________________
પાત્રાનું તૌ હ્રી૪|૧૮૦થી
દ્વિતીયાન્ત પાત્ર નામને અર્હતિ અર્થમાં ય અને ડ્વ પ્રત્યય થાય છે. પાત્રમéતિ આ અર્થમાં પાત્ર નામને આ સૂત્રથી ય અને ડ્વ પ્રત્યય. ‘બવર્તે ૭-૪-૬૮' થી અન્ય ૬ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી પાચઃ અને ત્રિય: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- પાત્ર માટે યોગ્ય. ||૧૮૦ની
રક્ષિળા-તફ઼ાર- સાછીવિાવીયો।૪।૧૮૧
દ્વિતીયાન્ત રક્ષિળા ડાર અને સ્થા॰ીવિત નામને અતિ અર્થમાં વ અને 7 પ્રત્યય થાય છે. રક્ષિળાં ડાાં સ્થાીવિભું વાડદ્ઘતિ આ અર્થમાં રક્ષિળા ડાર અને સ્થાછીવિછ નામને આ સૂત્રથી વૅ અને ય પ્રત્યય. ‘વર્ષે૦ ૭-૪-૬૮’ થી અન્ય ઞ તથા ગ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી दाक्षिणीयो दाक्षिण्यो गुरुः; कडङ्गरीयः कडङ्गर्यो गौः अनें स्थालीबिलीयाः સ્થાનીવિજ્યાસ્તનુા: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ-દક્ષિણા માટે યોગ્ય ગુરુ. કગર (અનાજના ફોતરા; મગ વગેરેની શીંગ; અથવા સૂકું ઘાસ) માટે યોગ્ય બળદ. સ્થાલીબિલ (તપેલી વગેરેનો અંદરનો ભાગ) માટે યોગ્ય (અર્થાત્ તેમાં રાંધવાદિ માટે યોગ્ય) ચોખા. II૧૮૧||
છેવારે નિત્યનું ૬।૪।૧૮૨
છેવાવિ ગણપાઠમાંનાં છેદ્ર વગેરે દ્વિતીયાન્ત નામને નિયમર્હુતિ અર્થમાં યથાવિહિત ણ્ વગેરે પ્રત્યય થાય છે. છેવું જેવું વા નિમર્હુતિ આ અર્થમાં છેઃ અને મેવ નામને આ સૂત્રથી ખ્ પ્રત્યય. ‘વૃદ્ધિઃ૦ ૭-૪-૧’ થી આદ્યસ્વર ૬ ને વૃદ્ધિ હૈ આદેશ. ‘અવળૅ૦ ૭-૪-૬૮’ થી અન્ય જ્ઞ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી દૈવિ અને નૈષ્ઠિઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ-સદૈવ છેદવા યોગ્ય. સદૈવ ભેદવા યોગ્ય. ૧૮૨॥
विरागाद् विरङ्गश्च ६ |४|१८३॥
દ્વિતીયાન્ત વિરાળ નામને નિત્યમર્હુતિ અર્થમાં યથાવિહિત ફળ્ પ્રત્યય
૩૧૬
