________________
પ્રત્યયનો સ્ત્રીલિગને છોડીને અન્યત્ર લોપ થાય છે. તેથી ગોપવનસ્પ ગોત્રાપત્યાનિ અહીં ગોપવન નામને વિવારે૦ ૬-૧-૪૧' થી અગ્ પ્રત્યય. તેનો આ સૂત્રથી લોપ થતો નથી. જેથી આદ્યસ્વર ગૌ ને ‘વૃદ્ધિઃ૦ ૭૪-૧' થી વૃદ્ધિ બૌ આદેશ. અન્ય ગ નો ‘અવળૅ૦ ૭-૪-૬૮’ થી લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી ગૌપવનાઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- ગોપવનના ગોત્રાપત્યો. ગોપવન થી શ્યાપળ સુધીના નામો વિવિ ગણમાં પઠિત છે. ૧૨૬॥
कौण्डिन्याऽऽगस्त्ययोः कुण्डिनाऽगस्ती च ६।१।१२७||
હ્રૌન્ડિન્ય અને ગ્રાહ્ય શબ્દના બહુત્વવિશિષ્ટાર્થક ગોત્રાર્થક યગ્ અને અર્ પ્રત્યયનો; સ્ત્રીલિંગને છોડીને અન્યત્ર લુપ્-લોપ થાય છે; અને ત્યારે ન્ડિની નામને તથા બાહ્ય નામને ક્રમશઃ પ્લિન અને ગત્તિ આદેશ થાય છે. ન્ડિયા પોત્રાપત્યાનિ અને ગ્રાહ્યસ્ય નોત્રાડપાનિ આ અર્થમાં ‘વિ૦ ૬-૧-૪૨' થી વ્ડિની નામને યગ્ પ્રત્યય. અને ‘ઋષિ૦ ૬-૧-૬૬' થી ત્રાસ્ય નામને ગળ્ પ્રત્યય. તેનો આ સૂત્રથી લોપ અને šિની નામને પ્લિન આદેશ. તેમ જ ઊત્સ્ય નામને ઞપ્તિ આદેશ... વગેરે કાર્ય થવાથી વ્ડિનાઃ અને અસ્તય: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- કુણ્ડિનીના ગોત્રાપત્યો. અગસ્ત્યના ગોત્રાપત્યો. ૧૨ના
भृग्वङ्गिरस्कुत्स - वशिष्ठ- गोतमात्रेः ६।१।१२८||
મૃત્યુ અગિરસ્ ત વશિષ્ઠ ગૌતમ અને ત્રિ નામથી વિહિત જે બહુત્વવિશિષ્ટગોત્રાર્થક પ્રત્યય તદન્ત નામના પ્રત્યયનો સ્ત્રીલિંગને છોડીને અન્યત્ર લોપ થાય છે. મૂળો નોંત્રાપત્યાનિ, ગળતો ગોત્રાપાનિ;
૬૭
