________________
૪૯
જ પ્રિય એવા તમારે મનમાં દુઃખ ધારણ કરવું નહિ. વિધિને આધીન પડેલા જીને આ સંસારમાં વ્યસન આવવા તે દુર્લભ નથી; કહ્યું છે કે પુરૂષે વિધિવશેકરી સુખ દુ:ખને પામે છે, માટે ધીર પુરૂષે આપદામાં કાયર બનતા નથી, અને સંપદામાં ગર્વિષ્ટ બનતા નથી.” આ પ્રમાણે સમજાવી તપાસ કરવા રજા આપી, તેથી નમસ્કાર કરી રત્નચૂડ સ્ત્રીને ખોળવા નિકળે. સાવચેતી પૂર્વક આશ્રમસ્થાને બિલ લતાઘરે પર્વતે ગુફાઓ દેવકુલે સરોવર નગર ગામે અને અન્ય સંભવતાસ્થાને, શેષરાત્રિથી માંડી દીવસભર જોયા, પણ કાંઈ પત્તો લાગે નહિ. આ અવસરે પત્નીના વિરોગથી દુઃખી રત્નસૂડને જોવા મિત્ર પેઠે અસમર્થ બનેલે સૂર્ય જગતને સુખકારી છતાં અસ્ત પામ્યા, અને સંધ્યા પણ કુમારને દુઃસહવિયેગ દુઃખ જાણીને પિતાના પતિના પછવાડે ઝપાટાબંધ ક્ષણવારમાં ચાલી ગઈ. તેથી રચૂડ પ્રિયાના દર્શનની આશા છેડી ગિરિશિખર ઉપર રહેલ લતાઘરમાં કેમળશચ્યા બનાવી ખેદે કરી અસમર્થ શરીરવાળે બેસીને વિચાર કરવા લાગ્યો, અરે ક્યાં પ્રિયા હશે? શું ખેચર કે ભૂમિચર મનુષ્ય સાનુરાગી બની તેણના દઢ શીયલ પણ નહિ જાણનારે ઉપાડી છે? અથવા પૂર્વને વૈરી કોઈ દેવ દુઃખ પમાડવા ઉપાડી ગયે? જે બન્યું હોય તે ખરું, પણ નહિ દેખેલાને અને નહિ જાણેલાને મહાબલ પરાકમવાળા પુરૂષે શું કરાય? પરંતુ ઉપાડનાર ખરાબ પુરૂષાતનવાળે તો ખરે, કારણ કે—મારી ગેરહાજરીમાં અનાથ બીકણ અને એકલીને ઉપાડી ગયે, આ પ્રકારે વિકલ્પ કરતાં કુમારની
વરૂપે
પુરાતન
૨ ગેરહાજરી
