________________
ઉપજ્ઞાતે દારૂ/૧૧૧॥
તૃતીયાન્ત નામને ઉપજ્ઞાત અર્થમાં યથાવિહિત વગેરે પ્રત્યય થાય છે. બધા કરતાં પ્રથમ જાણવું અથવા કોઇના ઉપદેશ વિના જાણવું તેને ઉપજ્ઞાત કહેવાય છે. પાળિનેન (પાળિનિના વા) ૩૫જ્ઞાતમ્ આ અર્થમાં ગિન (અથવા પાગિનિ) નામને આ સૂત્રની સહાયથી ‘લેરીયઃ ૬-૨-૨૨’ થી વૅ પ્રત્યય. ‘ગવñ૦ ૭-૪-૬૮’ થી અન્ય ૬ નો (અથવા ર્ નો) લોપ... વગેરે કાર્ય થવાથી વાળિનીયં શાસ્ત્રમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- પાણિનીએ જ સૌથી પહેલું જાણેલું શાસ્ત્ર. (‘વૃદ્ધિર્ય૦ ૬-૧-૮' થી પબિનિને ટુ સંશા.) ૬૬૧॥
તે ।।૧૧૨
તૃતીયાન્ત નામને કૃત અર્થમાં યથાવિહિત ગણ્ વગેરે પ્રત્યય થાય છે. શિવેન વૃતઃ અને સિદ્ધસેનેન વૃતઃ આ અર્થમાં શિવ અને સિદ્ધસેન નામને
:
આ સૂત્રની સહાયથી અનુક્રમે ‘પ્રાર્ નિ૦ ૬-૧-૧રૂ’ થી અદ્ પ્રત્યય અને ‘વોડીય:૦ ૬-૨-૨૨’ થી ડ્વ પ્રત્યય. ‘અવળૅ૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય લ નો લોપ. ‘વૃદ્ધિ:૦ ૭-૪-૧’ થી શિવ નામના આદ્ય રૂ ને વૃદ્ધિ હૈં આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી શૈવો પ્રગ્ન્યઃ અને સિલેનીયઃ સ્તવઃ આવો પ્રયોગ થાય છે . અર્થ ક્રમશઃ- શિવથી બનાવેલો ગ્રન્થ. સિદ્ધસેને બનાવેલો સ્તવ. ૧૧૨॥
નાપ્તિ મણિવિષ્યઃ ।૩।૧૨૩||
સંજ્ઞાના વિષયમાં; મક્ષિતિ ગણપાઠમાંનાં ક્ષિા વગેરે તૃતીયાન્ત નામને ધૃત અર્થમાં યથાવિહિત ગણ્ વગેરે પ્રત્યય થાય છે. સંજ્ઞાનો વિષય ન હોય તો ક્ષિા વગેરે નામને ઉપર જણાવ્યા મુજબ અશ્ વગેરે પ્રત્યય ન થાય-એ માટે આ સૂત્ર છે. ક્ષિામિઃ સવામિ ાં કૃતમ્ આ અર્થમાં આ સૂત્રની સહાયથી મક્ષિા અને સરયા નામને ‘પ્રાણ્ ખિતા૦ ૬-૧-૧રૂ' થી સન્
૨૨૬
