________________
લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી ગૌભક્તિઃ અને બૌત્રુપિઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- ઉત્સગ (ખોળો, મધ્યભાગ) થી હરનાર. ઉગ્રુપથી હરનાર. ર૩॥
મસ્ત્રાજ્ડિ ૬/૪/૨૪॥
મસ્ત્રાવિ ગણપાઠમાંનાં મત્રા વગેરે તૃતીયાન્ત નામને હરતિ અર્થમાં ફર્ પ્રત્યય થાય છે. મન્નયા હતિ અને મન્ટેન હરતિ આ અર્થમાં મસ્રા અને મટ નામને આ સૂત્રથી રૂર્ (જ) પ્રત્યય. ‘અવળૅ૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય ગ નો લોપ. ‘સળગે૦ ૨-૪-૨૦' થી કી પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી મસ્ત્રિી અને ભટિન આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- ધમણ વડે હરનાર કુંભાર વડે હરણ કરનાર. I૨૪॥
विवध - वीवधाद् वा ६।४।२५॥
તૃતીયાન્ત વિવધ અને વીવધ નામને હરતિ અર્થમાં વિકલ્પથી રૂર્ પ્રત્યય થાય છે. વિવધેન વીવધેન વા હતિ આ અર્થમાં વિવધ અને વીવધ નામને આ સૂત્રથી પ્ર્ (ફ) પ્રત્યય. ‘અવળૅ૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય લ નો લોપ. સ્ત્રીલિંગમાં ‘બળને૦ ૨-૪-૨૦’ થી કી પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી વિધિી અને વીધી આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ફર્ પ્રત્યય ન થાય ત્યારે ‘[ ૬-૪-૧’ થી [ પ્રત્યય. ‘વૃધિઃ૦ ૭૪-૧' થી આઘ સ્વર રૂ અને ફ્ ને વૃદ્ધિ છે આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી પુલ્લિંગમાં વૈવધિષ્ઠઃ (બંન્ને સ્થાને) આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃમાર્ગથી લઇ જનારી. માર્ગથી લઇ જનાર. IRI
૨૪૮
