________________
૨૦૧ ગમનને બંને જણે નિશ્ચય કરીને માંહોમાંહે એકબીજાના ઘરમાં વસવાટ કરવા લાગ્યા, અને માતાપીતાને છળીને રાત્રિએ ઘર થકી બહાર નીકળી ગયા. નિરંતર પ્રયાણ કરતાં ભેજનસ્થાનમાં વાસ અને વાસના સ્થાનકમાં ભેજન નહિ કરતાં પાટલીપુત્ર નગર પહોંચ્યા. ત્યાં બહાર સેપારી પુનાગ નાગનારંગી જાંબુડી લીબુ બી જેરી આંબા કેળ નાલીયેરીના વૃક્ષોએ રોભિત અને જુઈ શતપત્રિકા કુંદકણીયાર કણવીર પાડલા પુપના જેમાં રોપાઓ છે તેવા બગીચાવાળું અને મધુર પાણીથી ભરેલ વાવડીથી સહિત ઉંચુ અને મનહર કારીગરીવાળું એક દેવભુવન જોયું. ત્યાં જઈ પગની શુદ્ધિ વિગેરે કરીને વિસામા નિમિત્તે તે મિત્ર દેરાસરમાં પેઠા, અને તે મંદિરને ચારે બાજુએ જોયું. જેને શ્રેષ્ઠ પુતળીઓ શોભિત કરોડનો ભાગ છે, અરે ઘણા પ્રકારના જીના પુતળાએ શોભિત લાકડાની શાખા ઉત્તરંગ અને દહલીને ભાગ છે. તેમાં ડાબી બાજુ રતી પેઠે રૂપવાળી પ્રસન્નતાની રચનાઓ મનહર પુતળી એક થંભામાં છે. તેણીને દેખી અમરદત્ત ચિંતળ્યું કે અહો ! આ પુતળીને કે સુંદર કેશકલાપ છે? અ નેત્રની વિસ્વરતા અપૂર્વ છે? અહિ મુખ સંપૂર્ણ ચંદ્રમા સરીખું છે? અહો કેવી સ્તનકલશની શ્રેષ્ઠતા છે? અહો ગંભીર નાભિએ સુંદર કટીબિંબ છે? આ પ્રકારે તે પુતળીન જેત, બીજે દ્રષ્ટિને નહિ ઠેરવત મેલ પરવશ શૂન્ય અમરદત્ત બન્યું. મિત્રાનંદે કહ્યું કે હે મિત્ર! શિલાપટ્ટ ઉપર ચાલે વિસામો કરીએ. તેણે કહ્યું કે–આ સર્વથા રમણીય પુતળીને ક્ષણવાર જોઈયે. મિત્રાનંદે કહ્યું કે – મિત્ર! પરમાર્થ તેને કહેવાય છે કે–લાંબા સમય સુધી આ