvitIyAnA nAmane minimati- nichati (nIkaLatuM) arthamAMyathAvihita [ vagere pratyaya thAya che. paraMtu nigamanakartA dvAra hovuM joIe. atha dvitIyAnta nAmane hAra svarUpa abhiniSkramaNa (nirgamana) kaI arthamAM yathAvihita gaLu vagere pratyaya thAya che. mathurAnI rASTra vAiinAmati A arthamAM A sUtranI sahAyathI, mathurA nAmane 'pra] ni 6-2-13 thI [ pratyaya. navI nAmane 'nAde danarU-ra' thI ya pratyaya. ane rASTra nAmane "rASTra du-rU-rU' thI rU pratyaya vagere kArya te te sthAne batAvyA mujaba thavAthI mAthuranuM nAnuM ane rASTriyaM kAranuM Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- mathurA tarapha nIkaLatuM dvAra nadI tarapha nIkaLatuM dvArA rASTra tarapha nIkaLatuM dvAra.(vivakSita sthAnathI mathurAdi tarapha javA mATenuM dvArA) ra0rI ati pIya dArUArA dvitIyAnta nAmane mArga athavA dUta svarUpa gamanakta arthamAM yathAvihita [ vagere pratyaya thAya che. sukhaM chata ane prAsaMti kyA kUto vA A arthamAM A sUtranI sahAyathI suna nAmane prabhu ni 6-1-1rUra thI saLu () pratyaya, ane grAma nAmane 'rAmA dra-rU-2' thI pratyayAdi kArya (jAo te te sUtra) thavAthI strInaH prathA DUto vA ane prAya: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- sUba dezamAM janAra mArga athavA dUta. gAmamAM janAra mArga athavA dUta. //ra0rU. ati phArU204nA dvitIyAna nAmane manati (sevaka) arthamAM yathAvihita kaLa vagere pratyaya 230 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. sukhaM mati ane rASTra manati A arthamAM A sUtranI sahAyathI sukha nAmane "prA| ni 6-1-rU' thI [ pratyaya ane rASTra nAmane rASTratiyaH dU-ra-rU' thI 3ya pratyaya vRdhio --9 thI Adyasvara 3ne vRddhi thI Adeza. "sava 7-4-68 thI anya rA no lopa vagere kArya thavAthI grIna: ane rASTriya Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- sukhano sevaka. rASTrano sevaka. ra04nA mahAra/gANi dArUAra01l dvitIyAna mahArAja nAmane "pati' arthamAM rU[ pratyaya thAya che. mahAna mati A arthamAM mahAranA nAmane A sUtrathI pha() pratyaya. vRdhi:- 7-4-1' thI Adhasvara ne vRddhi nA Adeza. "savaLuM, 7-468 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI mahAni: Avo prayoga thAya che. artha- mahArAjano sevaka. //ra01il. acittAdadezakAlAta 6 / 3 / 206 // dezavAcaka ane kAlavAcaka nAmane choDIne anya acitta (acetanajaDa) vAcaka dvitIyAna nAmane 'manati arthamAM | () pratyaya thAya che. kapUpAtmati A arthamAM apUpa nAmane A sUtrathI [ pratyaya vagere kArya (Ao sU.. 6-3-ra01) thavAthI mApUpiw: Avo prayoga thAya che. arthamAlapUAne bhajanAra. vattAviti vim?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dezakAlavAcaka nAmathI bhinna acitta ja vAcaka dvitIyAnta nAmane manati arthamAM vadhu pratyaya thAya che. tethI sevavatta mati A arthamAM sacittavAcaka tAdRza revetta nAmane A sUtrathI pratyaya na thavAthI mati 6-2-204" nI sahAyathI "prA| ni -9-rU' thI [ pratyaya. vRdhi:7-4-1" thI Adyasvara ne vRddhi che Adeza. varSo -4 231 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI vaivavattaH Avo prayoga thAya che. artha- devadattano sevaka . galezetyAvi vim ? = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dezakAlavAcaka tAdRza nAmane mati arthamAM phaLyu (pha) pratyaya thato nathI; tethI murkha ma'ti ane hemamAM mati ahIM dezavAcaka vrughna ane kAlavAcaka hemanta nAmane A sUtrathI phaL pratyaya na thavAthI 'mati 6-3204' nI sahAyathI suna nAmane 'prAp ni0 6-1-13' thI bar pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI ane hemanta nAmane hemantAllR0 6-3-11'. thI ad pratyayAdi kArya (jAo pU.naM. 6-3-11) thavAthI saunaH ane jaimana Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- sughdhadezano sevaka. hemanta kAlanuM sevana karanAra. II206 // cAluvevA 5 nuMnAvavA 6/3/207|| dvitIyAnta vAsuveva ane arjuna nAmane 'magati' arthamAM saMpratyaya thAya che. vAyuvevuM mati ane arjuna mati A arthamAM vAtuTeva ane garjuna nAmane A sUtrathI baLa pratyaya. 'varSe0 0-4-68' thI anya ga no lopa vagere kArya thavAthI vAtuveva: ane arjunaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaHvAsudevano sevaka. arjunano sevaka. / / 20 / / gotra-kSatriyebhyo'J prAyaH 6 / 3 / 208 // gotra pratyayAnta ane kSatriyArthaka dvitIyAnta nAmane 'mati' arthamAM prAyaH bar pratyaya thAya che. gaupAa mati ane navu N mati A arthamAM saupAva ane najIba nAmane A sUtrathI bag (ba) pratyaya. 'vRtti:0 74-1' thI Adhasvara - ne vRddhi nA Adeza. 'lavarge0 7-4-68' thI anya 4 no lopa vagere kArya thavAthI gaupAvaH ane naH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- aupagatano (upagunA apatyano) sevaka. nakulano sevaka. 232 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAyaH vim ? = A sUtrathI dvitIyAnta gopratyayAnta ane kSatriyArthaka nAmane 'mati' arthamAM bahulatayA ja bar pratyaya thAya che. tethI jALinuM maLati A arthamAM A sUtrathI pANina (pabino'patyama) nAmane aGga pratyaya na thavAthI 'manati 6-3-204' nI sahAyathI vIyaH 6-2-32' thI vaeNpratyaya. 'varSe0 7-4-68' thI anya ga no lopa vagere kArya thavAthI vALinIyaH Avo prayoga thAya che. artha- pANinano sevaka. 'kSatriomya:'- A pramANe sUtramAM bahuvacanano je nirdeza che-te kSatriyavizeSanA saMgraha mATe che. II208 sarUpAd dreH sarva rASTravat 6 / 3 / 209 // 'rASTrakSatriyAt 6-1-114'.... ityAdi sUtrothI samAnavarNavALA rASTrArthaka ane kSatriyArthaka nAmane anukrame rAjA ane apatyArthamAM je tri saMzaka ag vagere pratyayanuM vidhAna karyuM che; te rASTra ane kSatriya arthavALA sarUpa nAmathI vihita dri saMzaka pratyaya che antamAM jenA evA (tri saMzaka pratyayAnna) dvitIyAnta nAmane 'magati' arthamAM rASTranI jema ja badhuM eTale prakRti ane pratyaya thAya che. arthAt rASTravAcaka nAmane je dvi saMzaka pratyaya (bhU. naM. 69-114' ityAdithI) thAya che; te pratyayo ane te prakRti (rASTravAcaka nAma svarUpa prakRti); tri saMzaka tAdRza pratyayAnta dvitIyAnta nAmane mati arthamAM paNa thAya che. vArbsa mati A arthamAM A sUtranI sahAyathI vArdhva nAmane (vRttInAM rAnA; vR patyuM vA A arthamAM vRtti nAmane ' unAhi0 6-1-118' thI vihita tri saMzaka gva pratyayAnta nAmane) vRtti Adeza (rASTravAcaka zabdAtmaka prakRti svarUpa Adeza) tema ja 'vRtti-madrAv0 6-2-38' thI 4 pratyaya vagere kArya thavAthI vRttiH Avo prayoga thAya che.artha-vArya (vRji dezano rAjA athavA vRjinA apatya) no sevaka. AvI ja rIte mAtraM makhati A arthamAM mAtra nAmane; (madrALAM rAnA madrasthApatyuM vA A arthamAM madra nAmane 'purunAtha0 6-9-99' thI vihita dri saMzaka JapratyayAnta nAmane) A sUtranI sahAyathI madra Adeza; 233 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA upara jaNAvyA mujaba TM pratyaya vagere kArya thavAthI matra: Avo prayoga thAya che. artha-mAda (madda dezano rAjA athavA madra nuM apatya) no sevaka . upara jaNAvyA mujaba pADye mati A arthamAM pADva nAmane; (vAjUnAM rAkhA pADopatyuM vA A arthamAM pAju nAmane 'pANDorvaN dda-9-995' thI vihita dri saMzaka Dvad pratyayAnta nAmane) A sUtranI sahAyathI pADu Adeza tathA 'viSayamsa: 6-3-49' thI bag pratyaya. 'asvaya0 7-4-70' thI 3 ne v Adeza vagere kArya thavAthI pADavaH Avo prayoga thAya che. artha-pANya (pADu dezano rAjA athavA pAkku nuM apatya) no sevaka. = sahapAviti vim = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba dvi pratyayAnta sarUpa ja rASTra-kSatriyArthaka dvitIyAnta nAmane 'mati' arthamAM badhuM (prakRtipratyaya) rASTranI jema thAya che. tethI pIvAnuM mati A arthamAM paurava nAmane, (puopatlAni A arthamAM asarUpa puru nAmane 'guru-moMgha0 6-1-166' thI vihita vri saMzaka abU pratyayAnta nAmane) 'kSati 6-3-204' nI sahAyathI 'toSIyaH 6-2-32' thI phya pratyaya. 'gava''0 7-4-68' thI anya maiM no lopa vagere kArya thavAthI pauvIyam Avo prayoga thAya che. ahIM dvi saMzaka pratyaya sarUpa kSatriyavAcaka nAmathI vihita na hovAthI A sUtrathI rASTranI jema badhuM kArya thatuM nathI. artha-purunA apatyono sevaka. ahIM prakriyAntargata te te sUtrono artha vicAravAthI A sUtrArtha spaSTa paNe samajAze. 201 Tastulyadizi 6 / 3 / 210 // tRtIyAnta nAmane tulya (eka samAna) dizA arthamAM yathAvihita gaLu vagere pratyaya thAya che. suvAnA ('sahArye 2-2-45' thI tRtIyA) viSTha A arthamAM suvAman nAmane A sUtranI sahAyathI 'prAk ni 6-1-13' thI lag pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Adya svara 3 ne vRddhi bau Adeza. sauvAmana nAmane 'aLage0 2-4-20' thI chIpratyaya vagere kArya thavAthI sauvAmanI vidyut - Avo prayoga thAya che. artha-sudAmana parvata je dizAmAM che te dizAmAM vartanArI 234 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijaLI. (suvAman + ag A avasthAmAM 'noDapa60 7-4-61' thI n lopanI prapti hatI, teno 'Li 7-4-12' thI niSedha thAya che.) ra10|| tasiH dvA2A211|| tRtIyAnta nAmane tulya - eka dizA arthamAM tatti (tas) pratyaya thAya che. suvAnA tulyavid A arthamAM suvAmana nAmane A sUtrathI tAtti pratyaya. 'nAno no. 2-1-17' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI suvAmato vidyut Avo prayoga thAya che. artha-sudAman parvatanI dizAmAM rahenArI vijaLI, pUrva sUtrathI yathAvihita aN vagere pratyayo te te nAmane vihita che. A sUtrathI sAmAnyapaNe badhA nAmathI upara jaNAvyA mujaba tatti pratyaya vihita che. tApti pratyayAnta avyaya che. Ir99| yagnosaH dArU/212I tRtIyAnta 36 nAmane tulya-eka dizA arthamAM ya ane tRpti (TF) pratyaya thAya che. 3rakSA tuttvavid - A arthamAM A sUtrathI ya ane tRpti pratyayAdi kArya thavAthI 3rahyaH ane harasta: Avo prayoga thAya che. arthahRdayanI dizAmAM vartanAra. Ira12|| sernivAsAdasya 6 / 3 / 213 // nivAsArthaka prathamAnta nAmane, SaSTyarthamAM (te nivAse -che jeno e arthamAM) yathAvihita aN vagere pratyaya thAya che. mukho navI vA nivAso'sya A arthamAM A sUtranI sahAyathI muna nAmane 'prAg ni 6-1-1rU' thI gaN pratyaya; ane navI nAmane 'naghAve0 6-3-2' thI ya[ pratyaya. 'vRtti:07 235 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4-9 thI A svara ane vRddhi A Adeza, 3ne vRddhi thI Adeza. vaLe4-68 thI anyana ane no lopa vagere kArya thavAthI rIjhaH ane nAdeva: Avo prayoga thAya che. arthakramazaH sUba dezamAM rahenAra nadImAM rahenAra. ra9rUA. AbhijanAt // 3 / 214 // abhijano=pUrvabAjUvo abhijano sambandhI (kAni:) nivAsArthaka prathamAna nAmane payarthamAM yathAvihita a[ vagere pratyaya thAya che. suna zanino nivAroDI, ane rASTramALano nivAsoDA A arthamAM A sUranI sahAyathI "| ni 6-7-73 thI sujha nAmane | pratyaya ane diH 63 rU thI rASTra nAmane pharI pratyaya vagere kArya thavAthI zIkha: ane Hi Avo prayoga thAya che. artha kramazaH potAnA pUrvabaMdhuonA nivAsabhUta sukhadezamAM rahenAra potAnA pUrvabadhuonA nivAsabhUta rASTramAM rahenAra. (prakriyA mATe jAo tU. naM. 6-3-ra03, -rU-rU.) para jA "zabdArtha dAsArA khijAri gaNapAThamAMnAM blija vagere Abhijana nivAsArthaka (jAo pU. naM. -rU-204) prathamAna nAmane SaDyarthamAM () pratyaya thAya che. zakiH phUvAro vAgaDaminano nivAsIDaca A arthamAM zabda ane phUvAra nAmane A sUtrathI () pratyaya. "vRdhi.0 4-1' thI Adyasvara ane 4 ne vRddhi mA ane gamI Adeza. "sava7-4-68 thI anya sano lopa vagere kArya thavAthI zakkiA ane zrIvavArya Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- Abhijana (pUrvabaMdhuonA) nivAsasvarUpa zarSikamAM rahenAra. Abhijana nivAsa svarUpa kUravAramAM rahenAra. ra01 236 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sinvAderaJ 6 / 3 / 216 // * simbavi gaNapAThamAMnAM sidhu vagere AbhijananivAsArthaka (juo . naM. 6-2-204) prathamAna nAmane; SaDyarthamAM gu(ba) pratyaya thAya che. sikyurvaNu vagaDaminano nivAsIDI A arthamAM siMdhu ane varSa nAmane A sUtrathI san pratyaya. "vRdi:0 -4-1' thI Adya svara mAM ne vRddhi jJA Adeza ane rUne vRddhi che Adeza. "sva. 4-70 thI anya kane savuM Adeza vagere kArya thavAthI sainyavAda ane vAva: Avo prayoga thAya che. artha kramaza- Abhijana nivAsa svarUpa sinDradezamAM rahenAra. Abhijana nivAsa svarUpa varNa dezamAM rahenAra. //ra06o . tAturAlIya| dorArI Abhijana (pUrvabadhuonA) nivAsArthaka prathamAnta tAtura nAmane pazyarthamAM | () pratyaya thAya che. sarAtura gAmanano nivAsIDI A arthamAM sajAtura nAmane A. sUtrathI yak pratyaya. vRdhi.0 4-9 thI Adyasvara mAM ne vRddhi sA Adeza. "sava -4-68 thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI sArAturIya: pani Avo prayoga thAya che. arthaAbhijana nivAsabhUta salAtura dezamAM rahenArA pANinI RSi. //ra0NI. tUdI-varmatyA eyaNa 6 // 3 // 21 // Abhijana (pUrvabadhuonA) nivAsArthaka prathamAnta tUTI ane varSanI nAmane padyarthamAM prathaNa (5) pratyaya thAya che. tUrI vatI vAgaDaminano nivAsIDI A arthamAM tUvI ane varSanI nAmane A sUtrathI jutha pratyaya. vRghi0 4-1' thI Adyasvara ane ane vRddhi mI ane gA Adeza. 237 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'varSoM0 7-4-68' thI anya OM no lopa vagere kArya thavAthI tIveyaH ane vAEtaiyaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- Abhijana nivAsa svarUpa tUdI dezamAM rahenAra. Abhijana nivAsa svarUpa varSatI dezamAM rahenAra. II218 / / girerIyo 'strAjIve 6 | 3 | 219 // Abhijana- (pUrvabAndhavonA) nivAsArthaka prathamAnta parvatavizeSavAcaka nAmane; strAnIva (astramAnIvo nIvijA yasya)-zastranIvI svarUpa SaSTyarthamAM va pratyaya thAya che. vyo Aminano nivAso'yAtrAnIvaya A arthamAM boja nAmane A sUtrathI Dva pratyaya. 'varSo0 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI lohIyaH Avo prayoga thAya che. arthaAbhijana nivAsa svarUpa hRdbola parvatamAM rahenAra zastrajIvI. / / 21 / / jayastambhAn.. Azaya e che ke- digvijaya (yAtrA) karIne rAjA; prathama potAnI sImAnA cihnarUpe sImA para jayastambho UbhA kare che. pachI e ujavaNI rUpe Thera Thera mAMDavA bAMdhI utsavo kare che. jemAM kesara kuMkuma vagere pUjAdrothI devaguru vagerenI pUjA kare che; ane AvI rIte ujavAyelA vijyathI rAjAno yaza- teja jagatamAM vistare che. rAjAonI AvI rIta mujaba siddharAje potAnI sImAne sUcavanArA jayasto pRthvIne cheDe, dariyAnA kAMThe jyAM bharatInA pANI pahoMce tyAM sthApyA che. eTale ke samagra pRthvIne potAnA adhikAramAM samAvI che. AvA bhavya vijayanI ujavaNI mATe bAMdhelA, pavitra ane ujjvala guNothI zreSTha evA caMdaravAo (mAMDavA) thI sakala brahmAMDane DhAMkI dIdhuM che. eTale ke samasta pRthvI para siddharAjanA vijyano utsava ujavAya che. A utsavamAM vaparAtA yaza ane teja svarUpa kesara kuMkumAdi pUjAdravyothI sakalabhuvanone lipta karyAM che. eTale ke sampUrNa vidhithI sakala pUjyatattvonI pUjA karI che. - Avo bhavya vijayAnaMda mANyA 238 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI paNa, zuM siddharAja virAma le che? atha nathI leto. hA paNa bIjA ho. chatavAno meno prayAsa. yAdu, 23vAnI. (prakRta. jayastambhAn.... mA. 28mAM kRto yAtrAnando viramati nA sthAne kRte yAtrAnande viramati hi-mAvo. pATha hovo joIe.) iti zrIsidghahemacandrazabdAnuzAsanalamuvRttivibaraNe SaSThe'dhyAye tRtIyaH pAdaH / analpAnativistAramanalpAnatimedhasAm / vyAkhyAtamupakArAya candraguptena dhImatA // . 239 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha prArabhyate SaSThe'dhyAye caturthaH pAdaH // ika 6 / 4 / 1 // A caturtha pAdanI samApti sudhI apavAdabhUta sUtrone choDIne anya sUtromAM phaLyu pratyayano adhikAra jANavo. // 9 // tena nita-navaluM - TrIyananuM jiorathI tRtIyAnta nAmane khita; Jayati; rIvyati ane vanati A arthamAM b pratyaya thAya che. bI nitam, bIrnayati bakSe dhRvyati vA ane gayA pati A arthamAM lakSa ane jhaprI nAmane A sUtrathI phaL (pha) pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Agha svara jha ne vRddhi bA Adeza. 'avaLaeN0 7-4-68' thI anya la no ane r no lopa vagere kArya thavAthI bakSinuM sAkSijaH ane gAgni: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- pAsAthI jitAyeluM. pAsAthI jitanAra athavA ramanAra. alI (lAkaDAnuM barachI jevuM tIkSNa agrabhAgavALuM khodavAnuM sAdhanavizeSa) thI khodanAra. IRI saMskRta / 4 / / tRtIyAnta nAmane saMskRta arthamAM rUz (pha) pratyaya thAya che. vakhA saMskRtam ane vighavA saMskRtam A arthamAM dhi ane vighA nAmane A sUtrathI phaL pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Adya svara maiM ane rU ne vRddhi bA ane te Adeza. 'avaLaeN0 7-4-68' thI anya rU ane A no lopa vagere kArya thavAthI vAdhim ane vaidhim Avo prayoga thAya che. artha kramazaH - dahIMthI saMskAra karAyeluM. vidyAthI saMskRta, ahIM laghuvRttimAM zim Avo 240 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha che. tenA sthAne gRhavRtti mujaba dhim Avo pATha yogya lAge che. ||r|| natya-eSAnyAnuM 6|4|4|| tRtIyAnta nRtya nAmane tema ja kopAttva ( che upAnya jemAM tevA) nAmane saMskRta arthamAM baL (a) pratyaya thAya che. tyaH saMskRtam ane tittikIjaina saMskRtam A arthamAM ttatva nAmane ane kopAnya tittikI nAmane A sUtrathI gap pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Adya svara 3 ane rU ne vRddhi bau ane huM Adeza. 'avaLaeN0 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI hrauttattvam ane taitti'Im Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kulattha (kaLathI) dhAnyathI saMskRta. tittiDIka aMjanavizeSathI saMskRta. 11811 saMtu hAjA tRtIyAnta nAmane saMsRSTa arthamAM rU pratyaya thAya che. vaghnA saMdRSTamU A arthamAM dhi nAmane A sUtrathI dh pratyayAdi kArya (jIo sU.naM. 64-3) thavAthI vAdhim Avo prayoga thAya che. artha- dahIMthI saMsRSTa - mizrita.IIII vakhAtA phrojhAvI tRtIyAnta navaLa nAmane saMsRSTa arthamAM jJa pratyaya thAya che. vaLena saMsRSTaH A arthamAM jvaLa nAmane A sUtrathI 4 pratyaya. 'jhavaTM0 7-4-68 thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI havaLaH sUpaH Avo prayoga thAya che. artha - mIThAthI mizrita dALa. IIFII 241 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUrNa-mudgAbhyAminaNo 6 / 4 // 7 // saMtRSTa arthamAM tRtIyAna sU nAmane lU ane muLa nAmane [pratyaya . thAya che. sU: saMkRM: ane mu saMskRSTa A arthamAM sUrNa ane muja nAmane A sUtrathI kramaza ane aNa (1) pratyaya. "vRghi0 %-9' thI Adyasvara sane vRddhi zrI Adeza. "sava. 4-68 thI anya no lopa. maulsa nAmane 'Age ra-4-ra0deg thI kI pratyaya vagere kArya thavAthI jUnoDalU|. ane maulIyavAda Avo prayoga thAya che. arthakramazaH-loTathI mizrita mAlapUDA. magathI mizrita javanI rAba. IINA . vyaJjanebhya upasikte 6 // znana (rasAvALA zAkadALa vagere) vAcaka tRtIyAnta nAmane upasita arthamAM " pratyaya thAya che. tenopasim A arthamAM te nAmane A sUtrathI pratyaya. 'sava -4-68 thI attva no lopa vagere kArya thavAthI tevi zazin Avo prayoga thAya che. artha-telathI upasiphata zAka. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke khAvA mATe je bhojyAdi levAya che, tene upasita kahevAya che. thALI vagere upasiphata nathI. upasita arthamAM yadyapi upara jaNAvyA mujaba " pratyaya "saMskRSTa dU-4-1' thI siddha ja che; parantu vyagnanArthaka tRtIyAta nAmane upasiphata svarUpa ja saMskRSTa arthamAM ane upasiphata svarUpa saMskRSTa arthamAM vyagnanArthaka ja tAdRza nAmane | pratyaya thAya che - AvA niyama mATe A sUtranuM praNayana che. tethI sUna saMskRSTa sthArI ane nokti yoH A arthamAM A sUtrathI ke 'saMskRSTa dra-4-5 thI paNa sUpa ane 6% nAmane | pratyaya thato nathI. 8II 242 242 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tati ghajAzA tRtIyAnta nAmane tarati arthamAM [pratyaya thAya che. uDDapena rati A arthamAM uDupa nAmane A sUtrathI [ pratyaya. vR 0 -4-1' thI Adyasvara 3ne vRddhi thI Adeza. va. 7-4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI trIja: Avo prayoga thAya che. artha - trApAthI taranAra. //al nau-dvisvarAdikaH 6 / 4 / 10 // tRtIyAnta - nI nAmane ane dvisvarI (be svaravALA) nAmane "tarati' arthamAM ja pratyaya thAya che. nAvA tarIti ane vAgyAM tati A arthamAM nI ane rAhu nAmane A sUtrathI % pratyaya. 'ovI 9-ra-ra4 thI bI ne kAr Adeza. "vaLe4-79' thI rAhu nAmathI paramAM rahelA ja nA rUno lopa...vagere kArya thavAthI nAvikA ('zAtra-4-18 thI sApupratyaya) ane vAstuza Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- naukAthI taranArI. be bhujAothI taranArI. 90nA varati rAjA , tRtIyAnta nAmane vati (tti, chati) arthamAM pratyaya thAya che. hastinA vati (pati) ane sakhA varati (tti) A arthamAM hastina ane hari nAmane A sUtrathI rUpratyaya. "vR0i 7-4-9 thI Adyasvara mAM ne vRddhi mA Adeza. roDa 60 4-67 thI anya no lopa. 'lava -4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI dAMtivADa ane vAghajI: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- hAthIthI janAra. dahIMthI (dahIMnI sAthe) khAnAra. 1990 - 243 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papadirikaTa 6 / 4 / 12 // Whi gaNapAThamAMnAM pUrva vagere tRtIyAnA nAmane rati arthamAM ja (pha) pratyaya thAya che. ti ane kvera vati A arthamAM varSa ane azva nAmane A sUtrathI rU pratyaya. "pavarSe 7-4-68 thI anya 3 no lopa. "ge ra-4-ra0deg thI kI pratyayAdi kArya thavAthI jI ane thvI AvI prayoga thAya che. arthakramazaH-pathiI cAlanArI-lUlI.ghoDAthI cAlanArI. II9ll. tRtIyAna para nAmane rati arthamAM ja pratyaya thAya che, ane tyAre pada nAmane Adeza thAya che. vAgyAM vati A arthamAM padi nAmane A sUtrathI rU (%) pratyaya ane patine patAdeza vagere kAryavAthI diH Avo prayoga thAya che. artha-pagathI cAlanAra. 9rUA vagaNAd vA 6 / 4 // 14 // tRtIyAnta zvAna nAmane rati arthamAM pratyaya vikalpathI thAya che. zvAna gharati A arthamAM vALa nAmane A sUtrathI (pha) pratyaya.... vagere kArya (jAo sUi. 4-72) thavAthI zvaforI Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI Du pratyaya na thAya tyAre rati dra-4-99' thI rU pratyayAdi kArya thavAthI (jAo sUA. -4-2) vAva: (strIliMgamAM zvALiI ) Avo prayoga thAya che. artha kramazaH kUtarAothI cAlanArI kUtarAothI cAlanAra. 14 244 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vetanAde jIvati 6 / 415 // vetanAdi gaNapAThamAMnAM vetana vagere tRtIyAnta nAmane nIti arthamAM [ pratyaya thAya che. vetanena nIti ane vAdena nIvati A arthamAM vetana ane vAha nAmane A sUtrathI | (6) pratyaya. "vRdhi.0 %-9 thI Adhasvara ane vRddhi che Adeza. 'varSe -4-68' thI anya no lopa vagere kAryavAthI vainiva: ane vAdi: Avo prayoga thAya che. artha kramazaHvetanathI (nokarIthI) jIvanAra, bhAravahana karIne jIvanAra. ll11ii. vyastAcca kraya-vikrayAdikaH 6 / 4 / 16 // tRtIyAnta samasta ane vyasta che ane viya nAmane nIti arthamAM rU pratyaya thAya che. vijaye ve viyeLa vA nIti A arthamAM samasta vizvaya nAmane ane vyasta jIya ane viya nAmane A sUtrathI rU pratyaya. 'varSe 4-68 thI anya 1 no lopa vagere kArya thavAthI vijaya : ane vidhi: Avo prayoga thAya che. artha kramazaHkharIdI ane vikrI karIne jIvanAra. kharIdI karIne jIvanAra. vikI karIne jIvanAra. udA. vasnAt 6 / 4 / 17 // - tRtIyAntava nAmane nIti arthamAM pratyaya thAya che. vartana nIti A arthamAM vastra nAmane A sUtrathI ja pratyaya. "avaLuM -4-68' thI anya sa no lopa vagere kArya thavAthI trija: Avo prayoga thAya che. arthavastra (mUlya-majUrI) thI jIvanAra. 9LA. 25 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyudhAdIyazca 6 |4|18|| tRtIyAnta bAyudha nAmane nIti arthamAM vaeN ane rU pratyaya thAya che. Ayudhena nIti A arthamAM Ayudha nAmane A sUtrathI vaeN ane rU pratyaya. 'avaLaeN0 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI AyuthIya: ane yudhiSThaH Avo prayoga thAya che. artha- Ayudha (hathiyAra) thI jIvanAra. ||18]] vrAtAnInag 6/4/11/ tRtIyAnta prAta nAmane nIti arthamAM nAgU (7) pratyaya thAya che. prAtena nIti A arthamAM prAta nAmane A sUtrathI nag pratyaya. 'bavaU0 7-468' thI anya jJa no lopa. grIna nAmane strIligamAM 'At 2-4-18' thI bApu (ba) pratyayAdi kArya thavAthI niSpanna prAtInA nAmane 'prAtInA mAryA yasya' A vigrahamAM mAryA nAmanI sAthe bahuvrIhi samAsAdi kArya thavAthI prAtInAmArtha: Avo prayoga thAya che. artha- prAtathI jIvikA calAvanArI bhAryAvALo. bhinna prakAranA aniyata pravRttivALA zarIrazramathI jIvanArA lokonA samudAyo athavA temanuM kArya vrata kahevAya che. nAg pratyaya nit che. te vRddhino hetu hovAthI "ddhitaH0 rU-2-19' thI prAtInA nAmane puMvar bhAvano niSedha thAya che. II93II nivRtta 5 kSadhUtAre ddA4|20nA lakSadyUtAni gaNapAThamAMnAM akSavRta vagere tRtIyAnta nAmane nivRtta arthamAM pha" pratyaya thAya che. bakSavRrtana nivRttam ane napAprahatena nivRttam A arthamAM kSadyUta ane nAprahata nAmane A sUtrathI blyU pratyaya 'vRttiH0 7-4-1' thI Aghasvara maiM ne vRddhi A Adeza. 'bavaTM0 7-4-68' thI * 246 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya no lopa vagere kArya thavAthI kSayUtinuM ane gAyApratim Avo prayoga thAya che. artha- pAsAnA jAgArathI thayeluM vaira. jaMghAnA AghAtathI thayeluM vaira. //ragI. bhAvAsinaH dAkArA A bhAvavAcaka pratyaya (vagu vagere) antamAM che jenA evA tRtIyAnta nAmane nivRtta arthamAM rUma pratyaya thAya che. pAna nivRttanuM A arthamAM pave nAmane A sUtrathI rUma pratyaya. anya no 'lavaLuM, 7-4-68 thI lopa vagere kArya thavAthI pavirama Avo prayoga thAya che. artha- pAka (rAMdhavuM te) thI thayeluM. rI. yAcitA 5 pamityAt kaNa 6 / 4 / 22 // tRtIyAntayAti ane saMpatyi (8; (vA) pratyayAta avyaya) nAmane nivRtta arthamAM pratyaya thAya che. yAvina nivRttamu ane kanitya nivRttinuM A arthamAM yAvita nAmane ane nitya nAmane A sUtrathI [ () pratyaya. vRdhi:7-4-1' thI Adyasvara ane vRddhi sA Adeza vagere kArya thavAthI yAvita ane sAmatya Avo prayoga thAya che. arthakramazaH-mAMgavAthI thayeluM. apamitya (pratidAna) thI thayeluM. rarA haratyutsaGgAdeH 6 / 4 / 23 // utsAhi gaNapAThamAMnAM vatsa vagere tRtIyAnta nAmane rati arthamAM #Lu pratyaya thAya che. phonati ane gupena hati A arthamAM utsA ane ugrupa nAmane A sUtrathI rU| (4) pratyaya. "vR0i 7-4-9 thI Adya svara3ne vRddhi kI Adeza. va. 7-4-68 thI anya no 247 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lopa vagere kArya thavAthI gaubhaktiH ane bautrupiH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- utsaga (khoLo, madhyabhAga) thI haranAra. ugrupathI haranAra. ra3|| mastrAjDi 6/4/24 // mastrAvi gaNapAThamAMnAM matrA vagere tRtIyAnta nAmane harati arthamAM phar pratyaya thAya che. mannayA hati ane manTena harati A arthamAM masrA ane maTa nAmane A sUtrathI rUr (ja) pratyaya. 'avaLaeN0 7-4-68' thI anya ga no lopa. 'saLage0 2-4-20' thI kI pratyaya vagere kArya thavAthI mastriI ane bhaTina Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- dhamaNa vaDe haranAra kuMbhAra vaDe haraNa karanAra. I24 // vivadha - vIvadhAd vA 6 / 4 / 25 // tRtIyAnta vivadha ane vIvadha nAmane harati arthamAM vikalpathI rUr pratyaya thAya che. vivadhena vIvadhena vA hati A arthamAM vivadha ane vIvadha nAmane A sUtrathI pr (pha) pratyaya. 'avaLaeN0 7-4-68' thI anya la no lopa. strIliMgamAM 'baLane0 2-4-20' thI kI pratyaya vagere kArya thavAthI vidhiI ane vIdhI Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI phar pratyaya na thAya tyAre '[ 6-4-1' thI [ pratyaya. 'vRdhiH0 74-1' thI Agha svara rU ane ph ne vRddhi che Adeza vagere kArya thavAthI pulliMgamAM vaivadhiSThaH (baMnne sthAne) Avo prayoga thAya che. artha kramazaHmArgathI lai janArI. mArgathI lai janAra. IRI 248 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuTilikAyA aN 6 / 4 / 26 // tRtIyAna TesTiza nAmane hati arthamAM aNu () pratyaya thAya che. rikriya hati A arthamAM riSTiA nAmane A sUtrathI [ pratyaya. vR0i 7-4-1' thI Adya svara3ne vRddhi mI Adeza. "mavarSe 468 thI anya gA no lopa vagere kArya thavAthI TisTi: Avo prayoga thAya che. artha- kuTilikA (aMgArA laI javAnuM sAdhanavizeSa) thI laI janAra suthAra vagere. raddA ojasa saho'mbhaso vartate 6 / 4 / 27 // tRtIyAnta nona sahaju ane tu nAmane vartata arthamAM rU pratyaya thAya che. monasa sahasA kamalA vA vartata A arthamAM sonanuM sahaju ane gaSpa nAmane A sUtrathI [ pratyaya. vR0i 7-4-1' thI Adya svara cho ane ane vRddhi strI ane A Adeza vagere kArya thavAthI grInasi: sAha ane mAusa: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- balavAna. sAhasika-parAkramI. pANInI sAthe rahenAra AraNA te pratyanopa-dUta dAsArA pati athavA anupUrvapada che jenuM ane ema huM ane jUda zabda che antamAM jenA, evAM dvitIyAnA nAmane vartata arthamAM pratyaya thAya che. pratimam anulomam pratIpam anvIpam pratikUlam anukUlamvA I arthamA pratiloma roma pratIpa kanvIpa pratikrUra ane anujUra nAmane A sUtrathI vaLyuM : pratyaya. "vRdhi.0 4-' thI Adya svara ane vRddhi mA Adeza. varSe -4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI pratimA nAnubhava prati;i vI;i pratijUHi ane sAnukUjhiva : 249 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avo prayoga thAya che.artha kramaza-viparIta rahenAra sIdho rahenAra viruddha rahenAra. anukULa rahenAra pratikULa rahenAra. anukULa rahenAra. RTA .. parermukhapArthAt 6 / 4 / 29 // gf zabda che pUrvapada jenuM ane muva athavA pArzva nAma che anamAM jenA evA dvitIyAnta nAmane varjata arthamAM | pratyaya thAya che. mulaM ti ane paripArtha vati A arthamAM parimuva ane pArzva nAmane A sUtrathI jaLu (pha4) pratyaya vagere kAryathavAthI (jAo tU.. 4-28) viva: ane paripArveiH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-sAme athavA viruddha- - dUra rahenAra pAse athavA dUra rahenAra. IRRI . rakSaduJchatoH 6 / 4 // 30 // " dvitIyAna nAmane rakSati ane kacchati arthamAM " pratyaya thAya che. nA kSatti ane valasAputaA arthamAM nAra ane vavara nAmane A sUtrathI [ pratyayAdi kArya thavAthI (jAo dU.. 6-4-28) nAjika ane vAri Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- nagaranI rakSA karanAra. bora vINanAra. (bhegA karanAra). //rUpe . - atya- kR6i gati dojIrU dvitIyAnta fkSa ane kR arthavALA nAmane ti arthamAM , () pratyaya thAya che. kSino ti, maracAnuM utti ane mRgu saMkti A arthamAM pakSanuM maraca ane kR nAmane A sUtrathI rU[ pratyaya. "vRHi0 w-1' thI Adhasvara mAM ane jhane vRddhi ane A Adeza. varSo jja-68 thI anya 4 no lopa. naDakavava --67 thI anya rU no 250 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lopa vagere kArya thavAthI paziH masjida ane maf: Avo prayoga thAya che. ahIM tadarthaka (pakSi vagere arthavALA) nAmone upara jaNAvyA mujaba pratyayanuM vidhAna hovAthI pakSi vagerenA paryAyavAcaka nAmone athavA vizeSavAcaka nAmone paNa A sUtrathI [ pratyaya thAya che. artha kramazaHpakSIone mAranAra. mAchalIone mAranAra. araNya pazuone mAranAra. //rUl. paripanthAt tiSThati ca 6 // 4 // 32 // dvitIyAnta vitha nAmane titi ane prati arthamAM [pratyaya thAya che. pIpaLe titi ne vA A arthamAM patha nAmane A sUtrathI | pratyaya.sUtramAM patha A pramANe nirdeza hovAthI jUthane paca Adeza. "vRdhi:0 -4-1' thI Adyasvara mAM ne vRddhi sA Adeza. "avarSe 4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI paristhivaccIraH Avo prayoga thAya che. artha-rastAne choDIne rahenAra rastA para rokIne mAranAra cora..rUrI paripathAt 6 / 4 // 33 // ( dvitIyAnta vitha nAmane titi arthamAM " pratyaya thAya che. parivartha, tiSThati A arthamAM ripatha nAmane A sUtrathI pha[ (#) pratyaya vagere . kArya thavAthI (Ao sU.. 6-4-rUra) parithi: Avo prayoga thAya che. artha- rastAne rokIne athavA choDIne rahenAra. //rUrI avRddhe guNati garye 6 / 4 / 34 // vRddhi nAmane choDIne anya dvitIyAta nAmane gRti arthamAM nindA artha gamyamAna hoya to rU pratyaya thAya che. kizuLa zRMgAti A arthamAM 251. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ diguNa nAmane A sUtrathI 4 (4) pratyaya thAya che. vRdhi.0 7-4-1 thI Adya svararUne vRddhi che Adeza "varga -4-68' thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI ji : Avo prayoga thAya che. artha-Dabala grahaNa karanAra. (ochuM ApIne vadhAre grahaNa karato hovAthI ahIM nindA jaNAya che.) rUkA kusIdAdikaT 6 / 4 / 35 // | dvitIyAna pharIda nAmane nija gamyamAna hoya to gRti arthamAM ja (pha) pratyaya thAya che. lIvuM gRti arthamAM sIda nAmane A sUtrathI pratyaya vagere kArya thavAthI (jAo tU. naM. 6-4-12) kRNAIi AvI prayoga thAya che artha- kusIdane (vyAja meLavavA ApelA dravyane) grahaNa karanArI. rUA. zA zAjiya dAsAradA dvitIyAna darzAvaza nAmane nindA gamyamAna hoya to gRti arthamAM rUja ane pratyaya thAya che. tAvazAna gRti A arthamAM rAzi nAmane A sUtrathI va ane rU pratyaya. va. 7-4-68 thI anya no lopa pha pratyayAnta rAzi nAmane strIliMgamAM lAgu pratyaya; ja pratyayAtta sauzava nAmane strIliMgamAM lAge. ra-4-20" thI pratyaya vagere kArya thavAthI rAzA ane rAzi Avo prayoga thAya che. artha-eka ApIne) ekavIza lenArI. (9mozaza zazAzA ahIM sUtranirdezathI ja anya rane Adeza thavAthI zAzA Avo prayoga karyo che. anyathA darzAvaza Avo prayoga thAta.) rUddA 252 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-pada-padottara-lalAma-pratikaNThAt 6 / 4 // 37 // dvitIyAna martha, 6, 56 nAma che uttara pada jenuM evuM nAma chama ane prati5 nAmane gRti arthamAM " pratyaya thAya che. artha vagu pUrvapalam mam prativarujha vA kRNAti A arthamAM A sUtrathI bartha pUrva chAma ane pratiSThanAmane pratyaya vRdhi.0 4-1' thI Adyasvara 4 ane 5ne vRddhi mA ane thI Adeza. va. 7-4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI Arthi, pavi, Urvivi; &Ami: ane pratiSTha: Avo prayoga thAya che artha kramazaH- arthagrahaNakaranAra. padagrahaNa karanAra pUrvapadagrahaNa karanAra dhvaja grahaNa karanAra kaMTha sudhI grahaNa karanAra. ||rUA . paradArAdibhyo gacchati // 4 // 38 // pati gaNapAThamAMnAM pAjI vagere dvitIyAna nAmane chati arthamAM rU" pratyaya thAya che. parivAranuM gucchati ane guruvAranuM sthiti A arthamAM pavAra ane guruvAra nAmane A sUtrathI rU| pratyaya. vRdhi.0 4-9" thI Adha svara mAM ne tema ja 3ne vRddhi mA ane grI Adeza. "varSe 7-4-68 thI anya mA no lopa vagere kArya thavAthI paravariza: ane vi: Avo prayoga thAya che. artha kramaza- parastrI pAse janAra. gurupatnI pAse janAra. rUTa pratipathAdikazca 6 // 4 // 39 // dvitIyAnta pratipatha nAmane chiti arthamAM ane pratyaya thAya che. prativartha (sthAnaM prasthAnaM prati thoDamimuvaM vA pratipatha6) ati A arthamAM pratipatha nAmane A sUtrathI phuvA ane rU pratyaya. " 0 % , 253 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 thI anya no lopa. [ pratyayanI pUrve "vRdhi:0-4-' thI Adya svara mAM ne vRddhi A Adeza vagere kArya thavAthI tithiH ane pratithi: Avo prayoga thAya che. artha-dareka raste athavA mAgabhimukha janAra. rU|. mAyottarapada-padavyAkrandAd dhAvati 6 / 4 // 40 // dvitIyAnta mAthottara padaka nAma (mAi zabda uttarapada che jenuM evuM nAma) temaja pavI ane gonda nAmane bAvati arthamAM guru pratyaya thAya che. daNDamAthaM (daNDa iva mAtho daNDamAtha RjumArgastam) dhAvati; padavI dhAvati ane gADhuM ghAvati A arthamAM sabdamAMtha vivI ane sAkkanda nAmane A sUtrathI [ pratyaya. " kR0 7-4-1' thI AvA svara ne vRddhi kA Adeza. "sava 7-4-68 thI anya sa ane phrano lopa vagere kAryathavAthI hADamAthavaH piivaja ane gArija. Avo prayoga thAya che. artha kramazaHdaMDa jevA sIdhA mArge doDanAramArge doDanAra. jyAM AjhaMda thAya che te dezamAM doDanAra. 40. pazvAtyanukalA, dAdAjA pannAta artha che jeno evA dvitIyAnta anupUrva nAmane ghAvati arthamAM rU[ pratyaya thAya che. anuparva thAvati A arthamAM anupatta nAmane A sUtrathI [ pratyaya vagere kAryavAthI (jAo tU. naM. -4-40) anupaHi Avo prayoga thAya che. artha-pAchaLa doDanAra. 4chA susnAtAdibhyaH pRcchati 6 / 4 / 42 // sunAtA gaNapAThamAMnAM sunAta vagere dvitIyAna nAmane pRcchati arthamAM 254 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phaL pratyaya thAya che. sunA vRghdhati ane suharAtre pRghdhati A arthamAM musnAta ane suharAtra nAmane A sUtrathI kh pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Adya svara 3 ne vRddhi sau Adeza. 'gavarSe0 7-4-68' anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI sausnAtijaH ane sauAtri: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH sAruM snAna karyuM-ema pUchanAra. sukhe karI rAtri pasAra thai ema pUchanAra. // 42 // prabhUtAdibhyo bruvati 6 | 4|43 // prabhUtAvi gaNapAThamAMnAM dvitIyAnta prabhUta vagere nAmane dhruti arthamAM phaL pratyaya thAya che. pramUrta paryApta (kriyAvizeSaNa) vA nUte A arthamAM prabhUta ane paryApta nAmane A sUtrathI phaL pratyaya. 'jhava'0 7-4-68' thI anya 6 no lopa. 'vRtti:0 7-4-1' thI Agha svara - ne vRddhi A Adeza vagere kArya thavAthI prAbhUtiSThaH ane pAptiH Avo prayoga thAya che. artha kramazaHghaNuM bolanAra. pUrNa bolanAra. I4rU|| mAzavDa vizvaH / 444|| mAza... ItyAdi gaNapAThamAMnAM mAlva vagere vAkyane dhruti arthamAM [ pratyaya thAya che. mA zabdaH priyatAmiti dyUte ane Arya: za< rUtti krUte A arthamAM mArzalpa ane hrAryazabda vAkyane A sUtrathI rUr (pha) pratyaya. "ava''0 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI mAddhijaH ane varyazakvija: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- zabda na karo-evuM bolanAra. zabda kArya che evuM bolanAra. // 44 255 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAbdika- dAdarika- lAlATika kaukkuTikam 6 / 4 // 45 // zabrija tArIja zrAde ane zrIvanyuTija A ja pratyayAna nAmonuM prasiddha te te arthamAM nipAta karAya che. zuddha joti sarva karoti; kAraM pati ane surakyuTI para A arthamAM zabda huM jATa ane jurI nAmane A sUtrathI " pratyaya vR0i 4-7' thI Adhasvara sa ane sane vRddhi mA ane grI Adeza. va. 7-4-68 thI anya ane no lopa vagere kArya thavAthI zaDhio vaiyAvara: hAraze vatrikRta sArivA. matta ane jIvasRSTi mizu. Avo athavizeSamAM rUDha prayoga thAya che. artha kramazaH- zabdano jANakAra vaiyAkaraNa. vAgha banAvanAra svAmInA lalATane joIne chupAI janAra nokara,mithyA ADaMbara karanAra bhikSaka. 45 samUhArthAt samavete 6 / 4 / 4 // dvitIyAna samUhAIka nAmane sameta arthamAM kupratyaya thAya che.samUhuM samalaiMti ane samAnaMmati A arthamAM mUTha ane samAna nAmane A sUtrathI #g (%) pratyaya. vRdhi0 -9 thI Adyasvara # ne vRddhi lAM Adeza. "sava -68 thI anya mAM no lopa vagere kArya thavAthI sAmUhijA ane sAmANiva: Avo prayoga thAya che. artha- (baMnneno) samudAyanuM aMga. sA. pati : hAkANA dvitIyAnta parSad nAmane samaveta arthamAM ja (1) pratyaya thAya che. varSa sarviti A arthamAM nAmane A sUtrathI 9 pratyaya. "vR0i -7-49 thI Adhasvara mAM ne vRddhi nA Adeza vagere kArya thavAthI pAgha Avo 256 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayoga thAya che. artha- parSadAnuM aMga bane che. II47 / / senAyA vA 6 | 4|48|| dvitIyAnta senA nAmane samaveta arthamAM ja pratyaya vikalpathI thAya che. tenAM samavaiti A arthamAM senA nAmane A sUtrathI khva pratyaya. vikalpapakSamAM A sUtrathI khya pratyaya na thAya tyAre 'samUha|0 6-4-46' thI [pratyaya. 'vRtti: 0 7-4-1' thI Aghasvara ! ne vRddhi che Adeza. 'jhavan0 7-4-68' thI anya A no lopa vagere kArya thavAthI sainyaH ane sainiSThaH Avo prayoga thAya che.arthasenAnuM aMga thAya che . ||48nA dharmAdharmAccarati 6 |4 |49 // dvitIyAnta dharma ane adharma nAmane pati arthamAM phaL pratyaya thAya che. dharma pati ane adharma vRtti A arthamAM dharma ane adharma nAmane A sUtrathI phaL pratyaya. 'vRdhi:0 7-4-1' thI Aghasvara ga ne vRddhi A Adeza. 'gavarSe0 7-4-68' thI anya no lopa...vagere kArya thavAthI dhArmi ane AdharmiSThaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- dharma karanAra. adharma karanAra. ||4|| SaSThyA dharmye 6|4|50 // Sadyanta nAmane dharmsa arthamAM phaN (pha) pratyaya thAya che. nyAyathI yukta athavA paraMparAthI prApta AcArane dharma kahevAya che; ane tenAthI yukta vyavahArane gharSa kahevAya che. zuzAAvA dharram A arthamAM gugA nAmane A sUtrathI phaL pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Aghasvara 3 ne vRddhi au Adeza. 'avarSe 7-4-68' thI anya bA no lopa vagere kArya thavAthI 257 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIza vin Avo prayoga thAya che. artha- zulkazAlA (jakAtanAkuM) no nyAyayukta vyavahAra. 10|| jInnAan 6/4|11|| hattvanA kArAnta nAmane temaja nAvi gaNapAThamAMnAM nara vagere nAmane dharmDa arthamAM baL pratyaya thAya che. nu Izrvam nasya dharyam ane mahiA gharSanuM A arthamAM RRkArAnta 7 nAmane ane nara tathA mahiSI nAmane A sUtrathI baLu pratyaya. 'vRvRtti:0 7-4-1' thI Adya svara Rane jJa ne vRddhi Ar ane nA Adeza. 'avaLaeN0 74-68' thI anya jJa tathA ph no lopa vagere kArya thavAthI nAnuM nAm ane mAhiSar Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-manuSyano nyAyayukta vyavahAra manuSyano nyAyayukta vyavahAra.paTTarANIno nyAyayukta vyavahAra. // 3 // vibhAjayitR-vizasiturNIDraluk ca 6 / 4 / 52 || Sadyanta vimAyit ane vijJaptitva nAmane dhamya arthamAM jJa pratyaya thAya che. ane tyAre vimAvitR nA pik pratyayano temaja vizakSita nA rUr no lopa thAya che. vimAnavitu irvam ane vijJaptitu Izrvam A arthamAM vimAnavitR ane vizalitu nAmane A sUtrathI ad pratyaya; ane upara jaNAvyA mujaba nir ane r no lopa. vinitR+[[ane vijJatRN A avasthAmAM 'vRtti:0 7-4-1' thI Adya svara rU ne vRddhi huM Adeza. 'varSAM 1-2-20' thI anya ne r Adeza vagere kArya thavAthI vaimAnitram ane vaizam Avo prayoga thAya che . (vi+mAdhi(mag+Lik)+T+7+gaN A avasthAmAM mAni nA (i3) no lopa thavAthI vimAnitR+gar-A avasthA bane che.) artha kramazaH- vibhAga karAvanArano paraMparAgata vyavahAra, hiMsakano paraMparAgata vyavahAra. // 2 // 258 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avakraye 6 // 4 // 53 // paSphayanta nAmane vaya (bhADuM) arthamAM [ pratyaya thAya che. mANAvazvaya: A arthamAM bApa nAmane A sUtrathI [ pratyaya. 'gavaDa -4-68 thI anya ka no lopa vagere kArya thavAthI gALaH Avo prayoga thAya che. artha- dukAnanuM bhADuM. jarUA tadasya paNyam 6 / 454 // prathamAna vikreyArthaka nAmane padyarthamAM [ pratyaya thAya che. pUrA qvmaca A arthamAM saMpUNa nAmane A sUtrathI [ pratyaya. 'vR0i - 4-1' thI Adha svara ane vRddhi mA Adeza. "va. 4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI ApUpi: Avo prayoga thAya che. arthamAlapUA vecanAra. ll14 - zibira dAjhAlo . vizarAri gaNapAThamAMnAM krizara vagere viyArthaka prathamAna nAmane SayarthamAM pratyaya thAya che. ziraH zivA pamasyA ane tA: qkhyamaya A arthamAM vizara ane tamAra nAmane A sUtrathI phar pratyaya. anya no lava. 7-4-68 thI lopa. vidi nAmane 'saLage- 4-ra0 thI pratyaya vagere kArya thavAthI vizafchI ane tAva : Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- zira-sugandhidravya vecanArI. tagara-sugandhi dravya vecanAra. AvA 259 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAjuno vA 6 / 4 / 16 / / prathamAnta vikreyArthaMka zAhu nAmane SaThyarthamAM vikalpathI rUr (phaLa) pratyaya thAya che. zAchu pathamasyAH A arthamAM zAju nAmane A sUtrathI phar pratyaya. 'Rvargo0 7-4-99' thI rU nA rU no lopa. zAhu nAmane 'gaLage0 2-4-20' thI jJa pratyaya vagere kArya thavAthI zatruI Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI rUr pratyaya na thAya tyAre 'tavaT0 64-14' thI [ pratyaya. 'vRttiH0 7-4-1' thI Aghastara jhU ne vRddhi A Adeza... vagere kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI jJAAnuLI Avo prayoga thAya che. artha- zalAlu- sugaMdhidravya vecanArI. IIFI zilpam 6 / 4 / 57 // zilpa (kalA, kauzala, vijJAnano prakarSa) artha che jeno evA prathamAnta nAmane SaThyarthamAM blyU pratyaya thAya che. vRtta zilpamasya A arthamAM vRtta nAmane A sUtrathI [ pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1'.thI Aghasvara Rne vRddhi bAr Adeza. 'jhavan0 7-4-68' thI anya jJa no lopa,vagere kArya thavAthI nArtti: Avo prayoga thAya che. artha- nRtyano kuzala kalAkAra. baLA mahuDu- karrArAnuM vALu 6|4|18/ zilpArthaka prathamAnta makku ane jJanA nAmane SachyarthamAM ad pratyaya vikalpathI thAya che. makku vAvanuM zilpamasya ane jJanravAvanuM zilpamasya A arthamAM ma ane jJanra nAmane A sUtrathI baLU pratyaya. vikalpapakSamAM A sUtrathI jJa pratyaya na.thAya tyAre 'zilpam 6-4-17' thI rUr pratyaya. baMnne sthAne 'vRddhi:0 7-4-1' thI Aghasvara 3 ne vRddhi A Adeza. 'avaLaeN0 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI mADu :, 260 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA:i ane jJAn:, jJAnriSThaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaHmahuka vagADavAnI kalAvALo. jhajhara vagADavAnuM zilpa che jenuM te. III zInuM 64016) prathamAnta padArtha zIla (svabhAva- lanirapekSa pravRtti) hoya to prathamAnta nAmane SachyarthamAM phaL pratyaya thAya che. pUSAH ( tamakSaLam ) zIhamasya A arthamAM anUpa nAmane A sUtrathI phaL pratyayAdi kArya thavAthI (jAo sU.naM. 6-4-14) AvRtti: Avo prayoga thAya che. artha- mAlapUA khAvAnA svabhAvavALo. / / 16 / / asthAcchatrAderaJ 6|4|60 // ' prathamAnta padArtha zIru hoya to; prathamAnta bakpratyayAnta svA nAmane tema ja chatrAddi gaNapArTamAMnAM chatra vagere prathamAnta nAmane SaThyarthamAM lag (a) pratyaya thAya che. bAsthA (bA+sthA dhAtune upasan0 1-3-110' thI gar pratyayAdi kAryathI niSpanna) zImasya; chatra zImasya ane tapaH zImazya A arthamAM AsthA chatra ane tavas nAmane A sUtrathI lag (ga) pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Agha svara TM ne vRddhi A Adeza. 'JavarSe0 7-4-68' thI anya gA ane Ja no lopa vagere kArya thavAthI bAhyaH chAtra: ane tApasaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- zraddhA karavAnA svabhAvavALo. gurunA doSane chupAvavAnA svabhAvavALo. tapa karavAnA svabhAvavALo. 60nAM tULIH 6 / 4 / 61 // prathamAnta padArtha zIla hoya to tULIm nAmane SachyarthamAM pratyaya thAya che. ane tyAre tULIm nA m no lopa thAya che. tULInU mAvaH zImasya A 261 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthamAM tULIm nAmane 5 pratyaya ane m no lopa vagere kArya thavAthI sULI: Avo prayoga thAya che. artha-cUpa rahevAnA svabhAvavAlo. 61 // praharaNam 6 / 4 / 62 // prathamAnta padArtha praharaNa hoya to prathamAnta nAmane SaSyarthamAM phaL pratyaya thAya che. gattiH prahAmatva A arthamAM si nAmane A sUtrathI phL pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Agha svara jJa ne vRddhi A Adeza. 'avarSe 0-4-68' thI anya rU no lopa vagere kArya thavAthI sijaH Avo prayoga thAya che. artha-talavAra che hathiyAra jenuM te. 62 // pa2mAnuM vALyuM ||63/ prathamAnta padArtha praharaNa hoya to prathamAnta paNa nAmane SaSTyarthamAM baL pratyaya vikalpathI thAya che. parzvA: praharaLamartha A arthamAM pAya nAmane A sUtrathI gap pratyaya .vikalpapakSamAM A sUtrathI ad pratyaya na thAya tyAre 'praharaNam 6-4-62' thI phaL pratyaya. baMne sthAne 'vRddhi:0 7-49' thI Adya svara maiM ne vRddhi A Adeza. 'avaLa0 9-4-68' thI anya ga no lopa vagere kArya thavAthI pArzvaSa: ane pAdhiSTha: Avo prayoga thAya che. artha-parambadha hathiyAravizeSa che jenuM te. ddarU zakti-yaSTeSTIkaNu 6|4|64 // prathamAnta padArtha praharaNa hoya to prathamAnta zakti ane yaSTi nAmane TIp (ja) pratyaya thAya che. zaktiH praharakhamasyAH ane yaSTi: prahaLamasyA: A arthamAM zakti ane yaSTi nAmane A sUtrathI TIp pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Agha svara 7 ne vRddhi bA Adeza. 'JavarSe0 7-4-68 thI 262 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya rU no lopa. 'saLage0 2-4-20' thI ii pratyaya vagere kArya thavAthI zAvatIjI ane yAlTInI Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-zaktinAmanuM hathiyAra che jeNInuM te. lAkaDI che hathiyAra jeNInuM te. / / 64 // . vetithyaH 6461 rUDhi gaNapAThamAMnAM prathamAnta vRSTi vagere nAmane; prathamAnta padArtha rUSTi vagere praharaNa hoya to SaThyarthamAM TILu () pratyaya vikalpathI thAya che. rUSTi: praharamasyAH ane rUpA praharaLamasya A arthamAM STi nAmane ane '' nAmane A sUtrathI TIN pratyaya. vikalpapakSamAM A sUtrathI TIb pratyaya na thAya tyAre 'prahaLam 6-4-62' thI phaL pratyaya. baMnne sthAne 'vRtti:0 7-4-1' thI Aghasvara rU ane ph ne vRddhi che Adeza. 'gavarSe 7-4-68' thI anya rU ane Ja no lopa. pelTI ane peSTi nAmane 'gaLage0 2-4-20' thI ii pratyayAdi kArya thavAthI penTI ane pelTiI; tema ja teNIH ane SiH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- ISTi che praharaNa jeNInuM te. haLa che praharaNa jenuM te. IIFcII nAsti Da'stivaH- sRSTinuM 6/4/66/ prathamAnta nAsti gatti ane viSTa zabdane SachyarthamAM phaN pratyayanA vidhAnathI nAsti gattiLa ane vaiSTi nAmanuM niAtana karAya che. nAsti paralokaH puNyaM pApaM veti matirasya; asti paralokaH puNyaM pApaM veti matirasya ane viSTa (vaivaM) pramALamiti matirasya A arthamAM nAsti gati ane viSTa zabdane A sUtrathI phaL pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Adyasvara rU ne vRddhi che Adeza. 'varSe0 7-4-68' thI anya rU ane Ja no lopa vagere kArya thavAthI nAstiSa: JAtijaH ane naiSTidaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaHparalokAdine nahi mAnanAra. paralokAdine mAnanAra. bhAgyane pramANa mAnanAra. 263 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duddI vRtto' papATho 'nuyoge 6 |4| 67 // anuyoganA viSayamAM thayelo apapATha- prathamAnta padArtha hoya to; prathamAnta nAmane SaDyarthamAM pNa pratyaya thAya che. manyatre apapAe Da nuyoge vRttamasya A arthamAM jAnya (taddhita pratyayanA viSayamAM 'saMdhyA.rU1-11' thI samAsa.) nAmane A sUtrathI phaL pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Aghasvara ! ne vRddhi che Adeza. 'varSoM0 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI peAviSThaH Avo prayoga thAya che. artha-parIkSAnA viSayamAM eka bIjo (sAcApAThathI judo) apapATha thayo che jeno te vyakRti. // 6 // bahusvarapUrvAdikaH 6|4|68 // anuyoganA viSayamAM thayelo bapapA prathamAnta padArtha hoya to; ghaNA svaravALuM pUrvapada che jenuM evA prathamAnta nAmane SaThyarthamAM rU pratyaya thAya che. ekAdazAnyAni anuyoge'papAThAni vRttAnyasya // arthamA ekAdazAnya (saMlyA0 3-1-11 thI samAsa) nAmane A sUtrathI rU pratyaya. 'varge0 74-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI azAviSThaH Avo prayoga thAya che. artha-agyAra bIjA (sAcA pAThanI apekSAe judA) apapATha thayA che jenA te vyakti. // 8 // bhakSyaM hitamasmai 6 |4| 69 // prathamAnta padArtha hita svarUpa bhakSya hoya to; prathamAnta nAmane caturthI nA arthamAM blyU pratyaya thAya che. bapUrA mAM hitamAma A arthamAM jJapUra nAmane 264 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sUtrathI chupratyayAdi kArya (jAo tU.. dU4-14) thavAthI kapUre Avo prayoga thAya che. arthamAlapuA khAvAnuM jenA mATe hitakara che te - vyakati. II6ll niyuktaM dIyate 6 / 470 // prathamAnta padArtha niyukta (vyabhicAra vinA athavA hamezAM) apAto hoya to prathamAna nAmane caturthInA arthamAM [ pratyaya thAya che. pramonanA niyuvatuM DUte A arthamAM pramozana nAmane A sUtrathI rUpratyayAdi kAya thavAthI (jAo tU. naM. -4-14) gAmoganiva: Avo prayoga thAya che. artha-jene hamezAM dararoja prathama bhojana apAya che te vyati. 70 zrANA-mAMsaudanAdiko vA 6 / 471 // prathamAnta pArthaniyukta (vyabhicAra vinA athavA hamezAM) apAto hoya to prathamAnta zALA ane mAchIvana nAmane caturthInA arthamAM vikalpathI rUjha pratyaya thAya che. zrAvaNa mAsIkana vA niyukta rIteDI A arthamAM zALA ane mAMsIna nAmane A sUtrathI ja pratyaya. varSe 7-4-68 thI anya Tii ane mAM no lopa. strIliMgamAM 'zAt 2-4-18 thI sApu pratyaya vagere kArya thavAthI zALA ane mAMsInivA Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI rU pratyaya na thAya tyAre niyukta rIte 6-4-70" thI | " pratyaya. strIliMgamAM 'kAge-4-ra0deg thI pratyaya vagere kArya thavAthI zrI ane mArI nizI Avo prayoga thAya che. arthakramazaH-zrANA (javanI rAba) jeNIne nitya apAya che te strI. mAMsaudana (mAMsabhAta) jeNIne nitya apAya che te strI. chA 265 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avarolanA vANitA dAjhArA prathamAna padArthaniyukta (vyabhicAra vinA athavA hamezAM) apAto hoya to prathamAnA mata ane molana nAmane caturthathamAM anukrame vikalpathI | ane huM pratyaya thAya che. vittama niyukta rIte ane vana nivAM sIDI bacavA A arthamAM pravara ane molana nAmane A sUtrathI anume - rAju ane pratyaya. "vR: x-9 thI AghA svara ne vRddhi thA Adeza. va7-4-68 thI anya 3 no lopa. gonija nAmane strIliMgamAM 'kAge ra-4-ra0deg thI pratyayAdi kArya thavAthI patta ane yonijI Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI gaLu ke , pratyaya na thAya tyAre niyukta dU-4-70 thI 4 pratyaya.upara jaNAvyA mujaba Adyasvara ane kone vRddhi mA ane kI Adeza vagere kArya thavAthI pavittaja ane zani: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-bhata (ana - bhAta) jene nitya apAya che te puruSa. odana (bhAta) jene nitya apAya che te strI athavA puruSa. IcharA navasAyoni ane rAjAzA prathamAnapadArthavartamAna sattAviziSTa hoya to navayajJAti gaNapAThamAMnAM navayajJa vagere prathamAna nAmane saptarthamAM pratyaya thAya che. navA yajJA vartante'smin bhane pAkayajJo vartate'smin // mamA navayajJa ane. pAkayajJa nAmane A sUtrathI " pratyaya. vR0i -9' thI AghA svara mAM ne vRddhi A Adeza. va. 7-4-68 thI anya sa no lopa vagere kArya thavAthI nAvaNija: ane pAki : Avo prayoga thAya che. artha kramazanavA yajJo che jemAM te. pAkayA che jemAM te. chaThThA 266 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatra niyukte 6 / 4 / 74 // saptamana nAmane niyukta arthamAM rU (%) pratyaya thAya che. zuzALAmAM niyuvata: A arthamAM zujArA nAmane A sUtrathI ja[ (pha) pratyaya vagere kArya thavAthI (jAo tU. naM. 6-4-10) zAjazAjhivA. Avo prayoga thAya che. artha-jakAta nAkAmAM niyukta adhikArI. 74 - ISttAliH hAjA ll are nAma che antamAM jene evA saptayanta nAmane niyukta arthamAM pratyaya thAya che.vAra niyuvatta: A arthamAM sevA/nAmane A sUtrathI ru pratyaya.va. 4-68 thI anya 1 no lopa vagere kArya thavAthI levAvA: Avo prayoga thAya che. artha-devAlayamAM niyukata adhikArI. If7%aa. zANAbhAni pAchA , adhyayana mATe niSiddha evA deza ane kAlavAcaka saptA nAmane adhyApi arthamAM [ pratyaya thAya che. AvI sayAM vADathyathI A arthamAM azuri ane saMsthA nAmane A sUtrathI " pratyaya."vRdhi74-9 thI Ava svara ane vRddhi mA Adeza. "varSe 4-68 thI anya ane mA no lopa vagere kArya thavAthI gAzu ane sAvi : Avo prayoga thAya che. artha kramaza-apavitra sthAnamAM bhaNanAra. saMdhyAkAle bhaNanAra. pachaThThA 267 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nikaTAdiSu vasati 6 / 477 // nivari gaNapAThamAMnAM niTa vagere saptamyaH nAmane vasati arthamAM [ pratyaya thAya che. nivAre sAthe vRkSamUche vA vasati A arthamAM niTa ane vRkSamULa nAmane A sUtrathI pharALu pratyaya. 'vR0i %-9' thI AghA svara mAM ane jhane vRddhi che mA ane jhA Adeza. "vaLe. (7-4-68 thI anya ka no lopa vagere kArya thavAthI naidi: rakhyo misuda ane vArSamUjhi: Avo prayoga thAya che. arthakramazaH-najIkamAM rahenAra. araNyamAM jaMgalamAM gAmathI eka kosamAM rahevuM joIe-e niyama mujaba zAstrasammata sthAnamAM) rahenAra. vRkSamUlamAM rahenAra. (phU.naM. 6-4-74 thI "tatra' no adhikAra cAlu hovA chatAM niSi ahIM saptamIno nirdeza; lAgyo mitu: Ano upara jaNAvyA mujaba vivakSita artha thAya e mATe che.) I/chaNI. tIrtha dAjhATA, saptamyaH samAnatIrtha nAmane vasati arthamAM ja pratyaya tathA samAja ne na AdezanuM nipAtana karAya che. samAnatIrthe vasati A arthamAM A sUtrathI samAnatIrtha nAmane 3 pratyaya ane samAna ne ja Adeza. va. 7-4-68' thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI satIrtha Avo prayoga thAya che. artha- samAnatIrtha (eka guru) nI pAse rahenAra. 78ii . prastAra- saMsthAna-tadanta-kaThinAntebhyo vyavaharati 6 / 4 / 79 // saptamyaH- pratA ane saMsthAna nAmane tema ja prastAra saMsthAna athavA Tina nAma che antamAM jenA evA nAmane vyavahAti arthamAM nuM pratyaya thAya che. prasta saMsthAne kAMsyaprastA nosaMsthAne vaMzIne vA vyavadarati arthamAM prastAra saMsthAna krAMcastAra saMsthAna ane vaMzani nAmane A 268 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrathI pratyaya vRdhi:- 7-4-1' thI Adyasvara mAM ane zo ne vRddhi gA ane gI Adeza. va. 4-68 thI anya ma no lopa...vagere kArya thavAthI prAtaH ; sAMsthAnika ; jAMcaprastAva; saMthAni. ane vAMzaniva: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH prastAra (vAsanuM vana) mAM kAma karanAra. saMsthAna (sthAna- Azraya) mAM kAma karanAra. kAMsya prastAra (kAMsAno vistAra) mAM kAma karanAra. gosaMsthAnamAM kAma karanAra vaMzakaThina (vAMsanuM Asana) mAM kAma karanAra. /// ___ saGkhyAdezcA''haMdalucaH 6 / 18 // A sUtrathI AraMbhIne Indu artha sudhI (gaI arthamAM paNa) je nAmane je pratyayanuM vidhAna karAze te pratyaya te nAmane ane saMkhyAvAcaka nAma che pUrvapada jenuM evA paNa te nAmane vihita jANavo; parantu te nAma luganta nahi hovuM joIe. athAt te nAmathI paramAM rahelA pratyayano lopa thayelo nahi hovo joIe. vAyAMti ane levAya rati A arthamAM A sUtranI sahAyathI kevala rAyaNa nAma ane saMkhyAvAcaka pada pUrvapada che jenuM evA divAyA (saMdhyA 3-thI samAsa) nAmane 'vAya6-4-8ra' thI [ pratyaya. "vRghi0 7-4-9 thI Adyasvara mAM ane hune vRddhi mA ane che Adeza. "sava -4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI vAjA ane vANija: Avo prayoga thAya che. artha kramaza -eka candrAyaNa tapavizeSa karanAra. be cAyaNa tapa karanAra. - majura rati vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba gaI artha sudhI A sUtrathI AgaLanAM sUtro dvArA je nAmane je pratyayanuM vidhAna karavAmAM AvyuM che te nAma lugu attavALuM na hoya to ja te nAmane tema ja saMkhyAvAcaka pUrvapadaka te nAmane te pratyaya vihita jANavo. tethI kANAM phUga thrIta kizupama krizULa srota A arthamAM A sUtranI sahAyathI kizu nAmane "zU0 -4-rU7 thI manupratyaya thato nathI. kAraNa ke ahIM kizu nAma; 269 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tene "za0 -4-rU7 thI san (1) pratyaya teno nAnaj0 6-4-141 thI lu thavAthI niSpanna hovAthI luganta che. tethI pharIthI tene san pratyaya thato nathI. paraMtu "mULe te da-4-710" thI [ pratyaya thAya che. jethI mAna- saMvatsara0 -4-11 thI uttarapada zurpa nA Adyasvara ne vRddhi mI. Adeza vagere kArya thavAthI kirSinuM Avo prayoga thAya che. artha- be sUpaDAthI kharIdela vastuthI kharIdela. I8nI. godAnAdInAM brahmacarye 6 / 4 / 81 // javAnA igaNapAThamAMnAM kAna vagere pazyanta nAmane brahmacarya arthamAM " pratyaya thAya che. lAnaya karma ane sAhityavratAnAM varSa A arthamAM pAna ane Atyivrata nAmane A sUtrathI [ pratyayaH vR0 04-1' thI Adya svara zo ne vRddhi zrI Adeza. "mavarSe - 4-68 thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI nIlAnima ane zAhityarativam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-godAnavratasambandhI brahmacarya. Adityavrato sambandhI brahmacarya..I89. candrAyaNaM ca carati 682 // dvitIyAna vandrIya nAmane temaja potAnAri gaNapAThamAMnA golAna vagere nAmane vati arthamAM pratyaya thAya che. vAvanuM rati ane lA vasati A arthamAM jAya ane vAna nAmane A sUtrathI [pratyaya vagere kArya thavAthI (jAo tU. naM. -4-80-81) vAdrA ane gauvani: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH candrAyaNa vrata karanAra. godAna vrata karanAra, BI82I 27) Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavratAdIn Din 6 |4| 83 // dvitIyAnta TevavratAvi gaNapAThamAMnAM Tevavrata vagere nAmane jJati arthamAM Dir pratyaya thAya che. tevavratazvarati ane mahAvratagdhati A arthamAM Tevavrata ane mahAvrata nAmane A sUtrathI hindu (rUna) pratyaya. "hityanya0 2-1-114' thI anya ga no lopa vagere kArya thavAthI Tevavrata ane mahAvratI Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- devavrata karanAra. mahAvratanuM pAlana karanAra. 83 // Daka zcASTAcatvAriMzataM varSANAm 6 |4| 84 // varSasambandhI dvitIyAnta gaSTAttatvaRzatru vratArthaka nAmane pati arthamAM OM ane hin pratyaya thAya che. aSTAvatvARizavuM vrataM pati A arthamAM A sUtrathI vjha (avjha) ane hindu (6) pratyaya. "hityanya0 2-1-114' thI bal (anya svarAdi) no lopa vagere kArya thavAthI aAvA zaru ane aSTAvariMzI Avo prayoga thAya che. artha- atALIzavarSa vrata karanAra. 584} cAturmAsyaM tau luk ca 6 / 4 / 85 / / dvitIyAnta vAturmAsya nAmane pati arthamAM 6 ane cin pratyaya thAya che. ane tyAre vAturmAsya nAmanA yU no lopa thAya che. cAturmAsyAni vratAni pati A arthamAM cAturmAsya nAmane A sUtrathI OM ane cin pratyaya. 'hityanya0 2-1-164' thI anya 5 no lopa. A sUtrathI yu no lopa vagere kArya thavAthI cAturmAsaSThaH ane cAturmAsI Avo prayoga thAya che. artha-cAra mahinAmAM thanAra yajJasaMbandhI vratone AcaranAra. // 8 // 201 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kroza-yojana-pUrvAcchatAdU yojanAccA'bhigamA'he 6 / 4 / 86 // joza ane yonana nAma che pUrvapadanuM evA pazcamyakta zata nAmane temaja pacumyA yoganA nAmane abhigamAI arthamAM | pratyaya thAya che. krozazatAd yojanazatAd yojanAd vA'bhigamanamarhati mA arthamA krozazata yoganati ane yoganA nAmane A sUtrathI [ pratyaya vRdhi.0 4.1 thI Agha svara cho ne vRddhi zrI Adeza. varSe 7-4-68 thI anya . no lopa vagere kAryathavAthI brIzati muni cInanazati ane cInaniva: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH so kosathI najIka javA yogya muni.cAraso kosathI najIka javA yogya. cAra kosathI najIka javA yogya. 8ddA , tad yAtyebhyaH 6 / 4187 // dvitIyAna zazaza yoganazita ane yoganA nAmane ti arthamAM | pratyaya thAya che. jozazAM yoganAM yoganuM vA yAti A arthamAM jozazata yoganazita ane yoganA nAmane A sUtrathI phaLa () pratyayAdi kAryathavAthI zrIzazati: vIjhanati ane cInaniva: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- so kosa janAra dUta. cArasokosa janAra dUta. cAra kosa janAra dUta. (prakriyA mATe jAo tU.. 6-4-86) 8nA para ikaT // 18 // dvitIyA tharnAmane yAti arthamAM spratyaya thAya che. acAnaMti A arthamAM thi nAmane A sUtrathI 4 (4) pratyaya. noDa60 - 4-67 thI anya phalU no lopa. patha nAmane strIliMgamAM "saLage ra-4ra0 thI rIpratyayAdi kArya thavAthI thI Avo prayoga thAya che. artha-mArga - janArI. I88aaaa 272 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaM NaH panyazca 6 | 4|89 // dvitIyAnta pathinuM nAmane nityaM yAti (satata janA2) A arthamAM jJa (ga) pratyaya thAya che; ane tyAre thin nAmane path Adeza thAya che. panyAnuM niyaM yAti A arthamAM thin nAmane A sUtrathI jJa pratyaya ane cin nAmane pac Adeza. 'vRtti:0 7-4-1' thI Adya svara jJa ne vRddhi nA Adeza vagere kArya thavAthI nya: Avo prayoga thAya che. artha-satata janAra. // 86 // zaGkattara-kAntArA'ja-vAri-sthala- jagalAdestenA''hRte ca 6 / 4 / 90 // zakku uttara AntAra bana vAri cahna ane nAi nAma che pUrvapada jenuM evA thir antavALA tRtIyAnta nAmane bAkRta ane yAti arthamAM b pratyaya thAya che. zapathena; uttarapathena; jAntArapathena; anarthana; vAripathena sthalapathena; jaGgalapathena vA yAti AhRto vA 2 arthama zapatha, uttarapatha; hrAntArapatha; anAtha; vArapatha, sthapatha ane nafAjapatha nAmane A sUtrathI pheM[ pratyaya. 'vRddhi:0 7-4-1' thI Agha svara jJa ane 3 ne vRddhi jJa ane sau Adeza. 'JavarSo0 7-4-68' thI anya Ja no lopa vagere kArya thavAthI zAthi:; Jauttarapathi:; hrAntA pathi:; JAnathiLa:; vApithiLa: sthApathiLaH ane nA pathiLaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-zahUkumArgathI (kAMTALA mArgathI) janAra athavA lAvelo. uttaramArgathI janAra athavA lAvelo. vanamArgathI janAra athavA lAvelo. ajamArgathI (bakarAonA mArgathI) janAra athavA lAvelo. jalamArgathI janAra athavA lAvelo. sthalamArgathI janAra athavA lAvelo. jaDuMgalamArgathI janAra athavA lAvelo. (zarDIyana vagere nAmane samAsAnta batU pratyayAdi kArya thavAthI zapatha vagere nAma niSpanna che.) 60|| 273 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthalAdermadhuka- marice'Na 6 / 4 / 91 // # nAma che pUrvapada jenuM evA thara antavALA tRtIyAna thapatha nAmane madhu ane mArA svarUpa Ahuta arthamAM paNa pratyaya thAya che. rupanASStaM madhu% vaM vA A arthamAM sthapatha nAmane A sUtrathI [ pratyaya. vRdhi:- 7-4-1' thI Adyasvara mAM ne vRddhi mA Adeza. sava %-68 thI anya 3 no lopa vagere kaI thavAthI thAvuM, madhum parivaM vA Avo prayoga thAya che. artha- sthalamArgathI lAvela madha athavA marI. II39ll turAyaNa- pArAyaNaM yajamAnA 5 dhIyAne 92 // dvitIyAna turAyA ane pAyA nAmane anukrame vanamAna ane ayAna arthamAM [pratyaya thAya che. turavaMyAta ane pAyAmathI? A arthamAM tulA ane pAyA nAmane A sUtrathI pratyaya. "0i %-9' thI Adyasvara 3ne vRddhi thI Adeza. "sava. 4-68 thI anya sa no lopa...vagere kArya thavAthI saurASTra ane pAya Avo prayoga thAya che. artha kramaza - turAyaNa yazane karanAra pArAyaNane bhaNanAraIIBrA. saMzayaM prApte zeye 693 // dvitIyAna saMzaya nAmane seva svarUpa prApta arthamAM | pratyaya thAya che. saMzavaMjhAto yoga : A arthamAM saMzaya nAmane A sUtrathIypratyaya. 0i -4-1' thI Adyasvara mAM ne vRddhi nA Adeza. va. 7-468 thI anya Ano lopa...vagere kArya thavAthI sAMyoga : Avo prayoga thAya che. artha- saMdigdha artha. saMzayaprApta saMzayano kAMI paNa kahevAya che; . tenI vyAvRtti karavA sUtramAM padanuM upAdAna che. tethI A sUtrathI upara (274 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaNAvyA mujaba saMzayanA karmasvarUpa zeya padArthamAM ja rUz pratyaya vihita che. Isl tasmai yogAdeH zakte 6 |4| 94 // thoLAvi gaNapAThamAMnAM yoga vagere caturthyanta nAmane zata arthamAM ikaN pratyaya thAya che. yogAya zatta: ane sattApAya zatta: A arthamAM yoga ane sattApa nAmane A sUtrathI phaL (6) pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Aghasvara o ane jJa ne vRddhi bau ane bA Adeza. 'gava0 7-4-68' thI anya ga no lopa vagere kArya thavAthI yogiSThaH ane sAntAviSThaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- yoga mATe samartha. santApa mATe samartha. ||64nA yogakarmabhyAM yoka 6 4 95 / / caturthAMnta yona ane jarman nAmane zakta arthamAM anukrame ya ane ug (Da) pratyaya thAya che. yo ya zatta ane rmaLe zam: A arthamAM A sUtrathI yoga nAmane tya pratyaya ane varmanuM nAmane uz pratyaya. 'avaLe0 7-4-68 thI anya ga no lopa. 'vRtti:0 7-4-1' thI Aghasvara ga ne vRddhi gA Adeza. 'nauDapa60 7-4-61' thI anya ban no lopa vagere kArya thavAthI yogyaH ane hAryuH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- yoga mATe samartha nipuNa. karma mATe samartha- dhanuSya. ||1|| yajJAnAM dakSiNAyAm 6|4|96 // yazavAcaka Sajyanta nAmane rakSiLA arthamAM blyU pratyaya thAya che. aniSTomasya rakSiLA A arthamAM niSyama nAmane A sUtrathI b pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Adyasvara ga ne vRddhi A Adeza. 'varSe0 275 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -4-68 thI anya 3 no lopa. "vaLagera-4-ra0" thI kI pratyaya vagere kAryathavAthI nikhoIi Avo prayoga thAya che. artha- agnioma yajJanI dakSiNA. (yajJAnAnuM A pramANe bahuvacanano nirdeza yajJa A eka ja nAmane pratyayanuM vidhAna na thAya e mATe che. tethI yajJavizeSavAcaka nAmane A sUtrathI [ pratyaya vihita che.) IBdA teSu deye 6 / 4 / 97 // saptamyaH yazavAcaka nAmane deya arthamAM pratyaya thAya che. vALa pheyanuM A arthamAM vAnA nAmane A sUtrathI rU| pratyaya. varSe 74-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI vAya mumu Avo prayoga thAya che. artha- vAjapeya yajJamAM apAto bhAta. BNI kAle kArye ca bhavavat 6 / 4 / 98 // - saptamyaH kAlavAcaka nAmane kArya ane deya arthamAM bhava arthanI jema pratyaya thAya che. varSA, bhavaM vArSivA ahIM varSo nAmane bhava arthamAM jema vAgya: du-rU-80" thI pratyaya thAya che. tema ja varSo, vArya ane varSa nuM A arthamAM paNa varSo nAmane A sUtranI sahAyathI te sUtra (6-3-80)thI_pratyayAdi kAryathavAthI (jAo sU.. 6-rU-80) vArSi yaMgha Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- varSamAM karavA yogya. varSamAM ApavA yogya. ll18. vyuSTAdiSvaNa 6 / 4 / 99 // curi gaNapAThamAMnA saptammanta curNa vagere nAmane deva ane kArya arthamAM [ pratyaya thAya che. yuddhe nityaM vA vaM zarva A arthamAM buTa 276 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane nitya nAmane A sUtrathI ad pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Adyasvara rU ne vRddhi che Adeza. 'jhavarSe0 7-4-68' thI anya 6 no lopa. 'dhvaH gavA0 7-4-, ' thI cuSTa nA r nI pachI te no Agama vagere kArya thavAthI vaiyuSTam ane nRtyam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- prabhAte ApavA yogya. nitya- dareka samaye ApavA yogya. vyuSTa sAhacaryathI nityanAma kAlavAcaka ja gRhIta che. tene saptamInA apavAdabhUta 'ALAdhva0 2-2-42' thI dvitIyA vibhati vihita hovAthI nitya- A dvitIyAnta ja nAmane A sUtrathI ad pratyaya upara jaNAvyA mujaba vihita che. IIxxII thApAvALAjI100thI yathAvAra nAmane Teva ane hArya arthamAM La (a) pratyaya thAya che. yathAyAtta (anAvaraNa) tevuM jAya vA A arthamAM yathAjyAra nAmane A sUtrathI jJa pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Aghastara jJa ne vRddhi bA Adeza. 'varSo0 7-4-69' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI yAthAyAtvam Avo prayoga thAya che. artha- anAdarathI apAtuM athavA karavA yogya. ||600|| tena hastAnuM thaH 6/40101|| tRtIyAnta hasta nAmane Teva ane hrArya arthamAM ya pratyaya thAya che. hastena vaivam ane hastena Aryam A arthamAM hasta nAmane A sUtrathI 4 pratyaya. 'gavarge0 0-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI hastyam Avo prayoga thAya che. artha- hAthathI ApavA yogya athavA karavA yogya. 101|| 277 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zobhamAne 6 / 4 / 102 // tRtIyAna nAmane mAna arthamAM ja pratyaya thAya che. - dAmya zakti A arthamAM nAmane A sUtrathI " pratyaya. vR0 7-4-1' thI Adya svara mAM ne vRddhi A Adeza. 'lava - 4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI zrAveviDa muvam Avo prayoga thAya che. artha- karNaveSTaka (kAnano alaMkAra) thI zobhatuM mukha. I90rA karma-veSAd yaH 6 / 4 / 103 // tRtIyAnta ane veSa nAmane zamana arthamAM pratyaya thAya che. rmA zoma ane vepA zamate A arthamAM varSanuM ane veSa nAmane A sUtrathI ja pratyaya. va. 7-4-68 thI anya 1 no lopa vagere kArya thavAthI vuiM zIrthanuM ane veDyo nara: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH -kriyAthI zobhatuM zaurya.veSathI zobhato naTa. (jarmana nA sannAlopano niSedha 'kano -4-17 thI thAya che) II9 rUA. vAta pagatha-sAsura dAu0jA : tRtIyAnta kAlavizeSavAcaka nAmane nicca rukhya kArya ane sura arthamAM pratyaya thAya che. mANena niH (rito netuM zA), mAna jagya: (ghuM zo-Dae vA), mAna mu ane mAna sunnaraH A arthamAM mA nAmane A sUtrathI [ pratyaya. varSe 7-4-68 thI anya no lopa vagere kAryavAthI mAro vyAdhi, : malim vAjhAyAm ane mAsA: prAsA: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- eka mahinAmAM jItI zakAya (kAbUmAM Ave) evo vyAdhi. eka mahinAmAM labhya evuM vastra. 278 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka mahino karavA yogya cAndrAyaNa nAmanuM tapa. eka mahinAmAM sArI rIte karI zakAya evo prAsAda. 104 // nivRtta dvA44101 tRtIyAnta kAlavizeSavAcaka nAmane nivRtta arthamAM phaL pratyaya thAya che. aA nivRttam A arthamAM gan nAmane A sUtrathI g (pha) pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Agha svara ba ne vRddhi jJa Adeza. 'banIna0 74-66' thI baMn nAmanA upAnya jJa no lopa vagere kArya thavAthI nim Avo prayoga thAya che. artha- eka divasamAM karAyeluM kAma. 10 // te bhAvi-bhUte 6 / 4 / 10 / / dvitIyAnta kAlavizeSavAcaka nAmane bhAvI ane bhUta arthamAM b pratyaya thAya che. mArUM mAvI mUto votsavaH A arthamAM mAtta nAmane A sUtrathI phaL pratyaya vagere kArya thavAthI (jIo TU. naM. 6-4-104) mAsijha pAva: Avo prayoga thAya che. artha- mahinA sudhI thanAro athavA thayelo utsava. ||906|| tasmai bhRtA'dhISTe ca 6 |4|107 // caturthAMnta kAlavizeSavAcaka nAmane mRta (vetanena Ita:) ane athISTa (sArvavyApati:) arthamAM phaL (ja) pratyaya thAya che. mAsAya mRtaH (mAsuM rmaNe mRtaH) ane mAtAyAdhISTa: (mAsamadhyApanAvAthISTa:) A arthamAM mAsa nAmane A sUtrathI phaL pratyaya vagere kArya thavAthI mAsiSThaH (jIo sU. naM. 6-4-104') Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- eka mahinA mATe kAma karavA pagArathI rAkhelo nokara. eka mahinA mATe bhaNAvavA rAkhelA 279 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhyAya. (A sUtramAM 2 nuM upAdAna AgaLanA sUtramAM nivRttAMti arthapaMcakanI anuvRtti laI javA mATe che.) IS07ii pAsavAya vejI pALa08A , tRtIyAna dvitIyAna ane caturthaH kAlavAcaka nAmane vaya (uMmara) artha gamyamAna na hoya to anukrame nivRtta arthamAM bhAvi tathA mUta arthamAM ane mRta tathA vISTa arthamAM ja temaja rU pratyaya thAya che. SaDbhirmAsai nirvRttaH; SaNmAsAn bhAvI vA bhUto vA bhane SaNmAsebhyo mRtoDISTo vA A arthamAM pavmA nAmane A sUtrathI () pratyaya ane pratyaya pratyayanI pUrve vR0i 7-4-1' thI A svara sane vRddhi nA Adeza. va. 7-4-68' thI anya no lopa vagere kArya thavAthI pAkhyA ane puSpANiyA: Avo prayoga thAya che. arthakramaza: cha mahinAmAM thayela cha mahinA sudhI thanAra athavA thayela cha mahinA mATe pagArathI rAkhela nokara. cha mahinA mATe rAkhelA upAdhyAya. IS08 * samAyA InaH 64109 // samA nAmane (tRtIyAna dvitIyAna ane caturthaH samA nAmane ) nivRttAvi arthapaMcakamAM kramazaH nivRtta, pAvi tathA mUta ane mRta tathA.kathISTa arthamAM) {na pratyaya thAya che. samaya nivRtta, samAM bhAvI pUto vA ane sAthe toDavIbdo vA A arthamAM samA nAmane A sUtrathI pratyaya. avaLuM -4-68 thI anya mA no lopa vagere kArya thavAthI jamInaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH eka varasamAM thayela. eka varasa sudhI thanAra athavA thayela. eka varasa mATe pagArathI rAkhela nokara athavA eka varasa mATe rAkhelA upAdhyAya. IS01ii. 280. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . .. rAjyahaH-saMvatsarAcca dvigorvA 6 / 4 / 110 // * rAtri ahan saMvatsara bhane samA nAma cha bhantamA ThemevA dvigu samAsa svarUpa tRtIyAna dvitIyAnta ane caturthyanta nAmane anukrame nivRtta arthamAM; bhAvi tathA bhUta mamA mane bhRta tathA adhISTa arthamA vipathI. Ina pratyaya thAyacha. dvAbhyAM rAtribhyAM nivRttaH; ve rAtrI bhAvI bhUto vA bhane dvAbhyAM rAtribhyAM bhRto'dhISTo vA // amAM dvirAtri nAmane; dvAbhyAmahobhyAM nivRttaH, dve ahnI bhAvI bhUto vA ane dvAbhyAmahobhyAM bhRto'dhISTo vA mA arthamA yahan nAmane; dvAbhyAM saMvatsarAbhyAM nirvRttaH, dvau saMvatsarau bhAvI bhUto vA bhane dvAbhyAM saMvatsarAbhyAM bhRto'dhISTo vA mA mathabhAM dvisaMvatsara nAmane tema 4 dvAbhyAM samAbhyAM nivRttaH, dve same bhAvI bhUto vA bhane dvAbhyAM samAbhyAM bhRto'dhISTo vA mA arthamA dvisamA namane // sUtrathA Ina pratyaya. 'avarNe0 7-4-68' thI antya i a bhane A na. 5. 'no'pada0 7-4-61' thI ahan / an na bo5.va.23 14 thA dvirAtrINaH vyahInaH dvisaMvatsarINaH ane. dvisamInaH Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI na pratyaya na thAya tyAre, * dvirAtra vyahna dvisaMvatsara bhane dvisamA nAmane manu nivRtta madhamA 'nirvRtte 6-4-105' thI; bhAvI bhane bhUta abhai 'taM bhAvi0 6-4-106' thI bhane bhRta tathA. adhISTa arthamA 'tasmai0 6-4-107' thI. ikaN pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI dvirAtra bhane dvisamA nAmanA Adha52 i ne vRdaya ai mAheza. dvisaMvatsara nAma- 6t256 saMvatsara na mAgha-12 a ne 'mAna-saMva0 7-419' thA vRdaya A mAheza.. 'pvaHpadA0 7-4-5' thI dayana na. y nI pUrva ai no bhAgama...va73 . 652 49ucil mu40 thavAthI. dvairAtriMkaH; dvaiyahnikaH; dvisAMvatsarikaH mane dvaisamikaH vo prayoga thAya che. mI yA Aug ts :- dvirAtrINaH // 2 prayogamA tapita. pratyaya viSayamai 'saMkhyA0 3-1-99' thI. dvigu samAsa. thayo che. dvirAtri bhane yahan nAmane anuOM 'saMkhyA07-3-119' thI bhane 'sarvAMza0 7-3-118' thI. samasAnta. a (at ane, aT) pratyayAnI mane tanau. yogamai ahan ne ahna mAhezanI 281 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApti hatI. paraMtu parabhUta e kArya thAya to dvigu samAsa rAtri antavALo ane madanuM attavALo prApta na thAta ane tethI tAdRza vyakta ane sahana dvigu samAsathI vihita ta pratyayano avakAza ja na rahyo hota. AthI parabhUta paNa samAsAtta pratyayAdinuM kArya pratyayanI pUrve thatuM nathI paraMtu vikalpapakSamAM to phay[ pratyayanI niravakAzatAno prasaMga na hovAthI upara jaNAvyA mujaba samAsAnta pratyayAdi kArya thavAthI niSpana kitra ane daya nAmane " pratyayAdi kArya thayuM che. artha kramazaH be rAtamAM thayelo; berAta sudhI thanAra athavA thayelo, be rAta mATe pagArathI rAkhelo nokara athavA AdarathI rAkhelA upAdhyAya. be divasamAM thayelo, be divasa sudhI thanAra athavA thayelo; be divasa mATe pagArathI rAkhelo nokara athavA AdarathI rAkhelA upAdhyAya, hiMvatsarIkha: kimI =be varSamAM thayelo be varSa sudhI thanAra athavA thayela be varSa mATe pagArathI rAkhelo nokara athavA be varSa mATe AdarathI rAkhelA upAdhyAya.99 II kalarava nA dhoLakA kAlavAcaka varSa nAma che antamAM jenA evA tRtIyA dvitIyAna ane caturthaH kilusamAsane kramazaH nivRtta arthamAM mAvI athavA mUta arthamAM ane mRta athavA ISTa arthamAM ra ane 3 pratyaya vikalpathI thAya che kAyAM varSAbhyAM nivRttaH dvau varSI bhAvI bhUto vA bhane dvAbhyAM varSAbhyAM bhRto'dhISTo vA A arthamAM virSa nAmane A sUtrathI ja ane pratyaya. va. 74-68 thI anya 4 no lopa vagere kArya thavAthI vivuM ane divaUMn: Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ja ane pratyaya na thAya tyAre anukrame nivRtta vagere arthamAM du[ pratyaya. (jAo tU. naM. -4110) "mAna-saMva -4-2' thI varSa nAmanA Adya svarasa ne vRddhi kA Adeza vagere kAryavAthI divArSi: Avo prayoga thAya che. (arthamATe jAo dU.. 6-4-170 mAM visaMvatsarI:) 1999 282 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANini bhUte 6 |4|112 // kAlArthaka varSa nAma antamAM che jenA evA dvitIyAnta viSNu samAsa svarUpa nAmane; prANI svarUpa bhUtArthamAM jJa pratyaya thAya che. ke varSe mUto vattaH A arthamAM divarSa nAmane A sUtrathI Ja pratyaya. 'jhavarSe0 7-4-68' thI anya 36 no lopa vagere kArya thavAthI divarSo vatta: Avo prayoga thAya che. arthabe varasano vatsa (vAcharaDuM). prAptinIti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba prANI svarUpa ja bhUtArthamAM; kAlavAcaka varSAnta dvigubhUta dvitIyAnta nAmane pratyaya thAya che. tethI ke varSe bhUtaH saraH A arthamAM divarSa nAmane ahIM bhRtArtha prANI na hovAthI A sUtrathI jJa pratyaya thato nathI. parantu pUrva . sUtramAM(6-4-111 mAM) jaNAvyA mujaba jJa ane nA tema ja vikalpapakSamAM phaN pratyayAdi kArya thAya che. tethI divarSa: dvivaULa: dvivArSiH saraLa: Avo prayoga thAya che. artha- be varSanuM saraka-ghAsavizeSa. ||112 / / mAtAnuM ghati caH 6/4/113|| mAsa nAma che antamAM jenA evA dvigu samAsabhUta dvitIyAnta nAmane; vaya (uMmara) artha gamyamAna hoya to bhUtArthamAM ya pratyaya thAya che. Dhau mAsI bhUtaH zizu: A arthamAM krimAsa nAmane A sUtrathI 5 pratyaya. 'gavarSe 74-68' thI anya 4 no lopa vagere kArya thavAthI dvimAsyaH zizu: Avo prayoga thAya che. artha- be mahinAno chokaro. vIti vim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba uMmara-vaya artha gamyamAna hoya to ja mAtAnta dvigu samAsabhUta dvitIyAnta nAmane bhUtArthamAM ya pratyaya thAya che. tethI dau mAsI bhUto vyAdhi: A arthamAM dvimAsa nAmane; ahIM uMmara artha gamyamAna na hovAthI A sUtrathI ya pratyaya thato nathI. parantu 'tuM mAvi0 6-4-106' thI b pratyaya thAya che. jethI 'vRtti:0 7-4-1' thI Aghasvara rU ne vRddhi huM Adeza vagere kArya thavAthI traimAsio vyAdhi: Avo prayoga thAya che. artha- be 283 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahinAno roga, 99rUA InaJ ca 6 / 4 / 114 // dvitIyAna mAla nAmane bhUta arthamAM vaya artha gamyamAna hoya to nam ane pratyaya thAya che. mAtaM mUta: zizu A arthamAM mAla nAmane A sUtrathI nam (kuM) ane pratyaya. 'varSe 7-4-68 thI anya no lopa vagere. - kArya thavAthI mArI ane mArca: Avo prayoga thAya che. arthaeka mahinAno chokaro. naga pratyaya vRddhino kAraNabhUta hovAthI pANInA svapaISca A vigrahamAM samAsAdi kArya vakhate puMvadbhAvano niSedha thavAthI mAsInAkR: Avo prayoga thAya che. 1998aa paNmAsAd ya-yaNikaNa 6 / 4 / 115 // vaya-umara artha gamyamAna hoya to dvitIyAnta kAlAIka SMIR nAmane bhUta arthamAM iyaLu ane [ pratyaya thAya che. mAtAnuM pUta: zizu. A arthamAM pAsa nAmane A sUtrathI ya; yay (ya) ane Drabhu pratyaya tha| ane pUnI pUrve Adhasvara mane 'vR0i 7-4-' thI vRddhi Adeza. va. 7-4-68 thI anya 4 no lopa vagere kArya thavAthI vAstha; pAmAi: ane jJAsi: Avo prayoga thAya che. artha-cha mahinAnuM baccuM. I994 so'sya brahmacarya-tadvatoH 6 / 4 / 116 // kalArthaka prathamAna nAmane SaDyartha brahmacarya ane brahmacArI arthamAM [ pratyaya thAya che. mAloDA mAryastha vamavALo vA A arthamAM mAta nAmane A sUtrathI phaLa pratyaya. va. 7-4-68 thI anya no 284 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lopa vagere kArya thavAthI mAtiAM brahmacaryanuM ane mAzistavAnuM Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-eka mahinAnuM brahmacarya. eka mahinA sudhI -brahmacarya pALanAra. II99 // prayojanam 6|4|117 // prathamAnta padano artha prayojana hoya to prathamAnta nAmane SaThyarthamAM phaLu pratyaya thAya che. ninamaha: prayonamasya A arthamAM jinamata nAmane A sUtrathI phaLa pratyaya. 'vRddhiH svare0 7-4-1' thI Adya svara rU ne vRddhi te Adeza. 'avaLeM0 7-4-68' thI anya jha no lopa vagere kArya thavAthI jainamahim Avo prayoga thAya che . artha-jinamahotsava che prayojana jenuM evuM devAgamana. II917 ekAgArAccaure 6|4|118 // prathamAnta prayojanArthaka r nAmane SaThyartha cora arthamAM ja phaL pratyaya thAya che. pujArI prayonanamasya vIrasya A arthamAM IITR nAmane A sUtrathI pha" pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Adya svara 6 ne vRddhi che Adeza. 'jhavaU0 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI hevAri: Avo prayoga thAya che. artha-zUnya thara che prayojana jenuM evo cora. (zUnyagharane icchanAra cora.) IITR nAmane 'prayoganam 6-4-117' `thI phaL pratyaya siddha hato. parantu cora svarUpa ja SaSTyarthamAM pratyaya thAya ane anya arthamAM pratyaya na thAya-e niyama mATe A sUtranuM praNayana che. tethI cora artha na hoya tyAre te ke A sUtrathI phaL pratyaya ArI nAmane thato nathI. jethI FIR prayonanamasya mikSoH A pramANe vAkya ja rahe che. . ||1185 285 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUDAdibhyo'N 6 / 4 / 119 // prathamAna padArtha prayojana hoya to cUDA igaNapAThamAMnAM cUDA vagere prathamAna nAmane padyarthamAM vadhu pratyaya thAya che. phUDa prayoganamaya A arthamAM gUDa nAmane A sUtrathI gaLu (B) pratyaya. "vR0i 7-4-1' thI Adya svara kane vRddhi thI Adeza. va. 7-4-68 thI anya gA no lopa vagere kArya thavAthI vIDaAvo prayoga thAya che. AvI ja rIte badhA koLanamaya A arthamAM zraddhA nAmane A sUtrathI san pratyayAdi kArya thavAthI zrAddha Avo prayoga thAya che. artha kramazaguMDana zrAddha. If993II vizAkhA''SAnmanva-daNDe 6 / 4 / 120 // prathamAnta padArtha prayojana hoya to prathamaH vizAlI ane vASADhA nAmane anukrame maLa ane svarUpa SaDyarthamAM [ pratyaya thAya che. vizAkhA prayojanamasya manthasya bhane ASADhA prayojanamasya daNDasya mA arthamA vizAla ane bApATA nAmane A sUtrathI [ pratyaya. kRH 0 -4-9 thI Adya svara phane vRddhi che Adeza. "sava 7-4-68 thI anya A no lopa vagere kArya thavAthI vaizAlI mI ane sAkSAto Avo prayoga thAya che. artha kramaza vizAkhA nakSatra che prayojana jenuM (janaka jenuM) evuM valoNuM. ASADhA nakSatra che prayojana (janaka) jenuM evo daMDa. IBravA utthApanAderIyaH 6 / 4 / 121 // prathamAnta padArtha prayojana hoya to sthApanAri gaNamAThamAMnAM sathApanA vagere prathamAna nAmane SaDyarthamAM pratyaya thAya che.tyAranuM prayoganamasya ane upasthApanuM prayonimaya A arthamAM sthApana ane upasthApana nAmane . 286 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sUtrathI vaeN pratyaya. 'varSoM0 7-4-68' thI anya ga no lopa vagere kArya thavAthI tyApanIya: ane upasthApanIyaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-utthApana che prayojana jenuM te. pAse mUkavuM-smaraNa karAvavuM prayojana che jenuM te. 121 // vizi- ruhi-padi pUri-samAperanAt sapUrvapadAt 6|4|122 // prathamAnta padArtha prayojana hoya to; koi paNa pUrvapadathI sahita bana pratyayAnta vize; rud; paDyuM; pUr ane sam +bAvuM dhAtune (ana pratyayAnta te te nAmane) SaSTyarthamAM pratyaya thAya che. gRhapravezananuM bohaLanuM gotrapavanam prapApUraNam aGgasamApanam vA prayojanamasya 2 // arthamA gRhapravezana ArohaNa gotrapavana prapApUrNa ane 'bAsamApana nAmane A sUtrathI Dva pratyaya. 'avarge0 7-4-68' thI anya baeN no lopa vagere kArya thavAthI gRhapravezanIyam ArohaNIyam goprapadanIyam prapApUraNIyam bhane aGgGgasamApanIyam khAva prayoga thAya che. artha kramazaH-gRhapraveza che prayojana jenuM te. caDhavuM che prayojana jenuM te. gAyano svIkAra che prayojana jenuM te. parabapUraNa (pUravuM-bharavuM) che prayojana jenuM te. AcArAMgAdi aMga samApta karavAnuM che prayojana jenuM te. 1193311 svarga-svastivAcanAdibhyo ya-lupau 6 |4|123 // prathamAnta padArtha prayojana hoya to; SachyarthamAM svargAvi gaNapAThamAMnAM svarjha vagere prathamAnta nAmane ya pratyaya thAya che; ane svastivAdanAvi gaNapAThamAMnAM svastivAnana vagere prathamAnta nAmane SaThyarthamAM vihita phaL pratyayano lopa thAya che. svan: prayoganamasya ane bAyuH prayoganamaya A arthamAM svavi gaNapAThamAMnAM svan ane bAyupu nAmane A sUtrathI ya pratyaya. 287 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'zava0 4-68 thI anya 4 no lopa vagere kArya thavAthI svastha ane AyuSya Avo prayoga thAya che. svastivIvananuM prayojhanamaya ane zanivAcanamUkavoDanamasyaA arthamAM svastivAvina ane zaktivAvina nAmane kayonananuM 6-4-177 thI [pratyaya, teno A sUtrathI lopa...vagere kArya thavAthI svastivAna ane zAntivAvana"Avo prayoga thAya che. arthakramazaHsvarga che prayojana jenuM te. Ayu che prayojana jenuM te.svastivAcana prayojana che jenuM te. zAMtivAcana prayojana che jenuM te. 119rarUA. samayAt prAptaH 64124 // prathamAnta padArtha prApta hoya to prathamAna samaya nAmane SayarthamAM ! (4) pratyaya thAya che. samaya: toDA A arthamAM samayanAmane A sUtrathI " pratyaya vRdhi:- 7-4-1' thI Adyasvara mAM ne vRddhi nA Adeza. va. ~-68 thI anyano lIpa vagere kArya thavAthI sAmayikAnuM Avo prayoga thAya che. artha-samaya prApta thayo che jeno te kArya RtvAdibhyo 'N 6 / 4 / 125 // prathamAnta padArtha prApta hoya to jhari gaNapAThamAMnAM Rtu vagere nAmane padyarthamAM kaLu pratyaya thAya che. Rtu. prato Daca ane upavA prAto Da A arthamAM A sUtrathI Rtu ane upavastu nAmane | pratyaya. vR0i -4-9 thI Adyasvara ane 3ne vRddhi sA ane gI Adeza. "svaya0 4-70 thI anya ne va Adeza...vagere kArya thavAthI gArnivaM pram ane sIpavastranuM Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- Rtu prApta thaI che jene te phaLa. upavastA pAse rahenAra, upavAsa karanAra) prApta thayo che jene te. //99l/ 288 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlAd yaH 6 / 4 / 126 // prathamAnta padArtha prApta hoya to prathamAnta zaru nAmane SaDyarthamAM pratyaya thAya che. vA: prApta uSAt A arthamAM rAI nAmane A sUtrathI ya pratyaya. va. 7-4-68' thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI vALyA mevA: Avo prayoga thAya che. artha-jeno kAla prApta thayo che tevA megha.IcharaddA dIrghaH 6 / 4 / 127 // prathamAnta padArtha daI hoya to prathamAnta vATa nAmane SaDyarthamAM | pratyaya thAya che. vA vIDaca A arthamAM vAra nAmane A sUtrathI rU| pratyaya. vaLe4-68' thI anya mAM no lopa vagere kArya thavAthI rikRNanuM Avo prayoga thAya che. artha-dII kAla che jeno evuM lAMbA , samayanuM RNa-devuM. IfcharA AkAlikamika cAyante 6 / 4 / 128 // AdikAla (utpattikAla) ja jo nAzano kAla hoya to bIjA nAmane mati arthamAM rU ane rU pratyayanuM nipAtana karAya che. pUrva divase je samaye jenI zarUAta thaI hoya bIje divase te ja samaye teno nAza thayo hoya to te kAlane Adyanta kAla kahevAya che. athavA je kSaNe vastu utpanna thaI hoya te ja samaye teno nAza thAya to te kSaNane paNa Adyanta kAla kahevAya che. A rIte Adyanta kAla be prakArano che. bajAruM mavati A arthamAM A sUtrathI mArA nAmane ane pha[pratyaya. "varSe 7-4-68 thI anya hata no lopa vagere kArya thavAthI mAvAsTioDAdhyAya Avo prayoga thAya che. strIliMgamAM ja pratyayAnta kADhi nAmane pAt ra-4-18' thI bApU . 289 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyaya ane [pratyayAta gAvArika nAmane lAge ra-4-ra0deg thI kI pratyaya vagere kArya thavAthI sAvAhi: ane sAvArikI vidyutuM Avo prayoga thAya che. artha kramazaH pUrva divase je samaye zarU thayo bIjA divase te ja samaye pUrNa thayo evo adhyAya. utpanna thatAnI sAthe nAza pAmanArI vijaLI. 28 viMza viMgnei-hoDa saMzAvAmAla dAjI 2ell . saMjJAno viSaya na hoya to zitva ane viMzati nAmane adaI sudhInA (tamati 6-4-777 sudhInA) arthamAM (s) % pratyaya thAya che. si~zatA krItam bhane viMzatyA krItam tema 4 triMzatamarhati bhane viMzatimarhati // arthamAM viMza ane viMzati nAmane A sUtrathI 3% pratyaya. 'hityajyao - 1-174 thI trizat nAmanA at no lopa. viMzajo 4-67 thI viMzati nAmanA ti no lopa. "sava. 4-68 thI viMza nAmanA anya rA no lopa vagere kArya thavAthI viMzam viMganuM tema ja triza: ane viMzA Avo prayoga thAya che. artha kramazaH trIzathI kharIdeluM. vIsathI kharIdeluM.traNa mATe yogya.vIsa mATe yogya saMjJAyAbiti vi?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba saMzAno viSaya na hoya to ja jhiMzat ane viMzati nAmane gaI artha sudhInA vakSyamANa arthomAM Da% pratyaya thAya che. tethI saMjJAnA viSayamAM trizatamati ane viMzatimahati A arthamAM viMza ane viMzati nAmane A sUtrathI pratyaya na thavAthI 'sadhyA dU-4-130" thI pratyayAdi kArya thavAthI viMzam ane viMzatinuM Avo prayoga thAya che. artha-te te nAma vALI vyaktivizeSa. //99l. saMkhyA-DatecA'zat-ti-pTeH kaH 6 / 4 / 130 // zavA (tuM ane che jenA) catta ane prasthA (ti ane STi ane che 290 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene) nAmane choDIne anya saMkhyAvAcaka nAmane lati pratyayAtta nAmane ane trizat tathA viMzati nAmane vakyamANa ahad artha sudhInA (dU.. 6-4-777 sudhInA) arthamAM pratyaya thAya che. tAmyAM chItam tipi zItam trizatA zItanuM ane viMzayA zIta A arthamAM diti jhiMzat ane viMzati nAmane A sUtrathI ja pratyayAdi kArya thavAthI dhinuM kRtima viMzanuM ane viMzativam Avo prayoga thAya che. artha kramaza - bethI kharIdeluM. keTalAthI kharIdeluM. trIzathI kharIdeluM. vIsathI kharIdeluM. zatiiita vi?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba ahad artha sudhInA arthamAM zatu ti athavA STi jenA anta cheevA saMkhyAvAcaka nAmane vara pratyaya thato nathI. tethI catvAriMzatA krItam ; saptatyA krItam bhane SaSTyA krItam // arthamA zadanta vAriMtu nAmane tyanta satati nAmane ane kSetta SaSTi nAmane A sUtrathI va pratyaya na thavAthI; "mUrca0 6-4-750 thI | pratyaya vRdhi.0 - 4-1' thI Adyasvara ne vRddhi mA Adeza. "varSe 4-68 thI anya rU no lopa. "jhava. 7-4-70 thI ravArit nAmathI vihita | nA no lopa vagere kArya thavAthI vAtAram ; sAtivam ane pASTinuM Avo prayoga thAya che. artha kramaza cALIzathI kharIdeluM. sitterathI kharIdeluM. sAIThathI kharIdeluM. karUNI. zatAt kevalAdatasmin yeko 6 / 4 / 131 // kevala zata nAmane ahad artha sudhInA (dU.. 6-4-177 sudhInA) vAkyamANa arthamAM te artha (pratyayArtha), jo pratyartha (zArtha) thI bhinna hoya to ya ane pha pratyaya thAya che. zani zatam athavA zatamahati A arthamAM zata nAmane A sUtrathI ane pratyaya. 'varSe 4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI zayanuM ane zaktinuM Avo prayoga thAya che. artha- sothI kharIdeluM. varAti ?i = A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kevala ja zata nAmane ahaMdu artha sudhInA vakSyamANa arthamAM, 291 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te artha prakRtyarthathI bhinna hoya to, ra ane pratyaya thAya che. tethI kizana (yuttarazatenA rItanuM A arthamAM zita nAmane A sUtrathI ja ane # pratyaya na thavAthI 'saMdhyA -4-13 thI pratyayAdi kArya thavAthI kirAta Avo prayoga thAya che. artha- ekaso bethI kharIdeluM. gaNiniti mi?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba kevala zata nAmane ahaMdu artha sudhInA vAkyamANa arthamAM te artha prakRtyarthathI bhinna hoya to jAya ane # pratyaya thAya che. tethI zAM mAnamaya A arthamAM zata nAmane A sUtrathI ya ane pratyaya na thavAthI 'saMdhyA. 4-730 thI 4 pratyayAdi kArya thavAthI zatava stotram Avo prayoga thAya che. arthaso zloka pramANa stotra. ahIM prakRtyartha so zloka che, ane pratyayArtha stotra che. e baMne bhina nathI. tethI ahIM A sUtrathI 3 ane 4 pratyaya thato nathI.. If9rUchA vA'torikaH 6 / 4 / 132 // tu (3) che antamAM jenA evA saMkhyAvAcaka nAmane ahaMdu artha sudhInA (dU. naM. 4-777 sudhInA) vakSyamANa arthamAM vikalpathI rU pratyaya thAya che. yAvanta mahati A arthamAM vid nAmane A sUtrathI phaw pratyaya. "jhava. 7-4-71 thI pratyayanA DuM no lopa vihita hovA chatAM cha pratyayanA vidhAnasAmarthyathI teno niSedha. anyathA te sUtrathI rU no lopa thavAno ja hoya to vAvam to pratyayathI paNa niSpanna thAta. vikalpapakSamAM A sUtrathI pratyaya na thAya tyAre 'sadhyA dU-4-1rU." thI 4 pratyaya vagere kArya thavAthI anukrame yAtivam ane yavanuM Avo prayoga thAya che artha- jeTalA mATe yogya che. vAvanuM nAma "kayatu9-9rU' thI saMkhyAvAcaka manAya che. II9rUrI 292 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * paNa philma vizvAca kA dAkArA chApA nAmane ahad artha sudhInA (dU. naM. 6-4-177 sudhInA) arthamAM dur pratyaya thAya che ane tyAre jApA nAmane prati Adeza vikalpathI thAya che. zapamati A arthamAM chApA nAmane A sUtrathI rU () pratyaya ane vikalpathI vArSIpA nAmane prati Adeza. "savaLuM -4-68 thI anya mAM no lopa tathA anya rU no lopa vagere kArya thavAthI niSpana paziva ane pratika nAmane strIliMgamAM 'page ra4-ra0deg thI 7 pratyaya vagere kArya thavAthI irSALavI ane prativI Avo prayoga thAya che. artha- kASapiNa (cAra AnA) ne yogya. 19 rUrUA arthAt pala-kaMsa-karSAt 6 / 4 / 134 // nAma che pUrvapada jenuM evA patra kaMsa ane kyuM nAma che antamAM jenA evA nAmane ahaMdu artha (phU.. -4-177) sudhInA vakSyamANa arthamAM phar (%) pratyaya thAya che. sarvapal gaIsama IrSa vAgati A arthamAM kaparuM, ane IrSa nAmane A sUtrathI ja pratyaya. 'varSe 7-4-68' thI anya 3 no lopa. sarjarSika nAmane lAge ra-4-ra0deg thI 7 pratyaya vagere kArya thavAthI kramazaH AImi sijadU ane varSiI Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- badhapala (be tolA) ne yogya. ardhakesa (kAMsAnA pAtranA ardhabhAga) ne yogya. adhakarSa (40 rati) ne yogya. ||9 rU4. A saMsAra dArU ahad artha sudhInA (phU. naM. 6-4-177) vakSyamANa arthamAM sa ane I nAmane rU pratyaya thAya che. vasaMmati ane ardhamati A arthamAM 293 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa ane garbha nAmane A sUtrathI rUr pratyaya. 'bavarSe 7-4-68' thI anya ga no lopa. 'gaLage0 2-4-20' thI kI pratyaya vagere kArya thavAthI vaMsaLI ane dhI Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- kaisapAtrane yogya. ardhabhAgane yogya. ||13 / / sahasra- zatamAnAdaNU 6 / 4 / 136 // arhat artha ( 6-4-177 sudhInA ) sudhInA arthamAM sanna ane tamAna nAmane gaL pratyaya thAya che. sadmaLa hrItaH ane zatamAnena zrItaH A arthamAM sahastra ane zatamAna nAmane A sUtrathI aN (a) pratyaya. 'vRtti:0 7-4-1' thI Aghasvara 6 ne vRddhi bA Adeza. 'varSe0 7-468' thI anya la no lopa vagere kArya thavAthI sAhasraH ane zAtamAna Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- hajArathI kharIdela. sonA mApathI kharIdela. II136 // zUrpAd vA'J 6 / 4 / 137 // zUrva nAmane arha artha ( sU.naM. 6-4-177 ) sudhInA arthamAM vikalpathI Rg pratyaya thAya che. zUrpamati A arthamAM zUrva nAmane A sUtrathI g pratyaya. vikalpapakSamAM A sUtrathI Rg pratyaya na thAya tyAre 'tamaskruti 6-4-177' thI phaL pratyaya. ubhayatra 'vRddhiH0 7-4-1' thI Adyasvara OM ne vRddhi sau Adeza. 'bava''0 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI zarvam ane zarviSTham Avo prayoga thAya che. arthasUpaDAne yogya. 1rUA 294 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasanAt 6 / 4 / 13 // valana nAmane aI artha sudhInA (dA9i77 sudhInA) arthamAM kazuM (1) pratyaya thAya che. vasanena zrItama A arthamAM vasana nAmane A sUtrathI manuM pratyaya. Adyasvara mAM ne "vRdidha:0 7-4-1' thI vRddhi mA Adeza. 'va -4-68' thI anya sa no lopa vagere kArya thavAthI vAsanam Avo prayoga thAya che. artha- vastrathI kharIdeluM. 0rUA . zitivama dAkArazall viMzati (viMzatinamaya) nAmane ahad artha (phU.naM. 6ojI99NA) sudhInA arthamAM san pratyaya thAya che. viMzatina zItam A arthamAM viMzati nAmane A sUtrathI maMgu pratyaya vRdhi:0 4-1 thI Adyasvara rU ne vRddhi che Adeza. avaLuM7-4-68 thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI vaizAMtinuM Avo prayoga thAya che. artha- vIsa rUpiyAthI kharIdeluM. 1938/ dvigorInaH 6 / 4 / 140 // viMzati nAma che antamAM jenA evA dinu samAsane ahad artha sudhInA (sU.. 6-4-177) arthamAM pratyaya thAya che. kAmyAM viMzativAgyAM. zrItam A arthamAM viviMzatija nAmane A sUtrathI na pratyaya. lavarSe 74-68' thI attva no lopa vagere kArya thavAthI viviMzatijIna" Avo prayoga thAya che. artha- cALIza rUpiyAthI kharIdeluM. 1940nA 25 25. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anA--ti zuSu |4|141|| taddhita pratyayAnta koInuM nAma na hoya to dvidhu samAsathI ahaMduM artha sudhInA ( sU.naM. 6-4-177 ) arthamAM vihita pratyayano ekavAra (bIjIvAra nahi ) pitR lupu ( lopa ) thAya che. dAmyAM olAgyAM RItam A arthamAM krisa nAmane 'tArthAt 6-4-121' thI rUr pratyaya. teno A sUtrathI pitta ( plup ) vagere kArya thavAthI dvitam Avo prayoga thAya che. artha- be kAMsAnA pAtrathI kharIdeluM. banAnIti vhim ?= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba taddhita pratyayAnta koInuM nAma na hoya to ja arhad artha sudhInA arthamAM viSNu samAsathI vihita pratyayano ekavAra plupa thAya che. tethI pakva chohitya: parimALamasyaH A arthamAM paLvohinI nAmane 'mAnam 6-4-161' thI phaLa pratyayanA viSayamAM 'jJAtigna rU-2-11' thI kuMvAva. paDvohita phaL A avasthAmAM vRddhi:0 7-4-1' thI Adyasvara jJa ne vRddhi bA Adeza. 'jhavarSe0 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI pAgvohitim Avo prayoga thAya che. ahIM saMjJAno viSaya hovAthI phaL pratyayano lopa ( plup ) thato nathI. artha- te nAmanuM parimANavizeSa. . adviiita vim ? A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba taddhita pratyayAnta koInuM nAma na hoya to arha artha sudhInA arthomAM dvigu samAsathI vihita pratyayano eka ja vAra lopa thAya che. be vAra nahi. tethI dAmyAM pUrNamyAM hrItam A arthamAM dvizrva nAmane 'zUrpAr. 6-4-1rU' thI vihita bar pratyayano A sUtrathI pit lopa ( plup ) thayA bAda nizUrvena hrItam A arthamAM lag ( lupta lag ) pratyayAnta dvipUrva nAmane 'mUtyu:0 6-4-110' thI vihita rUr pratyayano lopa A sUtrathI thato nathI. jethI 'mAna0 7-4-11' thI sUrva nA jha ne vRddhi gau Adeza. 'avaLe0 7-468' thI anya Ja no lopa vagere kArya thavAthI dizarvim Avo prayoga thAya che. artha- be sUpaDAthI kharIdela vastuthI kharIdeluM. ||141|| 296 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navA'NaH 6 / 4 / 142 // ahaMdu artha sudhInA (phU. naM. 6-4-177), arthamAM kizuM samAsathI vihita [ pratyayano vikalpathI ekavAra pitta lupu thAya che, be vAra nahi. dvAkhyAM sadAmyAM chItam A arthamAM hiMsA nAmane "sahaa0 6-4-136 thI [ pratyaya, teno A sUtrathI pit lupu vagere kArya thavAthI diladAnuM Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI khu, na thAya tyAre mAnasaMva0 7-4-16' thI sahastra nAmanA Adya svara mAM ne vRddhi sA Adeza. avaLuM, 7-4-68' thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI kilaham Avo prayoga thAya che. artha- be hajArathI kharIdeluM. 194rA. 'suvarNa-capaLata dAjI 4rA, - suvarNa ane zArSIpA nAma jenA antamAM che evA dvidhu samAsathI ahad artha sudhInA (dU. naM. 6-4-177) arthamAM vihita pratyayano eka vAra (be vAra nahi) vikalpathI pitu luDu thAya che. tAmyAM suvAcyAM zALagyAM vAta A arthamAM diluva ane kriArSIpaLa nAmane kramazaH "mULe 0 -4-10 thI rUane 'zarSA, dra4-9rUrU' thI phar pratyaya. A sUtrathI teno pitu lopa (hupa) vagere kArya thavAthI suivam ane dvijArvIpaAvo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI huyuM na thAya tyAre 'varSe 7-4-68 thI anya 3 no lopa mAnasaMva, 7-4-2' thI suvarNa nAmanA 3 ne vRddhi thI Adeza... vagere kArya thavAthI kisIvavam ane vijApAm Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- be suvarNathI kharIdeluM. be kASapaNathI kharIdeluM..94rUA . 297. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vi-tri-bahorniSka-vistAt 6 / 4144 // kitri ane rAhu nAmathI paramAM raheluM niSTha ane vitta (bravRttimAM vita che) nAma che anamAM jenA evA dinu samAsathI, ahaMdu artha sudhInA arthamAM (phU. . dU-4-177) vihita pratyayano ekavAra (be vAra nahi) vikalpathI pitu lu, (lupu) thAya che. tApyAM niAkhyAM vitAvyAM vA krItam: tribhi niSkai vistai rvA krItam; ane. bahubhirniSkai vistai rvA krItam A arthamAM dinika, kivita; triniSTha, trivivahuni ane vista , nAmane "bhUrI 0 4-710" thI vihita pratyayano A sUtrathI pitR lupu vagere kArya thavAthI sininuM vita; trinirma, trivita; vaniSTha ane vistaAvo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUrathI Du na thAya tyAre "mAna-saMva, -2' thI niSThA ane vista nAmanA ne vRddhi che Adeza. "varSe 468 thI anya ka no lopa vagere kArya thavAthI nizcima dviti ni|i trivatima dunizcim ane vahutim Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- be niSka (sonAmahora) thI kharIdeluM. traNa niSkathI kharIdeluM. ghaNI niSkathI kharIdeluM. be vista (80 ratibhAra) thI kharIdeluM. traNa vistathI kharIdeluM. ghaNA vistathI kharIdeluM. 1944nA zatAd yaH 6 / 4 / 145 // zata nAma che attamAM jenA evA kizu samAsa, ad artha sudhInA arthamAM (dU.. 6-4-177) vikalpathI ja pratyaya thAya che. tApyAM zatApyAM zrItam A arthamAM dizata nAmane A sUtrathI ja pratyaya. "avaLuM x68 thI anya ka no lopa vagere kArya thavAthI karAya Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ja pratyaya na thAya tyAre sahyA4130 thI 4 pratyaya. teno nAca0 6-4-14' thI pitu lopa vagere 298 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArya thavAthI kirAtamu Avo prayoga thAya che. artha- basothI kharIdeluM. zANAt 64146 // zALa nAma che anamAM jenA evA ki samAsane ahad bartha sudhInA (phU. naM. -4-177) arthamAM vikalpathI ya pratyaya thAya che. vyaMma zALa zrItam A arthamAM pazvazAkhA nAmane A sUtrathI ya pratyaya. va. 468 thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI pazvAkhyam Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ja pratyaya na thAya tyAre "mUtye: dU-4910" thI [ pratyayaM ane nAca0 dra-4-14 thI 6Lu pratyayano pitu lopa vagere kArya thavAthI pUgyazAnuM Avo prayoga thAya che. artha : pAMca zANa (4mAsA) thI kharIdeluM. II94ddA vinyAdeANa vA 6 / 4 / 17 // .. di ane tri nAma che pUrvamAM jeno evo zALA zabda che antamAM jenA evA didhu samAsane ahiMdu artha sudhInA (dU.. 6-4-177) arthamAM vikalpathI ane lakhyuM pratyaya thAya che. prApya zAkhApyAM zautam ane trima zALaH hItam A arthamAM kizAna ane trizA nAmane A sUtrathI ja ane gaLu pratyaya. kanu pratyayanI pUrva ki ane tri nA rUne "0i - - 4-9" thI vRddhi che Adeza. "varSe bhra-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI dizAma, vaizALa; trizA ane traNAnuM Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ja ane [ pratyaya na thAya tyAre "mU0 6-4-10 thI [ pratyaya. teno nA 6-4-14 thI pit lupu vagere kArya thavAthI dizAnuM ane vizALa Avo prayoga thAya che. arthakramazaH be zANAthI kharIdeluM. traNa zANAthI kharIdeluM. sUtramAM : 299 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA padanuM upAdAna AgaLanA sUtramAM vA nI anuvRttinI vyAvRtti mATe che.. ||147|| paLamAtamAAlu yaH 6|4|148] paLa pAva ane mApa nAma che antamAM jenA evA viSNu samAsane arha artha sudhInA ( sU.naM. 6-4-177 ) arthamAM ya pratyaya thAya che. kAmyAM paNAbhyAm, dvAbhyAM pAdAbhyAm adhyardhena mASeNa vA krItam arthamA dvipaLa dvipAva ane adhvardhamASa nAmane A sUtrathI ya pratyaya. 'navarSe 74-68' thI anya jhU no lopa vagere kArya thavAthI digyam divAgham ane badhdhardhamAghyam Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- be paNa ( paisA ) thI kharIdeluM. be pAda ( pAvalI) thI kharIdeluM. doDha mAsAthI kharIdeluM . II148] vArI - jALImyA, vuM |4|146thI hArI ane jALI nAma che antamAM jenA evA viSNu samAsane tema ja kevala hArI ane jALI nAmane arhad artha sudhInA ( sU.naM. 6/4/177) arthamAM v (ja) pratyaya thAya che. dAmyAM vArIbhyAm, kAmyAM jALIyAnuM, hAryA, AkhyA vA zrItam A arthamAM dilArI, dvijALI, hArI ane jALI nAmane pU () pratyaya vagere kArya thavAthI jillArIm divALInuM lArIm ane jALIm Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- be khArIthI kharIdeluM. be kAkaNIthI kharIdeluM. khArIthI (512 zera) kharIdeluM. kAkaNI (1/4 mAsA) thI kharIdeluM. / / 141|| mUtyuH rIte 6|4|110nI tRtIyAnta mUlyavAcaka nAmane krItArthamAM phaLyu (pha) vagere pratyaya thAya 300 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. pratyena zItanuM A arthamAM prastha nAmane A sUtrathI pratyaya : 4-9 thI A svara ane vRddhi sA Adeza. "varSe 7-4-68 thI anya ka no lopa vagere kArya thavAthI sthim Avo prayoga thAya che. artha- cAra kuDavathI kharIdeluM. trizatA zrItam A arthamAM trizat nAmane 'triza60 6-4-122 thI Dava (1) pratyaya. "hityanca, 2-1-014 thI anya 1,no lopa vagere kArya thavAthI zin Avo prayoga thAya che. artha- trIzathI kharIdeluM. 1910 tasya vApe 6 / 151 // pazyanta nAmane rAja (4teDamina) arthamAM | vagere pratyaya thAya che. prathasya vA: A arthamAM prastha nAmane A sUtrathI phaLa (ka) pratyaya. kR0 7-4-1' thI Adya svara ane vRddhi nA Adeza. "avaLe. - 4-68 thI anya 3 no lopa ... vagere kArya thavAthI prastham Avo prayoga thAya che. vArtA vApa: A arthamAM lArI nAmane 'vArI. 6-4-142' nI sahAyathI A sUtrathI lU (%) pratyayAdi kArya thavAthI vArI Avo prayoga thAya che. artha kramazaH prastha pramANa dhAnya vAvI zakAya evuM khetara. khArI pramANa dhAnya vAvI zakAya evuM khetara. II949 - vAta-pitta-blekha-nipAtAmana zopane dArA jayanta vAta pitta zlekha ane nipAta nAmane zamana ane kopana arthamAM [ pratyaya thAya che. vAta pittasya kharca nipAtaca vA, manam zepanam vA A arthamAM vAta pitta zlekha ane nipAta nAmane A sUtrathI [ pratyaya. vR0i -4-1' thI Adya svara 3 ane 4 ne vRddhi je Adeza temaja A svara mAM ne vRddhi A Adeza. "sava 7- -68 thI anya 1 no lopa vagere kArya thavathI vAtivanuM nivem * 301 - Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khrim ane sAnitinuM Avo prayoga thAya che. artha kramazaH vAtane zamAvanAra athavA vadhAranAra. pittane zamAvanAra athavA vadhAranAra. zleSmane zamAvanAra athavA vadhAranAra, sanipAtane zamAvanAra athavA vadhAranAra. 95rA, heto saMyogotyAre dA471NA saMyoga (sambandha) ane utpAta (BTnAM zubhAzubhUvo mahAbhUtapariNAma.) svarUpa hetu hoya to te hetvarthamAM pazyanta nAmane yathAvihita phaLa vagere pratyaya thAya che. zatAya hetuM. A arthamAM zata nAmane 'zatA(0 dU4-131" nI sahAyathI ja ane rU pratyaya. va. 7-4-68 thI anya mAM no lopa vagere kArya thavAthI tyA, zaktio vAtRyo: Avo prayoga thAya che. artha-so rUpiyA vagere bhegA thavAnuM kAraNa ghatAno yoga che. somaprahAya hetu A arthamAM sopagrahaNa nAmane A sUtrathI rU| (4) pratyaya. zo ne "vR0i -4-1' thI vRddhi thI Adeza vagere kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI samagra bhUmiw5: Avo prayoga thAya che. artha- candragrahaNanuM kAraNa bhUkama. I9jarUA. ' putrAd yeyau 6 / 4 / 154 // saMyoga ane utpAta svarUpa hetvarthamAM pazyanta putra nAmane 4 ane pratyaya thAya che. putrI hetuH A arthamAM putra nAmane ane 4 pratyaya. 'sava -4-68 thI anya ma no lopa vagere kArya thavAthI putra ane putrI: Avo prayoga thAya che. artha- putrano hetubhUta saMyoga. I914 30ra Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * dvisvara- brahmavarcasAd yo'saGkhyA-parimANA'zvAdeH 6 / 4 / 155 // sakhyAvAcaka nAma parimANavAcaka nAma ane zvAHi gaNapAThamAMnAM azva vagere nAmane choDIne anya be svaravALA tathA jhUmavardhata A pazyanta nAmane saMyoga ane utpAta svarUpa hetvarthamAM ja pratyaya thAya che. ghanaya varvasAya vA detu. A arthamAM dvisvarI ghana nAmane tathA varjita nAmane A sUtrathI ja pratyaya. "va. 7-4-68 thI anya no lopa vagere kArya thavAthI ghara ane draviryastha: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- dhanano hetu. brahmacaryano hetu saMyoga athavA utpAta. sADyAdi varnana ?i= A sUtrathI upara jaNAvyA mujaba divarI paNa saMkhyAvAcaka parimANavAcaka ane sthAne gaNapAThamAMnAM nAmane saMyoga ane utpAta svarUpa hetvarthamAM ya pratyaya thato nathI. tethI pRthvInAM prazya azvastha vA hetuH saMyoga utpAto vA A arthamAM sakhyAvAcaka pazvanuM parimANavAcaka prastha ane azvAdi gaNapAThamAMnAM azva nAmane A sUtrathI ya pratyaya thato nathI. paratu "sadhyA 6-4-rU0 nI sahAyathI nAmane temaja prastha ane azva nAmane anukrame hatI saMyogovAne -415rU' thI 4 temaja " pratyaya. nAno ra-9-89' thI paDyUna nAmanA anya 7 no lopa. "vR0i 7-4-1' thI prastha ane azva nAmanA Adya svara 3 ne vidhi nA Adeza ane "sava. 7-4-68' thI anya no lopa vagere kArya thavAthI pUchyuM: sthi: ane zvA: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH pAMcano hetu. prastha parimANano hetu. azvano hetusaMyoga athavA utpAta. 916I pRthivI-pUrIza-jAtozvA do do pazyanta pRthivI ane sarvapUmi nAmane phaeNza temaja jJAta (prasiddha) arthamAM ane saMyoga athavA utpAta svarUpa hetvarthamAM lAgu pratyaya thAya che. 303 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthivyAH sarvabhUme rvA, Izo jJAtaH saMyogotpAtarUpo hetu rvA // arthama pRthivI ane sarvabhUmi nAmane A sUtrathI Rg (ga) pratyaya. 'vRddhi:074-1' thI Adya svara ne vRddhi Ar Adeza. 'anuzati0 7-4-20' thI sarvabhUmi nAmanA baMnne padanA Agha svara jJa ane OM ne vRddhi jJa ane bI Adeza. 'jhavarSe 7-4-68' thI anya rM ane rU no lopa vagere kArya thavAthI pArthiva: sArvabhauma zo jJAta: saMyogotpAtarUpo hetu aaN Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- pRthvIno svAmI, jJAta athavA saMyoga ke utpAta svarUpa hetu. samagra bhUmino svAmI, jJAta athavA saMyoga ke utpAta svarUpa 3. 1194811 loka-sarvalokAjjJAte 6 / 4 / 157 // Sadyanta zeTha ane sarvo nAmane jJAta arthamAM yathAvihita phaL pratyaya thAya che. hosya sarvotva vA jJAtaH A arthamAM hoLa ane sarvo nAmane A sUtrathI phaL pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Adyasvara lo ne vRddhi bau Adeza. 'anuza0 7-4-20' thI sarvo nAmanA baMnne padanA Adyasvara Ja ane lo ne vRddhi gA ane bau Adeza. 'jhavan0 74-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI drauHi ane sArvI:i Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- lokamAM prasiddha. sarva lokamAM prasiddha. II9I tadatrA'smai vA vRddhyAya-lAbhopadA-zulkaM deyam 6 / 4 / 158 // prathamAnta padano artha, deyabhUta vRddhi ( vyAja ), Aya ( ka2 ), lAbha ( napho ), upadA ( lAMca ) ane zulka ( TaeNksa ) hoya to prathamAnta nAmane saptamInA arthamAM athavA caturthInA arthamAM yathAvihita phaL vagere pratyaya thAya che. vRddhi: ( adhamarponottamaryAya zrRhItadhanAtioi ayam )- paDvA'bhin 304 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zare vRdhiH A arthamAM "saMdhyA. 4-730' nI sahAyathI pazvanuM nAmane A sUtrathI ja pratyaya. "nAno ra-9-89' thI anya 7 no lopa vagere kArya thavAthI pUgyavaM zatam Avo prayoga thAya che. jemAM pAMca rUpiyA ApavAnuM vyAja che evA so rUpiyA. bAyaDa, (mahipu svAmigrAhyo mA gAyaH)- gvAmina ne sAyaH A arthamAM gvana nAmane upara jaNAvyA mujaba A sUtrathI 4 pratyayAdi kArya thavAthI paththo grAma: Avo prayoga thAya che. artha- jemAM pAMca rUpiyA kara ApavAno che te gAma. ama:(vinAmupAvAnaM mUlyanirie prAtaM dravyam)- gvAminuM re ama: A arthamAM upara jaNAvyA mujaba paSyanuM nAmane A sUtrathI 4 pratyaya vagere kArya thavAthI pUchyuM: para: Avo prayoga thAya che. artha- pAMca rUpiyA napho ApavAno che jemAM evo paTa. 3pavA-(3ovaH ; nyUH ; DoTa ti thAvat )- gvAsmina vyavahAre 3pa A arthamAM gvina nAmane upara jaNAvyA mujaba A sUtrathI vakra pratyaya vagere kArya thavAthI paththo vyavahAra: Avo prayoga thAya che. artha- pAMca rUpiyA lAMca apAI che jemAM evo vyavahAra. zu (vaLanAM rakSAnirvezo rAmApa: zukjhama)- gvAzmina te mu A arthamAM upara jaNAvyA mujaba puSya nAmane A sUtrathI . pratyaya vagere kArya thavAthI pUchyuM zatam Avo prayoga thAya che. artha-pAMca rUpiyA Tekasa (jakAta) ApavAno che. jemAM evA so rUpiyA. evaM zatyam zatikam bhAvI 4 zata zatamasmin vRddhirAyo lAbha upadA zunthama vA A arthamAM zata nAmane 'zatA 6-4-rUjha' nI sahAyathI A sUtrathI ya ane pha% pratyayAdi kArya thavAthI zatyam ane tim (jAo phU.na. dra-4-1rU9) Avo prayoga thAya che. artha-so rUpiyA jemAM vyAja kara napho lAMca athavA Tekasa che te hajAra, grAma, vastra, vyavahAra athavA hajAra. (upara jaNAvyA mujaba pagyAma retaya vRdhirAyo jAma 3pavI zukyuM vA ya A pramANe caturthyarthamAM paNa pazyana nAmane pratyaya vagere kArya thavAthI pUgyo revatta: Avo prayoga thAya che. artha-pAMca rUpiyA vyAja, kara, napho, lAMca athavA TaeNkasa bIjA pAsethI levAno che jene te 305 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadatta.) I // 18 // pUrbADarvAti 6/4|11|| prathamAnta padArtha deyabhUta vRddhi Aya lAbha upadA athavA zulka (jIo sU. naM. 6-4-198) hoya to prathamAnta-pUraNapratyayAnta nAmane ane gartha nAmane saptamyarthamAM athavA caturthInA arthamAM jJa pratyaya thAya che. dvitIyam arthaM vA'smin asmai vA; vRddhirAyo lAbha upadA zulkaM vA deyam A arthamAM pUraNapratyayAnta dvitIya nAmane ane garva nAmane A sUtrathI phaLa pratyaya. 'ava''0 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI ditIviSThaH ane garviSThaH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH dvitIyabhAga jemAM vyAja, kara, napho, lAMca athavA TaeNksa ApavAno che te (zatAdi) athavA dvitIya bhAga vyAjAdi rUpe bIjAnI pAsethI levAno che jene te (devadattAdi). ATha AnA ApavAnA che vyAjAdi rUpe jemAM athavamAM jene te (zatAdi athavA devadattAdi). II9(1|| bhAvAt yeno 6|4|160nI prathamAnta padArtha deyabhUta vyAja Aya lAbha upadA athavA zulka hoya to prathamAnta mALa nAmane saptamI athavA caturthInA arthamAM (juo pU. naM. 6-4-198) ya ane hra pratyaya thAya che. moDaminaai vA leva vRAiyo Ama upavA zu vA A arthamAM maLa nAmane A sUtrathI ya ane hra pratyaya. 'varSe0 7-4-68' thI anya 1 no lopa vagere kArya thavAthI mAnya: ane mAziH Avo prayoga thAya che. artha-bhAga (ATha AnA), vyAja ka2 napho lAMca athavA TaeNksa ApavAno che jemAM athavA jene te (zatAdi athavA devadAdi). 160 // 306 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taM pati roLA nA dAdA dvitIyAna droNa nAmane pati arthamAM vikalpathI san () pratyaya. thAya che. dro pati A arthamAM Drona nAmane A sUtrathI 6 () pratyaya. vikalpapakSamAM A sUtrathI san pratyaya na thAya tyAre "6-4-1" nI sahAyathI [ pratyaya. ubhayatra vRghi0 -4-9 thI Adya svara cho ne vRddhi mI Adeza. "sava7-4-68' thI anya mAM no lopa.strIliMgamAM "page ra-4-20" thI kI pratyaya vagere kArya thavAthI DhILI ane trIjI thI Avo prayoga thAya che. artha-droNa (10 zera) pramANa anAja rAMdhanArI sthAlI. 19chA sambhavadavaharatozca 6 / 1162 // dvitIyAta nAmane pati, samati (lavati) ane vidyAti arthamAM rUnuM vagere pratyaya thAya che. AdhAra, Adheyane svapramANanA atireka vinA (potAmAM samAya e rIte) je dhAraNa kare che tene samaya kahevAya che, ane pramANanA atirekathI paNa je dhAraNa kare che tene vahAra kahevAya che. prastha samiti gavAti pati vA A arthamAM pratha nAmane A sUtrathI [ pratyaya. Adya svara mAM ne vR0i -4-1' thI vRddhi nA Adeza. va. 7-4-68' thI attva sa no lopa.sthi nAmane maLaze. ra-4-20" thI kI pratyaya vagere kArya thavAthI zI thANI Avo prayoga thAya che. artha- potAnI apekSAe nyUna pramANavAlA prastha pramANa dhAnyane dhAraNa karanArI thALI. potAnI apekSAe adhika pramANavAlA prasthapramANa dhAnyane dhAraNa karanArI thALI. prastha pramANa dhAnyane rAMdhanArI thALI. sUtrastha ' pada samuccayArthaka hovAthI AgaLanA sUtromAM prati vagere traNa arthanI anuvRtti che. ll16rI. 307 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtrA SS citA''DhakAdIno vA 6 / 4 / 163 // dvitIyAna pAtra bAvita ane grAnDa nAmane ( A parimANavizeSavAcaka nAmane ) bhavati vyavahati ane pati arthamAM (jIo sU.naM.6-4163) vikalpathI nA pratyaya thAya che. pAtramAvitamALavA sammati avahati pati vA A arthamAM pAtra gAvita ane grAnDa nAmane A sUtrathI na pratyaya. 'varSo0 7-4-68' thI anya 6 no lopa. strIliMgamAM 'At 2-4-18' thI gAvu pratyayAdi kArya thavAthI pAtrILA gAvitInA ane' ALInA Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI nA pratyaya na thAya tyAre 'sambhavava0 6-4-162' nI sahAyathI g pratyayAdi kArya thavAthI (juo pU.naM. 6-4-162) pAtriI vitiLI ane bALiI Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- pAtrapramANa (8 zera)dhAnya- avagrahaNa karanArI, avaharaNa karanArI athavA rAMdhanArI thALI. Acita pramANa (200 tolA) dhAnya- avagrahaNa karanArI avaharaNa karanArI athavA rAMdhanArI thALI. ADhaka pramANa (cAra prastha) dhAnya- avagrahaNa karanArI, avaharaNa karanArI athavA rAMdhanArI thALI. (artha mATe jAo tU.naM. 6-4162) 163 // dviorIne vA 6 / 4 / 164 // pAtra bAvita ane gADha nAma che antamAM jenA evA dvitIyAnta tripu samAsane sambhavati (avaiAti) avahati ane pati arthamAM vikalpathI nA ane rUT pratyaya thAya che. A {na ane rUr (va) pratyayano 'banAnya0 6-4-141' thI plur (lopa) thato nathI. kAraNa ke A sUtrathI ke vihita na ane rUr pratyayano lopa karavo hota to tenuM vidhAna karavAnI AvazyakatA ja na raheta. ke pAtre, dAvAvitI dvAvALI vA sammati, avahati, pati vA A arthamAM dipAtra pAvita ane vALa nAmane A 308 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrathI . ane pratyaya. lavarSe 7-4-68 thI anya no lopa. kipAtrI, yAvitIna ane yohavI nAmane strIliMgamAM 'zAt ra-4108' thI bApu (bA) pratyaya. dvipatri, ritivara ane yAvi nAmane strIliMgamAM lage ra-4-20" thI kI pratyaya ... vagere kArya thavAthI dvipAtrINA dvipAtrikI; yAcitInA yAcitikI bhane. yADhakInA yAdavichI Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI na athavA rU pratyaya na thAya tyAre " va60 6-4-1dara' thI pha2ju pratyaya. nAca0 6-4-14' thI [ pratyayano plam (pi lopa) dipAtra ane (vADhi nAmane "mANa -4-rarU thI kI pratyaya; ane yAvita nAmane upara jaNAvyA mujaba (phU. naM. 2-4-23 thI tene kI pratyayano niSedha hovAthI) bApu pratyaya vagere kArya thavAthI kipAtrI yAvitA ane yAdI Avo prayoga thAya che. artha kramazaH be pAtra pramANa dhAnya avagrahaNa karanArI, apaharaNa karanArI, athavA rAMdhanArI. be Acita pramANa dhAnya avagrahaNa karanArI, apaharaNa karanArI athavA rAMdhanArI. be ADhaka pramANa dhAnya avagrahaNa karanArI apaharaNa karanArI, athavA rAMdhanArI. (artha mATe dU.. 6-4-1dra jAo). If964mAM kulijAd vA lum ca 6 / 4 / 165 // . parimANavizeSavAcaka jhina nAma che attamAM jenA evA dvitIyAna dinuM samAsane sampati viharati ane pati arthamAM vikalpathI na ane pha pratyaya thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ane rU pratyaya na thAya tyAre vikalpapakSamAM vihita [ pratyayano vikalpathI lupu thAya che. te kRSei sampati vaharati pati vA A arthamAM Dijhina nAmane A sUtrathI ane pha (pha) pratyaya. vaLuM, 7-4-68' thI anya sa no lopa. phijhinIna nAmane sAta ra-4-18' thI bApu pratyaya. lithuniva nAmane lAge ra-4-ra0" thI kI pratyaya vagere kArya thavAthI kisinInA 309 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane dinI Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI ane pharza pratyaya na thAya tyAre sava60 dra-4-1dra' thI rU pratyaya. A sUtrathI vaghu pratyayano lopa vagere kArya thavAthI kiSTina: (strIlignamAM mA0i ra-4-rarU' thI phI pratyayAdi kArya thavAthI kiSTinI) Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM rU pratyayano A sUtrathI lupu nA thAya tyAre vRdhi.0 7-4-1' thI Adyasvara rU ne vRddhi che Adeza. "sava 4-68 thI anya ka no lopa lAge. ra-4-ra0deg thI kI pratyaya vagere , kArya thavAthI dvijinivI Avo prayoga thAya che. artha- be kulija pramANa dhAnya- avagrahaNa karanArI (karanAra) avataraNa karanArI (karanAra) athavA rAMdhanArI (rAMdhanAra). //06. vaMzAde bhArAddharad- vahadAvahattu 6 / 4 / 166 // vaMzAvi gaNapAThamAMnAM vaMza vagere nAmathI paramAM rahelo bhAra zabda che antamAM jenA evA dvitIyAnta nAmane hAti vadati ane sAvati arthamAM yathAvihita | vagere pratyaya thAya che. vaMzamAranuM kuTamAM vA hAti (rezAnta prApathati), vahRti (kSiNa bhArata), lAvati (pAti) vA A arthamAM vaMzamA ane mArA nAmane A sUtrathI rU| (w) pratyaya. "vRddhi:7-4-1' thI Adyasvara ane 3ne vRddhi sA ane zrI Adeza. lavarSe 7-4-68 thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI vAMzamA ane zrITamAvi: Avo prayoga thAya che. artha kramaza-vAMsano bhAro anyatra laI janAra, upara upADIne mAthe vahana karanAra athavA grahaNa karanAra, kuTa (tRNavizeSa) no bhAro anyatra laI janAra; upara upADIne mAthe vahana karanAra athavA grahaNa karanAra. "dvitIyAnta bhArabhUta vaMzAve gaNapAThamAMnAM vaMzAri nAmane dati vahati ane vidati arthamAM | vagere pratyaya thAya che."- Avo paNa artha A sUtrano karyo che. jethI mArabhUta vaMzAnu kurAnuM vA 4ti vahati gavati vA A arthamAM | 310 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyayAdi kArya upara jaNAvyA mujaba thavAthI vAMzira, hrauTivjha: Avo prayoga thAya che. II9dddI dravya- vasnAt m 6/4|167nA dvitIyAnta dravya ane vahna nAmane harati vRti ane bAvati arthamAM kramaMzaH hra ane rU pratyaya thAya che. dravya vastuM vA harati vati AvAta vA A arthamAM A sUtrathI dravya nAmane ja pratyaya ane vahna nAmane pratyaya. 'JavarSe0 7-4-68' thI anya 1 no lopa vagere kArya thavAthI dravya: ane vRtti: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- dravyane anyatra lai janAra; mAthe vahana karanAra, athavA grahaNa karanAra. vastrane anyatra lai janA2, mAthe vahana karanAra; athavA grahaNa karanAra. 167 // so'sya bhRti - vasnAMzam 6 / 4 / 168 // prathamAnta padArtha smRti(pagAra) va- (mUlya) ane vaMza (bhAga) hoya to prathamAnta nAmane SaThyarthamAM yathAvihita rUr vagere pratyaya thAya che. gvADaNya smRti vattamaMzA vA A arthamAM pazcana nAmane 'saphLA0 6-41rU0' nI sahAyathI A sUtrathI ru pratyaya. 'nAno. 2-1-11' thI anya maiM no lopa vagere kArya thavAthI paLva: vartat vo prAmo vA Avo prayoga thAya che. artha- pAMca (rUpiyA) pagAra che jeno evo nokara. pAMca (rUpiyA) mUlya che jenuM evuM vastra. pAMca bhAga che jenA evuM gAma. AvI ja rIte sahax mRti vRkttamaMzo vA DakSya A arthamAM A sUtrathI sadna nAmane 'tahaklR0 6-4-136' nI sahAyathI gap pratyayAdi kArya (jAo pU.naM. 6-4-136) thavAthI sAhastra: Avo prayoga thAya che. artha- hajAranA pagAravALo; hajAranA mUlyavALo athavA hajAra bhAgavALo. II168 / / 311 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnam 6 / 4 / 169 // prathamAnta padArtha mAna hoya to prathamAna nAmane pArthamAM yathAvihita [ vagere pratyaya thAya che. droLaH vArI vA manamaNya A arthamAM A sUtrathI drona nAmane phaLa pratyaya ane lArI nAmane 'gii jhALI. du-4142' nI sahAyathI A sUtrathI lU pratyaya. vR0i -40 thI Adyasvara zo ne vRddhi zrI Adeza. "sava. 7-4-68 thI anya 4 no lopa vagere kArya thavAthI trIjA ane rIvA Avo prayoga thAya che. artha kramaza- dazazera dhAnyAdino rAzi. 51ra zera dhAnyAdino rAzi. 16 - jIvitasya san 6 / 4 / 170 // jIvita mAna(AyuSyamAnavAcaka prathamAna.nAmane SayarthamAM yathAvihita [ (pha) vagere pratyaya thAya che, ane te sat che arthAt teno nA 6-4-141' thI lopa (g) thato nathI. SaSTI nItimAnamaca A. arthamAM tiSaSTi nAmane A sUtrathI ja pratyaya ane upara jaNAvyA mujaba tenA lopano niSedha. "mAnava, 4-6 thI uSTi nA Adyasvara mAM ne vRddhi nA Adeza anya rU no va. 7-4-68 thI lopa vagere kArya thavAthI dhiSaSTio nA Avo prayoga thAya che. artha-bAsaTha varSano puruSa. Il9901 tamArA sAMpajUra- dAdle prathamAnta padArtha mAna hoya to prathamAna sakhyAvAcaka nAmane saMgha sUtra ane pATha svarUpa paddhayarthamAM yathAvihita vagere pratyaya thAya che. paJca (gAvo) mAnamasya saGghasya (prANinAM samUhaH saGghaH); aSTAvadhyAyA mAnamaya sUtra (sUtra zAstrI ) ane sapTI (pALi vArA) manamaya 312 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paThastha (porabItiradhyayana) A arthamAM A sUtrathI pazvana ane kaSTanuM nAmane ' 0 -4-1rU' nI sahAyathI 4 pratyaya. "nAno no -- 69' thI anya no lopa vagere kArya thavAthI pUchyuM: sa; sapTarja paNanIya sUtram ane aSTava: pATha: Avo prayoga thAya che. artha kramaza - pAMca gAya vagereno samudAya. ATha adhyAyavALuM pANinI vyAkaraNa. ATha vAra bhaNavuM. lly72aa. nAni jAu7ro. mAnArthaka prathamAnta sakhyAvAcaka nAmane; taddhita pratyayAna koInuM nAma hoya to SaDyarthamAM yathAvihita rU| vagere pratyaya thAya che. greti saMdhyA mAnameSAnuM A arthamAM A sUtrathI pazvana nAmane pratyayAdi (jAo tU.. 6-4-172) kArya thavAthI pUchyuM: zakuna : Avo prayoga thAya che. artha-ghaniSThAdi pAMca nakSatrono samudAya.II9charA viMzatyAdayaH 6 / 4 / 173 // taddhita pratyayAna koInuM nAma hoya to, prathamAnta padArtha mAna hoya tyAre prathamAnta sakhyAvAcaka nAmane SaDyarthamAM te te pratyaya karIne viMzati vagere nAmonuM nipAtana karAya che. A razatI mAnameSAr ane trayo zato mAnaSiAnuM A arthamAM di nAmane A sUtrathI zakti pratyaya ane di nAmane hiM Adeza temaja tri nAmane zat pratyaya; ane tri ne ai Adeza... vagere kArya thavAthI viMzatiH ane trizat Avo prayoga thAya che. artha kramaza-vIza. trIza. I97rUA. 313 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ za-cAtvAriMzam 6 / 4 / 174 // tati pratyayAna koInuM nAma hoya to mAnArthaka prathamAna triza ane vAri nAmane padyarthamAM phaLa (ST) pratyayanuM nipAtana karAya che. trizat vazi6 gADAyA mAnam praNam A arthamAM trizat ane varit nAmane A sUtrathI 3 pratyaya. "Diyanya ra--104' thI anya sata no lopa. 0i -4-1' thI Adya svara rU tathA sa ne vRddhi che tathA A Adeza... vagere kArya thavAthI zani rAzine vANini Avo prayoga thAya che. artha kramazaraiza nAmanA brAhmaNa nAmanA graMtho. cAtAriza nAmanA brAhmaNa nAmanA granyo. If974 paJcad-dazada-barge vA 6 / 4 / 17 // prathamAnta padArtha mAna hoya to prathamAna panuM ane zat nAmane SaNyartha varga arthamAM vikalpathI tu pratyayanuM nipAtana karAya che. paDyuM haze vA mAnamasya vaca A arthamAM prazya ane zat nAmane A sUtrathI tuM, (17) pratyaya. "hityajya ra-1-104 thI anya kanu no lopa vagere kArya thavAthI pazvata ane zat va Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI kahyuM pratyaya na thAya tyAre saMdhyA da-4-730' nI sahAyathI mAnam -4-162' thI ja pratyaya. nAno ra-1-29' thI anya no lopa vagere kArya thavAthI pUchyuM. ane kazo va: Avo prayoga thAya che . artha kramaza pAMcano samudAya dazano samudAya. II994I stome DaT 6 / 4 / 176 // prathamAnta padArtha mAna hoya to prathamAna sakhyAvAcaka nAmane stoma svarUpa payarthamAM dur (7) pratyaya thAya che. viMzatinAca tama0 A 314 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthamAM viMzati nAmane A sUtrathI pratyaya. " viMga -4-67 thI ti no lopa. va. 7-4-68' thI anya no lopa vagere kArya thavAthI viMzaH to: Avo prayoga thAya che. artha-vIsano stoma (RcAdino samudAya). II97ddA tamarhati 6 / 4 / 177 // " dvitIyAta nAmane gati arthamAM yathAvihita | vagere pratyaya thAya che. viSe sadaa vADadati A arthamAM viSa nAmane A sUtrathI vadhu pratyaya; ane sadA nAmane 'dava dU-4-36 nI sahAyathI A sUtrathI san (4) pratyaya. 'varSe -4-68' thI anya no lopa. vRdhi:0 -4-9 thI Adyasvara 3 ane 4 ne vRddhi che ane mA Adeza vagere kArya thavAthI vaNika ane sAhaji: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH viSane yogya. hajAra rUpiyAne yogya. YI977nA - daNDAde yaH 64178 // kuSkari gaNapAThamAMnAM dvitIyAna 36 vagere nAmane gati arthamAM ja pratyaya thAya che. lagDamartha vADaIti A arthamAM A sUtrathI ravuM ane nAmane ya pratyaya. "mavarSe 7-4-68' thI anya sa no lopa vagere kArya thavAthI byu: ane artha: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- daMDane yogya. dhanane yogya. 178. 417RI dvitIyAnta yajJa nAmane gati arthamAM ya pratyaya thAya che. yajJamati A arthamAM yajJa nAmane A sUtrathI rUtha pratyaya. vaLe-4-68 thI anya 4 no lopa vagere kArya thavAthI yajJayo deza: Avo prayoga thAya che. artha- yajJa karavA mATe yogya deza. I972I. 315. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtrAnuM tau hrI4|180thI dvitIyAnta pAtra nAmane arhati arthamAM ya ane Dva pratyaya thAya che. pAtramaeti A arthamAM pAtra nAmane A sUtrathI ya ane Dva pratyaya. 'bavarte 7-4-68' thI anya 6 no lopa vagere kArya thavAthI pAcaH ane triya: Avo prayoga thAya che. artha- pAtra mATe yogya. ||180nI rakSiLA-tafAra- sAchIviAvIyo|4|181 dvitIyAnta rakSiLA DAra ane sthA.Ivita nAmane ati arthamAM va ane 7 pratyaya thAya che. rakSiLAM DAAM sthAIvibhuM vADadghati A arthamAM rakSiLA DAra ane sthAchIvicha nAmane A sUtrathI vaeN ane ya pratyaya. 'varSe0 7-4-68' thI anya Ja tathA ga no lopa vagere kArya thavAthI dAkSiNIyo dAkSiNyo guruH; kaDaGgarIyaH kaDaGgaryo gauH aneM sthAlIbilIyAH sthAnIvijyAstanuA: Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-dakSiNA mATe yogya guru. kagara (anAjanA photarA; maga vagerenI zIMga; athavA sUkuM ghAsa) mATe yogya baLada. sthAlIbila (tapelI vagereno aMdarano bhAga) mATe yogya (arthAt temAM rAMdhavAdi mATe yogya) cokhA. II181|| chevAre nityanuM 6 / 4 / 182 chevAvi gaNapAThamAMnAM chedra vagere dvitIyAnta nAmane niyamarhuti arthamAM yathAvihita N vagere pratyaya thAya che. chevuM jevuM vA nimarhuti A arthamAM cheH ane meva nAmane A sUtrathI kh pratyaya. 'vRddhiH0 7-4-1' thI Adyasvara 6 ne vRddhi hai Adeza. 'avaLaeN0 7-4-68' thI anya jJa no lopa vagere kArya thavAthI daivi ane naiSThiH Avo prayoga thAya che. artha kramazaH-sadaiva chedavA yogya. sadaiva bhedavA yogya. 182 // virAgAd viraGgazca 6 |4|183 // dvitIyAnta virALa nAmane nityamarhuti arthamAM yathAvihita phaL pratyaya 316 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. ane tyAre vizA nAmane vira Adeza thAya che. virA niyAmati A arthamAM virA nAmane A sUtrathI " pratyaya ane virA nAmane viraphula Adeza. "dhi.0 7-4-1' thI Adyasvara Tu ne vRddhi che Adeza. va. 7-4-68' thI anya 3 no lopa vagere kArya thavAthI tithi : Avo prayoga thAya che. artha- sadaiva virAgane yogya. //98rUA. zIrSacchedAd yo vA 6 / 4 / 184 // dvitIyAnta zIrvacchedra nAmane niyamaIti A arthamAM vikalpathI ya pratyaya thAya che. zIrSachedaM niyamaeti A arthamAM zIrvaccheda nAmane A sUtrathI ja pratyaya. "vaLe4-68 thI anya 1 no lopa vagere kArya thavAthI zIrvacchedyaH Avo prayoga thAya che. vikalpapakSamAM A sUtrathI 3 pratyaya na thAya tyAre " 6-4-1" nI sahAyathI [ pratyaya. "vRdidha:0 -4-1' thI Adyasvara chuM ne vRddhi che Adeza vagere kArya thavAthI zarvacchevikAra. Avo prayoga thAya che. artha- sadaiva ziraccheda karavA yogya-cora. ll184 zArIna- zrIna-ssrtinI dAjhA TakA " dvitIyAnta zAkavezana, jhUSapraveza ane RtvinuM ( athavA Rtvi va) nAmane gati arthamAM naga () pratyayAdi kArya karavA dvArA zALIna, jIpIna ane pArvinIna nAmanuM anukrame nipAtana karAya che. zAlApravezanam ; kUpapravezanam ; Rtvijam (Rtvikkarma ) vA'rhati mA arthamAM zAhIvezana, phUpavezana ane rvina (athavA Rtvi ) nAmane A sUtrathI nam pratyaya. sarvatra uttarapadano (pravezana, jarmana) lopa. "vidha0 -4-1' thI Adyasvara 5 ane ne vRddhi strI ane sAru Adeza. "sava -4-68' thI anya mA tathA 3 no lopa vagere kArya thavAthI zArIroDa pRSTha: ; jIvInaM vamavi ane garvinIno vanamAna Rvi vA Avo prayoga thAya che. artha kramazaH- zaramALa. pApakarma athavA laMgoTI. yajamAna (yajJa karanAra) athavA gora- purohita. II906I/ 317 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUrSi kAma vi! ItyAdi = siddharAja pRthvIne jItIne Ave che mATe tenuM svAgata karavA ); he kAmadhenu ! tuM potAnA chANanA pANIthI pRthvIne siMcana kara, he ratnAkare ! tame motIonA sAthiyA pU, he candra tuM pUrNa kaLaza thaI jAya ane te diggajo ! tame tamArI saraLa sUDhothI kalpavRkSanA pAMdaDAne laIne toraNo banAvo. iti zrIsiddhahemacandrazabdAnuzAsanalaghuvRttivivaraNe SaSThasyA'dhyAyasya vArya pAka rUti pIDA thAya che anamAnatibistAramanapAnatiSasAm vyAkhyAtamupakArAya candragusena dhoktA // (bhA. 6 nuM) zuddhipatraka pa.naM. pati . azuddha zuddha 14 nA ' 7 1 yA yo 6 ka 12 pAca 4 vA 218 nafaa e me 277 318 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ COOood REDONDB101001 SOYYYYY