Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM zrI saMkhezvara pArzvanAthAya namaH IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII RIT paM. zrI maNivijayajI gaNivara granthamAlA naM. 13 devapUjAdi dhama pratipAdana karanAra | zrI ja che IIII IIIIIIIII ratnacaMDa rAjAnI kathA |IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII HILLI IIIII; paramapUjaya AcAryadeva zrI vijaya kumudasUrIzvarajI mahArAja zrInA sadupadezathI chapAvI prasiddha karanAra mAstara nhAlaca da ThAkaranI pa. maNivijayajI graMthamAlInA kArya vAhaka mu. lIca ( vAyA mahesANA ) IF | mUlya 1-8-0 mUlya 1-8-0 || LE TILIPIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIIIIIIII
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. maNivijayajI gaNivara granthamAlA na. 13 devapUjAdi dharma pratipAdana karanAra zrI ratnacUDa rAjAnI kthA paramapUjya AcAya deva zrI vijaya kumudasarIzvarajI mahArAjazrInA sadupadezathI chapAvI prasiddha karanAra. mAstara nhAlacaMda yAkarazI 5. maNivijayajI grathamAlAnA kAryavAhaka su, lIca (vAyA mahesANA ) sa. 2006 , ki.rU. 1-8-0 I prata 1250 mudrakaH jayaMti ghelAbhAi dalAla, vasaMta pri. presa, ghIkAMTArA ghelAbhAInI vADI, amadAvAda.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA A ratnacUDa rAjAnuM gujarabhASAmAM utArela caritra parama pUjya paM. maNivijayajI gaNivara graMthamAlAnuM 13 muM pustaka A che. pUjyapAda zrI devendagaNivara u 5. pA. zrI nemicandrasUrIzvarajIe bAramA saikAmAM prAkRta bhASAmAM bhavya jInA hitArthe racela apUrva rasamaya caritra khaMbhAta tADapatrIya bhaMDAramAM pU. pA. AcAryadeva zrI vijayakumudasUrIzvarajI mahArAjanA jovAmAM AvyuM. tenI racanA bhavya jIvane bahu lAbhadAyi hovAthI te pustaka mUlasvarUpe prAkRta bhASAmAM pragaTa karavAmAM AvyuM. A apUrva rasamaya caritrane lAbha prAkRta bhASA nahi jANanAra vargane ApavA mATe tene guja2 anuvAda thAya te sAruM, tethI A caritranuM gujarAtI avataraNa karavAmAM AvyuM che. A caritrane viSaya devapUjA samyakatvAdika dharmane che. bhAvathI karela jInezvaradevanI pUjA jambara AtmavikAza karAvanAra che. te A caritrathI bakula mALI tathA tenI strI padmaNinA daSTAntathI pratipAdana karela che; bakula mALI kaliMgadezanA kaMcanapura nagarano vAsI hatA. kaMcanapuramAM prathama tIrthakara zrI rASabhadevasvAminuM mahAna suMdara citya hatuM. citra mAsamAM tyAM bhAre occhava thaye. nagarajanee te occhavane lAbha levA meLArUpe ekaThA thaI mahAna nATyamahotsava uja. A prasaMga upara temAM bakula mALI paNa bIjA mALIo sAthe potAnA bagIcAnA phulonA hAra, gajarA, pupanA DAsA bharI potAnI strI padmaNi sAthe tyAM AvI pahoMcyA. ocachava pUrNa thaye anya mALIo nagaramAM cAlyA gayA. bakula mALI vicAra karavA lAgyuM ke Aja occhavane divasa hovAthI prabhunAM darzana karI ghare jAuM, tethI pitAnI strI sAthe derAsaranA pagathIe
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ caDayo, tyAM AdinAthaprabhunA darzane tenuM citta zAntarasamaya banyuM. ane vicAra AvyuM ke A taraNatAraNa prabhunA darzana karavA AvyA te meM bahu sArU karyuM. tamAma du:khone dUra karanAra ane sukhasaMpattine pamADanAra A devanI mUrti alaukika AkRtine dhAraNa karanAra che. zrImantavage. atre AvI sonArUpA hIrAmetI ane pupamALAoe karI prabhunI je bhakti karela che te yathArtha che. te puNyavatone huM dhanyavAda ApuM chuM, teonI lakSamI paNa saphaLa che, huM to pAmaraprANuM chuM, tevI RddhisiddhivALo nathI. paraMtu mArA DAlAmAM suMdara pupamALA vecAyA vinAnI paDI che, te prabhune caDAvI daI kRtArtha banuM. ane A prabhune krame krame mArI vADImAM nipajatA eka lAkha puSpa caDAvI eka mAsa sudhI bhakti kare. jethI A duHkhamaya saMsArane vistAra thAya. AvA suMdara vicAre te tanmaya banya, ane pitAnI strI padmaNie kahyuM ke, mane paNa A vicAra Avyo hato. mATe vinA vilaMbe A kArya karo. tethI banne jaNa prabhu pAse pahoMcI bahu ja harSathI pADalApunI te zreSTha mALA prabhune caDAvI stuti karavA lAge ane derAsaramAM zrAvakajane samakSa lAkha pulapi caDAvavAno abhigraha dhAraNa karyo. zrAvakajanee tenuM bahu anumodana karI dhanyavAda Ape. padmaNi paNa chevaTa prabhudazana karI bane jaNa pitAne ghera javA nIkaLyAM rastAmAM A kAryanA vicAre caDatA banyA. ghare pahoMcIne paNa Aje sonAne sUrya ugyo, A janma saphala thaye, mArA jevA pAmarane devapUjA karavAnuM kArya sUjhI AvyuM te pUryodayanI nizAnI che, ema caDhatA pariNAme rahyA. eka mahinAmAM dararoja vadhatA pariNAme lAkha puSpa caDAvyAM,
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- ane chevaTe mahAna pUnna vidhAna kaSS. padmaNie eka suMdara tilaka banAvarAvI prabhune bahu harSIdAsathI caDAvyuM, ane peAtAne dhanya mAnavA lAgI. A vidhAnathI te bannejaNe mahAna puNyAnubaMdhi puNya bAMdhyuM ane bhagnika bhAve manuSya AyuSya badhI lIdhuM, ane teja bhavamAM putrAdi parivAra tathA lakSmInI prApti thai. prabhupUjAnA raMga jIIMgI paya ta sthira thayA, te banne potAnuM AyuSya purU karI bakula mALInA jIva gajapuranagaranA rAjA kanakasthanA putro tilaka suMdarI thai. ekAgracitte vadhatA pariNAme prabhupujA karavAthI te bannenA AtmavikAza nyAyapriyatA evA jambara thayA ke janmathI ja udAratA, gaMbhIratA, zuravIratA vigere guNA temane varyA. prabhu guNa oLakhIne pujaka jo caDatAbhAve yathAzakita prabhu sevA kare te anAdikAlanA kama maLane dUra karI,AtmAne pavitra banAve che. paNa tenI sAthe sarata e che ke guNAnurAga anI, prabhu guNamAM tanmaya khanavuM joie. tamAma karma prabhupUjAthI pAtaLA banI jaI, vighnA dUra bhAgI jatAM puNyanA vAsa thaI jAya che. A jagatamAM te kitine vare che, ane paraleAkamAM paNa devapaNuM rAjaputrapaNuM ke--samRddha kRSi putrapaNuM vigere maLe ane dharmonI prApti thatAM chevaTa mekSanI prApti thai jAya che.kSudrajIvA A vastusamajI zakatA nathI, tethI duHkha dAridrathI pIDA pAmI. A anantA saMsAramAM bhamyA kare che. sukhanuM kAraNa vItarAga bhASita dhama che. temAM prathamamAM prathama devapUjA che, te AcaravAthI Aleka paraleAka sukhI ane che, ane chevaTe zAzvatasukhanI prApti thAya che. mATe ekAgracitte anantaguNI paramAtmAnI pUjA duniyAnI
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ dugdhA bhulI jai prasanna citta karU ema AtmAne keLavI, karavA lAge te ratnacUDanI mAphaka AkhAdivALA bane che. ratnacUDa rAjA tapasvI mahAna atizayavALA suraprabhamunozvaranA samAgamathI samyakatvane pAmyA, ane tene tilakasuMdarI, surAna dA, rAjahaMsI, padmazro ane rAjazrI, A pAMca puNyazAli rAjakanyAe tene varI. te pAMcenA mAtApitA ane peAtAnA mAtApitAne paNa jainadhama pamADI, vratamAM joDI, me kSamA mAM sahAyabhUta banyA, mahAna puNyAye tamAma vidyAdharane uparI rAjA banyA. tene AkAzagAmiti, vaikriyalabdhi, padAnusAriNIlabdhi vigere vidyAthI peAtAnA parivArane vaitADhaca pata tathA merUpa tanA zAzvatA caityAnI paNa yAtrA karAvI. tene ciMtAmaNi ratna paNu devAe aNu karyuM, tethI tI yAtrA leAkeApakAra vigere sukAye karI zakayA, ane ghaNA leAkeAne jainadhama pamADayeA. A savamAM antarAya kanA uya haiAvArtha, dIkSA grahaNa karI na zakayA, paNa dezaviratine dhAraNa karI bAre vratAne ullAsa bhAve pALavA lAgyA. dharmanI prabhAvanA karI aMte bAramA devale ke ratnacUDanA jIva acyutaIMdra anyA. tyAM devalAkanA sukha lAgavI cavIne mahAvidehamAM cakravatI rAjA thai cAritra svIkArI karma kSaya karI, zAzvatA mekSa sukhane te pAmyA. A caritra prAtaHsmaraNIya zrI gautamagaNudharadeve zreNika mahArAjA pAse pratipAdana karyuM, te sa MkSepathI devendragaNIe avAntara prasa'gAgata aneka kathAo kahevAthI bahu rasamaya racI ane aneka tatvajJAnanA viSayeAne prakAza karanAra A caritra anya kathAnI sakSepa anukramaNikA nIce mujakha che,
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTa pRSTha kSemaMkara sonInI kathA 29 zrIzAntinAthanA pUrvabha111 ghuvaDa kathA 45 vaitADhaya parvatanuM sva5 130 jakSa kathA 55 rAjazekhara rAjakathA 140 samaprabha kathA 57 dAna upara rAjazrI devadravya bhakSaNa upara nI pUrvabhava kathA 176 kezavanI kathA 68 zIla upara padmazrInI kathA 180 surateja kumAra kathA 75 satI madanazrInI kathA 183 vajA pANiyakSa kathA 80 viSaJzrInI kathA 185 zrI zAMtinAtha maMdira tapa upara rAjahaMzanI kathA 187 varNana tathA itihAsa 82 bhAvanA upara surAnaMdakathA 193 suraprabha munine karmabaMdha upara amarasena pUrva vRttAMta 93 mitrAnaMdanI kathA 196 rAjakanyA kathA 102 ratnacUDa zAsanaprabhAvanA vidyAdhara kathA 103 varNana 222 prazasti khyAna 226 A graMtha mudrita karavAmAM zrI kheravA (tA. mahesANA) jainasaMghe jJAnakhAtAmAMthI rU. 500) tathA zrI kaDI jaina saMghe jJAnakhAtAmAMthI rU. 400) nI madada karelI hevAthI teone AbhAra mAnavAmAM Ave che. tathA A graMthane gurjara bhASAmAM banAvanAra prAtaHsmaraNIya pUjyapAda paropakArI AcArya devazrI vijayakumudasUrIzvarajI mahArAjane jeTale upakAra mAnIe teTale ocho che. bhavyAtmAo A graMthane vAMcI vicArI Atmazuddhi kare evI abhilASA rAkhI viramuM chuM. paMnyAsa zrI. maNivijayajI gaNivara graMthamAlAnA kAryavAhaka mAstara hAlacaMda ThAkarazIbhAI mu. lIMca (vAyA mahesANA)
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhipatra zuja pRSTa 5 lITI 24 A 8 11 13 25 ra7 30 48 11 4 11 8 3 23 27 azuddha svargarUpImekSane gurganurAgI durgaNathI pUjA jeNanA ane jaTAonI DiTIAvALI thaI nahi madhuvacane Ave che svargamAkSane guNAnurAgI durguNathI pUjA jeNInA jaTAone DiMTIvALA thaI madhura vacane Avela che 76 20 enA evA ^ & 85 3 ja 88 91 13 19 malkata kharacI pApa raTaNe karI sahita asapRza. zatrupaNAne taravA munIzvare vidhAo devAe devo marata kharo pApa paMjo karI rahita asadaza zatrupaNue taravAra munIzvara vidhAnoe 116 14 117 12 119 6 119 7 129 5 * deva du:kha
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ praNa lITI 130 15 130 18 131 7. 132 16 137 24 140 9 14ra heDIMga 144 2 158 12 160 10 168 13 169 24 azuddha antakAle ja kumAre bhavane vetaLInI cadravAla adhIna nI rAjya atiti puNa duHkhakara a5kAleja kumAre bahusArU guphA bhuvane putaLInI cakravAla AdhIna rAjyanI atinipuNa dukara tane bhavasamudrane joDavuM nijara bhAvanA gaNAkara mitrAnaMde karUNane letI tene samudrabhavane joDAvuM 176 nijasa bhAvanA gaNuM karI mitrA 189 3 203 1 211 12 219 8 karuNA na latI
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ parama pUjya AcAya deveza zrI vijaya kumudasUrIzvarajI mahArAja sAheba. janma sa. 1937 kharasalIyA (kAThIyAvADa) dIkSA saM. 1958 kArataka vada 2 rAjanagara 5. sa. 1978 vaizAkha zudde 3 pAlItANA AcAryapada saM. 1992 nA vaizAkha zudgha 4 pAlItANA
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 zrI razvarapArzvanAthAza namaH | paM. maNivijayajI gaNivara graMthamAlA naM. 13 devapUjAne samatvAdi dharmanuM pratipAdana karanAra zrI ratnasUDa rAjAnI kathA. (gujarAtI avataraNuM) parama pUjya zrI nemicaMdrasUrIzvarajI je bAramA sikAnA pUrvAddhamAM vidyamAna hatA. teoe zrI ratanacUDa rAjAnuM caritra, devapUjA samyakatvAdi dharmane pratipAdana karanAra rasamaya, AtmazuddhikAraka, prAkRta bhASAmAM banAvyuM, prAkRta bhASAnA anabhijJo paNa tene lAbha uThAve, te mATe tenuM gurjara bhASAmAM avataraNa karavuM ucita dhAryuM. prathama maMgalAcaraNamAM te mahApurUSa pharamAve che ke - he bhavya prANio! zrI virajinezvararUpI sUryane tame mastake karI namaskAra kare, je vIra bhagavAna na karI namatA narapati rUpI kamalAne vikasvara karanAra che, ane jemane traNa jagatuM nameluM che; ajJAnarUpI aMdhakArane jeoe nAza karyo che. mukhanI kAMtithI je mRtadevIe zaradapUrNimAnA caMdrane jItI lIdho che. ane hustara zratarUpI samudrane taravAmAM vahANa sarakho jeNIno prasAda che. te mRtadevI jayavaMtI vate che. A pramANe bhAvathI zrI vIrajinezvarane namaskAra karIne ane sarasvatI devInI stuti karIne bhajananA bedhane mATe kaIka upadeza kahuM chuM.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ janmajarA ane maraNarUpI jaLathI bharelA A saMsAra samudramAM bhamanArA ane dArUNa duHkhe rUpI vaDavAnale jeonA zarIra bALelA che, tevA jIvoe samagra purUSArthanI siddhi karanAra manuSya janma pAmIne zAzvatuM sukha che jemAM, tevA mokSamArga sAdhavAmAM prayatnapUrvaka udyama kare. ciMtAmaNi ratna ane kalpavRkSa samAna jaina dharma te mokSa pamADanAra upAya che. ane te dAna zIla, tapa bhAvanAmaya e cAra prakAre kahela che. te dharmanI sAdhanA jinezvaradevanI pUjAthI ane kalyANakArI paMcanamaskAranA yogathI thAya che. teonuM phaLa jANavA mATe mahAprabhAvazALI bhavya purUnA caritra sAMbhaLe. kemake phaLa jANyA sivAya vidvAna purUSa keIpaNa ThekANe pravRtta thatA nathI. jema buddhimAna ratnacUDa rAjA pAMca rANIoe parivarele jinapUjAdikanA karavAthI kalyANa paraMparAne pAmyA. te caritra jema gautama gaNadhara mahArAjAe rAjagRha nagaramAM zreNika rAjAne pUjAdi vidhAna pUrvakanuM kahyuM hatuM, tevA prakAre bhavya nA bodhane mATe huM kahuM chuM. rAjagRha nagara ane janasamudAyanuM svarUpa. rAjagRha nAmanuM nagara che. je nagaranI nirUpama zabhAe devanagaranI suMdaratAne mada toDI nAkhela che. ane jemAM suranadInA pANI peThe madhura pANInA ghaNA jaLAza che; aneka prakAranA vanakhaMDoe je zobhAyukta che. paracakane upadrava durbhikSa Damara Iti Adi upadra ane siMhAdi hisArI prANIonA bhayathI je rahita che, jenI sImamAM
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ manahara zabdane karatI keyalathI yukta ghaNuM AMbAnA vRkSe che; ane je mahA echavamaya magadha dezanA alaMkArabhUta che, jemAM suragiri sarIkhA mahAna UMcA devamaMdire che. te nagarane janasamudAya dAkSiNya guNane samudra che, karUNA karavAmAM eke che, dharmanuM sarU dhAraNa karavAmAM tatpara, saraLa svabhAvI, paropakArI, guNAnurAgI, paradeSanA uccAraNathI parAgamukha, dAna ApavAmAM tatpara, prAye karI traNe kAla devagurUnuM zaraNa svIkAranAra, guNIyala te nagaramAM para mAta, zreNika mahArAjA rAjya zreNika mahA- kare che. jeNe madenmatta zatrunA samurAjAnuM svarUpa hane potAnI prabhAvazALI taravAra dhArAe vidArI nAMkhI, meLavelI kitirUpI sudhAe pRthvImaMDala ane AkAza pAtAlane ujajavala banAvela che. jenA manabhavanamAM mithyAtva aMdhakArane dUra karanAra nizcala samaktirUpI ratna birAjamAna. che. ane je baMdhuo ane sanehIjane rUpI kamaLavanane vikasita karavAmAM svaccha sUrya samAna ane svakularUpI AkAzane zobhAvavAmAM caMdra samAna che. pUrve karelA puNyanA prabhAvathI prApta thayela zreSTha viSaya sukhane bhagavanAra, ane sakala prajAne paDanAra evI karaNae karIne rahita cacita snehI mitra ane baMdhu vargane sanmAna devAvALA nyAyapUrvaka rAjyanuM pAlana karI rahela cheA pramANe keTalAka kALa gaye chate kaIka samaye aneka sAmaMta maMtrImaMDalanA madhyamAM sabhAmaMDapamAM beThelA, te rAjAnI pAse divasanA pUrva bhAgamAM yuvAvasthAmAM pragaTa karela lAvaNyathI
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarUNa jananA manane moha pamADanArI ane mukhazabhAe caMdramAne jItI lenArI mRgAMkalekhA nAmanI chaDI dhAraNa karanArI dAsI AvI. praNAma karIne mastake pharatI aMjalI jeDIne vinaMtI karavA lAgI ke, he rAjana atizaya harSa karIne vikasita thayela vadanathI je prakRddha kamalane jitI lenAra harSakuzalanAmane udyAnapAlaka ApanA darzananI abhilASA rAkhato dvAramAM AvI Ubhe che. Apane ze hukama che? A pramANe kahyuM chate lakSamAM laIne rAjAe kahyuM ke, jaladI tene tuM AvavA de. dAsIe hukamane mastake caDAvI jaladI tene praveza karavA dIdhe, te paNa rAjA pAse AvI praNAma karI mastake aMjalI karavA pUrvaka vinaMtI karavA lAgyo. | he rAjana jemAM sUryakiraNe prasarI zakatA nathI, evI | vanarAjIe yukata guNazIla cityamAM gautama svAmInuM cAra jJAna sahita sAdhu samuhe karI varNana tapAvela uttama suvarNa sarakhI zarIranI kAMtivALA, ane kAmadevane jeNe dUra tagaDI mukela che, tevA saumyatAe caMdramAna, tapatejalakSamIe sUryasamAna, mUrtimAna dharmaja khaDe thaye hoya tevA, pitAnA rUpe kI sura asurane paNa phIkA pADanAra maMgaLabhUta zrI gautamasvAmIjI udyAnamAM padhAryA che. te sAMbhaLIne zreNika mahArAjAne atizaya AnaMda thaye. dehamAM rAmarAjI khaDI thaI. ane te ja kSaNe harSakuzala udyAna pAlakane marathathI adhika pratidAna ApyuM. sabhAmaMDapathI UThayA, ane te kAlanuM ucita kartavya
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ karIne bahumUlyavALA hIrAmotInA alaMkAroe karI zarIra zaNagAyu. ane zreSTha vastrothI sajaja thaI manahara ghaMTanA madhura zabdoe dizAone gajavanAra, aneka prakAranA citrala citrothI zobhita suMdara kAyAvALA paTTahasti upara svArI karI. aneka prakAranA vAhanamAM beThela sAmata maMtrI sAthevAha Adi parivAre cukata mahAna sainya sAthe zreNika mahArAjA gautama bhagavaMtane vaMdana karavA cAlyA. gautamagaNadhara bhagavaMte alaMkRta karela udyAnamAM pahoMcIne paTTahastithI utarI traNa pradakSiNa karI uchaLI rahela mahAna bhaktisamuha jemanA zarIramAM pratyakSa dekhAI rahyA che evA, zreNikarAja pRthvItalamAM mastaka kApI namaskAra karI parivAra sAthe dharaNI upara beThA, ane netrAMjalIthI gautamagaNadhara bhagavaMtanA mukha kamalanA lAvaNyarUpI amRtarasanuM AsvAdana karatAM yAvat rahe che, teTalAmAM sakala jIve upara upakAra karavAmAM tatapara, khIrAsavAdi vividha labdhi yukta, gautama vAmi bhagavana jalayukta meghanAzabdane jitanArI evI madhura vANIe karI samagra dArUNa du:kharUpI kASTane dAvAnala samAna, ane sakala zubha vRkSane vadhAravAmAM zubhajala samAna evI dharmakathA kahevA lAgyA. he bhavya janma mRtyarUpI jale bharelA A ghara saMsAra samudramAM pApakarmoe pakaDAelA tame bhamI rahyA che. temAM keIka puNyodaye tamane manuSyabhava Adi sArI sAmagrI maLela che; mATe pramAda na kara joIe. ane AtmahitamAM tatpara rahevuM kemake svagarUpI mokSane sAdhanAra, jInezvaradeva kathita dAnAdika dharma prANIone ekAMte hitakara che.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ pattesu deti je dANaM, sIlaM pAliMti nimmalaM / tavaM tavaMti sattIe, bhAviti suhabhAvaNaM // 1 // bihiNA suddhacittAo te taraMti duruttaraM / bhavodahiM mahAsattA, dukkhakallolamAliyaM // 2 // jahA rayaNacUDassa, bhAriyAo maNoharA / rAyasirimAiyAo, pattA kallANamuttamaM // 3 // jeo pAtramAM dAna Ape che, nirmalazIlane pALe che. yathAzakti tapasyA kare che. ane zubhabhAvanA vAsita bane che. te mahAparAkramavALA jI vidhie karI nirmaLa cittathI duHkharUpI kalole bharelA bhavasamudrane tarI jAya che. jema ratna cUDa rAjAnI manehara, rAjazrI vigere rANIe uttama kalyANane pAmI. | zubhAnubandhi A dAnAdika dharmanuM paramArthathI kAraNa paMcanamaskAra ja che. je namaskAra aciMtya ciMtAmaNi ratna ane kalpavRkSa samAna che. dustara saMsAra samudra taravAmAM vahANa samAna che. duHkha dAridra vyAdhine nAza karanAra che. jala agni vaitAla ane sapanA jherane nAza karavAno mahAmaMtra che. moharUpI mahAmallane maraDavAnuM yaMtra che. kahyuM che ke - je kei gayA mokkhaM, saMpai gacchaMti je gamissaMti / te savvevi narisara ! paMcanamokArajoeNa ||1|| je kaI mokSamAM gayA, vartamAnakALe jAya che, ane je jaze te tamAma he naresara ! paMca namaskAranA vyApArathI bane che.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane te namaskAra paNu, navakAramaMtra prathamapadabhUta, rAgadveSa meha jeNe kSaya karyo che. sakala surAsura narezvare jemanA caraNa kamalanI sevA uDAvI che. ane samagra tribhuvananA manuSye e ciMtavelA padArthone pamADavA kalpavRkSa samAna che, evA tItha 'karadevanI ci'tita sakala sukhane pamADavAvALI pUjA karavAthI jJAnAnu`dhI-sala ane che, mATe prathama te pUjAmAM ja sarva prakAranA udyama karavA. kahyuM che ke--tIrthaMkaradevanI bhAvapUrvaka zakti mujaba je pUjA kare che, te kalyANane pAme che. ane tene prakRSTa dharmonI prApti jaldI thAya che. jema ratnacUDa rAjA ane tenI tilakasuMdarI AdI strIe tItha - karadevanI bhAvathI pUjA karavAthI anupama evA lAgeAne pAmo; nivRtti pAmI. A sAMbhaLI zreNika mahArAjAe prazna karyo. ke he bhagavan te ratnacUDe rAjA koNa ane tenI tilaka suMdarI Adi patnIe kANu ? ke pUjAnuM ane dAnAdika dharmanuM phUla sAdhavA mATe jene DhaSTAMtabhUta anAvyA, gautamagaNudharadeve meghagarjanA samAna vANIe karI kahyuM ke-he rAjan! tame je pUchyuM te ekAgra manavALA manI sAMbhaLeA gAma nagara parvate nadIe tathA sarAvA ane vRkSanA samuhe karI AAbhita kaliMga dezamAM kAMcanapura nAmanuM nagara che. je nagarane gaganazIkhAne cuMbanAra zIkharavALA ujjavaLa kIllA che. ane aneka prakAranA kramalAe zeAlatI ghA jalacara jIveAnA halanacalanathI uchaLatA taraMgAnA samuhu kAMcanapura ane mALI bakula padmiNinuM varNana.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' vALI suMdara khAi cAtarapha rahelI che. ane je nagara mahAna uMcA zIkharavALAM devamaMdiro tathA prAsAdee karI raLIyAmaNu che. aneka prakAranA pracura dhAnyA ane pavitra karIyANAe karI bharelI dukAneAnA seMkaDA patie karI mahAn vyApAranuM sthAna che. talAva vAvI vigere jalAyA jemAM ghaNAM rahelAM che. ane dhArmikavRtti ane pavitra AcAravALA lAkhkhA srIpurUSAthI je zAlI rahyuM che. te nagaramAM svAbhAvika bhadrikaguNavALA saralasvabhAvI gunurAgI irSAe rahita aneka prakAranA puSpanA vepArathI upArjana karela dhanavALA bakula nAmanA mALI vase che. tene svAbhAvika vinayaguNavALI parane ThagavAnA durguNuthI rahita ni zIla rUpI alakArAe zeAbhitazarIravALI pramANe peta ane madhura khelanArI paddhimiNa nAmanI bhAryA che. teNInI sAthe peAtAnA vaibhava anusAra viSayasukhane bhagavanAra ane aneka prakAranA phula phLAe yukta vRkSeAnA samUhavALA pAtAnA khagIcAnA puSpane cuMTavA guMthavA ane vecavAnA vyApAramAM mazagula evA te mALIne keTaleAka kALa cAlI gayeA. eka avasare te nagaramAM rahela tIrthabhUta mahAn rUSabhadeva svAmijInA maMdiranI yAtrAnA tIrthaM bhUta rUSabhadeva caitramAsamAM prasaMga AvyA. mahAn maMdiranI yAtrAnuM kArigarIvALu manehara te rUSabhamaMdira vaNuM na suvarNa nA seMkaDA thAMbhalAnI racanAvALu AkAzatala sudhI uMcA gayelA zikhara upara cakacakATa karatI sAnAnA kalaAAnI patithI
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zebhatuM, ane nAbhikulakara rUpI AkAzamAM caMdramA samAna dIpatA prathama jinezvara zrI rUSabhasvAminI suMdara mUrti yukata gabhArAvALuM, darzana mATe AvatA janasamudAyanA pApane dU karavAvALuM, pavitra tIrtha che. bhanya jIvAne tAranAra che. zravamAM khu McelA prANIone anerA ullAsabhAva pragaTa karanAra che, ullAsabhAvayukta jinezvaranI bhaktithI anaMta kAlane ka kacaro dhAvAI javAthI prANIe Atmazuddhi karI nyAya nItivAna banI dhamamArgamAM zraddhAvALA anI zAzvata mekSa sukhane pAmI zake che. mATe tIrtha yAtrA maulika mArga che. anaMtakAlathI cAlyA AvatA te mArgamAM bhAgyazALIA zira jhukAvI svapara tAraka manyA che. mATe zraddhAlu janAe te maMdiramAM atyaMta harSa thI rAmAMcita banI mahAn snAtra mahAtsava ujavave zarU karela che. A avasare bakulamALI dizAonA AMtarAne sugaMdhita banAvanAra sugaMdhita puSponI mALA tathA kudyeAnA kara DIA bharI strI pAse upaDAvI ane pAte upADI rUSabhadeva maMdiranA ceAgAnamAM vecavA AvI pahoMcyA. bIjA mALIe paNa tyAM puSpamALA vigere laI AvI pahoMcela che; tyAM zatapatrika jAI pADala bakula navamAlikA caMbelI ane kudapuSpanI mALAonI suga dha ceAmera uchaLI rahela che. zrAvaka zrAvikA jA te mALIe pAsethI mAM mAgyA paisA ApIne te mALAe ane puSpA kharIda karI rahyA che. snAtramahAsatra purNa thaye maneArathathI paNa adhika dravyanA lAbha cavAthI tamAma mAla vecI Anandrita cittavALA anya mALIe peAtapeAtAne ghera pahoMcI gayA. ane jene badhA mAla vecAyA nathI te akula mALI patni sahita jina
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMdiramAM gaye. ane zrIkRSabhasvAmIjIne jue che, te prabhu tarUNasUryanA kiraNa sarakhuM uchaLI rahela teje aMdhakAranA samuhane dUra karanAra che. tapAvela suMdara suvarNa ghaTita dehavALA che, AchuM kasturI vigerenuM vilepana jemane sarva aMge karela che, atyaMta sugaMdhi puSpamALAnA alaMkAravALA che, vicitra maNiratna jaDita AbhUSaNoe zebhita, bhAlata jaDita zreSTha ratnayukata tilakavALA che, zreSTha vastrothI pujAI rahelA che, jemanI pAse jhagajhagATa karatA dIpake rahela che ane samipamAM manohara balividhAna thaI rahyuM che, aneka vicitra sAthiyA purAI rahela che, uccasvare maMgalapATha jemanA pAse uccarAI rahyA che. ane jemanA pAse vikasvara puSpagRha racAI rahyuM che, ane vadhAmaNuM nacAvavA pUrvaka mUkAI raheluM che, tathA AratImaMgala dIvA utarAI rahela. che. evA AdinAtha bhagavaMtane joI bakula maLIne atyaMta harSa thaye. ane citavavA lAge ke-ahe bhagavaMtanI kevI zAMtamudrA ! kevI mukhanI prasannatA! ane dRSTi paNa kevI suMdara ! ane sarva aMganuM suMdarapaNuM kevuM jambara che, ane zrAvakajananI paNa kevI suMdara devabhakti ! ane Azcarya kArI kevI pUjAnI Asakita, ane teonI vaibhava saMpadA paNa kevI Azcaryajanaka! che, dharmAnuSThAna upara te zrAvaka lokonI keTalI badhI lAgaNI che ! ane bahumAna paNa teomAM ajaba rahela che, tethI teo dhanya che; puNyavaMta che janma jIvitanuM phaLa teoe prApta karyuM che, ane ame adhanyapuNya vinAnA chIe, kAraNake amo arthamAM lubdha ane parAkanI darakAra vinAnA kAMI paNa Atmahita karI zakatA
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI, A pramANe bakulane AtmA prabhudarzanathI suMdara AzayavALe banya, guNAnurAgI banya, vicAranI ugratAe kartavya mArga upara AvyuM ane ciMtavyuM ke A prabhunI ekalAkha kuloe karI mAre pUjA karavI, temAM pacIsahajAra jAsudanA pupo ane pacIsa hajAra zatapatrikAnA phule ane pacAsahajAra jAInA puSpa caDAvavA. vaLI tene vicAra AvyuM ke A saMkalpa te bhAvi kALane che. paNa hamaNuM te pADalapuSpa mizra jAInI mALAe bhagavaMtanI pUjA karuM A prakAre ciMtavane pitAno saMka95 pitAnI patnI padmiNIne kahyuM, tethI teNIe paNa bahu rAjI thaI kahyuM kehe svAminAtha ! tamee bahu sAruM vicAryuM che. mane paNa teja vicAra AvyuM hatuM, tethI vinA vilae tamArA manerathane jaladI amala kare. A sAMbhaLI tene bahu AnaMda thayo, ane netramAM harSanAM AMsu AvyAM; suMdara caDatA bhAve prabhunA mastakamAM mALA caDAvI; te vAra pachI te bane strIbharatAra traNa vakhata bhUmie mastaka lagADI prabhune namaskAra karI harSita banyA-saMtoSI banyA. AvI temanI suMdara karI jemAM zrAvake e bahu vakhANyA. bahumAna karyuM, potAnA AtmAne kRtArtha mAnatA, te bane pitAnA ghare jaIne paNa keTalAka kALa sudhI prabhupUjAnI anumodanA karatA rahyA. tyArathI mAMDI te banne jaNAe akhalita vadhatA pariNAme tAraka rUSabhadevasvAminI puchapathI pUjA karavA mAMDI, ane eka mAsamAM eka lAkha pupe prabhune. caDAvI potAnI pratijJA pUrNa karI. ane chelle dIvase bakulamALIe harSathI bali vidhAna karyuM, ane pariNIe eka
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 mahAna meAtInA naLIyAvALu senAnuM tilaka karAvI prabhunA bhAla sthalamAM sthApana karyuM, A zuvidhAno te banne jaNe viziSTa narabhavanuM AyuSya mAMdhyuM, ane zubhAnukha dhI nirUpama rAjyalakSmInA begane pamADanAra mahApuNyanA bhAgI anyA. dhI manuSyAe teonI bhUri bhUbhara anumeAdanA karI, te vAra pachI tene putraparIvAranI prApti thaI. devapujAthI peAtAnA AtmAne kRtakRtya mAnatA akulamALI zubhapiraNAmamAM vartI AyuSya pUrNa thaye kAladharma pAmyA ane gajapura nagaramAM utpanna thayA. devInuM svarUpa te nagara suranagara sarakhI zeAbhAvALuM, na gaNI zakAya tevA pavitra kariyANAthI bharela dukAgajapura nagara nemAM pracura vyApAra cAlI rahela che kamalasena rAjA tevuM. ane je nagarane samasta deza ane ratnamAlA dhanadhAnya senuM rUpuM vigere dravyathI yukata che tevu . sUya rathanA mArga mAM ADA Ave tevA mahAnlR lAkhA maheleAthI zaiAbhita; madhura jaLe bharelA aneka jaLAzayavALu, sakala upadrave karI rahita; ane sava guNNAe vyAsa, sarvajaneAmAM prasiddha ane kurUdezane alaMkArabhUta che. tevA gajapuranagaramAM kamalasenarAjA rAjya karI rahyA che. te parAkramazIla rAjavIne namaskAra karanAra aliSTha sAmatarAjAnA mukuTemAM jaDela maNiratnAnA kIraNAe jenA caraNa kamalene raMgita banAvyA che; ane jeNe niraMtara rAmToka sivAya apAtA dAne karI meLavela prasiddhi dizAonA aMtasudhI pahoMcI gayela che. ane
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 kAIprakAranI kadanA nahi karAtI hAvAthI sukhI ane anurAgI jenI prajA che; je zaraNAgatamAM premALa che, prANanA nAzathAya te paNa svIkArela kArya mAM zUravIra che; ane mithyA abhiniveza, khATA phAMkA rAkhavAnA dUSaNathI para che. pAkrame karI jeNe zatrusainyane dAkhI dIdhuM che, ane te kamalasena rAjAnI rANI mahAsatI ratnamAlA nAmanI che. jeNIe peAtAnA saubhAgya guNuthI kAmadevanI strI ratine huMphAvI nAkhela che. jeNInA netrA nIlakamaLanI pAMkhaDI jevA kAmaLa che, ane nirUpamagguNusamudAye karI sakalajananI cAhunA utpanna karela che. hastinA kuMbhasthaLane jItIlenAra kaThina jeNInA stanA che, jeNInA ane DADhanA lAlaraMga pAse kusuMbAnA lAlaraMga jhAMkhA paDI jAya che, samasta kulanArIgaNamAM jeNInI mukhazeAbhA apUrva che, tevI mahAsatInI kukSimAM akulamALInA jIva putrapaNAme utpanna thayA. rAtrinA chellA pahAre te rANIe pasaratAkiraNanI zIkhAvALuM mukhathI peTamAM pesatuM ratnanA DhagalAnuM supanuM joyuM, ane tarataja jAgI gai, kAleAcita ka`vyavALI te rANIe potAnA pati pAse jaIne te svapna kahyuM. te sAMbhaLI rAjA bahuhu vata anya. zarIramAM rAmarAja khaDI thaI, ane kahevA lAgyA ke he devI A tamArU svapna sakala naresaramAM ziromaNi evA putranA janmane sUcavanAra che, temAM sadeha nathI; te sAMbhaLIne thayela AnaMdathI zarIramAM rUMvATA ubhA thayA, ane alpa hAsyavALA mukhathI kahevA lAgI ke hai svAmInAtha ! devagurUnApasAyathI ane tamArA caraNanA pasAyathI ema manA, teja vakhate zukunanI gAMTha mAMthI. apUrva AnaMda
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ varasane anubhavatI potAnA AvAsamAM gaI. anukrame garbha pragaTa thaye, tethI vikasvara netravALI vizeSe karI zubha vyApAramAM Asakata sukhe karI, te garbhane vahana karatI kALane gumAve che. teNIne anukrame devagurU ane vaDIlenI sevAne ane dIna anAtha vigerene mahAdAna ApavAne, ane zreSTha vilAsa karavAnA dehalA utpanna thayA. te sarve pUrNa karavAmAM AvyA. kemakarI prasUti samaya AvI pahoMce. sukhasAtApUrvaka zubhakSaNamAM sukumAra sarIkhe dIvaDImAphaka vAsabhuvanane prakAzita karate evA putraratnane janma Ape. A avasare aMteuranI priyaMkarA nAmanI dAsI harSanA AvezathI jenA netra ane vadana vikavara thayA che tevI; rAjAnI pAse jaldI pahoMcI nivedana karavA lAgI. ke he rAjana Apane jaya vijya ane kula ayudaya thAo; devIe putrane janma ApyAnI vadhAmaNI ApuM chuM. putra janma sAMbhaLIne te rAjAne reme reme AnaMdanI choLo uchaLI. ane jANe amRta rasasAgaramAM Dukhya heya ane samagra pRthvInuM rAjya maLyuM hoya? te banI priyaMkarA dAsIne cAra pala pramANa senAnI jIbha sAthe mahAna InAma ApI nagaramAM putra janmanI vadhAmaNIne mahAna occhava pravartAvavA mAMDe. vadhAmaNA occhava ke zarU karyo? ke saMpUrNa nagaramAM putra jamyAnA khabara ApyA, devamaMdiramAM pUjAo racAvI, tamAma gRhamAM AMbAnAM ane pIpaLapAnanAM lIlAMchama mAMgalika teraNe baMdhAvyAM. ane sAmaMta maMtrI zeTha sAhakAra sAthe vAha vigere pracura
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 pradhAna leAkeA hAthI gheADA AbhUSaNa ratna zastra uttama srotuM bheTayuM lai rAjA pAse AvavA lAgyA. ane sArA rUpavALI sehAgaNu tarUNa strIe ujvala cAkhAnuM akhIyANuM lai lIlAraMganA bharavastro paherI dhavalamagala gAtI rAjabhuvanamAM AvavA lAgI, madhurakaMThavALA bhATa cAraNeA bIrUdAvaLI gAvA lAgyA. ane mananI icchAthI adhika mahAdAnA sane apAvA lAgyA, te ecchava kevA ujavAyeA ? ke: saMpattava dimAkhayaM ANaMdajAyasAkkhayaM / dijaM tahemalakkhayaM kijjata bAlarakkhayaM // 1 // sAha tasArasattayaM roma cacArugattaya / hora tapu japattaya' labhaMtabhUribhattayaM // 2 // pUijamANabhRtayaM AgacchamANacaTTayauM / dosatacArunaya bacjhantamapaTTayaM // 3 // je ecchavamAM kedIleAkeAne cheDI mUkayA che. Ana janya sukhanI cheLA uchaLI rahela che, lAkhA senaiyAnuM dAna apAi raheluM che. bAlamasyAnuM rakSaNu sArI rIte karAI rahyuM che, jenuM sarasapaNu' ce:mera gavAI raheluM che. jemAM rAmAMyukta zarIro anela che. kacarApUne cArekhAjIthI sApha karAyela che. ane manAtura tejanA apAi rahyAM che. bhATa cAraNAne navAjavAmAM Ave che, vidyArthie cAre bAju pharI kaleAla karI rahyA che. ane maneAhara nATake joi rahyA che. ane ceAgya mANusAne seAnAnA paTTa baMdhAi rahyA che;
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 taha se hamaNaharu, deulabhavaNaMgaNu / varanavara gayabhusiu sohara nAriyaNu || 1 || suranara tirivijjAhara maNaha suhAvaNauM / bahupurajaNu paritu karei vadrAvaNa // 2 // naravara tuha parivaDDhau aNudiNu rAyasiri, jAva na sAyara sukkahiM jAva ya merugiri / iya tahi maMgalamuhalAi pAula paDasara hi, rAulinaccaNakusalai taruNahI raikarahiM // 3 // temaja hATA zaNagArelA che, ane devAlaya tathA gharanA AMgaNA atyata maneAhara nAvela che. zreSTa navIna raMgathI zAbhita strIjana zaiAbhI rahyo che. suranara tiya ca ane vidyAdharAnA manane sukha ApanAra je Achavaanya che. piraMtuSTamAna thaI nagaranA leAke vApana mahAcchava ujavI rahyA che; he rAjan! darareja ApanI rAjyalakSmInI vRddhi thAe, kayAM sudhI ? ke yAvat samudra sukAya nahi, ane jyAM sudhI merUparvata raheaA che, A prakAre rAjakulamAM nAcavAmAM kuzala evA tarUNujanA mukhe mAMgalika zabda uccArI AzIrvAda ApatA ti karI rahyA che. AvA prakAranA varSopana mahAtsavane karatA ane putranI dIvase dIvase saMbhALa karatA rAjAne eka mahInA thaI gayA. jethI supanAmAM mAtAe skurAyamAna kiraNavALA ratnanA DhagalA joyela che. tethI te putranu nAma rAjAe ratnaTyUDa pADayuM. have te rAjakumAra mAtApitAnA manane AnaMda pamADanAra sakala
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 dhruvanA manane sukha karanAra che. karI chAtI sAthe cAMpI rahyA che, cubanakarI rahI che, rAjakanyA rAjaleAkeA jene harSa te uranI strIe jene jene ramADI rahI che; vRddha strIe AzirvAda ApI rahI che, pAMcadhAva mAtA jenI sevA uDAvI rahI che, tevA te puNyavata kumAra ATha varSanA thayA. kalAgrahaNane ceAgya kumAranI avasthA jANI rAjAe rAjabhavananI aMdaraja vizAla vidyAlaya manAvyu. ane samasta zAstrAne pAragAmI jJAna nAmanA kalAcA ne vastrAdi mahAn satkAra karavApUrNAMka thApyA. te pachI prazastamurhutaeN vidyAra'bhamAM zreSTa gurUvAre ane zubhakAryamAM uttama evA hastanayukata ugala 5camI tithine dIvase vidhipUrvaka kumArane snAna karAvI ujjavala vilepana karI, zrveta ujvala vastra dhAraNa karI, puSpanA alakArA hAra gajarA vigeree zaNagArI, bhakitavanta prANIone saMtrarUpI ratna ApavAvALI sarasvatidevInI pUjA karAvI, kalAcArya ne vidyAbhyAsa karavA se MpyA. kumAranu` vinayIpazu, ane mahAbuddhizAlIpaNuM' che, ane kalAcA sakalakalAmAM kuzala ane kalAne grahaNa karAvavAmAM nipuNa che, ane chAtra pramAda kare tA turata ta nA karanAra che. tethI ceDA samayamAM vyAkaraNazAstra agaNita gaNitavALuM gaNitazAstra ane mahAna pramANuzAstra jANI lIdhuM, tamAma kalAe grahaNa karI lIdhI. chaMda alaMkAra kAvya nATakazAstro ane samasyA vidyAbhyAsanuM svarUpa.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ dikamAM paNa hoMzIyArI meLavI lIdhI. te vAra pachI prazasta dIvase kalAcAryane uttamavastro maNiratne senAmahoree satkAra karI, rAjA kumArane potAnA mahelamAM lAvyA. pharI paNa mahATe vadhAmaNuM mahatsava karyo. te vAra pachI te vidvAna kumAra caMdravikazi kamalane vikavara karanAra caMdramAnI peThe nagarayuvAvasthAnuM varNana janene ati harSa upajAve che, ane zatrunA samUhanA kamalone hImapAtanI jema saMtApa upajAvI rahela che ane baMdhujanane amRtarase siMcate hoya ane mAtApitAne nirvANa sukha anubhavAvato hoya tevo banya. sabhAjanenA manane haraNakaranAra ane kAminIjananA mana netrarUpI haraNane phAMsA samAna zreSTha lAvaNyaguNe pavitra evI tarUNa avasthAne pAmyo. tethI saubhAgyaguNe rAvaNane TapI gaye, ane saumyaguNe caMdramAno parAbhava karate, ane zreSTha pitAnA prabhAve sUryane haMphAvata, satyapratijJA guNe yudhiSThirane bhUlAvate, udAratANe karNarAjane jhAMkhA pADate, pitAnA sarIkhA mitra vargo sAthe icchA mujaba vatI rahela che. keIka vakhata manehara bagIcAomAM, ane keIka vakhata manane AnaMda pamADanAra udhAmAM, keIka vakhata kamalee zobhatA sarovaramAM ane keIka vakhata jemAM nATaka khelAI rahyuM che tevA deva bhuvanemAM, ane ramaNIya parvata nadI Adi sthAnamAM jAya che. paNa savAra sAMja sabhAmaMDapamAM AvI pitAne namaskAra kare che. ane ubhayasaMdhyAe AvI mAtAnA caraNakamalamAM paDe che.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 sakalakalAomAM kuzala hAvAthI vidvAna janAnA manane Azcarya pamADe che. eka dIvase sAMjanI sabhAmAM nirakuza vIya parAkrame duSTa yazatruone jItanAra ane ane mAjI jemane cAmaro viJAi rahela che ane aneka rAjavInI vacce je beThela che, ane ratnacUDa kumAra najIka eThI hAvAthI jemanA mukhakamalane joi rahyo che. tevA kamalasena rAjavInI pAse chaDIdAra Aye, ane khabara ApyA ke eka yuvAna bhIla ApanA darzanano icchA rAkhe che. rAjAe pesavAnI anumati ApI. chaDIdAre te bhillune sabhAmAM praveza karavA dIdhA; jeNe velaDInI naseAthI vALAne bAMdhelA che, ane jhADanI chAlanuM vastra paherela che, te AvI namaskAra karI rAjAne vinaMtI karavA lAgye ke- he rAjana zailakuTa parvatanI dakSiNa dizAe rahela vananI najIka eka devaDAtho samAna hAthI Avela che. jenuM ca sarakhuM ujaMgala zarIra che, nilazveta sAMbelA sarakhA jene e dAMta che, ane uMcAimAM pata sarakhA che, mATe A mAkhatamAM ApanI zI AjJA che ! ema kaDIne te bhIla mauna rahyo, rAjA paNa A vAta sAMbhaLI khahu kutuhalavALA anyA; ane te yuvAna bhIlane inAma ApI kahevA lAgyA ke:~ are te suMdara hAthIne pakaDo. ema kahI jhapATAma dha sabhAmaMDapamAMthI ubheA thayA. A avasare kutuhulapaNAthI ane vinItapaNuM hAvAthI, ane puruSAtana phAravavuM. priya hAvAthI, vinayapUrvaka namaskAra karIne kumAre kahyuM ke huM tAta! tamA manamAM vizvAsa dhAraNa karI ahI raheA. ane huM ja tyAM jaIne ApanA caraNukramalanA prabhAve tene pakaDI
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAvuM; te vAra pachI rAjAe kahyuM ke - he kumAra! te hAthI vasamuM lAge che, ane haju tuM bAlaka che. mATe tAre javuM vyAjabI nathI; Ama niSedha karavA lAgyA, kumAre rAjA pramukha maMtrI vigere rAjalokene vAraMvAra vinaMtI karI, ane javAnI rajA meLavI, jAtya azva upara beThe. mahAna parAkramI azvArone samUha tene vIMTI vaLe. te yuvAna bhilve mArga batAvyuM. ane hastiyukata araNyamAM pahoMcI gaye, tyAM jaI teNe hastIne je. je hastI madagaMdhanA lobhathI Avela bhamarAnA samU hanA raNajhaNATanA mahAna kolAhalathI hAthI rAjaputrane gaMDasthaLamAM kAnanA capeTA lagAvI upADI nA rahyo che, ane baliSTasaMhe maTAvRkSone maraDI rahela che, majabuta daMta prahAree uMcA parvatane teDI rahyo che. arjuna kare ja jAMbu khera salakIvRvaDe viSama vananI aMdara che, te hastI joI hatAza nahi thayela kumAra gheDA uparathI utaryo, teTalAmAM rAjalokoe kahyuM ke he kumAra ! A hAthIne pakaDavAne upAya batAve. rAjakumAre uttara Ape ke, tame badhA ahIMyAMja zraddhA rAkhI rahe. huM eka ja A hAthIne pakI lAvuM, ema kahI rAjakumAra vRkSanA vivare karI najIka thaIne tuMbarUnI vINAnA sarakhA manohara zabdae gAyana karavA lAgyA, tethI amRtarasanI naka sarakhuM te madhura gAyana sAMbhaLIne te hastI jANe khIle thaMbhAvyo ane citarela hoya ane sarva aMgamAM beDI nAkhela hoya te
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthira kAyAvALo banyA. kumAra paNa utkRSTa virya parAkrame yukta banI phalAMga mArI tenA pRSTa bhAgamAM caDI gaye, aMkuza lAve aMkuza lAvo, Ama kumAra jyAM zabda karI rahyo che, tyAM te pavanavegI te hAthI mahA vagaDA tarapha nAsavA mAMDe, are bhAIo doDe doDe bolatAM asavAre potAnA DAne tajIne pUrvaka tenI pachavADe doDAvavA lAgyA. kSaNa mAtramAM te A gaye game ema buma pADatA asavArathI te hAthI adazya banyuM, paNa te asavAro tenA pagalA anusAre deDayA, jyAre pagaluM paNa dekhAvA na mAMDayuM tyAre kumAranA darzananI AzA choDIne lothapotha thaI gayelA zakAtura manavALA te asavAre pAchA pharyA, AvIne rAjAne nivedana karyuM ke he rAjana! vairI sarikhe te hastI kumArane haraNa karI gaye, lAMbA kALa sudhI tenI pachavADe ame tyAM sudhI doDayA ke te retIvALA mArgamAM te hAthInuM pagaluM dekhAtuM ekadama baMdha paDayuM, tethI amane koI rasto sUjhe nahi, tethI ayogya evA amo pAchA pharyA. A pramANe asavAro kahI rahyA che teTalAmAM te mahAkAgninI javALAe baLAte rAjA rAjA rANune siMhAsana uparathI ekadama bhUmi vilApa upara paDe, ane magaranA ghAthI ghavAyela manuSya peThe athavA vajAnA ghAtathI jarjarita banelanI peThe athavAdIta phaNIdhare daMselA manuSya peThe, mUchita bane, tethI hA zuM thayuM? ema bela najIka rahela parijana deDa, ane zItala pANIe siMcavA
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMDayo. vIMjaNAe vAyaro nAMkhavA mAMDaze, kSaNAntaramAM caitanya prApta thayuM, AMkhamAMthI nIkaLatA AMsuoe kapola bhAga bhIMjAI gaye, gadagada svare vilApa karavA mAMDe kekula rUpI AkAzamAM caMdramA samAna, niSkalaMka, baMdhujananA manane vikasAvanAra, he putra! tuM kayAM cAlI gaye. zatru samUDane bALavAmAM agni samAna, ane kalAsamUhamAM ziremaNi, deSa rUpI kaMdane mUlathI ukheDI nAMkhanAra, he putra! tuM jaladI mArA pAse Ava. AvA prakAranA vilApanA zabda sAMbhaLIne ratnamAlA rANI jaladI deDI AvI, ane putrane hAthI upADI gaye. jANI AMkhamAMthI metI sarakhA skUla AMsuo pADavA lAgI, ane mUchita banI gaI. upacArathI mUcha vaLI, zuddhimAM AvI ane karUNa svare rovA lAgI. hA caMdra sarakhA mukhavALA netradalane vikasvara karanAra mAtA pitAnA parama bhakta evA he putra! amane mUkI tuM kayAM cAlI gayo? A pramANe sAmaMta rAjAo aMteurIo paNa vilApa karavA lAgyA. teTalAmAM suragurU nAmane nimitio AvI caDe. ane kamalasena rAjAne vinayapUrvaka namaskAra karI vinaMtI karavA lAgyuM ke he rAjana ! zAkane mUkI de, dhIratAne dhAraNa kare, meM nimittabale jAyuM che ke-anuttara lakSmIvALo banI rAjakumAra thoDA vakhatamAM Apane maLaze. A pramANe sAMbhaLIne rAjA kAMIka svastha banyA, ane rANIne kahI teNane paNa svastha banAvI, ane nimittiyAnuM sanmAna karI kumAranI tapAsa karate rahevA lAgyo. A bAju hAthIe haraNa karela rAjakumAra, viSama
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 parvatanI zreNIvALu ane siMha vAgha-bhuMDa pADAe vigere pazuAthI bhayaMkara evA vanavagaDAne jue che, hAthInI eTalI adhI zIghra gati che ke-paryaMta vRkSa jANe doDI rahyA hAya, tethI kumAre ciMtavyu ke A hAthI rUpI rAkSasanI gatinI jhaDapa eTalI badhI che ke tenA uparathI utarI zakAya tema nathI. yAvata A vagaDAthI paNa bhayaMkara pradezamAM hAthI paheAMcI na jAya, teTalAmAM A hAthIne charIe karI phADIne aTakAvuM, Ama vicArI jayAM charI keDethI khece che.teTalAmAM te pAtAne uDatA gheADA upara beThela jue che, je gheADAnI puSTa vistAravALI chAtI che, ane pRSTa vizAla che, madhyabhAga nAnA che, mAMse bhareluM mukha che, cIkaNI rAmarAji che, ane peAtAne laI jaI rahyo che tethI kumAre vicAryuM, ahai| A zuM ? te hAthI nathI ane vane nathI zuM A te iMdrajAla che? ke supana che ? vicAra karatAM mAlUma paDayuM ke-keAIka deva dAnava athavA vidyAdhara mane ThaMgI rahyo che, Ama ciMtavatA jyAM jue che. tyAM te manuSyanA khAMdhA upara beThela peAtAne jue che; je manuSya AkAzamAM uDI rahyo che, jenA mastakamAM agninI zikhA sarakhA pILA keza che, ane dRDha kaThina ka za deDhuvALA che, ane kAjaLa sarakhI kALI dehuDI che, ane vaya madhyama bhAse che; AvuM atyaMta Azcaya kArI accherU dekhIne kumAre nirNaya karyo ke, kAIka deva mane chetarI rahyo che, ane upADI jAya che, tethI hamaNAM Ane mArI DhAi jalAzayamAM paDuM? athavA te paNa vyAjabI nathI; kemake A khAmata zubha pariNAmavALI che ? ke azubha pariNAmavALI che? jo zubha pariNAmavALI hAya tA, tema -
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 karavAthI akRtajJatA dveSa Ave, ane apakIrti thAya ane vadhamAM pApamadha prApta thAya, ane parepakAravrata cAlyuM jAya; ane azubha pariNAmavALI A khAkhata hAya tA, prahAra na karanAra manuSya upara prahAra karavA te kSatriyakulamAM janmelAne kalaka samAna che. tethI A khAkhatamAM tema karavuM vyAjabI lAge che ke,-A manuSya jANe nahi tema ekadama kudakA mArI DhAi sarovaramAM paDuM, Ama vicAratA rAja kumAra AkAzanA thADA bhAga jyAM eladhe che, tyAM eka maneAhara sarovara jue che, je sAvara dheALA ane nIlA kamaLeAthI zaeNAbhita jalavALu che, ane kudatA jalacara thavAnI krIDAthI jenAM tara'gA uchaLI rahyA che, ane kamaLAnI kezarAe pILA banela taragAe jenA kAMThA ragAela che, zreSTa nagaranI mAphaka AAlI rahyuM che, ane jajamAnanA huvanakuMDanI mAphaka jene pALA rahelI che, varSAkAlanA bhUmi talIyAnI mAphaka baheALatAe dharAvALu che, varSAtunI jema kAdavavALuM ane kAIka ThekANe mAravADadezanI jema kamavinAnuM ane dvijana peThe zeAbhAvinAnuM che; dAvAgnie maLela jaMgala sarakhA kALA magaramacchanA samudAya paNa jemAM rahela che; evuM vizAla sarAvara dekhI zatapatra kamaLane lakSI kumAre paDatuM melyuM. paNa te zatapatra kamala bhAMgyuM nahi. temAM brahmAnI mAphka te kumAra beThA, jue che tA te purUSa dekhAtA nathI, tethI vicAra AvyA ke-je vidhinA vidyAse asaMbhavita gaNAtA hAya te paNa bane che; ane kahevA lAyaka paNa kAine na kahI zakAya tevuM ane che; jenI zraddhA na hAya; tene paNu savA paDe che, kayAM gajapura nagara ? ane kayAM hAthI gheADA
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSya-sarovara? ane kayAM kudake mAryA chatAM nahi bhAMgI janArUM kamaLa ? tethI A badhuM ciMtavAtuM mananI seMkaDo yuktie paNa ghaTe nahi, tevuM sukha agara du:kha vidhi A jagatamAM karI rahyo che; mATe kahela che ke-vAdaLAnI uMcAI, rAjAnuM citta, yuvAna strInuM caritra, ane vidhinA vilAsa, kaI jANavAne samartha nathI. A prakAranA vicAramAM magna banelA te kumAra pAse madhyama vayane eka tApasa AvyuM, gapaTa jenA mastake che, ane jaTAonI niviDa jeNe bAMdhelI che, cikaNuM valakalanuM vastra dhAraNa karela che, atyaMta mahara AkRti che, ane manohara tarUNakamaLa upara svArI karI che, te joI kumAre vicAryuM ke-ApaNuM eka Azcarya che, tema jANI te lApasane namaskAra karyo. tApase avasthA ucita-sakala kalyANanA bhAjana thAo, e AzirvAda ApIne kahyuM ke-he kumAra ! tame ApadAmAM paDyA che ema mAnI tapavuM nahi, kemake-saMtapurUSe ApadA paDe chate kheda rahita ane saMpadAmAM gaviSTa banatA nathI, ane maraNakAle paNa uga rahita hoya che. sAhasaja jene priya hoya che, mATe mArA AgrahathI Azrama sthAnamAM cAle. mAre tArI sAthe keTalIka vAtacita karavI che, Ama kahetAnI sAthe potAnuM ane kumAranuM kamala sarovarane kAMThe pahoMcI gayeluM joyuM. tethI tApasa sAthe sarevarathI utarIne cAlavA mAMDatA kumAre eka suMdara vana jeyuM. je vana kamaLa pavanathI kaMpatI latA rUpI bhujAthI jANe nAcatuM hoya? ane vikasita kamalanA rasAsvAdanathI madonmatta banela bhamarAonA zabdoe jANe gAyana karatuM hoya; pAkelA phaLanA rasAsvAda
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 thI saMtuSTa thaI puSTha anela keAyalanA suMdara zabdeAe jANe svAgata karI rahyu hAya, nAgaleAkanI peThe sadA mAravALu, ane 'mahAna uMcI latAvALuM che, te vanamAM kumAra gheADA AgaLa vadhyA, eTale eka suMdara bagalA dekhyA, te vananA madhyabhAgamAM rahelA che, ramaNIyatAe suvimAnasirakhA ane ujjalatAe ca'drabhuvanasarIkhA, uMcAIe himagirinA zikhara sarakheDa, vicitra racanAvALA citrA aMdaranI bhIMtA upara citrala che, te joI ahA kevuM ramaNiyapaNu' mahelanu che. ema vismita manavALA kumAra tene cAre bAjue nihALatA te mahelane bIje mALe gayeA ke zreSTa mahAmUlyavALA saMthArA cakI uThatI eka rAjakanyA joI, je kanyA kupita iMdranA zrApathI sa thakI utarI Avela apsarAnA jevI, naraleAkanI gheAbhA jovA AvelI asukumArikA sarakhI, ane devimAnanA saubhAgyane jItI lenAra A baMgalAne jovAnA kutuhalathI Avela madhyamabhuvana devI sarakhI, rUpa ane sALAe keLanI latAnA tiraskAra karatI, janapriyatA ane kAmaLa hastAe kAmadevanI priyAne tanA karatI; ane saubhAgyaguNe ane izvarapriyatA guNe pAtInA parAbhava karatI; ane kAmaguNamAM kuzalatAe ane zezabhAhulatAe ratine viDaMbanA karatI, rAtA kamaLanI pAMkhaDI sarakhA kAmaLa ane kAcamAnI pITha peThe uMcA paganA talIyAvALI, kesaravilepana karyA sivAya pILA suMvALA ane dIpatA jeNInA e sukumAla sAthaLe che, ane pavitra lAvaNya rUpI jalanI laherIe bharela gaMbhIra nAbhivALI, vistI ane uMcA jeNInekeDa bhAga che tevI, sUkSma rUvATA
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 vALe keraLa, zu rekhAe yukta hastAMguTTIee grahaNa. karI zakAya tevA madhya bhAgavALA, ane skUla dheALA geALa ane suMvALA kuSNu DiTIovALI akkaDa AMtarAvinAnA jeNInA stane che, kamaladaMDa peThe kAmala jeNinI khADuM che, ghasela suMdara seAnAnA patarAnI peThe jeNInA chAtI vibhAga che, zaMkha sarakhA kaDavALI, eraNe mAlIsa karela sAnAnA dR NunI peThe vizAla kapAlavALo, kudanA puSpa peThe ujvala nirmala dAMtAvALI, ane pravAla sarIkhA hAThavALI, gALa sphuTa uMcI ane sarala nAsikAvALI, ane ujjvala padma sarIkhA capaLa vizAla ane cheDe rAtA dIrgha netrAvALI, ane aSTamInA caMdra jevuM ane kAjaLa sarakhI kALI bhrakuTIe zeAlatuM jeNIne kapALa che, mAranAM pIMchA sarIkhA lAge! jeNIne kezanA samUha che, amUlya maneAhara vicitra racanAvALA ane uttama raMganeA jhINA caNIyA, ADhaNu ane kacue jeNIne che, nAbhimaMDala sudhI lAMbI hAranI AvaLIe zeAbhatI DAkavALI, suMdara avAjavALI ghugharIvALA kadvArAe jeNInI keDa zeAlI rahela che, ane rUmajhuma karatA jhAMjharIe zeAbhita pagavALI che; te kanyAe tApasane besavA netaranI khurazI ApI, ane kumArane seAnAnA cAkaLA ApyA, te banne jaNu temAM meDhA, ane te rAjakanyA maNuinI cAtarI upara capaLa kikIvALo snehALa aDadhI STie kumArane jotI besI gaI. A kumArInuM rUpa lAvaNya tarUNapaNuM khutra Azcarya
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ upajAvanAra che tethI sarvathA mArUM netra rAjakumArIne joi yugala kRtArtha thayuM. ane teNIne ratna cUDanI banAvavAnI vidhAtAnI kuzalatA paNa vicAraNuM apUrva che, te pUrve nahi dekhela nahi sAMbhaLela devadAnavayukta lokamAM paNa asaMbhAvanIya, ane svapna viSayane paNa oLaMgI gayela, apUrva evI A kanyAnA rUpane joI anya vastu jevAnuM kautuka mAruM cAlyuM gayuM. temaja A kanyAnA daSTiviSayamAM AveluM mArU zarIra amRtarasanI nake sigyuM hoya tevuM svastha banI gayuM. temaja mArI mAnyatA che ke, A kanyA devadAnavanI daSTimAM AvI nathI, nahiMtara to ekalI vanamAM svastha kayAMthI hiya? athavA traNa bhuvanamAM paNa tevA purI nathI ke je pue A kanyAnA saMgamasukhane anubhavAya, athavA A satya ramaNI na hoya? IdrajAla hoya? ke mArA netrane bhrama thaye hoya? kAraNa ke AvA rUpane banAvavAvALA paramANuM jagatamAM paNa nathI, je paramANuMoe AvuM suMdara zilpa banAvI zakAya; athavA A viSaya sarvajJa sivAya bIjAothI nizcayapaNe jANI zakAya nahi, kemake kahela che ke "duranA vasuMdharA" tethI koI paNa jagatamAM asaMbhavita nathI. te mArI yAtrA baMdhunA viyegathI zokanuM kAraNa hatI, chatAM parama sukhanuM kAraNa banI, A pramANe mananI vika9pa paraMparAe cetanA vinAne jANe na banyuM hoya? tevA te rAjakumAranA manane chidra pAmIne kAmadeva tINabhAlAnI jema vIMdhavA lAgyA, ane te rAjakumArI paNa kumAre nehavALI vikasvara nIlakamala, sarakhI daSTie jevAelI jANe amRtarasanuM pAna
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 karyuM hoya ke svarga sukha maLyuM hoya, ke nivRtti sukhane pAmI hoya, ke tamAma duHkha naSTa thayuM hoya, tevI banI kSaNa mAtra parama AnaMdane pAmI. A avasare A kanyA mArA zatru sAme joI rahI che ema dhArI kAmadeve teNIne evI ghAyala karI ke kaThe prANa AvI gayA jevI banI gaI. paNa yuvatine vadha thAya nahi mATe kAmadeve te kumArIne mArI nAMkhI nahi. A samaye tApase madhura svarathI kumArane kahyuM ke-meM tamane prathama jaNAvyuM hatuM ke mAre tamArI sAthe kAMIka vAtacita karavI che, mATe te kalyANabhAgi ! tame. te vAta sAMbhaLe- eka vijayakheDa nAmanuM nagara che, jenI bhUmi vana ane AMgaNe ghaNA prakAranuM dhAnya kSemaMkara sanInuM maNi ratna ane pAnAthI bhareluM che, svarUpa te nagaramAM sakala prajAvargane priya ( hemaprabha nAmane senI che, tene kSemaMkara nAmano yuvAna putra che, te pitAnA dhaMdhAmAM tatpara che, ane te nagaramAM alapa dhanavALe saraLa svabhAvI AdheDa dhanAvaha nAmane zeThIo che, tenI strI sukhaM kerA tarUNajananA mana ane netrane meha pamADanArI, UMcA kaThina stanavALo, ugatI yuvAvasthAe lAvaNya guNathI bharelI che. te strI dararoja kuMDala vigere karAvavAnA bahAne kSemakara sonI pAse AvI mukha dekhADI rahI che, tethI te sonI kAmanuM durjayapaNuM ane IdriyenuM calapaNuM ane yuvAvasthA aviveke bharela hovAthI vikArI banI, te strI sAthe bhegA hara ugatI vika
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 bhegavavA lAgyuM. lubdha banyuM. tethI banne jaNAe vicAryuM ke ApaNe dezAMtara jaI sukhethI bhego bhegavIe, hAla bhegavAtA kAmAgo te viDaMbanA prAyaH che; tethI zreSTha dravya grahaNa karIne gupacUpa te banne jaNuM nagarathI nAThA. ane anukrame A nagarathI bahu dUra nahi evA sahakAra nAmanA gAmamAM ja rahevA lAgyA, tyAM khemakara lekenA suvarNanA dAgInA ghaDe che, ane mIThA vacana vigere guNe dekhADI lokone bahu priya banya, eka dIvase ceree A videzI che tema jANI tenuM ghaNuM dhana khAtara pADI uThAvyuM, tethI khemakara ane sukhakarAne bahu kheda thayo, corane patto lAgate nathI, tethI vilakhA banyA, anya divase prabhAta samaye kare sonuM ghaDavAnA upakaraNe sukhakarA pAse oraDA. mAMthI bahAra maMgAvyA, sukhaMkarA te upakaraNe levA eraDAmAM gaI, ane aMdhArAmAM upakaraNa levA hAtha pheravavA lAgI kensape DaMkha mAryo, tethI he Aryaputra ! sApe DaMkhI sApe DaMkhI ema bUma mAratI eraDAmAMthI bahAra AvI, tethI bhayabrAMta banelA khemakare dIva laI oraDo joye to ugra viSavALo phaNIdhara sarpa dekhe, are daDere deDo ema AkaMda karavA lAge, leke ekaThA thayA, gArUDIA maMtravAdI bolAvyA, viSane nAza karanAra nAsa Ape, auSadho pAyA, vilepana dhUmADe vigere karyuM, gArUDamaMtrae aMjana karyuM, maMtranI dhArAo karI, te paNa sukhakarA prANuthI rahita thaI nahi tene mitravarga AkulavyAkula baje, ane khemaMkara vilApa karavA mAMDe, he priye ! caMdravadanI tuM kema cAlI gaI vigere zabdoe lAMbAkAla sudhI rUdana karyuM.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31. leoe mAMDa mAMDa chAno rAkhe, ane maraNa kRtya karyA, eka dIvase vairAgye karI kSemaMkara te nagarathI nIkaLI arazyamAM gaye, ane ciMtavavA lAgyo ke-ahA ke mAro pApane pariNAma pragaTa yo? ane kevuM mAruM kArya karavApaNuM ? ane keTalI badhI paralokanI nirapekSatA karI ? je huM baMdhu vargane ThagI zreSTha dravya gharanuM laIne ane parastrIne upADI dezAMtaramAM AvyuM, te mArUM mahApApa alpakALamAM phalyuM. mATe ApaghAta karI te pApanI vizuddhi karuM ema ciMtavI, AMbA vRkSanI DALamAM gaLAphAMso khAdhe. te joI jaMgalamAM rahela tApasa kulapati, "are bhAI sAhasa na kara sAhasa na kara ema bumADA mArato tyAM doDI Avya, ane gaLAphAMsAthI mukta karyo, pitAnA kamaDalanA pANIe siMce, ane svastha banAvyuM, ane kahyuM ke he mahAsatva! kAyara purUSane ucita AvI kriyA tamArA jevAe karavI na joIe, khemaMkare uttara Ape ke-he bhagavaMta! mahApApa karavAvALAM mane Aja kArya ucita che, ema kahIne gaLA phAMso khAdhA sudhIne pitAne tamAma vRttAMta te kulapatine kahyo tethI kulapati samabhUtie kahyuM ke-kamane vaza paDelA prANIne zuM akArya saMbhavatuM nathI? paraMtu ApaghAta karavAthI pApanI zuddhi thatI nathI, pApavisuddhinimita appavahaM kuNai jo mhaamuuddhe| nahu heAi tassa suddhI paMkeNa va malinavatthassa // 1 // pApanI zuddhi mATe je Atmavadha kare che. te prANI
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 mahAmUDha che, kemake kAdave karI malina vastranI zuddhi na thAya, Ama karavAthI pApadhAtuM nathI; mATe saMsAra upara vairAgya pAmela mahAparAkamavALA purUSe dharmAnuSThAna karavuM joIe. A pramANe sAMbhaLI khemakara -he bhagavaMta je Ama che. te mArA upara upakAra kare ane tamArI tApasI dIkSA mane Ape, A pramANenuM tenuM vacana sAMbhaLI somabhUtie kSemaMkarane yogya jANI tApasI dIkSA ApI. have te tApasa janane ucita dharmAnuSThAna karI rahela che, he rAjakumAra! te huM pote chuM, kAlAMtare mArA gurUe yegya jANuM mane thaMbhaNI nAmanI vidyA ApI, AyuSya pUrNa thaye paralokavAsI thayA, ane huM paNa gurUnA upadeza mujaba tApasa vRta Acarate A vanamAM keTalokakALa rahyo. anya dIvase he kumAra ! tamoe dekhela sarovaramAM madhyAnha samaye gayo, ane maMtrajApa zarU karyo, te jApa pUrA thavA Avyo ke-mArA kAne eka strInA karUNa rUdananA zabda paDayA ke-he tAta! he dhamijane ! vanadevatAo! he lokapAlo! mAruM rakSaNa kare rakSaNa kare. anAtha ane azaraNa evI mane balAtkAre uThAvI jAya che, A pramANe karUNa svare vilApa karatI eka ramaNane AkAzamAM joI, jeNe sarva aMge sundara che, yuvAvasthAne pAmelI che, ane eka vizAdhara teNIne upADI jAya che, tethI mane karUNA AvI, ane te vidyAdharane AkAzamAM vidyAe karI thaMbhALe, tenA hAthamAMthI te kanyA sarI paDI, ane sarovaranA kAMThA najIka nIce paDI mArA pAse AvI, meM tene khuba dhIraja ApI kahyuM ke tAre bilakula bhaya rAkha nahi, te sAMbhaLI kayA vastha banI, ane vidyAdharane paNa Thapako
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 A ke-tamArA jevAne A anucita kArya che mATe pharI AvuM kAma karavuM nahi ema kahI chUTe karyo, ane te vidyAdhara pitAnA sthAne cAlI gaye, ane huM paNa te kanyA sAthe mArA AzramamAM AvyuM, ane khuba mahenate te kanyAne phalAhAra karAvyuM, te vAra pachI kanyAne meM pUchyuM ke-he Aye tuM keNu che? konI putrI che? ane zA kAraNe vidyAdhara tane uThAvI laI jato hato ? A praznonA uttaramAM te kumArI matI sarakhA sthUla AMsuDAe chAtI bhIMjavatI, ane unhA dIrgha nisAsA nAMkhatI, avyakata svare revA lAgI, te joI mane paNa kheda thayo ke he AvA mahAnubhAva mANasone duSTa vidhi mahAduHkha pamADI rahyo che, ema ciMtavI karUNAe karI bahu AzvAsana ApyuM, ane kahyuM ke--tuM evuM baMdha kara, anae bharelA A saMsAramAM kayA kamAdhAna prANane duHkhanI prApti thatI nathI ? arthAta thAya che, kahyuM che ke-koNa A saMsAramAM sadA sukhIyA che? kenuM jIvatara zAzvata che? kone baMdhujanane viyega nathI thaye? ane kenI pAse lamI sthira rahI che? mATe A jagatamAM vidhie je lakheluM che te sukha ke duHkha prApta thAya che, ema dhIra purUSe vicArI ApadA vakhate kAyara banatA nathI; uttama kulamAM janmela guNIyalajanone paNa khIrasAgaramAMthI utpanna thayela caMdramAnI peThe duHkha AvI paDe che, sUrya caMdranI prabhAne zuM rAhu AvarI letuM nathI ? mATe kheda choDI de, ane sAhasanuM avalaMbana kara, ane je kahevAlAyaka heya to mArA praznone uttara Apa, kemake tapasvIjana pitAtulya hoya che, A prakAre meM tene samajAvI, eTale uttara
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 vastrathI peAtAnu mAThuM luchI kahevA lAgI ke-pitAtulya tamAne zuM kahevA lAyaka na heAya ? mATe huM pitA tame te hakIkata sAMbhaLe ema khelI kahevA lAgI-- saMDikSa nAmanA dezamAM nadipura nAmanuM eka zreSTha nagara che, je nagara uMcA daravAjAnA AM zikhara upara rahetI dhajA rUpI gaLIe amarAvatIne tanA karI rahela che, caMdramAnA kiraNa samudAya peThe ujavala hajArI mahelAthI alakApurInA upahAsa karI rahela che, ane mArAmAM paDela ratnanA DhagalAnA tejasvI kiraNA rUpI IMDe, zaMkA karanAra rehaNAcala paCtane kaTAkSa karI rahela che, devA karatAM paNa atizaya rUpavALA manuSyAe ane apsarAnA rUpane jiti lenAra taNuramaNIe, devalAkanA madane je dUra karI rahyuM che, ane dhanADhayajanAnA dhana bhaMDArAe karI kuberabha DArIno ThakurAine je ghasI rahela che; tevA te nagaramAM hATAthI rAjamArgo zeAlI rahyA che, ane hATA dhanAthI AAbhI rahela che, ane dhanA dAnathI ze|bhe che, ane dAnAbhaktithI zAle che, ane bhakita pAtrAthI zeAle che, ane pAtrA guNusamudAyathI ze|bhI rahela che; te nagaramAM naratha nAmanA rAjA che, tene nirupama lAvaNyavALI, mahAkulamAM janmelI, guNaratneAnI khANu samAna, ane doSa rUpI vairIne duma killAsamAna, sakala aMteramAM pradhAna, evI jayasuMdarI rANI che, teNInI maMdapuNyavALI huM' putrI chu; kei putra parivAra nahi' hAvAthI mArA janma rAjaputrI tilaka suMdarInuM vRttAMta
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa vakhate samagra aMteri saMteSa pAme tevuM mahAvadhAmaNuM mArA pitAe karyuM hatuM. ane teja dIvase satyavAdI tiSarAzI nAmanA nimittIyAne mArA bhAgya saMbaMdhInuM svarUpa-pitAe pUchayuM, teNe kahyuM ke A puNyavaMta putrIne je vara thaze, te sakala vidyAdharane rAjA rAjAdhirAja thaze. A sAMbhaLIne mArA mAtA pitA khuba khuza thayA. eka mAsa ulaMghana thaye mAtAe svamamAM tilakoe suMdara ratnAvalI joI hatI tethI mAruM tilakasuMdarI nAma pADayuM. te vAra pachI putranI mAphaka mAtApitAe pAlana karAtI ane anya rAjapuruSoe utkRSTa harSa lAlanapAlana karAtI vadhavA lAgI; ane yuvatIjanane ucita kalAo huM zIkhI. anukrame yuvAvasthAvALI mane dekhIne pitAe mArI mAtAne kahyuM ke he priye jagatamAM rupa yauvana lAvaNya ane kalA vigere guNothI yukata tilakasuMdarI sarakhe ke rAjakumAra che ke nahi ? ane A putrIne kevI rIte paraNAvavI? zuM svayaMvara maMDapamAM AvelA rAjakumAromAMthI potAne rUce te varane vare ema svayaMvaramaMDapa kare? ke sarva dezAMtaranA rAjakumAronA pATIyAmAM citrala rUpe joI IcchA mujaba kiI rAjakumArane vare? ane citrelA rUpa lAvavA mATe anya dezomAM ApaNe purUSo mekalavA ke nahi? athavA kaI anya upAya che. A bAbatamAM tamArI je mananI IcchA hoya te jaNAvo. mArI mAtAe uttara Ape ke he svAminAtha ! tamAma kAryomAM Apa kuzalabuddhivALA che. amArA jevI mahilAomAM buddhipakarSa kayAMthI hoya? topaNa Aryaputra tame mane bahumAnathI puche che, tethI mArA hRdayanI
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 IcchA jaNAvuM chuM. he svAminAtha !tamee racela svayaMvara maMDapamAM Avela tamAma rAjaputre je tilakasuMdarIne rUe nahi, te pitAne tiraskAra samajI sarva rAjaputre tamArI sAthe viredhavALA banaze, ane rAjakumArenA cinnela pATIyA dezAMtarathI purUSa dvArA maMgAvavAmAM Ave, temAM paNa yogya varanI parIkSA thaI zakaze nahi; kAraNa citrakiyA citArAne AdhIna che. suMdara vastu na hoya te paNa suMdara citarI zake che, mATe mane te te ISTa lAge che ke Apa ApaNuM pannatidevInuM ArAdhana karI anurupa vara te devIne pucho. A sAMbhaLI rAjA khuza thaI kahevA lAgyuM ke-ahe tamee suMdara ciMtavela che! ane tamArI buddhi suMdara kuzalatAvALI che, huM te vAta svIkAruM chuM. have bIjA divase snAnathI pavitra banI ekAMta pradezamAM DAbhane saMthAro pAtharI, upavAsa karI, prajJapti devInuM smaraNa karatA rAjA ArAdhanA karavA lAgyuM. thAvat trIje divase rAjAnI apUrvabhaktithI kheMcAI prajJapti devI hAjara thaI kahevA lAgI. he mahArAjA ! kema mane saMbhArI? kArya batAvo jaladI karI ApuM. mArA pitA khuba AnaMdita banI praNAma karI, aMjalI jeDI, kahevA lAgyA ke prajJaptidevInuM vacana he bhagavati! tilakasuMdarIne gya ane madanakezarInI vara kayuM che? te kRpA karI batAve. hariphAI ane mArI ciMtA dura karo. tethI devIe upaga ApI kahyuM ke -
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 gajapura nagaranA adhipati kamalasena rAjAne putra je sakala vidhAdhara rAjyanA adhipati banaze; te ratnacUDa rAjAnI tamArI putro paTTarANI banaze. mATe tamAre udvega karavA nahi. ane sa` upadravane nAza karavAvALuM A ciMtAmaNi ratna che, te tilakasuMdarInI bhujAmAM bAMdhI rAkhavuM. ema kahI ciMtAmaNi ratna rAjAne ApI te devI addazya banI. tethI mArA pitA parama pramAdane pAmI svabhavanamAM AvyA, ane mArI mAtAne tamAma vRttAMta kahI ciMtAmaNi ratna ApyuM. mAtA paNa na kahI zakAya tevA AnaMda pAmI, ane ciMtAmaNi ratna mAre hAthe khAMdhyuM. have keTalAka divasa sudhI mArA mAtApitA zAMta manavALA anyA, eka divase suvelagirinA zikhara upara rahela rativilAsa nagaranA svAmI jenA divyazastro niSkula jatA nathI. ane apUrva sAhase mahu vidyA meLavavAthI mahAbala parAkramavALA che; te madanakezarI vidyAdhara rAjAe jyAtiSarAzI nimittiyAe uccAreluM mArA viSayanuM nimitta sAMbhaLIne mane paraNavA mATe potAnI bIjI bhujA samAna mukhara nAmanA dutane mArA pitA pAse mekalyA. chaDIdAre pUchIne rAjasabhAmAM tene pesavA dIdhA, te druta AvI praNAma karI beThA. pitAe tenuM bahu sanmAna karyuM. teNe vinaMtI karI ke-hai mahArAja! mArA svAmI vidyAdharanA rAjA madanakezarIe kahevarAvyu che ke:--tamArI kanyA tilakasuMdarI mArI sAthe paraNAvA. ane mArA sagAsnehI aneA. AvuM tenuM vacana sAMbhaLI cAvat mArA pitA mauna rahyA, teTalAmAM phrI krute kahyuM ke mahArAja ! A tameAne ucita che, kemake mahAkulamAM
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 janmela, ane snehIjanane kalpavRkSasamAna, A puruSaratnane kanyAratna ApavuM zreSTa che. ane jagatamAM paNa siMhu-- siMhaNanA saMcAga mahumAnavALA ane che. A pramANenuM daMtanuM vacana sAMbhaLI mArA pitAe jaNAvyuM ke--tamArA svAmIe ane tameAe suMdara kahyuM, kemake kalpavelaDI 95vRkSa upara caDAvelI zAle che; paraMtu A kanyAne meM ArAdhelI prajJaptidevInA Adeze kamalasena rAjAnA putra ratnacUDa kumArane prathamathI ja Apela che, satya pratijJAvALA satpuruSA heAya che. tethI vidyAdhara mahArAjAe amArI upara khATuM lagADavu nahi. A prakAre dutane satya vAta jaNAvI samajAvIne ravAnA karyAM. ane te druta pAtAnA nagare paheAMcyA. huM paNu devatAe batAvela ratnacUDakumAranuM hRdayamAM dhyAna dharatI sakhIonI sAthe vicitra kriDA karuM chuM, ane zIkhelI kalAnA upayAga karuM chu. have eka divase huM nagaranI bahAra rahela ki`yakesara nAmanA bagIcAmAM kriDA karavAne mATe gaI; tyAM mahu kriDA karavA lAgI, sakhIjanA phUla cuMTavAmAM ekAgra anela che, ane huM manaThura vanarAjIne jovAmAM tanmaya anelI chu, te vakhate eciMtA eka vidyAdhara ALye, ane mane upADavA lAgyA. meM bUma mArI ke he pitA mAruM rakSaNa karo, mAruM rakSaNa karA, teTalAmAM te vidyAdhara AkAzamAM mane lai uDaye. mArI bUma sAMbhaLIne ane joIne AkulavyAkula khanela mArA sakhI vage bhUmATa karI mUkaye ke-he mahArAja ! mahArAjAnA subhadre ! tame! jaladI dADA re doDo. tilaka suMdarIne kAika uThAvI lai jAya che, paraMtu kei AvyuM
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 nahi ane mane uThAvI vidyAdhara AkAzamAM cAle ane A saravare pahoMce. anAtha upara premALa ane karuNAnA mahAsamudra pitA tulya evA tamee mane tenAthI cheDAvI. A pramANene pitAne vRttAMta kahI rAjakumArI nIcA mukhavALI banI gaI. meM tene madhura vacanee saMsAranI svabhAvane batAvI svastha banAvI, ane Aja vanamAM putrIrUpe bahu mAna ApI rAkhI, ane kahyuM ke- he putrI ! bhavitavyatAnA cuMge ati vAtsalyane spezya evI tuM anucita vanavAsane pAmI che, paraMtu niHsaMgI kaMdamUla phalAhArI premALa A tapasvIjana tArI zI paraNAgata karI zake? ema kahI AMkhamAMthI AsuDAM pADI premALadaSTie vAraMvAra svastha banAvI. tethI kAMIka zaMkarahita banI AzramamAM sevA karavA lAgI. keTalAka divasa gayA. eka divase rAtrinA samaye bhavitavyatAnA cuMge mane prANaghAta karanArI phUlavedanA upaDI; te vakhate meM vicAryuM ke, mAruM AyuSya pUrNa thayuM lAge che, nahitara to A ociMtI keI vakhata nahi thayelI phUlavedanA kema upaDe? somabhUti gurujIe upadezela dharma mArgamAM huM sthira chuM. tethI maraNanuM duHkha mane pIDA karI zakaze nahi, paNa baMdhunA viyegavALI anAtha, azaraNa tilakasuMdarI mane mAtapitA baMdhu mAnI mAru zaraNa svIkArI rahI che, teNe nuM mArA maraNa bAda zuM thaze? ane te mahAnubhAvavALI ekalI A vanamAM kevI rIte rahI zakaze? ane kayAM jaze? ane kevI rIte dhIraja dhAraNa karI zakaze? ane kevI ApadAne pAmaze ? ane kenuM zaraNa svIkAraze? A pramANe kSaNa
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 mAtra huM mahu zAkavALA banyA; pharI evA vicAra AvyA ke, A asAra sauMsAramAM karmAdhIna prANIone peAtAnu puNya ane pApa sahAyabhUta che, tethI mAre zoka karavA vyAjabI nathI. mATe me' samAdhI lagAvI ane gurunA upadezanI bhAvanA bhAvatAM maraNa pAmyA. ane asurakumAra devAmAM mahAddhi ka jvalanaprabha nAmavALA deva thayA, ane pUrva nahI dekhelI deriddhi apsarA ratnanADhagalA ane maNuinuM bhavana dekhIne meM adhijJAnanA upayeAga mUkA tethI thayela karuNA ane snehuthI devanAM kAryo karyA sivAya A vanamAM AvyuM. nidrAdhIna tilakasudarIe A kAMi paNa jANyuM nahI. meM teA pUrvabhavanA tApasaveSa dhAraNa karyA, A avasare paramaAzcarya pAmela tApasakumAra ane kumArIAe mane nIlavikasvara kamala samAna, zarIranA pasaratA kiraNeAe karI nIlamaNimayaja AvAsanI bhIMtane jANe banAvI rahyo hAya tevA, ane prakAzita ratnavALA mukuTe zobhita mastakavALA ane divya svarUpavALA joine cittamAM camatkAra pAmyuM. A avasare tilakasuMdarI ratnacUDakumArane joI vicAravA lAgIke-A rAjakumAranI AkRti kevI zItalatA janaka che? jANe caMdramAnA maMDalathI paramANu katarI anAvI hAya ?, ane enuM gerApaNuM sAlavaNI seAnAe jANe anAvyuM hoya !, ane lAvaNyaguNa vikastara kusumanA samuha cakI laI banAvela hAya ?, ane zAMtine pamADanAra hAvAthI amRtamaya hAya !; ane rupaguNu traNa jagatanA zreSTha paramA
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 Ae banAvela hAya ?, tevA bhAse che. tethI huM puNyazALI ane kRtArtha chuM, je meM jayaMtakumAradevane jitanAra ane kalpavRkSanI jema puNyarahitajanAne dula bha danavALA A kumAra joyA, tethI ApadA pazu mAre saoNMpadA manI. mana netrane sukha ApanAra amRta, sAgara AMthI utpanna thAya che, evI leAkamAnyatA kevaLa vArtA mAtra che. amRta paNa mANusa haiAya che. A prakAre ciMtAmAM magna banelI tilakasuMdarIne javalanaprabhadeve AMgaLIe karI kumArane batAvI kahyuM ke-A rAjakumArI, ke jeNInA mATe huM devaleAkathI Avela chuM; A sAMbhaLI ratnacUDakumAra bahu khuza thayA, ane tenA hRdayamAM kAmadeva peThe, phrI paNa javalanaprale kahyu ke-he kumAra! A bhavana me... devazakitae viSuvyuM che. jemAM suMdara palaMga che, A mahelamAM tilakasu darIne ema kahI lAvela chuM ke A AzramanA jhuMpaDAmAM vAsa karavA vAre anucita che; mATe vanamAM rahela suMdara mahelamAM cAla, A mahelamAM teNIne vasAvI, virahathI bIkaNa evI tilakasu darIne devatAi leAjanathI pAlana karU chuM. Aja mane vicAra AvyA ke lAMbA kALathI tilakasuMdarI khinna hRdayavALI che, ane tenA baMdhujana teNInA samAcAra nihu maLavAthI zekAgnie maLI rahela che. mATe teNIne pitRgRhamAM mUkI dauM. paNa te vicAra mane aAgya bhAsyA, kAraNake teNIne peAtAnA ghera mUkIza te, devatAe batAvela vara lAMbA kALa sudhI pAmaze nahi; ane pitAne udveganuM kAraNa manaze, tethI su Mdara teA e che ke huM rahnacUDakumArane phAIpaNa prayAge uThAvo lAvIne tenI sAthe A kumArInA saMcAga karI dau. mATe he
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 kumAra tamene huM ahI' uThAvI lAvela chu, tamAne Azcarya pamADavAne mATe hAthI, ghoDA, manuSya ane tuTe nahi evu kamala vigere mAyAjALa meM viSuvelI che. tethI huM kumAra ! AmAM A paramArtha che ke pUrve prajJapti devatAe matAvela. ane teNInA pitAe anumedela evA tamAne prArthanA karU chuM ke;-A kanyA sAthe tame| ahIMja lagna kare. ema kahI deve pAtAnA parivArane saMbhAryo ke turata AvI khaDA thayA, je atyaMta suMdara zarIravALA aneka prakAranA maNiratnanA AbhUSaNeAthI zaiAbhita deva va che, ane jaMgama kalpalatAnA samuha peThe rUcira hAra:nI zreNI vaDe zeAbhatI stanavALI devAMganAo che. have devadevIee javalanaprabhanA hukamathI vivAha kautuka zarU karyuM, temAM bannene tI jalanA ratnaTyUDa ane bharela kalazeAe haeNvarAvyA, gADha tilaka suMdarInA haricaMdananA lepe lekhyA, devaduSya lagna mahecchava vastro paherAvyA, kalpavRkSanI dheALI mALAe dIpAvyA, zreSTha AbhUSaNA paherAvyA, ane kALa ucita khIjAM kAryo paNa karyA, pachI suragirinA vAMsaDAe lAvyA, ane ujjavala seAnAnA kalaAAe cArI banAvI kalpavRkSanA lAkaDAe agni pragaTAvye, ane paraspara hAtha grahaNa karIne pherA pheravyA, lagna evuM manyu kesurrmnniiynnnccnnsaarN, kinnaraviraiyagIyapayAraM ; varavahu risAuriyanayaNaM, iya tahiM vittaM pANiggahaNaM // devaramaNIe nAcI rahI che kinnarI gAyana karI rahela che.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 varavahu harakhita netravALA che A prakAre tyAM vivAha thaye, te vAra pachI mahAvibhUtie vivAha puro thaye chate banne jaNa e javalanaprabhadevane namasakAra karyo, ane teNe AzIrvAda Apyo ke he putrI ! avicAgavALI sohAgaNa ane putravatI tuM jaladI thA, ane kumArane AziSa ApI ke vidyAdharane rAjA banI parama sukhI thA. pharI paNa deve kahyuM ke, tamene pariNAvIne meM mAruM Icchita karyuM, ane manane zAMta pamADayuM. tamArI saMgane taja dukakara che, te paNa devalokanA avazya karavA lAyaka kAryo mAre karavAnAM che, tethI mane rajA Ape ke,-huM svabhavanamAM pahoMcI jAuM, ane tamane jarUra paDe te mane saMbhArajo. A prakAre kahI ane kautuka mAtra phaLavALo sarvajivanI bhASA vijJAnane vara, ane paThitasiddha AkAza gAminI vidyA, ApIne pharI paNa darzana karIzuM ema kaheto zekayukta banI prAsAda saMharIne parivAre sahita javalanaprabha deva svasthAne gaye. te gaye chate ratnacUDakumAra ciMtavavA lAgyuM ke-ahe mArI priyAnuM kevuM pracaMDa puNya che? ke tyAgI tApasajana javalanaprabha devalokamAM gayo chatAM premI rahI ahiM AvI pariNAvI gaye. vidyA ApI gaye vigere vyavasAya karI gaye ! ema ciMtavatA tenA viyeganA zeke hRdaya bharAI gayuM, ane AMkhamAMthI AMsu paDavA lAgyAM ane kSaNavAra mauna thaI gaye. AthI tilakasuMdarI paNa Aje ja mAtApitAne jANe viga thayo hoya? athavA mahAnidhine nAza thaye heyara, athavA sakala jagatamAM rahelI pAparAzio jANe bharAI gaI hoya?, tema zeke karI rudana karavA lAgI, ane bolavA
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 lAgI ke atyaMta vhAlA hai pitA mane cheDo tame kema cAlyA gayA ?, tevAra pachI kumAre teNIne chAnI rAkhI, kahyuM ke-hai priye ! A saMsAra Ave! asAra che, priyajananA samAgamA vihavALA hAya che, kahyuM che ke-"iSTa vastunA saMyogA anitya che, ane jivatara capala che, yuvAvasthA calAyamAna che. lakSmI hastInA kAna peThe caMcala che, ane A saMsAramAM sarva anitya che" mATe hai sArA zarIravALI zekane tuM na kara. ane tAruM citta samAdhivALuM anAva. kAlAcita kArya mAM manane dhAraNa kara, Ama AzvAsana pamADayuM. tyAre tilakasuMdarIe kahyuM ke hai A putra ! jo ema che te ApaNe mArA piyara jaie, kemake mArA mAtApitA mArA apaharaNathI du:khI banI gayela che. kumAre te vacananA svIkAra karyA, ane tamAlanApatra peThe zyAmavaNI evA AkAzamAM AkAzagAminI vidyAe priyAsahita upaDayA, ane te ramaNIya vanane jotA thADAka bhUmi bhAge gayeA ke-eka tApasa AzramamAM tApasa tApasojana karUNAjanaka rUdana karatA dIThA. tethI tilakasuMdarIe kahyuM ke Aryaputra? kema A tyAgI tApasajana vilApa karo rahela ciMtAmaNi ratne che? kumAre kahyuM ke-De priye! nIce tApasa vedanA dUra utarI puchIe. ema eTalatA nIce karI. utaryA ane vilApanuM kAraNa pUchyuM. te tapasvIjane kahyuM ke-amArA kulapati tIvrazUlarAganI vedanAe na kahI zakAya tevI avasthAne pAmyA che. tethI ame anAthanuM zuM thaze ? mATe zekathI
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ vilApa karI rahyA chIe, tethI tilakasuMdarI bolI uDI ke he Aryaputra ! sakala upadravane dUra karanAra A mArA pAse, rahela ciMtAmaNirane tene svastha banAve, tethI harSapUrvaka kumAre ciMtAmaNinuM jala pAIne kulapatine sAjo karyo. tevAra pachI te ciMtAmaNiratna tilasuMdarIe ratnacuDanI bhujAe bAMdhyuM, tapasvIjana bahu tuSTa thaye, ane kulapatie apUrva AkAra joI bahumAna karyuM. tyAM keTalAka samaya kulapatinI samIpamAM rahyo. rAtrIne samaya thatAM AzramanI najIka latAgRhamAM kemaLa saMthAre pAtharI manaharakIDAe viSayasukha bheLavIne baMne jaNa sUI gayA, yAvat madhya rAtri thaI, te avasare ghughu karate eka ghuvaDa Avya, kAna pAse rahI te ghuvaDe tilakasuMdarIne bhaya pamADe, tethI teNIe kahyuM kehe svAmInAtha! huM ghuvaDathI bIuM chuM, tethI sutA sutA kumAre hAkala karI, paNa te ghuvaDa ghuvaDa upara ratna- kho nahi, ane pitAnI bhASAe cUDane upakAra bolyA ke- jo tame marada he te ubhA thAo, A khAlI pikAra karavAthI zuM? A sAMbhaLI ratnacUDe priyAne kahyuM ke tuM bhaya rAkhIza nahi, A ghuvaDane nasADI hamaNuM AvI pahoMcuM chuM, ema kahI Ubhe thaye, joyuM te mAluma paDayuM ke-A ke pakSIrUpa divya ghuvaDa lAge che. tethI kautuke karI tenI sAme gaye, te paNa kahevA lAgyuM ke je puruSAtanavALA che te avAjA, ema kahete vega karI che , tene pakaDavA
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 pachavADe kumAra dADayA, ane pahoMcIne pakaDI lauM ema AzA rAkhI, paNa te ghuvaDa mukha doDI dura eka vaDalAnI DALImAM beThA, kumAra paNa vaDalA upara caDI hAthe pakaDavA lAgyA, tyAre ghuvaDe kahyuM ke-huM tArA zaraNAgata chuM, huM kumAra! mArUM rakSaNa kara rakSaNa kara, ahA A zuM Azcarya ema citavatA kumAre tene kahyuM ke- prathama tuM zuM khelatA hatA, ane hamaNAM zuM Ale che, Ama kema ? te ghuvaDe kahyuM ke-hai kumAra ! tamA mane tamArA kheALAmAM besADA. pachI huM satya vAta kahuM, tethI kumAre kautuke ane karuNAe tene peAtAnA kheALAmAM esA. ke turata te ghuvaDa vidyAdharakumAra khanI gayA. tethI ratnacUDa atyaMta Azcayane pAmyA, A avasare namaskAra karIne vidyAdhare kahyu ke-nAza pAmelA manuSyajanma phrI paNa huM ApanAthI pAmyA, mATe Ape mArA upara mahAn upakAra karyo, tethI huM mane peAtAne dhanya mAnuM chuM, have satyavAta kahuM te sAMbhaLe: -- vaitADhaya pa ta upara dakSiNu zreNImAM nara ane nArI rupa ratnAne jANe karaDIe hAya ? vidyAdhare satya tevuM padmakhaMDa nAmanuM nagara che, prakaTa vAta kahI prabhAve jeNe zatrune dura karyAM che, tevA jayarakSa nAmanA rAjA che. tene kAmadevane nAcavAnI ragazAlA samAna jayazAlA nAmanI rANI che. teNIne ratinA rupane jitanArI padmazrI nAmanI putrI che. teNIne anukula evA vara keAI jANavAmAM Avela nathI. tethI rAjAe ceAgya rAjakumAranI tapAsa mATe dezAntarAmAM vidyA
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 dharA ekalela che. huM paNa te rAjAnI dhAvamAtA vegavatInA putra pavanavega cheM. rAjAe mane paNa A kAma mATe ja melela che, tethI AkAza laghatAM huM ! vaDalA upara AvyA, ke-turata kAI adRSTa puruSa kahevA lAgyA ke-- are durAcArI ! tuM vaDalA nIce rahela surateja nAmanA rAjarUSIne dekhatA natho ? anya mArga hAvA chatAM RSInI avajJA karIne ulaMdhI rahyo che? teA tane ghuvaDa karI nAMkhu chuM. jo tane pazcAtApa thaze teA A vaDalA upara ci MtAmaNI ratnane pharasavAthI tuM pharI mUlasvarUpane pAmIza. ema kahI mane ghuvaDa banAvyeA. te vAra pachI bhagavAn surateja cAraNa munizvara tyAMthI icchA mujakha vidgAra karI gayA. tethI hu paNa zAkane pAmyA, ane pazcAtApa agnie maLatA zuM karuM? kAne kahu.? ketu' zaNuM svIkAruM ? kevI rIte mArA mUlasvarupane pAmuM? A pramANe ciMtAtura banI te vaDalAmAM ciMtAmaNI ratnanA saMceganA upAyane ciMtavatA keTalAka kALasudhI rahyo. yAtrata Aje tavivaramAM rahelA meM ciMtAmaNI ratnanA jala prabhAve karI kulapatine svastha banAvatA tameAne joyA. te! AvA kapaTathI tamAne vaDalA sudho kheMcI lAvyeA chU'; tA huM huve mArA nagaramAM jAuM chuM; ane mAnI rahyo chuM ke rAjAne ane vidyAdharAte padmiirane anukula vara kheALavAnA parizrama ane ci'tA. A banAva naSTha karI che. mATe tameA virahathI du:khI tamArI patnI pAse paheAMcI jAo, paNu eka mArI vinaMtI che ke-mArA upara kRpA karI gheADA samaya A ja vanamAM rahevuM, khIje javuM nahi; ane huM paNa jayarakSa rAjA pAse jai vRttAMta kahI
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 tamArA pAse jaladI AvI pahoMcIza. ema kahI namaskAra karI pavanavegathI vaitADhaya parvate gaye. kumAra paNa citavavA lAgyA ke-ahA ! kevuM divya pariNAma ? kayAM RSI ? ane kayAM ghutraDarupa zApa ? ane kayAM ciMtAmaNI saMjoga ? ema Azcaryayukta khanI lattAgRhe gaye, jaine jue che tA tilakasudaro tyAM dekhAtI nathI tethI AkulavyAkula anya. he priyA! tuM kayAM che ema vAraMvAra chuma pADI, paraMtu kAMi javAba maLyA nahi, tethA gupta pradezeAmAM jovA lAgyA, paNa kAMi dIThuM nahiM, tethI atyaMta bhramitacitta banIne sa MkSepe ghuvaDane vRttAMta tApaseAne kahIne pUchayuM, uttara maLye keameAne khabara nathI, tethI vilApa karavA mAMDayA. hu prANa priyA! zaradaRtunA caMdramA sarakhI mukhavALI, uttama hiraNanA baccA sarakhA netravALI, guNaratnane samudrasamAna dAkSiNyagurunI sAgara, tuM kayAM rahI che ? kema uttara ApatI nathI? ema kahetA mUrchA khAi dharatI upara paDI gayA; kulapati tyAM doDI Aye; tamArA jevA satpurUSane vilApa karavA na ghaTe ema kahI kama DelanA pANIthI bhI'javyA, ane valkalanA cheDAthI vAcA nAMkhyA, tethI kAMika zuddhimAM AvyA, vilApa a Mdha karAvI kulapatie madhuvane kahyuM ke-ha kumAra tArI patnI vaidyanya du:khane joze nahi, ane vIraputrane janma ApanArI banaze, ema teNInA lakSaNAthI meM jANela che, mATe tapassIjanane bahu tilaka sudarIne viyAga ane teNInI tapAsa
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 ja priya evA tamAre manamAM duHkha dhAraNa karavuM nahi. vidhine AdhIna paDelA jIne A saMsAramAM vyasana AvavA te durlabha nathI; kahyuM che ke purUSe vidhivazekarI sukha du:khane pAme che, mATe dhIra purUSe ApadAmAM kAyara banatA nathI, ane saMpadAmAM garviSTa banatA nathI." A pramANe samajAvI tapAsa karavA rajA ApI, tethI namaskAra karI ratnacUDa strIne khoLavA nikaLe. sAvacetI pUrvaka AzramasthAne bila latAghare parvate guphAo devakule sarovara nagara gAme ane anya saMbhavatAsthAne, zeSarAtrithI mAMDI dIvasabhara joyA, paNa kAMI patto lAge nahi. A avasare patnInA virogathI duHkhI ratnasUDane jovA mitra peThe asamartha banele sUrya jagatane sukhakArI chatAM asta pAmyA, ane saMdhyA paNa kumArane duHsahaviyega duHkha jANIne pitAnA patinA pachavADe jhapATAbaMdha kSaNavAramAM cAlI gaI. tethI racUDa priyAnA darzananI AzA cheDI girizikhara upara rahela latAgharamAM kemaLazacyA banAvI khede karI asamartha zarIravALe besIne vicAra karavA lAgyo, are kyAM priyA haze? zuM khecara ke bhUmicara manuSya sAnurAgI banI teNanA daDha zIyala paNa nahi jANanAre upADI che? athavA pUrvane vairI koI deva duHkha pamADavA upADI gaye? je banyuM hoya te kharuM, paNa nahi dekhelAne ane nahi jANelAne mahAbala parAkamavALA purUSe zuM karAya? paraMtu upADanAra kharAba purUSAtanavALe to khare, kAraNa ke--mArI gerahAjarImAM anAtha bIkaNa ane ekalIne upADI gaye, A prakAre vikalpa karatAM kumAranI varUpe purAtana 2 gerahAjarI
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 keTalIka veLA cAlI gaI. A samaye priyAvirahathI tapI gayelA kumArane amRtamaya kIraNee tamAma aMgone khedarahita banavuM jANe zAMta karavA caMdramAM AvI nizcamI banavuM pahoMcyo. paNa zayyAmAM sute chatAM nahi arati gaI nahi, nidrA AvI nahi; ane zItala evA vanaspatinA pala paNa tenA dehane tapAvavA lAgyA. amRtamaya caMdramAnA kIraNAe baLavA lAgyuM, ane khuba zItala evA pavanee dAjhavA lAgyo. kahyuM che ke-"viyegI mANasane caMdramAnI te khuba uNu lAge, rAtrine zItala pavana paNa deha tapAve, ane puSpane hAra paNa tIvrakhAra jevA lAge, ane bhIjAvelAM kapaDAM paNa agni jevAM lAge. " ema priyAnA viyogapI agnie baLatA te kumArane zuM rAtri ke dIvasa? vasavATa ke jaMgala? sukha ke duHkha? saMpadA ke vipadA supta avasthA ke jAgRta avasthA? huM keNu ane kayAM rahyo chuM. A prakArane upaga nAza pAmela che, ane ciMtA samudramAM Dubela che, tethI kSaNamAtra paNa nidrA AvI nahi, ane jema tema rAtri prasAra thaI gaI. kumArane patnInI tapAsamAM aMdhakAre karI huM viktakArI banI mATe karUNAvALI jANe banI hoya tema rAtri cAlI gaI, ane amRtamaya chatAM huM kumArane zAMta karI zake nahi. tethI jANe vila banI caMdramA paNa dezAtaramAM gayo, ane sakhijana peThe teje rahita tArA paNa zIghragativALA banI, dareka dizAmAM kumAranI patnIne
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ para ' paDayA, khALavA jANe cAlyA gayA haiAya ? A samaye pUrva dizAne lAlaceALa banAvate sUrya ugye, jANe kumArane priyAnI prApti thai ke nahi ema pUchavA icchatA hAya ? tema mitranI peThe najIka AvI STie nizcaya karyo ke puruSe khedarahita banavuM ane paNa nirudyamI banavuM huM " tethI krI paNa patnInI tapAsa mATe cAlI nIkaLyA, tethI samaSTie sarva ThekANe jotA jotA sAyaMkALe riSTapuranagaramAM AvI pahoMcyA; je nagara sapanA ghara samAna malayaparvatanA vana mAphaka saprAkArakIllAvALuM che, jyAM mahAdAna ApyuM. hAya tyAM jema sukhaDI vigere verANI hAya tema A nagara vicchinnavA caM kahetAM-vistAravALI khAie sahita che. jema ati daridro manuSyane eka dukAna heAtI nathI. paNa ghaNI dukAnA bhamavA mATe hAya che; tema A nagara paNa bahu Z-kahetAM ghaNI dukAneAvALu che, jema kailAsaparyaMta ujavala zivagaNuyukta che. tema A nagara-- dhavala,gasa maLyuM-kahetAM, ujvala gharAnA samudAyathI yukta che, mattavAlaka kahetAM daravAjAnA uparanA jharUkhAmAM khAlI paDela hAya tethI jema vyantarAnA vAsa thai jAya; tema A nagara vastusuptayamAMM kahetAM ghaNA rasavALA manuSyAnuM sthAna che, paNa atyAre te nagaramAM manuSya ke pazue najare caDatA nathI. te ramaNika nagarane kautukathI ratnacUDakumAra jotA dhanadhAnyAe sahita che. chatAM kema zUnya che ? evA vikalpavALA anI TheTha rAjamahela sudhI riSTapura svarUpane ane surAna dAna vRtAMta kumAre paNa kaThinakAya mAM
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAma A palaMga, vAdarI che ke pUchayuM ke para pahoMce, ane tenA sAtamA mALe bArImAM beThelI suMdaravAMdarI jeI, vAMdarIe satkAra karI kahyuM ke-ratie rahita kAmadeva sarIkhA he kumAra ! tame AvyA. te bahu sArU thayuM, Ave A palaMgamAM bese, tethI kumAra paNa vicAramAM paDayo ke-A keI divya vAMdarI che? ke svAbhAvika vAMdarI che? ema vicArato palaMgamAM beThe, ane pUchayuM ke ke bhadra! tame kahyuM che? teNIe kahyuM ke rAjaputrI surAnaMdA huM chuM, phera pUchayuM ke A nagaranuM nAma zuM che? ane kema ujaDa banyuM che?, AvA apavAnuM tame ekalA ahIM kema vaso cho?, teNIe uttara Ape kerikhapura nAmanuM A nagara che, A nagaranA suraketu rAjAnI huM putrI chuM, tenA aMteuramAM zreSTha samazrI rANIe mane janma Apela che, kalAo grahaNa karI, ane huM yuvAvasthA pAmI, viziSTakIDAe AnaMda pAmatI rahuM chuM. yAvata eka dIvase prabhAte jAgelI meM zunya aMtari joyuM. tethI Ama kema banyuM? ema kSebha pAmIne rAjakuLa tapAsyuM, ane nagara tapAsyuM te zunya dIThuM, tethI atyaMta bhaya brAnta banI zuM svapna che ! ke A te iMdrajAla che ? athavA cittane bhrama thaye che? ke daSTinI zunyatA thaI che, kema badhuM ujaDa dekhAya che? Ama vikala5nA samUhe Akula vyAkula banI ne bhaye karI citta dhaDakavA lAgyuM, jANe yamarAjAnA smazAne pahoMcI ema thavA lAgyuM, are have kayAM jAuM? kenuM zaraNuM svIkArUM? he tAta! he jananI! tame mArA upara nehALa hatA chatAM mane ekalI anAtha melI kayAM cAlI gayA ?. A prakAre moTA zabda retI baMdha
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. thAuM chuM, tyAM to eka rupALa ane saumya AkRtivALo divya puruSa Avyo, ane teNe mane kahyuM ke-huM jakSa chuM, vera levAne mATe meM AkhuM nagara ujajaDa banAvela che te che sutanu ! tAre uga kare nahi, ane keIthI bhaya pAma nahi, kharekhara huM pUrvabhavanA saMbaMdhe tane madada karIza, ane ahIMyAM rahevAthI ja tAre badhuM sAruM thaI jaze, ema AzvAsana ApyuM, ane A mahelamAM mane te lAvyo, ane dareka divase baMne kAla AvI kSemakuzalatA puche che, ane AhArAdi Ape che, jatI vakhate mArA avaya vAMdarIrUpa karI nAMkhe che, Ama keTale kALa kADhIza ? mArI zI gati thaze ? ema mAravADanA araNyamAM paDelI rAjahaMsalI mAphaka ane pitAnA TeLAthI judI paDelI mRgalI mAphaka ciMtAtura banI. cha mAsa cAlyA gayA, AgaLa zuM thaze te paNa jANatI nathI, paraMtu Aja puNyadaye tamane dekhIne huM bahu rAjI thaI chuM, kumAre kahyuM ke he sutanuM ! atyaMta dukhI tArI avasthA thayelI che, te paNa cittanA santApe AtmAne kheda pamADa nahi, kemake "vidhinA vilAse nivAravAnuM zakaya nathI, tethI vidhi jema jema bhinna bhinna prakAree niSphara Dhola vagADe tema tema hastAmukhavALA dhIrapurUSo nAca ja kyAM jAya che", he sutanu! tuM dekha ke-huM paNa mArA baMdhu nagara ane dezane viyogI, vidhie karI ekale bhamI rahyo chuM; A pramANe teNIne AzvAsana pamADI saMkSepathI kumAre potAno vRttAMta kahyo, A samaye sUrya asta pAmeane kumAre saMsthAnuM kRtya karyuM, pachI te kAlane ucita kathAo karI pradeSa kALa
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 vItAvye, ane palaMgamAM kumAra sutA, ane vAMdarI paNa ArImAM suI gaI. tilakasuMdarInI prAptinA upAyanI ciMtAvALA kumAra jeTalAmAM rahyo che teTalAmAM sanagara khaLatuM dekhe che, agnijvALAnA saDasaDATa zabda saMbhaLAya che, ane phuTatA evA vAMsaDAnA taDataDATa saMbhaLAya che, paDatA evA maheleAne bhaDabhaDATa zabda saMbhaLAya che, ane rAjabhuvana agninI jvAlAe yukta che, A upadrava devatAI che, paNa svAbhAvika nathI, ema mAnatA kumAra AAbha pAmyA nahi. paNa peAtAnA palaMgamAM ja jotA beThA, A upadrava kSaNavAramAM zamyA, te vAra pachI pRthvIne kapAvatA ane AkAzane jANe phADI nAMkhatA hoya tevA mATe aTTahAsa zabda thayA, te sAMbhaLI kumAranuM ruMvADu pharakayuM nahi. pachI viSavALA ane mukhathI agninI jvAlAne kADhatA kAjala sarakhA kALA sarpo bhIta upara talIyA upara ane thAMbhalA upara laTakI rahyA, paNa ciMtAmaNinA prabhAvathI kumAranA palaMga upara caDI zakatA nathI. muhUrta mAtramAM sarpo paNa aDhazya banyA, pachI agni zikhA sarakhA kezavALA, pILA bhayaMkara netravALA, meDhAmAMthI nikaLatI lAMbI jIbhavALA, kALA varNavALA, hADapI jara sarakhA, kRtAMta peThe bhayaMkara, rUdhira yukta manuSyanuM cAmaDuM jeNe paheyu eyu che tevA, vijaLI sarakhI camakArA mAratI charI jenA hAthamAM che tevA, eka rAkSasa pragaTa thayo; tene dekhIne aTThA jakharuM kautuka che ema kumAra ratnacUDane upadravAnuM darzIna
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ ha, te paNa rAkSasa yamadADhA sarakhI kuTila bhrakuTI caDAvI. palaMgathI kumArane kheMcavA lAgyo, tethI kumAre sutA chatAM ja vajI prahAra sarakhA dAruNa daDhapAdano prahAra tenI chAtImAM lagAvyo, tethI te rAkSasa adazya thaI gaye. te vAra pachI eka divyapavALe ane devatAI alaMkAravALe prasanna mukhavALo devatAI puruSa Avyo, ane kumAra pAse beThe, teNe kahyuM ke-he kumAra! tAruM sAhasa bala ane advitIya rUpa AzcaryakArI che, tethI mArA manane puruSomAM ratnasarakhA tamee AnaMda pamAMDe che. te tamane je ISTa hoya te kaho. jethI tenI prApti karAvuM. tethI aha divya AkRti A devanI che. ema kautukavALA banI kumAre kahyuM ke he atithimAM premALa !tame keNu che ? ane keNe A nagarane ujjaDa banAvyuM che, te tamo atyaMta Agraha na hoya ane svakAryane vinAza thato na hoya to kahe. jakSa paNa kumAranA madhura vacane khuza banya, ane guNanI khANa evA he kumAra! sAMbhaLe ema kahI kahevA lAge- Aja bharatakSetramAM vadhamAna nAmanuM nagara che temAM aparimita dhanavALe dhanezvara zeThIo jakSe Apela che, huM paNa te nagaramAM semadeva brAhmau ra ra mAM sva Nane putra samaprabha nAmane hate. vRttAMta ane te nagaramAM ja paraspara harIphAI vALI gaNikAmAM uttama kAmarati ane kAma patAkA A be vezyAo che. kAmarati gaNikAmAM dhanezvara Asakta che; ane kAma patAkAmAM huM Asakta chuM. ema keTaleka kALa cAlI gaye, ekadA vasaMtaRtu AvI,
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemAM AMbAmAM mahera khIlelA che ane kesuDAnA puSpathI udyAna lAla banI gayuM che, ane keyalanA madhura TahukAre musApharanuM hRdaya viMdhI nAMkhyuM che, navIna soyAvALA sakala jhADe banela che, ane jorAvara kAmadevanuM rAjya parela che, te vasaMtaRtumAM kAmadevanA hIMcakAnI kIDA AraMbhANuM che, temAM atyaMta mane hara veSa vALI guNikAo ane kautukavALA bahu nagaranA leke Ave che ne te kAmadevanA hIMcakAmAM prathama caDavA viSe kAmarati ane kAma patAkAne vAdavivAda thayo, tethI nagaranA mahaMta purUe kahyuM ke-khoTA. sobhAgya ane mahAnapaNAnA mada vaDe zuM jhagaDe che ? jenI lAkha seneyA arthijanane dAnamAM Ape, teja A hIMcakAmAM prathama bese. kemake udAratA vinA meTAI maLatI nathI, tethI te bane guNakAe amArA sAmuM joyuM, dhanezvare svIkAra karyuM, ane maMdavibhAvavALA meM svIkAryuM nahi, tethI kAma patAkA vilakhI banI, lakee tenI mazkarI karI, ane kAmaratine lokee vakhANI, bhATa cAraNee teNInI birukAvaLI gAI, te hiMcakA upara caDI, lAkhasonaiyAnuM dAna ApyuM, tethI mane bahu kheda thaye, ane vilakha banI kAma patAkAne ghare gayo nahi ane vicAryuM kedhana nahi hovAthI mAre mAnabhaMga sahaja che, ane nagaramAM rahuM te parAbhava thAya, kemake nirdhanane keI sagu ke mitra nathI, temaja gaurava tathA mahAjananI goSThI nathI, vilAsa ane buddhi nathI; kulajAti vidvAnapaNuM ane vijJAna nathI; ane nidhananuM rUpa ane vinayapaNu lokamAM zobhate nathI; tethI dezAMtaramAM jaI kaI paNa upAye mahA dhanane pedA karuM,
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 ema nakkI karIne gharamAM kIdhA vinA prabhAta kAle nagarathI nIkaLyo. seMkaDA upAya ci'tavatA padmottara nagare paheAMcyo. tyAM eka maThamAM rahelA padArtha nu sAmaprabhanuM dezAM taranuM myAna vyAkhyAna karatA eka tApasa upAdhyAya dIThA, temAM sAMbhaLyu ke bilTapalAsAdi vRkSanA resA nIkaLI bhUmimAM peThA hAya, athavA tenA upara khaMjarITa pakSinA sayoga thayo hAya te te, vRkSa bhUmimAM rahela nidhAnanuM sUcana kare che. temAM paNa te resAnA rasa lAlaraMganA hAya tA ratnabhaMDAra rahele! jANavA, pILArasavALA hoya te! suvarNa nidhAna jANavuM, ane ujala rasavALA hoya te rUpIyAnA bhaMDAra jAve. ItyAdika sAMbhaLIne anukrame eka parvata zukAmAM gayA; ane temAM khilAnA rese pRthavI talamAM peThelA joyo, tuSTa cittavALA khanI tenA samIpamAM gayo, ane nakha mArI te resA tapAsyo te mAlUma paDayu ke rAtA rasa che, je ratnanidhine sUcave che, tethI atyaMta khuzI thai cAre tarapha joine pRthvItala khAdyuM, te mahAmUlI ratnanA DAbaDA dekhI upADayo, ane tene vacce vI.TI kAMkhamAM ghAlI mArA nagara tarapha cAlyo, ane aTavImAM DAmADALa cittavALe! thaI jatA cArAe pakaDayo, ane ratnanI peTI paDAvI lIdhI, ane adhakulAmAM mane nAMkhyo, temAM rahyo thake khedavALA banyo, ane citta zunya thaI gayuM. jIvitanI AzA mUkAI gaI, nirAhArI traNa dIvasa sudhI rahyo, eTalAmAM te kuvAnA najIka bhAgamAM eka sAthe-samUhe paDAva nAMkhyo, tenA manuSyo pANI jovA mATe AvI caDayA, tene meM kahyuM
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke-he mahAza ! AmAM jaLa nathI, paNa e musAphara brAhmaNa evA mane AmAM nAMkhI dIdhela che, tethI mane bahAra kADhe, teoe jaI potAnA sArthavAhane kahyuM, sArthavAhe paNa tyAM AvI deraDAnA prayoge mane bahAra kADho, vRttAMta pU, meM te upakArIne je banyo hato te vRttAMta kahyo. teNe mane sAthe besADI jamADyo, ane bhAta ApyuM, tethI pharI dezAMtaramAM pharavA lAgyo, yAvat eka parvata samIpe hemakuMDa nAmane dhAtuvAdI jovAmAM Avyo, tenI samIpe jaI beThe, eTale teNe pUchyuM ke kema bhamyA kare che? meM kAraNa kahyuM, tethI harSavALA banI teNe mane kahyuM ke-ala5mahenate ja tane RddhivaMta banAvI dauM, te sAMbhaLI meM kahyuM ke te Apane mATe upakAra mAnIza, tethI ame bane eka mahAna parvata upara caDayA, dhAtuo grahaNa karI ane vanaspatinA mULiyA paNa lIdhA, agni jagavI dhAtuene saMyoga karI dhamI te ghaNuM sonuM paDayuM, te senAne gupta rIte upADI ame banne eka vasavATavALA gAme pahoMcyA, tyAM eka devaLamAM utAro karyo, rAtrie mane sutele rAkhIne ja hemakuMDa sonuM laI cAlato thayo; jAgIne tene bahu e paNa kAMI dIThe nahi. tethI mane bahu kheda thayo, te paNa purUSe khedayukta rahevuM nahi' ema vicArI phera bramaNa zaru kIdhuM, tethI eka devaLamAM cagezvara nAmane parivrAjaka dITho, tene vinayapUrvaka me praNAma karyA. A yogasiddha puruSa che ema jANI meM kahyuM ke-he bhagavaMta! daridratAnA dukhe huM pIDAyo chuM, ApanA zaraNe Avyo chuM, Apa sarakhA mahApurU zaraNe AvelA upara premALa ane
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa9 dInaanAtha upara karUNA karavAmAM tatpara hoya che, mATe mArA upara prasAda kare, ane dhana upArjanane upAya batAvo. tethI paropakAramAM tatpara evA teNe kahyuM ke-he bhadra! IcchA mujaba senAne prApta karAvanAra maMtra mArI pAse che. paNa sAdhanAmAM kaThiNa che, sAhasika puruSone ja te maMtra phaLe che, lupatAe meM paNa kahyuM ke-kaThiNa evA te maMtranI huM sAdhanA karIza, tethI he bhagavaMta ! mArA upara upakAra karI te maMtra mane zIkhavo, tethI maMtra mane ApI sAdhavAne upAya batAvyuM ke-kALI caudaze masANamAM agni jagAvI pavitra puSpAdike tyAM sudhI hema kara kecAvat suvarNa puruSa kuMDamAMthI nIkaLe, pachI agnine hema karanAre bujhavI nAMkhave, paNa ghera bImarAmaNee bIvuM nahi, ane te suvarNapurUSa chedyA chatAM paNa kaI dIvasa paNa khUTI nahi jAya. A prakAre sAMbhaLIne somaprabha khuzI thaye, te vAra pachI jogezvara yogIne praNAma karI "tamArA caraNa prabhAve te maMtra ane siddha thAo" ema kahIne eka sannivezamAM ga, batAvela vidhie caudaze hema karavA mAMDayo; tyAM te mahA bhayaMkara zIyAlanA zabdo thavA lAgyA, pRthvI kaMpavA lAgI, kAgaDAo karavara karavA lAgyA, paNa huM kSobha pAmyo nahi, tevAra pachI rAtrinA cethA pahere vikarAla rUpavALA mukhavivaramAMthI agninI jvAlAne kADhatA, ane aTTaTTahAsane karatA ulaLatA AkraMda karatA evA vetAla AvyA. tethI huM kSema pAmyuM. eTale maMtradevIe mane cho, tethI mane mahAjavara Avyo. kaMpate pRthvI upara paDI gayo, A samaye rAtri purI thavA AvI ane prabhAta thayuM, eTale ociMte
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAbhanaMdI saMnyAsI AvyuM, teNe tevI sthitimAM paDele mane joyo, ane maMDala homa dekhavAthI A kaI maMtra sAdhanArane devIe cha che, ema jANI zIkhAbaMdha karI maMtrathI mane svastha banAvyo. tevAra pachI A jIvita ApanAra che tethI meM tene namaskAra karyo, harSavaMta banIne te sanyAsIe mane pUchayuM ke-he bhadra! A zuM te AraMbhela che? meM yathAsthita mAro vRttAMta kIdhe, tethI teNe kahyuM ke he bhadra! AvA jIvanA jokhamavALI maMtra sAdhanAe zuM ? Ava mArI sAthe ghaNA lAkhe sonaiyAne mAlika tane banAvI dauM. ema kahI eka dUra rahelI parvata guphAmAM mane laI gaye, ame banne jaNa temAM peThA, balividhAna karI ane dI hAthamAM laI tuMbaDA upADI aMdhakAra vALI parvata guphAmAM teTalA dUra gayA ke, eka rasakuMpikA jevAmAM evI temAM hAthamAM tuMbaDu jhalAvI doraDA vaDe mane temAM utAryo, rasanA samIpe huM pahoMcyo, ane rasa levA hAtha lAM karyo, teTalAmAM kaIke kahyuM ke he parAkramazAli! tuM rasane grahaNa kara nahi, keNe tane A kuvAmAM utAryo che? meM A zabda sAMbhaLI tarka karyo ke A kaI purUSano zabda che, mATe vizvAsa lAvI meM tene sarva kIdhuM, tethI teNe kahyuM ke-mane paNa lAbhanaMdIe A kuvAmAM utArela che, meM tuMbaDu rasa bharI saMjJA karI eTale mane upara kheMce. teNe prathama mArA pAse rasa bhareluM tuMbaDuM mAMgyuM, lapaNae tene arpaNa karyuM, tevAra pachI teNe mAru bAMdhela doraDuM kApI nAMkhyuM, eTale huM pAcho kuvAmAM rasamaLe paDaye, ane rase keDa sudhInuM zarIra gALI nAMkhyuM che,
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ tethI tane rasabharI Apava jeTalA paropakAre mArA AtmAne kRtArtha karuM, ema kahIne mArI pAsethI teNe tuMbaDuM mAgyuM. meM ApyuM ane teNe kahyuM ke prathama tAre lebhanaMdIne rasayukta tuMbaDuM ApavuM nahi, paNa utAryA bAda ApavuM ema kahI tuMbaDuM bharI mane soMpyuM, meM doraDuM calAvyuM ke, lebhanaMdI doraDuM kheMcavA lAgyA. jyAM huM upara Avyo ke lebhanaMdIe prathama mArA pAsethI tuMbaDu mAMgyuM, meM kahyuM ke-utaryA bAda ApIza, eTale mane teNe bahAra kADho, meM tene rasabharela tuMbaDu sepyuM, ane ame baMne jaNA guphAmAMthI bahAra nIkaLyA, ane eka parvata guphAmAM gayA, tyAM ghaNuM suvarNa pADyuM, tethI huM bahu khuza thaye, tevAra pachI cUrNa yoge mane mehapamADI eka gAmamAM mAlapuvA lAvavA nimitte mane mokalyo, a5 vakhatamAM ja huM Avyo paNa tene dekhyo nahi, tethI meM buma mArI ke-are mane luMTI lIdhe, A buma sAMbhaLI eka daridra musAphara tyAM AvI caDyo, teNe pUchatAM meM saghaLe vRttAMta kahyo, AzvAsana ApIne teNe mane kahyuM ke he purUSa pedavALA banavuM nahi cAla mArI sAthe, ApaNe suvarNa bhUmi jaIe, tethI tenI sAthe dhanAthI e huM cAlya, suvarNabhUmi gayA, ane sonAnI mATInI ghaNI iMTo banAvI vahANamAM bharI tyAMthI AvavA lAgyA, paNa te vahANa samudranA mahAna mojAe dUra haDaselyuM, tethI eka parvatanA zikhara sAthe athaDAI strInI gupta vAta peThe phuTI gayuM, mArA mane rathanI peThe TukaDeTukaDA banI gayuM. temAMthI paDatA mane eka pATIyuM hAtha lAgI AvyuM, ane te pATIyuM taNAtuM maraNanI vedanAe jenuM mukha phATela
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ che tevA jINu magaramacchanA peTamAM peDhuM, tethI huM paNa maraNu bhayathI prANeA cAlI gayA haiAya tevA khanI gayo, samudranI cheALAe te magaranuM kalevara samudra kAMThe AvyuM, ahA A tA mATe magaramaccha, ema Azcaya yukta thaIne jalaketu mAchimAre te kalevarane phADayu, te kaThe Avela prANavALA mane teNe dekhyo, aDe| magare gaLela kAika A puruSa che, paNa maryA nathI, ema kautuka pAmIne karuNAe mane bahAra nIkAlyo, madhura jala vaDe navarAvyo, ane maganuM pANI ane pAyuM, zarIre tela ceAnyu, ane pAtAnA ghera laI jaI prayatna pUrvaka mArI sevA karI phrI navIna TruDa vALA mane manAvyo. ane samAcAra pUchyA, meM tamAma samAcAra kahyA, teNe kahyuM ke huM bhadra ! tamAre mArA upara kSamA karavI, kemake me tamAne vaTalAvyA che. A sAMbhaLI * Anu kevu' sudara mahAnubhAva pazu che? ema ciMtavatAM meM * hyu ke he bhrAtA tu tA mane jIvIta ApanAra che; svabhAve tuM mahApurUSa che, bhale jAtIe tuM mAchImAra hAya tethI tAre mArII mAgavAnA avasara na gaNAya, ema kahI tenI khahu prazaMsA karI, ane ripura nagara tarapha cAlavA lAgyA. mA mAM vicAra Avye ke--aDe| vidhinuM keTaluM adhu" pratikulapaNu che ? ane mAre pApanA pariNAma paNa jakhkhara che, kemake dhananI prApti thAya che paNa maraNAMtakaSTa pamADe che. teA zA mATe have bhamavuM? hamaNAM mArA nagaramAM jAuM, athavA svanagaramAM jaIne paNa zuM? kemake niCnane maravuM te zreSTha che, paNa sahavAsIonu dana karavuM vyAjabI nathI. kahyu che ke--aA kamAM nirdhAna
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 63 puruSa, ane mukha, rogiSTa, niraMtara musAphara, temaja parAdhIna puruSa jIvatAM chatAM marelo che. tethI jema thavAnuM hoya tema bane paNa udyama kara teja suMdara che, purUSAtana nahi choDanArA makkama puruSone lakSmI prApta thAya ke maraNa prApta thAya paNa DAmADeLavALA kAyarone te maraNanI prApti ja thAya, te have devatAnuM ArAdhana karUM, ema ciMtavI sema prabha riSThapuranI najIka udyAnamAM cAmuMDAdevInA maMdiramAM pahoMcyo. kSaNamAtra visAme karIne teNe citavyuM ke-A cAmuMDAdevI ghaNu manuSyone sahAya karanArI, mAre zaraNa karavA lAyaka che. te bhagavatInuM zaraNuM svIkAruM, ema dhArI ne saMdhyA samaye namaskAra karI zaraNuM svIkArI kahyuM ke - he bhagavatI ! namelA jana upara premI, dIna anAthanA zaraNabhUta, vidhinI pratikuLatAvALAne tathA baMdhuvarganA tyAgI daridrI maMdabhAgI evA mane tuM ja zaraNabhUta cho. ema kahI te devI pAse paDe. rAtri paDI, thAkI gayela hovAthI mane niMdrA AvI, A avasare rAjAnI vezyA rAjabhuvanathI potAne ghera jAya che, tenA kAna toDIne be kuMDalo ane ekavAra upADI eka era nAThe. rAjapuruSe tenI pachavADe deDayA. te sUrakhaMDa nAmane cAra cAmuMDAnA. maMdiramAM pesI gayo tethI sipAIoe vicAryuM ke-savAre tene pakaDI lezuM. ema vicArI cAmuMDAnA maMdirane ghero ghAlIne tyAM rahyA. te cora kaI paNa prakAre te jANa bhayabhrAMta thaI te carelAM kuMDalA tathA hAra mArA sIkA nIce teNe mUkI dIdhAM. meM nidrAdhInapaNathI te jAyuM nahI. yAvat prabhAta thaye, sipAIoe aMdara AvI cerInA mAla sahita mane "A cAra
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 che' ema jANI pakaDayA, tethI me' bhayabhrAMta khanIne kahyu ke "he sipAIo ! huM cAra nathI, paNa eka musAphara brAhmaNu chu. tethI tame satya cAra kheALA, A cArInA mAla kama pariNatie prerelA kAi paNa cAre huM sUtA hatA tyAre mArA AzIke mUkI dIdhela che. tethI karI te cArane paNu sipAIoe pakaDayA, ane baMne jaNane rAjasabhAmAM laI gayA ane sipAIee jevA banyA tevA vRttAMta rAjAne kahyo, tethI rAjAe nyAyamAM nipuNatA hAvAthI ame baMne pAse divya karAvyuM, temAM kAipaNa prakAre cAra zuddha thayA, tethI tene cheDI dIdheA, ane cAra jANI mane pakaDayA. huM bhayabhrAMta banI vinavavA lAgyA ke-me A lIdhuM nathI ane cAra nathI, mAre A hAra kuMDalAnuM kAMI paNa prayAjana nathI, tethI rAjAe kApAyamAna thaI Aja pratyakSa cAra che, ema pharamAvI zailInI zikSA karI. tethI sipAioe gadheDA upara besArI mastaka upara phATela chatra dhAraNa karI gaLAmAM rAmapatranI mALA laTakAvI, gaLAmAM rAtAkaNuvIra puSpanI mALA paherAvI rUsanAinA tilakAe zarIra zaiAbhAvI, AgaLa viSama Dhola vagADavA mAMDayo. kalakalATa karatAM chekarAonA TALAM cAtarapha pharI vaLyAM ane luMTArA leAkeA upahAsa karavA lAgyA, maraNu bhayathI kAMpatA huM, huM niya vidhi ! niraparAdhIne A kulakalakabhUta ALa te zA mATe caDAvyuM :ane niraparAdhInA verI hai vidhi ! mane A mahAdu:khamAM kema haDaselI mUkaye ? ema karuNa svare rAvA lAgyo. A cAra che tema nagaranA trikacatuSka ane ghaNA mArgomAM prasiddhi karI bhamADI masANamAM lai gayA, ane
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zUlIe caDAvI daI rAjapuruSa cAlyA gayA. A avasare eka vRddha DezI te mArge kAkhamAM jala bharelo ghaDo upADI jatI hatI. meM tene kahyuM ke- he mAvaDI ! karuNA karIne A niraparAdhI janane jala pAna karAve, bhavitavyatAe huM A dazAne pAmyo chuM. karuNuvAhI te DozIe mane jala pAyuM. A samaye bhadra AkRtivALA be vidyAre AkAza mAgethI AvyA. teone meM kahyuM-he karuNAnA rasiyA mahApuruSo! huM niraparAdhI chuM, mAruM rakSaNa kare. avivekI jana thI A avasthAne huM pAmyo chuM. tethI anukaMpAmAM tatpara evA te baMne vidyAdhare AkAzamAMthI utarI phUlI thakI mane nIce utAryo. ane mane eka parvata upara rahelA AMbAnI zItala chAyAmAM laI gayA. vanaspatinA komaLa saMthArAmAM sUvADIne pUchayuM ke he bhadra! tuM niraparAdhI chatAM kema A ApadAne pAmyo? meM mAruM savistara caritra teone kahyuM. tethI temaNe kahyuM ke-aho tArI kevI karmapariNati che? jethI aneka vakhata dhana prAptinA upAyane karato te ApadAne pAmyA che. athavA puNya vinA, Icchita vastunI prApti thatI nathI. jema dhAtuone dhame, pRthvIne khede, vyApAra mATe samudrane oLage, maMtra vidyAne sAdhe, devInI ArAdhanA kare, rAjAnI sevA uThAve, khetIne dhaMdho kare, vyApAra kheDe, vijJAne pragaTa kare, zratane bhaNe, ane kriyAone kare te paNa puNyarahita cha dhanane pAmI zakatA nathI. kemake lekamAM kaNaka vinA puDale thaI zakatuM nathI. tema ja A lokamAM niraparAdhI chatAM janmAMtaramAM karelA azubha karmanA udayathI
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja che ApadAne pAme che. tema ja je prANIne jyAre sukha ke duHkha pAmavAnuM nirmANa thayeluM che te prANI bhale dura nAsI gayo hoya te paNa tene sukha ke duHkha prApta thayA sivAya rahetuM nathI. kemake kezarIsiMhane nivAravAnuM zakya thavAya che. agara moTI bIvarAmaNa AvI paDI hoya tene paNa nivArI zakAya che, paNa bhavitavyatAne buddhimAna purUSe paNa nivArI zaktA nathI. te nivAravA zakrAdika de, ke rAjyasaMpadA, ke baMdhujane, paNa zaktimAna thatA nathI. A prakAre jANa mahAna jIvo rogamAM sapaDAya ke, bIjI ApadA AvI paDe chate zoka karatA nathI. ane he bhadra! tuM bhUlIthI bhedAyela che, tethI auSadha tane sAre karI zakaze nahi. mATe bhAva auSadha karavAmAM ja tuM prayatnavALo banI jA. AvA prakAranA vidyAdharanAM vacana sAMbhaLI saMvegavALA banI, meM kahyuM ke-he mahAnubhAvo! tame mArA upakArI che, ane hitopadezaka che, te A avasthAne lAyaka mane dharma auSadha Apo. teoe kahyuM ke-cittamAM samAdhI karIne anAthane nAtha, binazaraNavALAne zaraNabhUta, ane tamAma kalyANanuM kAraNa e paMcanamaskAra maMtra che, ema kahI mane te maMtra Apyo. meM bahumAnathI svIkAryo. pharIthI paNa teoe mane kahyuM ke-A mahAna maMtra che. jagatamAM prakaTa ciMtAmaNuM che, ApadAmAM zaraNabhUta che, ane paralokamAM sukha ApanAra che. A maMtrane moDhethI uccAranAra bhakti mAnajanene A jagatamAM tevuM kaI nathI, ke-A namaskA rathI siddha na thAya. mATe tuM puNyazAlI che ke-maraNa samayamAM A namaskAra maMtra pAmyo. tethI bhaktipUrvaka
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ amRtanI peThe pacanamaskAra rupI rasAyaNane bahu sArI rIte huM pIvA lAgyo, eTale uccAraNa karavA lAgyo, ane A mArA paramabaMdhu che, eee mane mahAApadAmAMthI bacAvI tAya che, ema zubhadhyAna karatAM huM maraNa pAmyo. ane namaskAranA prabhAvathI mahaddhika dhumaketu nAmane huM jakSa thayo. pachI meM avadhijJAnano upayoga karyo, to jANavAmAM AvyuM ke, niraparAdhI mane suraketu rAjAe lIe caDAvyo hato. tethI tenA upara bahu reSAyamAna banyo. devabhavamAM paNa devakArya karavAmAM bahu guMthAI javAthI mAre keTalAka kALa cAlI gayo. eka avasare verane saMbhALI huM ahIM Avyo. ane rAjAne samudramAM phekI dIdhe. rAjaputrI surAnaMdAne mUkI bIjA tamAma nagara janene nagara baLe che tevI bIka dekhADIne cAre dizA tarapha nasADayA. ane A surAnaMdAne dekhatAM mArI prIti vadhavA lAgI, netra vigere AnaMda pAmavA lAgyAM. tethI surAnaMdAne ahIMyAM ja rAkhI putrInI peThe keTalAka kALa sudhI meM pAlana karyuM, mArI gerahAjarImAM teNIne keI upadrava na kare te mATe vAMdarInuM rupa karI dIdhuM. ane teNIne cagya evA varanI ciMtA paNa pahelAM karI cUkyo, paraMtu have te tame jamAI maLI AvyA, tethI tamAma ciMtA mArI dura thaI gaI che. tethI he kumAra ! surAnaMdAne tame paraNe. pahela vaheluM A mArUM atithi vAtsalya che. ema kahI sukhe sutelI surAnaMdAne jagADI teNItuM vAMdarInuM rupa saMharI laI, sarva alaMkAra AbhuSaNathI zebhAvI teNIne kumAranI pAse lAvyo. A avasare zreNika rAjAe gautama gaNadhara devane kahyuM
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke-te brAhmaNaputra samaprabhane kayA karmanA udaye Ave dAruNa vipAka bhagavo paDa? gautama bhagavaMte kahyuM kehe rAjana! teNe pUrve cityadravyane upabhoga karyo hate. tethI baMdhAyela azubha karmanA udaye zailI upara caDavuM paDayuM. to tene badhe vRttAMta tame eka cittathI sAMbhaLo. khemaMkarA nAmanI nagarImAM jinapUjA, sAdhu satkAra karavAmAM Asakta e kezava nAmane zrAvaka hatuM, te nagarImAM rahela tamAma caityadravyanI devadravya bhakSaNa sArasaMbhALa kare che. eka avasare upara kezava zrAvakanuM dukALa paDayo, tethI pAMcahajAra pramANa vRttAMta. cetyadravya teNe lIdhuM. pratijJA evI karI ke vepAramAM je lAbha thAya temAMthI aDadhe lAbha cityane Apa. A prakAre kezava dezAMtaramAM vepAra karavA gayo. thoDA kAle ja pitAne mAla vecI pAcho AvI gayo. pAMcahajAranA vepAramAM dazahajAra thayA. dukALa jaze eTale naphAnuM aDadhuM dhana ApI daIza. ema kahI je mUla dhana pAMcahajAra hatuM, te bhaMDAramAM mUkI dIdhuM. dukALa pure thayo paNa pramAdathI ane lebhaSathI ane azubha karmane udaya thayela hovAthI, te devalAbha Apyo nahi. tethI cityadravyanA upagathI utpanna thayela azubha karmanA yoge te ja bhavamAM mahAdaridrI thaI gaye, ane khetI karavA mAMDo, vepAra vigere karavA mAMDyuM. paNa anna-vastra puratuM paNu kamAI zakatuM nathI. tenuM kuTuMba vikharAi gayuM, ane jene malina eka vastrano TukaDA paherI rAMkaDe banyo, kukarmathI pAmela lakhuM ane
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ virasa bhejane nirvAha karavA lAgyo, ane zarIre kSayaregI banyo, te dekhIne zrAvaka janee "aho devadravya bhakSaNane dAruNa vipAka ema dekhADAte te maraNa pAmyA, ane kutarAnI nimAM utpanna thaye karmo karI janme ke kutarIne stanamAMthI dudha nAza pAmyuM, tethI bhukhe pIDA marIne haraNa thayo. apakALamAM ja jaMgala dAvAnaLathI saLagyuM, te kAraNe ane tarasathI nAsato dAvAnalathI baLI, maraNa pAmI, te sapa thayo. ane teNe ramatA devahula AbhIranA putrane DaMkha dIdhe, devahule kepa karIne te sapane pakaDI ghaDAmAM nAkhI maDhIyuM lIMpI nAkhyuM. gArUDIAe viSa utArI AbhIra putrane jIvADavo. sarpa bhukhe thayo pavana AvavAne raste na hovAthI maraNa pAmyo, ane kAgaDo banyo. tyAM vRkSanI zAkhA uparanA mALAnA bAraNane jetI samaLIe tene pakaDayo, tyAM Doka maraDAI gaI ane maraNa pAmyo. te vAra pachI meTA masyapaNe utpanna thayo. eka avasare grISmasnAna samaye mAchImAre pakaDI tapI gayelI zilA upara tene mUkayo, tRSA ane dAhanI vedanAe khuba tapI jaIne te maraNa pAmyo. pachI atyaMta vedanAe vyAsa tIrthaMca vigere yonimAM lAMbAkALa sudhI bhamyo. bhamatAM bhamatAM aMbazeThIyAnI zrIdevI nAmanI bhAryAnI kukSie utpanna thaI dhanavatI nAmanI dIkarI thaI. teNe yuvAvasthAmAM AvI ane puMDarikagiNi nagarInA vAsI vaizramaNa vaNike teNInI sAthe lagna karyuM. ane teNIne pitAnA ghare laI gayo. A avasare dhanavatIne pUrva upArjita karmane udaya thayo, tenA prabhAve vaizramaNane vepAra paDI bhAMgyo ane khetI paNa phaLI nahi.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ deNadAro leNuM paNa ApatA nathI, pazuo maraNa pAme che, coree ghara luMTa, mitre pharI beThA che, ane bAMdhave paNa Adara karatA nathI. A prakAra jaIne vaizramaNe vicAra karyo ke kema akAle koI paNa kAraNa vinA vidhi dukha pamADI rahyo che? kharekhara A banAva mArI strInA pApanA udaye banela hoya tema lAge che, Ama vicArI dhanavatIne pitAnA ghare mokalI dIdhI. tethI je ApadA thatI hatI te nAza pAmI. AthI tene paNa cakkasa thaI gayuM ke, mArI stronA prabhAvathI mAre duHkha sahana karavuM paDyuM che, tethI dhanavatIne teNe tajI dIdhI. tyArathI ghanavatI potAnA pitAnA ghare rahevA lAgI, tyAM paNa dhana hAnI thaI, tethI mAtApitA teNIthI uga pAmyA ke-A putrI kulakSaNI che, AthI baMdhuoe paNa teNIne gharamAMthI kADhI mUkI. tethI teNI peTa mATe para ghare halakAM kAma karavA lAgI tyAM paNa kAraNa vinA loke tajanA karavA lAgyA. dukhe karI keTaloka kALa gumAvIne teNIne pazcAtApa thavA lAge ke-aho mane kyA pApanA udaye AvAM saMkaTa Ave che? mane lAge che ke-anya bhavamAM meM kAIka moTuM pApa karyuM haze? tethI mane AvA prakAranA du:khanI prApti thaI che. A prakAre AtmanidA karavAthI keTaluMka pApa khakhyuM, ane kAMika zubha pariNAmavALI banI. AyuSya pUrNa thaye maraNa pAmI, somaprabha brAhmaNapaNe utpanna thaI. ane tyAM bAkI rahela karmanA vazathI somaprabhane bhUlInuM du:kha bhegavavuM paDayuM. A prakAre zrI gautama bhagavate zreNikarAjAne samaprabhane devadravya bhakSaNane vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. tethI zreNika mahArAjAe kahyuM ke zuM ATalA mAtra duSkRtanuM AvaDuM moTuM pariNAma prApta
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 71 thAya che ? bhagavaMta. gautamasvAmie uttara Apyo ke ceDA paNu devadravyanA upabhAganu kAraNa mahAanatha kArI ane che;kemake devadravya ane sAdhAraNudravyane mAThunA daSe je athAvI paDe che, tenuM edhikhIja naSTa thAya che, ane te ana MtasaMsArI ane che. ane je tenI Avaka bhAMge che, devane arpaNa karavA nakkI karela dravya ApatA nathI, ane devadravya nAza pAmatu hAya tenI upekSA kare che, te du:khe karI vyApta evA A saMsAramAM bhamyA kare che. je vidhiyukta devadravyanuM rakSaNa kare che, vRddhi kare che, te jaldI sa`sAra samudrane tarI jAya che. tethI kahyu` che ke--devadravyanI rakSA karatA manuSya alpasa'sArI ane che, ane je devadravyanI vRddhi kare che, te tIrthaMkara Adi padavIne pAme che. ja zreNIka mahArAjAe pharIthI pUchyuM, ke he bhagavaMta ! hajI paNa seAmaprabhane azubha karmanI pIDA thaze?, bhagavaMte kahyuM ke-- vidyAdhare Apela poMca namaskAra maMtra upara have tene mahemAna thayuM che, tethI sAmaprabhe ghaNAM azubha kama khapAvI nAMkhyAM che. tethI dhiNoja meLavI puNyAnuMbaMdhipuNya upArjana karyuM che, tethI tenA prabhAve deva narabhaveAmAM anuttara kalyANanI paraMparA anubhavIne te chevaTe meAkSapadane pAmaze. mATe he naredra ! tameAe je pUchyuM tenA javAkha meM tamane ApyA have teneA pAchaLane vRttAMta adhurA che te sAMbhaLeA. dhUmaketujazne ratnakrUDa pAse surAna dAne UbhI karI, kumAre sa ala kArezeAbhita teNIne joi, tA teNI jANe kalpavRkSanI latA samAna, seAmyadarzanavALI caMdrarekhA samAna, rUciravaNa vALI vijaLInI jyAta samAna, udbhaTa kaThina stanavALI,
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ bharAvadAra stanathI keDa vibhAga bhAMgI rahyo che tevI nirUpama rUpavALI joI kumAra camatkAra pAme. jANe tene mahAbhAspada rIte paraNAvyuM, ane kahyuM ke-bIjuM je tamane Icchita hoya te kahe?, mAre kahyuM ke-je karavA lAyaka hatuM, te ane devone paNa durlabha darzanavALI A tamArI putrI mane paraNAvI te tamane sAruM karyuM che. have bIjuM priya to, A ujajaDa banela nagarane phera tamo vasAva te che. AthI jakSe kahyuM ke-huM tame kahyuM tema karIza,pachI ratnasUDane bahurUpiNa vidyA ApI vinaMtI karI ke-mArA AgrahathI keTalAka divase tamAre ahIM pasAra karavA, paraMtu bIje ThekANe javu nahi; huM have prabhAte pharIthI ahiM AvIza, ema kahI jakSa adazya thaye.kumAra paNa sunaMdA sAthe viziSTa kriIDAe khelIne teja palaMgamAM sUI gaye. prabhAta samaye surAnaMdA prathama uDI, ane ratnacUDa ne nidrAmAM svapna AvyuM ke-koIka nagarane viSe svayaMvara maMDapamAM devakumArI sarakhI eka rAjakanyAe mArA kaMThamAM varamALA ApI. evuM svapna joI jAgI gayo. uDI prabhAtanuM kArya pUrNa karI, teja palaMgamAM beThe vicAra karavA lAgyA ke-nahi anubhaveluM, nahi sAMbhaLeluM, nahi dekheluM, ane nahi ciMtaveluM A Avela svanuM sAcuM? ke jUThuM haze? paNa tene nirNaya pite karI zake nahi, tethI teNe tenI priyAne svapnanI badhI vAta karI, teja avasare zabdo kAne paDayA ke- "he kamalasenarAjAnA vaMzarUpI AkAzane caMdramAsamAna ratnasUDakumAra? jayavaMtA vArtA, paNa rasiyA ddhAnA madane teDanAra? he
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 93 kumAra ! tame! jaya pAme, A pramANe sAMbhaLI AjubAju jovA lAgyA te pavanagati vidyAdharane dekhyA. sabhrama pAmI kumAre kahyuM kehe pavanagati ! tuM Avyo ? ema pUche che tyAM tA kumAranA caraNakamaLane pavanagati namaskAra karavA lAgyA. dakSiNa bhujAe kumAra tene bheTI peAtAnA pAse besADI pUchyuM ke--tArA svAmi jayarakSa mahArAjA parivAra sahita kSemakuzaLa che? kevI rIte mArU' sthAna te jANyuM? ane kayA kAraNe tuM ahiM Avye te kahuM ?, tethI pavanagatie uttara ApyA ke- parAtha prAptimAM kuzala huM kumAra te vRttAMta tamAne kahuM chuM, te tame sAMbhaLe. "" je samaye tamArA pAsethI nIkaLI anukrame prabhAtakALe padmakhaMDa nagara najIka pahoMcyA te pahelAM pavanavega gayA paNa hajI kema na AvyA ? tene mArga mAM zuM vighna naDayuM ?" A prakAre kheda karatA rAjAnI pAse huM pahoMcyA. namaskAra karI beThA ke rAjAe pUchyuM ke tane kema vilaMba thayA ?, me temanA uttaramAM mArI saghaLA vRttAMta kahyo, te sAMbhaLI rAjA vigere Azcarya pAmyA. ane teAe pUchyuM ke- ratacUDakumAra kevA che? meM kahyuM ke-te ratnacUDakumAranuM varNana kevI rIte varNavI zakAya ?, jenI racanAmAM prajApati paNa peAtAnA vijJAnanA saubhAgye mAnahasti upara caDela che, jenI upamA traNa jagatamAM nathI. te sAMbhaLI rAjA havata anyA, ane kautuka dhAraNa karI kahevA lAgyA ke-te kumArane tuM jaldI ahI lAva, ema jaNAvI turata ja ane tyAMthI pAche
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ ravAnA karyo. tamArA bichAnAe karI bhita te tApasavanamAM huM AvyuM, paNa tamane dekhyA nahi. tethI huM kheda pAmI, kumAra kayAM haze? ema tarkavitarka karate tApasane pUchavA lAgyo. tApasee yathAsthita vAta kahI te sAMbhaLI. are mane dhikkAra che, ke-kumArane priyAnA viyegamAM huM kAraNabhUta banyuM ?, ema mArA manamAM bahu zoka thaye. zuM karuM? kayAM jAuM? have kumArane kayAM joI zakIza? Ama vikae mUDha banI gaye, ane temane aTavImAM kheLavA lAge, paNa tamAre khabara bilakula maLI nahi. trIjA divase madhyAnha samaye bhamato bhamato kanakazRMga nAmanA parvate pahoMcyA. tyAM eka mahAna suvarNamaNiratnamaya jinamaMdira dekhavAmAM AvyuM. temAM pesI zrI zAMtinAtha bhagavaMtane namaskAra karI tenI jagatimAM rahela cAra jJAnI guraprabhacAraNa munizvara pAse pahoMcyA. temane vinayapUrvaka vaMdana karIne beThe. tyAM avasara maLyo tyAre pUchayuM ke-he bhagavaMta ? mArA ghuvaDanA rupane dura karanAra kumAra hAla kayAM haze? bhagavaMte kahyuM ke-dhumaketu jakSe ujajaDa karela ripura nagare te kumAra che. A sAMbhaLI huM bahu khUza thaye. ahe bhagavaMtane jJAnAtizaya ke suMdara che? ema Azcarya pAmI phera pUchyuM ke-he bhagavaMta? mane ghuvaDa banAvanAra jenuM rupa paNa meM dekhyuM nathI e te keNa hato? bhagavaMte kahyuM ke he saumya tuM sAMbhaLa. - Aja bharatakSetramAM kaMcanapura nagara che, tene svAmI kanakakuMDala rAjA che, tene be rANIo kanakasuMdarI ane
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ matisuMdarI che. teNe baMnene putra surateja kumAranuM che. pahelI rANIne surateja nAmane vRttAMta putra che, ane bIjIne suradharma ' nAmano putra che. ekadA bhavitavyatAe kanakasuMdarI maraNa pAmI; tethI teNIne suratejakumAra bahu kheda pAme. eka samaye rAjAe atisuMdarI 2NI sAthe madhyA ha samaye praznottara goSThI AraMbhI. rAjAnA praznottaro rANIe bahu sArA ApyA. tethI rAjA kahevA lAgyuM ke priye ! tArI buddhi bahu suMdara che. tArI buddhine kaI vastu agamya nathI. huM tArA upara prasanna thayo chuM. mATe IcchA mujaba vastune mAgI le. teNue kahyuM ke-he svAmInAtha! avasare mAMgI laIza. hamaNuM rahevA dyo. rAjAe kabUla karyuM. ane tyAMthI UThaye, keTalAka divaso cAlyA gayA, pachI eka divase matisuMdarIe rAjA pAse vara mAge ke mArA putrane rAjya Apa. satyapratijJAvALo hovAthI rAjAe svIkAra karyo. ane maMtrI sAmatone vRttAMta kahIne suradharma kumArane yuvarAjane abhiSeka karyo. AthI suratejakumAre kheda pAmI ciMtavyuM ke-ahe mane mArA pitAe paNa tiraskAra pamADa. mAni janane parAbhava prANanA tyAga karatAM paNa dusaha thaI paDe che. kahyuM che ke-"arthane, dezane ane baMdhuvargano parAkramI manuSya tyAga kare che. ane kavitane paNa hoDamAM mUkI de che, paNa apamAna sahana karatA nathI". ane mAnapurUSane mAna te kavita, dhana ane baMdhuvargasamAna che; je mAnanuM khaMDana thayuM te tene badhuM paNa khaMDita thAya, che; te purUSa janmane dhAraNa na kare, kadAca janmI gayo te. amArI yu -ati parAbhava ne
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ S} jivitane dhAraNa na kareA ke-je purUSa pAtAnA dezamAM apamAna sahana kare che. ane mAtAnI yuvAvasthAne nAza karanArA ane che. kemake mAtAe yuvAvasthAmAM peTamAM dhAraNa karyAMte parAkramI thavAne mATe, nahi ke mAyakAMgalA thavA mATe che, tethI dezAMtaramAM cAlyo jAuM, ema nizcaya karI ratnAvalI dvAra jenA kaMThamAM che evA te kumAra taravAra grahaNa karI ekalA ja rAtrie nagara thakI nIkaLI gayA. anukrame tevizvapura nagaramAM pahoMcyA, tyAM masANamAM lai javAtA, jenI ebAhUniviDa mAMdhelI che, yamabhaTa sarakhA purUSoe vaTela dIna sukhavALe!, jIvitanI AzA jeNe cheDI dIdhI che, evA eka purUSane suratejakumAre joyA. A samaye suratejane joine A kAi mahApurUSa che, ema citavatA te purUSe suratejane kahyuM ke-he mahAsatva ! A dArUNa ApadAthI mane macAvA acAvA. tethI karuNAvALA kumAre kahyuM ke he bhadrapuruSA ! ke-he tamArA ze| aparAdha A manuSya karyAM che ?, tyAre teoe kahyuM kecAra hajAre peAtAnA hAtha paga amArI pAse hArI gayA che, pAMca hajAre pAtAnuM mastaka hArI gayA che, ane amene kAMI paNa dravya ApatA nathI; tethI mastaka Adi cheDhavA mATe ame masANamAM tene laI jaIe chIe. tethI anukaMpA karavAmAM nipuNa enA kumAre pApakAra priya hAvAthI peAtAnA kaMThadhI ratnAvalIhAra utArIne te bAMdhelA puruSane ApI, tene cheDAvIne kahyuM ke--A ratnAvalInA dravyUthI tuM A leAkAnuM devuM cukavI ApI devArahita khanI jA. ane je dravya vadhe tenu tArI IcchA mujaba karaje. ema -samajAvI suratejakumAra nagara tarapha gayA. A avasara
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ wy agIcAthI radhamAM besI pAchI pharatI vikrama mADurAjAnI kanyA priya guma jarIno pachavADe mAvatane avagaNIne nira tara jharatI madanI dhArAe jenu mastakazeAbhela che tevA hAthI dADayA. tethI are te duSTa hAthIthI kumArInuM rakSaNa kareA rakSaNa karA, ema bUma mAratA rAjakumArInA dAsIva nAsavA lAgyA. A bUmo sAMbhaLIne suratejakumAre peAtAnAprANa karatAM para prANanI rakSA karavI priya hAvAthI ane kalAnuM kuzaLapaNuM hovAthI, jaldI jaIne te hAthInA puSTha bhAga upara peAtAnI vajra sarakhI hathelIthI praDAra karyAM. AthI hAthI bhukha rASa pAmyA, ane kumAra tarapha vaLye. te vAra pachI dakSapaNAtho ane zikSA guNapaNAthI lAMbA kALasudhI te hAthIne kilAmaNA pamADI vaza karI khUMdha bhAga upara caDIne mama bhAgamAM tADana karyu, ane aMkuza grahaNa karI hAthokhAnAmAM laI gaye. AvuM parAkrama joi rAjakanyA vicAravA lAgI ke-ahA A kAi puNyazAlI jIvitadAna ApanArA niSkAraNa premALa kumAra che, ema ciMtavatI ane bhaya pAmelI mRgalInA netra sarakhI maneAhara snehALa dRSTie jotI, peAtAnA mahelamAM gaI. tyAM paNa teja kumAranuM smaraNa karatI tamAma vyApArane mUkI dai manamAM udvega dhAraNa karI keTalAka kALa sudhI tyAM rahI. khIjI tarapha A banAva sAMbhaLIne khuza thayelA rAjAe suratejakumArane lAvyA. suratejakumAra rAjAnI samIpe AnyA. rAjA kumArane joine A kAi mahAkuLamAM upanna thayA hAya ema AkRtie karI jaNAya che, ema AnadapUrvaka rAjA manamAM ciMtavI rahyo che, tyAM te vinaya pUrvaka kumAre namaskAra karyA, ane ApelA Asana upara beThe. rAjAe kumArane
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 78 vRttAMta pUcho, tethI lajajApUrvaka pitAno ahevAla saraLatAthI rAjAne kahyo. prasanna thaIne rAjAe potAnI putrI priyaMgumaMjarInuM tenI sAthe mahAvibhUtie lagna karyuM. rAjAe tene kahyuM ke-he kumAra! tArA pitAtulya mane mAna. aputrIyA evA mane kuladevatAe A banAve tuM putra Apyo che, tethI tAre bIje ThekANe javuM nahi. ema kumAra pAse rAjAe nakkI karAvyuM. ane rahevA zreSTha mahela Ape. viziSTa krIDA vinoda rati sukhane anubhava kumAra tyAM raho. A prakAre keTalAMka varaso cAlyAM gayAM. ekadA kumAra sAthe joDA khelavAnA bahAne gayela rAjAe mananaMdana udhAnamAM ghaNuM ziSya samudAye parivarela dharmanaMdana AcAryane dharmopadeza ApatA jovAmAM AvyA. tethI kautuka sahita rAjAe teonI pAse jaI, vinayapUrvaka namaskAra karyo. AcArya bhagavaMte dharmalAbha ApIne dhamepadeza Ape zarU karyo -manuSyapaNuM pAmIne, dharma adharmanuM phala jANune sakala sukhanuM sAdhana evA dharmamAM udyama kare. jIvahiMsA jUTha corI abrahmacarya ane parigrahathI virati, mana vacana kAyA ne pApakarmathI rekarI; ane kaSAyano vijaya kare te dharma kahevAya. ItyAdika sAMbhaLIne rAjA pratibaMdha pAmyA, ane karmane pazama thavAthI tene cAritra levAnuM mana thayuM. te vAra pachI pitAnA mahele pahoMcI maMtrI ane sAme tene te vAta kahI, ane suratejakumArane rAjyAbhiSeka karI rAjA tarIke sthA, ane guru pAse teNe caritra svIkAryuM. suratejakumAra mahArAjA thayo chatAM niraMkuzapaNe parAkrame karI anyamaMDa jItI lIdhAM.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ dy avasare "sUradharmane rAjya upara sthApana kayo che ema sAMbhaLI sUratejane pitAnuM karela apamAna saMbhArI tenA para tiraskAra utpanna thaye, tethI tenA upara eka dUta mekalI kahevarAvyuM kehe suradharma ! kame karI AveluM rAjya mAruM che, tAre tenA upara hakka nathI, mATe rAjayane choDI devuM, athavA tAre mArI AjJA svIkAravI. teNe paNa baLanA garvathI kahyuM ke--kAyara puruSe kramAgata rAjyane grahaNa kare. paNa zUravIra puruSe te parAkramathI rAjya meLave che. dUta pAsethI A samAcAra sAMbhaLI surateja rAjAe tenA upara kapAyamAna thaI caDAI karI. suradharma rAjA paNa A vRttAMta sAMbhaLI lazkara laI tenI sanmukha AvyuM. dezanI sImamAM bane lazkare maLyAM. vAgI rahelA yuddhavAjitra zreSTha kAhalAthI tADana karAtI uddAmaDhakkAthI, subhaTonA rUMvADA ubhA thAya tevA bhATacAraNanA vAkayothI, raNarasanA Aveze parAdhIna banelA baMne sainya sAmasAmA athaDAyA. bANAvalI pitAnA bANathI zatrupakSanA mANasane vidhe che, ane keTalAka yoddhAo acaMdrazastro dvArA mAthAo chedI rahyA che, cakadhArIo dhajA ane chatradaMDane chedI rahyA che, keTalAke to pitAnI tIkSA talavArathI hAthInI sUMDhane kApI rahyA che, bhAlAdhArIo bhAlAthI gheDAne vIMdhI rahyA che, ane madonmatta hAthIo potAnA pagothI uMcArathane curI rahyA che, ema harIphAIthI paraspara subhaTe AgaLa jaI rahyA che, ane kAyara manuSyo nAsavAne upAya joI rahyA che. te yuddhamAM lohInI nadIo pasarI rahI che. manuSyanA mAMsanI lAlasAvALA rAkSaso AvI rahelA che. A prakAranA vartAtA mahAyuddhamAM suradharmarAjAnuM sainya pAchuM haThayuM.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 te rRkhIne varSARtunA varasAda peThe mANanA varasAdane varasAvatA sUradharma rAjA uchaLyeA. tene hAme Avata dekhIne raNanA Aveze jenA zarIranA akhtaranA adhanA truTI rahyA che, evA sUrateja rAjavI sAme AvyeA. kSaNa vAra mahAyuddha jAmyuM, parAkramanuM askhalitapaNuM hAvAthI suradhane surateje harAvIne bAMdhyA. A avasare bhATa cA raNeAe sUratejane jaya pAkA paNa sUrateje peAtAnA khaMdhava suradhama ne pharIthI te rAjya upara sthApana karyAM. tethI sa rAja leAkeAe ahA suratejanI mahAnubhavatA ? ahA sajjana svabhAvatA ? ema kahI prazasyA. anukrame sUrateja peAtAnA nagare pahoMcce; nagara leAkeAe mahAn ecchava karyAM. tene ghaNA kAla cAlI gayA. eka avasare surateje peAtAnA kumAra vikramasUrane rAjyAbhiSeka karI rAjya soMpI mahAn dAna deI ne ane caitcAmAM meTA ecchava karAvIne sakalanagaranA leAkeAnuM abhinadana karatA vikramamAhu gurU pAse gayA, dikSA lIdhI. zrutanA abhyAsa karyo, ane duSkaratapa tapI ja ghAcAraNariddhine pAmI, ekala vihAra svIkAryAM. sUrateje je jIgArIne maraNa ApadAthI mUkAvela hatA, te jugArI vicAravA lAgyA ke, vyasanI pApIjaneAne pagale pagale dAruNa du:khA AvI paDe che, te saMtapurUSone anukapA lAyaka banI rahe che. mATe te mahApurUSanuM bahumAna karuM. duSkRtye cheADI sukRtanA kAryo karU, ema vairAgya pAmI dravya dharma kArya mAM kharacI vajrapANi yakSanu svarUpa
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ tApasa thaye. tevAra pachI keTalAka kALa tApasavrata pALI, maraNa pAmIne vaja pANiyakSa che. avadhijJAne sUrateja munivarane pUrve kahela vRttAMta jANune tenA upakArane saMbhArata ane guNAnurAgane dhAraNa karato ane vaiyAvaccane karate tene rAgI banyA. A pramANe sAMbhaLIne AnaMda pAmelo huM te bhagavaMtane vaMdIne tamArA darzananI utkaMThAvALe ahIM AvyuM. te he kumAra ! mArA upara anugraha. karI, vaitADhayaparvata upara cAle. kemake jayarakSarAjA tamArA dazananI khuba utkaMThA dharAvI rahyA che. A pramANe vAta cAlI rahI che teTalAmAM dhUmaketu jakSa AvI pahoMcyA ane teNe pUchayuM. he kumAra! keNu A puNyazALIjana che? kumAre pUrvane vRttAMta jaNAvyuM, tethI dhUmaketue kahyuM kehe kumAra ! AmanA upara anugraha kare, ane rAjAnA darzana nAthe jAo. tethI kumAre kahyuM ke-jevI tamArI AjJA. paNa A devIne tame saMbhALaje. ema kahI nIlakamaladalanI kAMti sarakhuM zAmala evA AkAzamAM pavanagati vidyAdhare karI sahita upaDe, ane vaitADhaya sanmukha cAle. jaldI baMne jaNA kanaga parvatanI samIpa pahoMcyA. eTale pavanagatie kahyuM ke, huM kumAra! A kanakazRMga nAmanA zreSTha parvata upara sarva ratnamaya zrI zAMtinAtha jinezvaranuM maMdira che. ane tyAM suraprabhacAraNa zramaNa munivara birAje che. temanI pAse meM tamArI khabara meLavI hatI. tethI ratnacUDe kahyuM ke je ema che, te he mitra! A parvata upara ApaNe jaI jinamaMdira joIe, ane zrI zAMtinAtha mahArAjanA darzana karI AtmAne pavitra karIe,
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 A vacana pavanagatie mAnya karI, baMne jaNA tyAM gayA. kumAre tyAM jaI joyuM teA megirinA zikhara peThe UMcuM, ane sarvAsiddha vimAna peThe vizALa che, ane nirmaLa ujjavala sphaTika ratnAe manAvela hAvAthI cAre bAjue nirmANama bhAMtaLIyAmAM pratibiMba paDela che ane maskata maNimaya mULamAM hAvAthI vizALa bhAsamAna thAya che, tyAM AgaLa makatamaNinuM zikhara hAvAthI sUkSma mAlUma paDe che; ane bhagavaMtane vAMdavA AvatA jananA pAparUpI lAkaDAne phADavA mATe kaThAra karavatanA dAMtA ne jANe dhAraNa karatA DhAya tevA killAe viTAela che. dhavalaratnazilAe ghaDela, vistAre karI vijaya dvAranI mazkarI karI rahela, ane saudharmAvata'sakavimAnanI hAMsI karavA mATe hasatuM jANe mukha hoya tevA khAraNAe AAbhita che. vicitra maNiratna ane sonAnu banAvela vizAla ane cu, potAnA suMdarapaNAnA maDhe karI mephanI suMdaratAne kaTAkSa karavA mATe dUra kheMcelA netranI jema ghaNu dUra lakhAvela teAraNe dIpatuM che, ane tapAvela seAnAnA pUje racela ghaNA pagathIAnI zreNI vaDe jANe svarga ne mA dekhADatuM DAya tevuM che, gaganazikhA sudhI lAMkhA zikhare karI mokSapa'thane jANe prakaTa karatuM hAya ?, mRdupatrane kapAyelI sAnAnA daMDa upara rahelI dhvajAnA cheDA rUpI aMgulIee karI zAMtijinane vaMdana karavAne mATe sura asura manuSya ane vidyAdharane khelAvatuM hAya ? maneAhura avAjavALI ghugharInA ghamakAravALI ane kAmaLa pavane uDADela dheALA zAMtinAtha maMdiranuM va na
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 83 vastranI dhvajAsahita seAnAnA daDe karI zaiAbhita che, nirmaLa velIyaratnanA banAvela AmalasArAnA pasaratA kiraNanA samuhavALuM che, manahara zabdavALI mukhara evI bagalInA samuha najIka uDatA haiAvAthI jANe skurAyamAna vijaLI dauM karI sahita hAya ? jANe chupAyeluM parvatazikhara heAya ? ane sArasapakSInA TALAe karI jANe jalabhareluM vAdaLanuM valaya hAya? najIka rahelI dhUpaghaTA rupI vaDavAnala jvAlA daDe karI zeAbhita evuM, lavaNu samudranuM jala, duSTa jalacara jIvAe DALI nAMkhavAnA upadravanA bhaye karI zAMtinAtha jinanA zaraNe Avela hAvAthI, jANe zikharanA TAca bhAge dhAraNa karI rahela hoya ? pIThamAM manuSya hAthI gheADA ane rathanI AkRti haiAvAthI, tenA hArna jANe duya mAhurAjAnA sainyane parAjaya mATe caturaMgI senAne sajaja karatuM haiAya ? temaja vaMdana karavA AvanAra manuSyanA mithyAtva aMdhakAra nAza karavA mATe tarUNlR sUrya moDala peThe padmarAgavALe! mahAnu kalaza mastake dhAraNa karatu. hAya ? jinavadana mATe Avela ane sura khecarAe vagADela madhura ghaMTanA raNakAra zabdoe bhagavAnanI jANe stuti karatuM hoya ?, nirUpama zAbhAvALI suMdara senAnI ane ratna putalIonA mhAne suralAka karatAM adhika ramaNIyapaNAe khuza thayelI apsarAe jANe sevAtu hAya +, yAtrArthe Avela prANInA netrAne kamaje karavA mATe gaMbhIra vizAla pAMjarAnI mAphaka pachavADAnA bhAgane jANe vahana karI rahyuM DAya ?, jagatamAM Azcarya bhUta, garbha ne cAraNu karanArA saMga cheDI dIdhela che chatAM ganmadaramaMTiva kahetAM gabhArAmAM rahela zAMtinAtha bhagavate karI sahita che, evu prAsAdaratna (jinAlaya) teNe joyuM.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 te joI ne rahnacUDakumAre kahyuM, ke-aTThA A maMdiranI kevI suMdaratA che ? huM mAnuM chuM ke tamAma ratnAkaranA ratnAe maMdira A maMdira banAvela che. ane samagra surigiranA seAnAe karI nipajAvela sabaMdhI ratnacUDanA tarka che. sakala traNa jagatanA dravyane kharacI karAvela che. A maMdiranA banAvanAra surAsurane sagha lAge che, ane Ane manAvatAM hajAro yuga kAla cAlI gayo haze; kAraNa ke parimitaratna ane suvarNa dravyoe, ane alapa kArIgarAe sahita, thADAkAlamAM Avu suMdara maMdira khanI zake nahi. tethI te jIvA puNyazAli che, ke je ahI A vase che, ane je A maMdiranAM darzana kare che. huM paNa mArA AtmAne kalyANabhAgI mAnu chu ke, meM paNa A maMdira joyuM. A prakAre citavatA ha vALA ane kautukavALA maMdiranI aMdara peThA. ane zAMtinAtha bhagavAnane joyA. prazAMtadaMDe karI cAlI gayela rAgadveSa mAhune sUcavI rahela evA, ane STimAM zAMtarAganA paka hAvAthI hRdayamAM rahelA karNA rasane sUcavatA, ane prasanna mukhakamaLe karI sarvajIvAmAM maitrI bhAvane pragaTa karatA hAya, ane nirUpama je aSTaprAtihArya karI traNa jagatanu prabhu paNuM jANe dekhADI rahyA haiAya? ane uttamasuvarNa ratnAe jemanA deha banAvela che, ane kalpavRkSanA puSpAnI mALAe alaMkRta che, bhyi AbhUSaNNAe karIne je zaeNAbhita che, tevA zAMtinAtha bhagava'tane dekhIne, ahA ! bhagavatanI advitIya kevI zAbhA che. ema citavatA zarIramAM ruMvADA khaDA che jene eve khanI, prabhune namaskAra karI stuti karavA lAgyA.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ he deva! dukhiyA jInA AdhArabhUta, zaraNAgata jIne vatsala, je tArUM caraNa kamala meM dIThuM, tethI purva janmanA upArjana karelA pAparaNe mArA naSTa thayA. he ciMtAmaNi ane kalpavRkSa samAna prabhu! tame jayavaMtA varto. jeo tArA caraNa kamalane name che, teo sakala sukha pAmIne saMsAramAM paribhramaNa karatA nathI." A prakAre stuti karIne pitAnA AtmAne kRtArtha mAnate pradakSiNAne karate pAchaLa killAnA bhAgamAM rahelA azokavRkSa pAse gaye. tyAM suraprabhamunivara dIThA. AnaMda pAmI namaskAra karIne dharmalAbha rUpI AziSa pAmI khuzI thaye, ane temanI pAse beThe. bhagavaMte tene dharmopadeza Ape. temAM pharamAvyuM ke-"dharma artha ane kAma A traNa purUSArtho lekamAM kahevAya che, te maLe dharmapurUSArtha pradhAna che, kemake dharmathI artha ane kAmapurUSArthanI prApti thAya che. dhameM karI rahita chane pagale pagale dArUNa ApadAo AvI paDe che. tethI karI vidvAna purUSe dharmaviSayaka prayatna kare che. A jagatamAM devo ane sAdhuonI bhakti karavAthI dharmanI prApti thAya che. tethI vizeSe karI dharmamAM paheloja udyama karavuM joIe. bhakti tene kahevAya ke, jinezvaranuM maMdira ane pratimA banAvavI, pUjana-vaMdana-yAtrAdika karavI, temaja muni mahArAjanI bhakti te kahevAya ke vinaya vaicAvacca jJAna darzana cAritranI sAmagrI mekSa arthe bahumAnathI sAdhuone ApavI. A avasare ratnacUDe kahyuM ke--he bhagavaMta! puNyazAlI sakalajanane prazaMsanIya ane bhaviSyamAM kalyANane samuha jeNe prApta karela che evA kayA prANIe A cityaratna banAvI
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavaMtanI apUrva bhakti karI?, munivara uttara Ape che ke he bhavyasatva! A praznane uttara sAMbhaLa:- Aja kSetramAM kaMDalapura nAmanuM nagara che. temAM tyane ItihAsa caMdrazekhara nAmane rAjA che. tene caMdrAnana nAmane putra che, ane tene zivapurehitano putra mitra zivaketu che. te baMne mitro che, paNa svabhAve kelipriya ane jenadharmanA dveSI che. duHkhe karI damI zakAya tevA svabhAvavALA, ane sAthe ramatagamata karatA rahe che. eka avasare zAMtinAtha bhagavaMtane mokSa kalyANakane divasa AvyuM. te divase zrIsaMghe mahAna snAtra mahotsava ujavo zarU karyo. temAM jora zorathI mane hara paDahA vAgI rahyA che, jhAlaranA jhaMkAra zabdo pasarI rahyA che, ane zreSTha kahalA paNa vAgI rahyA che. te sAMbhaLIne rAjaputra ane purohita putra baMne jaNA ema bolI rahyA che ke A RddhigAravIe, bhilUsarakhA A zrAvako, kema jora zerathI vAjIMtra vagaDAvI rahyA che? cAla joIe. ema IrSA karatA keTalAka svapari. vAre karI sahita tyAM AvI pahoMcyA. jue che te tyAM sAdhu sAthIvarga ane manohara veSavALe zrAvaka zrAvikAne samudAya dekhe. temAM keTalAka zrAvake vicitra racanAvALA naraghA vagADI rahyA che, keTalAka ghaNI racanAvALA kula gharo racI rahyA che, keTalAka zreSTagaMdha ane suMdara rasa vALI miThAIo goThavI rahyA che, keTalAka drAkSanAlicera khajura bIrAdi phaLAe bharelA thALa gaThavI rahyA che, keTalAka aneka raMgothI raMgita cokhAnA vicitra sAthiyA purI rahyA che, ane keTalAka kAnane sukhakArI jina
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNee guMphita gAyana gAI rahyA che. "taruvare karI gahana evA merUparvatanA zikhara upara, janma ane maraNe karI sahita jemane dee pUjyA hatA, je guNanA samudra, zreSTa karUNAnI khANa, ane zivasukhanA sAgara che. te jinezvarane he bho! tame bhAvathI namaskAra kare, ke te ja kSaNe tIkSaNa pApothI tame mukAI jaze, ane zivapurane prApta karaze. je devAdhideve duSTa ATha kamane pheDI nAMkhanAra che, tene namaskAra kare. jeo traNa jagatamAM prasiddha che, je traNa jagatanA avicala nAtha che, ane azvasena rAjAnA manane aniMda karanAra che, temane namaskAra kare. ane jeNI ratinArUpane jItI lenAra che, iMDho jeNanI sevA uThAvI rahyA che, tevA acirAdevathI janmelA che, ane mokSamAM javA mATe ratha samAna, evA te jinezvarane namaskAra kare." keTalAka bhAvake uddAma zabdavALA vAjIMtro vagADI rahyA che, keTalAka vizuddha manahara jotIyAvALA, sugaMdhi caMdanAdike karI zarIre jemaNe vilepana karela che, evA manahara alaMkAra dhAraNa karavAvALA, yuvAna vayavALA, manahara rUpavALA ane bhaktivALA, prabhune nhaNa karI rahyA che. keTalAka caMdranA kiraNa sarakhA Ujavala kezanA samuhavALA, ratnAe karI zAbhita senAnI dAMDiye jene che, tevA manahara cAmare vIMjI rahyA che, keTalAka maghamaghATa karatA sugadhI pAMca varNanA kula guMthe che, keTalAka sugaMdhidAra caMdane ghasI rahyA che, keTalAka Ujavala manahara vastranA khAlIyAvALA ane moTA motInI mALAthI zebhita zreSTha senAno daMDa jene che, tevA traNa chatrone zuddha karI rahyA che. ane keTalAka vile
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 e panavALA -kuleAthI zeAsita-dUdhanA bharelA pUrNa kalaze, ane sugaMdhidAra kRtanA kuMbhe, ane pheNanA pIMDa mAphaka ujavala kiThana pesIvALA dahInA mATalA, ane sudhi jaleAe bharela suvarNa nA laze| lAvI rahyA che A pramANe mahAvibhUtie vidhiyukta snAtra mahe|tsava pravartate chate, kusuma vRSTi pachI tarataja suga Mdhijale bharelA suvarNa kalaze upADe chate, ane madhura gAyana karanAranA gAyanAe karI mizra vINA ane veNunA jhaMkArAe manuSyanA kAne ANu da pAmye chate, nRtyamAM kuzala evI vezyAnA nATake karI prekSaka lAka khecAye chate, ghaNA prakAroe madhura mRda Mga jhAlara ane Dhola vagaDAI rahe chate, devibarUde khelAvela chate, he deva prabhutajananA pAparupI kAdavane pakhALavAmAM meghasamAna !, sakala jaganA manane maneAhura ! asakuza rUpAdirguNa samudAye karI traNa jagatamAM advitIya !, paravatanA mahimAne masaLI nAMkhavAmAM bahu matravALA, garviSTa mAharUpI mahAmaNane maraDI nAMkhanAra !, dArUNa iMdriyarUpI cArane curavAmAM gharaTI samAna !, Apa che. ane manohara jananA ToLA ApanI pAse AvI rahela che evA zreSTha siMhAsana upara eThelA Apa leAkaprabhu ! AAlI rahyA che. zaradanAcaMdra peThe atyaMta maneAhara evA he prabhu! amArA netrane occhava karI rahyA che. vijananA manoratha puravAmAM ciMtAmaNi ratna samAna hai zAMtinAtha bhagavaMta! tamArU darzIna puNya hita leAkA kevIrIte karI zake? arthAt karI zake niha. ane manehara rAsadAMDiyA paNa tyAM khelAI rahyA che, temAM gavAi rahyuM che ke:- huM vijane zAMtinAtha mahArAjane namaskAra karI,
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 89 ane temanA guNa samudAyane bhAvathI prazaMsA, je niLa zIle karI zaiAbhita che. suranara becarAe jemanA caraNu kamalane vAMghA che, je kevalajJAnarUpI surya che, dArUNa du:kharUpI kaMdane UkheDI nAMkhanAra che, ane tyAM madhura magaLA paNa gavAi rahyAM che. evA hai zAMtinAtha ! tamArA mukhane zaradacaMdra pazu pahoMcI zakatA nathI, evA ApanI vANI kAnane sukha upajAvI rahI che, jANe amRtanu jharaNuM hAya tevI lAge che. A prakAranA atyaMta pramAda pravatI rahela che, te samaye rAjaputra ane purAhita putrAe durghatapaNAthI ane dharma - zatruvaTa hAvAthI ane murakhapaNAthI tamAma gIta nATaka vigere apUrva occhavane hukama karI baMdha karAvyeA. tethI sarve zramaNusaMgha paNa kheda pAmyA. A vighnane pAmI zrAvikAe zAsana devatAnA kAussaggavigere karavA lAgI. temAM keTalIka zrAvikA huM bhagavati ! he zAsanadevI ! amArA samIpa Ava,' ane A viSrane dUra kara. ema khelatI nirmaLa AtmAvALo kAussaggane kare che. ane keTalIka zrAvikAo * hai brahmazAMtideva! tu amArI pAse Ava' ane A zAsananA parAbhavane dura kara. ame eka droNapramANa suMdara mAdaka tane caDAvIzuM, ane anya strIe 'huM vairATTAdevI! A vighnane tu zamAvI nAkha.' ameA cAra paLa kezare karI tArU vilepana karIzuM. ane khIjI srIo 'huM zAMtideva ! tuM amene zAMti pamADa" amA suvarNanA puSpAe tArI pUjA karIzuM. ane keTalIka strIe 'haeNvidyAdevIe ! tame jAgRta thAe' zrI sadhane pravacana parAbhavathI thayele. manasa tApa dUra karo. ame seAnAnA tilakA tamAne caDAvIzuM, ane 6
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ keTalIka strIe * huM zrutadeva! amArA upara prasanna khana' ane amAro A yAtrA vighna vinAnI anAva, ame! tArA nimitte ArDa Ayakhila karIzuM. A prakAre mAnatA karI rahI che. tyAre jainAgamabhAvita mativALI strIe ecitA kevA dharma a MtarAya AvI paDaye ?, dharma paNa nirvighne karI zakAtA nathI; athavA kalyANakArI kAryomAM vighna AvI paDe che, evI bhAvanA bhAvI rahI che. ane keTalIka ati dharma zraddhALu zrAvikAe sakala vighnane nAza karanAra sakala upadravAne vikherI nAMkhanAra mahAmaMtra parameSThi namaskAranA prabhAve A vighna zamI jAe, ane zAsananI unnatti thAo. ema ciMtavI ekAgra manavALI nI navakAra maMtrane gaNI rahI che. ane avarastrIe prabhAvika stutranA prabhAve khemakuzala thAe ema samajI jala agni sa`vetAla cAra hAthI siMha rAjareAga yuddha DAkaNanA bhayane zAMta karanAra bharahara teAtrA bhAvathI gaNavA lAgI gai che. ane mahAkheda karI vivhela anela zrAvakatraMga snAtra maheAcchava nimitte padhArela zainAgamanA jANakAra ane nirmALa caraNu karaNanA AcAramAM rakta utsarga apavAdane jaNakAra aneka prakAranA vidyA maMtrataMtramAM kuzala evA pravacanAnaMdasUri mahArAja yAse gayA, ane vinaMtI karI ke--he bhagavaMta! A amRtatulya snAtra mahAtsavamAM jANe viSanA saMcAga thayA hAya ! dhapAkamAM osAmaNa paTela hAya! divya bhAjanamAM azuci nAMkhavAmAM Avela hAya ! ane seAnAnA varasAdamAM jema agArAnA pAta thayela hAya ! tema bahu saMtApa karAvanAra A vighna AvI paDela che, tethI A vighnanuM nivAraNa
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare. ane Apa jevA samartha vidyamAna chatAM zAsananI niMdA na thavI joIe. A vinaMti sAMbhaLI AcArya bhagavaMte vicAryuM ke-A kArya ucita che, pravacananI prabhAvanA karavI, teja jainazAsana pAmyAne sAra che, ane A vidhAnI je zaktimAna upekSA kare to anaMta saMsArI banI javAya che. ema vicArIne vidyAnA prabhAve karI parivAre sahita te bane kumArane thaMbhAvI nAkhyA. lAkaDA jevA akkaDa banI gayA. te vAre teo joI rahyA che, paNa jenuM netra sarakhuM paNa cAlatuM nathI; jANe lepyamaya banI gayA hAya! athavA citramAM Alekhela jana jevA banI gayA hoya? athavA jIvitane tajI gayA hoya tevA banI gayA. zrAvakee parama pramoda yukta manavALA banI yatheccha vibhUtie snAtra mahotsava ujajo. A avasare koIpaNa prakAre A vRttAMta sAMbhaLIne rAjA ane purohita saMjamavALA banI parivAre sahita sUrimahArAja pAse AvyA. vinayapUrvaka namaskAra karIne teoe kahyuM ke-he bhagavaMta ! kumArane jIvitadAna ApavAnI kRpA kare. teo pharI AvuM nahiM kare. bhagavaMte kahyuM ke-he mahArAja ! teoe dharmanA zatrupaNAne ane dhamijanane upadrava karavAthI bahu azubha karma bAMdhyuM che, tethI teone dIkSA lIdhA sivAya zuddhi thavAnI nathI. mATe A kumAre je vratagrahaNa karaze te ja sAjA thaze, nahiMtara sAjA thaze nahi. tethI rAjAe A bAbata cakakasa jANIne kahyuM ke-ema bane. gurUe te bannenuM moDhuM ucuM karIne pUchayuM, te baMne jaNe kabula karyuM, tethI dIkSA ApI baMnene
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra sAjA karyAM. have te sAdhu pazu pAlana kare che, paraMtu purohitaputra zivaketu 'amene gurUe balAtkAre dIkSA ApI, chatAM ' gurU upara dveSa dhAraNa karatA nathI. Ama baMne jaNA sAdhupaNAnI virAdhanA nahi karelI hAvAthI AyuSya pUrNa thaye kAladharma pAmI, saudharma devalAkamAM surakAMta ane caMdrakAMta nAme mahardhika devapaNe utpanna thayA. udAra dibya viSaya sukhane bhAgavatA ghaNA kALa cAlI gayA, eka avasare zrI sImaMdhara svAmIne vaMdana karavA mahAvidehamAM gayA, tyAM teoe bhagava tanu' vacana sAMbhaLyu ke-- pAvijjai surariddhI, pAvijnai rajjasaMpayA viulA / jiNadhamme puNa bohI, sudullabhA bhavasamuddami ||1|| devAnI riddhi pAmI zakAya che, ane vipula rAjaya saMpadA pamAya che. paNa A bhavasamudramAM jitadharma viSayaka edhibIja pAmavuM atyaMta durlabha che. te vacana sAMbhaLI sUrakAMtadeve pUchyuM ke--he bhagava ta ! ame sulabha edhivALA chIe ? ke nahi ? bhagavaMte kahyuM ke--hai sUrakAMta ! caMdrakAnta bhavAntaramAM gurU upara kaSa karelA che, tethI kAMIka dula bha edhiyA che, ane tuM teve nathI, A sAMbhaLI caMdrakAMte kahyuM ke he bhagavaMta ! Adhine pAmavA sArU mAre kaye upAya karavA ? bhagavaMte kahyuM ke-- dana vizuddhimAM prayatna karI prava`vuM joI e, te sAMbhaLI te banne deve sa Mvegarasane dhAraNa karatAM peAtAnAsthAnake gayA. tevAra pachI caMdrakAMtadeva bhagavaMte kahela du bhoAdhipaNAnA manamAM saMtApa karavA lAgyA. ane dana zuddhi nimitte sugiri sarakhI ramaNIyatAvALA A patamAM teNe zAMti
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinanuM maMdira banAvyuM, ane keTalAkakALa sudhI bhagavAnanI pUjAdika karate ahIM rahyo. have eka avasare pitAne. vana samaya jANe sUrakAMta mitradevane teNe kahyuM ke- he mitra! tAre mane pratibodha kare, je keme karI bAdha na pAme to tAre mane kanakazaMga uparanA zAMtinAtha maMdira pAse lAvo ema bhalAmaNa karI. pUrNakAle devakathI auvIne malayapura nagaramAM mRgAMka rAjAnI mRgAMkalekhA rANInI kukSimAM utpanna thaI, pUrNa avasare janma thayo. sUraprabhanI pUrva eka mAsa sudhI rAjAe vadhAmaNa avasthA mahotsava karyo, ane sUraprabha nAma pADayuM. anukrame kaLAone abhyAsa karI yauvana pAmyA, ane madanalekhA rANu paraNe. tenI sAthe viSaya sukhane legavate kAla pasAra kare che. eka avasare rAtrinA trIjA pahore bhUmi upara saMthArAmAM rahelA pitAnI pAse manahara AkRtivALA eka aNagAra munivarane dharmane kahetA dekhe che. janma jarA ane maraNa te jemAM jala che, aneka ja A prakAranA vyAdhIrUpI jalacara chae je bharela che, evA apAra bhavasamudramAM kharekhara manuSya bhava maLavo durlabha che. jIvane maLela rUpa paNa azAzvata che, ane jIvatara vijaLI pake caMcaLa che, ane yuvAvasthA saMdhyAnArAga jema alpakALa ramaNIya che, ane lakSmI hAthInA kAna pake capaLa che, ane viSayasukha IndradhanuSya peThe apakAlIna che. mATe he bhadra! tuM bodha pAma ane mehane choDI de. kipAka phaLasarakhA.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAmage jheranuM kArya karanArA ane pApanA baMdhana karAvavAvALA che. meDhe mIThA ane pariNAme dArUNa che. AjIve divya bhege, sura asura gatimAM jogavyA che, ane manudhya gatimAM bhegavyA che, paNa he jIva! lAkaDAthI agninI jema tRpti tuM pAme nahi, te A sArAsAra jANIne he bhadra! tuM sakala sukhanuM kAraNa je jainadharma tene svIkArI AdaravALo bana." A avasare are A te zuM iMdrajALa che? ema kalapanA karatA suraprabhakumAre munine dekhIne kahyuM ke-tame koNa che? zA mATe ahIM AvyA che? munie kahyuM ke huM zramaNa chuM, ane tane dharmopadeza ApavA Avela chuM. kumAre kahyuM, zuM A dharmakathanane kALa che? munie kahyuM dharmakathanane keI akAla nathI; kumAre kahyuM-paNa dharma mane rUcato nathI, munie kahyuM-dharma sivAya keIpaNa sukha pAmatuM nathI. kumAre kahyuM-are sukhata arthakAmathI thAya che, munie kahyuM te artha kAmo paNa dharmathI pamAya che. kumAre kahyuM, arthakAma devanI sahAyathI male che, kevaLa udyamathI maLatA nathI, ane daiva teja dharma che. A vAtacita thatAM prabhAta thayo muni cAlyA gayA. tethI vicAra karyo ke zuM Ate iMdrajALa che? ke svapna che? ke mArI buddhino viparyAsa che? ke kaI divya prayoga che? ema vicAra karato suraprabha pitAnA palaMgecaDhIne beTho, A pramANe bIjA trIjA divase paNa muni AvI rIte dezanA ApavA lAgyA, paNa kumAra pratibaMdha pAme nahi, have eka avasare svapnamAM teNe nArakasthAna dekhyuM, temAM caka talavA 2 vAMsale bhAle bANu ane tomara vigere zastrothI chedAtA
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhadAtA ane agni javAlAe baLAtA nArakI jIve dekhyA, temaja yaMtramAM jeonA deha cUrI nAMkhyA che, taravA sarakhA pAMdaDAvALA vanamAM jene deho kapAI rahyA che, vaitaraNI nadImAM jeonA deha baLI rahyA che, ane jeo zAhamalI vRkSane AliMgana karI rahyA che, evA nArakIo jeyA, ane tapAvela taravuM jeonA mukhamAM naMkhAI rahela che, ane svadehanuM mAMsa kApI khavarAvAya che, tethI karUNa svare AraDI rahyA che, evA nArakajI dekhyA A prakA2nuM svapna dekhI bebAkaLa thaI jAgI uThayo, te pAse beThela munine joyA, munie pUchayuM ke-kema bhayabrAMta banyo che? kumAre kahyuM ke meM svamAmAM bhayaMkara nArakasthAna dekhyuM, mATe huM bhayabrAMta banyo chuM. munie kahyuM-bebAkaLA banavAthI zuM vaLe? viSayasukha sevanArAe te nArakImAM avazya javuM paDe che. kumAre kahyuM ke keNe nAraka loka je che? ane svapnAmAM dekhela vastu sAcI hotI nathI. mATe sAMbhaLo tenuM svarUpa huM kahuM chuM; eka gAmamAM gaNuM eAraDAvALa maTha che, temAM eka ziSyavALe eka mahaMta sAdhu rahe che. eka samaye teNe rAtrImAM lADavAe bharela maThano eka satya asatya eAraDe svapnAmAM je, AnaMda pAmI svapnAnI kathAo mahaMte ziSyane te vAta kahI. te sAMbhaLI ziSya gurUne kIdhuM ke je ATalA badhA lADavA che, te gAmane bhejana mATe netaruM ApIe, kAraNake ApaNe pahelAM gAmanA gharamAM bahu vakhata jamyA chIe. mahaMte te vAta svIkArI, eTale ziSya cArAmAM
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaIne ThAkora sahita gAmane netarUM ApavA lAgyA. gAmalokoe kahyuM ke mahaMta pAse ATalI badhI sAmagrI che nahi mATe te vAta manAya nahi, eTale anichA chatAM paNa gAmanA lekene ziSya manAvavA lAge ke-dhama pasAthe badhuM thaI raheze, Ama balAtkAre bhojananuM notarUM kabula karAvyuM. ane bhejana maMDapa karAvyo, Asane goThavI dIdhA, ucita avasare gAmaleka AvI Asana upara beThAM. darekane janapAtra apAI gayAM. A samaye mahaMta lADavA lAvavA nimitte oraDAmAM peThe, paNa lADavAne kakaDo sarakho paNa dekhAte nathI, tethI te gabharAye, are lADavAnI bharela vakhAra bhulI gaye ke zuM? tethI te vakhArane jovA mATe phera huM suI jAuM chuM, ziSyane kIdhuM ke tAre lekane kolAhala nivAra, ema kahI te sUI gaye. A avasare zive kone kahyuM ke tame kalAhala na karaze, kemake mArA gurU suI gayA che. lokoe kIdhuM ke-celAjI atyAre gurUjI kema sUI gayA? ziSya kahyuM ke-tamone bhojana karAvavA mATe svapnAmAM je vakhAra lADavAthI bharelI dekhI hatI, te bhulI gayA che, mATe tene jevA mATe sUI gayA che. AvI vAta sAMbhaLI gAmanA loko hasavA lAgyA. paraspara hAthatALI ApI kudavA mAMDayA, ane jANyuM ke A mahaMta ane ziSya bane mUrakhA che. ema jANuM pitAnA ghare gAmanA loke cAlI gayA. mATe he zramaNa dekheluM svanuM sAcuM hotuM nathI. munIe kahyuM ke-he kumAra ! A vAta cokkasa mAnavA jevI nathI; kemake zubhAzubha karmane vaza thakI ane devatAnA prabhAvathI dekheluM
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ vanuM sAcuM hoya che. tenuM tuM daSTAMta sAMbhaLa--pAvatI nAmanI nagarI che. temAM dAtA sAhasI prathama yuvAvasthAvALI purisettama rAjA che. tenA rAjyanI ciMtA karavAvALA bhAIsamAna paramamitra kuzala buddhivALe maMtriputra sumati nAme che. ekadA rAjasabhAmAM beThela rAjAnI pAse eka kApAlika-kha Avyo. rAjAe namaskAra karI besADa. ane kIdhuM ke, he bhagavaMta! je kArya hoya te kahI mArA. upara upakAra karo. bAvAe kahyuM ke, mArA pAse gurU paraMparAthI Avela mahAlavALe mahAmaMtra che, te advitIya sAhasavALA puruSanI sahAyathI siddha thaI zake tema che. tame dayAvALA dAkSiNya-sAhasa-pratipananuM pAlana karavuM ItyAdika guNothI sAcA purisettama che. te te maMtra sAdhavAmAM mane tame sahAya karo. A vacana sAMbhaLI paramArtha karavAmAM tatpara ane saraLa svabhAvI rAjAe te vacana svIkAryuM. tethI kAlicaudaze masANamAM tamAre ekalA AvavuM ema kahI bA cAlyA gaye. rAjA paNa te rAtrie masANamAM gaye ane bAvAne dekhI zuM hakama che? ema kahevA lAgyA. bAvAe paNa eka akSata maMDa6 lAvo ema hukama karyo. rAjAe kahyuM ke rAtrimAM maDadu kayAMthI maLe? tyAre bAvAe kIdhuM ke-ahIMthI najIka eka pIpaLAnI DALamAM laTakAvela eka mRta purUSa che, tene lAve. ema kahI rAjAne tyAM mokalya,vinitapaNuM hovAthI tyAM rAjA jI gaye. tyAM maDaduM dekhI baMdha chedavAne chare kADhI chedavA lAgyo, paraMtu uMcI DALa hovAthI te deraDI chedAI nahi, tethI upara caDI deraDI chedI, ke tarata maDaduM nIce paDayuM. tene levA mATe te nIce utaryo, ke-tarata te ADa upara laTakatuM
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 maDadu teNe joyuM, tethI tarka karavA lAgyo ke me meDa barAbara dAraDI chedI nahi hAya '' phera caDI chedI nIce pADuM ema dhArI phaeNra caDI doraDI chedI maDadu nIce pADayuM. nIce AvI grahaNa karavA jAya che tyAM tA vRkSa upara laTakatuM joyuM, trIjI vakhata paNu temaja khanyuM, tethI jANyuM ke nakkI A kAi divya prakAra che, tethI upara caDI maDaduM peAtAnI khAthamAM ghAlI vRkSa uparathI bhusake| mArI nIce paDayo; ane maDadu upADI cAlavA lAgyo ke--AkAzamAM vANI thai, ke huM mahA rAjiva ! tame maDaduM na lei jAo. tethI rAjAe vicAyuM ke phAi rAkSasI ke vanadevatA nA pADI rahI che, tethI rAjAe kIdhuM ke-tu kANu che ?, zA mATe maDadAnA niSedha karI rahela che?, te devIe kIdhuM ke--huM tamArA rAjyanI adhiSThAyikA devI chuM, tamArI sAcavaNI karavI te mane ISTa che. A duSTa kApAlI A maDadAnA hAthamAM taravAra rakhAvI nIce beThela tamAne mArI nAMkhIne suvarNa purUSa sAdhavAnA niyamavALA te che. mATe huM vArU chuM; ane jhADathI maDadu tamAe pADayuM chatAM vAraMvAra jhADa upara laTakatu meM karyuM hatuM, mATe tame A asAdhya vyApArathI viramA. rAjAe kahyuM ke-bhale Ama che chatAM satpurUSA sAcI pratijJAvALA hAya che, kema ke-"vinAza thaI jAya tA paNa mahApurUSA peAtAnuM svIkAreluM vacana pALe che, anyathA karatA nathI. dInapaNAne pAmatA nathI, ane prA nAnA bhaMga pazu karatA nathI. " mATe huM bhagavati ! svIkAreluM kArya huM mUkIza nahi, paNa je sAvacetI rAkhavI hAya te kramAva. tethI devIe kahyuM ke jo tamArI AvA Agraha che, tA tamAre kAranuM dhyAna kALAvaNuM vALu talavAra yukta,
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 99 maDadAnA kapALamAM karavuM, A prakArethI kuzala thaze. ema kahI devI cAlI gai. rAjA paNa kApAlika pAse pahoMcyA, tene maDaduM dekhADayu, ane maMDalamAM mUkayu. kApAlike kahyuM kehe mahArAja! tamAre A maDadAnA page tela cApaDayA karavuM, A pramANe maMtra siddha thAya che. ema kahI maDadAnA hAthamAM talavAra ApI maMtra jApa karavA lAgyo. rAjA paNa prayatnathI kahyA pramANe kAranuM dhyAna karatA maDadAnA pagamAM tela cepaDavA mAMDayA. kSaNavAramAM maMtranuM acitya sAmanya hAvAthI maDaduM talavAra pakaDI ubhu thayuM; rAjA paNa te devIe Apela OMkAranuM atyaMta dhyAna karI rahela hAvAthI, prahAra karyA sivAya maDadu maMDalamAM paDI gayuM, tethI A zuM thayuM ? AthI kApAlika atyaMta upayegavALA anyA. trIjI vakhata pazu teja pramANe banyuM, ane trIjI vakhate maMtradevI kApAyamAna thaine te kApAlikane kuMDamAM pADI dIdhA. tethI te suvarNa purUSa khanI gayA, ane ubhuM thayeluM maDaduM paDI gayu. tethI rAjA vicAravA lAgyA ke-ahA kevuM matranuM sAmarthya che ?, kautukI banI rAjAe te suvaNaeN purUSa bhUmimAM saMtADayA, ane prabhAte koI jANe nahi tema rAjamahelamAM pahAMcI, peAtAnA mahelamAM te suvarNa purUSa maMgAvI lIdheA. A prakAre koine niSedha karyA sivAya satat dAna ApanAra ane devAnI pUjAmAM tatpara evA te rAjAnA keTalAka divase cAlI gayA. have eka avasare pAchalI rAtrImAM te rAjAe svaSNu joyuM kehuM kAika zreSTha nagarImAM gayA chu, temAM bhamatA eka cAkamAM rahela Truvama MdiramAM e tApasaNI joi, teNInI pAse ratinuM rupa jeNIe jItI lIdhuM che tevI eka rAjakumArI eThelI
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA lAge ke yazAlI 100 joI, tethI ciMtavavA lAge ke-aho A ramaNI banAvavAmAM prajApatie vijJAnano jammara upaga karyo lAge che, A kanyAne jenA upara anurAga haze, te purUSa puNyazAlI vidhie banAvela haze. A avasare prabhAtIyAM gAnAra manu bee rAjAne jagADI dIdhe, tethI vicAre che ke-te nagarI kaI? ane te kumArI kaI? ema vicAramAM rAjA guMthAye che; tethI zasyAmAMthI uThato nathI. A samaye pradhAna sumati rAjA pAse Avya, ciMtAtura rAjAe tene belA nahi, tethI sumatie pUchayuM ke-he mahArAja ! kema khedilA jaNAo che?, rAjAe svapnane vRttAMta kahyo. teNe kIdhuM kedeva! svapnA upara atyaMta vizvAsI na banavuM joIe, tethI kheda mUkI ghe, ane palaMgathI uTho, ane karavA lAyaka kArya kare. rAjAe kahyuM ke-tamAma svapnAo asatya hotA nathI. svasthacittavALA jIvane te sAcA hoya che, tethI jyAM sudhI mArUM A svanuM sAcuM na paDe tyAM sudhI mArA manane zAMti nahi thAya; tethI he mitra! AmAM je upAya hoya te tuM pragaTa kara. AthI sumatie jANyuM ke-ahA A svapna sAcuM pADavAmAM rAjAne ati Agraha che. saMsAramAM sarva vRttAte saMbhavita che, ema vicArI kahyuM ke he rAjanaApane atyaMta Agraha hoya te svapnAmAM dekhelI nagarInA AkAravALI eka nagarI banAve, ane temAM eka bhejanazALA banAve, temAM bhejana mATe Avela brAhmaNa vaNika ane tavaMgara, garIba vigere A banAvela nagarI saMbaMdhI kAMIka belaze; tethI Ape ravapnAmAM kaI nagarI jaI tenA nAmane patto lAgaze; A pramANe sAMbhaLI rAjA bolI uThaze ke
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 101 he sumati! tArI buddhi jambara hovAthI kharekhara tuM sumati ja che. ema kahI palaMgathI nIce utarI, egya kAryo karyA pachI thoDA samayamAM ja nagarI karAvI, dAnazALA zarU karI, kAryaTika Adi ghaNA leke AvI bhajana kare che. sumati pradhAna teone dezAMtaranI pravRttio pUche che, anyadA be musApharo dAnazAlAmAM jamyA, sumatie tene bolAvyA, eTale mahela upara caDhayA, cAre bAjuethI nagarI joIne te baMnene AMkhamAM AMsu AvyA. sumatie te joI pUchyuM ke he bhadro! tame ciMtA kema zekilAnI jema banI gayA !teoe kahyuM ke amane amArA sagA vhAlA yAda AvyA. sumatie kahyuM ke-ahIM baMdhujananA smaraNanuM zuM kAraNa banyuM. teoe kahyuM ke-A nagarInuM darzana kAraNa banyuM. tethI pUchayuM ke tamArI nagarI kevI che? tyAre javAba Ape ke-manuSyane choDI daIne A nagarI Abehuba amArI nagarI sarakhI che. sumatie kIdhuM ke tamArI nagarI kaI dizAmAM che? ane te nagarInuM zuM nAma che ?, temAM rAjA keNa che? teoe javAba Ape ke-uttara dizAmAM priyaMkarA nAmanI amArI nagarI che, tyAM satyasAra rAjA che, A vAta sAMbhaLI teone satkAra sanmAna karI visarjana karyo. ane sumati rAja pAse pahoMce, ane kahyuM ke he rAjanuM tamAruM svapna sAcuM karaze, kemake meM paNa Aje svapna joyuM ke rAjA ekalA uttara dizAmAM gayA, ane ratnamAlAno lAbha meLavI jaladI pAchA AvI gayA. Ajaroja be musApharAe uttara dizAmAM svanAmAM sUcavela nagarI kahI, tethI he mahArAja! have kAlocita ciMta. rAjAe kahyuM ke he sumati ! tArA svapnAe
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 sUcavela kAleAcita kArya A che, ke-rAjA apaTu zarIravALA ekAMtamAM auSadha karAve che, ema leAkeAne jaNAvatA ane rAjyakArya karatA keTalAka dIvaseA tuM pasAra kara, ane huM saptAe sUcavela khAkhata tapAsI khAtrI karI pALe AvuM chuM. A sAMbhaLI sumatie vicAryuM... ke-A khamatamAM bIjo kAi upAya nathI, ane Aja mane paNa svapnuM A khAmatanu Avela che, tethI anumati ApuM; ema nakkI karI rAjA pAse kabula karyuM. tethI rAjA rAtrimAM veSanu parivartana karI talavAra laI nagarathI nIkaLye, anukrame akhaDa prayANa karI priyakara nagarIe pahAMcyA, cAre bAju te nagarIne jotA Azcarya pAmatA cauTAmAM gayo. tyAM eka devAlaya dekhyu, aMdara pesI namaskAra karI mahAra AvI paDazAlamAM jue che teA svapnAe sUcavela madhyama vayavALI che paritrAjikA ane kamalazrI rAjakanyA dekhavAmAM AvI. tethI kharekhara mAre parizrama sala thayA ane svapnuM sAcu paDayu ema manamAM vicArI Anadita banyA. rAjAe tyAM jaI tApasaNIne namaskAra karyAM, teNIe sakala Icchita siddhi thAe ema paritrAjikA ane AzirvAda ApyA, ane Asana rAjakanyA svarUpa. ApyuM temAM te beThA. ahA A maneAhara AkRtivALA kANu che? A prakAre ciMtavIne pAijikAe pUchyuM ke-he mahAbhAgyazAli ! tamA kayA nagarathI padhAryA ? rAjAe kahyuM ke-padmAvatI nagarathI. teNIe pUchyu ke-zA pratyeAjane AvavuM thayu' ? rAjAe kahyu ke-tamArA dana mATe. te vAra pachI snehapUrvaka viziSTa
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 103 vAtacita karI, yAvatuM bhejanakAla thaI gayela hovAthI tApasaNue kahyuM ke-amAre atithijana valalabha hoya che. mATe tamAre bhajana ahIM karavAnuM che, bIje javAnuM nathI. mATe tame amArA paroNa thAo. ema kahIne te tApasaNuo bhikSA levA gaI, ane rAjakanyA potAnA parivAre sahita pitAnA sthAne gaI. rAjA paNa vicAravA lAgyuM ke-A paritrAjikAnuM kevuM premALapaNuM che, ane rAjakanyAne suMdara rUpane ke atizaya che, ema Azcarya pAmI tyAM rahyo. kSaNavAramAM tApasaNuo bhikSA laI AvI ane manojJa bhejana rAjAne karAvyuM, pachavADe teNIoe bhejana karyuM. bhojana karyA bAda jalAzaya jevA huM jAuM chuM, ema kahI rAjA nagara bahAra gayo; ane eka moTuM aneka prakAranI vanarAjIe zAbhita ane pALa upara eka suMdara devabhavana rahela che evuM sarovara teNe dIThuM. temAM mukhanuM prakSAlana tathA snAna karI tene jovA mAMDayo. aho A vananI bahu suMdaratA che, ema kautuka pAmI parizramane utAravA mATe devakulanA vizAla zilApaTTa upara sUI gayo, ThaMDakane laI tene tyAM nidrA AvI gaI A avasare devapUjA nimitte eka vidyAdhara tyAM Avyo. teNe potAnI strIne hukama karyo ke, vidyAdharane "tuM pUjA nimitte bagIcAmAMthI puSpa vRttAMta. lAva,"ema kahI teNIne mokalI, pite devAlayamAM AvyuM. teNe sUtelA rAjAne jeI ciMtavyuM ke aho A mANasanuM bahuja suMdara rUpa che, ane vidyAdharathI adhika lAvaNya che. strIo caMcala iMdrivALI hoya che, tethI A mANasane dekhI mArI priyA kevA
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 pariNAmavALI thaI jaze? te mAluma nathI paDatuM. mATe A purUSanuM strInuM rUpa banAvI dauM, ema ciMtavI dhImethI rAjAnA jamaNA hAthe eka mAdaLIyuM bAMdhyuM. eTale auSadhinuM aciMtya sAmarthya hovAthI rAjA yuvatI strIrUpa banI gayo. A samaye vidyAdharI tyAM AvI pahoMcI, ane te yuvatIne dekhI. "ahe kevI supA yuvati che, A strIne dekhI mAre pati kevA pariNAmavALa thaI jaze? mATe jadI ahIMthI cAlyA javuM, ema ciMtavI pati pAse jaI kahyuM ke - he priyatama bahu moDuM thaI gayuM mATe jaldI cAle; ema bAnuM kADhI pitAnA patine laI potAnA sthAne cAlI gaI. A vakhate rAjA jAgye, pote strIrUpa banI gayo che ema jANI vicAravA lAgyo ke-zuM A iMdrajALa che? ke savanuM che? ke ke anya prayoga che? ema ciMtaveto potAnuM zarIra tapAsavA lAge, hAthe bAMdheluM mAdaLIyuM joyuM tethI kharekhara A mAdaLIyAne prabhAva che ema nakkI karI hAthathI te cheDI nAkhyuM. ke mUla purUSa varupa banI gayuM. eTale aho A mAdaLIyAne ke prabhAva che? paNa koNe? ane zA kAraNe bAMdhyuM ? ema ciMtavane paritrAjikAnA AzramamAM gayo. tApasaNue pUchyuM ke--kema bahu vAra lAgI? uttara Apyo ke-tyAM visAmo lIdho, ema rAjAe jaNAvyuM. A avasare te rAjakanyA AvI pahethI, rAjya anurAga sahita tene jovA lAgyA. paritrAjikA te cinha joI gaI. have te rAjaputrI tApasaNu pAse bhaNavA lAgI. saMdhyAkALe potAne sthAne teNI gaI, kevI rIte A kanyAne meLavavI ema ciMtAtura thayela rAjAne dekhI mATI tApasaNI kahevA lAgI ke-tame edavALA kema jaNAe cho? te
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 105 tamArI mAtA samAna chuM, eTale rAjAe vicAryuM ke ' Ane avizvAsa rAkhavA jevA nathI.' tethI peAtAne Avela svapnAnIvAta kahI dIdhI. ane mane yogyasthAne anurAga che' ema citavI tApasaNIe kahyuM ke--he mahAsAga! tamA A rAjakanyAne lAyaka che, paNa rAjakanyAne purUSa upara dveSa che, tethI puruSanuM nAma paNa sahuna karatI nathI. rAjAe kahyuM ke--te rAjakanyAnA puruSa uparane dveSa teNI sAthe dararAja dIvase vArtAlApa karI utArI nAkhuM, tApasaNI eTalI ke-A vAta saMbhave kharI; paNa rAjakanyA purUSa sAthe bilakula vAtacIta karatI nathI. rAjAe kahyuM ke-mArU strIrUpa manAvuM te vArtAlApa karaze ke nahi ? tApasaNI mAlI ke-srIrUpa banAvavAmAM tamArA pAse ke.i upAya che ? rAjAe hA pADI, kayo upAya che? uttara Apyo ke, mAdaLIyAnA prayogathI srIrUpa banAvuM. tApasaNI eTalI ke jo ema che tA tamArUM' icchita phaLaze kemake mahAbhAgyava taneja svanuM paNa saphaLa thAya che. mATe tame kAle srorUpa manajo; te rAjAe svIkAryuM. have bIje divase rAjA rUpa anAvI beThA che, tyAM tA rAjakanyA AvI joi pUchavA lAgI ke, huM bhagavati ! A vhena kANu che ? tApasaNI khelI ke-padmAvatI nagarIthI mArI bhatrIjI suleAcanA Aja mArA memAna thayAM che. rAjakanyAe kIdhuM ke-e ema che te| A mAre mhena samAna che, mATe mArI sAthe bhAjana vasavATa vigere karaze; tApasaNIe A vAta svIkArI, ucita samaye peAtAnA mhele lai gai, khemakuzala samAcAra pUchyA, bhAjanAdika karyu. A prakAre sAthe krIDA karatA te bannene keTalAka dIvasa cAlI gayA. mAMDAmAMhe ADha prItI thaI gaI.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 106 eka avasare sucanAe kahyuM ke-he priya sakhi! tuM yuvAna thaI chatAM rAjAe tane kema paraNAvI nathI? rAjakanyAe kahyuM ke-mane purUSa upara dveSa che, mATe mane paraNavA IcachA nathI. zA kAraNe purUSa upara dveSa thayo che? rAjakanyAe kahyuM ke-jAtismaraNa jJAnathI thayo che, kevI rIte?te rAjakanyAe pitAne pUrvavRttAMta pitAnI sakhIne kahevA mAMDayo. eka mahAna vanamAM mAMhomAMhe tIvrarAgavALuM eka hasti yugala hatuM. keI eka vakhata grISma hAthI hAthaNunuM RtumAM dAvAnala prakaTa tethI nAsasvarUpa bhAga karatuM pUrve jeyela eka upara kSetramaMDalamAM te hastiyugala gayuM. te maMDala sasalA, bhUMDa, hariNa vigere araNyanA pazuothI khuba bharAI gayeluM joyuM. teonI anukaMpAthI hAthI ane hAtha bIje javA mAMDayA, eTalAmAM vanarAva AvI pahoMcyuM, hAthI prANa laI nAsI gaye ane hAthaNa sapaDAI gaI. ane vicAravA lAgI ke are patinuM kevuM niHsnehIpaNuM, mane mUkIne nAsI ga, mATe Aja sudhI tenA upara meM phekaTa sneha rAkhe. A pramANe virakata cittavALI te hAthaNIne te dAvAnalathI baLI maraNa pAmI. huM rAjaputrI thaI chuM. hAthInI kIDA jotAM mane jAtismaraNa jJAna thayuM. tethI puruSa upara dveSa pedA thayo che. te sAMbhaLI rAjAne paNa jAtismaraNa jJAna thayuM. ane jANyuM ke-te hAthI huM ja hatuM, paNa rAjakuMvarIne kahyuM nahi. tApasane tevRttAMta khAnagImAM kahyo. tethI teNae pitAnI buddhinI kuzalatAe pUrvabhavanA vRttAMta vALe eka citrapaTa citarAvyo. temAM jale zuMDha bharI baLatI
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 107 hAthaNIne pANI siMcana karate hAthI dekhAze. have A citrapaTane sAra keIka purUSane zikhavI tApasaNue tene nagaramAM pharavA mokalyA. te citrapaTa bArImAM beThelI rAjakanyAe dekhe. te je kautukavALI banI rAjakanyAe potAnA mahelamAM te purUSane bolAvyA, ane citrapaTamAM citareluM pitAnuM caritra dekhIne vicAramAM paDI gaI. ahIM mAre svAmI dAvAnalamAM nAsI nathI gaye, paNa mane zuMDhavatI jala siMcI rahyo che, tethI huM kRtanI chuM ke, te mahAnubhAva upara meM anAdara karI, bahu khoTuM karyuM. ema citavI pUchavA lAgI ke kaNe A citrapaTa citarAvyo che. purUSa javAba Ape ke, padmAvatI nagarImAM purisettama rAjA che. tene jAtismaraNa jJAna thayuM tethI teNe pitAne pUrvabhava jA ane ciMtavyuM ke keIka ThekANe mArI hAthaNI paNa manuSyabhava pAmI haze te jANavA sAruM strI uparanA anurAgathI paTa citarAvI mANasone dezAvara mokalelA che. mane paNa A nagarImAM mokalyo che. A sAMbhaLI rAjakanyA purisottama rAjA upara gADha prItivALI banI. tethI cittanA ugathI bhejana zayana vigere avazyakaraNa paNa teNu karatI nathI. tenI sakhI sulocanAe pUchayuM, tyAre yathAsthitavRttAMta sakhone jaNAvyo. tethI sucanA kahevA lAgI, ke he priyasakhI! tuM kheda na kara. tane A vastu prApta thaze, kemake vidhAtAe citrapaTanA hAne tamene pUrvabhavapatine zuM karavA jaNAvyA? mATe tuM A vRttAMta tArI mAtAne kahe, ema citta sthira karAvIne kumArI pAse mAtAne vRttAMta kahevarAvyuM. te rANIe purUSa upara kanyA draSiNI che ema jANuM mahApedavALA satyasAra
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 rAjAne jaNAvyuM. rAjAe vicAryuM ke, "AmAM eka kSaNavAra paNa vilaMba na karo" ema jANI jaladI mahAvibhUti sahita svayaMvarA mokalavAne baMdobasta karyo. rAjakanyA potAne vRttAMta tApasaNIne jaNAvI mArI sAthe sucanAne svadezamAM mokale ema rajA laI te baMne tApasaNane khamAvI rajA laI cAlavA lAgI. anukrame padmAvatI poMcI, nagara bahAra paDAva nAMkhe, sAyaMkALe sulocanAe kahyuM ke huM mArA ghare jAuM chuM, pharI maLIza, ema kahI gaI, eTale rAjA pitAnA mahelamAM gaye, khuba harSavaMta banela sumati pradhAna ma; rAjAe sarva vRttAMta kahyo. bIje dIvase maMtrIe rAjA svastha zarIravALA banyA che tema ugheSaNa karAvI. nagarImAM meTo occhava karyo, ane mahAna dhAmadhUmapUrvaka kamalazrIne nagarImAM praveza karAvyo. anukrame karI moTA mahAtsavapUrvaka vivAha thaye, vadhAmaNa karI ane rAjArANIne nehAnubaMdha thaye, avasare teo jaina dharma pAmyA. tethI he suraprabhakumAra! A nagaranA darzanavALuM svapna sAcuM paDyuM. A sAMbhaLI te vAta suraprabhakumArane gamI nahi, tethI muni cAlyA gayA. prabhAte zramaNane vRttAMta pitAnA pitAne kumAre jaNavyo. pitAe kahyuM ke "A keI vyaMta devane prayoga lAge che, mATe tAre bIvuM nahi." ema jaNAvI dilAso ApI, sAcavaNI karavA lAgyo. have eka dIvase suraprabhane meTI mastaka vedanA thaI, tamAma upAya karyA paNa maTI nahi. rAtrinA TAIme muni AvyA ane pUchayuM ke, "kema AkulavyAkula banyo che.?" uttara Apyo ke mastaka pIDAthI. huM tArI mAthAnI pIDA dUra karUM, paNa je jainadharma svIkArI derA
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 109 sarAmAM pUjA karI, sAdhu pAse jai, ane dharmapadeza sAMbhaLe tA. vedanAnAvazathI te vAta svIkArI. eTale mAthe hAtha pheravI sAnta karyo. kIdhA pramANe karaje ema kahI sAdhu cAlyA gayA. teNe paNu A khanAva pitAne kahI e traNa dIvasa sudhI khammu karyuM, pachI madhuM cheDI daI bhAgavilAsamAM masta banyo. have eka dIvase asAdhya zUla vedanA upaDI, vaidyoe davA karI chatAM zamI nahi. rAtrie tenA pAse katrima sAdhu AvyA, ane kahyuM ke, kema khumADA pADe che?' he bhagavaMta! mane zUla upaDayu che, upakAra karI tame maTADA, ema munine praNAma karI kahyuM. munie uttara Apyo ke--te mastaka pIDA dUra karI te samaye khaleluM pALyu nathI, tethI tane huM sAjo na karI zakuM. kumAre kahyuM ke have avazya karIza sa Mdeha rAkhavA nahi ema kahyulAta karI, tethI pANI maMtrIne pAyuM tethI kumAra sAo thayA. have keTalAka dIvase| sudhI sAdhu vacana pALyuM. eka dIvase gheADA khelavavA suraprabhakumAra mahAra gayA. gheADAe upADI AkAzamAM uDI A caitya pAse lAvI mUkayA. tyAM peAtAnA mitra surakAMta devane dekhyo. mitre kahyuM ke 'huM kumAra smaraNamAM Ave che A devAlaya ? eLakhe che tArA mitra sUrakAMtadevane ?' te mane bhalAmaNa karI hatI, ke mane pratikhAdha pamADaje. tethI tane pratimAdhavA mATe rAtrie muninA veza laI huM AvatA jatA vigere ghaNI mahenata karI ane chevaTe ghATA manI A devAlaya pAse lAvyo, A saghaLI mInA tane yAda che ke ? A sAMbhaLI suraprabha vicAravA lAgyo ke, A derAsara meM kayAre joyu hatu...? ane A mitrane kayAre dekhyo hatA ? A pramANe
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110' lAvI "ti grAhunika uhApoha karatAM jAtismaraNa jJAna pAmyo, ane cAritramehanIyakarma kSayopazama bhAvane pAmyuM. - tethI ahe mitra! dasnehI pratijJA pUrNa karavAmAM zUravIra ane paropakArI, jeNe mane mahA mehanidrAmAM sutelane jagADo. tuM mAre parama baMdhu che. A prakAre surakAMtadevanI prazaMsA karIne jinAlayamAM gaye, zrI zAMtijinane vAMghA ane deve Apela AkAzagAminI vidyAe potAnA nagaramAM jaIne mAtapitAne puchI devamaMdiramAM aThThAI mahotsava karIne ane mahAdAna ApIne guNasenasUri mahArAja pAse cAritra lIdhuM. te suraprabhakumAra he ratnacUDa huM pote ja chuM. A avasare A maMdira deve banAvela che, ane yAtrA mahotsava bahu thayAM che. ema sAMbhaLIne ahe "tIrthakarone keTalo jambara puNya prakarSa che!" ke jemane deva asura ane manuSya A traNe leka pujI rahyA che. A prakAre AzcaryavALA banI ratnacUDe prazna karyo ke he bhagavaMta! kevI rIte? kayA bhavamAM ? zAMtinAtha bhagavaMte tIrthakarapaNAnA kAraNe mATe zubhakarma upArjana karyuM? AnA uttaramAM suraprabhamunivara zrI zAMtinAtha bhagavaMtanuM caritra kahevA lAgyA. A jaMbudvipamAM vaitADhaya parvatanI uttarazreNImAM ratha nupura cakravAla nagara che. temAM zrI zAMtinAtha bhagavA- amitateja rAjA che tene sutArA nanuM saMkSepathI caritra bahena che. teNIne patanapura nagaranA rAjA zrI vijaya vere paraNAvelI che. eka divase amitateja patanapuramAM zrIvijaya ane sutA
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 111, rAne maLavA mATe gayA che. AkAzamAMthI jue che to AkhuM nagara dhvajApatAkAthI zAbhita harSavALuM che. ane rAjakula vizeSe karI AnaMdita che. tethI vismaya pAmI vikasvaranetravALe te AkAzathI rAjabhuvananA AMgaNe utare che; zrI vijaya tenI hAme AvI ucita vinaya sAcavI mahelamAM laI jaI siMhAsana upara besADe che. amitateje nagaranA occhavanuM kAraNa pUchayuM, tethI zrI vijaye kahyuM ke AjathI AThame divase eka nimittie Avyo, daravAne rajA laI sabhAmAM pesavA dIdhe, Apela Asana upara beThe, meM tene AvavAnuM kAraNa pUchayuM tethI teNe kahyuM ke-he mahArAjA? meM nimittazAstra joyuM temAM mAluma paDyuM che ke pitanapuranA adhipati para AjathI sAtame divase madhyAnha samaye vIjaLI paDaze. AvA kAnane kaTuka vacana sAMbhaLI maMtrI belI uThayA ke, he nimittiyA ! te vakhate tArA mAthe zuM paDaze? teNe kahyuM ke-ke pAyamAna na thAo. meM jevI rIte jAyuM tevuM nimitta tamane kahyuM che. A bAbatamAM mAre koI AtmadeSa nathI. paNa kahuM chuM ke te divase mArA mastake suvarNanI vRSTi thaze. A prakAre teNe kahyuM chatAM maMtrie kIdhuM ke-A nimittazAstranuM jJAna tame tenA pAsethI meLavyuM? teNe kahyuM ke jyAre acalasvAmIe dIkSA lIdhI te vakhate meM paNa mArA pitA sAthe dIkSA lIdhI hatI, ane te sAdhu avasthAmAM huM aSTAMga nimitta bhaNele, te vAra pachI huM yauvana avasthA pAmyo, pUrve je kanyA sAthe mAruM sagapaNa thayeluM hatuM teNunA bhAIoe AvI mane caLAvIne dIkSA choDAvI. karma pariNatinA vazathI huM te kanyAne paraNyo chuM. paNa hamaNuM sarvajJa kathita nimitta anusAre meM upayoga
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 karyA tA jANyuM. ke-pAtanapuranA adhipatIne vIjaLIyAtanA upadrava thaze. A vAta sAMbhaLI matrie sabhAne uddezIne kahyuM ke-jo AvA upadrava thavAnA che, te rAjA samudramAM vahANa upara rahe, kemake tyAM vijaLI paDI zakaze nahi. bIjAe kahyu ke maMtrIzvara ! tyAM paNa devatAi khAkhata anyathA karI zakAya nahi, kemake-" mAjAe parvatane bhedanAra evA samudra cArlse AvatA hAya to tene rIkI zakAya, pazu anya janmamAM karela zubhAzubha ka pariNAma zakI zakAya nahI." trIjo maMtrI, khelyA ke hai bhAIA ! nimitte pAtanapuranA adhipatinA vadhu khatAnyeA che, paNa zrIvijayarAjAnA vadha batAvye nathI; mATe sAta divasa sudhI pAtanapurane adhipati kAMI bIjAne banAveA. A vAta sarvane bahu ja gamI ane vicAraNA karatAM te nakkI thayuM; te mujaba vaizramaNajakSanI mUrtine rAjya upara sthApana karI. have sAtamA divase madhyAnha samaye megha caDayA vijaLI jhabukavA lAgI, gArava thavA lAgyA, vijaLI cAre bAjue phelAIne paDI kaDArkA thayA ane jakSa pratimA upara paDI tenA vinAza karyo. ane huM pASahasALAmAM sAta dIvasathI rahetA hatA; te Ana Mdita anA sthAvanamAM ALyA. nagaranA lokoe mane bahu sanmAna karyuM. ame karIthI mArA rAjyAbhiSeka karyo. nimittiyAnA mastake sAnAnA varasAda varasAvI tenI pUjA karI. A kAraNathI satra A chava ujavAyA.A sAMbhaLI amitatene kahyu ke animitta. avisa vAdI ane rakSaNanA upAya paNa jakhkhara lIdhA. te vAra pachI zrI vijayarAja tAza rANI sAthe bahAra udyAnamAM gayA che, tyAM sutAzanA haraNanA athI anidyASa vidyAdhare
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 113 zrI vijaya rAjAne meha pamADavA mATe vaitAli nAmanI vidyAdvArA eka seAnAnI kAMtivALA suMdara mRgale vikubyo tene dekhIne sutArA khAlI ke-De priyatama ! A mRgale mahu zeAlAvALA che, mATe ramavA mATe tene tameA pakaDI lAvA. AthI rAjA pote ja tene pakaDavA doDayA. mRgalA gheADI bhUmi dUra jaI AkAzamAM uDayeA. A avasare anighASe sutArAne upADI, ane vaitAlIvidyAe sutArAnuM rUpa lIdhuM, ane bUma pADavA lAgI ke he rAjana! mane kukkaDa sarpa DA, tethI mArUM rakSaNa karI. A bUma sAMbhaLI rAjA pAchA vaLI te sthAne Avyo, ke turata maraNa pAmI gaI. rAjA zekAtura thaI teNInI sAthe khaLo maravA taiyAra thaye. citAmAM pesI agni cetAvyo, teTalAmAM e vidyAdharA AvI caDayA; eke pANI maMtrI citA upara chAMTavA mAMDayuM ke aTTahAsya karI vaitAlImiMghA nAzI gaI. rAjA citAthI bahAra nIkaLI svastha banyo, ane melyo, ke A zuM kautuka ? vidyAdhare kahyuM ke"ame amitatejane AdhIna chIe, jinavadana mATe ame gayA hatA. pAchA pharatAM amAe azanIghASathI lai javAtI sutArAnA AkraMda zabda sAMbhaLyo. ame teNIne mUkAvavA yuddha karavA tatpara thayA, eTale sutArAe kIdhu ke-yuddha na karA, paNa hAla vaitAlIvidyAe chetarAyela mahArAjA vitanA tyAga na kare tema, tame tyAM jaldI paheAMcI jAo. tethI amA ahIM AvyA chIe, ane joyuM teA vaitAla vidyA sAthe tamA cittA upara caDhI gayA hatA, tethI pANI maMtrI chAMTavAthI te duSTa vidyA nAzI gai, ane tamA citAthI bahAra nIkaLyA. AvI rIte sutArAnA haraNanA vRttAMta sAMbhaLI rAjA kheda pAmyA. 8
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 tethI amoe kahyuM ke tame svastha bano. te pApI azanighoSa kayAM javAno che? evI rIte svastha banAvI te baMne vidyAdhare gayA, ane amitatejane A vRttAMta kahyo. te jANuM amitateja ane zrIvijaya camacaMcA nagarImAM azaniSa pAse gayA. bahAra rahIne azanighoSane dUta mokalyA, te joI rAjAnAsI gayo. tenI pachavADe baMne rAjA gayA, ane utpanna thayela kevaLajJAnavALA acalamunIzvara samIpe azanighoSane dIThe. eka amitateja vidyAdhara pAse sutArAne tyAM lavarAvI. tevAra pachI upazAMta veravALA te baMne kevalI samIpe dharma sAMbhaLe che. avasara pAmIne azanighoSe kahyuM ke-duSTa bhAve karI meM sutArAne upADI na hatI, paNa vidyA sAdhIne AvatAM meM teNIne dekhI, tethI pUrva snehe karI huM tene choDI zakavA azakta banyo, tethI kapaTa karI, vaitAlIvidyAe zrIvijayane muMjhavI sutArAne upADI cAlato thayo. tethI aduSTa svabhAvavALA mArA upara tamAre kSamA karavI. A pramANe sAMbhaLI amitateje prazna karyo ke he bhagavaMta! sutArA upara azanighoSane snehanuM kAraNa zuM ?, kevalIe uttara Apyo ke Aja bharatakSetramAM magadhadezamAM acala gAme dharaNaja8 nAme brAhmaNa hatuM. tene kapilA nAmanI dAsI hatI. tene putra kapila hatuM. te kAne sAMbhaLI sAMbhaLI veda bhaNI gaye. mATe thaI dezAMtara karatAM ratnapura nagare pahoMce. tyAM chAtrane bhaNAvanAra upAdhyAya pAse jaI vinaya karavA lAgyuM. tethI upAdhyAye tene pUchyuM ke tuM kayAMthI Avyo? tethI teNe uttara Apyo ke acala gAmathI gharaNijaDha brAhmaNane huM putra chuM. ane vidyAbhyAsa mATe ApanI pAse AvyuM chuM.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 upAdhyAye bahumAnapUrvaka tene rAkhyA, ane peAtAnI putrI satyabhAmA tene pariNAvI. ekadA te kapila varSARtumAM pradoSakALe varasatA varasAde vastrone bagalamAM mArI ghera AnyA. varasAdamAM lugaDAM bhInaI gayA haze, ema jANI satyabhAmA bIjA vastro laI shAmI AvI. kapIle kahyuM ke mArA prabhAve vo bhIMjAyA nathI; paNa satyabhAmA catura hAvAthI jANI gaI ke, A mArA svAmI A na vastro thai AvelA lAge che, te kAraNe nipuNatAthI tenuM zarIra jovA lAgI. tethI teNInI kalpanA sAcI paDI. AthI teNIe vicAyu` ke kulIna manuSyane nAgA thai Avavu ghaTe nahi, tethI jarUra A akulIna che. tethI tenAthI maMdasnehI ano gai. eka dIvase dharaNIja tyAM ALye, satyabhAmAe pitAputranA virUddha AcAra dekhI dharaNujaDhane paramArtha puchaye, teNe satya vRttAMta kahyo, te sAMbhaLI satyabhAmA udvega pAmI kAmaAAga uparathI ubhagI gaI. peAte dIkSA levA mATe pilane vino paNa kapila teNIne choDatA nathI. tethI teNI zrIsenarAjA pAse gai, ane kahevA lAgI ke huM mahArAja ! mane kapila thakI choDAvA, jethI huM dIkSA grahaNa karI zakuM. rAjAe kapilane kahyuM, paNa kapile mAnyuM nahi. tethI rAjAe teNIne kahyuM ke-hamaNAM tuM dhIraja rAkha, huM kapilane manAvIza. ekadA te rAjA gaNikA nimitte peAtAnA putrone laDatA dekhI kaTALA AvavAthI viSa khAIne maraNa pAmyA, tenI pAchaLa zikhinaditA ane abhinaditA rANIo ane satyabhAmA paNa viSanA prayAga karI marachu pAmI. te cAre jaNAe devakunA yugalIA thayA. tyAM
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 AyuSya pUrNa karI saudharma devaloke utpanna thayA tyAMthI cavIne siriseNarAjAne jIva amiyateja thaye. abhinaMditAne jIva zrI vijayarAjA thayo, ane satyabhAmAM sutArArANuM thaI, ane kapila tiryaMcagatimAM bhamIne tevA prakAranuM anuSThAna karIne azaniSa thayo. satyabhAmAM brAhmaNane jIva sutArAne dekhI nehathakI upADI ahIM Avyo. amitate je phera pUchayuM ke, he bhagavaMta! huM bhavya chuM, ke abhavya? kevalIe kahyuM ke tuM bhavya che, ane A bhavathI navamA bhave tuM tIrthaMkaradeva thaIza. ane A zrI vijaya paNa tamAro prathama gaNadhara thaze. A uttara sAMbhaLIne amitateja ane zrIvijaya bane bahu ja khuza thaI bhagavAnane vAMdI potapotAne nagare gayA, ane bhege jogavavA lAgyA. eka avasare te bane udyAnamAM gayA, tyAM vipulamati cAra jJAnI cAraNa zramaNa munIzvare joyA. temanI pAse dharma sAMbhaLI pitAnuM AyuSya pUchayuM; cAraNa zramaNa munIzvara avadhijJAnathI jANIne 26 divasanuM kahyuM. tethI te banne jaNAe nagaramAM AvI aThThAI mahotsava , ane pota potAnA putrono rAjyAbhiSeka karI abhinaMdaNa jaganaMdaNa munIzvare pAse baMne jaNAe dIkSA lIdhI ane pAdapapagama anazana karI kALadharma pAmI prANutakala5 devale ke vIsa sAgaropama AyuSyavALA deva thayA. ane tyAM AnaMdasAgaramAM DubI tamAma AyuSya pUrNa karyuM, ane Aja jaMbudvIpanA pUrva mahAvidehamAM ramaNikavijayanI sItA mahAnadInA dakSiNa kAMThe subhagA nagarInA stimitasAgara rAjAnI vasuMdharI ane anaMgasuMdarI rANInI kukSimAM krame karI utpanna thaI jamyA.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 117 amitateja te aparAjita kumAra, ane zrIvijaya te aNu viya kumAra thayA. tyAM paNa damitAra vidyAdhara prativAsudevane mArIne anukrame khaladeva vAsudeva thayA. ane temanA pitA paNa dIkSA grahaNa karI pALIne camara asurakumAra deva thayA. ana tavIya vAsudeva peAtAnuM AyuSya purU karI kAladharma pAmI prathamanA nAraka pRthivImAM 42000 hajAra vanA AyuSyavALA nArakI thayo. tyAM tIvravedanA nArakInI sahana kare che, putranA snehe amaradeva tyAM jaI vedanAnI zAMti karavA lAge che, paNa avazya veDhavI paDatI hAvAthI savigna anela te nAraka jIva sahana kare che. apArjita khaladeva bhAinA viyeAgathI du:khI thaI putrane rAjya soMpI jayahara munIzvara pAse dikSita ane che. pravajyAnI vidhAe karI AyuSya purU karI adyuta devalAke IMdra banyo. A bAju anaMtavIyanA jIva narakathI nIkaLI vaitADhaya parvatamAM vidyAdhara thayeA. tyAM acyuta IMdre AvI, medha pamADayA ane dIkSA lIdhI. tyAMthI marIne acyuta devale ke deva thayeA. aparAjitaneA jIva IMdranuM AyuSya purU karI yaMtrIne jaMbudrIpanA pUrva mahAvidehamAM sItA mahAnadInA dakSiNa kAMThe moMgalAvatI vijayanI ratnasaMcaya nagarInA kSema kara rAjAnI bhAryA ratnamAlAnI kukSImAM utpanna thayA. krame karI janmI vAyudha rAjA thayA. zrIvijayanA jIva devAyu pALIne cyavIne tenAja putrapaNe utpanna thaye|, tenuM nAma sahasrAyudha pADayuM. anyadA vajAyudha pAsaDuzAlAmAM rahyA che, devendra temanI khuba prazaMsA karI ke vAyune devA paNa dharmathI caLAvI zake tema nathI. tethI eka deva A vAtane nahi mAnatA
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118. tyAM Avyo, ane pArevAnuM rUpa viku te pAre bhayabrAMta banI vajApu pAse AvI chupA, ane manuSyabhASAe huM zaraNAgata chuM" ema bele. vAyudhe tene zaraNa ApyuM. tethI temanI pAse rahyo. te vAra pachI eka yena nAmano pakSI Avyo, teNe AvI kahyuM ke he mahAsatva ! bhUkhathI pIDAelA meM A pArevAne prApta karela che, tethI tame ene choDI do. je tame nahi cheDo to mArUM jIvita nAza thaze. te sAMbhaLI vajAyadhe kahyuM ke-zaraNe AvelAne soMpAya nahi, ane tAre pArevAne bhakSa kara vyAjabI nathI, kema ke "paranA prANene vinAza karI je pitAnA AtmAne poSe che, te thoDA divasamAM AtmAno nAza kare che." tane jema jIvita priya che, tema sarva jIvone jIvita prIya hoya che, mATe pitAnI jema sarva jIvenuM rakSaNa karavuM. tane A pArevAne bhakSa karavAthI kSaNavAra tRpti thaze, paNa AnuM jIvita khalAsa thaI jAya che. mATe tAre A taDaphaDatA pArevAne bhakSa karavo vyAjabI nathI." A pramANenAM madhura vacanoe zikhAmaNa ApI. tyAre spena pakSI bolyo ke-"huM bhUkhyo chuM, tethI mane manamAM dhIraja rahetI nathI." tyAre rAjAe kahyuM ke-je tuM bhUkhyo che, to tane bIjuM mAMsa khAvA ApuM. pakSIe kahyuM ke-mArI mahenate utpanna karela mAMsa khAvuM evA nizcayavALo huM chuM. pare utpanna karela mAMsa mAre joIe nahi. rAjAe kahyuM ke--jeTalA pramANamAM A pAre thAya teTaluM mAMsa mArA dehamAMthI kotarIne ApuM tene tuM khA. tethI saMtuSTa thayelA yena pakSIe rAjAnuM vacana svIkAryuM. trAjavAM maMgAvyAM. eka pallAmAM pAreva mUkyo, ane bIjA pallAmAM
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 rAjAe potAnA zarIramAMthI mAMsa kApI nAMkhavA mAMDayuM, paNa devamAyAthI pAre bhAre thaI gaye, te dekhIne samAjane hAhAIva karI rahela che, chatAM rAjA potAnA jIvita upara nirapekSa banI patalA upara besI gayo. A prakAre devamAyAe pArevA eTale rAjA tolamAM thayo deva Azcarya pAmyo, ane maNikuMDaloe bhUSita devoe potAnuM rUpa dekhADayuM, ane rAjAnI prazaMsA karI. te potAnA bhAvane pragaTa karI AnaMdita cittavALo AzcaryamAM garakAva thaI ekadama pitAne sthAne gayo. eka dIvase vAyudha ane sahasAyudha pitA putre khemakara tIrthakaranA gaNadhara mahArAja pAse vairAgya pAmIne sahastrAyudhanA putra baline rAjaya ApI dIkSA lIdhI. pravajyApALIne pAda pigamana anazana karI navamA praveyake ekatrIza sAgarepamanA AyuSyavALA aDuMidra deva thayA, te vAra pachIte devanuM sukha anubhavIne tyAMthI AvI A ja budvIpanA pUrva videhanI puSkalAvatI vijayanI piDaragiNI nagarImAM dhanaratha rAjAne rANI padmAvatI-manAramatInI kukSimAM utpanna thayA. janma pAmI vajAyudhanA jIrA gharatha ane sahasAyudhane jIva dUratha thayo. egya u mare kalA grahaNa karI. megharathane ane daDharathane pUrva bhavanA abhyAsathI jainadharma pariNamyo. tethI jIvAjIvAdika padArthanuM jJAna thayuM, ane suzrAvaka banyA. eka avasare pitAnA pitA tirthaMkara deva pAse vairAgya pAmI pitAnA putrane rAjyAbhiSeka karIne parisaheAnI sAmA thaI te baMne jaNAe dIkSA svIkArI. temAM megharatha munIzvare sutrArtha bhaNune vIsasthAnakamAMthI keTalAMka sthAnakoe tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM. te vAra pachI saMlekhanA tapa vaDe dehane
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 kuza banAvIne vidhipUrvaka kAladharma pAmI anuttara devalokamAM deva thayA. tyAM paNa suraleAka sukha anubhavIne avIne megharathane jIva A ja budvIpanA bharatakSetramAM hastinApura nagaramAM vizvasena rAjAnI acirAdevInI kukSimAM bhAdrapadamAsanI vadI sAtame cauda mahA svapnAe sUcana karela putrANAe utpanna thayA. nava mahinA adhIka udaramAM vasyA, ane jeTha vada terase ardharAtri samaye Idroe namaskAra karAelI ane traNa jJAna sahita sukhe sukhe karI acirAdevIe prasanyA. chappana dikumArIkAoe AvI sUtikA kriyA karI-teNIoe savataMka vAyu-varasAda-Adarza bhUgara-vIMjaNo cAmara dIpaka rakSA piTalI vigere kArya karyuM, ane nAla kApI pRthvImAM nAMkhyuM. jina ane jinamAtAne paramazraddhAe khuvarAvI luMchI. AbhuSaNee zobhAvyA. te vAra pachI Ikoe abhiSeka karyo. Asana calAyamAna thavAthI iMdravigere deva samuha merU parvata upara jinezvarane laI gayA. janmotsava ujavI mAtA pAse lAvIne mUkayA. rAjA vizvasene vadhAmaNA occhava karavA mAMDayo. garbha samayathI sarva dezomAM upadrava nAza pAmIne zAMti thaI gaI. tethI mAtApitAe zAMtinAtha evuM nAma pADayuM. krame karI kaLAomAM kuzala evA prabhu yauvana avasthA pAmyA. temane zreSTha rAjakanyAo paraNavI. ane vakhata thatAM rAjyAbhiSeka karI vizvasena rAjAe dIkSA lIdhI. rAjyAvasthAmAM cauda ratna utpanna thayA, ane bharatakSetranA chae khaMDe temaNe sAvyA. navanidhAna batrIsa hajAra rAjAo ane cosaTha hajAra aMtekarIo rAzI lAkha hAthIe, ane ratha aDhAra koDa ghaDAonA adhipati, solahajAra ja sevAmAM hAjarAhajura
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 121 che, evA cakravatI banyA. ane udAra viSayasukhane anubhavatAM ghaNA kAla cAlI gayA. samaye lAAMtikadevAe AvI tItha pravartAvavAnI trinaMti karI, eTale mahAna varasIdAna deIne mahAvibhUtie karI jyeSTha kRSNa catudazI ne divase vastramAM lAgela ghAsa jema kha'kherI nAMkhe tema rAjyalakSmInA tyAga karI dIkSA lIdhI. ane ugra vihAre viharavA lAgyA. dIkSA lodhI ke turata ceAthuM jJAna utpanna thayuM. tapa sajamamAM rakta evA prabhune ekaja mAsamAM peza sudI 9nA divase samagra leAkAleAkane prakAzita karanAra kevalajJAna upanyuM. devAe samavasaraNu manAvyuM, temAM ratna-kanaka-rajatanA traNa gaDha racyA, cAra cAra khAraNA banAvyA, azeAkavRkSa traNuchatramaNimaya dharma cakra mahendradhvaja-deva cha MdI banAvyA. te si MhAsana upara besIne prabhue dharma dezanA ApI ke--"bhavaparaMparArUpI jale karI gaDuna, ghaNA prakAranA du:kha rUpI duSTa jalacarAe vyAsa, aneka prakAranI ciMtArUpI laherAe yukta, ghaNI lAkhkhA ceArUipa vetralatAe aTapaTA, vyasanArUpa AvartAe bharela-kRtAMtarUpI vaDavAnalekarI raudra, evA bhavasamudramAM jIvAne manuSyapaNuM pAmavuM te durlabha che, ane vizeSe karI A kSetra vigere sAmagrIe pAmavI ghaNI kiThana che, mATe tene pAmIne jIvAe dharmamAM prayatna karavA. ane te dharma ---dAna--zIla~tapa--bhAvanAmaya che, athavA tenA e prakAra che; eka zrAvakadharma ane bIjo sAdhudhama pahelA dharma aNuvratAdika mAra prakAre che, ane sAdhudhama paMcamahAvrata svarUpa kSamA vigere guNAe karI daza prakArane che. A prakAranA ati suMdara upadeza ApIne ghaNA prANIone
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 badha pamADe ane dakSAo ApI. temane chatrIza gaNadhare, bAsaTha hajAra munivarga ane ekasaTha hajAra chaso sAdhvIvarga che. grAmanagarAdike zebhita pRthvI maMDalamAM vihAra karIne anukrame saMmetazikhara parvata upara padhAryA, tyAM sarva karmo kSINa thayA. tethI jeTha vadI terase mekSamAM padhAryA. kumArapaNamAM ane mAMDalika rAjApaNumAM, cakI paNAmAM ane sAdhupaNAmAM pacIza pacIza hajAra varSe gayA. eTale eka lAkha varasanuM zAMtinAtha bhagavAnanuM AyuSya hatuM. A avasara jANI vadana zebhAe jitAela caMdramAe Apela saumyapaNAne dhAraNa karatA, ane surakAMta e zabdathI chetarAIne tuSTa thayela sUye Apele potAno teja vistArane _ jANe dhAraNa karI rahyo hoya, tema bhagavaMta ratnaDane bedhi-darzanathI harSavaMta banelAnI peThe vikasavara bIja ane padA- pAMkhaDIvALA kapavRkSanA puponuM choguM musAri labdhinI kalpavRkSanA ajANu janane jANe kalpaprApti vRkSanuM mahAsya pragaTa karavA mATe dhAraNa karyuM hoya, ane mahAmUlI ratna ane. senAnA AbhUSaNe dhAraNa karanAra devadUSya vastra jeNe paheluM che, ane sarva aMge mane Dara e surakAMtadeva tyAM AvyA. traNa pradakSiNa karavA pUrvaka zrI zAMtinAtha bhagavaMtane vAMcIne azekavRkSanI nIce AvI, suraprabhamunIzvarane namaskAra karI pAse beThe, ane praphullita mukhavALe, aMjalI jene zarIranI sukhasAtA puchI, eTale munIzvare dharmalAbha ApI kahyuM ke-he ratnacUDa! A mAre dharma mitra che, ema kahI eALakhANa karAvI. ratnacUDa paNa tene praNAma karI vismita
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 123 thaI vicAravA lAge ke-aho AnI kAni-AkRti-lAvaNya addabhuta che, tethI sarva prakAre ratnamAM ciMtAmaNi vRkSomAM kalpavRkSa jema uttama che, tema sarva dharmomAM jenadhama uttama che. kemake te dharma pAmelAnuM AvA samartha devo dAsapaNuM svIkArI rahelA che. A rIte tenA pariNAmanI vRddhi thatAM karmanI kuTila gAMTha truTI, mithyAtva mehanIyakarma kSayopazama bhAvane pAmyuM, ane nirUpama sukhanuM kAraNa sabhyakatva prApta thayuM. tethI bahu AnaMdita banIne kIdhuM ke-he bhagavaMta! tame bahu puNyazAlI che, kemake AvA prabhAvika jaina mArgamAM kAyara purUSa AcarI na zake tevuM sAdhupaNuM pAmyA che. Apane A dharmamitra kRtArtha banela che ke je jinazAsananA daDha pakSapAtI che. munIzvare kahyuM ke-he ratnacUDa ! tane paNa dhanyavAda ApuM chuM ke-bhavamamudramAM jahAja samAna badhibIja te prApta karyuM. he sutanu! samakita pAme chate A saMsArane aMta Avela che; ane nirUpama zAzvata sukhavALuM mekSa hAtha mane maLI gayuM. he bhagavaMta ! emaja che temAM saMdeha nathI, ema kahIne ratnacUDa kumAra lAMbA kALasudhI sevA uThAvI ane vAMdIne uThayo, eTale ahIM A kumArane ke suMdara jainadharma upara anurAga che? ema vicArI sUrakAMtadeva pramodapUrvaka kuzala samAcAra pUchavA lAgyo ane kahyuM ke-he kumAra! tuM mAro na sAdharmika bhAI che. tethI tamArUM kAMIka sAdhamika vAtsalya karavA IcchuM chuM. mATe je tane priya vastu hoya te tuM mane kahe, jethI te vastu ApI tamAruM vAtsalaya karuM? kumAre kahyuM ke-jainadharmathI bIjuM zuM mane priya hoya? ane manuSyane suradarzanathI bIjuM zuM priya hoya ?
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 ane te ane mane munIzvarathI ane tamArAthI prApta thayAM che. AvI alabhya vastu prApta thatAM have mAre zI kamInA che ? arthAt mAre badhu ja che. dhruve kahyuM ke-bIjI priya vastu tamane ApyA sivAya mane zAMti vaLavAnI nathI. ane mahAnubhAva purUSA zAMti pamADavAmAM tatpara hoya che. mATe huM kumAra! tArUM Icchita DAya te khela, kumAre kahyuM ke- niSkAraNa pApakAramAM rakta evA tamArA jevA mAnanIya hoya che, tethI kahyuM che ke akSarapadAnusArilabdhi mane iSTa che, tethI dhruve te labdhikumArane ApI. ratnacUDe te devane praNAma karI phrI dana Apo" ema kahI vaitADhaya paryaMta tarapha pavanagatinI sAthe upaDI gayA. ratnacUDe jatAM jatAM pavanatine kahyuM, ke he vamitra ! bhagavaMte svapnAnA kathAnakamAM kevuM suMdara ratnacUDane svapnuM pratyakSa phaLa khatAvyu ? mane paNa Aja ane rAjahaMsinI prabhAta samaye svapna AvyuM che. prApti. paNa saphaLa che ke, niSphaLa ? te jaNAtuM nathI. mATe mane svapnAnuM svarUpa kahA. tethI pavanagati khelyA keOM kumAra jo tameAne Avu svanu mAnyuM, te te svapnuM` najIkamAM phalanArU che. kumAre kahyu ke kevI rIte? te sAMbhaLI pavanati AyeA ke-- amarAvatI sarakhI eka amarAvatI nAme nagarI che. temAM namatA evA rAjAnA mukuTonA ratna ane puSpAthI jenA caraNa pUjAelA che, evA meghanAda rAjA che. tene maMjuzrI nAme rANI che. peAtAnA rUpe karI jagatamAM jeNIe
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 125 jayapatAkA meLavI che, ane sAbhAgyanuM ghara che, evI rAjahaMsI nAme putrI che. pitAe teNane anurUpa vara meLavavA mATe svayaMvara maMDapa karAvyo che. temAM hajAro rAjakumAra AvyA. dhAvamAtAnI putrIe rAjahaMsIne te badhA kumAre dekhADayA. paNa keI vara teNIne gamyuM nahi. tethI pitAe kahyuM ke he putra! AmAMthI keIpaNa kumArane tuM pasaMda kara. teNue kahyuM ke, mane keI rAjakumAra AmAMthI pasaMda paDatuM nathI. mATe je ucita hoya te kare. A vacana sAMbhaLI rAjAe kheda pAmI, vicAra karyo, ke have huM zuM karuM? ane A putrI huM tene Apu? athavA keIne paNa na Apu? te A sarva sAthe virodhanuM kAraNa bane che. Ama ciMtAtura banelA rAjAne surakAMta purohite kahyuM ke, he deva ! viSAda na kare, mArA pAse gurUparaMparAgata satya Adarza vidyA che. mATe kAle sarva rAjakumAra samakSa te vidyAthI khAtrI karIne, pachI je ucita lAge te karaje. rAjAe A suMdara upAya che ema jANI te vacana kabula karyuM. A vArtA mArA mitra suvega pAsethI meM sAMbhaLI che. tethI he ratnacUDa! tyAM Aje Adarza vidyAne pUchAze. te svapna sAcuM pADavA tyAM ApaNe jaIe. ema pavanagatie kahyuM. A avasare kumAranuM jamaNuM netra pharakyuM tethI prasanna thaI kumAre kahyuM ke, he mitra! je tane A vAta pasaMda hoya to cAle jaIe. tyAMthI nIkaLI te banne jaNa amarAvatI pahecyA. ratnasUDakumAre baTukane veSa dhAraNa karyo. ane pavanagati sahita svayaMvara maMDapamAM gayA. je maMDapa aneka prakAranA ratna-motIoe racela vicitra sAthIyAothI bheMcatalIyAne bhAga zobhita karyo che, vicitra-meghA caMdaravAoe DhAMkela
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 che, lAMkhI lakhaDatI skurAyamAnikaraNavALI ratnanI mALAee zaiAbhita che, ane zreSTa ratnanA kiraNAe vyApta evA uMcA tAraNavALA che, ghaNAvaSNu vALI dhvajAethI AjImAjInA bhAga zuM bhita banAvyeA che, cAre bAju pagathIA sahita mahAmAMcaDA bAMdhela che, kAlAgurU darUka vigere sugadhIta dravyanA gadhAe sugadhIta karela che, te maMDapanI aMdara mahAkulamAM janmelA suMdara rUpavALA, mAhara vetravALA, jANe saudharma devalekanI sabhAnA devakumArA haiAya tevA rAjAone teNe dekhyA. te maMDapanA madhya bhAgamAM siMhAsana upara meghanA nAme rAjA paNa beThela che. ane temanI DAbI bAjue pureAhita beThela che. A samaye devAMganAnA rUpane tiraskAra karanArI ane sukhanAvyapradeze karI rAjaputronA manarUpI caMdravikAzI kamaLAne vikasAvavA mATe kaumudIcaMdrane jANe vahana karatI hAya tevA, ane prekSaka leAkanA manarUpI bhamarAne kheMcavA mATe vikasita nIlakamalayugala jevA e netrane dekhADI rahI haiAya tetrI, ane sthUla meAtInI mALAe vyAsa niviDa udbhaTa gALa stana yugalane dhAraNa karatI, jANe nakSatranI mAlAe alaMkRta kAmarUpI gajarAjanA ubhaya ke bha sthalA hAya tevI. lakSmInI peThe jeNIe lIluM kamaLa hastamAM dhAraNa kareluM che, rAjahaMsInI peThe kAmaLa paganA saMcAravALI, ane sakala narapatinAmananetra rUpI haraNalAone AkarSavA vADurA samAna evI, rAjahaMsIkumArI tyAM AvI paheAMcI. A samaye purehite pAse ArIsAne sthApana karyAM. rakSAmaMtra uccArI AtmarakSA karI, caMdananuM mAMDaluM AlekhI rAjahaMsInuM svarUpa
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127 aMdara meAtInA sAthIo puca, puSpoe pujA karI, agara kapuranA dhUpa ukheLye, ane " rAjaha MsIne anurupa vara Ari sAmAM batAve " ema kahI padmAsanakALI purahita matrajApa zarU karyA. tyAM dhAraNA ekatAna banI. kSaNavAramAM maMtranuM aciMtya sAma hAvAthI ArisAmAM akSarA dekhAvA lAgyA. te akSarA rAjaputrAe vAMcyA, te rAbharma vAMcavAmAM AvyA. matrajApa purohite purA karyAM. paNa akSaronA bhAvAtha kAie jANyA nahi. tethI rAjA atyaMta kheda vaza banI kahevA lAgyA, ke-je A akSaronA bhAvA kahe tene A mArI putrI rAjahuM sIkumArIne paraNAvuM. rAjakumAre akSarAnA bhAvAne niha jANunAra hAvAthI nAsIpAsa thayA. A avasare panagati vidyAdhare kahyuM ke-hai rAjan! A akSarenA bhAvArtha videzI musAne kahevAnA hakka kharA ? ke niDu ?, rAjAe kahyuM keje akSarAnA bhAvA kahe te mArA parama badhu che, tene huM videzI mAnIza nahi tethI pavanagatie ratnacUDane kahyuM kehuM paramitra ! AnA paramaartha kahI, rAjAnA udvega dUra kara ! kumAre kahyu ke,-save rAjaleko tame sAMbhaLeA. huM parama artha batAvuM chuM-prathama akSarAe karI aAkanA cAre pATThA jANI lIdhA, te nIce mujama rAyali kareyavvo, bhattA te guNasundari / rayaNacuDo kumArI 3, ameya thayaLa muLa // 2 // gugNAe karI suMdara huM rAjahaMsi! tAre rayaphrUDa bhartAra karavA. mAruM A vacana tuM sAMbhaLa ! A samaye AkAzamAM vANI thaI ke-ahA ratnacUDa kumAranA mativaibhava ? ahA sAmAnyadveSavALAnA keTaleA AzcaryakArI satipraka che ? ema ci'tavatA tamAma rAjaleAke ekI
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 sAthe tenA sAmuM joyuM, te vidyutanA peja peThe tene jaLahaLato ane rUpanA prakarSe karI surAsuranara vidyAdharane jhAMkhA pADate manahara alaMkAravALe suvarNa kamala upara beThele ratnacuDakumArane je; tethI sarvajana Azcarya pAmyA. ane tethI rAjA atyaMta AnaMdavALe baLe. rAjahaMsI paNa khUba harSane pAmI. ane rAjAe teNIne kahyuM ke-he putrI ! devatAe Apela varane tuM vara. vikasvara netravALI teNIe paNa kumAranA gaLAmAM varamALA ApI, tethI vAjiMtro vAgavA lAgyAM. bhATacAraNe birUdAvaLI bolavA lAgyA. have meghanAda rAjAe tamAma rAjavIne sanmAna karI visarjana karyA, ane nagaramAM mahAna vadhAmaNAmahotsava karyo. ane mahA dAna ApavA mAMDayuM. devAlamAM mahApUjA racAvI, ane zubha divase baDI dhAmadhumathI vivAha lagna karyuM. rAjahaMsa kumArI bahu AnaMda pAmI. kumAre paNa kahyuM ke-he priye ! tuM prathama svapnAmAM to mane varI gaI hatI. A sAMbhaLI rAjahaMsIe kahyuM ke te kevI rIte ? ratnacuDe svaMAne badhe vRttAMta kahyo. tethI teNe bahuja prasanna thaI. tyArapachI sukhe karI keTalAka divaso ratnacaDe tyAM pasAra karyA. have eka dIvase pavanagatinI preraNAthI ratnacuDe teNIne kahyuM ke he suMdarI! tAre manamAM saMtApa karo nahi, huM kAraNa vaze vaitADhaya parvata jAuM chuM. ema kahI pavanagati sAthe ratanacuDe AkAza mArge prayANa karyuM. jatAM jatAM sanmukha AvatA eka vidyAdharane temaNe dekhyo. tene joI panagati bolyA ke he kumAra! jayamaMgalarANane pradhAna manahara vidyAdhara sAme AvI rahyo che, mATe AMbAvRkSanI nIce paDela zilAtalamAM Apa beso, zA prayojana ane kayAM javAne manahara vidyAdhara
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 129 Ave che? te tene puchI vAkepha thaIe. tethI kumAra beThe. vidyAdhara A namaskAra karI kumAra sanmukha beTho. ratnacUDe puchayuM ke he-bhadramanahara? saparivAra mahArAjA kuzala che ne? manahare kahyuM: -he kumAra ! tamArA nahi maLatA samAcAra sivAya ke duHkhI nathI. A samaye pavanagati belyo ke-rAjaputrI padmazrI zuM kare che? ane tuM kayAM javAne nIkaLyo che? teNe kahyuM ke-he mitra ! teno te uttara sAMbhaLa. - kumAranA guNanuM varNana sAMbhaLIne mahArAjAe tamane kumArane lAvavA mATe mokalatI vakhate tArA mukhathakI kahevAtuM varNana sAMbhaLI vikasita banelI cutamaMjarI sakhI, rAjaputrI pazrI pAse gaI. padmazrIe pUchayuM ke-he priya sakhI! tuM Aja atyaMta pramAdavALI kema dekhAya che? tyAre teNIe kahyuM ke - he kumArI! "tamAre anurUpa evA varane jANavAthI." ema kahI kumArane badhe vRttAMta padmazrIne kahyo. kumArI paNa te vRttAMta sAMbhaLI jANe amRtarase siMcANa hoya tevI banI. na kahI zakAya tevA AnaMdarasane anubhavatI Akho divasa kumArane AvavAnI vATa jevA lAgI; paNa kumAra A nahi, tethI tarka karavA lAgI ke-pavanagati kema nA Avye? zuM teNe kumArane dekhyo nahi hoya?. ke kumAre mane nApasaMda karI? ke anya keI mAre aMtarAya jAgyo? haze Ama vikalpamAMja nidrA vinA teNanI rAtrI hajAra varSa samAna thaI paDI. prabhAte paNa teNue savAranuM kArya na karyuM, gurUjanane namaskAra karavA paNa na AvI, sakhIjana sAthe vArtAlApa paNa na karyo, zarIranI saMbhALa na karI ane AhAra paNa na lIdhe. kevaLa
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 mahAgrahe pakaDANa hoya, agara sannipAtathI paravaza banI hAya, ane zarIre kampavA thayA hoya, agara mahAviSa caDayuM hAya tevI banI gaI. paraMtu keIne uttara ApatI nathI. unDA nI sAsA nAMkhavA lAgI, kAraNa vinA hasavA lAgI, aspaSTa gIta gAvA lAgI, caMdranA kiraNee tapI jAya che; puSpanI zayyA paNa duHkhadAyI lAge che, bhInA paMkhAonA vAyarAthI paNa dAjhe che, AvA prakAranuM dArUNa duHkha anubhavatI keTalAka dIvase jANe hajAra yuga jevaDA lAMbA thaI gayA hoya tevA vitAve che. Aje cutamaMjarI pAsethI A vRttAMta jANIne jayamALAdevIe mane kahyuM ke-he bhadra manahara ! tuM paNa ratnacuDakumAra ane pavanagatinI pravRtine jANavA sArU gamana kara, kemake padmazrI pravRtti jANyA sivAya rahI zakatI nathI. ane tethI bahu du:kha pAme che. A prakAre mane kahI ane pazrIne vizvAsa pamADI rAjAnI anumatithI mane mokalela che. puNyanA yoge aMtakAle ja kumArane dekhela che, ema kahI cupakIdI pakaDI. te sAMbhaLI pavanagati kahevA lAgyo ke-hekumAra ! ApaNe tyAM zIdhra pahoMcI jaIe, jethI rAjaputrInI avarNanIya avasthA na thAya. kumAre javAba Ape, ane e prakAre karIne teonI sAthe thoDI ja vAramAM vaitADhaya parvate kumAra pahoMcyo. pite pAmaya chatAM bhuvanagurUnI bhakti janya puNyoe senAmayapaNuM pAmIza, evA mane e vaitADhaya svarUpa jANe zAzvata jinamaMdIrane mastake na dhAraNa karate, mastake rahela jina bhuvanane sUrya rathanA ghaDAo ughe nahi mATe ja jeNe gagana
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 131. zikhA sudhI peAtAnuM zikhara uMce lai gayeA hAya tevA, para bhAgamAM rahela, anAryAM AvI dharma ne upadrava kare te bhayathI ja anAya leAkAne madhyama khaMDamAM nahi pesavA devA mATe samudra sudhI potAnA khanne cheDA lakhAvyA haiAya tevA, ekAMta duHkhama kAlanA upadravanA bhayathI nAzI AvanAra prANIone zaraNa ApavA mATe jANe kaMdarAnA bhAne nirUpadrava gaMbhIra rUDA bhavanA taiyAra karyA hAya tevA, ane nami vinamie manAvela ramaNIya becara nagarAnA samuhavALA, jenA surataru kalpalatAgRhA surAsurakhecaranA mithunAe sevAi rahela che, ane niraMtara jharatAjharaNAnA pANInA zabdoe karI mukhara jevu zIkhara che tevA vaitADhaya parvata upara rahela padmakhaDanagara pacyA. maneArama zreSTa tavarAnA kautukathI kumAra nagaranA udyAnamAM utaryA. maneAhara vidyAdhara nagaramAM gayeA. hevata mukhavALA anI kumAranI pravRtti jANuvAmAM jeNe bahu upAya karela che, evA ciMtAtura rAjAnI sabhAmAM peThe!. tyAM AvI rAjAne namaskAra karyAM. nRpe puchyuM ke he bhadra maneAhara! kumAranI pravRtti meLavI ? ke nahi! teNe kahyuM ke huM deva! huM Apane vadhAmaNI ApuM chuM ke, ApanA prabhAve ane rAjaputranA puNyaprabhAve ratnacuDakumAra ahIM Avela che, ane nagaranA udyAnamAM utarI visAme le che. te sAMbhaLIne caMdranA uce caMdravikAzi kamalanI peThe, gaMbhIra gAjatA vAdaLanA juthane dekhI mAra samUha peThe, zreSTha varasAda varasavAe karI sukAtA ghAsanI peThe rAjA praphullita anyo, ane sabhA janA paNa hane pAmyA. ane teja kSaNe huM pahelA jAuM, huM pahele jAuM. evI
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 harIphAIe rAjAe sanmukha mAkalela rAjapurUSA hAthIghADA rathAdika vAhanamAM besI tyAM pahAMcyA. kumArane dekhI sarve janA atyaMta AnaMda pAmyA, ane yathAcita upacAra vinaye karI zreSTha hastI upara kumArane esADayA, ane bhATacAraNe gabhIrasvare khidAvalI khelate chate su Mdara sarAdavALAM vAjiMtra vAgate te nirdaya paNe tADana karAtI DhakkAnA avAjo thaye chate, ane jananA zravaNune mAghAta karanAra bhANA vAgate chate, Anati mukhAe rAjaleAkAe pUjA karAtA kumArane nagaramAM praveza karAvyA. A avasare rAjaputrI padmazrIneA vara racacuDakumAra Ave che, ema janaparaMparAe sAMbhaLIne kumAranA darzInanA kutuhalathI nagaranA nArIjanava AkulavyAkula anyA. keTalIka strI peAtAnA mahelanA zikhare jevA ubhI; tyAM AvatA kAmala pavana vaDe uttarIya vastranA cheDA uDe che tethI jANe dhvajAo phkatI DAya tevI dIse che, ane keTalIka kumAranA rUpane dekhI kheMcAyela hRdayavALI vetaLInI jema sthira aMgavALI anI khArIomAM ubhI che. temaja keTalIka kumArane suvarNa maya maMgaladapa NunI peThe peAtAnA kAlA dekhADavA lAgI, ane kaiTalIka bhuvana dvAramAM rahelI suvarNa nA banAvela puN kaLazeAnI jema peAtAnA stanayugalane dekhADI rahI che, ane keTaloka tAraNamAM rahela ratna ghaMTaDInA samUhe vyAsa vadanamAlAnI peThe keDamAM rahela ka MDhArAne khatAvI rahela che, ane bIjIe laheranI mAphaka pasaratu kumAranA zarIranuM krAMtilAvaNyarUpI jalane pIvA mATe netrarUpI aMjalIAne vistAratI hoya ema dekhAvA lAgI, ane keTalIka tA tenA
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 133 saMgraha karavA sATe nAbhi kuvAne jANe gaMbhIra pragaTa karavA lAgI; ane keTalIka tAkumAranA netra rUpI bhamarAne khe'cavA mATe mukharUpI kamaLane pragaTa karavA lAgI, ane keTalIka teA kumAranA manarUpI haraNane kheMcavA mATe vADurAnI jema hAranI AvalIne vistAravA lAgI, temaja keTalIka prathama zuThANuAmAM vartanArIe mAMhAmAMhe vArtA karavA lAgI ke-- hai priya sakhI! rAjakanyA padmazrI dhanyavAdane pAtra che. kRtapuNyA che ke, jeNIne devakumArIkAne paN du bha evA A vara maLI gayA. nakkI teNIe vinayabhAve khillIphaLanI mALAe za'karanI pUjA karI lAge che. akhaMDa khAMDanA piDAe caMDikAnI pUjA karelI lAge che. suratarUnA puSpa ane dIpanuM pragaTAvavuM tathA vilepana ane suMdara naivedya karI kAmadevanI pujA karelI lAge che. dAruNu saubhAgyAdijanaka tapa karyo lAge che. tema ja pAyarUpI mela dhAvA mATe gaMgA Adi tirthasthAnamAM prANatyAga karela lAge che. A sivAya keTalIka zrAvikAe mAMDAmAMhe A pramANe vAtacIta karI rahela che ke ~ahA rAjaputrInA kevA jabarajasta puNyapraka che! ke jeNIne sukumAra sarIkhA bharatAra maLI gayA. huM mAnuM chuM ke rAjakumArIe bhaktipUrNAMka vItarAga devanI pUjA karelI haze, keAika supAtrane dAna ApyuM haze, ane bhAvanA pradhAna saubhAgyAdi tapa takhyA haze. paraMtu havethI jo te mahAnubhAva, jo jainadhamane pAme tA zAkamAM ghI DhAlavA jevuM athavA dUdhamAM sAkara paDe tevuM suMdara bane; kahyuM che ke-- "nirmala kula
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 lakSmIcukta tarUNa avasthA, saubhAgyanuM sthAna, ane paramarUpalAvaNya sahita zarIra, priya mAMdhave milApa, svarga sarIkhA zreSTha vilAsa, ane je anya saMsArIka sukhA te sarve jainadharma rahita hAya tA apradhAna ane kipAka mULa sarIkhA che." jaina dharahita manuSyanI riddhi paNa akRtArtha che. rAjalakSmI maLI hAya tApaNu phATa che. ati manAhara ane gurUnA gurU sarakhuM devapaNuM paNa mahAna mahyuM hoya te paNa nakAmuM che. dharma vinA eka keDInI paNa prApti thavI durlabha che. kadAca maLe teApaNu du:khasamAna che. jainadharma vinA samagra vastu paNa asara che. keTalIka vidhavA strIe khele che, ke te giriputrI ThagAelI che. jeNIe ratie varela kAmadeva peThe A bharatAra vacce nahi. ane te revatI paNa akRtArtha banelI che, ke jeNIe rabhAe varela surapati peThe khalAdhika A vara vacce nahi, ane sAgara putrI lakSmI paNa chetarAyelI che, ke jeNIe dAnamAM nipuN evA A varane mukI dAna rahita kRSNane vara tarIke svIkArela che. A pramANe ramaNIjananI vArtA sAMbhaLatA ane nagarInI zaiAbhAne jotA akhaMDa cAkhAe vadhAvAtA ane manukhyAe netrAMjalIthI pIvAtA zuM A vezramaNa putra che ? ke madhumadananA putra che ? ke surapati putra che? ke kAi anya divya puruSa che ? ke kArya svarUpe manuSya che ? A pramANe leAkeAe zakA karAtA AziSAe abhinaMdana karAtA rAjya bhuvanamAM te peThA. je rAjyabhulana nIlapADalavRkSanI vaMdanamALAe zeAbhita anela che. temAM paisI hAthIthI nIce utarI
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 135 ane te rAjasabhAmAM gaye. vinayapUrvaka rAjAne teNe namaH skAra karyA. rAjAe bAthamAM ghAlI AliMgana karyuM. ane tene Apela Asana upara te beThe, rAjA paNa zarIranI kuzaLa premanI vArtA puchI turata ja vicAramAM paDaze ke - aho ! sakala jagatane jItanArUM kumAranuM kevuM suMdara A rU5 che. saumyatAe caMdramAne paNa Takkara mArI rahela che. ane tejathI tarUNasUryamaMDaLane paNa jhAMkhu pADate hoya te te che. huM mAnuM chuM ke-mArI putrInA guNee kheMcAI prajApatie A vara banAvela che. A pramANe tarka karate, AnaMdanA AMsue netrayugala bhIMjavate, ane harSa vaDe ullAsita manavALo rAjA lAMbA kALa sudhI kumAra sAmuM joI rahyo. te vAra pachI mahAmahenate kumAranA dehathI-pitAnI daSTine pAchI vALI, padmazrIne bolAvavA lAgyuM. suMdara veSavALI padmazrI tyAM AvI. jeNInuM zarIra kasturIyukta pAtaLA vilepananA raMgathI pILuM che, aMbeDAmAM bAMdhela puSpamALAmAM bhamarAo rasa cUsI rahyA che, ane mukhanI zobhAe karI caMdramaMDalane jhAMkhuM pADayuM che; are puSTha unmatta stoe nIlakaMcukanI derIo truTI rahI che, ane madhura raNajhaNATajhAMjharonA zabdoe mukhara kaderAnI ghugharInA samUha jeNIne che, ane dhImI cAle cAlI rahela, teNe dUrathI ja kAMIka namela capaLa pAMpaNavALA locane e karI kumArane jotI AvI caDI. ene namaskAra karI, rAjAnI pAse nIcI daSTie beThI. rAjAe kahyuM, ke nirupama puNya ane anupama purUSArtha tamAma kAryane sAdhavAvALA mahaddhika deva jene sahAya karanAra che, ciMtAmaNi ratananA prabhAve sakala icchita prApta thayelA che,
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane vAtsalyane lAyaka evA he kumAra ! tamArA manane pramAda janaka vAtsalya amArA jevA zuM karI zake ? te paNa huM A pakSa anurAgavALI mArI kanyA tamane arpaNa karuM chuM te tamo tamArA pitA sarikhA bahumAnavALA banI mArI prArthanA tame svIkAro. ema sarva narapati samakSa kahI, temane kanyA arpaNa karI. jezIne bolAvI vivAha lagnanuM muhUrta puchayuM, jozIe amAsa upara batAvyuM. te sAMbhaLI rAjA bahu prasanna thayA. te vAra pachI kRSNanI prAptie lakSmInI peThe, zaMkaranI prAptie pArvatInI piThe, kAmadevanI prAptie ratinI peThe, IcchAdhika varanA samAgame prasanna manavALI jANe amRta rasanuM bhejana karyuM hoya, ane pApane bhAra sarva naSTa thayuM hoya, tevI banelI pAzrIne rAjAe pitAnA bhavanamAM mekalI, ratnasUDA kumArane ramaNika mahelamAM mekalyA. ane yAcita snAna jana vigere kAryo karAvyAM. A prakAre paramAnaMda rasane anubhavatA teone keTalAka dIvasa sukhamaya gayA. have eka divase rathanepura cakavAla nagarathI vidyAdharano uparI rAja rAjazekhare padmakhaMDa nagaramAM suvacana nAmane pitAne dUta mokalyA. te rAjAnI raMgamAM bhaMga, dUtanuM AjJA pAmI, te rAjasabhAmAM AvI AvavuM, padmazrI tarIke pahoMce teNe kahyuM, ke he mahArAja! ratnacuDatu rathanepura mArA svAmie AjJA pharamAvI che nagara javuM. ke-tamArI putrI padmazrI ane svayaMvarA mokale. te sAMbhaLI rAjA kheda pAmyuM. rAjalaka paNa Akula vyAkula banyAM.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 137 paNa te vakhate dUtanuM sanmAna karI kahyuM ke-vicArIne je ucita haze te ame karIzuM. e prakAre uttara ApIne rAjA sabhAmAMthI uTha, ane atisAra maMtrI tathA ratnacUDa sAthe maMtrabhuvanamAM gayA. tyAM rAjAe kahyuM ke-meM ratnacUDakumArane kanyA ApI dIdhI che, ane A rAjazekhara mahArAjA pracaMDa daMDavALa che, bahu devatAI zastrone dhAraNa karanAra che, ame tenA AjJAkArI chIe, te mArI putrInI mAgaNI karI rahyo che, te have zuM karavuM? maMtrIe uttara Ape ke-he rAjAna putrI nahi ApavAmAM Ave te tenI sAthe mahAna virodha thaze. ane ratnasUDane Apa ApI cukyA che, tethI ApelAne phera ApavuM te paNa virUddha che, tethI keI paNa upAye A bAbatamAM kAlavilaMba kare. ratnacUDe kahyuM ke-he mahArAja! te rAjAnA darzananuM mane moTuM kautaka che, tethI mane rajA Apa. huM tyAM rAjaputrInA veSe tenA darzana karavA jAuM. A vakhate bahAra keI anyane potAnA kArya saMbaMdhe belI javANuM ke-" janArane zobhana thaze" tethI maMtrI belI uThaye ke-he rAjana! kumArane vicAra A rUDA vacanazukuna anude te che, ane kumAra kahe che te vyAjabI che, kumArane prabhAve ja tyAM badhuM rUDuM thaI jaze, tethI kumAra gumarIte padmazrInA veze tyAM jAya. rAjAe te vAta kabula karI. tethI ghaNuM rAja parivAre sahita moTI sAmagrIe karI Avela dUta sAthe pavazrI tarIke kanyAne veSa laI ratnasUDakumAra rathanepura cadravAla nagare gaye. mahAna zobhAe karI nagaramAM praveza mahocchava thaye.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 rAjazekhara rAjA bahu AnaMda pAmyA. zubha dIvase paraNetara thayuM. rAtrie anne jaNAM zaNagAra sajI vAsabhuvanamAM peThA, ane tyAM mahAmUlya palya kamAM rAjazekhara rAjA beThI, ane ratnajaDita suvarNanA cAkaLAmAM rahnacUDarUpI padmazrIne besADI. snehapUrNAMka zreSTamadhura vacanee kSaNavAra ThaThThAmazkarI karIne dUra rahela eka palpaka dekhADA, ane kIdhuM ke--haiM priye! tuM temAM sUI rahe ema AjJA karI; pAte eka gADha ghana uttama vastra oDhIne sUtA. ratnacUDa vicAravA lAgyA ke-kema A Ave Adeza kare che? zuM zarIra sArU nathI ? ke lajajAzIla banyA che ? ke mArA upara koipaNa hetue kApa karyAM che ? ke koI bIjI kAraNa che ? kemake gADha anurAgathI mArA sAthe te paNyA che. ratisukhane anubhavyA vinA Ama kema sUI jAya che ? mATe AnuM kAraNa pUchuM. ema ciMtavIne kahevA lAgyA ke--hai prANapriya ! kema A prakAre samI sAMjamAM ja sUi rahyA ? snehavALA vAtolApe kema mArI sAthe vinAda karatA nathI? zuM tame ratisukhane nahi mANeA? Ama kahyA chatAM paNa javAma ApatA nathI. tethI zrIThAie ane mazkarIe karI ratnacUDe kamala sarIkhA kAmaLa hAthe tenI bhujA pakaDI. eTale tenA sparza vaDe atyaMta kaMpavA lAgyA, ane zarIre parasevA thai gayA. nahi nahi ema khelatA te rAjazekhara atyaMta peAtAnA zarIrane kAcI rahyo. kumAre ciMtavyuM ke--are AnI purUSa prakRti virUddha ceSThA kema che? AvI ceSThA te prathama patinA saMcAgamAM yuvatI strInI hAya; ane mA vivAha thayA kaiAturanI paraMparA
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 139 bhujAne sparza yuvatI sarIkhe kema lAge che? tethI AnI zarIranI AkRti joI nirNaya karuM, ema vicArIne vizvAsa pamA uparanuM vastra balAtkAre kheMcI lIdhuM. te cikaNuM vastro karI lapeTela chAtIne vibhAga dekhe, te paNa vastra balAtkAre kheMcI kADhayuM, eTale navI yuvAna avasthAvALI ramaNI jovAmAM AvI. tethI zuM A te prapaMca karyo che? ke satya che? te Ane ja pUchuM. ema ciMtavI kumAre pUchyuM ke-he priyatama! zuM iMdrajAla tamoe racI che? ke mane svapna AvyuM che? ke mArUM cittabhrama thayuM che? ke kaI anya prayoga che? AvA vikae tamArUM strIrUpa joIne huM Akula trAkula banI gaI chuM, mATe te rUpane dura karI svAbhAvika rUpa dekhADI mArA upara maherabAnI kare. ane mane svastha pamADe. have lAMbA kALa sudhI mane kadathanA kare nahi, kemake bIna avasaranI A kIDA che, ane strIonA hadaya svAbhAvika rIte kAyara hoya che. Ama kahyA chatAM paNa kAMI uttara Ape nahi, tethI phera kahyuM ke--he Aryaputra ! kema uttara ApatA nathI ? zuM sadbhAva nahi kahA? sarva prakAranA Adare karI huM pUchI rahI chuM, chatAM zA kAraNe mArA upara reSa karyo che? mAre kaI paNa aparAdha mane sAMbharatuM nathI. jo ke prathama vAtacItamAM hapremane elaMghIne ajJAna dazAe kAMI paNa ayukta be lI javAyuM hoya, te he Arya putra! eka aparAdhane Apa ame, pharI tevuM nahi karuM. ugra daMDa devAvALA paNa ajJAnInA eka aparAdhane sahana karatA Avela che, te tamArA sarIkhA gaMbhIra prazAMta dAkSiNya ane karuNa guNavALA
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 sahana kare temAM navAI zuM? AvA prakAranA hAye karI, rAjazekhara vila banI vicAravA lAgyo ke, A padmazrIe mAro badhe prapaMca jANe lIdhe che. have gopavI zakAya tema nathI. mATe mAre sarva paramArtha Ane kahuM; uttama svabhAve karI pachI A gupta vAtane pheDI nahi nAMkhaze; kema ke satya vAta kahevAthI mitra sajajane prasanna thAya che. kahyuM che ke-"bhakti karavAthI devagurUo paNa Adhina thAya che. ane mArdava guNe karI strIo AdhIna thAya che, satya vAtathI mitra adhIna thAya che, ane luccAo te apakAra karavAthI DaratA rahe che. A pramANe ciMtavI rAjazekhare kahyuM ke - he priya sakhI padmazrI! senAnI putaLI kahyA chatAM, pIttaLanI putaLI kasoTI upara caDAvatAM pIttaLanI putaLI ja mAluma paDe che. cAkaciya karate kAcane TukaDA ratnanuM mUlya Apato nathI, chAzane dUdha kahA chatAM dUdhanuM kArya banatuM nathI, tema purUSane veSa dhAraNa karyA chatAM yuvatI strI purUSanuM kArya karI zakatI nathI. A bAbatane je paramArtha che ke tuM sAMbhaLa. A nagaramAM mahAna parAkrame tamAma vidyAdhara rAjAne vaza karavAvALo ane mahA prabhAvazALI vividha vidyAne sAdhaka ane paraMparAthI Avela rAjazekhara strI hatI divyazAstronA prazasta maMtrayukta te saMbaMdhI gupta vAta ane dusAdhya hAthI, ghoDA, ratha, pAyadaLanI pracura senAno mAlIka kusumasekhara nAme rAjA hatA. te vidhinA vize aputrIo hite. tenI uMmara vRddha thavA AvI. eka samaye kulasaMtA
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 141 nanI ciMtAvALA te rAjavIne sakala janAnakhAnAmAM pradhAna evI kasumamAlA nAmanI bhAyInI kukSimAM putrIpaNe huM utpanna thaI. rAjAe te ja dIvase maMtrI mativardhana tathA rANI sAthe vAtacita karI nirNaya karyo ke--karmanA vazathI rANIne putrI janmI tepaNa putra janme ema lekamAM jAhera karavuM; AgaLa upara rAjya saMbaMdhI sArAM vAnAM thaze. anukrame mAro janma thayo ke putranI vadhAmaNI karI, rAjazrI evuM nAma pADI guptapaNe lekamAM rAjazekhara evuM nAma pragaTa karyuM. A bAbatane paramArtha koIne jANavA dIdhe nahI; ane huM yuvatI avasthAne pAmI, eTale mane pitAe vidyAo ApavA mAMDI, ane rAjya upara mane thApI pitA paraloka pahoMcyA. pUrvanA krame karI ATalA kALasudhI rAjyane sAcavI rAkhyuM, ane strI bhAvane pavI rAkhe, paNa have strI bhAva pragaTa thaI gaye, tethI zuM thaze? te huM jANatI nathI. paNa he priya sakhI! meM mArI satya vAta badhI tane kahI dIdhI che. mATe vAyaDApaNuM tAre na karavuM, ane A vAta dAkSiNyatA rAkhI mArA upara upakAra buddhie bahAra pADavI nahi, have kumAre kRtrima kheda karIne kahyuM, he priya sakhI! tamAre bilakula zaMkA na rAkhavI ke-A mArI gupta vAta bahAra pADI deze, paNa mArA mananA maratha pUrA. na thayA, tethI mAruM hRdaya tape che, kemake khecara rAjA sAthe icachA mujaba rativilAsa mANazuM e mane maratha hato, paraMtu te kahevata sAcI paDI ke-"manamAM harSa pAmI manuSyathI je manera karAya che, te vidhinA vazathI saMsAramAM phekaTa jAya che. ''; have rAjazrIe kahyuM ke-he padmazrI!
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 14ra A mAro aparAdha che tene te kSamA kara.kemake vizvAsI evI tane maMdabhAgiNuM evI meM tane paraNane duHkhI karI che, ane A jIMdagI sudhI bhogavilAsathI tane viyAga karAve che. A avasare kAMIka hasIne ratnacUDe kahyuM ke huM pAcho nathI, paNa padvazira chuM. tethI he rAjazrI ! tAre paNa mAro aparAdha khama, kemake zuddha manaratnathuDanI pragaTa vAta, vALI, sajajana svabhAvavALI tane rAjazrI sAthe lagna kapaTe karI padmazrIne veSa dharI meM vidyAdharanI rAjya prApti chetarela che, ane ATalA kALa sudhI agya hAsya karI kheda pamADela che. A prakAranA abhiprAyavALuM vacana sAMbhaLIne rAjazrI bhAyamAna banI vicAravA lAgI ke-are A joradAra vacanoe karI ane piThAIthI padmazrI lAgatI nathI. kharekhara kaI siddhapurUSe mane ThagI lAge che. mATe vinayapUrvaka ane paramArtha pUchuM. ema vicArIne praNAma karI kumArane pUchavA lAgI ke-he mahAbhAga! svabhAve karI tame uttama purUSa che te te meM jANyuM paNa che premALa ! svIkArelA kAryane nirvAha karanAra! dIna ane anAthanA AdhAre! parama kaNAvALA! tamAre paramArtha mane kaho. tamAruM svarUpe pragaTa karI mArA upara anugraha kare, ane tamArA darzananI utkaMThAvALA mArA manane zAMta karo. kumAre paNa teNIne neha rAga jANIne pitAnuM nAma kahevA pUrvaka pitAne sarva vRttAMta kahyo. jemake-javalanaprabhadeve hasti vigere rUpa karI mAruM apahaNa karyuM, ane tilakasuMdarI sAthe paraNAvya, temaja ghuvaDane vRttAMta kahyo. tilakasuMdarIne
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 143 kAi uThAvI gayu, teNIne kheALatA ripura pahoMcyA, tyAM dhUmaketu jazne surAnaMdA kumArIne paraNAvI. panagati sAthe amarAvatI Avyo, tyAM rAjahaMsI kumArI sAthe lagna karyu ane vaitADhaya paryaMta AvI padmakhaMDa nagara pahoMcyA, tyAM kevA rAjazekhara rAjA che, jenI ANu jayarakSa rAjA sarIkhA paNa uThAve che. AvuM kautuka dhArI vidyAnA prabhAve padmazrInA veSa dharI tamArA dana mATe ahIM AvyA che. ema kahetAMja peAtAnuM rUpa prakaTa karyuM. sarva aMge rAjazrIe nihALyo, ane ciMtavyu` ke--aDDA rUpasaMpadA nirUpama che, ane mukha jANe caMdramAnA maDalathI banyu hAya tevu che, ane netrA vikasita kamaleAnA banyA hAya tevA lAge che, ane vANI zeraDInA rasa sarakhI mIDI che, ane zarIra merU parvatanA gale karI thayu hAya tevu kanakamaya lAge che, ane lAvaNya gaMbhIratA guNe parAjaya pAmIne samudre peAtAnuM gaMbhIrapaNuM ApI dIdhuM hAya tevuM che, ane huM mAnuM chuM' ke brahmAe kAmadevanA zarIramAM Ane samAvI dIdhA hoya, ane tethI kAmadeva zarIra vinAnA banyA hAya ? evA A puruSa che; tethI huM puNyazAli chuM. jeNIe AvA puruSaratna bhora tarIke meLaLyeA. ema vicArI rAjazrI kahevA lAgI ke, huM A putra ! vidhie karUNA karone anAtha evI mane tathA mAro rAjayalakSmIne mahA daridrIne jema nidhAna maLe, mAravADanA musApharane jema kalpavRkSanI prApti thAya, bhUkhyAne amRtanu bhAjana maLe ane tarasyAne varasatA varasAdanI dhArA maLe, tema parama ANaMdanu kAraNa mane ciMtA bharatAranA sacAga thayA. tethI sukhaduHkhanuM kAraNa vidhi che paNa purUSa nathI.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 , kemake kahyuM che ke--" vidhi ayeAgyane pamADatA nathI paraMtu ceAgyane AciMtA joDI Ape che. mATe atitipuNa evA vidhi sukhadu:kha prANIone karanAra che." mATe Tu priyatama ! tamArA je ajANatAM ATalA vakhata sudhI avinaya me karyA, te kSamA karo. kAi paNa upakAra meM karyAM nathI. ahA AnA sarva aMge suMdarapaNuM che, je agabhAgamAM STi nAkhIe chIe te agabhAgamAM cAMTI jAya che. ramaNIyapaNAe bIjA aMgavibhAgamAM jatI nathI, tethI huM mAnu chuM ke, jo rAjazrIe purUSa veSa na karyo hAta teA kAmadevathI chUTI zakata nahi; ema ciMtavI rahelA kumArane snehapUrvaka rAjazrI kahevA lAgI ke huM svAminAtha ! tame A palaMgamAM nirAMte sUi jAe ema khelIne rAjazrI pAtAnI mAtA pAse gai, ane tamAma vRttAMta mAtAne kahyo. rANIe maMtrIne melAvI hakIkata jaNAvI, anne jaNa Azcarya pAmI ANuMdavALA banI kumAra pAse AvyA. kumAranA zarIranI AkRti joI bahu AnaMda pAmI tene kahevA lAgyA. huM kumAra! mane thamAM paNa nahi Avela, svapnAmAM paNa asa`bhavita ane rAjayalakSmI peAtAnA nAthane icchI rahI che tevA kAle padmazrInA vyapadezathI tamArU atre Agamana thayuM, te tameA rAyatuM ane amArU tathA rAjazrI kanyAnuM svAmipaNuM svIkAre. ema kahI sihAsana upara ratnacUDane besADayA. kanaka kalazeAe karI abhiSeka karyA; ane caMdanAdikI maMgala karyu. rAjazrIne paraNAvI pachIthI amRtarasanA sAgaramAM DubyA hAya tema Ana MdathI sanI rAtri pasAra thaI gaI. prabhAta thatAM prabhAtanuM kArya karyuM;
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 ane bhaMDAra, ke ThAra, sAmagrI vigere kumArane dekhADI, rAjazrIe vidyA ane divyazastronA maMtra zIkhavADyA, ane ucita vidyAe te sAdha, A sarva vRttAMta kumAre pavanatine kahyo, ane teNe jayarakSa rAjA vigerene jaNAvyuM. jayarakSa rAjA Azcarya pAmyA. ane keTalAka dIvasoe ratnacUDa kumAra rAjA tarIke pragaTa thayo. tamAma vidyAdhara loka bahu Azcarya pAmyA, ane ratnacUDarAjA paNa bahu unnatine pAmyA. utkRSTa harSa pAmIne jayarakSa rAjAe mahAna sAmagrI yukata pitAnI kanyA padhAzrIne rathanepuracakavAla nagare mekalI. zubha divase ratnacUDa rAjA sAthe teNInuM lagna thayuM. ane ratnasUDanA hukamathI patinA virahathI dubaLI banelI rAjahaMsIne tyAM pavanagati laI AvyuM. have eka divase prabhAte mahelanA AMgaNAmAM utarela eka vimAna ratnacUDa rAjAe joyuM. je nirmala sphaTikamaya che, ane suMdara senAnA thAMbhalA jemAM rahela che, vicitra citranI racanAvALuM che, amUlya ratnane DhagalA jemAM rahela che, te dekhI A zuM che? ema kautukathI ratnacUDa tenI aMdara pese che, ke turata dIvya zayyAmAMthI uThatI saMbhramavALI surAnaMdA dekhI, tethI " nakkIA Aryaputra che ema jANuM harSa ane AzcaryavALI banelI surAnaMdA ekadama kumArane bheTI. ratnacUDe pUchayuM ke--he priye! tuM ahIM kevI rIte pahoMcI ane A vimAna kena che? teNIe harSanA atirekathI gadagada vANIe kahyuM, kehe Aryaputra! tame te vakhate pavanagatinI sAthe gaye chate, viraha agninI javAlAe mAruM hRdaya baLavA lAgyuM, kayAM ane kyAre priyatamane dekhIza, ema vikAe AkuLavyA
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 kula banI; eTale dhUmaketu deve mane AzvAsana ApyuM ke he putrI ! tuM zeDA kALamAM ja tuM tArA patine maLIza, tethI zAMta thaI ane tamArA hukamathI dhUmaketue mArI mAtAne svapnAmAM kahevA vigere te prakAre nagara vasAvyuM. tethI huM mArA bAMdhave sAthe keTalAka dIvasa rahI. Aje nidrAdhIna chatAM mane koIe mahAna puNyanA bhege ApanI sAthe jeDI dIdhI. ratnacUDe kahyuM, ke tArUM vAMchita pUrU karavAmAM tatpara te dhUmaketu deve tane ahIM mUkI lAge che, ema samaane aMte uramAM rAjA teNune laI gaye, have cAre rANuone suMdara prAsAdo ApyA. jemAM sukhethI teNIo rahela che. A avasare nahi saMbhAryA chatAM vizeSe karI tilakasuMdarInuM smaraNa rAjAne thayuM, tethI atyaMta khedane paravaza banI, ratnacuDa ciMtavavA lAgyA ke-caMdramA vinA tiSa caka, sUrya vinA dIvasa, divA vinA rAtrie bhuvana, netra vinA mukha, ane kamala vinA padma saravara jema zebhe nahi, tema tilakasuMdarI vinA A samRddhi jemAM tamAma vAMchanA pUrNa thAya che tevuM rAjya zele nahi. te devI kayAM gaI? keNe tenuM apaharaNa karyuM? kaI ava sthAne pAmI? kevA viyegamAM rahI? kevI rIte te mArA virahamAM prANa dhAraNa karatI haze? kevI rIte tenA samAcAra meLavAya? teNunI pAsethI ahIM keNa Ave? keNa kuzalavArtA kahe? keNu teNane dekhADe? keNuM mArA manane saMtoSa pamADe? kayAre devIne laI janAra zatrune jANIza! kyAre te zatrune dekhIza? kayAre tene nigraha karIza? AvA prakAranA vika yAvata karI rahyo che eTa
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 147 lAmAM pitAnI AgaLa paDelo eka patra dekhe, tene grahaNa karI kautukavALA banI vAMcavA lAgyo. svasti zrI nirUpama AcaraNavALA guNaratnoe yukta, rayaNacuDa kumAra Aryaputrane kuDalamAM rahela rati vilAsa nagarathI, tilakasuMdarI savinaya tilakasuMdarIne patra, praNAma karIne vinaMti kare che, ke ratnacuDane uttara patra. "anurAgamAM tatpara madanakezarI vidyAdhara rAjAe mArUM haraNa karyuM che. huM ISTa devanI peThe tamArUM samaraNa karatI ane tamArA saMgamanI AzAe prANa dhAraNa karatI, eka zIla pAlana karavAmAM ja kuzala banI ahIM rahI chuM. tema ja mAnuM chuM, ke mAruM mana loDhAnuM banela che, agara vajathI ghaDAela che, kemake tamArA virahamAM mananA cura curA thaI javA joIe. paNa thayA nathI evuM nirlaja banI gayuM che. priya! viraha agnie zarIra tapI jAya che, paNa jalatI citAmAM te zarIrane huM bhasmIbhUta thavA detI nathI, kAraNa ke tema karavAthI mArA manabhavanamAM rahelA tame paNa baLI jAo, tethI tema karela nathI; tamArA virahamAM huM jIvatI chuM; tethI kaI mAne ke pati upara maMdanehI che, te paNa khoTuM che. kAraNa ke he nAtha! tamArA saMgamanA kautuka vaDe ja huM jIvI rahI chuM. dezAMtara gayelane ke kedakhAnAmAM pUrelane ke vairine vaza pamADelane ke pati viyegIne je AzA che te ja jIvitanuM rakSaNa kare che. A pramANeno tilakasuMdarInA patrane bhAvArtha jANI ratnacaDe vicAryuM ke-A patra tilaka suMdarInA kuzala vRttAMtane sUcavanAra che; tethI navuM jIvatara
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 pAmavAvALA ulisita hRdayavALA ane tema thaI, ucce svare khAlI UThayA ke--are A patra kaNe ahI nAMkhyA? rAjaleAkAe uttara ApyA ke--he rAjana! ame jANatA nathI. tethI rAjAe ciMtavyu` ke--are A te IMdrajAla che? ke patnI virahathI tapI gayela mane AzvAsana ApavA mATe kAie kRtima patra lakhI nAMkhela che? ke mArA upara tathA tilakasuMdarI upara anukaMpAvALA banela koI adrazya dIvya rUpavALAe A satya patra lAvI nAMkhela che ?, game tema hA paNa huM A patranA uttara lakhuM, te dayALu deva teNIne pahoMcADI deze, ema ciMtavI uttara lakhavA mAMDayA. svastizrI baitADhaya parvatanI dakSiNa zreNImAM rahela rathanepura cakravAla nagarathI ratnacuDa rAjA, atyaMta priya evI patnI tilakasu darIne snehapUrvaka bheTIne jaNAve che ke-- tamAre kuzalakhemanA patra pAmIne mArU hradaya paramazAMtine pAmyuM che. hRdaya upara duHkhe vahana karI zakAya tevA ciMtAnA bhAra hatA te utaryA che. paNa hai suMdarI ? tArA virahamAM mAro hAlata AvI che. nayasamALa bna visana visayA duhaMkarA lacchI / tuha virahe maha suMdari, nayaramaraNaM va paDihAi|| 1 | rAjya naraka samAna, ane viSayA viSa samAna, ane lakSmI du:kha karavAvALI, he suMdarI! tArA virahamAM bhAse che|1 !! vaLI AgaLa pAchaLa paDakhAmAM, huM sutanuM! tuM dekhAya che. ane tArI citAnI zreNI A dizAvalayane khALe che; ema huM mAnuM chuM. mArA citamAM tuM vase che. tArA guNAnI gaNatarI karUM tA pAra AvatA nathI, zayyAmAM paNa tu
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 149 AlATI rahI che, ane dizA sAme jou te| tu ja dekhAya che. vAtacitamAM paNa tArU nAma uccArI javAya che. kAvya racanAmAM paNa tArU' svarUpa guMthI devAya che, mATe he suMdarI ! tArA virahumAM jagata aMdhakAramaya mane bhAsI rahyuM che. paNa tAre saMtApa na karavA kAraNake kayA karmAzrIna prANIne viSama dazAnI prApti thai nathI? jue ke devAne paNa sva`mAMthI cyavavuM paDe che, AkAzamAM sUryane paNu rAha pakaDI pADe che, ane ca'dramA paNa vidhinA vaLe kSiNa thai jAya che." mATe have tArA samAcAra jANIne huM tevI rItIe karIza ke--madanakezarI rAjAne tArA apaharaNathI je pApa kalaMka caDayuM che, te kalaMkane mArA tIkSNa bANunA samujhe tenuM zarIra vadhAvA rUpa pANIe dheAI nAkhIza. A prakAre patra lakhI peka karI suvarNa maTha upara mUkayA. ane kahyuM keje kAI niSkAraNa premALa deva mArA upara upakAra karavA mATe tilakasudarInA patra lAvela che; te priya khaMdhu deva ! amArA patra teNIne paheAMcADe. Ama kahetAMnI sAthe bhItamAM citarela mera nIce utaryA, ane cAMcamAM te patra lai uDayA ane citrakUTa tarapha cAlyA; A dekhI rAjaleka bahu Azcarya pAmyA. te pachI he rAjan! A patra ke che ? Ape patra kAne melyA ? ema buddhivana maMtrie pUchyuM. ratnacuDe tene peAtAnA pUrva vRttAMta jaNAvyA. te sAMbhaLIne rAjaputrA madanakezarI rAjA upara gusse thayA, ane maMtrisAmatarAjAnI saMmatithI madanakezarI upara suvadana dUtane mekakSeA. te paNa tyAM pahAMcI gayaiA; upacAra vinaya karIne dUte kahyuM ke-he rAjana ! mane ratnacuDa
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 mahArAjAe mekalela che, ane teNe kahyu che ke mahAkulamAM janma lenAra ane nayamAM nipuNa evA tamArA jevAne paradArAnuM haraNa karavuM te ayukta che; kemake kahyuM che ke-- dusi niyaM jAI kulaM kalaMkijjae suvilaMpi / vajjai ya apaDA paradArarayassa purisassa || 1 || tahA nAsara jaNANurAo guNamAhappaM payAi parihANiM / viussattaM paNassai paradAraraI kuMtassa // 2 // jaivi hu pemaparaddhA jaivi hu dAri6maraNavasaNattA / tahavi hu uttamapurisA niyamajjAyaM na hota / / 2 / / paradArA rakta purUSane peAtAnI jAti kRSita ane che, vipula paNa kalaMka lAge che, apajazanA paDaghe! leAkamAM vAgeche, temaja paradArAmAM rati karanAra manuSyane peAtAnA upara manuSyone je rAga hAya che te naSTa pAme che, ane guNunu mahAtmya hAni pAme che, vidvAnapaNuM; paNa nAza pAme che; jo ke premaparavaza hAya ke dAridra ane maraNu ApadA grasta hAya teA paNa uttama purUSA peAtAnI maryAdAne ela dhatA nathI. tethI tilakasudarIne tame mukI dyA. joke meAha vaze karI, maryAdAne ullaMghI gayA haiya te paNa satpurUsA sanmArgomAM pAchA joDAI jAya che. A pramANe sAMbhaLIne mahanakesara e kahyuM ke-he saumya ! tArUM A vacanayukti sa gata nathI; kemakeniCna paradArA hAya duSkulamAM utpanna thai hAya, athavA pati marI gayA hAya evI yuvatIratnane mAnIpurUSA grahaNa kare che. dUte kahyu ke he rAjana! AleAka ane paralAkathI jee nirapekSa banyA hAya, rAgAMdha banyA hAya, ane
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 151 akArya karanArA hoya tenuM A vacana gaNAya. satya purUSe te ratnabhUta padArA hoya te paNa tenA upara vikAravALI daSTi paNa nAMkhatA nathI. te abhilASa karavAnI to vAta ja zI hiya?, vaLI madanakesarIe kahyuM ke-are hUta, A paradA ja kyAM che? kemake teNIne baMdhu jenee paraNAvI nathI, corI karI paraNuM javuM te te aniti che, ane te pramANa nathI dUte kahyuM ke-vacana mAge varane svIkAra karanArI ramaNI padArI che. te corIe paNa paraNetara thayuM hoya te paradArA kema nahi? A tilakasuMdarI te kuladevatAnA AdezathI pitAe tvacuDane ApelI ane deve pariNAvelI che, te padArA kema na kahevAya ?, vaLI he madanakesarI tame kahe cho ke-cerIe paraNI javuM te niti nathI, to tame paNa tene paraNI zake nahi, kemake tamene tenA pitAe Apela nathI. madanakesarIe kahyuM ke-nIca sthAnamAMthI uttamasthAnamAM laI javAya te anyAya nathI, kemake hIre bhUSaNa thakI vikhUTe paDaye tene phera bhUSAmAM joDI devAmAM Ave tene keNa anyAya kahe che? evI ja rete A strIratnabhUmigocara manuSyane jatuM hatuM, te khecara rAjA sAthe joDI dIdhuM, temAM niti vIrUddha zuM che ?, dUte kahyuM ke-bhUmigocara purUSa halake ane khecara purUSa zreSTha ema hotuM nathI, kemake jeNe devone ane khecane dAsa banAvelA che, tevA bhUcara cakravarti vigere uttama purUSa bane che, ane bIjuM je tamo mAnI rahyA che ke-bhUmigocara che mATe hIna che te paNa sAcuM nathI, kemake ratnacuDa mahArAjA hAla becara banyA che; vaLI to tene sAmAnya purUSa mAne che te paNa khoTuM che, kemake
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 jenA guNaga@AthI AkarSAI devA paNa tenI sAthe maitrI kare che. A sAMbhaLI manakesarI khelyA ke premAdhIna puruSAe nIca jAtine ucca sthAna upara mesADayA hoya tethI te ucca thaI jatA nathI; jema kAgaDA peAtAnuM nAma garuDa pADI de tethI pakSIonA rAjavI banatA nathI! A avasare peAtAnA nAthanI niMdA sAMbhaLavAthI gusse thaelA te kahyuM ke-De madanakesarI ! bahu lakhADaNuM karavAthI saM; mArA svAmituM ane tArU pradhAna apradhAnapaNuM kAryAthI mAlUma paDaze, paraMtu hajI tane eka hita vacana kahuM chuM ke--mitrabhAve tuM tilakasudarIne amane soMpI de; nahitara dUdhanI leAlupatAthI khilADAne lAkaDInA ghA khAvo paDe che, ane mAMsanI pezInA leAle mAchalAne leADhAnA AMkaDAthI gaLAnA vedha thAya che, tema tAre amArA svAminA mUkelA tIkSNa khANAnA upadrava sahuna karavA paDaze, Avu niSThura vacana sAMbhaLIne te madanakaisarI vidyAdhara rAjA lAla cALa AMkhA karIne kahevA lAgyA ke te adhama bhUmicara upara kRtAMta camarAjA kopAyamAna thayA lAge che. nahiMtara tArI pAse AvA cA zuM karavA bakAve? maraNukAle kIDIone paNa pAMkhA Ave che; te javAba ApyA ke he madanakesarI tu taratA pulanI mAphaka eka kASTavALA che, kadAgrahI che, tA amArI svAminIne jo tAre aNu na karavI hAya tA yuddha karavA taiyAra thai sanmukha AvI jA; jethI caNA ane riyAnA je taphAvata che te jaNuAI Avaze; athavA tAre shAmA AvavAnI jarUra nathI; mArA svAmija ahI AvI pahoMcaze, ema te kahyuM, tyAM tA madanakesarI kApa
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 153 karIne potAnA mANasane kahevA lAgyuM ke are A durAcArIne galacIthI pakaDe; ema kahetAnI sAthe dUta te cAlI nIkaLe; ane rathanepura cakravAla nagare pahoMce tyAM jaI yathAsthita vAta karI; te sAMbhaLIne pracaMDa pavane karI jema kamalavana hAlakalela bane tema sarva sAmaMtamaMDala khaLabhaLI uThayuM, ane rAjA paNa ke pAyamAna kRtAMtanI dADhAnI kuTilatA samAna jenI bhrakuTI thaI che, ane tIranA prahArathI gusse thayela jANe kezarIsiMha hoyanI e tathA anipuNa gAruDIAnA maMtrathI AkarSAela daSTi viSa sapanI peThe jenA sAmuM dukhethI joI zakAya tevo banI belI uThaye keare subhaTa! yuddhabherI vagADe, teja samaye nipuNa purUSa yamanI lerI sarakhA zabdavALI zerI vagADI, te sAMbhaLI turata ja yuddhanA rasikapaNuthI rema rAjI khaDI thaI che jenI, tevuM sakalasinya zastro dhAraNa karI khaDuM thaI gayuM. rAjA paNa maMgalopacAra karI yuddhano veza karI madenmatta hAthI upara beThe. nagaranA lekethI namaskAra karAto, bhATa cAraNee biradAvaLI gavAte, mahAna daMDavALuM nIlachatra dhAraNa karAele, manahara cAmaree vIMjhAte, mahAna sAmaMta e sahita zubha muhUrtamAM nagarathI bahAra rAjA nIkaLyo, ane AkAza mAge upaDaze. tethI niraMtara jharatI madanI dhArAe airAvaNa sarIkhA hAthIe zebhI rahela che, surapatinA azvanI peThe ghoDAne samUha dIpI rahela che, sUryarathanI peThe mahAna ratha jhalakI rahela che, rAvaNanA subhaTanI peThe mahAna ahaMkArI subhaTe kudakA mArI rahela che, rAmanI peThe rAjA zobhI rahela che, yamarAjanI kAtara peThe taravAre
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 cakacakATa karI rahI che, yamanA dAMta sarakhI tIkSNa kaDatAle vijaLI peThe camakI rahI che, ane zailamuThIe caLakATa karI rahela che, ane bhAlAnI paktie caMdramAnA gucchAnA mUla peThe dIpI rahI che, ane kRSNanA bANunI peThe niSThura ANuA laTakI rahela che, ane charInI paktie jANe yamarAjanI jijhA na hAya, ane tIkSNa tIrakAmaThAnA samUha karI bhAthAe zeAlI rahela che. pa/paDahAnA zabda peThe jeNe AkAzane baherU banAvela evA kAhalA-bhANu-bherI-bhabhA DhakkAnA avAjo saMbhaLAyA kare che. tevAra pachI A prakAranuM kAyara leAkeA na joI zake tevuM mahAsainya citrakuTa sanmukha gayuM, manakezarI paNa A vRttAMtane jANI mahAsainye karI sahita tenI sanmukha AnyA. ane sainya ekaThA thayA. taivAra pachI dAnava sainya upara mahAna rAse bharAyela surasainya peThe, rAvaNu sanya upara rAma sainya peThe, kaurava senA upara pAMDava senA peThe, mana kezarInI senA upara rayacuDa rAjAnuM sainya tUTI paDayuM. tevAra pachI tIkSNabANunA samUhe karI AkAzamAM adhArU karatAM, camazarIra jevI kALI taravArAe zarIrane kApatAM, maneAhara sAnAnI kAMti mAphaka camakatI yamanI jijhA sarakhI charIoe peTane phADatAM, prANanA nAza karanAra niSThura muThienA ghAe chAtIne tADana karatA, vajrA sarakhI pAninA ghAe mAMsADane maraDatA, zilA dAMtanA jaDakhAe nAsikAne kApatA, anukrame zatru upara subhaTA prahAra karI rahyA che, tethI charAe kApI nAMkhela uMcI dhvajAe paDI rahI che, mAMheAmAMhe vALelA prALa zuMDhAvALA, paga nIce manuSyanA mastakane kacarI nAMkhanAra,
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 155 taDataDa jenA dAMtanAM khaMDe truTI rahelA che tevA, saLagate reSAgnie caMDa banelA, sura hAthIne mada utAranAra, garviSTha hAthInA samuha mahemAMhe athaDAya che; manuSyanA dhaDe nAcI rahyAM che, vetAlanA kula mAMsa khAvAmAM pravatela che, madanmatta pAyadaLa sainyane carI nAMkhanAra jeNe lAMbI hAzInI zuMDha chedela che, kAyara manuSyane jeNe camatkAra upajAvela che, roSe karI vimUDha banelAM ane sarva aMge gADha jeone abhiniveza che evA rathamAM rahela purUSe rathavALA puruSe upara tIkSaNa cakrone mUkatA prahAra karI rahela che, rudhirane mahAna pravAhe moTI lehInI nadI prasarI rahI che, ane mahAna zAstroe jeonA gheDA satyavALA banela che, ane bhayaMkara bhrakuTI jeoe caDAvela che tevA azvAro ghaDezvara sAthe yuddha kare che. lehI pIvAmAM madanmatta evA zIyALo phekkAra zabda karI rahela che, yuddhanA kautuke karI vyApta suraasura siddho AvI pahoMcelA che, bhAlAe viMdhela hAthI o jemAM paDela che, ane ghaNuM gidhIyAM pakSio AkAzamAM bhame che, mahAmAhe IrSyAla banI vaMTha purUSa prahAra kare che, varaapsarAe tyAM Ave che, mahAyuddhamAM AdaravALA zUravIre dekhAI rahyA che, atyaMta kAya jemAMthI nAzI jAya che. A prakAranuM yuddha bane sinya khelI rahela che; ane jItavAnI AzA rAkhI zatrunA prANa vinAza karavAmAM Asakta banela che, charAe chedela sAmaMta rAjAnA chatro jemAM paDI rahyA che. teTalAmAM A avasare mahAyuddhanA vege karI ullAsita sarva aMgothI traTatA bakhataranA sAMdhAnA baMdhanavALe, ane zastroe pUrita zreSTha rathamAM beThela, ane ThAMsIne bharela.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 tIroe purela bhAthu ane dhanuSyavALe, ratnacUDa rAjA kahevA lAgyuM ke-arere padArAnI ratimAM priya! daDha subhaTane mada vahana karanArA vidyAdharamAM adhama ! he madanakezarI ! A niraparAdhIjanonA vinAza kare e zuM? svayaM mArA sAme Ava, AgaLa rahe yathecchAe prahAra kara, jambara subhaTapaNuM tArUM prakAza kara, A mArA bANane varasAda varase che, paradArA haraNe karI meLavela pApa paMkathI tane sarva aMge sarpa Dakhela che, ema kaheto haraNanA TeLAne uttama kezarIsiMhanA baccAnI jema, ane ziyAlanA TeLAne madahutinI jema, zatrunyano saMhAra karate madanakezarInI hame deDa, madanakezarI paNa te sAMbhaLIne ane tene Avate joIne pralayakAlamAM kepita banela yamarAjAnI peThe ghI siMcela baLatA agninI peThe, samudranA leNAne aMte uchaLela kAlakudanI peThe, bhrakuTIne caDAvAe karI bhayaMkara kapALavALo madanakezarI "arere dvarAcAra ! bhUmicaromAM adhama ! tane kALanA phasAe kheMcela lAge che, ane kUracAe je. lAge che, yAvat ziyALa sarIkhe te kezarIsiMhane haMphAvI nahi zake; thaI jA taiyAra, satyapADa vacana Ape pragaTa karela subhaTapaNuM, ema bolato rathamAM besI ratnacUDanI sAme Avya, tevArapachI ravikIraNanA tejane bhAMgI nAMkhanAra varasAda tratunA megha peThe tIrNa niraMtara bANanA varasAdane varSAvatA baMne jaNA kudyA, teonuM yuddha suranaranA cittane camatkAra karavAvALuM, kAyarathI nahi joI zakAya tevuM, devatAI zastro jemAM chUTI rahyAM che ane suraasura siddha purUSe khuza thayela che tevuM jANyuM, kSaNavAramAM kuzalatAe
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa 157 rayaNacUDe tenuM chatra pAyuM, ane dhanuSya charAe teDayuM, tethI khuba gusse thaI dAMte karI haTha kacaDI madanakezarIe ulaDa sarakhI teje prajavalatI jeNIne phelAvo rokI zakAya nahi tevI moTI zakita kumAranA vinAza mATe mUkI; ratnacUDe adhe raste ja potAnA zakita zastrathI tene teDI nAMkhI, ane kepavALA banI ratnacUDe madanakezaro vinAza mATe phurAyamAnI lakIraNavALI AkAzamArgane bhayaMkara banAvatI moTI bhalI mUkI, teNI tenI chAtI bhedIne hRdaya sthAne pahoMcI, prahArathI bebAkuLa banele bhUmi upara paDa ane maraNa pAmyo, tethI bhATacAraNoe ratnacUDane jaya pikAryo, devadAnavoe puSpanI vRSTi karI, tevAra pachI yuddha bhUmi zodhIne ratnacUDa rativilAsa nagaramAM gayo. tyAM virahathI kRza zarIravALI tilakasuMdarI jovAmAM AvI. teNIe rAjAne dekhe, tethI racUDane tila- surapatinA sukhane pAmyA hAyanI ka suMdarIne evA athavA paramapadane pAmyA hoya samAgama tevA ANaMdanA AMsuothI yukata parasparane jotAM ane paramAnaMdane anubhavatA keTaleka vakhata sudhI banyA; kemake kahyuM che kevalabhajanane dekhe chate hRdaya hase che, zarIra ulase che, ane netre sanehALa bane che, ane kAMIka apUrva sukha thAya che?" anukrame madanakezarInA putra narazrIne rAjya upara sthApI ane tilakasuMdarIne laIne raNacUDa rAjA rathanepura cakravAla gayo. tyAM jaI vadhAmaNAM karyA ane ekAMtamAM tilakasuMdarIne rAjAe pUchayuM, kevI rIte tAruM apaharaNa karyuM? kevI rIte phiza zarIra nagaramAM
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane kevA vide tyAM rahI ? tilakasuMdarIe kahyuM ke he Aryaputra tame ghuvaDa pachavADe gayA, kema nAthane AvatAM vAra lAgI; Ama jyAM huM ciMtavatI hatI, eTalAmAM vidyAdhare mane AkAzamArge upADI, tethI he Aryaputra! mAruM rakSaNakaro! rakSaNa kare! ema bUmADA pADavA lAgI, paNa te vidyAdhara rativilAsanagara mane upADI gaye, ane madanakezarIne seMpI. teNe ekAMtamAM mane kahyuM ke he suMdarI, A vidyAdharanI rAjyalakSmI tArI che, ane huM paNa parivAra sahita tAro AjJAkArI chuM, mATe te kheda na kara. ane mArI sAthe tamAma mane rathane pUraNa karanAra udAra viSayasukhane anubhava. meM paNa vicAra karyo ke-mArA upara Ane daDha anurAga che; mATe tene baMdha pamADe dubakara che. mATe hAla uttara ApI kALa vilaMba kare; ema dhArI ne kahyuM ke-he mahArAja, baMdhunA viyegavALI mAre tamane cheDI koI anyagati nathI, paraMtu mArA kuladharamAM vasatI meM varane mATe gorInI ArAdhanA zarU karI temAM niyama karyo ke-vara pAmIne paNa cha mAsa purUSano saMga na kare, eTale brahmacarya pALavuM, te teTalA kALasudhI tame vATa jue, te pachI badhA sArAvAnA thaze. anurAge karI mehI madanakezarIe te kabula karya, vinodane mATe aMte uranI eka vRddha DozI mArI pAse rAkhI, teNIe nehapUrvaka mane kahyuM ke-he putri citragatikaMcukI kAryanA vaze tArAnagaramAM AvyuM hatuM, manuSyadvArA tiSarAzi nimittiyAno Adeza tArA viSeno teNe sAMbha, AvIne te vAta rAjAne jaNAvI; teNe tArI mAgaNI karI, paraMtu tArA pitAe tane ApI nahi, tethI
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 159 madanakezarIe anurAgathI tArU apahaeNraNa karAvyuM, paNa aDadheraste tApase tane cheDAvI pharI paNa kAlAMtare citraga tipAse tArUM apaharaNa karAvela che; tethI tuM madanakezarIne bhora svIkAra, enA pasAye tane badhu' vAMchita kArya thaze, meM paNa te vRddhAne kahyuM ke-De mAtA jema tame pharamAvaze tema lakSa rakhAze, tethI madhura madhura vacanAe mane khuza rakhAtI, ane ATaleA kAla kADhayeA. have eka dIvase mane vicAra AvyA ke kayAM A putra haze ? ane kayAre temane dekhIzuM, ane kevI rIte zIlanuM rakSaNa karIza ? Ama ci MtAtura anela mArA pAse javalana prabhadeva AvyA. temane dekhIne huM khuza thai, ane hai pitA ! padhArI kuzalakhema chene ? mArA upara atyaMta premALa evA tame mane kema visArI mUkI? ema kahI avyakatasvare hu ravA lAgI, deve paNa kahyuM ke-he sutanu! tuM rUdana na kara, pUrve karela azubhakarmanu A tane phaLa che, te kama avazya legavavuM paDe che, kemake kahyu che ke-krodhI thayela sarpa pAsethI ke duSTa hAthIthI buddhimAna puruSo nAzI jai zake che, paNa zubhAzubha karmothI nAzI zakatA nathI, dezAntara jAe vagaDAmAM pesI jAo ke samudrane tarI jAe tApaNu pUrva upArjana karela karmarUpI varIthI chUTI zakAtuM nathI, jeNe pUrve azubha karma karela hAya tenu suravidyAdhara siddhapuruSA ane maNiratna maMtrataMtro rakSaNa karI zakatA nathI." tethI he mahAbhAgyazAlinI ! tAre manamAM saMtApa na karavA have thoDI ApadA khAkI rahI che, nahiMtara teA mArU AvavuM anata nahi. tethI tArA pati upara kuzalakSemanA putra tu
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 lakha; jethI tene huM pahoMcADI dauM, tethI bahu rAjI thaIne meM patra ApanA upara lakhe te deve Apane pahoMcADyo, ane kSaNavAramAM uttara laI deva AvI pahoMcI kahevA lAgyA ke-he sutanu! tAre priyatama vaitADhayanI dakSiNazreNImAM rathane puracakavAlapuramAM mahAvidyAdharanA rAjA banyA che, meM tyAM jaI adaSTapaNe tAro patra nAMkhe teNe te patra vAMce, ane paramaharSane pAmyA ane pratyuttara lakhe, rAjalokane Azcarya pamADavAne mATe citramaranA bahAne te patra laI ahIM Avela chuM. tethI tuM kheda karIza nahi. thoDA vakhatamAM ja tAre pati potAnA puruSArtha karI tene choDAvaze ema kahI detra adazya thayA, ane huM paNa thoDI zAMtivALI banI ane keTalAka divaso pasAra karyA yAvata vAdaLA vinAnI vRSTinI jema ane ociMtA mahAnidhAna maLe tema puNyanA prabhAve tame maLyA, he svAminAtha ! tame tamAro vRtAMta kahe ema mAgaNuM karavAthI ratnacUDe pitAne sarva vRttAMta tilakasuMdarIne kIdhe, ane surAnaMdA pramukha potAnI bhAryAe teNIne dekhADI, tethI te cAre jaNI bahu harSane pAmI ane tilakasuMdarIne paTTarANI pada ApyuM, have ratnacUDa rAjA teNuone tatvajJAna ApavA lAgyA. deva gurU ane dharma A traNa tatva bhavasamudrathI jIvane tAranAra che, tethI rUDI prakAre parIkSA karI te traNe tane sukhakAMkSI chAe grahaNa karavA dharma tvane upadeza joIe. temAM sarvajJa te deva kahe sarve jaina dharma vAya, jene devadAna pUje che ane svIkAryo ajJAna vigere aDhAra dee
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 161 rahita che, ane gurU sajJAnI brahmacArI tamAma parigraha karI rahita tamAma pApa vyApAra jeNe cheDelA che ane zuddha dharmane upadeza ApI rahela hoya te gurU manAya, mahAparigraha ane AraMbha karanArA jIvahiMsA karanArA Idriyone nahi jItanArA gurU banI zakatA nathI, kemake teo pitAnuM tathA paranuM rakSaNa karI zakatA nathI, ane dharma paNa te ja manAya ke -jemAM jIvonI mana vacana kAyAthI hiMsA thatI na hoya, ane cittane jemAM saMvara hAya, ItyAdika ta dekhADavAe karI ane suraprabha munizvarane vRttAMta kahevAe karI pAMce paNa rANa ene mativardhana maMtrIne, ane kusumamAlA pramukha janane, niMdra dharmamAM sthApana karyo. A pramANe paramAnaMda rasa ne anubhavatA teonA keTalAka dIvaso gayA. have eka dIvase ratna cUDa rAjA sAthe jharukhAmAM besI kiDA karatI tilakasuMdarAe najIkanA gharamAM navI prasUtivALI gAya potAnA baccA tarapha doDatI ane tene vAraMvAra cATatI joI, ane kaI zramaNa brAhmaNa bhIkhArU vigere koI tyAM Ave che, te pitAnA baccAnA haraNanA bhayathI tenA upara gusase thatI mahA ghoMghATa karIne beThuM uMcuM karI mAravAne deDe che. AvI gAya dekhIne tilakasuMdarIne potAnA mAtApitAnuM vAtsalya yAda AvavAthI kheda thayo, ane kahyuM ke-he Aryaputra! dekhe, pazune paNa potAnA baccA upara ke sneha che? te manuSyone neha atyaMta daDha hoya temAM navAI zI? tethI mArA samAcArane nahi jANanAra mArA mAtApitA kevI avasthAne pAmyA haze? te huM jANatI nathI, mATe teonA darzana mATe cAlo ApaNe jaIe; kumAre paNa 11
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahyuM ke he priye! te bahu sAruM kahyuM, kemake mAtApitAne ane dharmagurUne badale vALI zakAtuM nathI, tethI cAle ApaNe jaldI jaIe, ema bolI maMtrI mativardhanane rAjya kArabhAra soMpIne tenI anumati laI zubha divase vimAna vimuvIne pAMce rANIo sAthe ane suvadana pavana vege karI yukta AkAza mArge mane hara parvata vRkSa nadI ane sarovaravALI pRthvIne dekhate naMdipura nagara pahoMce. aneka vRkSAe karI gahana evA kisUTakesara bagIcAmAM utaryo. "tame ahIM ja rahe, huM nagaramAM jaI AvuM chuM" ema kahI nimittiyAne veSa naMdipuramAM tilaka zuM karI racUDe suvarNanA pAThAvALI darInA mAtApitAne ane ratnanI deraDIvALI pAMcava jaina dharmanI prApti. rezamI vacce karI vIMTALelI pothI suvarNanI derIe karI khabhe laTakAvI ane pagamAM suvarNanI pAdukA paherI pavanagati vidyAdhara sahita Azcarya pAmelA nagarajanone jete ratnacUDa kumAra rAjAne Azcarya pamADavA mATe rAjakuladvAra pahe. tene tevA prakArane dekhI dvArapALIAe rAjAne nivedana karyuM. rAjAe Azcarya pAmIne rAja sabhAmAM belA, ane Asana upara besADa, saMpadAe koI viziSTa jJAnI lAge che, ema dhArI rAjAe tenA jJAnathI tilakasuMdarInA samAcAra jANavA mATe pUchayuM ke-he jJAnanidhi! udyAnamAM kiDA karatI mArI putrIne keI uThAvI gayela che, sarvatra tapAsa karI paNa maLI nathI, are teNe kaI avasthAne pAmI haze? ItyAdika mahAzakavALA ame chIe, tethI tame tamArA jJAnathI te
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 163 samAcAra kahe, kumAre kahyuM ke tame prazna mUke, prazna lagna joIne huM kahuM, rAjAe chaDIdAra pAse prazna mUkAvya, kumAre boTI gaNatarI karIne kahyuM ke-tamArI putrIne suvelagiri nivAsI madanakezarI vidyAdhara rAjAe haraNa karAvelI, paNa aDadhe raste tApase potAnI vidyAthI mUkAvI, ane rAjaputra ratnacUDa sAthe te paraNelI che. pharI paNa madanakezarI eka vidyAdhara pAse haraNa karAvI potAnA nagaramAM laI gaye, ane ratnacUDa bIjI cAra rAjaputrIone para, ane vaitADhaya parvatamAM vidyAdharane rAjA thayA, ane yuddhamAM madanakezarIne jItIne akhaMDa zIlavALI tilakasuMdarIne lAvela che, hamaNAM vaLI horAnA balathI jaNAya che ke-Aja nagaranA kiMsuyakesara udyAnamAM pitAnI bhArthIo sAthe te Avela che. A sAMbhaLIne rAjA zAkane dezavaTe daI hRdayamAM ullAsavALe baLe, ane zarIramAM harSa mATe nahAya tema romAMcanA bahAne hAra kahADate hoya tema banya, ane lAMbAkALathI putrInA viyeAga rupI agnithI maLela hRdayane ANaMdanA AMsuoe jANe siMcate hAya tema banI kahevA lAge ke-ahe nimitti Ane atizaya ke AzcaryakArI che? nimitiyAne lAkha sonAmahoranuM InAma ApI ekadama sabhAmAMthI UTha. kumAra paNa nimittathI prApta thayela dhana levA nA pADI, rAjasabhAthI cAlato thaye; ane bahAra bagIcAmAM jaI svastha banI rahyo. kAMIka hAsya karIne tilakasuMdarI ane pavanagatine banela vArtA kahI, teo paNa bahu AnaMdita banyA. have rAjA paNa ati harSa karI udyAnamAM AvyuM, AnaMda sahita vinayapUrvaka praNAma karIne
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ racUDe nehALa satkAra karyo, rAjAe ratnaDa ane tilaka suMdarIne joyA, ane AnaMdathI rAjAnuM hRdaya chalochala bharAI gayuM, vacana gadagada svaravALuM banyuM, rokI rAkhyA chatAM hRdayamAM baMdhAelI zAkanI gAMThane bhedavA mATe ja hoya tema rAjAne gADha revAne zabda nIkaLyo, ane lAMbA kALa sudhI vAraMvAra tilakasuMdarIne bheTI, ane teNI paNa tenA caraNa kamaLamAM paDI, ane zaka gAMTha gALavAne mATe daDha reI, ratnacUDe te banene chAnA rAkhyA, ane ratnacUDanI bIjI bhArthIoe rAjAne namaskAra karyo, kumAranA ane atizaya ane riddhisamRddhine dekhIne rAjA bahu Azcarya pAme, ane ciMtavavA lAgyo ke-ahe prajJapti bhagavatInuM kevuM premALapaNuM che? ke-sakala puruSamAM pradhAna e nara mArI putrIne Ave, athavA prajApatie kevuM suMdara joDakuM banAvyuM? ityAdika bhAvanAvALA rAjAe mahAna ADaMbara karI ratnasUDane zreSTha hasti upara besAryo, ane dravyane varasAda varasAvato trika vigere mArgomAM pheravIne potAnA bhavanamAM racUDane praveza mahecchava karAvyuM, ane mahAna vadhAmaNuM karyuM. bhAryA sahita ratnacUDakumAra jayasuMdarI rANIne praNAma karyA ane teNue tilaka suMdarIne bheTI ane atIva harSavALI te banI ke-te harSa graMthakartA kahe che ke amArAthI kahI zakAya nahi, athavA jANI zakAya nahi, kemake te harSa atizaya jJAnIo jANI zake, ane rAjAe ratnacUDanI AgatAsvAgatA karI tilakasuMdarIne pUchyuM ke he putrI vidyAre tAruM haraNa karyuM temAM zuM zuM dukha veThavuM paDayuM? ane kevI rIte tuM kumArane maLI?, tilaka suMdarIe pitAne
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 165 saghaLe vRttAMta vistArathI rAjAne kahyo, rAjAe kahyuM kehe putrI ! nimittioe paNa AvuM ja TheTha udyAnamAM rahyo che, tyAMsudhInuM badhuM kIdhela hatuM, ahe te nimittiyAnuM satya vacana paDayuM, ema kahI nimittiye rAjasabhAmAM AvyuM vigere vAta karI, tilakasuMdarIe kahyuM ke-he tAta! te nimitti A Aryaputra banyA hatA, vaikiyalabdhio A tamArA jamAI aneka prakAranA rUpe banAvI jagatane Azcarya pamADe cheema kahI kumAranuM caritra kIdhuM. rAjA bahuja Azcarya pAmyo. A prakAre pramodathI keTalAka dIvase tyAM rahIne rAjAne jaina dharmane bedha pamADA. have tenI rajA mAgI AkAzamAge upaDI gajapura nagara ratracUDa gayA. tyAM udyAnamAM vimAna uta, A zuM devavimAna sarikhuM dekhAya che? Ama tafNA karate ghaNe lekasamudAya kautukathI tyAM AvI caDe. vimAgajapuramAM javuM nanI bArImAM rahela kumArane mAtApitAnuM milana dekhIne are A te ratnacUDa occhava pravartana kumAranuM che ema oLakhIne moTA harSathI capala banI vege karI huM pahelo pahoMcuM ema hariphAI karI kamalasena rAjA pAse gaye, ane kahyuM ke-he rAjana! ame Apane vadhAmaNI ApIe chIe ke-ratnacUDakumAra prajAnA puNya udyAnamAM Avela che. A vAta sAMbhaLIne ati AnaMda pAmI rAjAne uchaLatA hRdaye zarIramAM remarAjI khaDI thaI. zarIra kaMpavA lAgyuM, gatinI khalanA thaI, vANuM gadagada thaI gaI, ane
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 capaLa netravALA rAjAe kAIne hAra kAIne mAjuma dha koine kaDA ane kAine kuMDale ane koIne khesa ane kAine mukuTa ane kAine vasro ane kAIne dhana-dhADA-gAya ane bheMse inAmamAM ApIne, teja kSaNe kumAranI samIpe nagaranA samagra prajAjana sAthe javA nIkaLyA. kumAre ane tenI sIAe rAjAne ha vaDe praNAma karyA, rAntae paNa ati snehe karI mArA zarIramAM kumArane pesADu evI rIte gADha kumArane AliMgana karyuM, ane maMtrI sAmatazreNI ane sAvADA paNa leTacA sajanane parama AnaMda thayo. " kAika nAce che, kude che, kAI anyaanya hasavA lAgI gayA che, kAika ati harakhe mahitalamAM ALeTe che. keTalIka strIone ha nA AMsu Avela che. koIka satIe manahara vilAsa kare che; ke-jANe svargamAM pahoMcI gaI hAya; sarva purajananA aMge hu mAteA nathI, ane teja kSaNe tIya `cA paNa harSa pAmyA che " A prakAre atyaMta pramAdavaDe ane mahAvibhUtie karI kumAre nagaramAM praveza karyo. samaya vinAnA mahAmahAtsava nagaramAM thayA. kumAre tathA tenI bhAryAoe pagamAM paDavAthI ratnamAlA rANI paNa bahuja AnaMdane pAmI, mahAdAna ApyAM tamAma prajAjanAe ane mahAjanAe sanmAna karyuM. jinamadizamAM occhavA karyA. ane zramaNa saMghanuM pUjana karyuM, sarva ThekANe ahiMsA pravartAvI, ane ciMtAmaNinA prabhAve leAkone rAga rahita banAvyA. A prakAre bahuja harSa vaDe ratnacUDe keTalAka dIvasa vyatIta karyo. ane peAtAnA saghaLA vRttAMta vistArathI kahIne mAtA
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 167 pitAne jainadharmanI prApti karAvI. eka dIvase rAjyanI vyavasthA karIne, mAtApitAe karIyukta ratnacUDakumAra rathanepuranagara thayA. mativana pramukha sa nagaranA varga khuza thayA. atyaMta samAdhie keTaleAka kALa AnaMdathI pasAra karyo. have eka avasare mAtA-pitA strIo tathA pradhAna parivAre karI sahita vaitADhaya vigeremAM rahelA zAzvatacaityAnI yAtrA karI, amUlya devatAI vastro ane AbharaNAe karI bhUSita banI sugaMdhI vilepana ane mALAo karI vyAsa ratnacUDa merUparvata upara gayA. te merUpavata kevA che ? te batAve che, ke jemAM, zAzvatajinanA caityAne sura asuradevAe namaskAra karyo che. ekasAne AThe jinapratimA pannA, javerAta zaiAbhita che, ane cAra vanAmAM seALa jina pratimA che, ane cUlikAnA mastake khIjI paNa jinamAM A rahelI che ane jemAM jinajanma mahAtsava karavA pITha racela che, tethI te merUpa ta tIrthottama che. temAM rahela paDakavananA jinacaityamAM maMdAra pArijAta pramukha phulAnI mALAoe karI, ane kezara haricaMdana pramukha vilepane karI, kAlAgurU kuMdararu pramukha dhUpe karI kapura tagarapramukha gadhe karI, kudanAsarIkhA ujvala akhaMDa akSatAe karI, amRtasarIkhA kalpavRkSeAnA kaLAe karI, zreSTha evA devaduSya vastroe karI, amUlya AbhUSaNeAe karI, suga Mdhi tele pUrelA dIvAoe mAtAyitAne jena dhanuM pamADavuM rathanepura gamana... tIrtha yAtrA karaNu merUnu svarupa ane pUjana
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI, zreSTha tIrthanA jaLa bharelA kalazoe karI, valAe karI, nAsikA ane mukhane bAMdhIne, atyaMta bhakti rasavALA ratnacUDa rAjAe jinezvaranI pratimAo pujIne ane AgaLa zreSTha motioe karI darpaNa-bhadrAsana-vardhamAna-varakalaza-masyayugala zrIvatsa-svastika ane naMdAvarta A ATha maMgalo AlekhIne, harSavaza ullAse karI jemAMca khaDA thavAthI ANaMdanA AMsuothI pUrNacanavALe ratnacUDakumAra "vaMdanekarI sakala kalyANanI prApti thAya che, ane jene niviDa karmamaLa nAza thAya che" evI suMdara bhAvanAe yukta thaye thako, paMcAMga praNAma pUrvaka, jina pratimAone vAMdIne kara saMpuTa DI stuti karavA lAge. he traNa bhuvananA mAlika tame jayavaMtA varte, rAgadveSa mada mehane jitanAra deva dAnave namaskAra karAyela, samudrabhavane tAravAmAM zreSTha jahAja samAna, tame jayavaMtA varto. he suragiri zikharane zobhAvanAra prabhu? kayAM ame ane kyAM tame ? chatAM atidurlabha tamAruM darzana ane thayuM. te mahAAzcarya thayela che. Aja amAro janma kRtArtha thaye, Aje amArA bhAgya phaLyA, ane netrayugala saphaLa thayuM, ke tamene Aje dekhavAmAM AvyA, tamArA darzananA viyAgIne te e chava paNuM vyasana che, ane te saMpadA paNa vipadA samAna che. ane te sukha paNa duHkha che. he bhagavana ! tamene pArthanA karuM chuM ke-amane bhayaMkara bhava samudrathI pAra utAre. sanehijananI prArthanA keI vakhata paNa mahAna gurUe niSphara banAvatA nathI. rAgAdi zatru samuhe amane bahu viDaMbanA pamADela che. mATe tamArA caraNakamalamAM lIna banelA ane
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ bacAvo. uttama puruSo duHkhiyAne dekhI karUNuM karavAmAM tatpara hoya che. he zrISabhadeva svAmi, zrI vardhamAna svAmi, zrI vArisena jinanAtha, zrI caMdrAnana jinezvara tamArA caraNa kamalamAM lIna evA amane mokSa sukha Ape. A prakAranI stuti karIne ane praNidhAna karIne madhya maMDapathI nIkaLI uttara dizA taraphanA maMDape ratna cUDa gayA. tyAM caityavaMdana mATe Avela suraprabhamunIzvara dIThA. atyaMta harSa pAmIne parivAra sahita ratnacUDa temanI samIpe gaye. paMcAMga praNipAta karI vAMdIne vinaya pUrvaka zarIranI sukhasAtA pachI temanI hAme beThe; dharmalAbha ApIne munivare vArtAlApa karyo, ane ucita upadeza ApavA mAMDayA. saMsAra thakI udavega pAmelA ane mokSa sukhanA athI evA bhavya prANionuM A kRtya che ke sAmarthya chate siddha cityanuM vaMdana karavuM, kahyuM che kesuraprabha munizvarane saMsArane dUra karanAra 170 vaitAupadeza draya parvatomAM, 16 vakSaskAra parva temAM, rUcakamAnuSettara kuMDala ane iSakAra parvatemAM 16, kurumAM 10, kulAcala parvatamAM 30, naMdIzvaramAM para, ane anya zAzvata citye pAMce merUmAM 85ne je vAMde che, teo pApane pakhALIne mAlamAM gayA thakA ANaMdamAM rahe che, ane A paNa ati zobhanIka che ke-- mAtApitAne kevali kathita dharmamAM jeke, kemake jene badale vALI zakAtA nathI tevA mAtApitA che, teone badale vALavAne upAya dharmamArgamAM joDAvuM te che bIje nathI. ThANuga sUtramAM kahyuM che ke- dareka divase ke puruSa zata pAka
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ athavA sahastrapAka tele karI mAtApitAne zarIre coLIne hADamAMsa ane rAmane tevA prakAranI sukha ApanArI rItI e masalI sugaMdhI cUraNe karI te telane bahAra kADhI uNapANI sugaMdhI pANI ane zItala pANIe nhavarAve, ane vastra AbharaNa mALA ane dezanA alaMkAree zobhAve, ane aDhAra zAka sahita manejha bhejana jamADe, ane jAva jIva pitAnA baraDA upara besADI vahana kare, te paNa temanA upakArane badale vALI zake nahi. paNa je kevali prarupita dharmane keIpaNa prakAre pamADe te temanA upakArano badale vALI zake. kemake dharmamAM joDanAra anaMta janma jarA maraNa rega zoka dAridra vigere duHkhathI mAtApitAne mUkAvyA, ane nirAbAdha anaMta zAzvata mokSasukhamAM joDI ApyA; kemake kahyuM che ke sukhanuM sAdhana dharma che, ane dunuM parama auSadha che, Apattine dUra karanAra che, ane svarga mokSane sAdhaka dharma che, durgatinA bAraNAnuM bhuMgaLuM che, mRtyu pI hAtha ne mAravAmAM kezarIsiMha samAna che, ghera upasarga haThAvavAmAM maMtra samAna che, ane jagatamAM dharma te ciMtAmaNi ratna che. kulapa-sobhAgya dhana dhAnya bala vijJAna Arogya ane cirajivatara dharmathI prApta thAya che. mATe sarva AdarathI jina dharma svIkAra, kemake jJAnI puruSe kahela che ke-- cAlakapAsA vigere daza draSTAte atyaMta durlabha manuSyapaNuM pAmIne chae jenadharmamAM satata udyama kara, te dharmanA dAna zIla nirmaLa tapa ane tatvabhAvanA A cAra prakAra che, je sakala sukhanuM nidhAna che.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivaraNa 17 temAM dAnanA pAMca prakAra kahyA che, jJAnadAna-abhayadAna-upagrahadAna-anukaMpAdAna-ane ucitadAna, have darekanA phaLa batAvela che, je jJAnadAna Ape cAre prakAre dharmanuM che, teNe sakala sukhane Apela che, kemake ajJAna aMdha jIva sukhane | bhAgI hoto nathI, kahevata che kejJAna vijJAne karI rahita puruSa jAtyaMdha baherA muMgA sarikha hAI pazu samAna che; je sUtra artha ane tadubhayane kahe che ane jenAgamane je lakhAve che, jJAna sAmagrI je ApI rahyo che, te jJAnadAtA jaina zAsanamAM batAvela che. have bIjuM abhayadAna tene kahevAya ke-sarva jIne mana, vacana ane kAyAthI pIDA na karavI, dIrgha AyuSya, zreSTa AkRti, roga rahita zarIra, lokanI vallabhatA ane lakSmInI prApti ane jazano phelAvo te abhayadAnanA phaLo che. have trIjuM cara pagraha dAna, te azana pAna vastra pAtra eSadha SaDa ane zayyA saMthAra vigere cAritranI puSTi karanAre cIja ApavAmAM Ave te gaNAya che, ane tenA phaLe uttama kulamAM janma-divya-manahara bhega-saubhAgya bala-ane lAMbuM AyuSya-zAstromAM batAvyAM che. temaja suMdara deva manuSyanI riddhi ane nirmaLa kIti sudharmanI prApti ane zAzvata sukha je mokSa, tenI prApti A dAnathI maLe che. te ghaTADe che. jJAna darzana ane cAritrathI mokSanI prApti kahI che, have te jJAna darzana cAritra je zarIranI svasthatA hoya te bane, ane zarIranI svasthatAne upAya bhajana vigere sAmagrI che, tethI karI te sAmagrInuM dAna paraMparA . e mokSanuM kAraNa che.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ have zIlapaNu nirmala teja che, vizAla jazane karanAra che, tamAma duHkhanuM vAraNa karanAra che, ane svarga mokSanuM - sAdhaka che, deva dAna paNa zIlazIladharmanuM vivaraNa vata puruSanA dAsa bane che, upadra tenAthI dUra rahe che, ane guNa saMpadA pragaTa thAya che, te zIladharma sarva ane dezabhede be prakAre che, temAM sUkSama bAdara chavAnI hiMsA, asatya bhASaNa, corI, kAmanI sevA ane parigrahane mana vacana kAyAe kare karAvavo anumoda nahi, ane nava brahmacarya guptine dhAraNa karavI pAMca samiti ane traNa guptinuM pAlana ane bhUkha tarasa sata uSNa dAsa macchara avastrapaNuM arati strI vihAra Asana zayyA Akroza vadha yAcanA alAbha rega tRNa pharasa mela satkAra buddhi ajJAna A bAvIza pasihonuM sahana karavuM, bhikSA mAtrathI AjIvikAne nirvAha kare, aDhAra hajAra zIlAMgarathane dhAraNa kare, ane sarva saMgane tyAga kare, te AcAra sarvazIla kahevAya che. ane tene sthUla be IdriyAdika prANI je niraparAdhI hoya tenI saMkalapa viSayaka hiMsA duvidha trividhAdika bhede karI vavI, temaja A lekamAM paNa baMdha vadha jihAchedAdikanuM kAraNa je asatya bhASaNa che tene cheDavuM, tathA A lekamAM paNa anarthanuM kAraNa sacitta acitta vastunI corI, ane nahi Apela paradravyanuM grahaNa karavuM tenuM varjana karavuM, temaja audArika vaikiya bhedavALI paradAranuM choDavuM, ane svadArAsaMteSa dhAraNa kare, tathA dhana dhAnya kSetra vastu hiraNya senuM be paga paga ane dhAtu vigerenI
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 173 sAmagrInuM pramANu karavuM, te pAMca prakAre dezazIla kahevAya che. tathA tene madadagAra sAta prakAre paNa dezazIla kahevAya che, te A pramANe- urdhva aA ane tirachI dizAnu gamananuM pramANa karavuM, tathA madha mAMsa madirA mAkhaNa anaMtakAya pa'cukharI bahubInakrika vastunI vaparAza cheADavI, athavA tenuM pramANa karavuM, tathA snAna vilepana AbharaNu vastra zayana Asana puSpa ta mAla hAthI gheADA ratha vigerenA pirAga cheDavA, athavA tenuM pramANu karavuM, kaThAra hRdayI mahu jIvane vinAza karanAra halakA manuSyAnu ane ni MdanIka anAya leAkeAnuM, ane upabhAga paribhAganI kAraNabhUta kriyAnuM parimANu vigere karavu te upalegaribhAga vrata kahevAya. temaja jIvAne pIDanAra phAkaTa ja prayeAjana vinA mana vacana ane kAyAthI je ceSTA karAtI hAya tene rekI nAMkhavI te ana da viramaNa vrata kahevAya temaja sarva jIva viSayaka pApa vyApAranA tyAga karavA, agara tenuM parimANu karavu, eTale kAlamAna nakkI karI dvividha triviSe samabhAva karavA te sAmAyika vrata kahevAya, temaja jAva chatra sudhI grahaNa karelA niyamAnuM dareka divase sa MkSepa karavA te dezAvakAzika jANavuM, temaja patithiomAM AhAra zarIrasatkAra- abrahma-sAvadya vyApAranA sathA sAmAyika uccarone tyAga karavA agara deza thakI tyAga karavA, te pASadhavrata kahevAya. temaja nyAyApArjita annapANi vigereno peAtAnA AtmAnI anugraha buddhie paramabhaktie samasta zramaNa niAne savibhAga karavA eTale zuddha AhAra ApavA te atithisavibhAgatrata kahevAya. A anne prakAranA AcAranuM mULa
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 samyakatva che, ane te sarvajJa bhagavatAe batAvela padArthonI sahRA karavI, eTale te padArthane te rUpe mAnavA te zraddhA kahevAya; tenA upazama saMvega vigere cinho che, ane te kAdi doSoe rahita che ane maitrI pramAdakarUNA ane upekSA A cArabhAvanAe yukta hAya che, tenA kSAye pazimaka vigere seDhA che. tapadha'nuM vivaraNu have tapa dharma-ekAsaNu nIvI AyaMbIla upavAsa Da vigere khAdyutapa che, ane vinaya vaiyAvacca vigere abhyatara tapa kahela che. te tapa karma rUpIgaDha na vanane bALI nAMkhanAra che. ciMtita vastu pamADavAmAM ciMtAmaNI ratna samAna che, ane sukhanuM nidhAna che; samagra upasanA nAza karanAra che, paNa zuddha cittavALA jIvAne te kArya karanAra che, ghaNA hajArA cugAe nArakI jIva kaSTa sahana karI je kameni khapAve te kamati jJAnI prasanna cittavALA gheADI tapasyAe nAza karI zake che. bhagavatI sUtramAM kahela che ke-zarIre gvAna anelA tapasvI jeTaluM ka tapasyAe khapAve, teTaluM karma nArakIo hajAro varSa kaSTa sahana karyA chatAM khapAvI zakatA nathI, ekAMtare upavAsa karavAvALA je karmone khapAve che, te nArIkAe hajArA varSe khapAvI zakatA nathI. bhAvanA dharma bAra prakAre che temAM prathama anitya bhAvanA khatAve che jivita-yauvana-rUpa sa'padmA-iSTa samAgama A tamAma azAzvata che, ane nara amaranuM sukhapaNu anitya che. janmajarA maraNu rAga daridratAe bhAvanA dhama
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 175 karI du:khi prANIne saMsAramAM koi zaraNu nathI, A trIjI azaraNu bhAvanA; devapaNu ka yAge kutarI bane che ane rAjA paNa rakamanI jAya che, putra DAya te anyalavamAM pitA bane che. ane mAtA paNa bhAryA khane che, purUSa hAya te anyabhavamAM strI ane che, saMsAramAM narakAdika sarva sthAnamAM jIva jAya che. aneka veSanuM parAvartana karatA naTa jema rgamaMDapamAM khela kare che, tema A jIva paNa badhe pharyA kare che. A saMsAra bhAvanA kahevAya. A jagatamAM jiva ekaleAja janma maraNa sukha du:khane pAme che, ane dhanakha - vine bhavAMtaramAM paNa ekaleja jAya che, A ekatva bhAvanA kahevAya. bhavamAM gamana karanAra jIva anya che ane dhanAdika saMpadApaNe anya che, A zarIra paNu anya che, mitra khAMdhavA paNa anya che AvA pariNAma anyatva bhAvanA kahevAya, zukraAANitathI upajeluM mutraviSThAthI yukta cAmaDI leAhI mAMsa ne hADakA miMja ane zukra A sAta dhAtuthI bhareluM azuica zarIra che, jemAM nava chidroe aNucirasa jharI rahyo che ane viSThAnA kAthaLe che, phakta upara rahela cAmaDIthI maneAhara che, evI pariNati te azica bhAvanA kahevAya che. sa`sArI prANIe manavacana kAyAnA nyApAre karI ane kaSAyeA karavAe karI mahAna kaThiNa kama ne khAMdhe che, evI je piti te AzravabhAvanA kahevAya. AzravAne rokavAthI kama na khaMdhAya, jema pANI AvavAnA rastA phAkavAthI talAva na bharAya, evI zubha pariNati te savabhAvanA. pUrva upArjana karelA ghAra kani zAMtatAyukta tapa vinAza kare che, jema vAyu ane sUrya tApa jalane zeASI
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva thAya che, A mANa pAmIne 176 le che, tevI pariNati te nirjasabhAvanA, dukhe karI bharelA saMsAramAM cauda rAjalokamAM rAI talamAtra paNa tevuM sthAna nathI ke jyAM jiva bhamyo na hoya tevI pariNatI te lekabhAvanA mithyAtva ane ajJAne karI mUDha banelA prANuMene A bhava samudramAM jainadharma viSayaka badhi bIjanI prApti thavI ne durlabha evI pariNati te bodhibhAvanA kadAgrahathI mehI che pApanA udaye A saMsAramAM zuddha dharmopadezaka gurUne pAmI zakatA nathI evI je pariNati te dharmabhAvanA kahevAya. A prakAre vizuddha cittavALAne bhAvanA bhAvatA pApakarmane kSaya thAya che, ane zubha karmane anubaMdha thAya che, A pramANe je zubha AzayavAlA dAnAdika dharmane pharase che teo kalyANa pAmIne zAzvAtAsthAnamAM pahoMce che, he ratnacUDa mahArAjA A cAre dharmanAM daSTAMte sAMbhaLa ema suraprabhu munivare kahyuM, tyAre ratanacUDe kahyuM ke saMbhaLAve munIzvara, mArA upara mahAna upagAra thAya tethI munizvara kahevA lAgyA dAna upara rAjazrInA pUrvabhavanuM dRSTAMta Aja kSetramAM malayapura nagara che. temAM dhanADhaya dAnapriya dhanapAla nAmane zeThIo che, tene atyaMta vallabha IzvarI bhAryA che, te IzvarI kahukabolI ghara vepAramAM mohita paralokanI ciMtA vinAnI ane keIne dAna ApavAmAM kRpaNa che, ghare bhikSAone mATe peThela "saMnyAsIoe somezvara tamArA upara prasanna thAo" amane kAMIka bhejana Apo" ema kahe chate bhRkuTI caDAvIne tene kahe che ke somezvaranA The tame amone khAI javA AvyA che? cAlyA jAo, tamAre dharmanA
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 177 mATe rAMdhyuM nathI, kAi sAdhu tene ghare bhikSA mATe AvI dha lAbha Ape che, teA teNI elI uThe che ke-tamArA mAthe dharma lAbha paDaze, kemake jeo du:khAthI bhAgyA che, kamANI karavAne asamartha che, ne mAthu suMDAvI nIkaLI paDyA che, hajI bhikSA velA te thai nathI. veda bhaNanArA brAhmaNa putro AvI vezruti le che, teA kahI che che ke jhagajhagATa na karI, amArA kAna phADI nAMkhanAra vedAcAraNe karI kheMcu, bIjA gharAe jAgyA, haju ahI taiyAra nathI, teo kahe che ke anAjanuM kAramu Ape!, nakAra na karAya. he zeThANI ! tamArU ghara mATuM che. A sAMbhaLI rezAyamAna thai, are peTa bharA tameAe mArA pagathIA teADI nAMkhyA, ema kahetI saLagatuM lAkaDuM grahaNa karIne, khasatA mAthAnA vALane DAbA hAthe dhAraNa karatI kAMika khasI gayela ADhaNAvALI, ane keza samUha paNa kAMika vikharAI gayela che, evI teeAnI sanmukha dADe che. te brAhmaNu khaTukA are AtA kAika yamarAkSasI mahAkRpaNa che, ema kahetAM nAsI jAya che. vaLI khAvAe bhikSA mATe Ave che, tyAre mele che ke-nAgA teAtaDA, gadheDA mAphaka zarIre sakhADI lagAvelA tame tamArA AtmAne vageAvI rahyA che, bhAjanavelA vItI gai, jAe khIje; ema pAchA vALe che. gharamAMthI zeTha dAna ApavAnuM kahe che, tApaNu kAIne kAMI detI nathI, athavA bahu kahe tyAre kaNakI kAramuM jevuM ni:sAra ane rAMdhelAmAMthI kAMIka Ape che, ane kAIka vakhata vahuAe Apyu. hAya te! mahAna kalakalATa kare che. A prakAre dhami jananI niMdAe te IzvarI teja bhavamAM rAge pakaDANI che, kAMIpaNa khArAka laI zakatI 12
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 nathI, ane thoDI kAlamAM vedanAe AkulavyAkula banelI ArtadhyAnamAM sabaDI maraNa pAmI, ane kutarI paNe upajI; rogI zarIravALI banI ane kutarAone apriya banI. keI paNa ThekANe kAMI paNa roTalAdika nahi pAmatI maraNa pAmI ane zIyAlaNI thaI, te bhAvamAM paNa ziyAlone aniSTha banI bhukhe maraNa pAmIne, kaMgusAla gAmamAM daridravANiyAnI putrI nAgathI thaI. janmI ke pitA maraNa pAme. yauvana avasthAne pAmI. atyaMta kurUpI ane daridra vaNika putra duggaDa teNIne paraNyo. turata dugaDanI mAtA maraNa pAmI. tethI apritithI tene dugaDe tajI dIdhI. te vAra pachI peTa bharavA mATe nAgazrI paragharamAM kAma karavA lAgI, tyAM paNa peTa pUratuM pote pAmatI nathI. tethI vicAravA lAgI ke-meM anya janmamAM meM moTuM pApa kareluM haze, ema ArtadhyAna karatI kaleze karI samaya pasAra kare che. eka dIvase zrAvanA gharamAM dharma adharmanA phaLane bhaNatI zrAvikA teNInA sAMbhaLavAmAM AvI. ghaNu kaNu kaMcaNu pavarArohaNu, varanevatthu moharu bhaaynnu| suravahusarisu vilAsiNisasthu, dhammapasAI hoi pasatthu // 1 // dhana kaNa kaMcana zreSTavAhana zreSThaSa manahara bhejana suravadhu sarikhA vilAsavALo sAtha, A badhuM dharmanA pasAye prazasta hoya che, ane pApathI zIta bhukha tApa tarasA vAhanarahita dAsa thaI pagarakhA rahita jagatamAM bhamyA kare che, ane vastra paNa phATelA tuTelA ane kurupI dhULe kharaDAela manuSya bane che. ane sudharmavALo manuSya senAnA kuMDala ane hAre karI zobhita bane che, tene veza paNa ujajavala hoya
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 che. putra parivAravALe ane manahara kAMtivALe te zreSTha ramaNI sAthe vilAsa karatA dekhAya che. ane dharma rahitane sukha hotuM nathI, ane paragharamAM ghaNuM pANI bhare che, khAMDe che daLe che liMpaNa kare che, to paNa sArUM bhAjana pAmatI nathI." te sAMbhaLI nAgazrIe ciMtavyuM ke nakakI anya bhavamAM meM dharma karyo nathI, keIne kAMI paNa dAna ApyuM nathI, jethI AvuM banyuM che. mATe hamaNAM kAMIka puNya karUM. mane maLatA bhejanamAMthI eka keLIyA jeTaluM paNa keIkane dAna karUM, A prakAranA zubha adhyavasAye karI tenA azubha karma kSopazamane pAmyA. tethI have tene suMdara bhajana maLe che, ane temAMthI bhikSAcarane kAMIka parama zraddhAthI Ape che; have eka avasare vaNikanA ghare vivAhanA ochavamAM bahu sAruM kAma karavAthI vaNika bhAryAe eka moTuM rAmapAtara khuba ghI nAMkhI suMdara cekhAnuM bharela, zAka ane mIThA bAjAe sahita ApyuM, te laI pitAnI keTaDI tarapha cAlI, yAvatuM bAraNAmAM ekamAsopavAsI gocarI mATe nikaLela prasanna cittavALA sudarzana munIzvara dIThA. tene dekhIne nAgazrIe ciMtavyuM, ke aho A mahA tapasvI sAdhu kharekhara dharmapiMDa che, Ane dAna ApuM te anaMtagaNuM phaLa thAya, tethI A rAmapAtaranI vastuo sAdhu mahArAjane ApI dauM, mAruM puNya jAgyuM ke-A avasare AvA pAtra munIzvara maLI AvyA, A pramANe atyaMta harSavALI banI nimaMtraNa karavA lAgI ke, he bhagavan! mArA upara anugraha karo. bhAva joI munIzvare kahyuM ke-he dharmazIla! thoDuM ja Apaje, ema niSedha karyA chatAM teNIe badhuM vaharAvI dIdhuM, ane munine
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 vAMdI vinaya karI ghare gai; ghare jai, ahA ! huM kRtArtha banI, Aja prApta thayela manuSyapaNlR saphaLa banyuM, ane jIvatara saphaLa thayu. A pramANe zubha bhAve uttama sukhane ApanAra puNya bAMdhyuM. AyuSya pUrNa thaye chate zubha pariNAme nAgazrI maraNa pAmIne, huM rayaNacUDa! A tamArI rAjazrI bhAryo manI. A sAMbhaLatAMja rAjazrIne jAti smaraNa jJAna thayu, tethI ahe| bhagavaMtanA kevA jJAnAtizaya che. ema ciMtavIne rAjazrIe kahyuM ke-he bhagavaMta! Ape je kahyuM te satya che. te sAMbhaLI, ratnacUDa vigere Azcarya pAmyA; have huM mahArAjan! zIladhanu' phaLa tame sAMbhaLe. Aja kSetramAM surazaila nAme nagara che. temAM atyaMta paisAvALA sa aMge maneAhara kulavana zreSThiputra che. tene sarvalakSaNa sahita aMgavALI tapAvela senA zIladha upara sarakhI zarIranI kAMtivALI maneAhara padmazrInuM dRSTAMta taruNu avasthAvALI manAramA nAmanI bhAryo che. teone paraspara raktapaNe viSayasukha bhogavatAM keTalAka kALa pasAra thayA. eka avasare dhananA arathI banelA kulava na teNInA viraha sahuna karavAmAM asamartha maneAramAne sAthe laI ghaNA vaNika putrAe yukta DAhadvIpamAM gayA. vepAra arthe hemAgara nagara pahoMcyA. tyAM sAthanA paDAva bahAra nAMkhyA. vaNikaputrA vepAra calave che, ane maneAramA te dvIpanA vasavATI anAconA bhaye ta Mbu madhye ja rahe che. eka dIvase kulavardhana pAse kAmAMkuramahaMtanA celA vepAra mATe Avye. teNe keipaNa prakAre taMbumAM rahelI manAramAne joi, ahA kevuM adbhuta rupa
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 che, ema Azcaryane te pApe. A vAta potAnA sthAne jaI kAmAMkurane karI. te vAta sAMbhaLI teNamAM anurAgI bane. ane kulavardhana sAthe mitratA bAMdhI, bhojanAdika upacAra karavA lAgyA. have eka dIvase kAmAMkura sAthe kulavardhana jugAra ramavA lAgyo. ramatAM ramatAM zeThanI AMgaLImAMthI vIMTI sarI paDI, kAmAMkure saMketa karI potAnA celAne ApI, ane te cele vIMTI laI zeThanA paDAvamAM gayo, ane maneramAne dekhADI kahyuM, ke zeTha tamane jarUrI kArya hovAthI bolAve che, juo A vIMTInI nIzAnI ApI mane bolAvavA mokale che. maneramAM vicAravA lAgI ke-mAre javuM ayukta che, paNa yukata ayukatano vicAra karanAra mArA svAminAtha che, mATe temanI AjJA mAnavI joIe. ema ciMtavI te celA sAthe gaI celAe eka guNa oraDAmAM pasArI dIdhI. ane vIMTI zeThane pAchI ApI dIdhI. zeTha pitAnA paDAve gaye. ane kAmAMkura paNa maneramA pAse gaye. rUpe karI ratIne paNa Takkara mAre tevI manoramA tenA jevAmAM AvI. citta prasanna thayuM, madhura vacane kahyuM ke-he suMdari! tAre bhaya na rAkha, ane kheda paNa na kara, A tAruM bhavana che, ane huM paNa parivAre sahita tArI AjJA mAnavAvALe chuM; tethI tuM mArI strI bana. ema kahIne teNIne amUlya maNiratna jaDela ghareNuM ApyuM, ane suradurga sarIkhuM suMdara vastra ApyuM. maneramAM ciMtavavA lAgI ke mAyAnA vyApAre A mate mane kaSTamAM pADI to have zuM karavuM, kene kahyuM, kenuM zaraNuM svIkArUM. Ama ciMtavIne avyakata are retI nIcA mukhavALI rahI, neha dekhADI mahaMte bahu AzvAsana ApyuM.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 tyAre kahevA lAgI ke-he mahAbhAga ! uttamakula ane jAtivALA tamArA jevA sapuruSane Alokaparaloka virUddha kArya karavuM te vyAjabI nathI. kahyuM che ke-"mAna jI tamAma dhanano tyAga kare ane jIvatarane paNa tyAga kare baMdhuvane tyAga kare, paNa zIlane tyAga karI zakatA nathI. tenuM te rakSaNa kare che. kemake zIla kulanI unnatti karavAvALuM che, ane parama bhuSaNa che. ane zIla aDacaNa vinAnuM dhana che temaja jazane vadhAranAra che, ane svarganuM pagathIyu, durgatinI bhUMgaLa samAna, kAmadhenuM gAya samAna, ane mokSanuM sAdhana zIla che. mATe he mahAbhAga! A azubha adhyavasAyathI pAchA haThe. Ama kahyA chatAM kAmAMkura pratibaMdhane na pAmyA, paNa vinavaNI karIza ema dhArI te vakhate tyAMthI uTharyo. maneramAM paNa kaI sAthe belatI nathI, ane bahu manAve che chatAM bhejanAdika karatI nathI; tethI kAmAkure vAraMvAra vinavI, paNa jyAre mAnatI nathI, tyAre roSAyamAna thaI Ane ja mbara kaSTamAM pADavI. ema nizcaya karIne kAmapAla rAjAne vAta karI lalacAvyA. teNe anurAgI banI manoramAne aMte uramAM ANuM, ane ekAMtamAM atyaMta prArthanA karI meTa lobha dekhADe ati saMkaTamAM paDelI kevI rIte kAmapAla rAjAne zIlanuM rakSaNa karIza ? ema Akula maneramAne upadeza vyAkula banelI mane ramAe rAjAne kahyuM ke-he mahArAjana! tamane A anucita che, kemake tame anAthanA nAtha cho, zaraNe AvelAnuM vAtsalya karavAvALA che, dhamanI maryAdAne sAcavavAvALA che. kemake mahApuruSa viSamizrita parama auSadha sarIkhI, vamelI
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 183 khIra sarakhI, gaMdA dudhapAka sarakhI, apavitra jagyAmAM paDela zreSTha phulamALA sarakhI, caMDAlanA kuvAmAM rahela zItala jala sarakhI, evI paradArAne icchatA nathI, tethI AvA adhyavasAyane dezavaTo Apa. paNa rAjAne A vAta ruci nahi, tethI teNe kahyuM, ke he suMdari! A badhuM huM jANuM chuM, paraMtu tArA rUpalAvaNyamAM mohita ba chuM, tethI tArA upara rAgI banela mArA manane pAchuM vALI zako nathI, mATe mAro abhilASa te svIkAra. maneramAe kahyuM ke-sAtadhAtunuM banela azucie bharela A zarIramAM mehanuM kAraNa paramArthathI kAMI paNa che nahi. mATe tenuM draSTAMta tame sAMbhaLe-- ujeNI nagarIma vikamasena rAjA che. te keIka vakhata kIDA karavA cAlyA jAya che. eka vakhata teNe eka bArIethI prAsAda taLa upara rahelI jeNIno pati vikramasena rAjA dezAMtaramAM gayela che ane bharayauvanavALI ane satI madana zreSTinI strI madanazrIne dekhI. kAma zrInuM dRSTAMta vikArI te rAjAe teNInI pAse eka yoginIne mekalI. ginIe jaIne kahyuM ke-he mAnazrI! tuM kRtArtha che, kemake mahArAjA paNa tArI icchA kare che, ane kahevarAvyuM che ke-he suMdara ! amRtasarIkhA tArA darzananI IcchAvALuM mAruM mana thayuM che, mATe eka dIvasa tuM mArI pAse Ava. athavA huM tArA gharamAM guptapaNe AvuM. he sutanu ! tuM mArI IcchAne uttara mekala. madanazrI satIe vicAryuM ke ahIM rAjAne mArA upara gADha saneha thaI gaye, dara rahIne te rAjAne pratibodhavAnuM azakaya che. ema ciMtavI uttara Ape ke-mahArAjA
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 ahIM mArA ghare padhAre, mArA upara mahArAjAe bahu prasannatA karI, ema kahI ginIne vidAya karI. ginIe rAjA pAse jaI A samAcAra kahyA, rAjA prasanna thaye. ane madhyAnha samaye aMjananA prAge adazya banI tenA ghare pahoMce, aMjana netra thakI deI nAMkhIne pragaTa thaye. be bAkaLI banela madanazrIe je, ane ciMtavyuM ke anurAgagrahathI gAMDA banelA A rAjA pAse, mArA prANano vinAza thAya te paNa zIla teDavuM nathI. kemake kahyuM che ke"viSanuM bhakSaNa karavuM sAruM, agnimAM pisavuM te paNa sAruM, gaLe phAMse khAI marI javuM te sArUM, agara meTA khADAmAM paDI prANa choDavA sArA, paNa zIlanuM khaMDana karavuM, te sAruM nathI, " mATe A rAjAne kaI paNa upAye pratibaMdha pamADuM, ema vicArI uparathI harSa batAvI svAgata karyuM. Asana upara besADI, tenA paga dhoyA ane mane hara bhajana taiyAra karyuM. eka ja rasoI bahu bhAjanamAM sthApana karI ane te bhAjanane citravicitra racanAvALA rezamI suMdara vastroe DhAMkyA, ane kahyuM ke-he mahArAja ! mArA upara anugreDa kare, ane A suMdara bhejana vApare. rAjA paNa anurAga kaze te pramANe vartata bhejana karavA beThA, ane manahara vastroe hAMkela ghaNI thAlIone joI vicAravA lAgyuM ke-mane prasanna karavA mATe amuka prakAranI rasoI banAvI lAge che, tethI bahu khuza thayA. madanazrIe paNa sarva thAlIomAMthI anukrame thoDuM thoDuM bhejana ApyuM, tethI rAjAe Azcarya pAmI kahyuM ke--bahu thAlIo bhegI karavAnuM zuM prayojana che? mAnazrIe uttara Apyo ke-upara DhAMkelA rezamI vastrane
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 taphAvata te prayojana che. rAjAe kahyuM ke-bhojana eka chatAM AvI phekaTa mahenata zA mATe karI! teNue kahyuM ke-je emaja che tA yuvatInA zarIramAM paNa bahAranA peravezathIja taphAvata che, kema ke aMdara jue te carabI mAMsa miMja zuka hADakAM, rudhira, phephasAM ane chidroe karI sahita azucine bhaMDAra evuM sarva yuvatinuM zarIra che. sAMbhaLo daSTAnta zaMkhapuramAM zaMkha nAmanA rAjA che. teNe kaI paNa prakAre viSNudatta sArthavAhanI bhAryA viSNuzrIne dekhI, tena upara rAgI banI rAjAe vizuzrIne vizuzrInuM aMteuramAM pesADI. teNIne virahathI dRSTAMta viSNudatta gAMDa banya, rAjAne paNa tenI sAthe viSayasukhabhegavatAM keTalAka kALa ga. eka vakhate phUla vedanAthI viSNuzrI maraNa pAmI. rAjA paNa atyaMta meDI hovAthI mAnavA lAgyuM ke-vedanA zAMta thaI mATe A uMghI gaI che. have rAjapurUSe teNInuM maDaduM laI javAnI taiyArI karI laI javA lAgyA. 2jA nIkaLavA dete nathI. maMtrIe rAjAne kaI paNa prakAre meha pADIne maDadAne masANamAM laI gayA ane kAMTAoe vIMTI te maDadAne tyAM rAkhyuM, teNane nahi dekhavAthI rAjAe paNa anna pANIne tyAga karyo. maMtrIe tene bahu samajAvavA lAgyA paNa samajatA nathI, tethI meha grahe pakaDAela rAjA vinAza na pAme ema vicArIne maMtrIo rAjAne masANamAM laI gayA, ane kahyuM, ke he deva ! A rahI tamArI priyatamA viSNuzrI. rAjAe paNa harSa lAvIne joI te kAgaDAe AMkhanA DoLA kADhI gayela che, jIvaDAo maLI rahyA che, vAmaja te nathI, te maMtrIe ja tamArI priya
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAnA nAnA karamiyAne samUha khadabadI rahela che, ane utkaTa durgadhie jenArane nAkapaNa DhAMkI devuM paDe che, evI dIThI, tethI atyaMta saMbhramane pAme, mohagraha nAza pAmyA, virakta banI varAgya pApe, ane citavavA lAge ke-ahe mAruM kevuM halakApaNuM, aho kevuM dharmanuM nirapekSapaNuM, aho kevI mUDhatA, ke AvA kalevara mATe meM kulanI malinatA karI, apayazane paDaho vaDA, maryAdA lepI, ane mahAna pApakarma bAMdhyuM. Ama vicArate nagaramAM peThe, ane putrane rAjya upara sthApana karI parekanA mArgamAM rahyo. tethI he mahArAja ! potAnI rANuo vidyamAna chatAM zAmATe paradArAmAM anurAga kaze. A pramANe sAMbhaLI vikramasenAnA vairAgyavALo banya, ane kahevA lAgyuM ke he madanazrI ! teM sAruM karyuM, je ajJAnathI mUDha banela mane teM bUjha, ema kahIne mahAna InAma ApIne rAjA potAnA bhavanamAM gaye. | mATe tame paNa he naranAtha! paradAranI sevAthI zIla teDavAe karI eka keDI mATe karoDa dhanane na hAro. eka derA mATe vailiya ratnane na bhAMgI nAMkhe. A prakAranA upadezathI kAmapAla rAjA pratibodha pAme, ane pitAnA AtmAne ghaNA prakAre niMdavA lAgyA, ane amUlya dAgInA vastra InAma ApIne mahaMtanA celAne pitAnA puruSa sAthe maneramAne tenA sthAne pahoMcADI.. A bAju tarapha kalavaIne pitAne sthAne AvI manoramAne dekhato nathI, tethI keNuM mArI priyAnuM haraNa karI gayuM, are kevA anathane pAmI haze, AvA vikalae gAMDe banI bhojana vyApAra choDI beThe che. tyAM mane ramAne dekhI tethI tenuM citta
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 187 ThekANuM AvyuM, manAramAe saghaLI hakIkata kahI, te sAMbhaLIne bahu Ana Mdita banyA, ane anukrame potAnA nagare pahoMcyA. mane ramA AyuSya pUrNa thaye maraNa pAmI. zIla pALavAnA le karI, huM rahnacUDa ! A tArI bhAryo padmazrI thai. A sAMbhaLI teNIne paNa jAtismaraNa jJAna thayuM. have huM narendra ! tapanA phaLanu draSTAMta sAMbhaLeA tapa dhama upara rAjahaMsInuM dRSTAMta Aja kSetramAM vaNuzAla nAmanuM nagara che. temAM dhanADhaya sakalajanamAM prasiddha madhama zeThI che. ane tene nAgazrI bhAryA che. teNInA sAthe viSaya sukha bhAgavatAM keTalAka kALa cAlI gayA. paraMtu eka paNa putra na thayA. zeThIoe ci Mtavyu` ke-bahu kAla gayA chatAM eka paNa putra thayA nahi, putra vinA kulanA abhyudaya thatA nathI. kahyuM che ke"je kulAmAM vijJAnajJAna sahita mAnadhanavALA puruSA hAtA nathI, te kuleM| sta Mbha vinAnA ghara mAphka vinAzane pAme che. ane je kulamAM sa'tAna vadhe che, te kulanA mAtApitA leAkamAM pUjanIka bane che, ane putra chatAM lakSmI parane AdhIna jatI nathI." tethI gharanI rakSA nimitte anya kanyAne paNuM, ema ci MtavIne devanadI pAse kanyAnI mAgaNI karI. teNe potAnI putrI devazrIne tenI sAthe zubha divase paraNAvI, teNI vinayapaNAthI priya vacanAthI ane suzIlapaNAthI adhama ne ISTa thaI, maneAhara dAgInA vastra vigere teNIne pati Ape che. te dekhIne nAgazrIne irSA AvI ane ci Mtavyu' ke--are huM pelI chatAM pAchalI TharI, tA mArA strIpaNAmAM dhULa paDI, huM mAnapradhAna AtmAne mAnatI chatAM
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 paNa AvA apamAnane sahana karI rahI chuM, mAninI strIne pitAno svAmI pratyakSa zekanuM gaurava kare che te maraNathI paNa dusaha gaNAya. kahyuM che ke-mAninI strIe sakhIne udezIne kahyuM che ke-"huM marI jAuM to sArUM, mAro garbha gaLI jAya te paNa sAruM, doraDAe mane bAMdhelI hoya te paNa sArUM, prajavaLatI javAlAvALI agnimAM nAMkhe te sArUM, hAthI cagadI nAkhe te paNa sArUM, mArI baMne AMkhe phUTI jAya te paNa sAruM, paNa mArA patine anya nArI sAthe dekhuM te sArUM nahi. temaja dAridra anAthapaNuM, kRza zarIra paNuM, gAturapaNuM, kurUpapaNuM, nirguNapaNuM, hAthapaga vinAne deha ane bhikSA mAgavI te badhuM sAruM, paNa zokayukata rAjA pati tarIke maLato hoya te sAruM nahi tethI A mArI zeka upara mArA patine keI paNa upAye dveSa thAya tema karUM. ema ciMtavIne, ghaNA prakAranA maMtrataMtra ane yogamAM haziyAra evI tApasaNIne ArAdhavA lAgI. prasanna thaI tApasaNue dveSa karanAra yoga Ape, teNIe potAnA svAmine pANivigeremAM pAI didhe. tethI badhudharma devazrI upara virakata bane. tethI pUrvanI premALadazA badalAI gaI. have te devazrInI hAme dRSTi ApatuM nathI, ane vinA kAraNe tenA upara kepa kare che, ane Avela vAMkane vAraMvAra bAlyA kare che. zekanI samakSa tenuM apamAna kare che, tethI devazrI are kema ociMto vinA nimitte mAre bharatAra virakata thaI gaye, kema vidhie asahya ApadA mane upajAvI. AvA meTA khedane pAmI, te paNa pUrve karela azubha karmanuM A phaLa che, ema lAvatI atyaMta bharatArane anukula thaI
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 189 rahI. A prakAre keTaleAka kALa cAlI thayeA. nAgazrI paNa maraNu samaye mahAna dAhavaranI pIDA pAmI. teNInA khaee duScaritrAnI nirdenA gA karI, ema kahyA chatAM paNa te kharAba AcaraNanuM prAyazcita lIdhA vinA maraNu pAmI gai. have adhama kema A devazrI niSkAraNa mane aniSTa banI ? ema citavavA lAgyA. te avasare dharmadeva nAmanA rivara tyAM padhAryA che. tethI devazrI sahita baMdhudharma AcArya bhagavaMta pAse gayA, vAMdIne beThA, dhama sAMbhaLyeA, ane devazro upara 5 zrvAnu kAraNa pUchyuM', bhagavate paNa A ane pratibeAdha pAmaze mATe yathAsthita nAgazrIe karela kAmaNanA vRttAMta kahyo, te sAMbhaLIne ahA rAgAtura jIveAnuM kevu. vagara vicAryuM. kAryAM. ahA dhama thI kevuM nirapekSapaNa', ahA keTalu IcaLupaNuM, Ama vicAra karatAM tenI karmAMgAMTha truTI ane samakitanI prApti thai; aNutratA svIkAryA,. AcAya bhagavaMtane vAMdI jinadhama prAptithI AnaMda pAmelA ane peAtAnA ghare gayA. kAle karI mahAmAMhe dRDha anurAgI anyA zrAvakadharma pALIne baMnne jaNa saudhama devalAke gayA ! nAgazrI paNa kutarA ziyAlIA vigere tIya ca bhavAmAM aniSTapaNuM ekAMtapaNuM sagipaNuM anubhavane keTalAka bhavAe dugilA nAmanI mAtaMga putrI thaI, jeNI AMdhavAne apriya che, ane mAtASitAne aniSTha che, yauvana pAmI durbhAgyanA udaya hAvAthI keAI cAMDAla putra paNa paraNatA nathI. te vAra pachI mAtApitAe teNInA tyAga karyA mahAna zAka paravaza manI du:khe karI jIve che. dareka mAtaMgaputrane jue che, madhura vacana mele che, paNa kAI tene icchatA
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. eka avasare udyAnamAM gayela che tyAM kiDA karatAM cAMDAla putroe dekhI, tethI AnI mazkarI karIe, chetarIe ema maMtraNA karIne eka cAMDAlaputra balya, he mitre ! mane Aje svanAmAM rUdra bhagavAna AvyA ane kahI gayA che ketAre vanamAM ekalI muMDelA mastakavALI pAMca zikhAmAM bilAnA phaLo laTakatA hoya ane baMne kAnamAM jeDA laTakatA hoya tevI dugilAne paraNavI, jethI teNIne saubhAgyanI prApti thaze. A sAMbhaLI bIjA mitroe kahyuM ke-atyaMta tArA upara deva tuSTamAna thayela che, te Aje ahIM ja paraNuM le, ema belone dugilAne pUchayuM, mehe mehita banelI dugilA tenA abhiprAyane jANyA sivAya kabula karavA lAgI, tethI eka mitre tene muMDI, ane eka jaNAe zikhAmAM pAMca bilAphaLa laTakAvyA, ane kAnamAM jeDA laTakAvyA, agni jagA maMDalomAM bhamADI te vAra pachI arasa parasa tAlI detA ane maMDelA mastake Takkara daIne aTTahAsya karatAM sarva cAlyA gayA, ane te paNa ahe A chokarAoe mane viDaMbaNuM pamADI, ema jANu mahA zAkamAM garakAva thaI, tevAra pachI baMdhuthI tyajAyela sarvajanane aniSTa evI mAre jIvIne zuM? ema ciMtavI gale phase khAI dujhilA maraNa pAmI. tevAra pachI harSa pura nagaramAM zrIbaMdhuzeThIAnI zrImatI bhAryAnI putrI devamatI nAme thaI. yuvAna avasthA pAmI, aneka vaNikaputranI sAthe sagapaNa karyuM paNa keIe paNa lagna karyuM nahi, tethI mithyAtve karI muMjhAela mativALI banI. kAmadevanI pUjA karavA lAgI. gorIne ArAdhavA lAgI, maMtra japyA, vaNa vilepana karavA lAgI, tala vigerenuM dAna
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 191 devA maMDI, mAhUmAM mULIA khAMdhavA lAgI, yaMtro lakhAvavA maMDI, ane jJAnI leAkeAe batAvela bIjA uSAyA TacukAo karavA lAgI, tApaNu STapaNuM pAmI nahi. AtA varanI lAMghaNa karanArI che, mATe kAI bhikSAcarane paNa paraNAvI devI ema pIDAela mAtApitA mAnavA lAgyA. eka samaye kacheDA mAtra vastravALA vastranAlIrAe vITela mastALA dhUnIe kharaDAela zarIravALA pagamAM aMgutra paheALA paDela vADhIyA vALA kharAba rUpavAna sujanI DhArIe bAMdhela maTakI jenA hAthamAM che tevA. kAMTA mArIne manAvela lAkaDI ane eraDInA DAMkhaLA jamaNA hAthamAM rahela che tevA, eka bhikSuka AvyA, zeThe pUchyuM ke-De bhadra! tuM kANu che ? ane kayAM vase che? teNe kahyuM ke huM vaNika putrachuM, sagAsaMbaMdhI mArA marI gayA che, bhikSAthI jIvuMchuM, aniyamita mArA vAsa che. A zAbhanIya vara che, ema ciMtavIne zeThIAe kahyuM ke-A bhIkSAnI sAmagrI tuM cheADI de, tane sukhI banAvuM, mArU vacana tuM svIkArI mArI kanyAne tuM paraNI le, bhikSuke duSita thaI tenuM vacana mAnyuM, tethI tene navarAvye, zreSTha vastro paherAvyA, suMdara leAjana jamADayuM, nakha utarAvyA, keTalAka dIvase te vividha vilAsane karatA suMdara aliSTha zarIravALA banyA, tyAra pachI dhruvamatine tenI sAthe paraNAvI, aDDA lAMbAkA mAre puNyanA udaya thayA, ema tuSTa cittavALA anI vAsabhuvanamAM rAtrie gaye, harSoMne vahana karatI dhruvatine bheTaye ke-mAThAnA agni sarIkhA kacyulatA sarIkhA teNInA spa mAlUma paDayA, tethI manamAM kheda pAmI ciMtavavA lAgyA, jo A sukhane karavAvALI hAta tA zuM anya dhanasvajana
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 yukta kAika vaNika putrane na ApI hAta ? tethI dAdri sArU, bhIkSA sArI, maraNu sArUM, paraMtu AvA saMga sArA nahi. e prakAre nizcaya karIne devamati nidrAdhIna thaI, eTale kaccheTa vigere peAtAnI sAmagrI laIne vAsabhuvanathI khIje nAsI chUTA. prabhAte devamati tene nahi jovAthI, are mAre tyAga karyAM, ema jANIne zaikilI khanI rAvA lAgI. hai putri ! tArA pApanuM A phUla che, tethI tuM udvega na kara, ema mAtAe AzvAsana ApI chAnI rAkhI. are kevuM mArU durbhAgyapaNuM ? ema peAtAnA AtmAne niMdavA lAgI, have keTalAka dIvase teNIe sAdhvIone dIThI, vairAgye karI teNInI pAse gai, pravatanIne vadana karyuM, dharmopadeza sAMbhaLye, ane pUchyuM kehe bhagavatI, saubhAgyane utpanna karanAra kAI paNa upAya khatAvA, pravata nIe kahyuM ke-ha dharmazIle ! tapasyA thakI azubha ka nA kSaya thAya che ane sakala sukha pamAya che. tapa karavAthI uttama janma kAMti uttamalAvaNya maLe che, tapathI rUpanI samRddhi ane sukhasaMpadA prApta thAya che, tape karI vistRta kIrti saubhAgyapaNuM maLe che, tapasyAmAM rakta prANInI sadA deve paNa sevA kare che, tapasyAe labdhio prApta thAya che, ane tape svarga ke meAkSanI prApti thAya che. jagatamAM tevuM kalyANa kAI nathI. je tapathI prApta na thAya". A prakAre sAMbhaLIne devamatie kahyuM ke te tapa kayA ? pravatanIe uttara ApyA ke sarvAMgasuMdara-nirujazIkhA paramabhUSaNAdika sa tapa paNa sarvakalyANane karanArI che, vizeSa thakI saubhAgyakalpavRkSatapa nirUpamasaubhAgyane karanAza che, A nAma sAMbhaLI devamatie phera pUchyuM ke A tapeAnA 66
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 193 svarUpe kevA che? pravartanIe batAvyuM ke-zukalapakSamAM ekAMtare AyaMbila, upavAsa soladIvasa sudhI karavA, te te sarvAga suMdara tapa kahevAya. ane nirajazikha tapa paNa te ja che, vizeSa taphAvata eTale ja che ke te tapa kRSNapakSamAM karAya. ane parama bhUSaNatapa eka ekAsaNuM ane eka AyaMbila ema batrIsa divasa sudhI karAya che, ane saubhAcukalapavRkSatapa caitramAse eka upavAsa ane eka ekAsaNa ema trIza dIvasa pramANe che, A prakAre sAMbhaLIne devamati harSa pAmI, sAdhvIone vAMdI potAnA ghera gaI. anukrame A tapa karIne ane yathAzakti tapane ujavI AyuSya pUrNa thaye devamati maraNa pAmIne rAjahaMsI thaI, A kathA sAMbhaLIne rAjahaMsIne jAtismaraNa jJAna thayuM. have he rAjana ! bhAvanAdharma phaLa batAvAya che. te nIce mujaba. bhAvanA dharma upara surAnaMdAnuM dRSTAMta. viSTapura nagaramAM vaNikakulamAM janmelI jeNInA tamAma sagAvahAlA nAza pAmyA che, evI ane pUrva bhavamAM potAnI bhejAInA lADavA vigere corIo karI bAMdhela azubha karmothI daridratAdi doSane pAmelo eka caMdralekhA nAmanI vRddhA hatI. eka divase janmAntaramAM karela karmanA aparAdhe masANamAM zUlI upara caDAvelA sAmakhabhabhaTe mastaka upara pANIthI bharela gAgara vALI caMdralekhA vRddhAne dekhI, tethI teNe kahyuM, ke he mAtA! mane jalanuM pAna karAva. A nirAparAdhi brAhmaNane bhUlI upara caDAvI dIdhela che. jethI anukaMpAe vRddhAe tene pANI pAyuM. rAjAe A aparAdhathI vRddhAne dezavaTo dIdhe, AthI teNuM ciMtavavA lAgI ke- ahe, 13
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 194 purve karelA pApano nAza thatuM nathI, patu pUrvabhavamAM karelA zubhAzubha karmonuM phaLa sarva jI pAme che. temAM bIjA to nimitta ja bane che. kemake kahela che ke "A lekamAM niraparAdhI hoya paNa bhavAMtaramAM karela karmanA aparAdhI banyAM hoya tevAM mAchalAM-pakSI-pADA ane bekaDA vigere bhayathI kaMpatA jIvone, vAgharI mAchImAra lakathI marAya che. tevI rIte karmane vaza paDelA manuSyo paNa uttama kulamAM utpanna thayA che, te paNa ApadAne pAme che, ane nIca manuSya saMpadAne pAme che, dhanADhaye paNa bhIkha mAgatA thAya che, ane bhikSuke moTA zekIA banI jAya che, svAmIe paNa dAsa bane che, ane dAse svAmI bane che. manehara dehavALAo paNa rege vaDe vinAza pAme che, bAlake paNa bAlyAvasthAmAM maraNa pAme che, ane vRddho lAMbA kALa sudhI jIve che." A pramANe saddabhAva vicAratI caMdralekhA vanamAM cAlI gaI. tyAM tene sApa karaDayA, zubha bhAvanAe bhAvita banelI maraNa pAmIne te caMdralekhA, he ratnacUDa! tArI bhAryA surAnaMda thaI. A pramANene vRttAMta sAMbhaLI surAnaMdAne paNa jAtismaraNa jJAna thayuM. A prakAranA pitAnI bhAryAnA vRttAnto sAMbhaLI, aha dAnAdika dharmonuM kevuM mahAmya che. ema Azcarya pAmIne ratnasUDa rAjAe kahyuM ke he bhagavaMta! pUrvabhavamAM meM zuM zubhakarma karela che? ke jethI A mahAna rAjyalakSamI ane devane anurAga ane nirUpama bhegasaMpadA mane maLI? A praznanA uttaramAM suraprabhamunIzvare tene pUrvabhava bakulamALI ane paviNI mAlaNane vRttAMta kahyo, ane jaNAvyuM
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 195 A ke-he ratnasUDa! teM bhuvanagurUtIrthaMkara devanI eka lAkha puSpAe pUjA karavAthI ane tilakasudarIe padmiNI bhavamAM tIrthaMkara devane tilaka caDAvavAthI ane paraspara anumedanathI mahAna puNyanA samuha mAMdhela che. tenA prabhAvathI kalyANu paraMparA pamAelI che je meAkSane pamADaze. A pramANe sAMbhaLIne ratacUDa ane tilakasuMdarIne pUrvabhavanuM smaraNu thayu, tethI kahyuM ke he bhagavaMta! Ape jaNAvyu. temaja che. tevAra pachI ahA alpa paNa jinapUjAnA mahAprabhAva che, athavA thADuM paNa amRta zuM rAganI zAMti karatuM nathI ? ane thADA paNa saprabhAvI gArUDamaMtra zuM viSane dUra karatA nathI ? nAnu evuM caMtAmaNiratna zuM tamAma IcchAne pUratuM nathI ? nAnI evI kalpavelaDI zuM tamAma Icchita phaLane ApatI nathI ? nAnI evI dIvAnI zikhA zuM aMdhakAra samuddhane dUra karatI nathI ? arthAt tamAma kare che. prakAranA vicArAthI ratnacUDa ane tilakasuMdarIne vizeSe karI vItarAganI pUjA karavAmAM bahumAna thayuM. have tilakasuMdarIe priyavicAganuM kAraNa pUchyuM, munivare tene A pramANe kahyuM:tilakasuMdarIne priyaviyAga thavAnA ke vRttAMta. AvA - he tilakasu MdarI! tuM padmiNIbhavamAM tArA khagIcAmAM puSpAne vINatI hatI. tevAmAM pADelA vRkSa upara beTheluM mAMDAmAMhe daDha anurAgavALuM kAmakrIDAnAvazathI pADalAnA puSpane vikheratuM eka pArevAnuM joDaluM te dekhyuM. phUlAne kheravI nAkhavAthI rASe bharAyelI te A pArevAnuM joDaluM karI ekaThuM na thAya tevI rIte Akroza karIne tene uDADayuM. te kriyAthI cAramAsa priyaviyoga thAya tevuM arthAtmaka te
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAMdhyuM. A sAMbhaLIne tilakasuMdarI pitAnuM durvacana saMbhAravA lAgI, smaraNa karI Azcarya pAmIne pUchavA lAgI ke-he bhagavaMta! phakta ATalI ja durvacanathI A mATe kamane vipAka bhegava paDe che? uttaramAM munIzvare kahyuM ke-he devAnuM priye! pariNAma vizeSathI geDI paNa duHceSTAno mahAna bhayaMkara vipAka jogavavA paDe che, tenuM daSTAnta tuM sAMbhaLa suratilaka nAmanuM nagara che. temAM makaradhvaja rAjA che. tenI madanasenA rANuM che. teNIne sAthe viSayasukha jogavatAM keTalAka kALa pasAra tha. amarasena mitrA- eka avasare madhamAha samaye rAjAnA naMdanuM daSTAnta mastakamAM vALane oLatI madanasenAe eka dhoLo keza dIThe, he rAjana! tamAre dharmadUta Avye, ema kahIne rAjAne te che vALa dekhADe. rAjA paNa te dekhIne ahe vaivananI anityatA che, ema vicArI vairAgya pAme, bIje dIvase maMtrI sAmaMta vigerene pUchI pabrakezaraputrane rAjyAbhiSeka karI, rAjA tApasavanamAM javA nikaLyo. tenA anurAgathI he priyatama! huM paNa tame svIkArela dharma mArgane AcarIza, ema kahIne madanasenA garbhavatI chatAM tenI sAthe cAlI. garbhanI hakIkta nahi jANanAra rAjAe tene rekI nahi, tethI baMne jaNAM tApasavanamAM pahoMcyAM, ane tApasI dIkSA svIkArI. rANIne garbha vRddhine pAme. saMbhramavALA rAjAe rANIne pUchayuM, ke-A zuM? teNue uttara Ape ke-pahelethI ja A garbha ho, to mane tapavanamAM AvatI ke, tethI meM garbhanI vAta te vakhate kahI nahi. rAjAe kahyuM ke-teM A
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 sAruM karyuM nahi. ema kahI eka alaga jhuMpaDAmAM rANIne rAkhI, tApasaNIo teNIne saMbhALe che. anukrame prasava thaye ane putra janme. anucita AhAre karI madanasenAne mahAna jarA roga thayo, tApasajana duHkha pAmyo. yathAzakita te roga pratikAra karavA mAMDayo, paNa te rega pAcho na haThA. A samaye madanasenA vicAravA lAgI ke-mArA maraNa bAda A putranuM zuM thaze? Ama zeke pIDAelI che, tevAmAM rAjatApasane vaMdana karavA harSapurathI ujajeNI nagarImAM vasanAro dhanADhaya devAnaMda zeThIo AvyuM. sAthe gADAmAM bAlakAo sahita pitAnI bhAryA devazrIne paNa lAvela che. te bannee tApasajanane praNAma karyA. vedanAthI paravaza banelI madanasenAe pitAne vRttAMta kahIne mAro putra huM tamone sapuM , tame ja A putrane ucheravAne gya che, ane puNyanA prabhAve ahIM AvI caDayA che ema kahIne tene putra saMkhe. aho devakumAra sarIkhe putra mane anukula vidhie maLe. ema harSapUrvaka ciMtavatI devazrIe te putra grahaNa karyo. A samaye madanasenA maraNa pAmI, AthI tApasajana zekamAM garakAva banya. Avo amAra saMsAra che, jIvatara anitya che, lakSamI caMcaLa che, rege bhareluM zarIra che, ane saga vigavALA che. ema vacane kahI zeThIAe tApasajanane chAne rAkhyo, svabhAve karI sajajana purU paropakAramAM Azakata ane duHkhI dIna anAtha janamAM premALa hoya che, mATe te zeTha! tamane bAlakanI bhalAmaNa karavAnI kAMI jarUra nathI, kemake tame tApasa upara premavALA che. A prakAre tApase zeThane
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 kaI zeThIo kSaNavAra TakI AnaMda ane kheda vALa banI ujajenI nagarI tarapha cAlato thaye. pitAnA sthAne pahoMcIne vadhAmaNuM karyuM. ane putranuM amaradatta nAma pADayuM. have te putra dehanI puSTie ane kalAnA samUhe vRddhine pAmyo, ane tene vaizramaNa sArthavAhane putra sarIkhI vayavALo mitrAnaMda parama bAlamitra che. sAthe jamatAM bane jaNane keTaleka kALa gaye. eka samaye banne udyAnamAM gayA. moIe krIDA karatAM amaradatte meIne dAMDiyAthI tADana karI, dUra rahela mitrAnaMde teNane jhIlavA pahoLA hAtha karyA, paraMtu te meI vaDalAmAM laTakAvela maDadAnA mukhamAM paDI. aho ! Ate kevuM Azcarya! sAMkaDA maDadAnA mukhamAM A moI pesI gaI ! ema kahI mitrAnaMda hasya, A avasare maDaduM paNa hasyuM, tethI kema nirjIva purUSanuM hasavuM thayuM? ema saMbhrAta banelA mitrAnaMdane maDadAe kahyuM, ke "AmAM zuM Azcarya che! A vaDalAnI zAkhAmAM laTakAvIne tArUM paNa thoDA kALamAM AvuM ja bhaviSya thaze " A sAMbhaLIne are A koI divya maDaduM che. ema ciMtavate bhayabhrAMta banela mitrAnaMda amadattanI sAthe potAne ghera gaye. tyAM paNa jANe sarvasva nAza thayuM hoya, athavA mahAvyAdhio pakaDA hoya athavA baMdhune viyegI banyA hoya, tema zUnya hRdayavALo krIDA karatuM nathI, hAsyanA kAraNa chatAM snehI vacana bolato nathI, ane jAdikanI abhilASA karato nathI. A prakAre atyaMta ugI banelAne amaradate kahyuM ke "he vamitra! kema tuM ciMtAtura che? zuM tArUM kAMI zreSTha dravya nAza pAmyuM che? mRgalI sarIkhA netravALI
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 199 koi yuvatIe tArUM mana kheMcI lIdhuM che? ke koIe tArA parAbhava karyAM che? ke pitAe tane kaTu vacana kIdhuM che ? ke Icchita vastu prApta thatI nathI ? ke keAIthI tuM bhaya pAmyA che ? AmAMnuM je kAraNa hAya te jo kahevA lAvaka hAya te kahe, mitrAnadde uttara ApcA ke-hai mitra ? ekAMte mitra upara premALa evA tamAra pAse mAre zuM kahevA lAyaka na hAya ? kemake mAtA pItA hena bhAI ane bhAryone paNa nAha kahevA lAyaka hAya, paNa zreSTha snehavALA mitrane tA badhuM kahevA lAyaka ja hAya che, tethI mArA khedanuM kAraNu tame eka citte sAMbhaLe. ema kahIne maDadu hasyuM, ane je vacana maDadAe kahyA hatA te jaNAvyuM. te sAMbhaLIne camakI amaradatte kahyuM, ke hai mitra ! A banelI vAta cAkkasa samajAtI nathI. zuM Ate kAi kelipriya vyaMtaradeve kahelI khATI ? ke sAcI ? game te hA tApaNu devane puruSakAre ullaMdhI zakAya che. kahyuM che ke tr kupuruSAtanavALA jIveA devane mAthe ghAlIne AvI paDela duHkhA sahana kare che, paraMtu deva paNa tethI zaMkAvALA rahe che ke jeonuM teja skerI rahyuM hoya che.'' sAMbhaLavAmAM AvyuM che ke jitazatrurAjAnI sabhAmAM koi nimittie ALye, tene kahyuM ke je zubhAzubha banavAnuM DhAya te kahe, tethI teNe jJAnaga ma`trInA ghare marakI paDavAnuM kahyuM. jJAnagabha maMtrI saMbhrame karI pUjA karI ekAMtamAM nimittiyAne pUchyuM, kayAre? ane kAnAthI ? marakI paDaze, teNe kahyu ke-tamArA putrathI duHkha paDaze, bIjA kAIne A vAta kahevI nahi. ema samajAvI nimittiyAne rajA ApI, ane maMtrIe
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 vicAra karI eka peTImAM annapANI sAthe putrane nAMkhyA, ane te peTIne tALuM vAsI " AmAM amArUM zreSTa dravya che" mATe ApanA bhaMDAranA baMdha oraDAmAM A peTInu keTalAka dIvasa rakSaNa karAvA. ema rAjAne kahI te peTI seAMpI dIdhI. rAjAe te pramANe karyuM. teramA dIvase aMteumAM bUma paDI ke matrI putra rAjaputrInA amADA chedI nAMkhyA. A sAMbhaLI rAjA ati gusse bharANA kuTuMbasahita maMtrInA nAza karo, ema rAjAe lazkarane hukama ApyA. tethI ma MtrInu ghara cAtaraphathI gherI lIdhuM. maMtrIe rAjAne vinavI peTI mahAra kaDhAvI te temAM akhADA ane charIekarI sahita hAthavALA matriputra nIkaLyA. tethI rAjA zarmidA banyA. ahA matronA kevA buddhivaibhava ? ke devathI Avela mahAna kane paNa dura karyu, ema rAjA prasanna thai satkAra karI putra sahita maMtrIne ghera mAkalI ApyA. tethI huM mitra ! ApaNe purUSArtha phAravavA dezAMtaramAM jaie. tethI mitrAna Mde kahyu, hai mitra! A anucita che, paNa parizrama kSudhA pipAsAdikane sahana karanAra mane vyAjabI che, paNa sukhamAM ucharela tamAne huM anumati ApI zakuM nahi, ane ekaleA jA" tA tamArA viraha thAya, ane hamaNAM prANunI zakAmAM paDela mAre ekalAne dezAMtara gamananA abhilASa thatA nathI. mATe huM zuM karUM ? ema kahe chate amaradatte kahyuM ke--he mitra TADha taDakA te vananu bhUSaNa che kSudhA tarjAnA parisadgha thAya tA bhale thAya paNa jayAM ISTa thAya te vana paNa sna sarIkhuM manAya, tethI tu vikalpo karIza nahi, ApaNe jaldI dezAMtara jaIe. A vacana mitrAnade svIkAre chate dezAMtara
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 gamanane baMne jaNe nizcaya karIne mAMhomAMhe ekabIjAnA gharamAM vasavATa karavA lAgyA, ane mAtApItAne chaLIne rAtrie ghara thakI bahAra nIkaLI gayA. niraMtara prayANa karatAM bhejanasthAnamAM vAsa ane vAsanA sthAnakamAM bhejana nahi karatAM pATalIputra nagara pahoMcyA. tyAM bahAra sepArI punAga nAganAraMgI jAMbuDI lIbu bI jerI AMbA keLa nAlIyerInA vRkSoe robhita ane juI zatapatrikA kuMdakaNIyAra kaNavIra pADalA pupanA jemAM ropAo che tevA bagIcAvALuM ane madhura pANIthI bharela vAvaDIthI sahita uMcu ane manahara kArIgarIvALuM eka devabhuvana joyuM. tyAM jaI paganI zuddhi vigere karIne visAmA nimitte te mitra derAsaramAM peThA, ane te maMdirane cAre bAjue joyuM. jene zreSTha putaLIo zobhita karoDano bhAga che, are ghaNA prakAranA jInA putaLAe zobhita lAkaDAnI zAkhA uttaraMga ane dahalIne bhAga che. temAM DAbI bAju ratI peThe rUpavALI prasannatAnI racanAo manahara putaLI eka thaMbhAmAM che. teNIne dekhI amaradatta ciMtaLyuM ke aho ! A putaLIne ke suMdara kezakalApa che? a netranI visvaratA apUrva che? ahi mukha saMpUrNa caMdramA sarIkhuM che? aho kevI stanakalazanI zreSThatA che? aho gaMbhIra nAbhie suMdara kaTIbiMba che? A prakAre te putaLIna jeta, bIje draSTine nahi Theravata mela paravaza zUnya amaradatta banyuM. mitrAnaMde kahyuM ke he mitra! zilApaTTa upara cAle visAmo karIe. teNe kahyuM ke-A sarvathA ramaNIya putaLIne kSaNavAra joIye. mitrAnaMde kahyuM ke - mitra! paramArtha tene kahevAya che ke-lAMbA samaya sudhI A
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 ' putaLIne jovA mATe kautukane mUkI. amaradatte kahyuM ke he mitra! paramA tene kahevAya che ke--A putaLIe mArUM mana harI lIdhu che; ane mArI STi teNImAM khuMcI gai che, ane zarIra paNa thaMbhAI gayuM che, tethI huM bIje javAne asama anyA chuM. AnA virahamAM turataja prANanA vinAza thaI jaze, tethI sarvaprakAre mAre Ane jotAM jotAM jeTaluM Aubhu hAya teTaluM purU karavAnuM che. A pramANe sAMbhaLIne mitrAnaMde kahyu ke-hai mitra! vivekI tamArA sarIkhAne tamAma ceSThAe rahita nirjiva kiThana pASANamaya A putaLImAM mAha karavA e tamAne vyAjabI nathI, ajJAnI jIvApaNa nirjiva yuvatImAM AvA anurAga karatA nathI. tethI A khATA mAhathI pAche phra. amaradatte kahyu, ke--bahu kahevAthI zuM ? A putaLInI meharUpI mahAna bhallIe vidhAyele prANa dhAraNa karavA huM samatha nathI, tethI ahIMyAM ja citAmAM peThelA mane agnidAha ApavAe karI tArUM parama mitrapaNuM pragaTa kara. AvuM sAMbhaLI mitrAnaMda muMjhANA. hRdayamAM mahAzAka thavAthI AMkhamAMthI AMsu vahevA lAgyAM, ane rAvA lAgyA. amadatte tene chAne rAkhyuM, eTalAmAM A madirane karAvanAra nidhi sAra nAmanA zeThIe tyAM AvyA. ahA suMdara AkRtivALA anne kumAro kema udvegI banyA che ? ema ci MtavIne pUchyuM ke--he putro! tame udvegI kema che ? mitrAnaMde javAkha ApyA ke hai tAta ! mArA mitra A putaLI upara muMjhAi gayA che, zeThe kahyuM ke-mane lAge che ke tenI pUrva bhavanI bhAryonA sarIkhI A putaLI haze. nahitara kema pASANunI
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra07 jaDa yuvatInA rUpamAM Ane anurAga thaI gaye? mitrAnaMde kahyuM ke he tAta! keI AvA rUpavALI yuvatI che? zeThe kahyuM ke te huM jANatuM nathI. mitrAnaMde kahyuM ke--koNe A putaLIne banAvI? zeThe kahyuM ke, sapAraka nivAsI sUradeva salATe A banAvela che. mitrAnaMde vinatI karI ke--he tAta ! mArI prArthanAthI potAnA putra sarIkhA baha mAne karI ane viziSTa kathAdikanA vinede karI A kumArane tame sAco, huM pAraka nagara jAuM, ane A putaLIne vRttAMta salATane pUchuM. te vAra pachI amaradatte kahyuM ke he mitra! asaMbhavanIya viSayavALA phekaTa parizrama karI saryuM, mATe mane Aje ja tuM agnidAha ApI mArI prArthanA purI kara. teNe kahyuM ke he mitra! tuM kAyaratA na kara, dhIratA rAkha, ane eka mAsa zarIranI sthiti TakAvate svaracha manavALe banIne rahe. te pachI AgaLa je ruce te karaje, ema kahIne vAraMvAra zeThIyAne prArthanA karIne mitrAnaMda sopAraka gayo. anukrame tyAM pahoMcyo. eka vIMTI vecIne zreSTha vastro kharIdyAM, pavitra banI vastro paherI tAMbula laI puchate puchata suradeva salATane ghera pahoMce. salATe besavA Asana ApyuM. mitrAnaMde salATane bela ApyuM. kuzalAdika samAcAra pUchyA. devamaMdira varNananA prasaMge teNe putalI saMbaMdhI pUchayuM ke-te putalI keI vidyamAna yuvatInI AkRti sarakhI banAvI che ke potAnI matithI banAvela che? teNe uttara Ape ke-ujeNInA mahasena rAjAnI putrI ratnamaMjarI dekhIne meM teNInA sulAvaNya mAtranI anukaraNa
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra04 karavAvALI meM banAvela che. A prakAre sAMbhaLIne tyAMthI uTha, vastro vecI daIne tyAMthI ujANI gaye, sAyaMkAle tyAM pahoMcyo. aMdara pesavA jAya che paNa daravAjA baMdha che, kemake te nagarImAM mArIne upadrava cAle che. A avasare teNe paDade vAgato sAMbhaLe ke-je A maDadAne rAtrie sAcave tene hajAra TAMka ApavA. artharahitane potAnA kAryanI siddhi thatI nathI. ema ciMtavIne mitrAnaMda paDahAne chaLe, bAkInuM dhana prabhAte ApIzuM, ema kahIne pAMcase TAMka maDadAno mAlika mitrAnaMdane ApI potAnA ghare gaye. mitrAnaMde ciMtavyuM, rAtrinA pahoramAM cAkI rAkhavA mAtra udyame karI mahAna dravyalAbha thayo. paNa ahIMnA vasavAvALA keIe A lAbha lIdhe nahi, tethI nakkI A nagaramAM keI rAkSasI pizAcAdikano upadrava lAge che. mATe A dravyanuM ApavuM mAtra bhAvA pUratuM che, te paNa apramAdI janane bhaya nathI, kahyuM che ke "nagaramAM ke kAMtAramAM rAtrie ke divase ke zatrunI vacamAM bahu saMkaTamAM sapaDAela purUSane apramAdipaNuM rakSaNa karanAra bane che tethI apramAdI rahuM, ema nakkI karI jAgato rahyo. ane AkhI rAtrI upagavALo niDara hRdayavALo banI keDa bAMdhI ane kezane ekaDA karI majabuta banAvIne tIkSaNa chare hAthamAM rAkhI cAre dizAone jete rahela che. prabhAte te vANa sagAvahAlA sAthe tyAM AvyuM. mitrAnaMde bAkInuM dravya mAgyuM paNa te Apato nathI. tethI mitrAnaMda maDadAne zekavA lAgyuM, tane pAMcaso TAMka Apela che ema kahI vaNike mitrAnaMdane gaLuM jhAlI hera karyo, ane maDadu upADI cAlyuM. mitrAnaMda paNa
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahasena rAjA prabala chatAM tArAthI kabulela dravya eLavAze. nahi, Ama kahI rAjA pAse jaI huM pharIyAda karI, mAruM dravya grahaNa karIza. ema vicArI te kApaDa bajAramAM gaye, ane suMdara paheraNa khesa keDe bAMdhavAne paTa tathA sumaghanatAMtaNavALo vizALa paTa kharIdyo, ane te vastro paherI ghaNuM taMbela laI sugaMdhI kule kharIdI kapura kasturI mizra kezaranA vilepanathI aMganI zobhA karI sAyaMkAle vasaMtasenA vezyAnA ghera gaye. harSa pAmIne vezyAe upacAra vinaya karyo. mitrAnaMde pAnabIDA ane sugaMdhI puSpa vezyAne ApyAM, ane cAra TAMkoe bharelI vAMsaLI vezyAne seMpI, teNue pitAnI mAtAne seMpI, ahe AnI kevI udAratA che? ema vezyA ane tenI mAtA tenAM daDha anurAgI banyAM. viziSTa kathA vine karI keTaloka kALa pasAra karyo. rAtrI paDI ane vAsabhuvanamAM gayAM. ucita Asane vezyA beThI mitrAnaMda paNa devanA dhyAnanA bahAne zarIra paTe karI, DhAMkI eka cAkaLAmAM beThe, padmAsana karyuM. uThe have moDuM thAya che. ema vAraMvAra vezyAe kahyA chatAM uttara ApyA vinA saMpUrNa rAtrI dhyAnamAM besI rahyo. prabhAte vAsabhuvanathI bahAra nIkaLe, niMdrAthI ghumatAnetravALI vezyAe potAnI mAtAne rAtrine vRttAMta kahyo. teNIe kahyuM ke Ane sArA prakAre tuM upacAra vinaya kara. teNe ApeluM dravya haju ApaNu kabajAnuM na gaNAya. vezyAe te kabula karyuM, avasare mane bhejanAdika kare che sanehayukata vArtAlApa kare che, mana kholAvavA mATe AMkhanA vikAra kare che, rati sukha mATe stana vigere
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 zarIranA avayavA pragaTa kare che, aMgane maraDavuM vigere kAmanA vikArA dekhADe che, tA paNa tenuM mana leAbhaNuM nahi, ane traNa rAtri sudhI prathamanI mAphaka rahyo, tethI vezyAnI mAtAe pUchyu ke he putra! tuM paramArthane kahe. kema udvigna rahe che? snehavALI evI mArI putrIne tuM kema belAvatA nathI ? zayana karatA nathI ? ratisukha mANutA nathI ? mane tu mAtAsamAna mAna. mitrAnaMde kahyu, ke huM ame ! jo mAtAnuM kRtya kare teA paramAM kahyuM. teNIe kahyuM ke-- bahu khAlavAthI zuM? prANAnA nAza thAya te pazu tArUM kA karI ApuM. sa Mdehane dUra karI khuzItho tuM kahe. tethI mitrAnaMde kahyuM ke--tArA rAjabhuvanamAM praveza che ke nahi ? rokANu vinA huM rAjabhuvanamAM jaI zakuM chuM ema vezyA mAtAe kahyu.. tu. rAjaputrI ratnama jarInA paricayavALI che? teNIe kahyu, ke ratnamaMjarI mAre putrI jevI paricita che. jo ema che te ratnama jarIne mArA saMdezA kahI zakIzane ? teNIe kahyuM, ke huM kharAkhara kahI zakIza mATetu khuzIthI te vAta kahe, tethI mitrAnaMde kahyuM ke pATalIputra nagaramAM amaradatta nAmanA rAjaputra che. tenA bhATacAraNAthI stavAtA guNA khArImAM rahela ratnamajarIe sAMbhaLyA. tethI ratnamajarIne amaradatta upara parAkSaanurAga thayA. peAtAnA nAmapUrvaka ratnamaMjarIe amaradatta upara patra mAkalyA, temAM lakhyuM ke-- huM suMdara ! tamArA guNA sAMbhaLyAthI mArUM zarIra ane mana prasanna thayuM che. jyAre huM sAkSAt dekhIza, tyAre utkRSTa ANa Mdane pAmIza. tamArUM nAma sAMbhaLavAmAM tatpara mArA kAnA che, ane tamArA *
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 207 hama utArI vANI che te che, tamAruM mana darzanama utkaMThAvALAM mArAM netra che. tamArA lAvaNyanI stuti karanArI mArI vANI che, ane tamArA upara upacAra vinaya karavAnI IcchAvALA mArA haste che, tamArA saMgamanA anurAganuM kSetra temaja guNanA smaraNamAM rakata mAruM mana che, tethI anurAgI janamAM je ucita hoya te tamAre karavuM joIe. sajajanapuruSo sarvane zAMti karavAmAM tatpara hoya che, te anurAgI janane zuM kahevuM ? A prakAranA ratnamaMjarInA patrano bhAvArtha jANe amaradatte jAyuM, ke A rAjaputrIne mArA upara parokSa sneha che, tethI anurAgI banI amaradatte bIjA hadaya bhUta mitra evA mane ratnamaMjarI sAthe vAtacIta karavA mokalela che. tethI tame A vRttAMta teNune kaho. vezyAmAtA paNa A samAcAra sAMbhaLI harSavaMtI banI ratnamaMjarInA mahelamAM gaI. ratnamaMjarIe yathecata vinaya karyo, ane Asana upara besADIne pUchayuM kehe aMbe ! kema ati harSALu dekhAo cho? A rAjaputrIe kevI rIte jANyuM ? ema vicAro teNIe kahyuM, ke he rAjakumArI tame sAMbhaLo. tamArA hRdayanAthane mitra pATalIputra nagarathI darzana karavA Avyo che. kumArIe kahyuM ke kharekhara kevI rItie. tethI vezyAmAtAe pUrvane vRttAMta kahyo. te sAMbhaLIne ahIM koI buddhikuzala asatya phelAvavAmAM nipuNa mArA upara anurAgI purUSa A vezyAne paNa ThagavA AvyA che, nahitara te meM svapnAmAM paNuM nahi anubhaveluM asatya AvuM tuta zuM karavA ubhuM kare? tethI prathama te te purUSane huM jouM. zA mATe AvA prapaMcane te ubhA kare che? ema ciMtavIne kumArIe harSapUrvaka jaNAvyuM, ke he aMbe! je A nivedana teM karyuM,
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 te sArUM karyuM, paraMtu sarvathA A rAtrimAM javAjazyamAna dIvAvALI citrazAlAmAM te Ave, ema kahI teNIne vidAya karI. teNIe jaine mitrAnaMdane A samAcAra kahyA. te paNa khuza thayA. paheAra rAtri thai, tyAre mArga dekhADanArI dAsIne laI rAjabhuvananI bahAra paheAMcyA. dAsIe citrazAlA khatAvI. tuM pAchI vaLa ema kahI, dAsIne pAchI mAmlI, ane te paNa kudakA mArI prAkAra eladhIne citrazAlAnA mArI samakSa gayA. te rAjakumArI paNa tene AvatA jANIne A ahIM AvI zuM kare che?" zuM Ale che? te jouM, ema vicArI paTa eDhIne khATI nidrAmAM sUI gaI. mitrAnaMda paNa A kumArI sUI gaI che, ema vicArIne teNInA DAbA hAthathI kakakaDuM grahaNa karIne jamaNI jAMghamAM lagIraka charInA carakA daIne teja pramANe jaladI pAche vangeA. kumArI paNa ahai! ! AnuM kevuM capalapaNuMche? kevuM kautakapUnuM sAhasa che? ema Azcarya pAmI. zA mATe ' A puruSe Ama karyuM? tevA vipo karavA lAgI. ane are meM enI sAthe vArtAlApa kema na karyA ? ema prastAvA karatI AkhI rAtri jAgatI rahI. mitrAnaMda paNa devakulamAM rAtrI vitAvIne sUrya uge chate rAjabhuvananA bAraNe jai, hai mahAzaya ! Apa dInaanAthamAM premALa samartha rAjA chatAM, videzI jANIne mane ApanI nagarImAM chetarela che, tethI mArA nAtha aneA, ema uMce svare melavA lAgyA. tethI sabhAmAM rahela rAjAe A sAMbhaLyuM. are A kANu che? keANe Ane chetaryAM, ema dvArapALane rAjAe pUchyuM ? teNe kahyuM, ke he deva! ame jANatA nathI. jaladI tene pesavA de, A prakAre rAjAnA
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 209 hukamathI tene pesavA dIdhe. pesIne teNe praNAma karyo. rAjAe buma mAravAnuM kAraNa pUchayuM. teNe rAtrie maDaduM sAcavavAne vRttAnta kahyo. te sAMbhaLIne rAjA vANiyA upara reSAyamAna thaye. A avasare rAjasabhAmAM gayelo tene jANIne ApavA dravya sAthe laI te vANI rAjasabhAmAM AvI pahoMce, ane bacAva karavA lAgyA, ke maDadA saMbaMdhI kAryamAM mAre ATale kALa gayA. tethI he bhAI! tArUM dravya tuM gaNI le. ema kahI pAMcaze TAMka mitrAnaMdane ApyA, tethI rAjA zAMta thaI gaye, ane vANIyAne rajA ApI. mitrAnaMdane rAjA pUchavA lAgyuM, ke he bhadra! mahAna kSudra upadrave karI cokIdAranA prANune vinAza karanAra evuM marakImaya maDadAnuM rakSaNa karavAnuM teM kema svIkAryuM ane tuM kevI rIte bacI gaye? AnA uttaramAM mitrAnaMde kahyuM, ke-he mahArAja! huM vaNika putra pATalIputrathI kAryanA vize Avela chuM, dhanane athaS banIne paDo sAMbhaLavAthI muDadAnuM rakSaNa meM svIkAryuM, rAtrie keTalAka vakhata huM apramAdI paNe rahyo. pachI to ziyALavAnA zabdo vigere ghora upasarga thayA, paNa tethI huM kSobha pAmyA nahi. eTalAmAM eka rAkSasI AvI. jaladI zvAsa letI hovAthI jeNInA mukhamAMthI agninA kaNIyA phelAI rahela che, ane jeNIe potAnA keze mekaLA mUkela che, agnizikhA sarakhI charIe karI jeNIne bhayaMkara jamaNo hAtha che, ane jeNIe ghera prajavaLatA ne phADelA che, AvI teNIne dekhIne meM nirNaya karyo, ke A marakI che. jeNI hAla ahIMyAM ghaNajanane saMhAra kare che, ema ciMtavIne sAhasa dhAraNa karI nirbhayapaNe teNIne DAbo hAtha pakaDavAne mATe meM mAro DAbo hAtha lAMbo karyo, ane mArA jamaNA hAthe karI charIne 14
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prahAra lagAvyA, te prahAra teNInA sAthaLamAM kAMika lAgyA, pazu khaLa karI mArA DAyeA hAtha maraDIne ekadama te nAsI chUTI, paraMtu teNInuM vaLI mArA hAthamAM rahI gayuM, te vAra pachI upadrava vinA ApanA prabhAve rAtrI me` pUrI karI. rAjAe A vAta sAMbhaLIne kautuka pAmI te kaDu tenA pAse mAMgyuM. mitrAnaMde arpaNa karyuM. te kaDAne jotAM peAtAnu nAma tenA upara dekhyuM; tethI A kaDu kevuM ? ema vicAratAM sAMbharI AvyuM ke-me' putrI ratnama jarIne pahelAM Apela hatuM, teja A. te| zuM teNInA hAthathI kAika rAkSasIe A lai lIdhela che? ke ratnama jarI pAte kusa'sagathI rAkSasI banela che ? ema tenevikalpa thayA. te huM jaine ratnamaMjarInuM svarupa jouM ema ciMtatA rAjA sabhAmAMthI UThayA, ane mitrAna'dane tyAM besADI ratnamaMjarInA mhelamAM gayA. dUra rahIne teNIne joI tA teNInA DALeA hAtha kaDA vinAnA dekhyA, ane jamaNA sAthaLamAM chidra upara pATo bAMdhele joyeA, ane vyagra cittavALI dekhI, tethI vicAryuM ke ahA ? kevA vicitra karma pariNAma ahA! A saMsAramAM nahi sabhavatuM paNa sA~bhave che? je A sakalaguNanuM nidhAna chatAM nagaraleAkane kSaya karavAvALI rAkSasI bhAvane pAmI ? ema citavatA parama khedane pAmI. manamAM bhaya pAmI, peAtAnA mhele gayA. ekAMtamAM mitrAnaMdane melAvIne peAtAnI putrIne vRttAMta kahyo. te sAMbhaLIne kRtrima vismaya pAmI, mitrAnaMde kahyuM, ke ahe| dArUNa vidhinA pariNAma che, ke je ApanI putrI paNa AvI manI che. jethI caMdramAMthI aMgArAnI vRSTi thavA jevuM banyuM, ane amRta niSa banI jAya tevuM thayuM. rAjAe kahyuM ke vidhinA vaze Ama banela che. paNa kAI upAya che?
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 211 ke-jenAthI mArA maMDalamAMthI A rAkSasIne bahAra kahADuM. mitrAnaMde kahyuM ke upAya che rAjAe kahyuM ke-ke? sAheba! maMtrarUpa che. tA te purajananI rakSA kara. je tArA maMtrane upAya lAgu paDatuM hoya, te Ane tuM maMDalamAMthI kADha. mitrAnaMde kahyuM, ke-saprabhAvI mAre maMtra che. paraMtu huM jouM ke maMtranA viSayamAM A Ave che ke nahi? rAjAe kahyuM ke tuM joI le. teNInA mahele te gaye, ane teNInI pAse beTho. tethI A keNuM che? ema ciMtavavA lAgI. mitrAnaMde vezyAne mokalI tyAMthI AraMbhIne rAjAe tamAre dezanikAla karavA Icche che, tyAMsudhI badhe vRttAMta kahyo. ane jaNAvyuM ke-he suMdari! tane laI javAne kAraNe A badho prapaMca meM karela che, te je tuM karUNa na kara, ane mArI AzA saphaLa kara, ane A vAta prakAza na karIza. tArA svarUpe banAvela putaLInA darzanathI mohamUDha banyo chuM, tethI mArI snehapArthanAne tuM svIkAra, ane mane anumati Apa, jethI A bahAne dezAMtara tane laI jauM. ane je mArI prArthanAnI sarva prakAre upekSA tAre karavI hoya te rAjAnI pAse tAre caDe cheTe apavAda keIpaNa upAye dUra karUM, ane mArA sthAnamAM cAlyo jAuM. ane tArI virahAnithI baLela A dehane keI tIrtha sthAnamAM jaI vinAsa karuM, mATe nirAzaMka banI kalayANubhAgiNI ! tArI IcchAne pragaTa kara. teNIe paNa A prakAranuM tenuM vacana sAMbhaLIne aho! mArA upara ke Ane anurAga che ? ahe! kevI suMdara vacana racanA che? aho! ke sarasabuddhine prakaSa che? tethI AnI sAthe huM jAuM, A suMdara purUSa che, ane mahAkulamAM janmelAne saneha prArthanAmAM bhaMga kare te vyAjabI nathI,
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 ane je nahi jAuM te AnA prANanA vinAzanuM kAraNa banIne mahApApa baMdhane huM pAmIza. ema ciMtavIne ratnamaMjarIe kahyuM ke- mahAsatva! bahu kahevAe zuM? tamArI prArthanA purI karavI teja mAruM Icchita che. tethI je ucita hoya te karo. te paNa AvI vANI sAMbhaLIne harSavALa banI rAjA pAse gaye. rAjAe pUchyuM ke-tArA maMtraviSayamAM Ave che ke nahi? teNe kahyuM ke Ave che, je ema che te tuM jaladI maMDalamAMthI bahAra laI jA, ane mArA upara anugraha ka2. teNe kIdhuM ke-he deva ! zIghragativALuM vAhana Ape, jethI karI trieja dezAMtaramAM pahoMcADI dauM, nahitara te dezanI aMdara je arUNedaya thaI jAya te sUryanA kiraNathI teNanI daSTituM viSa vadhI jAya, ane kodhavALI banI moTA anarthane karI nAkhaze. rAjAe paNa bhayathI kaMpIne pavanavegI azvaratna tene seM. tethI sUrya asta thaye aMdhakAramAM dizAvalayamAM sakalIkaraNa karIne zikhA baMdha karyo, ane asatyamaMtra uccArate sarasava java Adi sAta dhAnya karI tADana karate, beTA huMkArA mukatI ranamaMjarIne pakaDI. bhavanathI bahAra kahADato bhayabhIta banela rAjA dekhatAM chatAM ghoDI upara besADIne nagarInI bahAra nIka. DI bhUmi oLaMgI eTale ratnamaMjarIe kahyuM, ke tame ghoDI upara bese. tenA uttaramAM jaNAvyuM, ke huM pagapALeja cAlIza. ema kahI ghaNuM bhUmi ulaMgI. jyAre ratnamaMjarIe vAraMvAra tene besavAnuM kahyuM, to paNa te besatA nathI. tyAre ghaDI ubhI rAkhI. mitrAnaMde kahyuM ke-he suMdarI ! tAre kheda na kara. huM tane paramArtha jaNAvuM chuM. guNaratnAkara prANavallabha mArA mitra amaradatta mATe meM tane upADI che.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 213 ema kahI tamAma vRttAMta teNane kazo. tethI mitrabhAryA sAthe eka gheDI upara sAthe besavuM te viruddha che, mATe huM page cAlI rahyo chuM. ratnamaMjarIe te vAta sAMbhaLI kahyuM, ke aha AnI kevI daDha mitraprIti che, ane tenI sAthe nIti paNa keTalI hAlI che? ema ciMtavatI mAtra amaradatta nAma sAMbhaLIne parama pramAdane pAmIne cAlatAM cAlatAM anAme pATalIputranI sImamAM teo pahocyAM. A bAju amaradattaka mitrAnaMdanA gayA pachI, aho mAruM vinA vicAryuM kArya che, mAro arthamAM anurAga nathI. mArI keTalI mahamUDhatA? ane adhanyatA che ke meM phokaTa mArA mitrane mahAkalezamAM nAkhyo, tethI mArA jIvatarane dhikkAra ho. ema ciMtavate ane koIpaNa prakAre zarIranI sthitine TakAvo ane zeThIAe madhura vacanee samajAvAte tyAMja zayana bhajana karate, mitranI prArthanAnA baLe karI koIpaNa prakAre eka mAsa rahyo. have chevaTe chellA divase vicAre che ke-Aje kALamaryAdA pUrNa thaI paraMtu haju mAre mitra AvyuM nahi. are te mitra kevI ApadAne pAmyo haze! nahitara kema na Ave? te mitranA nahi sAMbhaLavA lAyaka samAcAra sAMbhaLavA te pahelAM agnimAM pesIne zarIrane tyAga kare te vadhAre ucita che. ema ciMtavIne zeThIyAne kahyuM, ke-he zeTha! mitre kahela kALa pUrNa thaye, tethI meM tamane je parizrama Aye tenI kSamA kare, ane pitAnuM kArya karatAM mane A tIrthamAM ja anidAha Ape. Ama kahetAM netramAM AMsu lAvI be hAtha joDayA. te sAMbhaLI mahAke karI vyagra manavALo zeThIo paNa rovA lAgyA. tethI nagaranAM leka ekaThAM thaI gayAM, ane temane
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 rAvAnuM kAraNa pUchavA lAgyAM. zeThIAe kAraNa tene kahyuM, nagarajanAe zeThIAne chAnA rAkhyA ane amaradattane kahyuM kehe kumAra ! tame sAMja sudhI vATa jue. tethI amaradatte kahyu` ke citA khanAvI taiyAra rAkhA, agni sAMje Apajo. tethI citA racI, ane saleka dizAone jotA rahyA. A avasare dUrathI eka gheADI AvatI dIThI, te para eka yuvatI beThI che. ane eka purUSa page cAlatA Ave che. Ama leAkeA vAtA karI rahyA che, teTalAmAM gheADI AvI paDaUMcI. ratnamaMjarIne dekhI, tethI thru A strIne putaLInA phoTA sarIkhI prajApatie banAvI, ke-A strInI AkRti uparathI kArIgare putaLI anAvI ? ema citavIne leAkAe kahyuM, ke huM kumAra! tArA cittane cAravAvALI A kuMvarI AvI, tA tuM have Ane jo, ane pattharanI putanAne cheDI de. ema kahetAM leAkeAe ratnamaMjarIne batAvI, teNe paNa joI ane mitrAnaMdane paNa dekhyA. harSAvezathI zarIranAM rUvADAM UbhAM thayAM, ane vAravAra mitrane bheTayeA. zeThIe paNa AnaMdane pAmyA, ane mitranI kSema kuzalatAthI paramaANu dane amaradatta pAmyA, ane A kumAranI deha saMpadA nirUpama che ane lAvaNya apUrva che, ema dekhI kahI na zakAya tevA sukhane ratnamaMjarI pAmI. ahA A kanyAnu kevuM suMdara svarUpa che? ahA kumArane rAga thayeA tepaNu vyAjakhI che? ahA mitra paNa sAcA ja mitrAnada che ? ema vArtAlApa karatAM leAkeA bahu AnaMdane pAmyAM. A avasare bhavitavyatAnA ceAge rAjA putrae maraNu pAmyA. paMcadinyA zaNagAryA, te bhamatAM bhamatAM te pradezamAM AvI paheAMcyAM. cAmA vi MjhAvA lAgyA, mastaka
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara chatra dharANuM, ama khAre karyo. ane hAthIe. sugaMdhita pANIthI bharela kalaze karI abhiSeka karyo, ane baMdha bhAgamAM cUMDhavatI amaradattane besADa. te vAra pachI vAjiMtro vAgavA lAgyAM, bhATacAraNe birUdAvalI bolavA lAgyA, ane te rAjakumArane rAjamahelamAM laI javAmAM AvyuM, ane amaradatta mahArAjavI banyuM. mahAna echave karI ratnamaMjarIne paNa tene paTarANI banAvI. sarvane prada upaje, ane pitAne sthAne sarvarAjyane adhikAro zeThane banAvyo. mitrAnaMda paNa keTalAka kALa tyAM rahIne teNe pitAnA mitrane kahyuM, ke he mahArAja ! maDadAnA zrApathI rakSaNa karavA mATe atyaMta dura dezamAM huM muM, tethI tamAre manamAM kheda na kare; ema mitrAnaMde tene kahyuM. maraNa bhayathI bIIne A jAya che, mATe tene zuM karavA niSedha karuM? ema vicArone rAjAe sahAya karanAra bahAdura manuSya tene sAthe ApyA, tenI sAthe mitrAnaMda dezAMtara gaye. rAjA paNa tenA virahathI zekavALa banyuM. have rAjAe umadA viSaya sukhane bhegavatAM bahu kAla pasAra karyo. te avasaramAM ratnamaMjarIne kamalagupta nAmane putra thaye. eka divasa bahu ziSyae cuta caturdAnI munacaMdrasurIzvarane udyAnamAM gayela rAjAe dIThA. teNe sUrIzvarane vinayapUrvaka vaMdana karyuM, sUrIzvare dharmalAbha Ape. rAjA temanA pAse beThe. AcArya bhagavaMte dharmadezanA ApavI zarU karI. he rAjana! duHkharU5 asAra A saMsAra che. temAM manuSyapaNuM pAmavuM te ati durlabha che. lImI hAthInA kAna peThe capaLa che, ane jIvatara kuzavAsanA agrabhAga upara rahela jalabiMdu peThe anitya che. IMdrajAla ane suvarNakaTI
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka sarIkhuM yauvana che, ghaNuArAgAnu sthAna zarIra che, jheravALA dudhapAka sarIkhA kharAkha atavALA viSaye che, umAge janArA duSTo sarIkhI iMdriye cAra samAna che, sakala sukha vRkSane dAvAnala samAna kasAyeA che, ane saMcAge vicAgavALA che, thADu' paNu kharAba AcaraNu mahAna anarthanuM kAraNu che. zubha azubha karmonA prabhAva surAsura sahita devendrothI paNa rAkI zakAtA nathI. dhamane cheDI A saMsAramAM kAi zaraNabhUta nathI, ane mAkSane varajI kAipaNa ThekANe sukha nathI. AvAM ati AdhakAraka vacana sAMbhaLI rAjAe pUchyu -hai bhagavaMta ! mArA mitra mitrAnaMda hAla kayAM che ? ane kai avasthAne anusavI rahela che? ane tene maDadAe zuM kahyuM, tenu teNe zuM karyu ! A sAMbhaLI bhagavate uttara ApyA ke-he mahArAjana! te vRtAMta tuM sAMbhaLa- paribhramaNa karatA tArA mitra dezAvaramAM gayA. tyAM mahAaraNyane viSe cArAnI dhADa paDI, tethI ulaTI dizA taraph nAThA. ekale bhramatA bhamatA parizramane pAmyA, bhukhetarase pIDANeA, ane dhIme dhIme eka sarAvara hatuM tyAM pahoMcyA, temAM snAna karI pALa upara rahela eka vaDalAnI chAyAmAM sUI gayA. nidrA AvI gai. tene vRkSana kAtaramAMthI nIkaLela saspe DaMkha mAryo; tenuM ugra viSa hAvAthI ekadama jhera tenA zarIramAM pasarI gayuM'. A samaye bhavitavyatAnA cage eka tApasa tyAM AvI caDayA, teNe maDhaDA sarIkhA paDelA tene joyA, AthI tapAsa karatAM tene samajANuM ke lITA sapanA tenA pAse paDela hAvAthI Ane sarpa karaDayA che. AthI karUNAvALA te tApase pANI maMtrIne tenA upara chAMTayuM. maMtranuM mahAprabhAvikapaNuM hAvAthI viSa utarI gayuM,
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 217 ane bagAsuM khAte te uryo. tenI pAse tApasane beThela dekhe, AthI mitrAnaMde bahumAna pUrvaka tene namaskAra karyo. tApase sarpa karaDayAnI tene vAta karI, tethI pharI paNa teNe namaskAra karyA, ane kIdhuM ke tame mArA upara meTo upakAra karyo che, je AvA maraNakathA mane cheDA ! A rIte yAcita vArtAlApa karIne tApasa pitAnA AzramamAM gayo. mitrAnaMda paNa ahe dArUNa vidhinuM pariNAma dezAMtaramAM bhamavAthI paNa oLaMdhI zakAtuM nathI. kemake-maraNathI bhaya pAmIne nAThela chatAM maraNa kaSTa manuSyarahita A vanamAM paNa mane AvI paDayuM? paNa paramabhAgye A RSIe anAthamAM vAtsalya karIne TALyuM. have te mitranA virahathI tapI gayelA manane zAMta pADuM ema ciMtavIne pATalIputra nagaranI sanmukha javA lAgyA. vacamAM tene bhIlAe pakaDa, ane eka sArthavAhane vecAte Ave te paNa mahAna sAthe sAthe svadeza Avate ujaje nagarI pahoMce. sAthevAtuM bahAra paDAva nAMkhe. mitrAnaMde rAtane samaya meLavIne tyAMthI nAThe. bhayabhIta banI nagarImAM khALAdvArathI khALamAM peThe. dareka dIvase nagarImAM ceranA upadrave karI ke pAyamAna thaela keTavALe tene dekhe. A cera che, ema jANI re bharAIne kaTavALe tene pakaDayo, ane bAMdhyuM. aho vidhino dArUNa pariNAma che, purUSAthI na paNa rekI zakAya tevo che, buddhie paNa khALI na zakAze, ane zastro paNa AmAM kAma na AvyAM, maMtre paNa upayoga na banyA, baMdhuonuM zaraNa paNa maLyuM nahi, drae karI ane dezATane karI rakSaNa na karI zakAyuM, samudra ulaMghana ane rasAtalamAM praveza ane surAsuranI sahAya paNa kAma na AvI. A
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAre vicAra karanAra mitrAnaMdane pUrvabhavane dveSI bA je vyaMtara banyuM hatuM tenAthI adhiSThita maDadAe kahela vaDalA upara laTakAvyuM, tenA mukhamAM ramatA vAlIyAnA putranI mei pesI gaI. A vRttAMta sAMbhaLIne rAjAne mahAna zeka , ane netramAMthI mahAna AMsuo mUkatA he vamitra ! prANavallabha! mitra upara premALa ! dAkSiNyatAne samudra! sajajanasvabhAvI paropakAramAM Azakata! mahAna udyama karavAthI paNa devanA pariNAmane bhoga banyo paraMtu chUTo nahi? ema bela amaradatta rajA rovA lAgyA. munivare samajAvI tene chAne rAkhe. amaradane pUchayuM ke-he bhagavaMta! hamaNAM te kayAM utpanna thaye haze? munivare uttara Ape ke-ratnamaMjarInA peTamAM kamalagupta nAmane tAre putra thayela che. A pramANe sAMbhaLIne bahu ja harSane pAmI, rAjAe kahyuM ke-he bhagavata! tene A kyA karmane pariNAma bhegavavo paDe ? ane amAre je paraspara snehane anubaMdha hato, tenuM kAraNa zuM? munivare uttara Ape ke, he amaradatta ! AthI anaMtarabhavamAM tu khemapAla bharavADa hatA, ane satyazrI tArI bhAryA hatI, ane caMDasena tAre priya mitra hatuM. tamoe udyAnamAM eka sAdhu dekhyA. ane parama bhaktie vAMdyA. sAdhue dharmalAbha rUpa AziSa uccArIne dharmadezanA ApI. anurAga thavAthI tamee teozrI pAsethI madya mAMsa paMcubarI ane rAtribhejana nahi karavAno niyama lIdhe, ane te niyama niraticArapaNe tame pALe. AyuSya pUrU thaye, tuM makaradhvaja rAjAne putra thaye, ema kahI pUrva ne badhe vRttAMta tene kahyo ane vadhumAM kahyuM ke mAthAmAM dhoLA vALa
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ ha dekhavAthI vairAgya pAmI makaraja rAjA tathA rANI tApasa AzramamAM jaI tApasa thayA; vigere banelAM kAraNe saMbha LAvyAM. tArI bhAryAM satyazrI paNa rAjaputrI ratnamaMjarI thai, ane caDasena mitrAnaMda thayeA, tAre mANasAne maLavuM nahi, ema nAkara upara Akroza karavAthI madhunA viyeAga karAvanAra rUpa ka premapALa bhavamAM te mAMdhela che, ane satyazrIe vahune kALIe gaLe rahyo che, tA hai rAkSasI ! tu kema nAnA kALIyAA letI nathI ? ema kaTAkSa karavAthI rAkSasI AreApanuM karma AMdhyuM, ane caDasene paNa kSetra thakI eka bhikSuke cALAnI zIMgA grahaNa karyo chate AcArane udhe mAthe laTakAvo, ema kahevAthI udhe mAthe laTakavAnu phaLa ApanAra karma mAMdhyuM. A prakAre municaMdrasUrIzvara kahI rahyA che, teTalAmAM seAmavasu viMka AvyeA. namaskAra karI kahevA lAgyA, ke he bhagavaMtAM mArI dIkarI yazeAti yuvAvasthAmAM che, chatAM ekadama asvastha banI gaI charIe jANe teNInu peTa kapAtuM hAya ? ane hRdayamAM jANe phUla AvatI hAya ? ane netrA tuTI rahyA hAya ? evA anyA che, mAthuM sakhata dukhyA kare che, gaLuM pakaDAela che, mAtu sUkAya che, dADa jvara pIDI rahyo che, vANI nIkaLI zakatI nathI, hATha ka Mpe che, ane darAja deha duHkhanI bane che, tethI esaDA karAvyA, rakSA peATalIo baMdhAvI, mUlikA mAMdhI, utAraNa karAvyA, sarasavAnuM tADana karyuM, gugaladhUpa karyAM, sAta anAjoe tADana karyu, DhavAnI mAnatA rAkhI, AvI rIte bahu upAyo karyA, teA paNa teNIne taphAvata na paDaye tenuM zuM kAraNa? te kRpA karI mane jaNAve.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 bhagavaMte kahyuM, ke pitAnA karelA karmanuM A phaLa pAmI che. A putrI ahIMthI trIjA bhavamAM bhUtamAla nagaramAM bhUtadeva vANiyAnI bhAryA karUmatI nAme hatI. eka divase bilADIe dUdha pIdhe chad, DAkaNe tane khAI gaI hatI ke-bilADIne teM jeI nahi? A pramANe vahune teNIe Akroza karyo. AvA kharAba vacanathI vahune bhaya thayA, te kSaNanuM azubhapaNuM hovAthI te ja kSaNe chANa bahAra kADhavA rAkhelI kSudra caMDAlaNe teNIne chaLI, tethI mastaka vigeremAM teNIne vedanA thaI AvI. kema A prakAre vinA kAraNe AnuM zarIra bagaDayuM ema baMdhujana gabharANe vaidyone bolAvyA, maMtravAdIone paNa teDAvyA, tenI aMdara eka narendra jozirAja Avya, teNe jANuM lIdhuM keA cinhAe karI DAkaNa vaLagI che, tethI mahAyaMtra karI teNIne bAMdhe, yAvata sAyaMkAle ja mekaLA kezavALI, vedanAe gabharAyela, are baLuM chuM! ema bolatI, te caMDAlaNa tyAM AvI pahoMcI. te zIrAje pUchayuM, ke tuM koNa che? zA mATe te Ane pakaDI che? teNIe kahyuM ke huM mAtaMgI chuM. sAsunA zrApathI bhaya pAmela Ane meM chalAvI che, paNa hamaNuM mUkI dIdhI che, tethI mane cheDI dyo, anukaMpAe jAzIrAje utAra karAvI teNIne choDI dIdhI. have AvI kAlajIbha tuM na calava, ema lekee kurumatine Thapake Ape, tethI teNIne khoTuM lAgyuM, ke-are nimitta vinA mArA mAthe lokoe apavAda mU? tethI vairAgya pAmI sAdhvI banI gaI. sAdhupaNuM pALIne, te karma AlocyA vinA AukhAne kSaya thaye maraNa pAmIne devalokamAM
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ rA gaI, ane tyAMthI AvIne, he zeTha! tArI putrI thaI che. pUrva janmanA durvacanathI bAMdhela karmazeSa rahevAthI jegIoe teNIne chaLI che, tethI AvA prakAranI banI che. A kathA sAMbhaLIne samavasu tene turata tyAM lAvyuM, ane AcArya bhagavaMtanA caraNa dhovAnuM jaLa teNune pAyuM, ane te jaLa chAMTayuM, tethI jegINIo nAsI gaI, ane zarIre sArI thaI gaI. pitAe teNIne pUrvabhavane vRttAMta kahyo, tethI tene jAtismaraNa jJAna thayuM. ahe ! ATalA mAtra vacanethI tene dArUNa vipAka thayo? ema saMvega pAmI ane pitAnA durvacanathI niMdA garahaNa karI zrAvikA thaI, ane mastakano ghAta thaI jAya ke sarvasvane nAza thaI jAya te paNa mAre keIne Akroza kare nahi; e abhigraha sAdhubhagavaMta pAse grahaNa karyo, ane durvacananuM prAyazcita lIdhuM, bhagavAnane vAMdI teNu ghare gaI. amaradatta rAjAe paNa pUrvabhavanuM smaraNa karI, aho ! bhayaMkara durvacanane ke vipAka thAya che? ema ciMtavato saMvega pAmI, zrAvaka dharma svIkAryo, ane potAnA sthAne gaye. ratnamaMjarI ane putrakamalaguptane sUrIzvare kahelo pUrvabhavane vRttAMta sAMbhaLI, te bane paNa pUrvabhava saMbhArIne saMvigna banyA, ane zrAvakadhama lIdho. kAlAMtare amaradatta atizaya vairAgya pAmIne putrane rAjya seMpI, bhagavaMta pAse dikSita banya. sAdhupaNuM pALI ane ghora tapasyA karI, vidhipUrvaka kAladharma pAmIne sarvArthasiddha vimAnamAM utpanna thayo. tethI he devANuM priya tilakasuMdarI! DApaNu durvacanane dArUNa vipAka ke thAya che. !
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 A prakAre sAMbhaLIne kamalasena rAjA ratnamALA rANa ratnacUDa ane tilakasuMdarI vigere bhAryAe vairAgyane pAmyA, ane sArA vratavALA parama zrAvaka banyA. harSavALA banI suraprabhamunIzvarane vAMdIne khuza thatA rathanepuracakavAla nagara gayA. tyAM jaI ghaNuM lokane dharmamArgamAM jeDayA, ane tyArathI mAMDIne sarva ThekANe aneka thAMbhAnI racanAvALA sarvajananA manane haraNa karanArA uMcA caDhyA karAvyA, temAM maNiratna ane sonAmaya udAra rUpavALI jinapratimAonI pratiSThA karAvI, jirNazIrNa thaI gayelA junA caityane jIrNoddhAra karAvyo, ane tyAnA dAbaDAmAM aparimita dhana nAMkhyuM, ane paTapaDeho mRdaMga-kahilA-kaMsAla-bhaMbhA ane bhANa vigere vAjiMtro ne arpaNa kya, ane aneka citranI racanAvALA moTA devadUSya vastro mUkyAM ane vastrathI banAvela caMdaravA cetyomAM bAMdhyA, ratnajaDita dAMDIvALA jANe zaradaRtunAM vAdaLAM hoya tevA chatro arpaNa karyA. kAmadhenunA dudhathI dhoyelA himanA kiraNa sarIkhA manahara cAmaro mUkayA, mahAnaTaNakArAe AkAza baherU thaI jAya tevI senAnI sAMkaLoe bAMdhelA mahAna ghaMTo mUkyA, manahara racanAvALI ghugharIo sahita suMdara dhupadhANA zreSTha roe karI kiMmatI kaLazo mUkayA, manahara rUpavALI devakumArI sarakhI putaLIonA hAthamAM sthApana karelI maNijaDita dIvIe mUkI, sonAnA banAvela bahuracanAvALA phAnasa mUkyA, ghaNA prakAranA pUtaLAoe sahita merU culikA samAna zikharavALA ratnajaDita suvarNanA sarvAga zreSTha ratha mUkyA, ane bIjI vastuo je cetyone upayogI
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 hoya te badhuM maityone arpaNa karyuM. tevAra pachI dareka dIvase miyASTione ANaMda utpanna karanAra hoya, tevuM badhibijanuM kAraNa je prazaMsA tenuM kAraNa bane tevI pUjAo caityabhavanamAM racAvI rahela che. tevAra pachI traNa pradakSiNA ApavA pUrvaka rUDI prakAre vizuddha bhramitalamAM traNa vakhata paMcAMga khamAsamaNuM ApI IriyAvahiyAe karI traNa mudrAe zuddha ane saMpadAe (visAmAsthAne) sahita, akhilita ane sthira suvizuddha akSaravALuM, artha ane bhAvanAe karI pradhAna ucitasvaravALuM ekAgra mane udAra stuti strotroe karI suMdara namutthaNuMe karI bhAvatIrthakarone, tathA kAryotsargadaMDakee tIrthakara paDimAone, ane legase kSetrakAla sAdharme karI najIkanA upagArI bhAvatirthakara RSabhadeva Adine, ane zutastava je puphakharavaradI sUtre karI maityavaMdananI vidhinA svarUpane prakAza karanAra zrutajJAnane, ane siddhastava je siddhANaM buddhANu vaDe karI caityavaMdanAnA kulabhUta siddha bhagavaMtene huM vAMdu evI bhAvanA yukata caityavaMdanane kare che, ane dararoja nATakavidhine kare che, ane parvatithiomAM sugaMdhijaLa vigere drae karI snAtramahecchava vidhipUrvaka kare che, ane kalyANaka divasomAM mahAdAne ane yathAzakti vihita tapasyA karI bahu AdarathI, jemAM zarIre zobhA karelI che tevI, ane mane hara caMdaravA, bali sAthIyA ane puSpagraha karI zreSTha, ane vidhi mujaba jinasnAtroe karI vizeSa pUjAoe yukta, gIta vAjIMtra ane nATakoe karI suMdara, chevaTe rathanuM paribhramaNa karI mahAna sujAtrA kare che, ane bhejanavastroe karI sAdhuvargane paDilAbhe che, ane
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 jinezvaranA bhakata evA zrAvaka vargane mahAna ThakurAivALA banAve che, ane guNavatAmAM kama kSayanI buddhie ane itaramAM anuka MpAnI buddhie satata dAna Ape che, kAika samaye siddhAMtanA sArane sAMbhaLe che, ane koika samaye anityAdi bhAvanAne bhAve che, ane kAika samaye ekAgra mana dhAraNa karI pAMcanamaskAranuM dhyAna dhare che, ane kAIka samaye sAmAyika Adi zikSAvratAne seve che, ane kara tathA daDe karI rahita parasainyanA upadrave rahita, pRthvIne nyAyapUrvaka pALe che, niraticAra aNuvratA tathA guNavratene pALe che, ane zrAvakajananI trIjI pazu ucita karaNI kare che, A rIte sa janapadanA leAkonA anurAgavALA ratnacUDa rAjA thayela che. kAika vakhata vINAne vagaDAvavAnI kaLAe rAjaleAkane Azcarya pamADe che, ane koika vakhata kAvyonuM banAvavuM ane praznottarIe karI pitA sAthe goSTI kare che, ane koika vakhata jIva ajIva padAni vicAre che, ane kAIka vakhata udAra ane vidvAnajanane AlhAda karanAra kAmabhAgAne anubhave che, ane kAika vakhata avasare Avela javalanaprabhudeve athavA dhUmaketudeve divyakAma lAgeA arpaNa karAya che, ane temanI sAthe viziSTa vArtAlApa karAya che. AvI rIte prajAnuM pAlaNu karatAM ane keAi vakhata zAzvata caityAnI yAtrA karatA ratnakrUDanA ghaNA kALa pasAra thayA. have eka divase kramalasena rAjA ratnacUDane rAjya soMpIne mahAvibhUtie sAdhupaNuM svIkAre che, ane bahu abhyAsa karI ane duSkara tapasyAe karI askhalita caritravALA te salekhanA tapane kare che. kAla dharma pAmI navamA traiveyakamAM upaje che, tyAMthI
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 cyavIne meAkSamAM jaze, ratnacUDa rAjA paNa jinendra dharmamAM ghaNA leAkAne pratiSedha pamADe che, ane atyaMta zAsananI prabhAvanA kare che, gADha bhAga phaLavALu kama udayamAM heAvAthI ratnacUDa rAjA cAritra svIkAra karI zakela nathI, paNa uttamettama cAritra kriyA kare che ema bhAvanAyukta tenA AtmA vatI rahela che. A prakAre ghaNA kALa cAlI gayA. ratnacUDa rAjAne tilakasuMdarI pramukha rANIthI ratnazekhara vigere bahu zreSTha putra thayA. je peAtAnA kularUpI bhuvanane dhAraNa karavAmAM majabuta thAMbhalA samAna che. ratnuMcUDa rAjA upara dinapratidina sarva prajAnA rAga vadhatA che, ane askhalita zrAvaka dhama paLAI rahela che. chevaTe vidhipUrvaka kAladharma pAmIne ratnacUDa rAjA khAramA acyuta DhalAke iMdrapaNe upajyA, ane tilakasuMdarI pramukha tenI rANIe kAladharma pAmI bAramA devalAke te iMdranA sAmAnika devA thayA. teja kSaNamAM devatAI prabhAve ciMtAmaNi ratna adazya thaI gayuM. ratnacUDa iMdra lAMbA kALasudhI divyasukha begavI ane jinajanma vigere mahAtsavAthI zubha kama meLavIne tyAMthI cyavI mahAvidehamAM mahAna cakravarti rAjA thayA, ane tenI pUrva bhavanI bhAryA mahAkulamAM utpanna thai, ane cakrInI rANIo manI, ane vairAgya pAmIne sAdhupaNuM grahaNa karI* sUtra abhyAsa teee karyo, ane sAdhuguNa samUhanuM pAlana karI, sakala leAkAlAkane prakAza karanAra kevalajJAna pAmIne, janma jarA maraNu rAga ze!ka pramukha sadukhanA nAza karI, nirUpama zAzvata sukha svarUpa mAkSane pAmyA.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ tethI he zreNika mahArAjA ! tamee pUcheluM racUDa rAjAnuM caritra saMkSepathI kahyuM. ema kahI gautama svAmi gaNadharadeve dharmakathA samApta karI. zreNika mahArAjA paNa saMtuSTha cittavALA banyA, ane vicAravA lAgyA ke-ahe! theDI paNa jinapUjA vigere kAryane mahAna zubhAnubaMdha thAya che, ema AzcaryavALA thaI gautama bhagavaMtane vAMdI saparivAre nagaramAM gayA. ratnacUDAdika mahA sarvenuM A caritra sAMbhaLI bhavya prANIe jinapUjA vigeremAM bahu prayatna kare eja paramArtha che, mithyAtva mahine nAza karanAra, ane bhavasAgara taravAmAM paramavAhana samAna, ane kutsita siddhAMtane dUra karanAra, evuM zrI vIrajinavaranuM zAsana prazastinuM dhyAna jyavaMtu varte. kaha5velaDI paDe sakala jagatanA prANIone icchita phala ApavAvALI ane svargamekSanI prAptinuM sAdhana, evI jinadevanI pUjA jayavaMtI varte che. samagra sukhanI siddhine karanAra, ane duHkhane haraNa karanAra, prakaTa pAparUpI viSane dUra karanAra, jinazAsananA sArabhUta e navakAramaMtra sadA jayavaMta che. dhananA IcchanArAone dhana ApanAra, ane kAmArthine sarva IcchAo pUranAra, e jinezvara devoe kahela dAnAdikadharma jagatamAM jayavaMte varte che. sarasvatI devIne bhadra thAo! jeNInA prabhAvathI maMdamati purUSa paNa vidvAna purUSonI sabhAmAM paMDita samAna AcaraNa kare che. dukhe vahana karI zakAya tevA zIlAMgarathanA dhaMsarAne
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAraNa karanAra zrI devasUri thayA. je udyata vihAramAM rakta na hatA. te pachI temanA ga7mAM zrI gurUparaMparA nemicaMdrasUri thayA, je komudIcaMdra kartAnI namratA peThe manuSyanA manane AnaMda karanArA hatA. te vAra pachI pRthvIvalayamAM jeonI nirmalakIrti prasarelI che, ane nirmalacittavALA che, zramaNuguNonI durvahadhurA dhAraNa karavAmAM advitIya evA zrI udyotanasUra thayA, te vAra pachI jenI zAMta kAyA ane zAMta daSTi che, ane mUrtimAnadharma ja hoya tevA, ane jemanI caraNakamala raje mehano nAza karyo che ane sUrya peThe tapa teje karI zebhita evA yazodevasUri thayA. tyArapachI rUpekarI kAmadevane jItI lenAra ane jemanuM mana sakalaguNanuM sthAna che, sakalanane AnaMdakArI pradhumnasUri thayA. niviDa matie kaThina kAvyone jANanAra nyAyazAstranA prANabhUta ane jemaNe mada ane madanane dUra karela che, evA mAnadevasUri thayA. bahu kItivALA manahara dehavALA mahAbuddhizALI ane kuzaLa, jemanA darzana mAtrathI jinapravacanamAM jana joDAI jAya che tevA, zreSThazAstrArtha jemane prakaTa che, ane mukhamAM sarasvatI vasI hoya tevA rUDA vacanavALA samasta lekamAM prasiddha zrI devasUri thayA, temaja te garachamAM udyotanasUrinA zreSTha ziSya guNaratnanA bhaMDAra upAdhyAya aMbadeva thayA, temanA ziSya ane kaumudIcaMdramA maMDala sarIkhA zAMta kAyAvALA ane zAMta cittavALA zreSTha mativALA evA municaMdrasUrinA dharmabaMdhu alpabuddhivALA zrI devendra gaNue A kathA racI che. akSaranI racanAe saMkSipta banAvI che, vidvAnone AnaMda pamADanAra
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 anyakathAo vidyamAna chatAM A kathA vidvAnone hAsyanuM sthAna che. jema haMsanI gatie cAlate dhITho kAgaDe lekamAM nisaMzayapaNe hAsyanuM sthAna bane che, tema A kathA che, ema huM jANI rahyo chuM, paraMtu sajajanaratno hAsya ucita hoya tenuM hAsya kadApI karatA nathI, paNa guno epa caDhAvI mahAmUlyavAna banAve che. huM kAvyaracanAmAM vyasanI chuM, mATe baLAtkAre paNa AtmAnA maraNa mATe meM A kAvyono abhyAsa karela che, tethI mArA upara upakAra karanAra saMtapurUSe niNa evI A kathAne grahaNa kare, ane doSanA samUhane zodhe, kemake sajajana puruSo dAkSiNyaguNanA dariyA hoya che, DiDilavanivezamAM A kathAnI zarUAta karI hatI, ane caTTAvalI (caMdrAvatI) purImAM phAgaNa sudI 14 caumAsI dIne purI karI che, ane padyumnasUrinA dharmabhatrijA jazadeva gaNie A kathAnI pahelI prata lakhela che. saMvata 1221 jeTha sudI 8 zukravAre aNahilapura pATaNamAM vidyamAna mahArAjAdhirAja jainazAsana prabhAvaka paramazrAvaka zrI kumArapAla deva rAjya ane caMdrAvatImAM zrI kumArapAla devanI prasannatAnuM sthAna zrI dhArAvarSa narendra rA, zrI cakezvarasUri zrI paramAnaMdasUri mahArAjanA upadezathI zrI cahAdvipurI vAstavya zreSTha punA zrAvake caMdraAzAdhara-poIzuM-chAhiNa-rAju-pramukha parivAra sahita A jJAtAdharma kathAmAM aMgabhUta ratnacUDa kathAnuM pustaka lakhAvela che. zrI ratu. ratnacUDa cAraNa samAsa
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ LETT suMdara sastAM chatAM sArAM amArAM dhArmika prakAzano pustakanuM nAma chApela kiMmata 1 sAmAyika caityavaMdanAdisUtra bhAvArtha sAthe 0-300 2 devasi-rAI mULa bhAvArtha sAthe (bArDa paTI) peja 88 0-8-0 3 5 ca pratikramaNa mULa bhAvArtha sAthe - 1-8-0 4 paMca pratikramaNa sutra mULa (nAnI sAIjha) 1-8-0 5 sAmAyika caityavaMdanAdi sAthe (parIkSAnA kArya sAthe) 1-4-0 6 zrI devasi-rAI sAtha (parIkSAnA kArsa sAthe) 2--0= 7 saraLa vidhi yukta zrI devasi-rAI pratikramaNa sUtra 1-4-0 8 saraLa vidhi yukta zrI paMca pratikramaNa sUtra 2-4-0 9 prAcIna stavanAvalI (pAkuM puThuM). 1-4-0 10 mahAmAMgalika navamaraNa 0-12-0 11 sAdhu sAdhvInAM Avazyaka kyiAnAM sUtro 0-10-0 12 vidhi sahita vIra vijayajI kRta snAtra pUjA artha sAthe 0-600 13 vividha pUjAsaMgraha bhA. 1 thI 9 4 -8-0 14 ladhu devavaMdanamAlA, navapada ArAdhanavidhi, vIsa ( sthAnaka tapavidhi ane zrI siddhAcalajInAM 21 khamAsamaNa 1-815 navapada ArAdhana vidhi, vIza sthAnaka tapa vidhi ane zrI siddhAcalajInAM 21 khamAsa maNa 16 zrI ratnAkara pacIsI ne temanAthano zloko 17 karmagraMtha sAthe (1 thI 4 karmagrantha ) 18 hindi sAmAyika sUtra mULa 19 hindi do pratikramaNa sUtra muLa 20 hindi paMca pratikramaNa sUtra muLa A pustaka maLavAnuM ThekANuM :mAstara ratIlAla bAdaracaMda zAha che. dezIvADAnI paLa-amadAvAda, -- e -0 o 0 -3-0 4 -0 - 5 6 che