________________
દેવદત્ત.) I॥૧૮॥
પૂર્બાડર્વાતિ ૬/૪|૧૧||
પ્રથમાન્ત પદાર્થ દેયભૂત વૃદ્ધિ આય લાભ ઉપદા અથવા શુલ્ક (જીઓ સૂ. નં. ૬-૪-૧૯૮) હોય તો પ્રથમાન્ત-પૂરણપ્રત્યયાન્ત નામને અને ગર્થ નામને સપ્તમ્યર્થમાં અથવા ચતુર્થીના અર્થમાં જ્ઞ પ્રત્યય થાય છે. द्वितीयम् अर्थं वाऽस्मिन् अस्मै वा; वृद्धिरायो लाभ उपदा शुल्कं वा देयम् આ અર્થમાં પૂરણપ્રત્યયાન્ત દ્વિતીય નામને અને ગર્વ નામને આ સૂત્રથી ફળ પ્રત્યય. ‘અવ′′૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય ૬ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી દિતીવિષ્ઠઃ અને ગર્વિષ્ઠઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ દ્વિતીયભાગ જેમાં વ્યાજ, કર, નફો, લાંચ અથવા ટૅક્સ આપવાનો છે તે (શતાદિ) અથવા દ્વિતીય ભાગ વ્યાજાદિ રૂપે બીજાની પાસેથી લેવાનો છે જેને તે (દેવદત્તાદિ). આઠ આના આપવાના છે વ્યાજાદિ રૂપે જેમાં અથવમાં જેને તે (શતાદિ અથવા દેવદત્તાદિ). II9(૧||
ભાવાત્ યેનો ૬।૪।૧૬૦ની
પ્રથમાન્ત પદાર્થ દેયભૂત વ્યાજ આય લાભ ઉપદા અથવા શુલ્ક હોય તો પ્રથમાન્ત માળ નામને સપ્તમી અથવા ચતુર્થીના અર્થમાં (જુઓ પૂ. નં. ૬-૪-૧૯૮) ય અને હ્ર પ્રત્યય થાય છે. મોડમિનઐ વા લેવ વૃાિયો ામ ઉપવા શુ વા આ અર્થમાં મળ નામને આ સૂત્રથી ય અને હ્ર પ્રત્યય. ‘વર્ષે૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય ૧ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી માન્ય: અને માશિઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-ભાગ (આઠ આના), વ્યાજ ક૨ નફો લાંચ અથવા ટૅક્સ આપવાનો છે જેમાં અથવા જેને તે (શતાદિ અથવા દેવદાદિ). ૧૬૦॥
૩૦૬
