________________
વાસ્તોબત્વમ્; અને વૃમેઘીયમ્ ગૃહમધ્યમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે, અર્થ ક્રમશઃઘાવાપૃથ્વી દેવસમ્બન્ધી. શુનાસીર દેવસમ્બન્ધી . અગ્નીષોમ દેવસમ્બન્ધી. મરુત્વદ્ દેવસંબન્ધી. વાસ્તોષ્પતિ દેવસમ્બન્ધી. ગૃહમેધ દેવસમ્બન્ધી.
1190611
वास्तु-पित्रुषसो यः ६।२।१०९॥
દેવતાર્થક પ્રથમાન્ત વાયુ ઋતુ પિતૃ અને ઉપસુ નામને ષષ્ટ્યર્થમાં ય પ્રત્યય થાય છે. વાયુ વૈવતાઽસ્થ; ઋતવો રેવતાઽસ્વ; પિતરો યેવતાઽસ્ય અને ઉષા રેવતાઽસ્ય આ અર્થમાં વાયુ ઋતુ પિતૃ અને હષર્ નામને આ સૂત્રથી ય પ્રત્યય. ‘અસ્વય૦ ૭-૪-૭૦’ થી અન્ય ૩ ને બવું આદેશ. ‘ઋતો૦ ૧-૨ર૬’ થી અન્ય ને ર્ આદેશ.... વગેરે કાર્ય થવાથી વાયવ્યમ્ ઋતવ્યનું પિશ્ચમ્ અને ૩ષસ્વમ્ આવો પ્રયોગ થાય, છે. અર્થ ક્રમશઃ- વાયુદેવતાસમ્બન્ધી. ૠતુદેવતાસમ્બન્ધી. પિતૃદેવતાસમ્બન્ધી. ઉષા (પ્રભાતનો અધિષ્ઠાયક દેવ) દેવતાસમ્બન્ધી. ૧૦૬||
महाराजप्रोष्ठपदादिकणू ६।२।११०॥
દેવતાર્થક પ્રથમાન્ત મહારાન અને પ્રોવલ નામને ષષ્ટ્યર્થમાં બ્ પ્રત્યય થાય છે. મહારાનો ફેવતાઽસ્ય અને પ્રોષ્ઠપવો તેવાઽક્ષ્ય આ અર્થમાં મહારાન અને પ્રોષ્ઠપવ નામને આ સૂત્રથી [ પ્રત્યય. ‘વૃદ્ધિ:૦ ૭-૪-૧’ થી આઘસ્વર ઞ અને ો ને વૃદ્ધિ જ્ઞ અને ગૌ આદેશ. ‘ઞવર્ષે૦ ૭-૪૬૮' થી અન્ય જ્ઞ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી માહારાનિષ્ઠ: અને પ્રૌષ્ઠવિષ્ઠ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- મહારાજ દેવસમ્બન્ધી. પ્રોષ્ઠપદ દેવસમ્બન્ધી. 99૦||
૧૨૮
