Book Title: Prakaran Bhashya Sar
Author(s): Akalankvijay, Chidanandsuri
Publisher: Mahendrabhai J Shah
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022330/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddha kare i vaimAnikadevaloka ) - 2, 2e 1 , cchika (manuSyaloka ucA-nIcA 1800 yAjana) zakaze. Wrest vAlupra jhahI IN alAke (7 nArakI ) you Au you zrI prakaraNa bhASyasAra Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASSIST 451 45146145146145146145146145146144145146145146145 H zrI paramAtmane nama: zrI gurave nama: zrI akalaMka granthamALA pu5-16 zrI prakaraNa. bhAcusAra, : saMgrahakAra : tapasvI zrI akalaka vi. mahArAja : saMklanakAra saMpAdaka : pU. A. cidAnaMdasUri mahArAja : prakAzaka : zrI mahendrabhAI je. zAha 51/para, mahAvIra sosAyaTI, 103, jhaverI saDaka, navasArI. LA49195745414514614414515515519545196195196195195554555555 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1 nakala 1000 ] [ prathama AvRtti kiMmata rU. 10=00 ----: prAptisthAna :1 zrI maphatalAla mohanalAla zAha vIranagara sesAyaTI aM. naM. 9/1-bI, esa. TI. kolenI sAme, mahesANA. 2 zrI mahendra je. zAha 51/para, mahAvIra sosAyaTI, 1le mALe, 101 jhaverI saDakanavasArI. 3 kIrti prakAzana C/o. jhaverI sTArsa , , pIyumeM subhASa coka, surata. 4 zrI somacaMda DI. zAha jIvana nivAsa sAme, pAlItANA 5 zrI sumatilAla jamanAdAsa 227 adAsAnI khaDakI, patAsALa amadAvAda. 6 zrI harakhacaMda saradAramalajI zAha 384 je, kAlabAdevI roDa, dAbelakaravADI, kaustubha bilDIMga, 3je mALe, muMbaI-2 Te. naM. ra9823 7 zrI campAlAla mukanAjInI ku. tilaka roDa, naMdarabAra-425 412. 8 zrI kAMtilAla ena. zAha 129, goviMdappA nAyaka sTrITa, madrAsa-1. 9 punA sepa phekaTarI 120, bhavAnI peTha, punA-ra. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyag jJAna samyag jJAna e sarva sukhanuM kAraNa che. jenAthI bhavAMtara sudhare che. ethI dareke jJAnane uttejana ApavuM joie. AtmAmAM rahela anaMta gupta zaktio jJAnathI pragaTa thAya che. ane AtmAnI sAcI pIchANa thAya che, aMte AtmA paramAtmA banI zake che. alaMkArathI jema zarIra zobhe che. tema jJAnathI jIvananuM ghaDatara tathA kiMmata thAya che, makAnanA pAyA jeTalA UMDA ane majabUta teTaluM ja makAna dIkALa TakI zake, tema samyaga jJAnathI AtmA pApathI bacI zAzvata evI muktine meLavI amara bane che. jJAna e gupta dhana che, te ApavAthI vadhe che koi corI zakatuM nathI du:khamAM paNa hiMmata ane samAdhi Ape che. peAtAnA saMtAnane dhanane vAse| Apaze| paNa enA nasIbamAM haze te ja e dhana raheze. jyAre jJAnane vArasA Apaze teA dhanika karatAM paNa vadhu zAMti-samAdhi prApta karI sadgata prApta karI zakaze. jema jJAna Ave tema- namratA AvavI joIe. vinaya-viveka, namratA sadAcAra Ave te e jJAna pacyuM gaNAya. A granthamAM je tAttvika viSaya ApyA che te abhyAsa karanAra tathA abhyAsa nahi karanArane paNa saraLatAthI samajAya tevI kALajI rAkhI che, sau koI vAMcana-manana ciMtanadvArA svAdhyAya rUpI amRtaneA svAda cAkhe e mukhya dhyeya rAkhavAmAM AvyuM che. sujJeSuki bahunA ? -prakAzaka Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oneDeNnENDENDODconnexao ja kIrti prakAzana kara bharatezvara bAhubalI sacitra bhA-1-2-3 45=00 bharatezvara bAhubalI pratAkAre 15=00 caMda rAjAne rAsa pratAkAre 31=00 pradyumana caritra 16=00 kumArapALa caritra (sacitra) bhaktAmara sUtra tathA camatkArI kathAo 4=30 uparAMta kIrti prakAzananAM navA chapAtAM tathA agAunA sTekanAM badhA pustake rUA. 10) mAM maLaze. arencvenemeneancorene ! prAptisthAna : 1. zrI mahendrabhAI je. zAha pa1-para, mahAvIra sesAyaTI, navasArI. 2zrI caMpAlAla mukanAjInI ke. tilaka roDa, naMdarabAra. 3. zrI dIpaka ratIlAla javerI 10/1270, gopIpurA hAthIvAlA derAsara sAme, surata, . jhaverI sTersa gopIpurA subhASa coka, surata. pennendencnenenerererererere www.wlpa Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya nANaM payAsagaM, sohago tavo, saMjamo a guttikaro / tihaMpi samAyoge, mokkho jinasAsaNe bhaNio // -ii Avazyaka sUtra jIvane karmanuM baMdhana che e jJAna oLakhAve che, pUrvanA karmane dUra karavA mATe ta5 zodhaka che. navA karmarUpI kacarAne aMjAma aTakAve che. Ama jJAna-tapasaMjama e traNeyane suga thAya tyAre jaina zAsanamAM AtmAne mokSa thAya ema kahevAmAM AvyuM che. A granthamAM jIvavicAra, navatatva, daMDaka, saMgrahaNuM tathA 3 bhASya ema 7 granthanuM mULa tathA saraLa rIte samajAya tevuM upagI saraLa vivecana ApyuM che. je pramANika ane AtmakalyANa mATe bahu upayogI che. jIvavicArathI chavanI oLakhANa thatAM jIvadayA-ahiMsA pALA zakAya che. navatatvamAM AkhA vizvanuM tattvajJAna Ave che. daMDakamAM kayA chamAM kayA guNa tathA kaI kaI zakti che. tenuM paddhatisaranuM padArtha vijJAna che. tathA peja 130 mAM zAzvatA padArtho batAvyA che. A traNa prakaraNanAM jJAnathI punarjanma, AtmAnuM astitva ane mekSa jevA zAzvata padArthonI pratIti thAya che. jIva svasva karmAnusAra judA judA svarUpe kayA kayA kSetromAM utpanna thatuM haze? enA samAdhAnamAM kAleka akhila vizvanA jJAnanI jarUra che. ApaNe je sthAne chIe te tioleka (manuSyaleka) che. nIce adholeka (pAtAla)mAM 7 rAjakamAM 7 nArake che. upara siddhazilA sudhI 7 rAjaloka udghaleka (svarga) che. madhyamAM tirjIkamAM chellA svayaMbhUramaNa samudra sudhI 1 rAjalokamAM asaMkhyAtA dvipa-samudro che. temAM madhya biMdumAM rahela jabudvipanuM svarUpa cothA prakaraNa saMgrahaNImAM saMkSepathI batAvyuM che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjanA vijJAnanI zodhe adhUrI che. teonA nakkI karelA siddhAMto pAchaLathI badalAtA rahyA che. Aje je vijJAnanI zodha mATe karaDe rUpiyA kharcAya che, te ja vAta jaina dharmanA siddhAMtamAM anaMtakALathI eka ja padamAM batAvI dIdhI hoya che. eTale ke temAM saMgrahita che. A pustakamAM jaMbudvipa, aDhIdvipa, cauda rAjaloka, pANInA eka TIpAmAM 36450 hAlatA cAlatA che, tathA eka IMcanA daza lAkhanA bhAga jeTalA eTama aNunuM citra vagere chApyA che. * jene dharmanI ArAdhanA mATe bhavya chAe deva-guru-dharmanuM svarUpa samajI parama upAsya A traNe tattanI ArAdhanA karavI joIe mATe e traNeyanA svarUpane samajavA mATe zrI tapagacchanAM AdyaAcArya zrI jagaracasUrijI ma. nAM ziSya A. zrI devendrasUrijIe Agama paraMparA tathA guparaMparA anusAra caityavaMdanabhASya, guruvaMdanabhAkhya tathA paccakkhANubhASya racyuM che. - zrI tIrthaMkara paramAtmA parameca cAritra, tapa, vIrya ane anaMtajJAnavALA kRtakRtya che, chatAM teozrIe tIrtharUpa zAsana sthApIne ApaNane sadAcAra ane pavitratAne Adarza Ape che. kRtajJa mAnava paramAtmA pratyenI bhaktinI potAnI pharaja cUke nahi ane paramAtmA pratye lekettara vinaya batAvavA pratidina pUjA-ceyavaMdana dvArA bhAvapUrvaka bhakti karI paramAtmapada meLave te mATe caityavaMdanabhASya racyuM che. vinaya e dharmanuM mULa che. devaguru pratye vinaya, bhakti ke namratA na hoya to dharmanuM phaLa kaMI nathI. guNavaMta gunI bhakti karavAthI AtmA guru karatA paNa jaladI mekSamAM jaI zake che. zrI kumArapALa rAjA gurubhaktithI AvatI covIzImAM prathama tIrthakara zrI padmanAbha prabhunAM 11 mAM gaNadhara thaI mekSamAM jaze. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkRSNa mahArAjAe paNa 22 mAM zrI neminAtha prabhune tathA teozrInA 18 hajAra sAdhune bhAvathI vaMdana karavA dvArA kSAyika samyaphatva tathA zrI tIrthakara nAmakarmanuM puNya upArjana karyuM. ane cAra narakanAM karmo kSaya karyA hatA. vidhipUrvaka guruvaMdanathI cha prakAranA guNo prApta thAya che. vaLI pUrvabhavanA saMcita anaMta karmo je gADha majabuta baMdhAyA hoya te zithila thAya che. dIrdhakALanI sthiti baMdhAya hoya te alpakALanI thAya che. tIvra rasa baMdhAye heya te maMda rasa thAya che. ghaNuM karmanA pradezane samuha hoya te alpa pradezevALo thaI jAya che. vaLI nIca gotra karma khape che, ane uccatra baMdhAya che. aMte jIva mukti pada pAme che. gurunI AjJA na mAnanAra, AjJAthI viparIta karanAra, kaThora bhASaNa karanAra ziSya utkRSTa AzAtanA karanAra gaNAya che. evI AzAtanA karanAra kulavAlaka muninI jema durgatimAM jaI anaMta saMsAra bhame che. gurutatvanI upAsanAthI pArasamaNinI jema AtmAne suvarNa jevo banAvavo hoya te zrI tIrthaMkara paramAtmAe paccakhANa-pratijJA-niyama tyAga e mokSanuM parama aMga pharamAvyuM che. dravya paccakhANa karatA karatA bhAva paccakhANanA pariNAma jAge che. bhAva paccakakhANu vinA mukti nathI, AvI zraddhA na hoya te mithyAtva mehanIya karmane udaya gaNAya che. keTalAka jI guDjhamanA abhAve paccakkhANa na letAM mananI dhAraNuM mAtrathI ja saMtoSa mAne che. mananI dhAraNamAM AgAra na hovAthI mAnavanA sahaja svabhAvanA kAraNe bhUla thatAM dhANAne bhaMga thAya che. vaLI mananI dhAraNamAM pApa nahi Acare te paNa aviratinuM pApa te lAge ja che. vaLI koIvAra manane thAya ke, mAre niyama kayAM che! eTale saMjogane vaza thatAM dhAraNuM DhIlI paDe che jyAre paccakakhANavALAne eka jAtane aMkuza-baMdhana rahe che. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAtra siMhane pAMjarAnuM baMdhana che, sane karaMDIyAnuM baMdhana che. hAthIne aMkuzanuM baMdhana che, gAyane khIlAnuM baMdhana che, gheADAne lagAmanuM adhana che. kutarAne sAMkaLanuM baMdhana che. pakSIne pAMjarAnu baMdhana che. purUSane strInuM baMdhana che. jIvane kramanuM baMdhana che. A karmanA baMdhanathI jIvane chUTA karavA jJAnI bhagavatAe paccakkhANunA upAya batAvyA che. paccakkhANa dvArA pApAthI chUTAcheDA ( DIVORCE) levAya che. ane pApe nahi karavAnI jAhera noTIza apAya che. A paccakkhANa rUpI neoTIzathI aviratinuM pApa pravezI zakatuM nathI. bhAgIdArInI peDhImAMthI chUTA thavAnI neoNTIzana ApI hoya te| nukazAnIneA bhAga ApavA paDe che. ( i ) paccakkhANathI kAyA aMkuzamAM Ave che ane manane pa aMkuzamAM lAvavAnA abhyAsa paDe che. (ii) na male ke na game tenuM paNa paccakkhANu levAthI tenI AzA-apekSA chUTI jAya che ane have maLe teya na levuM e bhAva Ave che. (iii) paccakkhANa vinAne zAstramAM moTu prAyazcita mAnyuM che. jyAre dareka paccakkhANamAM AgAra-chUTa hAvAthI niyama bhAMgI jAya te paNa nAnuM prAyazcita che, te mATe AlAcanAnA vidhi jJAnIoe pharamAvyA che. (iv) jAheramAM saMdha ke gurU samakSa niyama levAthI pAlana karavAnI makkamatA Ave che. niyama sahelAyathI paLe che. (v) niyamanA AlaMbanathI dhIme dhIme bhAva vadhe che. (vi) niyamamAM TevAI javAthI viSayAnA raMga e thAya che. (vii) zreNika mahArAjA ane g2a mahArAjA bIjA vrata le te rAjI thaI sahAya tathA anumeAdanA karatA ane enA kAraNe bhAvimAM vrata laI tItha kara padavI pAmI mekSe jaze. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama paccakakhANa bhASya dvArA jIvane viratine lAbha thAya che. A granthamAM zrI zreyaskara maMDaLanA pUnA vidyApIThanA Atma tatva vicAra bhA. 2, jaina dharmanuM prANI vijJAna Adi granthamAMthI sAbhAra keTaluMka udhRta karyuM che. te mATe hame teonA RNI chIe. zrI tIrthakara paramAtmAnI AjJA virUddha ajANatA lakhAyuM hoya te trividhe micchAmi dukkaDa. A. cidAnaMdasUri mahAvIra jaina sosAyaTI, navasArI. jagatanI vicitratA ' vividhatA nirivabhAva jojezvara " avA ! mAAnigonimAtAnA paryAya nAmAni Tya che kokane savAzera mATInI khoTa, ko'kane dIkare uddhata, kekane bhUkha lAgatI nathI, kekane uMgha AvatI nathI, ko'kane patnI karkazA... AnuM rahasya zodhatA keTalAke By Chance--akasmAta ja A badhuM bane che, keTalAke IzvaranI mAyA javAbadAra gaNI che, keTalAke judA judA kAraNa gaNyA che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dana upara zlAkamAM batAvyA pramANe jagatanI vicitratAnuM kAraNa pUSkRta ka kahe che. ane te karma saMbaMdhI thIarI cAsa vibhAgavAra batAvI che. jema zvAsa gAyanA peTamAM jaI dUdha rUpe bane che, ane temAM miThAza vagere utpanna thAya che, tathA pANI ane leTa palALyA pachI tenA AthAmAM IMDalI--DhokaLA banAvatA khaTAza utpanna thAya che. tema rAga-dveSanA adhyavasAyathI AtmA sAthe kANu vaNA cAMTI dUdhapANI tathA lADhA--agninI jema ekameka thaI kama bane che. ane te kamamAM judA judA ATha prakAranA svabhAveza utpanna thaI sukha du:kha Ape che. A karmanA baMdha chUTe nahi tyAM sudhI na game tevI gati ane yeAnimAM janmavAnuM, na game te rIte jIvavAnuM, sukhanI IcchA hovA chatAM duHkhamAM rIbAvAnuM, maravAnI IcchA na heAvA chatAM marI javAnuM, ane maryA pachI paNa na game tevA zarIra dhAraNa karavAnA. A karmI uddayamAM AvatA vimAnanI dudhaTanA, bhUkaMpa, nadInApUra, TrenanA akasmAta, gesanI dudhaTanA A badhI ghaTanAmAM bAhya dRSTie bhale judA judA kAraNA dekhAya paraMtu AMtarika kAraNa AmAM upara lAgela pUrvIkRta kanIja adRzya zakti kAma karI rahI che. baMdhAya che ? eka badhanA kama'nA udaya ga keTalA kALa pachI A AtmA karma pudgalathI kema mukhya hetu kayA ? sthUla hetu kayA ? e thAya ? kayAM sudhI e kama` AtmA upara coMTI rahe ? ekanA bhAgavaTA vakhate e karmImAM kevI zakti utpanna thAya ? e kama mADu udayamAM AvavAnuM hoya, te karmAM udIraNA dvArA vaheluM bhAgavI zakAya ? karma baMdhanI kriyA judI judI vyaktimAM eka sarakhI dekhAtI hAya chatAM pariNAma-bhAvanA dvArA rasamAM-bhogavaTAmAM kevA pharaka paDe ! A badhA kamanA nAzanA upAya ze ? A badhI ja bAbatanuM tattvajJAna jaina danamAM ApyuM che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIcenA hetuo jANuM bathavAne upAya karo : kamabaMdhanA sthala hetuo : (1) mithyAtva-satyane asvIkAra kare. (2) avirati-pApanI chUTa rAkhavI. (niyama-paccakakhANa na levA. (3) kaSAya-krodha, mAna, mAyA, lebha tathA hAsyAdi kaSAyanuM sevana karavuM. (4) ga-mana, vacana, kAyAne niraMkuza rAkhavA. kamabaMdhanA judA judA hetuo : 1-2 jJAnAvaraNa, dazanAvaraNa-gurU tarapha aniSTa AcaraNuM kare, lajajAthI gurUne oLave, ane gurU kahe, gurUne ghAta kare, gurU upara dveSa rAkhe, bhaNanArane aMtarAya kare, niMdA kare, jJAna-jJAnInI AzAtanA kare to A baMne karma baMdhAya che. ( 3 vedanIya-(sAtA vedanIya) mAtA-pitA-dharmAcArya vaDilanI bhakti kare, kSamA-jIvadayA-mahAvrata-aNuvrata pALe, mana vacana kAyAne tathA kaSAyane vaza rAkhe, dAna Ape, tathA dharmamAM dRDha evo sAtA vedanIya karma bAMdhe che. (AzAtA vedanIya) tethI viparIta AcaraNavALe azAtA vedanIya bAMdhe che., 4 mohanIya-(darzana mohanIya) pApa mArgane upadeza Ape, sAcA mArgane nAza kare, devadravyane nAza kare, jina-muni-derAsarapratimA. saMghane dveSa karanAra darzana mohanIya karma bAMdhe che. (cAritra behanIya) kaSAya-nekaSAyamAM Asakta cAritra mohanIya bAMdhe che. 5 AyuSya-(1) mahAraMbha parigrahamAM rakta, raudradhyAnI, jIvane ghAta karanAra, vatabhaMga, RSighAta, rAtribhojana karanAra narakanuM AyuSya bAMdhe che. (2) kapaTI, zalyavALa, mAyAvI tiryaMcanuM AyuSya bAMdhe che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) alpa kaSAyavALA, dAnanI rUcivALA, kSamAsaraLatAdi madhyama guNavALA AyuSya bAMdhe che. manuSyanuM (4) samyakdaSTi, bALa tapasvI, akAma nirA karanAra dhruvanuM AyuSya bAMdhe che. 6 nAma--( zubhanAma ) sarala svabhAvI, 3 gArava rahita zubha nAmakama bAMdhe che. ethI viparIta azubha nAmakama bAMdhe che. ha geAtra--guNa jonAra, nirahaMkArI, adhyana-adhyApanamAM rUcivALA, tIthaMkara--sAdhu sAdharmika bhakta ucca gAtra bAMdhe che. tethI viparIta AcaraNavALA nIca geAtra bAMdhe che. 8 atarAya!--dAna na Ape, ApatAne zake, pUjAmAM aMtarAya kare, hiMsAdi pAMca Azrava seve te aMtarAya kama AMdhe che, ( vizeSa mAhitI mATe peja naM. 71 thI 88 jue. ) uparokta tathA tevA khIjA kama bAMdhanArane kanA udaye sukha duHkhanA anubhava thAya che. A jagatanI vicitratAnu kAraNa che. lI. A. cidAna'dasUrinAM ziSya kIrtisenamuni mahArAja jaina upAzraya, naMdarabAra. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jIvavicAra prakaraNa mULa. bhuvaNu-paIva. vIra, namiuNu bhAmi abuha-ehatya, jIva-sarUvaM kiMci vi, jahu bhaNiya` puntra-sUrIhiM. jIvA-muttA saMsA-riA ya tasa thAvarA ya sasArI, puDhavI jala jalaNu vAuM, vaNussaI thAvarA taiyA. leha maNi rayaNa vidma, hiMgula hariyAla masala, rasiMdA, kaNagAI dhAu seDhI, vinniya araTTaya palevA. ambhaya tUrI Usa', maTTI-pAhANu-jAIo kSegA, seAvIrajaNa luNAI, puDhavI-bhaiyAI iccAI, bhAmarikkha mudaga', sAhima karaga haritaNu mahuiA. huMti ghaNAdahimAI, bhaiyA bhuMgA ya Aussa. IMgAla jAla mummura, ukkAsaNu kaNaga viju mAiA, agaNi-jiyANuM leyA, nAyavvA niuNu-buddhIe. ucchvAmaga u+-liyA, maMDalI mahu suddha gujavAyA ca, ghaNu-taNu-vAyAI, bhaiyA khalu vAukAyassa. sAhAraNu patteA, vaNussaI jIvA duhA sue bhaNiyA, jesi-maNu tANuM tajI, egA sAhAraNA teu. kadA-aMkura kisalaya, paNagA sevAla bhUmi pheADA ca, adhaiyatiya gajajara, mAttha vatthalA cega padyakA kAmala laM ca sabhya, gUDhasirAI siNAI pattAI, theAhira kuMArI gujhulI, galeAya, pammuhA ya chinnarUA. 510nA IccAiNo agrege, hati bheyA aAMtakAyANuM, tersi pArijANuguttha", lakSmaNa-mea sue-bhaNiya'. zA ull ArA rANA AjA pA ANA tAtA AlyA 5115 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gUDhasira-saMdhi--pavuM, samabhaMga-mahiraNaM ca chinnarUtuM, sAhAraNe sarIra, tazvivarie cA patta. 12 ega zarIre ege, jI jesi tu te ya pateyA, phala phUla chatti kaTTA, mUlaga pattANi bIyANi. patteya tAruM mukhta, paMca vi puThavAI sayala e, suhumA havaMti niyamA, aMtamuhurUAu adrissA. 14 saMkha kavaDuya gaMDula, jaya caMdaNaga alasa lahagAI, mehari kimi pUragA, beIdiya mAryavAhAI 1pA gAmI maMkaNa jUA, pipIlI uhiyA ya maphakoDA, ibriya ghayamillIo, sAvaya gokIDa jAIo. 16 gaya cirakIDA, gemiyakaDA ya dhanakIDA ya, kuMthe gevAliya iliyA, teIdiya IdagevAI " 1NA cauridiyA ya viSNu, dikuNa bhamarA ya bhamariyA viDDA, ma7i ya iMsA masagA, kaMsArI, kavila DelAI 18 paMciMdiyA ya cauhA, nAsya tiriyA magurU devA ya, neraIyA sattavihA, nAyavA puddhavi-bheeNe. 19aaaa jalayara thalayara khayarA, tivihA paMciMdiyA tiriphakhA ya, susumAra maccha kacchava, gAhA magarA ya jalacArI. paravA caupaya uraparisapA, bhayaparisapA ya thalayara tivihA, ge sampa naula pamuhA, bedhavyA te samANuM. mArA khayarA mayapaphakhI, cazmayapaphakhI ya pAyaDA jeva, naralagAo, bAhiM, samugapaphakhI viyayapaphakhI. mArA sarve jala-thala-khayarA, samyu7imA gabbayA duhA huMti, kammA-kampaga bhUmi, aMtaradIvA maNussA ya. 23aaaa Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAlA dasahA bhavahivaI adruvihA vAyumaMtarA hRti, IsiyA paMcavihA, duvihA, mANiyA devA. pArakA siddhA panarasa bheyA, tisthA-tisthAI siddha-bheeNe, ee saMkheveNa, jIva-vigappA samaphakhAyA. 2pA eesiM jIvANuM, sarIra-mAu kiMI sakAryAmi, pANa-Ni-pamANe, jesi je asthi ta bhaNime. zAradA aMgula-asaMkha-bhAgo, sarIra-megidiyANa sarsi, yaNa sahasamahiyaM, navaraM parya-rUphakhANuM. haraNA bArasa jeyaNa tinneva, gAuA joyaNuM ca aNukkamaso, bediya teidiya, cauridiya deha-muccatta. 28 dhaNu sayapaMca-pamANa, neIyA saramAI puDhavie, tatto addhadUdhUNuM, neyA rAyaNapatA jAva. joyaNu sahasramANu, machA uragA e gambhayA phaMti, dhaNu-muhuraM pakhIsu, bhayacArI gAua-puhurtA. 30 khayarA dhaNu hajuhurtA, bhayagA uragA ya joyaNa paDutta, gAuA puhura mittA, samucchimA, cau5yA bhaNiyA. 31 chacceva gAuAI, cau5yA gambhayA muNeyavA, kesa tiga ca maNussA, ukakasa zarIra-mANeNaM. 3rA IsANaMta surANa, raNIo satta huMtI uccatta, duga dura duga cau gevi jaja, muttare Ikikaka parihANuM. 33 bAvIsA puThavIe, satta ya Aumsa titti vAusa, vAsa sahassA dasa tarU, gaNANa teu tirajJAu. vAsANi bArasA, beIdiyANa teIdiyANuM tu, auNapatradiNAI, cauriMdiNuM tu chaggAsA. 3pA (34 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138nA sura-neIyANa DiI, ukakesA sAgarANi tittIsaM, caupaya tiriya maNussA, titti ya liovamAM huMti. 36 jalayara-ura-bhayagANuM, paramAu heI yuvya keDIe, paphabINuM puNa bhaNio, asaMkhabhAgo ya paliyamsa. 3chA sarve suhumAM sAhAraNA ya, samucchimAM maNussA ya, ukakesa jahaneNuM, aMtamuhurta ciya jiyaMti egAhaNAu-mANe, evaM saMkhevAo samaphakhAya, je paNa Isthi visasA, visesa sattAu te neyA. 39 egidiyA sabdha, asaMkha-ussaghiNI sakAyami, uvajati cayaMti ya, asaMtakAyA asaMtAo ane saMkhijaja samA vigalA, satta6 bhavA paNidi tirimathuA, ujajati sakoe, nAraya devA ya ne ceva pAkanA dasahA jiyANa pANA, idiya UsAsa Au balarUA, egirie care, vigalesu cha satta ava. mArA asanni sannI paMciMdiyu, nava dasa kamiNa bedhavyA, tehiM saha vige. jIvANuM bhannae maraNuM. 143 evaM arayAre, saMsAre sAyaremi bhImami, patto asaMtakhutto, hiM apatta-dhamaeNhi. ijA taha caurAsI lakhA, saMkhA jeNaNa hoI jIvANuM, puThavAINa caurDa, pattayaM satta santava. 4pA dasa patteya taruNuM, caudasa lakhA, havaMti Iresa, vigaliMdIesu de de, cau paMciMdi ticchiANuM. kadA cahere care nAraya, susu machuANa caudasa havaMti, sapiDiyA ya sarve, culasI lakhA u jeNa. 47 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhANaM natyi dehe, na Au kamma na pANaNIo, sAI aNutA tesiM, Ii jirSidAgame bhaNiA. 48 kAle aNuI-nihaNe, jehi gahaNaMmi bhIsaNe Intha, bhamiyA mihiti cira, jIvAjiNavayaNa malahaMtA. lA. tA saMpaI saMpatti, maNue duaha vi sammatte, siri-saMti - sUrisid, kareha bhe ujaja dhamma jevA esa jIvaviyAro, saMkheva-rUNa jANuNuM-hela, sakhi uddhario, rUddAo suya-samuddAo 51 zrI navatattva prakaraNa mULa. jIvA jIvA puNuM, pAvA sava saMvare ya nija jaraNuM, baMdha muphakhe ya hA, nava tattA huMti nAyavA. 1 caudasa caudasa bAyAlIsA bAsI ya hRti bAyAlA, sattAvanna bArasa, cau nava bhayA kamegesiM. ArA egaviDa duviha tivihA, cauvihA paMcachavihA jIvA, ceyaNa tasa Ihi . vaya-gaI-kAraNa-kAehi. 3 egidiya sumiyarA, saniyara parNidiyA ya sabiti cala, apajajattA pajajatA, kameNu caudasa jiya-dU|. 4 nANuM ca daMsaNuM ceva, caritta ca ta tahA, variya uvAge ya, e jIvasa lakhaNuM. AhAra sarIridiya, dhajajattI ANapANa bhAsamaNe, cau paMca paMca chapiya, Iga-vigalA-sanni-santIrNa. dA pA Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5115 paNittiatti khalasA, sAu dasa pANu cau cha saMga a, iMga-6-ti- cariMdINuM, agni-sannINu nava dasaya. dhammA'dhammA-gAsA, tiya tiya bhaiyA taheva ahvA ya, khaMdhA desa paesA, paramANu ajIva caudasahA. dhammA dhammA puggala, nahu kAleA paca huMti ajIvA, calaNa sahAvA dhammA, thira saThANA ahambhA ya avagAhe AgAsa, puggala-jIvANu puggalA cahA, khadhA desa paesA, paramANu ceva nAyaLyA. saddhayAra ujjaia, palA chAyA taveddhi, vaNuM gaMdha rasA phAsA, puggalANaM tu lakSmaNuM, egA kreDiDa sata'siddh, lakjA sattahattarI sahassA ya, dAya sayA sAhu, Avali IMga mutyuttasmi512A samayAvali muhuttA, dIhA pappA ya mAsa virasA ya, Nuie piyA sAgara, utsarpiNa-sarpiNI kAleA. 13mA pariNAmi jIva mutta', sapaesA ega khitta kiriA ya, Nuikhya kAraNu kattA, sabhyagaya iyara arvase. sA uccagAa maLuduga, suraHga paciMdi-jAI paNadehA, AititaguNu-vaMgA, AIma sa`ghayaNu-sa'ThANA, vanna caukkA-gurUlahu, paradhA UsAsa Aya vujajoba'. subhakhaganimiSNutasadasa, sura-nara-tiriA titthayara` // 16 // tasa khAyara pajatta', pattea thira' subha' ca subhaga ca, sussara Aijaja jasa, tasAI-dasaga Ima hAI. nANuM--tarAya dasaga, nava khIe nIa sAya micchatta, thAvara isa niyatiMga, kasAya pazuvIsa tiriyaduga 514aa: 515k t1aa in lill mAlyA 51mA 518aa Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51aa mAragA ArA iMga biti cau jAIe, kukhagai uvaghAya huMti pAvasa, apasantha vanna-caU, apama-saMghayaNu-sa'ThANA. thAvara suhuma apaja, sAhAraNa-mathira-masubha-dubhagANi, dusara-NuAijaja-jasa', thAvaraisaga' vivajajattha. iMdviccha kasAya avyaya, jogA paMca cau pa`ca tinni kamA, kiriAe paNavIsa, imA u tA aNumase. kAie ahiMgaraNi, pAusiyA paritAvaNI kiriyA, pANAivAya raMbhia, parigaDhiyA mAyavattIya. micchAda...saNa-vattI, apaccakkhANA yadu puTTIa, pADuccia sAma'to,-vaNIa nesalthi sAhathI ANuvaNi viAraNuiA, aNubhAgA aNuvaka khapaccai, annA paega samudANa, pija dAserIyAvahiA. samii guttiparisaha, jaidhA bhAvaNA carittANi, paN ti duvisa dasa khAra, paca bheehi~ sagavannA. iriyA-bhAse-saNA-dANe, uccAre samiIsu a, magutti vayaguttI, kAyaguttI taheva ya, khuhA pivAsA sI usM, dasA-celA-rai sthi, cariA nisIhiyA sijjA, akakeAsa vahu jAyaNA. alAbha rAga taNuqAsA, mala sakkAra parisahA, pannA annANusa'matta, Ia bAvIsa parisahA. khati mahtva ajajava, muttI tava sajame a dhabve, sacca sAaM AkiMcaNuM ca, khaMNaM ca jaI dhamme. padmama-maNicca-masaraNa, saMsAre egayA ya annatta asutta Asava, savA ya tahu nijajarA navamI. mArA AraNA ArakAA mArapA ArakAA mArA mAravA ArAA 3nA Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34 legasahA behI, dullahA dhammasya sAhaga arihA, eAe bhAvaNao, bhAveavvA payateNe. 31 sAmAI attha paDhamaM, chevakUvarNa bhave bIyaM, parihAra vizuddhi, suhamaM tata saMparAya ca. 3rA to A ahaphakhAyuM, khAyaM sarvAmi jIvalegazmi, ja cariuNa sutivihiA. vaccati ayarAmaraM ThANuM. 33 aNasaNa-mUariyA, vittIsaMkhevaNe rasaccAo, kAyakilesa saMlaNayA ya, bajajhe to hoI pAyacchitta viNao, veyAvacce taheva sajajhAo, jhANuM usso vi a, abhitao ta heI 35 bArasavihaM to nijajarAya, baMdho ca vigapesTa, payaI druiI aNubhAga, paesa bhegehi nAya, 36 payaI sahA vRtto, kiMI kAlAvahAraNe, aNubhAgo rase . pae dala-saMcao. 3chA paDa paDihAra-simaja, haDa-citta-kulAla-bhaMDagArIzuM, jaha eesi bhAvA, kammANa vi jANa taha bhAvA. i38 Iha nANa-daMsaNa-varaNa, veya mahAu nAma goANi, vidhvaM ca paNa nava du adRvasa cau tisaya du paNavihaM. 3lA nANe A daMsaNAvaraNe, aNie ceva aMtarAe a, tIsaM kaDAkaDI, ayarANuM kiMI ukakesA. sattari keDAcheDI, mehaNae visa nAma gosu, nitIsa ayarAI, AuddiI baMdha ukasA. bArasa muhura jahannA, veyaNie aTTa nAma-gAsu, sesANaM-tamuhurta, eya baMdha-dUI-mANe. LI4mA 41 I4rA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I4SA pAchA saMta-paya-paruvaNayA, dava-pamA ca khitta kusaNu ya, kAle A aMtara bhAga, bhAve ampAbahuM ceva. 43 saMta-suddhapayattA, vinaMta kha kusumava na asaMta, mukhatti payaM tassa u pavaNa mammaNa Ihi. 44, gaI idie kAe, jee vee kasAya nANe ya, saMjama daMsaNa lesA, bhava same sanni AhAre. pa4pA naragaI paNidi tasa bhava, sanni ahaphakhAya khaIa sammatte, mupha kho-NahAra kevala, daMsaNa nANe na esesu. jo davupamANe siddhANuM, jIva-dagvANi huMti saMtANi, legasa asaMkhijaje, bhAge Iko ya santha vi. kaLA kusaNA ahiyA kAle, Iga-siddha-paDuca sAIe saMte, paDivAyA bhAvAo, siddhANaM aMtara nathi. savyajiyANa majte, bhAge te tesi daMsaNuM nANuM, khaIe bhAve pariNAmie, e paNa heI jIvatta. kalA thavA napuMsa siddhA, thI nara siMddhA kameNu saMkhaguNa, Ia mukatatta-me, navatattA lesae bhaNiA. mApanA chavAI nava payatve, je jANaI tassa heI sammatta, bhAveNu sahaMte, ayANamANevi sammatta. palA sabsAI jisara-bhAsiAI, vaNAI nannA hRti, Ia buddhi jassa maNe, sammatta nizcala tassa parA aMte muhatta-mittapi, phAsi hajaja jehiM sammatta, tesiM ava uMgala, pariaTTo ceva saMsA. 53 ussapiNa ahaMtA, mugala-pariaTTa muNea, teNutAtIaddhA, aNagaMddhA asaMtaguNuM. (54mA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyapA ApA jiSNu ajiSNu titya titthA, gihi anna sarphiMga thI nara napuMsA, patteya saya buddhA, buddhamehiya iNiA ya. jiSNusiMddhA arihaMtA, ajiNasiddhA ya puMDariA pammuhA, gaNuhAri titha siddhA, atirthaMsiddhA ya marudevI. gihiliMga siddhA bharaheA, valacIrI ya annaliMgasmi, sAhU sarliMgasiddhA, thI-siddhA caMdaNA-pamuhA. puMsiddhA geyamAI, gAMgeya-pamuha napuMsayA siddhA, pattaya saMbuddhA, bhaNiyA karakaDu kavilAI. taha buddhAhi guruoAhiya, iMgasamaya egasiddhA ya, IMga samaye vi aNugA, siddhA te-Drega siddhA yu. ( jaIAI heAI pucchA, jiNANu mantrami uttara taiyA, Ikkasa nigeAyasa, aNaMtabhAgeA ya siddhi gae ) pA uku zrI daMDaka prakaraNa mULa. namiuM cavIsa jaNe, tasutta-viyAra-lesa-desaNue, IDaga-puahiM te cciya, theAsAmi suNe bhA bhaLyA. neio asurAI, puDhavAI-eIMdiyAdae ceva, gakhtaya-tiraya-maNussA, va'tara joIsiya vemANI. sakhittayarI u ImA, sarIra-megAhuNA ya saMghayaNA, sannA saThANuM kasAya, lesindriya dusamugdhAyA. kriTTu) da'saNu nANu, jogu-vageA-vavAya cavaNa Ii, pujatti kimahAre, sanni gai Agai vee. pA pA ru rA "zA zA caugakhma-tiriya-vAusa, manuANaM 5'ca sesa tisarIrA, thAvaracauge duhue, aMgulaasa`khabhAgataNuM.. pA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 santhesipi jahannA, sAhAvica aMzulasa aAMkhaMsA, ukAsa pasayadhaN, neraiyA sattahatya surA. gakhzatirisahasa joyaNa, vaNasaI ahiyoyaNusahassa, nara teI itigAU, eikriya joyaNe khAra, joyaNa-mega' cauriddhi, deha-muccattaNe sue bhaNua', veunviya-deha' puNa, aMgula-AMkhaMsa-mAraze. un zA aelae reu deva nara ahiyalakkha', tiriyANuM nava ya joyaNa sayA, durguNuM tu nArayANaM, bhaNiya vaizviyasarIra', aMtamuhurtta nirae, murhutta cattAri tiriya-maNu esu, devesu addhamAsA, ujhkAsa viuvA-kAlA. thAvara-sura-neraiA, assa`ghayaNA ya vigala chevadA, saMghayaNu chaga' gambhaya, nara-tiriesa vi sujJeyava'. // 1 // sanvesi caudaha vA, sannA sattve surA ya caurasA, nara tiriya cha ThANA, huMDA viliMda neraiyA. nANAvindva ya sUrNa, mukhkhuya vaNu vAuM teu apakAyA, puvI masUra caMdA kArA, sAMThANue bhaNiyA. sabve va cau kasAyA, lesa chaSNa gabhutiriyamaNuesa, nAraya teU vAU, vigalA vemANi yati lesA. joi saya telesA, sesA santhevi huMti caulesA, indriya dAra' sugama',mahuANaM satta samugdhAyA. veyaNu kasAya maraNe, veunviya taiyae ya AhAre, kevali ya samugdhAyA, satta ime huMti sannINuM. ebiMdiyANu kevala, teOM AhAraga viNA u cattAri, te vekanviyavajajA, vigalA-sannINu te ceva. 51mA sArasA 51jJA 514mA 51mA 5165 51NA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNugabhutirisare su, nAraya vAsu caura tiya sese, vigala 9 TriI thAvara, micchitti sesa tiya driI. 18 thAvara bi tisu acapha khU. cauriMdisu tadadu sue bhaNi, mAthuA dRsaNiNo sese tiga tiga bhaNie. 1 annANu nANu tiya tiya, sura tiri nirae thire annANaduga, nANAjJANa du vigale, maNae paNa nANu ti annANA. paranA IkArasa sura-nie, tirie su tera pannara mAsu, vigale cau paNa vAe, jega tiga thAvare haI. rA viogA maluesa, bArasa nava niratha tiriya devesu, vigaladuge paNa chakaka, cauridisu thAvare tiyAM. vararA saMkhamasaMbA samaye, gambhaya tiri vigala nA surA ya, maNaA niyamA saMkhA, vaNasaMtA thAvara asaMkhA. pArakA asatri nara asaMkhA, jaha uvavA taheva cavaNe vi. bAvIsa saga ti dasavAsa, sahassa ukika puThavAI rajA ti digni ti pallAUM, nara tiri sura niraya sAgara tittIsA, vaMtare palla jeIsa, variyalakhA-hiya paliyuM. rapa asurANa ahiya athara, desUNa du pallayuM nava nikAye, bArasavAsuNa paNadiNa, chammAsukkiTTu vigalAU. puThavAI-dasa-pathANuM, aMtamuharta jahanna AuThiI, dasasahasavarisaIiA, bhavahivaniyavaMtariA. rilA mANiya jesiyA, padvatayasa AuA hRti, suranarItiriniesu, cha jajattI thAvare caugaM, ghara vigale paMca pajajato, chiisaAhAra leI sarsi, paNagAIpaye bhayaNA, aha sannitiya bhasliAmi. rilA Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 cavihasuratiriaisu, niraesa a dIhakAliMgI sannA, vigale haeNvaesA, sannAraDiyA thirA santhe mahuANu dIhakArliya, diThThIvAe-vaesiyA kevi, pajapatiri maNu azciya, cakaviha daivesu gacchati, 531 sakhAu paja piida, tiriya-narasa taheva dhatte, bhU-daga-pataiyavaNe, eesa cciya surAgamAM. jajattasaMkhagabhya, tiriyanarA niyasattage jatti, niraya uvaTTA eesu, uvavajrati na sesesu. puDhavI-Au--vaNusai, manke nAyavivajjiyA jIvA, sabve uvavajAti, niya niya kammANumANeNaM, puDhavAI-dasa esu.puDhavI AU vaNussai jati, puDhavAdasapaehi ya, teUM-vAUsu uvavAe teUvAze-gamAM, puDhavI-pamuhami hAI payanavage, puDhavAiThANudasagA, vigalAItiya tarhui jati. gamaNA-gamaNuM gabhya, tiriyANuM sayalajIvaThANesu, savvastha jati macchuA, teUvAUhiM ne jati. vaiyatiya tiri-naresu, itthI purisA ya viddha-suresa, thiraviMgalanAraesu, napuMsavee havaI ege. patraja maNu khAyagni, vemANiya bhatrajI niya vatariyA, joIsa cau paNatiriyA, eiMyi taiidaya bhU Au. vAU vaNusai cciya, ahiyA ahiyA kanaiSNuime huMti, santhevi ime bhAvA, jiNA mae AMtaseA pattA. sou saMpaI tumheM bhattastra, daDaga-paya-bhamaNu-bhagna hiyayamsa, daDatiya viraya-suha, lahu mama diMtu mukhapaya user luxur ligol zApurA' raart r34rt 53pA AludA u3ort 538aa. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sirijiNasa muNIsara, rAje siri dhavalacaMda saNa, gaja sAreNa lihiyA, esA vinnatti apahiyA. jarA zrI laghusaMgrahaNI prakaraNa mULa. namiyA jirNa sazvanuM, jagapujaja jagaguru mahAvIra, jaMbuddIva payatve, vurNa suttA saparahelI. 1 khaMDA jeyaNa vAsA, pavaya kUDA ya tiltha seDhIe, vijaya-daha-salilAo, piDesi heI saMghayaNI. rA nauasayaM khaMDANa, bharata-5mANeNa bhAIe lakhe, ahavA naa-sayaguNe, bharata-pamANe havaI laphakha. vA ahaviga khaDe bharaDe, de himavaMte A hemavaI caure, a6 mahAhimavaMte, selasa khaMDAI harivAse jA battI paNa nisaDha, miliA tasadi bIyapAse vi, causaddI u videhe, tirAsipi De u nauya-saya. pA jayaNa parimANaI, samacarisAI ilya khaMDAI laphakharU ya parihIe, tapAyaguNe ya huM teva. dA viphakhaMbhavagadahaguNa, karaNa vasya pario heI, viphakhaMbha pAyaguNio, pario tassa gaNiya-paryA. AchA parihI tilakana selasa, sahassa de ya bhaya sattAvIsahiyA, kesa tiga-vIsa, ghaNuya te raMguladdhahi. 8 sava ya keDi sayA, nauA chappanna saya sahassAI, caunIyaM ca sahassA, sayaM diva ca sAhiye palA Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10nA gAua-mege panarasa, dhaNu sayA taha dhaNi parasa, sadi ca aMgulAI, jabUdIvasa gaNiya payaM. bharahAI satta vAsA, viyaC cau caurartisa vadiyare, solasaphakhAragiri, de citta vicitta de jamagA. 11 desaya kaNaya-giriNa, ca9 gayadetA ya taha sumeru ya, cha vAsaharA piMDe, eguNasattari sayA dunnI. 12 selavakukhAsu, cau cau kUDA ya huMti paryaM, semaNasa gaMdhamAyaNa, satta6 ya rupi-mahAhimave. 13 cakatIsaviyaDresa, vijaju paha-nisaha-nIlavaMtesu, taha mAlavaMta suragiri, nava nava kUDAI paoNya. 14 hima-liharitu chakakArasa, Iya igasaddIgirisa kUhANa, egatta sanvadharNa, saya caura sattasadI ya. 1pa cau satta a6-navage, gArasa-phUDehiM guNaha jahusaMkha, solasa 6 6 guNayAlaM, duve ya samasadri saya-caura 16 cautIsavijaecuM, usahakUDA adR mejabummi, adR ya devamurAe, hariznaDa harissahe saddI. 17 mAgahararAmapabhAsa. nintha vijayesu eravaya-bharahe, cautIsA tihiM guNiyA, duruttara-samaM tu tisthANuM. 18 vijajAhara-abhigiya, seDhIo dunni dunni veaDe, I cauguNa cautIsA, chattIsasayaM tu seDhINe. 1lA cakkI-jeazvAI vijayAI Iltha huti cautIsA, mahadaha chagyaumAI kusu dasarga ti selasarga. mArA gaMgA siMdhu rastA, ravaI cau naI joya, caudasahi sahahiM, samaga vaccati jalahimi. 21 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM abhitariyA, caure paNa avAsa sahastehiM, puNaravi chapanehiM, sahastehiM jati cau salilA maracA kurumajhe caurAsI, sahassAI taha ya vijaya solasasu, battIsANa naIzuM, caudasasahassAI patteryA. ra3 caudasa saha guNiyA, aDatIsa naIe vijayamarijhallA, sIyAe nivaDaMti, taha ya sIyAI emeva. pArakA sIyA sIeyA vi ya, battIsa-sahassa paMca-lahi, sarve caudasa-lakhA, chapanna-sahassa melaviyA. harapA chajajoyaNe sakase, gaMgA-siMdhUNa vitthara mUle, dasa guNie pAjaMte, Iya dudu guNaNa sesANaM paradA joyaNa samuccidu, karNayamayA sihari-culla himavaMtA, rupimahAhimavaMtA, dusauccA -kaNayamayA. pArakA cattAri jayapusae, uccidra nisaha nIlavate ya, nisa tavaNijajamao, verulio nIlavaMtagirI. mArA savaeNvi pavyayarA, samayakipataMmi maMdaravihUNa, dharaNitale uvagADhA, useha-cauttha-bhAyami khAI gAtAhiM, dahiM dArehi jaMbuMdIvarsI, saMghayaNuM sammattA, raI haribhadrasUrIhiM. I[30nA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caityavaMdana bhASya mULa. vaMdita vaMdaNijaje, sarve ciIvaMdaNaI suviyA, bahu-vitti-bhAsa-caNaNI, suyANasAreNa gucchAmi. 1 dahati ahigama-paNAM, dudisi tihummaha tihA u vaMdaNayA, paNivAyarnamukkArA, vannA sela-saya-sIyAlA. rA' IsII sayaM tu payA, saganauI saMpayAe paNa daMDA, bAra ahigAra ca9 vaMdaNijaja, saraNijaja cauha jiNa 3 cara thaI nimittac, bAra heU sola AgArA, guNavIsa dasa ussagna -mANa thataM ca sagavelA. IkA dasa AsAyaNa-cAo, save ciIvaMdaNAI ThAI, cakavIsa duvAhiM, dusahassA huti causayarA. pA tinnI lisIhI titri uM, pAhiNa ti iceva ya paNAmA, tivihA pUyA ya tahA, avastha-tiya-bhAva ceva. dA tidisi-niriphakhaNa-viraI, payabhUmi-pamajaNuM ca tikhutto, vannAI tiya muddA, tiyaM ca tivihaM ca paNihANe. ghaNA ghara-jihara-jiNapUyA, vAvAracAyao nisAhitiga, agnadAre majhe, taIyA ciI-vaMdaNa-samae. TA aMjalibaddho addho, zuo a paMcaMga a ti paNAmA, savastha vA tivAra, sirAInamaNe paNama-tiya. lA aMgabhAva-bheyA, puSkAhAra-thuIhiM pUyatiga, paMcuvArA addo, vayAra savayArA vA. bhAvi jaja avasthatiyaM, piMDaltha payastha rUva-rahiyata, chaumaltha kevalitta, siddhAM ceva tassalya. 11 gor 111 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 17nA huvaNaccagehiM chaumatkA-vatya paDihAregehiM kevaliya, paliyaM kurUgehi a, jiNassa bhAvi jaja siddhAM 1ra uhe tiriANaM, tidisANa niriphakharuM caijahavA, paskima-dAhiNa-vAmANa, jiNamuha-stha-di6-juo. 13 vannatiyaM vannatthA,-laMbaNamAlaMbaNe tu paDimAI jega-ji-muttasuttI-mudAbheNa mudatiya anunnatariaMguli-ke sAgArehi dehi hathehiM, piTTori kura, saMThiehi taha jogamutti. I1pa cattAri aMgulAi, purae jaNAI jaltha pachima, pAyANuM uccage, esA paNa hAI jiNamuddA. 16 muttAsunnI mudrA, jastha samA devi gabliA hatthA, te paNa nilADadese, laggA ane alagna tti, paMcage paNivAo, thayapADhe heI jegamuddAe, vaMdaNa jiNamuddAe, paNihANa muttasuttoe 18 paNihANutigaM ceIa -muNivaMdaNa-patthaNa saruvaM vA, maNa-vaya-kAegad, sesa-tiyae ya payaDutti. 1lA saccittavamujhaNamaccittamaNujhaNa maNegad, Iga-sADi uttarAsaMgu, aMjalI sirasi jiNa-di. paranA Ia paMcavihAbhigama, ahavA muaiti rAyaci hahAI, khaJa chattAvANaha mauThe camare a paMcamae. vaMdati jiNe dahiNa, disiddhiA purisa vAdisi nArI, navakara jahanna saphrikara, jidu majhummahe seso. pararA namukkAreNa jahannA, ciIviMdaNa majajha daMDa-thaI-jualA, paNa daMDa thaI caukkaga, thayapaNihANehiM ukkosA. karavA mAravA Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IRaa ane biti aMgeNaM, sakkathaeNe jahanna-vaMdaNayA, taddaga-tigeNa majajhA, ukkosA cauhiM paMcahiM vA. mArA paNivAo paMcage, de jAgU karaduguttamaMga ca, sumahatya-namukkArA, Iga duga tiga jAva aksayaM parapA aDasaddei adRvIsA, navanauyasayaM ca dusaya-saganayiA, guNatIsa dusaMTU, dula aDanauyasaya duvannasaryA. pAradA ia navakAra-khamAsamaNuM, dhIraa-sakka AI daMDesu, paNihANesu a adustaka-vanna salasaya sIyAlA. mArA nava battIsa tittIsA, ticara aThavIsa sela vIsa payA, maMgala-IriyA-sakkaWyAIzuM enasIIsayaM. adR6 navaEya advIsa, salasa ya vIsa vIsAmAM, kamaso maMgala-iriyA,- kalthayAsu saganauI. varUNasadi nava paya, navakAre a6 saMpayA tatha, saga saMya paya tullA, sataraphakhara amI du payA. 3nA paNivAya aphakharAI avvIsa tahA ya IriyAe, navanaa-maphakharasaryA, dutIsa paya saMpayA a6. 31 9ga duga Iga cau Iga paNa, IgAra chaga Iriya-saMpayAI payA, IcchA Irigama pANA, je me eniMdi abhi tassa. 3rA abhuvagame nimitta, ehe-arahela-saMga-paMca, jIva-virohaNa-paDikramaNa, bheya titti cUlAe. za33 du-ti-cau- papaNupaNuThu, cauti paya sakkaWya saMpayAIpayA, namu Aga purisa legu, abhaya dhammu-15 jiNa savaMa3jA azva saMpayA oha, Iyarahela vaga taja, savise suvaoga sarava,-hela niyama-phalaya muphakhe 3pa Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ de saganauA vannA, navasaMya paya tittIsa sakkarthIe, ceIthaya-saMpAya, ticatta-paya-vanna-dusayaguNatIsA. 36 du cha saga nava tiya cha aiu, chappaya ciI saMpayA payA paDhamA, arihaM vaMdaNa saddhA, anna suhuma eva jA tAva. 3NA abhuvagame nimitte, he Iga-bahu-vayaMta AgArA, AgaMtuga AgArA, ussagnAvahi saruvakU. 38 nAmathayAIsu saMpaya, payasama aDavAsa sola visa kamA, adrutta-vanna desa6, dusayaseladunIsaryA. kalA paNihANa duvannasaryA, kameNa sagati cakavIsa tittIsA, guNatIsa adbhavIsA, cautI-sigIsa bAra guru vannA AvA paNadaMDA sakakaWya, ceIa nAma sua siddhasthaya IO, de IMga de do paMca ya, ahigArA bArasa kameNa 41 namu jea I arihaM lega, savya pukukha tama siddha je devA. uji cattA ve-vaccaga ahigAra paDhamapayA. jarA paDhama-higAre vaMde, bhAvajiNe, bIyae u dadhvajiNe, IgaIya-ThavaNa-jiNe, taIya cautkRmi nAmajize. jarA tihuaNu-ThavaNa-jiNe paNa, pacamae viharamANa jiNa che, sattae suyanANuM, aThThamae sava-siddha thaI jA tisthADiva-vIrazuI navame dasame ya ujayaMta thaI adRvayAI Igadisi, sudasura-samaraNa carime. kapALa nava ahiMgArA Iha lali, vittharA ya vittimAI aNasArA, tinni suya-paraMparayA, bIe dasame IgArasame. kadA Avasmaya cuNIe, je bhaNiya sesayA jahicchAe. teNe ujijatAI vi, ahigArA suyamayA ceva. HI45 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vi maya jimiyata bIo suyasthapAI. atthao vatrie tahiM ceva, sakakaWyaMta paDhio, dagvAriha-vasari payaDaltha. 48 asaDhAIbraNavajavaM, gIaF-avAriati majajasthA, AyaraNa vihu Ahutti, vaNao subahu mannati. nlA cauvaMdaNijaja, jiNa muNi, suya siddhA Iha surAI sarajijA, cauha jiNa nAma ThavaNa, dava bhAva jiNa-bheeNe pagA nAmajiNA jiNanAmA, ThavaNajiNa paNa jidipaDimAo, izvajiNuM jiNajIvA, bhAvajiNuM samavasaraNatthA. apanA ahiMgaya-jiNa--paDhamathuI, bIyA savvANa taIe nANassa, veyAvaccagarANa, uvAgarthaM caultha thaI pAvakhavaltha IriAI vaMdaNavattioI cha nimittA, , pavayaNa-sura-saraNathaM, ussage A nimitta6. pa3 cau tasya, uttarIkaraNa pamuha sadvAIA ya paNa he, veyAvaccagarajJAI, titti Ia heu bArasaga. pakA annaWyAI bArasa, AgArA evAmAIyA cIra, agaNuM paNidi-chidaNa, bohI bhAI hakako ya. papA ghega laya khabhAI mAluddhI niala sabari khaliNa vahu, labattara thaNa saMjaI muhaMguli vAyasa kaviThTho. padA sirakaMpa mUA vANi, hitti caIjaja desa ussage, laMbuthaNasaMjaI na desa samINa savahu saTTANe. paNA Iri-ussagrupamANe, paNavIsussAsa a6 esesu, gaMbhIra-mahura-sa6, mahattha-jutta havaI thunaM. 5TA pakimaNe ceItha jimaNa, carima paDikamaNa suaNu paDibehe, ciIvaMdaNa Ia jaINe, satta u velA aherajo. HpalA Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDikAMo gihiNavi ha, sagavelA paMcavela IArasTa, pUAsu tiraMjhAsu a, haii ti-velA jahanneNuM tabela pANu yaNa, vANaha mehunna suaNa nikuvaNe, muA-ccAra jue, vajaje jiNanAha jagaIe. 61 Iri namukAra namutthaNa, arihaMta thaI lega savya thaI pukUkha, thaI siddhA A thaI, namultha jAvaMtI thaya jayavI. 6rA sabyavAhi viruddha, evaM je vaMdae sayA deve, deviMdaviMda mahiaM, parama payaM pAvaI lahuM so davA zrI guruvaMdana bhASya mULa. guruvaMdaNa-maha tivihaM, te phiTTa chobha bArasAvatta, siranAmaNAInuM paDhamaM, puNa-khamAsamaNa-dugi bIe. chelA jahu duo rAyANuM, namiuM kajaja niveIuM pacchA, vasajijao vi vaMdia, gacchaI emeva Intha durga. AyArassa u mUle, viNao se guNavao a paDivattI, sA ye vihi-vaMdaNAo, vihI Ime bArasAvatta. 3 taIyaM tu chaMdaNa-duge, tattha mihe AImaM salasaMdhe, bIyaM tu daMsaNaNa ya, payaAiNaM ca taIye tu jA. vaMdaNa-cikiIkarma, pUAkarmaM ca viNayakamma ca, kAyavaM kalsa va? keNa, vAvi ? kAheva? kaI khutto ? paI kaIeNayaM? kaI sira, kaIhi va Avassaehi parisuddha? kaIsa- vimukka, kiIkamma kIsa kIraI vA. 16 paNanAma paNaharaNa, ajugapaNa jugapaNa cau adAyA, caudAya paNanihA, cau aNizeha-dUkAraNayA. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avasmaya-muhaNataya,-taNupeha-paNIsa desa battIsA, chaguNa guruThavaNa duggala, duchavIsaphakhara guru paNa sA. 8 paya aDavanna chaThANa, chaguruvayaNa AsAyaNa-tittIsa, duvihI TuvIsa-dArehiM, casiyA bANuuI ThANa. palA vaMdaNayaM ciIkamma, kiIkamma viNakarmo pUakasse, guruvaMdaNa-paNa-nAmA, dave bhAve duhAharaNa (daheheNu) 1nA sIyalaya-bue vIra,-kanha sevaLa du pAlae-saMbe, paMce e didaMtA, kiIkame davya-bhAvehiM. 11 pAsae esajo, kusIla saMsattao ahAchaMdo, duga-dugati-duga-gavihA, avaMdaNijajA jiNamayaMmi. 12 Ayariya uvajajhAe, pavatti there taheva rAyaNie, kiIkamma nijara6, kAyava-mimesI paMcae. 13 mAya pia jidUbhAyA, emAvi taheva savva-rAyaNie, kiIkamma na kArijajA, causamAI kuNaMti puNe 1ThA vikhitta parA, a pamatte mA kayAI vaMdijA, AhAra nIhAra, kuNamANe kAu-kAme a. pasaMte AsaNathe a, uvasaMte viei , aNuvijI mahAvI, kiIkampsa pauM jaI paDikamaNe sajajhAe, kAussagA-varAha pAhuNae, AyaNa saMvaraNe, uttama ya vaMdaNathaM. doravaNaya-mahAjAyaM, AvattA bAra causira tigutta, dupasiga nikhamaNuM, paNavIsAvasaya kiIkame. 18 kiIkammapi kuNa, na hAI kiIkampa-nijajarA-bhAgI, paNavIsA-maya, sAhu ThANe virAhaMte. 15 1dA 19t Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 diri-paDileha ega, cha uzkeDa tigati tariA, akabeDa pamarajaNayA, nava nava muhapatti paNavIsA. gharamAM pAyAhieNa tia tio, vAmeara-bAhu sasa muDa hie, aMhe piTuM, cau chapaya deDa-paNavIsA. 21 AvarUesu jaha jaha, kuNaI gayAM ahINa-maIritta, tiviha-karaNevautto, taha taha se nijajarA hAI rirA desa aNahie thaDria, paviddha paripiDiaMca TelagaI, aMkusa kacchabha-riMgia, macchuMvatta maNa ghau6. rasA. veIyabaddha bhayaMta, bhaya gArava mitta kAraNa tinna, paDiNaya rudra tajijaa, saDha hIlia vipaliuM-ciyaryA. gharakA didmadi6 siMga, kara tammoaNu aNidraNAliddha, UNe uttaracUliA, mUe Thura cuDaliyaM ca battIsadasa-parisuddha, kiIkamma je ujaI gurunuM, se pAvaI nivvANuM, aciraNa vimANavAmAM vA ra6 Ihi chacca guNa viNao, vayAra mAIbhaMga gurupUA, tisthayarANa ya ANu, suadhammA-rAhaNe kiriyA rahA guruguNajud tu guruM, ThAvijajA ahava tatya akhAI ahavA nANaI-tibaM, Thavija saphakha guruabhAve 28 akabe varADae vA, ka putve e cittakame a, sambhAva-masambhAva, gurukavaNA IttarAvakahA. guruvirahami ThavaNA, guruesevadaMsaNathaM ca, jiNavirahami jiNabiMba, sevaNa-maMtaNuM sahala. 301 caudisi guruggahe Iha, ahadR terasa kare sadharapakukhe, aNasunnAyaTsa sayA, na kapae tattha paviseuM. BralA Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa tiga bArasa duga tiga, caure chaNa patha IguNatI, guNatIsa sesa AvayAI savapaya aDavannA karAi IcchAya aNunnavaNuM, avyAbahaM ca jatta javaNu ya, avaroha-khAmaNuvi ya. vaMdaNa-dAyassa chaNa. 33 cha deNu-gujANAmi, tahari turbsapi vaTTae evuM, ahamavi khAmemi tuma, vaNAI vaMdaNurihasya. 34 purao pakhAsane, gaMtA ciTUNa nisIaNu-camaNe, AyaNa paDisaNuNe, puvA-lavaNe A Alee. 3pa taha uvadaMsa nimaMtaNa, khaddhAcayaNe tahA apaDisuNuNe, paddhati ya tatthagae, ki tuma tajajAya nesumaNe 36 ne sarasi kahe chittA, parisaMbhittA aNuTriyAI kahe, ' saMthAra-pAyaghaTTaNa, cidu-ca-samAsaNe Avi. 3chA IriyA kusumisa, ciIvaMdaNa puti vaMdaNA-leya, vaMdaNa khAmaNa vaMdaNa, saMvara cauchobha dusajajhAe. 38 IriyA ciivaMdaNa putti, vaMdaNuM carima-vaMdaNa-leya, vaMdaNa khAmaNa cauchAbha, divasussa dusajajhAe 53 eyaM kiIkamsa-vihiM, ju jaMtA caraNa-karaNa-mAuttA, sAhU avaMti kamma, aNagabhava-saMciya-mahaMta jaga apamaI-bhava-bahaEUR, bhAsiyaM vivariyaM ca jamita mae, te sehaMtu biyathA, aNubhinivesI amacchariNa. swaa Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paJcakakhANa bhASya mULa. dasa paccakakhANa cauvihi, AhAra dunIsagAra aduruttA, dasa vigaI tIsa vigaI-gaya duhabhaMga cha suddhi phalaM. 15 aNagaya-maIkarkata, keDIsahitaM niyaMTi aNagAraM, sAgAra niravabhesa, parimANakarDa sake addha. rA navakArasahie pirisi, purima-gAsaNa-gaThANe a, AyaMbila abhata, carime A abhigate vigaI. Hall uggae sUre a name, pirisi paccakakha uggae sUre, sUre uggae purima, abhataC paccakhAIti. jA bhaNaI guru sIse puNa, paccakakhAmini eva sirAI, uvaegilya pamANe, na pamANe vaMjaNachalaNa. pA 58me ThANe terasa, bIe titriu tigAI taImi, pANasa cautthami, devagAsAI paMcamae. namu pirisi-sa, purima-va aMgukUmAI aDa tera, nivi vigaIbila tiya tiya, du IgAsaNa egaThANAi. ILA paDhamaMmi cautthAi, terasa bIyaMmi taIya mANasa, desavagAsa turie, carime jaha saMbhava neya taha majaja paccakhANesa, na pihu sUruga-yAI siraI karaNavihi u na bhannaI jahAvasIyAI biade. lA taha tiviha paccakkhANe, bhannati a pANagassa AgArA, duvihAhAre acitta,-bheINa ta tha phAsujale. 1nA Inuzciya avarNabig,-niviyAIsu phAsuya ciya jala tu, sa vi piyaMti tahA, paccakakhaMti ya tihAhAra. 11 cauhAhAraM tu name, rattipi muNI sesa tiha-uhA, nisi pirisi purimegA, saNAIsaNa du ti-cakahA. 12 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 khuDAsama-amegAgI, AhAri va eI deI vA sAthe, khuha vi khivaI kuTe, je paMkuvame tamAhAre. 13 asaNe muge-caNa-sajI-maMDa-paya-khaja--kaMdAI pANe kaMjiya java yara, kakkaDe-daga surAIjasaM. 14 khAIme bhattAsa phalAI, sAIme suMDhi jIra ajamAI maha guDa naMbelAI aNahAre meya nibAI. 15 de navakAri che pirisi, saga purima IgAsaNe a6, sattegaThANi aMbili, adde paNa caurthIi cha pANe. 1dA cau carime cau-bhiSNahi, paNa pAvaraNe navaphTa nivIe, AgArukrikhara vivega, mutta dava vigaI niyami-6. 1NA anna saha 6 namukkAre, anna saha paccha-disa ya sAhu sava, pirisi cha saparisi, purima satta samahattarA. 18 anna sahasAgAri a, AuTaNa gurua pAri maha savya, ega-biAsaNi addauM, saga IgaThANe auMTa viNA. 19nA anna saha levA giha, uphikhatta paDu pAri maha sava, vigaI nizvigaIe nava, paDucca viNa aMbile a6. tharavA anna saha pAri maha sava, paMca khavaNe cha pANi levAI, cau carimaMgucI, bhiSNahi anna saha maha sava. ra1 duddha-mahu-majaja-tivra, cala davavigaI caura piDa-davA, ghayagula-dahiyaM piTiya, makhaNu-pakanna de piMDA. rarA pirisi sa-ava, dubhatta nizvigaI pirisAI samA, aMgu-mudi-gaMThI-sacitta davAI-bhigrahiya. rakSA vismaraNa-maNabhege, sahasAgAre sayaM muhAve, pacchannakAla mehAI disi-vivarajAsu disimehe. pArakA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhavathaNa udghADA, pirisi taNu-suWyA samAhitti, saMghAIkajaja mahattara, gihatha-baMdAI sAgArI. rapa AuMTa-maMgANuM, guru-pAhuNa-sAhu gaabuThThANuM, pariThAvaNuvihi-vahie, jaINa pAvaraNi kaDipo. saradA kharaDiya hia DivAI leva saMsa6 Ducca maMDAI, uphikhata piMDa vigaINa, makhiyaM aMgulIhiM maNA. rabA levA AyAmAI Iara sevIramaccha-musijala, dhe aNa bahula sasie, useIma IAra sinthaviNa. zAradA paNa cau cau caudu duviha, cha bhakakha duddhAI vigaI IgavIsa, ti duti cauviha abhakhA, cau mahumAIvigaIbAra. rilA khIra ghaya dahiA tie, guDa(la) pakkanna cha bhakakha vigaIo, ge-mahisi-uddiaya-elagANa, paNa duddha aha cauo. 3ll ghaya dahiA uddhi viNa tila sarisava ayasilaTTa tilla cale, davaguDa piDaguDA de, pakkanna tilla-ghaya-taliya. 3 payasADi-khIra-payA, valehi dudvadi duddha vigaIgayA, daphana bahu appa tadula, tuSNunna-bilasahie duddha. 3rA nibhaMjaNa vIsaMdaNa, posahitariya kidi pakkaghayaM, dahie karaMba nihariNi, salavaNa-dahi ghela ghelavaDA. 33 tilakuTTI nibhaMjaNa, patila pakakasahi tariya viddha malI, sakakara gulavAya pAya, khaMDa addhikahi Ibura. 34 pUriyA tava pUA bIya, pUe taneha turiya ghANAI gulahANI jalalapati, ya paMcamo pUttijya pUo rUpA duddha dahI uraMgula, davaguDa ghaya tilla ega bhAvari, piDaguDa makhaNANuM, addAmalayaM ca saMsa6. |36aaaa Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 54mA druLvayA vigai vigaI, gaya puNA teNu taM haya durvya, uddharie tatkRmi ya, ukkitlR va. ima' canne tilasaRli varasAlAi, rAyaNuMbhAI dakhaNuvANAI, DAlI tillAI Ie, sarasuttama v levakaDA. vigaigayA saMsa%0A, uttamaThThAM ya nizvigaya mi, kAraNujAya muttuM, kaSpati na bhuduM ja putta. vigaI vigaIbhIe, vigaIgaya jo a bhujae sA, viMga vigaI-sahAvA, vigaI vigai khalA nei. kuttiya macchiya bhAmara, mahuM tihA kaTTu paTTe maja duhA, jala thala khaga maMtihA, ghayalva makhkhaNu cauabhakSmA. // 4 // maNu vayaNu kAya mavaya, maNutaNu vayataNu tijogi sagasatta, kara kAraNumai du ti jui, tikAlI sIyAla-bhaMga-sayaM, jarA eya ca uttakAle, sayaM ca maNu vayaNu taThuiM pAlaNiya', jANuga-jAga pAsi tti. bhaMga cage tisu aNunnA. // 4 // phAsiya pArliya seAhiya, tIriya kiTTiya ArAhiya cha suddha, paccakkhANuM kAsiyA, vihiNAciyakAli ja partta. pAliya puN puNu sariya, sAhiya gurudatta sesa bheAyaNue, tIriya samahiya kAlA, kiTTiya bhAyaNusamaya saraNA, // 4 // Ia paDhiria' ArAhiyaM tu, ahavA cha suddhi sadguNA, jANu viya-zubhAsaNa, aNupAlaNu bhAvasuddhitti. // 46 // paccakkhANusse phUla, ihu paraleAe ya hAi duvihuM tu, ihulAe dhammilAI, dAmannaga-mAi paraleAe. paccakkhANumimAMM seviUSNu, bhAveNu jiSNuvaruddhi, pattA aNaMta jIvA, sAsayasukha' aNuAmAhu. // bhAtrayaM samAptam // 144nA ||jaNA 113911 113211 // 3 // 5485 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvavicAra prakaraNa jIve te jIva, prANane dhAraNa kare te jIva, caitanyavALe te jIva. cetanA te jJAnadarzanane upaga, upaga e jIvanuM lakSaNa che. sAmAnya rIte dekhavuM te darzana, ane jANavuM te jJAna kahevAya che, sAmAnya upayoga te darzana. vizeSa upaga te jJAna kahevAya che. sAkAra upaga te jJAna, ane nirAkAra upayoga te darzana che. mati, zruta, avadhi, manaparyava ane kevala e pAMca jJAna che. pahelAM traNa jJAnamAM ajJAna paNa hoya che, samyagadaSTine jJAnI kahevAya che, mithyAdaSTine ajJAnI kahevAya che. je vastu je svarUpe hoya tene te svarUpe jANavuM te jJAna che, sAcAkheTAnI vaheMcaNuM vinAnuM pitAnI marajI mujabanuM jJAna te ajJAna kahevAya che. ja be prakAre che. (1) karma rahita te siddhanA je svabhAvadazAmAM ramaNa kare che, jyAre (2) kamasahita saMsArI jI vibhAvadazAmAM cAre gatimAM, rakhaDyA kare che. saMsArI jIve paNa be prakAre che. vasa-sthAvara, sUkSmabAdara, rI-(manavALA) ane asaMgI(mana vagaranAM) ema judI judI rIte che. saMsArI jI traNa prakAre paNa che-strI, puruSa ane napuMsaka. saMsArI jIve cAra prakAre paNa che-manuSya,tiryaMca, nArakI, deva saMsArI che pAMca prakAre paNa che-ekendriyathI paMcendriya sudhI. saMsArI jIve che prakAre paNa che-pRthvI, pANI, agni,vAyu, vanaspati, trasakAya. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArI jI cauda prakAre paNa che--(1) ekendriya sUma-badara. (2) paMcendriya 1 saMsI (manavALA), 2 asaMjJI (mana vagaranAM) (3) vigalendriya-(beIdriya, teIndriya, cauridriya) ema 7 paryApta ane 7 aparyAptA maLI 14 prakAre che. sthAvara che ( sthira) sthAvara pAMca prakAre che, te ekendriya gaNAya che. pRthvI, pANI, agni, (teha), vAyu, vanaspati ema pAMca prakAre che. agni svabhAve UMce jAya che. vAyu tirtho jAya che, te temanI svAbhAvika sthiti gati che, IcchA mujabanI nathI, tethI te sthAvaranA bhedamAM hovA chatAM gatigrasathI paNa oLakhAya che, ane ekendriya hovAthI sthAvara paNa gaNAya che. bAkInA cha IcchA mujaba gati karatA hovAthI trasa kahevAya che. vanaspatikAya be prakAranI che.-1 sAdhAraNa, 2 pratyeka (1) pratyeka-eka zarIramAM eka jIva hoya te pratyeka. (2) sAdhAraNa-eka zarIramAM anaMtAjIva hoya te kaMdamULaanaMtakAya (nida) paNa kahevAya che. temAM anaMtAjI hevAthI jainadharmamAM tyAjya gaNAya che. pratyeka vanaspatikAyane acitta banAvavAthI dayAnA pariNAma Take che. pratyeka vanaspatikAya sivAya dareka sthAvarajI sUkSmabAdara be prakAre che, ane teo paNa paryAptA ane aparyApta bhedathI darekanA cAra cAra bheda thAya che. eTale ja pRthvIkAyanAM, * phUTanoTa-A sUkSma jIvo sUkSmadarzaka yaMtrathI paNa dRSTimAM AvatA nathI. te eTalA sUkSma che ke tIkSNa kharze ke agnithI paNa tene asara thatI nathI. A ja sakala 14 rAjakamAM vyApta che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 apakAyanAM, 4 teukAyanAM, 4 vAukAyanAM, 4 sAdhAraNa vanaspatikAyanAM ema 20 bhedamAM pratyeka vanaspatikAyanAM paryAptAaparyApta 2 bheda umeratAM sthAvara jInAM kula 22-bhede thAya che. vigaledriya-(2 IndriyanAM, 2 teIndriyanAM, 2 cauridriyanA) nAM paryApta ane aparyApta ema kula vigalenidrayanA 6 bhedo thAya che. paMcendriya tiryaMca-(1 jalacara, 2 sthalacara-catuSpada, 3 uraparisarpa-(peTe cAlanAra-sarpa), 4 bhuja parisarpa (bhujAe cAlanAra-naLiyA) 5 khecara A pAMce garbha ja ane samucchi ma tathA paryAptA ane aparyAptA ema 4 prakAre gaNatAM 20 bheda thAya che. A rIte tiya"canA-22 ekendriyanAM,+6 vigalenidrayanAM,ra0 paMcendriyanAM =48 bheda thAya che. sAta nArakanA 14 bhede thAya che. 7 pRthvImAM 7 jAtanA nArake che, teo paryApta ja che, paNa karaNa aparyAmAnI vivakSAthI paryAptA-aparyAptAnAM nArakanAM 14 bhedo thAya che. deve 9 prakAre che, teo paNa karaNa aparyAptA gaNatA denA paryAya-aparyAptAnA 18 bhede thAya che. manuSya-15 karmabhUminAM, 30 akarmabhUminAM, pa6 aMtaradvipanAM kula 101, garbhaja paryAptA ane aparyAptA maLI 22, 101 samUcchima aparyAptAna maLI manuSyanA 303 bheda thAya che. tiya"canA-48, nArakInA-14, devatAnA-198, manuSyanA-303, cAre gatinA kula 563 bheda thAya che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chAnI jAtenAM judA judA nAme- pRthvIkAya-khANamAM hoya tyAM sudhI vadhe che, eTale cetanAvALA che. sphaTika, maNi, ratna, paravALAM, hiMgaleka, haDatAla, maNazila, pAra, sonuM, rUpuM, trAMbu, letuM, sIsuM, jasata, kalAI. e sAta dhAtuo khaDI, camacI, pocA patharA, abarakha, tejaturI, khAre, mATI ane pASANanI tamAma jAti, sura, luNa vigere pRthvIkAyanA jIve che. bahAra kADhyA pachI acitta banAvAya che. apUkAya-bhUminuM tathA AkAzanuM pANI, jhAkaLa, barapha, karA, lIlI vanaspati uparanuM pANI, dhummasa, ghanedadhi vigeremAM apakAyanA jIve che. pANInA eka ja bindumAM asaMkhyAta jI hoya che, te darekanAM zarIra judA judA che. (pANImAM hAlatA cAlatA jI trasa kahevAya che, teone zarIra ane ema be indriya hoya che.) sthAvara jIne phakta zarIra hoya che. teukAya-agninAM jI-aMgArA, javALA, taNakhA, ulkApAta, azani, kaNiyA, kharatA tArA, vijaLI, vigere agnikAya jIve che, cakamakathI paNa agni utpanna thAya che. vaDavAnaLa paNa agni che. vAukAya--UMce jate vAyu, nIce jate vAyu, zuddhavAyu, maMdavAyu, guMjArava karate vAyu, ghanavAta (ghATo) tanavAta (pAtaLo) vigere vAyukAyanAM bheda jANavA. vanaspatikAya-sAdhAraNa vanaspatikAya 32 prakAre tathA (nimeda) pAMca varNanI nIlakuga vigere anaMtakAyanA jIve che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baTATA, DuMgarI, lasaNa, zakarI, rAtaDIyAM, jene chedavA chatAM pharI uge che, jenA sarakhA be bhAga thAya che, jenA parva- resA-nase gupta hoya te, je tAMtaNA vinAnA hoya, lIlI haLadara, lIluM Adu, lIle kacu, suraNakaMda, zatAvarI, bhaiyakeLuM, kuMvArapAThu, zeharI kaMda (ra) gale, vAMsa kArelA, luNa-sAjIvRkSa, leka-pazvinI kaMda, garamara (girikaNI), kisalaya-kamaLa patre, khIrasuA kaMda-thega kaMda, lIlI metha, luNavRkSanI chAla, khileDA kaMda, amRtavela, mULA-tathA tenA pAMce aMga, bhUmipheDA, vidala dhAnya-aMkurAvALu, Dhaka vaLyula, suaravallI, pAlakhanI bhAjI, kamaLa AMbalI-bI na thayAM heya evA saghaLA kemaLa phala. pratyeka vanaspatikAyamAM mukhya 7 vibhAga che. phala, phUla, chAla, kASTa, mULa, pAMdaDAM, bIja. darekanA zarIra judA hoya che. (eka vRkSamAM asaMkhyAtA ja hoya che.) keIpaNa vanaspati ugatI vakhate sAdhAraNuM hoya che. pachI pratyeka banI jAya che. - beIndriya-zaMkha, keDA, gaDelA, jaLa, AyariyA, aLasIyA, vAsI dhAnyamAM thatAM lALIyA jI, karamIyA, pirA, lAkaDAmAM thatAM ghuNa vigere (zarIra ane jIbhavALA). teIndriya-kAnakhajurA, mAMkaDa, ja, kIDI, uddhaI, maMkoDA, IyaLa, ghImela, sAvA, gagaDA, gaDhecA, viSTanA kIDA, chANanA kIDA, dhAnyanA kIDA, kaMthavA, IyaLa, Indragopa, lIkha, cAMcaDa vigere (zarIra, jIbha, nAkavALA). Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vaijJA [E]] ]] tA 53 mate jet mKHnnylh ra Ava Ka timighno daha-dhI amuka emiri prAya Bh khAta sa netAmAM 83.8 aapka lege ha by i. Kyarn pANInA eka TIpAmAM rahela 6450 hAlatA-cAlatA jIvAnuM bAjumAM rahela A citra siddha padArtha vijJAna" nAmanA pustakamAM prakAzita thayela che. para tu pANImAM rahelA pANInA vA to STithI paNa agocara che. tethI viziSTajJAna vinA dekhAya nahi. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 caurindriya--vIMchI, bagAI, bhamarA, bhamarI, tIDA, mAMkhI, DAMsa, macchara, ka*sArI, karALIyA, khaDamAMkaDI, vAMdA vigere ( zarIra, jIbha, nAka, AMkhavALA ). paMcendriya--nArakA, tiyaAA, manuScA ane devA. ( zarIra, jIbha, nAka, AMkha, kAnavALA). nArakI--ghammA, vazA, zailA, aMjanA, aai, maghA, mAdhavatI. pRthvInA nAma--ratnaprabhA, zarkarAprabhA, vAlukAprabhA, pakaprabhA, dhumaprabhA, tamaHprabhA, tamaslama prabhA, devA--(1) bhavanapati, (2) vyaMtara, (3) caiAtiSi ane vaimAnika. 25 bhuvanapati deza ane paramAdhAmI paMdara. vANavyatara ATha, 26 vyaMtara ATha, draMbhaka daza 10 cetiSa pAMca cara ane pAMca sthira. 38 vaimAnika (kalpe thanna) 12 devalAka, 9 leAkAMtika, 3 kihiSika=24. 9 veyaka, pa anuttara=14. paryAmA 99 aparyAmA 99 198 ,, tiya ka 79 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 15 paramAdhAmI--akha, aMbarISa, zyAma, zamala. rudra, uparudra, kALa, mahAkALa, asipatra, vana, kuMbhI, vAlukA, vaitaraNI, kharasvara, mahAghAya. 8 vyaMtar--pizAca, bhUta, yakSa, rAkSasa, kinnara, kiMpuruSa, maheAraga, gadhava. 8 vANavya tara--aNu pannI, paNa pannI, isIvAdI, bhUtavAdI, kati, mahAkaDita, kAha'Da, pataMga. 10-~tiyag z2abhaka - annaz2a bhaka, pAnaz2a bhaka, vajraz2abhaka, leNu (ghara) z2alaka, puSpa' bhaka, phaLajuMbhaka, puSpakuLaz2abhaka, zayanaz2a bhaka, vidyAz2a bhaka, aviyatajuM bhaka. 9 lokAMtika-sArasvata, Aditya, vahni, aruNu,gaDha tAya, kRSita, avyAbAdha, maruta, ariSTa. 5 anuttara-vijaya, vaijayanta, jayaMta, aparAjita, sarvArthasiddha. siddhanA jIvA--kevaLajJAna thatA vakhatanI avasthAe paMdara bhede che. jiSNu, aNui, tI, atItha, gRhaliMga, anyaliMga, svaliMga, strI, puruSa, napuMsaka, pratyeka, svaya buddha, yuddhamAdhita, eka, aneka. tItha karA--jina, tIrtha, svaliMga, puruSa, svayaM buddha, eka ( athavA aneka ) ema cha prakAre kahevAya. eka jIvane pa'daramAMthI cha bheda lAle, Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanA 563 bhedomAM pAMca dvAre saMsArI jIvo | zarIranI uMcAI | AyuSya svikAsthiti | prANa | eni dhanuSa-aMgula chA - 6 1 sAgaropama / 1 bhAva pUratI 4 lAkha 15 -12 1 lI nAraka 2 jI nAka 3 jI nAraka nAraka mI nAraka dahIM nAraka 7 mI nAraka deve - bhavanapati | 31 6rA 1 125 250 pa00 33 by 1 sAgaropamathI adhika 7 hAtha asurakumAra bAkInA nava bhavanapati kaMIka nyUna 2 palyopama Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUrya | zarIranI uMcAI | AyuSya | kAyathiti | prANa | yoni 15 paramAdhAmI 7 hAtha pApama bhava pUratI yaMtara vANuvyaMtara tiya juMbhaka tiSka 1 palyopamane candra 1 lAkha varSa 1 palyopama ne 1 phujAra varSa graha 1 palyopama nakSatra artha pApama hA pApama vaimAnika devo kapApa(1) saudharma 2 sAgaropama (2) IzAna 2 sAgarepamathI adhika | tArA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIranI uMcAI Inya svakAyasthiti | prANa | ni 6 hAtha (3) sanakumAra (4) mahendra 5 hAtha 7 sAgaropama | 1 bhava pUratI | 10 7 sAgaropamathI adhika 10 sAgarepama 14 sAgaropama 17 sAgaropamAM 18 sAgaropama 19 sAgarepama - che 3 hAtha (5) brahmaleka ! (6) lAMtaka (7) mahAzukra (8) sahasAra (9) Anata (10) prANata (11) AraNa (12) azruta kalpAtIta raiveyaka (1) sudarzana (2) supratibaddha (3) mane rama (4) sarvatobhadra 2 hAtha Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIranI uMcAI AyuSya | svAyasthiti | prANa | ni 2 hAtha ra7 sAgarepama 1 bhava pUratI | -- (5) suvizALa (6) sumanasa (7) saumanasya (8) priyaMkara (9) naMdIkara anuttara vaimAnika (1) vijaya (ra) vijayaMta (3) jayaMta (4) aparAjita (5) sarvArthasiddha ---- | | 31thI33 , 33 sAgaropama Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIranI uMcAI AyuSya svakAsthitinuM prANI peni { 7 hAtha 6 hAtha 1 lo kilibaSika 2 jo kibiSika 3 je kilibaSika nava lokAMtika 2 sAgaropama / 1 bhava pUratI 2 sAgaropamathI adhika 13 sAgaropama 8 sAgarepamAM 5 hAtha 5 hAtha 1 gAu | |1 55ma manuSya :5 himavaMtanA yugalika 5 hiraNyavaMtanA yugalika 5 harivarSanA | ja yugalika 5 ramyaphanA yugalika - trIjo Are 2 gAu 2 papama bIje A Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIranI uMcAI | AyuSya ke svakAsthiti pramANa | ni 3 papama | bhava pUratI | 10 | 14 Are 3 gAu lAkha 5 devakurUnA yugalika 5 uttarakuranA yugalika pahele 3 gAu 5 mahAvideha garbhaja manuSya 500 dhanuSa | | pUrva Da varSa 7-8 bhava 5 bharata 7 hAtha 130 varSa 5 airAvata garbhaja manuSya chaThTha Are pAMcame Are ethe Are 5 bharata 20 varSa | 7-8 bhava 2 hAtha ane muMdrA hAtha 5 etrita Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIranI uMcAI | AyuSya | svakIya sthiti prANa | ni palyopamane asaMkhyAtame || 1 bhAva pUratI | 10 prANa 14 lAkha pa6 aMtaradvipanA yugalike lAga samUrNima manuSe | aMgulane aparyApta | | asaMkhyAtama bhAga aMtamuhUrta ] 78 bhava tiya:garbhaja jalacara paMcendriya 1000 jana | Da varSa pUrva | 7 bhava 4 lAkha >> sthalacara catuSpada I 6 gAu | 3 papama 7-8 bhava paMcendriya palyopamane , khecara | 2 thI 9 dhanuSa | asaMkhyAta bhAga uraparisarSa | paMcendriya 1000 ejana | Da varSa pUrva | 7 bhava Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zarIranI uMcAI | AyuSya | svAyasthiti prANA ni garbhaja bhuja parisarSanuM paMcendriya 2 thI 9 gAu | | kreDa varSa pUrva | 7 bhava | 10 | 4 lAkha samUrNima jalacara paMcendriya 1000 ejana che sthalacara catupada paMcendriya 2 thI 8 gAu 84000 varSa | becara , 1 2 thI 8 dhanuSa | 72000 ,, , uraparisarSa paMcendriya 2 thI 9 jana | pa3000 >> bhuja parisa paMcendriya 1 thI 9 dhanuSa | kara000 , , aparyApta tiryaMca | aMgulane | aMtarmuhUrta paMcendriya asaMkhyAtamo bhAga Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIranI uMcAI AyuSya | svAristhati | prANa zani | saMkhyAta varSa 2 lAkha vasa-vigalendriya beIndriya teIndriya cariMdriya 12 jana 3 gAu | 12 varSa 1 49 divasa 1 jana | 6 mAsa phara sthAvarabAdara pRthvIkAya aMgulane | asaMkhyAtame bhAga 22000 varSa | 4 | 7 lAkha asaMkhya utsarpiNI avasarpiNa * apakAya ! 7000 * teukAya 3 aherAtra Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - zarIranI uMcAI AyuSya | kAyasthiti prANa | yoni - - bAdara vAukAya aMgulane asaMkhyAtame bhAga 3000 varSa ' ja cha lAkha | asaMkhya utsarpiNI avasarpiNI = vanaspatikAya pratyeka , 10 lAkha | 1000 ejanathI | 10000 varSa adhika che anaMta sUphama sAdhAraNa vanaspatikAya aMgulane asaMkhyAtame bhAgI. aMtarmuhUrta | utsarpiNI 14 lAkha avasarpiNI bAdara : che 14 lAkha Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 sthAvara mAM jIvanI siddhi caitanyazakti- zarIramAM jIva hovAnI nizAnI cetanyazakti che. pragaTa caiitanyavALA jI trasa (beIndriyayAdi) che. apragaTa cetanyavALA jIvo sthAvara (ekendri) che. mAdaka dravya levAthI jema manuSya mUcchita rahe che, tema sthAvara jIve sacetana hovA chatAM temAM raheluM cetanava mUcchita hovAthI anumAnAdithI tathA jJAnIonA vacanathI temAM caitanya che tema samajAya che. pugala paramANuo je ghaNuM sUkSma che, tene jIve zarIrarUpe banAvyA pachI ja te pugale Indriyagocara jaththArUpe thAya che. jIvanI madada vinA keI zarIra bAMdhI zake nahi, eTale pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati vagerenA zarIra paNa jIve ja banAvyA hoya che. 1. pRthvI sacetana che- naze karavAthI mANasa jema mUcchita dazAmAM rahe che, tema pRthvImAM paNa tapAsIe te caitanyanI khAtrI thAya che. patthara vagere khANamAM hoya tyAM sudhI jIvanazakti hovAthI pRthvIkAyamAM gaNAya che. khANamAMthI bahAra nIkaLyA pachI zastra - agni - rasAyaNa vagerenA prayogathI jIvarahita thAya che. pRthvIne datA asaMkhyAta pRthvIkAya cha haNAya che. mATe jayaNa pALavI joIe. manuSyanA zarIranA avaya vadhe che, tema khANamAM rahela lavaNa, patthara vRddhi pAme che, keTaleka ThekANe pattharanA pALiyAo Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kar dhIme dhIme vadhe che, kemake te sacetana pRthvI sAthe joDAyalA che. jema prANIonA hADakAM, nakha, zIMgaDA kaThIna hAvA chatAM temAM jIva hAya che, tema pRthvI vagere kaThIna hAvA chatAM temAM jIva hAi zake che. * pArA je khANAmAMthI nIkaLe che, tene tyAMthI bahAra kADhavAne evA vidhi hatA ke eka mAsa kumArIkAne gheADA upara besADIne tenuM mAhu kUvAmAM dekhADIne nAsI jatA, eTale pAre maithuna saMjJAthI bahAra uchaLIne phelAi jatA. A dhArAne maithuna saMjJA te sacetana hAvAnI nizAnI che. jema muMgA, khaherA, AMdhaLA mANasa duHkha thavA chatAM jaNAvI zakatA nathI, tema ekendriya jIvA peAtAnuM duHkha jAhera karI zakatA nathI. mATe ApaNe te te jIvA upara karUNA rAkhavI joI e. 2. pANImAM jIvaviddhi hAthI garbha mAM pravAhI (kalala) rUpe hoya che. IMDAmAM pakSI zarUmAM pANIrUpe hoya che, tema pANI sacetana che. ThaMDA vAtAvaraNamAM mANasanuM zarIra bahAra ThaMDu hoya che, tyAre aMdara garamI jaNAya che, tema pANI paNa ziyALAmAM garama jaNAya che. ziyALAmAM pazcimamAM pANImAMthI varALanA jaththA uMce caDhatA heAya che. ziyALA chatAM varALa uMce caDavI, e zarIranI uSNutA vinA na saMbhave. A pustakamAM pANInA hiMdunuM citra (pA. 35) Apela' che, temAM peArA vigere eiMdriya jIvA hoya che, paNa te pANIthI judA samajavA. pANI pAte sthAvara che. pANInA jIvAnuM zarIra teA pANI ja che. pANI pote asaMkhya jIveAnA asaMkhya zarIrane Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samuha che. te ja atyaMta nAnA biMdumAM paNa zarIra dhAraNa karIne rahe che. vaijJAnike kahe che ke-eka vALamAM 4000 jaMtuo samAI zake che. pisTanI TIkITapara 25 karoDa, eka ratala kALI drAkSa para 11 kreDa. eka ratala lIlI drAkSa para 80 lAkha jaMtuo samAI zake che. sUkSmadarzaka yaMtrathI evA jhINuM jaMtuo dekhAya che ke eka seyanA agrabhAga upara 9 keDa samAI zake che. eTale ke jIva deha pariNAmI che. eTale je deha maLe tevA dehamAM arUpI e jIva rahI zake che. tethI ja pANInuM eka biMdu asaMkhya zarIranA samuharUpa che. esIjana ane hAIDrojana nAmanA be vAyu maLavAthI pANI thAya che, e vAta navI nathI. kemake zrI bhagavatIsUtramAM vAtanika jalakahyuM ja che. matalaba ke pANuM asaMkhya jInI kAyArUpa ja hoya che. keTalAka padArthonA saMgathI vIMchI, deDakA, mAchalAM vagere bane che, temAM jIvatAva juduM ja hoya che tema ahi samajavuM. pANIne traNa ukALA Ave eTale acitta bane che. te unALAmAM pAMca prahara, ziyALAmAM cAra prahara, ane comAsAmAM traNa prahara sudhI acitta rahe che. pachI pAchuM sacitta bane che. eTale ke apUkAya jI utpanna thaI jAya che. je pANI sacitta banatA pahelAM cUne nAkhavAmAM Ave te bIjA 24 prahara sudhI acitta rahI zake che. 3. agnimAM jIvasiddhi- AgIA pataMgIyA vageremAM prakAza, manuSya zarIramAM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahaja garamI jema jIva vinA aravita che, tema apAM prakAza ane uSNatA jIvanA kAraNe vAhanI vADI, amadA agnine lAkaDAM vagere khorAka maLatAM manuSyanA zarIranI jema vadhe che. agninI jvALA UMce caDhe che, anukuLa pavana heya te vadhe che, athavA bujhAI maraNa pAme che. gharSaNa vagerethI janma pAme che, e agnine sacetana sAbita kare che. 4. vAyumAM chavasiddhi keInI preraNA vinA AmathI tema gati karavAnI vAyunI zakti tene sacetana sAbita kare che. deve tathA aMjanAdi yegathI jema manuSya adazya rahI zake che. tema tevA prakAranI rUpa pariNatine bhege vAyu adazya che chatAM sparza vagerethI jANI zakAya che. vaLI vAyu najare dekhAtuM nathI chatAM tenuM vajana paNa hoya che. 10 senTImITara lAMbA, paheLA, UMcA khAlI DabbAmAM 1 liTara havA hoya te tenuM vajana 13 grAma thAya che. havA kheMcI laI pachI ane pahelA kAcanA vAsaNanuM vajana karIe te havAvALuM vAsaNa vadhAre vajanadAra hoya che. 5. vanaspatimAM jIvasiddhi- 1. vanaspati jI eka ja IndriyavALa chatAM, gayA janmanAM saMskArane kAraNe pAMca Indriyane viSaya anubhavatA jaNAya che. 2. jAgRta dazA, nidrA, rAga, prema, harSa, lebha, lajajA, bhaya, maithuna, krodha, mAna, mAyA, AhAra, janma, vRddhi, maraNa egha saMjJA vagere manuSyanI mAphaka anubhave che. 3. manuSyamAM jema traNa avasthA hoya che tema vanaspatine paNa traNa avasthA hoya che. jema manuSyane niyata AyuSya heya che. tema vanaspatine paNa niyata AyuSya hoya che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. zabda grahaNu zaktidala, kuMDala vagere vanaspatio megha garjanAthI padvatti thAya che. 2. rUpa-velAo, latAo Azraya tarapha pharIne vadhe che. 3. gaMdha-keTalIka vanaspatio dhUpanI sugaMdhathI vadhe che. 4. rasa-zeraDI vagere jamInamAMthI mIThe rasa cUse che. 5. spaza-lajajALuM vanaspati sparza karavAthI saMkocAya jAya che. nidrA vagere judI judI lAgaNIo 1. zanidrA paMADa, AMbalI, kamala vagere amuka vakhate saMkocAya che, ane amuka vakhate khIle che. 2. rAga-azeka, bakula, phaNasa vagere jhAMjharanA jhaMkAra sahita strInA paganA prahArathI phaLe che. 3. harSa keTalIka vanaspati akALe khIlI uThe che. 4. lobha- gheLe AkaDo, khAkharA, bilIvRkSa vagerenA mULa bhUmimAM rahelA nidhAna upara phelAya che. 5, lajajA-lajajALu velamAM dekhAya che. 6. bhaya-e ja velamAM dekhAya che. madrAsanA anaMtapura jillAmAM khajUrInuM vRkSa madhyarAtrithI nIce paDavA mAMDatu ane bapora pahelAM taddana sUI jatuM. pachI te dhIme dhIme ubhu thatAM madhyarAtri pahelAM taddana TaTTAra thaI jatuM. - baMgALamAM paNa eka khArekanuM vRkSa rAtre traNa vAge tadana nIce paDatuM ane madhyAhna pachI dhIme dhIme ubhuM thatu. ane sAMja sudhImAM barAbara UbhuM thaI jatuM. A badhA bhAve nidrA ane jAgRtinAM jANavA sAbhAra- jaina dharmanuM prANI vijJAna. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7, mithuna-yuvAna strInA mukhanA tAMbula chAMTavAthI ke sparza, hAvabhAva ke kaTAkSathI keTalAka jhADa tarata phaLe che. papaiyAmAM nara-mAMdA jhADa hoya che. narane parAga mAdA phUlamAM paDe te ja phaLa Ave che. 8. kodha-kedanadanuM jhADa haMkAra avAja kare che. 9. mAna-rUdatI velamAM pANInA TIpA jhare che, tenAthI senAnI siddhi thAya che. tene bhAva e gaNAya che ke mArI vidyamAnatA chatAM leka nirdhana kema rahe? 10, mAyA-lAo pitAnA phaLane pAMdaDAthI DhAMke che. 11. AhAra-pANI, khAtara maLe te vadhe, nahi te sukAya jAya che nAgaravelIne chANa-dudha reDe te phaLa, phUla, rasa vadhe che. manuSyalakSI vRkSa AphrIkAnA mADAgAskara TApumAM eka vRkSa manuSyabhakSI che, tenA pAMdaDAMnI dhArAmAM tIrNa kAMTA hoya che, vaLI A vRkSane keTalAka taMtuo havAmAM laTakatA hoya che. je koI manuSya tene aDake te te tarata vIMTaLAI jAya che. bIjA taMtuo tenA zarIre bharaDo laI le che. pachI e manuSya thaDa tarapha dhakelAya che, tyAre pAMdaDAo vAMkA vaLe che ane tenA tINuM kaMTake manuSyanA zarIra upara bhoMkAvA lAge che. ane temAMthI lehIne pAMdaDAM cUsI le che. ane cheDI ja vAramAM manuSya nijIva banI jAya che. tyAre pAMdaDAM pharI UMcA thAya che, taMtuo chuTA paDe che. ane vRkSa mULa hAlatamAM AvI jAya che. tyAMnA jaMgalI leke kaI manuSyane zikSA karavI hoya tyAre tene A vRkSanA tarapha dhakelI de che. ane tenA jIvanane karUNa aMjAma Ave che. keTalAka pravAsIoe A dazya sAkSAta joyuM che. ane tenI chabIo vartamAna patromAM pragaTa karela che. -sAbhAra uddhata jaina dharmanuM prANI vijJAna. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 12. janma-vAvavAthI uge che, te janma gaNAya che. 13. vRddhi-aMkura, DALA, pAMdaDAM thAya che. 14. maraNa - hima vagere AghAtathI maraNa thAya che, tathA karamAI javuM te maraNu gaNAya che. 15. rAga--havA pANI, khArAka vagerenA vikArathI rAga thAya che, ane tevA auSadhanA upacArathI maTe paNa che. 16. Agha--velA caDavA mATe jhADa, vADa tarapha vaLe che. uparokta pAMce sthAvara jIvAnI hiMsA karyA vinA saviratidhArI munirAjo peAtAnuM jIvana TakAve che, tA jIvayAnA pAlanAra gRhasthAe paNa yathAzakti jIvadayAnuM pAlana karavuM joIe. ane anivArya paNe hiMsA thAya teA duHkha ke pazcAttApa karavA joI e. Aje manuSya vijJAna zabdathI bhautika padArthInuM nAna samaje che. tethI bhautika sukhAnI icchAthI pApa karavAmAM saMkoca thatA nathI. ane tethI AraMbha samAraMbhanI pravRtti zarU thAya che. pariNAme durgAMtinA asaMkhya du:khA prApta thAya che. jema pata Mgiyu rUpanI lAlasAmAM yAtamAM paDI baLI jAya che, tema bhautikavAdI chevaTa sudhI mAnasika pIDAmAM ja sabaDe che, ane bhAganI lAlasAmAM khatama thaI Aya che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = 4 agulanI 2 muIi muThuiM = ve'ta 2 veMta = hAtha 4 hAtha = dhanuSa a'gulanA asaMkhyAtamA bhAga= sAMyanI aNI upara jeTale bhAga Ave tenA asaMkhyA tameA bhAga. 55 labAInA mApa Dri anaMta = dhanuSapRthakatva =2 thI 9 dhanuSa gAu = 2 thI 9 gAu "" ceAjana = 2 thI 9 yAjana 2000 dhanuSa = eka gAu 4 gAu = eka yAjana asaMkhya ceAjana = 1 rajju 14 rajju = 1 leka 99 jainazAstrIya saMkhyA 1 thI parAdha sudhI vyavahArika 18 akonI saMkhyAthI AgaLa 96 aMkonA sthAnAnI saMkhyAnA nAmeA jainazAstromAM che. saMkhyAtA = 2thI mAMDIne amuka saMkhyA sudhI sAMkhyAta gaNAya che. asaMkhyAtA = 9 prakAranA che. saMkhyAta karatAM asaMkhya guNA vadhAre che. 9 prakAranA che. asaMkhyAta karatA anaMta guNA vadhAre che. vakhatanA mApa asaMkhya samayanI = 1 AvalI. 256 AvalIkA = 1 kSullaka bhava. 65,536 zuzrvaka bhava - 1 muhUrta. 16777216 thI kaMIka adhika AvalI = 1 muhUta, Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 thI 9 samaya = jaghanyU 1 samayanyUna = utkRSTa 2 ghaDI = 1 muhUrta 15 muhUta = 1 divasa 15 = 1 rAtri 30 aMtamuM hata 60 ,, 99 99 99 "" = } 1 aheArAtri 2 mAsa = 1 ayana 6 ayana = 1 varSa 5 varSa = 1 yuga 70,56000 kroDa varSa 1 pU uddAra, addA, kSetra pakScApamanA sUkSma ane bAdara bheda gaNatA 6 prakAranA pakSepama kahyA che. ahiM ahvA pacApama kahevAya che. palyApama = eka ceAjana UMDA paheALA ane lAMbA khADAmAM sAta divasanA janmelA yugaliyA manuSyanA khALakanA eka vALanA sAta vAra ATha ATha karelA 20971para kakaDA ThAMsI ThAMsIne bharI, temAMthI seA seA varSe vALanA eka eka kakaDA kADhatAM, jeTalA kALe e khADA = palpa khAlI thAya, teTalA kALane mAdara addA paDhyApama kahevAya che. ane e ja vALanA asaMkhya sUkSma kakaDA kApIne seA se varSe eka eka kakaDA kADhIe, ane e khADA jeTalA varSe khAlI thAya, teTalA kALane sUkSma addA pakScApama kahevAya che. 10 kADAkADI pacepama = 1 sAgaropama. 10 10 sAgaropama = 1 utsarpiNI athavA avasarpiNI. sAgaropama athavA 1 utsarpiNI "" ane 1 avasarpiNI anatA kALacakro = 1 pudgala parAvata, anatA pudgala parAva = bhUtakALa tathA bhaviSyakALa, // iti zrI jIvavicAra prakaraNa saMpUrNa // = 1 kALacaka Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha rAjakoTa . sidhdho 1SIORK 5.anuttara -----> 8. vaivaicaka - ratnaprabhA pRthvInuM daLa 180000 yojanA / _ vina T3 1 khAlI.10.co. A vANavyaMtara niyA >> - lokatipha. * hA [4] - khAlI. 10.. 0 3 ATha vyaMtaranikAya 1 / rukimbASika U 1 0 rasanADI - jhAlo.200.co. : sa22 jayotiSa * ke dvIpa samudra tikabhAi * khAlI11583 tho. dareka pata2 3O00.yo. ghanodadhi ghana vAta tana vAta -AkAza -19 0 0 0 0 : *** *** *** thIjaLa 10bhavanapati nikAya 7 narapha bhUmimAM - adhau loka khAlI pkhalI 7 | - 1 | 2 | 3 4 5 pa | ka | loka bahA2 ta2phTa ? manaMta Aloka Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nava tattva nava tattva- jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa. jIva ane ajIva e tattva (ya) jANavA gya che. puNya-nizcayathI sAdhune choDavA gya che. gRhasthane vyavahArathI AdaravA yogya che. pApa, Azrava, baMdha- heya) choDavA yogya che. saMvara, nija rA, mekSa (upAdeya) AdaravA yogya che. jIva tavanAM 563 bheda jIva vicAramAM batAvyA che. ahiM, cauda bheda gaNAvyA che. 14 jIva tatvanA 14 bheda 4 ekendriyanA-4 bheda sUphama-bAdara, paryApta aparyApta 6 beIndriya, teIndriya, caurindriya (vigalendriya)nAM - paryAptA-aparyAptA malI 6 bheda. 4 paMcendriyanA-garbhaja - samucchima, paryAptA - - aparyApta malI kula 4 bheda thAya che. 14 ( uttarabheda-pa63) Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara ajIva tattva-14 bheda 14 ajIva-(jaDa padArtha) tatvanAM 14 bhede che. - dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pugalAstikAya, ane kALa ema mUla pAMca prakAre ajIva tattva che. 9 bheda-dhamastikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya e traNanAM skadha-deza-pradeza ema traNa traNa gaNatAM 9 bheda thAya che. 4 bheda pugalanAM - skaMdha-deza-pradeza ane paramANu. 1 kALa-eka samaya hovAthI eka ja bheda gaNAya che. bhUtakALa anaMte gaye, bhaviSyakALa anaMte Avaze, paNa vartamAnakALa eka ja samayane che. kula ajIvanAM 14 bhede che. AmAM uddagalanAM (skaMdha, deza, pradeza ane paramANuM. 4 bheda) varNa, gaMdha, rasa, sparza vALA hovAthI rUpI che. bAkInA 10 bheda ajIvanA arUpI che. sUkSma pudgala AMkhe na dekhAvAM chatAM rUpI che. jIva pugala mizrita hevAthI rUpI dekhAya che. jyAre siddhanA ja karma (pugala) rahita hovAthI dekhAtAM nathI. cauda rAjakamAM chavIza vargaNAomAMthI jIvane grahaNa karavA gya phakta ATha ja vagaNAo che. jIva teNe grahaNa kare che. ApaNI AjubAjumAM te vargaNuo paDI che. paNa sUkSma hovAthI dekhAtI nathI. kevalajJAnI joI zake che. 1 skaMdhaA bhAga. 2 deza-amuka bhAga. 3 pradeza-skaMdha sAthe joDAyela paramANune pradeza kahevAya che; paNa skaMdhathI juduM paDe tyAre te pradeza paramANu kahevAya che. 4 paramANu--skaMdhathI judo paDe tyAre paramANu kahevAya che. ( kevalInI daSTie jenA be bhAga nahi thAya te) Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNya tava-4ra bheda 42 puNya tatva-zubha karmane Azrava te puNya che. puNya kara prakAre bhegavAya che, 9 prakAre baMdhAya che. sAdhu pramukhane anna, pANI, vasa, pAtra, zayyA, vasati ApavAthI, temaja mana, vacana, kAyAnA zubha vyApArathI puNya 9 prakAre baMdhAya che. (jIvane sukha joIe che, paNa puNya karatA nathI. jyAre pApa choDatA nathI, tethI duHkhI thAya che. sukhanuM kAraNa puNya che, ane duHkhanuM kAraNa pApa che.) puNyanA 2 bheda tathA pApanA 82 bheda samajavA mATe karma grantha jANa jarUrI che. emAM AvatA 8 karmonA uttarabheda baMdhamAM 120 batAvyA che. jyAre puNyanAM 4ra82 pApanAM maLI kula 124 thAya che. (AmAM puNyamAM zubha varNa, gaMdha, rasa, sparza gaNAvyA che. ane pApamAM azubha, varNa, gaMdha, rasa, sparza gaNAvyA che.) sAtA vedanIya, uccageAtra, manuSyAya, devAyu, tiriyAu - 37 (traNa AyuSya) tathA nAma kamanI 37 zubha prakRti maLI puNya 42-prakAre gaNAya che. pApa tava-82 bheda 82 pApa tatva-azubha karmane Azrava te pApa che. vAya 82 prakAre bhagavAya che, 18 prakAre baMdhAya che. aDhAra pApa sthAnake. viSaya, kaSAya pramAda temaja mana, vacana, kAyAnA azubha vyApArathI pApa baMdhAya che, te tIvra bhAvathI baMdhAya te saMkhyAta, asaMkhyAta ke kreDe ghaNuM paNa bhegavavuM paDe che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 puNyanAM--42 bhedA 2 manuSya gati, deva gati 2 manuSya AnupUrvI, deva AnupUrvI 1 vaRSabha nArAca saMghayaNa 1 samacaturasra saMsthAna 1 zubha vihAyeAgati 4 zubha-vaNu, gaMdha, rasa, sparza 1 paMcendriya jAti cha pratyeka prakRti--agurU laghu nirmANu, parAdhAta, uzvAsa Atapa, udyota, jina nAma 10 sa deza--trasa, khAdara, paryApta pratyeka, sthira, zubha, subhaga, susvara, Ardraya-yaza, 5 zarIra--audArika, vaikriya AhAraka, taijasa, kANu 3 upAMga--audArikanA, vaikriyanA, AhArakanAM. 37 nAma kamanI 3 AyuSya kamanI 1. vedanIya kamanI 1 gAtra kama'nI 42 puNya prakRti Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApanAM-82 bhede 2 naraka gati, tiryaMca gati. 2 naraka AnupUvI, tiryaMca AnupUrvI saMghayaNa-5 RSabha nArAca, nArAca, ardhanArI kilikA, chevaTTasaMsthAne-pa nyadha, sAdi, vAmana, kuja huDaka 1 azubha vihAgati 4 azubha-varNa, gaMdha, rasa, sparza 4 ekendriya, beIndriya, teIndriya caurindriya. 1 upaghAta 10 sthAvara dazaka-sthAvara, sUma, aparyApta sAdhAraNuM, asthira, azubha, durbhAgya, dusvara anAdeya, ayaza. (kula nAma karmanI-34) pa jJAnAvaraNIya karmanI prakRti 9 dazanAvaraNaya karmanI , pa aMtarAya karmanI 26 mehanIya karmanI 1 (nIca) gotra karmanI , 1 (azAtA) vedanIya karmanI , 1 (naraka) Ayu kamanI , 82 pApa prakRti Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Azrava ta -4ra bheda 42 Azrava tatva-karmanuM AvavuM te Azrava, tene garanALA bAraNAnI upamA ApI che. te dvArA karmonuM Agamana AtmAmAM thAya che. - Indriya, kaSAya, atrata, yoga kiyA - 4 5 3 25 = 42 prakAre Azrava che. 5 sparzanendriya, rasanendriya, ghrANendriya, cakSurindriya, zrotrendriya e pAcenA managamatA viSayamAM rAga karavAthI tathA aNagamatA viSayamAM dveSa karavAthI karmano Azrava thAya che. 4 kedha, mAna, mAyA, lebha karavAthI karma baMdhAya che. 5 avata-hiMsA, jUTha, cerI, mithuna ane parigraha saMgrahavRtti e pAMcathI karma baMdhAya che. 3 ga-burU ciMtavavAthI, azubha bolavAthI, kAyAthI azubha karavAthI paNa karma baMdhAya che. 25 kiyA- ( 1 ) kAyikI = kAyAne ajayaNAe pravartAve. ( 2 ) adhikaraNikI = zastro rAkhavAthI ke navA banAvavAthI, ( 3 ) prAdeSikI = jIva-ajIva upara cheSa karavAthI. (4) pAritApanikI = jene pIDA upajAvavAthI. ( 5 ) prANAtipAtikI = jIvene nAza karavAthI. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) AraMbhikI = khetI, karavAthI, kuvA. taLAva pedavAthI, (7) parigrahika = vastune saMgraha, mamatva karavAthI. ( 8) mAyA pratyayikI = mAyA, kapaTa karI ThagavAthI. ( 9 ) mithyA darzana pratyayikI = jinezvaranA vacana para zraddhA na rAkhavAthI. (10) apratyAkhyAnikI=paccakakhANa na karavAthI, aviratithiI. (11) daSTikI=nATaka, sInemA, baMgalAmAM rAga-dveSa karavAthI. (12) smRSTikI = rAga-dveSathI sparza karavAthI. (13) prAtityakI = bIjAnI riddhi joIne IrSyA karavAthI. (14) sAmaMta panipAtikI = bhAjana ughADAM mUkavAthI trasa jIva paDe te. (15) naiSTikI = zastrAdi ghaDAvavA, kuve khAlI kare. (16) svastikI = pitAne hAthe jIvane ghAta kare. (17) AjJAnikI = sAvadya-pApa karavAnI AjJA karavAthI. (18) vidAraNikI = duHkha thAya tevA maheNAM, ALa, kalaMka devAthI. (19) anAgikI = upaga vinA vastu levA mUkavAthI. (20) anavakAMkSa pratyayika=Aleka paraleka virUddha karavAthI. (21) prAyagikI = mana, vacana, kAyAnI zubhAzubha kiyA. (22) sAmudAyikI = ATha karmane samudAyapaNe bAMdhavA. (23) premikI = rAga-prema karavAthI je kriyA lAge che. (24) kaeNSikI = Sa karavA-karAvavAthI je kriyA lAge che. (25) IpathikI=javA-AvavAnA yogathI je diyA thAya te. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Azra mukhya--4 che 1 mithyAtva-jinezvara devanA vacana zAstra upara azraddhA. " kudeva kugurU, kudharma, mithyA pa mAnavA. 2 avirati-hiMsAdi pApane pratijJA pUrvaka tyAga na kara. 3 kaSAya-krodha, mAna, mAyA, lebha karavA. 4 ga-mana, vacana, kAyAnI zubhAzubha pravRtti. A cAra Azra badhA duHkhanuM mULa che, te baMdha karavA saMvarane Adara kara joIe. saMvara tattva-pa7 bheda 57 saMvara tattava-AvatA karmane reke te saMvara. bAraNuM baMdha karavAthI jema gharamAM kacaro bharAtuM nathI, tema AzravanA dvAra baMdha karavAthI saMvara thAya che. samiti gupti parisaha yatidhama bhAvanA cAritra 5 3 22 - - 10 12 5 = 57 5 samiti-1. I samiti-jIvadayA mATe dUra nIcI daSTi rAkhavI. 2, bhASA samiti - maDha muhapatti rAkhI nirdoSa, hita mita-pacya bolavuM. 3. eSANa samiti-42 deSa rahita AhAra pANI levAM, ane pAMca deSa rahita vAparavA. 4. AdAna samiti-upadhi vigere letAM mUkatAM muMjavuM pramArjavuM 5. pAriSThApanikAsamiti-nijIva bhUmimAM jaIne paraThavavuM. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 gupti managupti-azubha vicArane tyAga karavo. - vacanagupti-sAvadya vANIne tyAga kare. kAyagupti-kAyAne saMyamamAM joDavI. 22 parisaha : karmakSaya mATe pariSaha-upasarga Ave tyAre samatA bhAve sahana karavuM. 1 phudhA = nirdoSa AhAra na maLe te deSita AhAranI ' IcchA na karavI. 2 tRNuM = tarasa sahana karavI paNa deSita pANuM na levuM. 3 zIta = ThaMDImAM agnine upayoga karavAno vicAra A na kare. 4 uNu = garamImAM paMkhA vagere vAparavAnuM vicAra na kare. pa daMza = DAMsa-maccharathI kheda na kare samatAthI * sahana karavuM. acela = uttama-kiMmatI vastranI IcchA na karavI. arati = managamatI vastu na maLe te udvega na kare. 8 strI = strIne joI calita na thavuM (zrI sthUlabhadranI jema rahevuM. ) : - : " 9 carcA = grAmAnugAma vihAra kare. vihAra na thAya - te chevaTe sthAnAMtara karavuM. . . . . 10 niSadhA = zUnya sthAne dhyAnamAM rahetA calAyamAna na thavuM. 11 zayyA = uMcI-nIcI ke havA vinAnI jagyAmAM suvuM na paDe te kheda na kare. 12 AkAza = kaTu vacana kahe te (daDhaprahArInI jema) kaidha na kare. a sm x = won. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 vadha = kaI vadha kare te (baMdhakasUrinA ziSyanI jema) enuM zubha IcchavuM. 14 yAcanA = saMyamane jarUrI vastu mAMgatAM saMkoca na kare. 15 alAbha = nirdoSa bhikSA na maLe te (DhaMDhaNa RSinI jema sahana karavuM. 16 rega = rega Ave te (sanakumAranI jema) sahana karavuM. 17 tRNa sparza = saMthArAmAM kAMTA-DAbha Adi spaze to kheda na karavA. 18 mala = parasevAthI zarIra malina thAya te snAnanI IcchA na karavI. 19 satkAra = sanmAna maLe te (Arya suhastinI jema) - ahaMkAra na karo. 20 prajJA = jJAnane garva na kare. (mArUM jJAna cauda pUrvathI a5 che, ema vicAravuM) 21 ajJAna = udyama karavA chatAM na AvaDe te, karmane udaya samaja kheda na kara, bIjAne ghaNuM AvaDe che, tenI IrSyA na karavI. 22 samyakatva = jinezvara prabhunA vacanemAM zaMkA na karavI. zAstra sUkSma-buddhi gamya hoya che. mATe samajavA prayatna kara. 1 bhUkha, 2 tarasa, 3 TADha, 4 taDake, 5 DAMsa-macharane upadrava, 6 jIrNa vastra, 7 arati, 8 strI, 9 vihAra-caryA, 10 niSadyA-smazAnamAM kAusagga, 11 zayyA, 12 Akroza, 13 vadha, 14 yAcanA, 15 alAbha, 16 roga, 17 tRNa sparza, 18 mala, 19 sakAra, 20 prajJA, 21 ajJAna, 22 samyakatva. A 22 parisahone samabhAve sahana karanAra zIdhra saMsAra sAgarane tarI jAya che. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 yatidhAma : * kSamA, 2 mRdutA-namratA. 3 saraLatA, 4 saMtoSa. 5 tapa, 6 saMyama, 7 satya, 8 zauca, 9 akicanya-aparigraha, 10 brahmacarya. 12 bhAvanA : 1 anitya, 2 azaraNa, 3 saMsAra. 4 ekatva, 5 anyatva, 6 azuci, 7 Azrava, 8saMvara, 9 nirjara, 10 lokasvarUpa, 11 bAdhidurlabha 12 (kaSa cheda-tApathI zuddha) vItarAga dharma durlabha bhAvanA. 5 cAritra: 1 sAmAyika, 2 chedo pasthApanIya, 3 parihAra vizuddhi, 4 sUma saMpAya, pa yathAkhyAta. (I) sAmAyika-mana, vacana, kAyAthI pApa karUM nahi, karAvuM nahi, karatAne sArA mAnuM nahi, tevI jIdagI sudhInI pratijJA (II) chedepasthApanIya-kAcI dIkSA pachI vaDI dIkSA. 6 thI 9 guNasthAne heya. (III) parihAra vizuddhi-nava sAdhune samudAya pitAnA gacchanA nAyakanI anujJA laI tapa-upasargAdi sahana karavA 18 mahinA sudhI bahAra jAya, te. parihAra vizuddhi cAritra 6 thI 7 guNasthAne heya. (IX) sUma saM5rAya-dazamA guNasthAne upazama zreNImAM ke kSepaka zreNImAM atyaMta vizuddhimAM sUma lebhANune vede te A dezamAM guNasthAne hoya () yathAkhyAta-jinezvara dee jevuM kahyuM che, tevuM zuddha cAritra 11 thI 14 guNasthAne heya. * kSamA pAMca prakAre che. (1) upakAra kSamA, (2) apakAra kSamA (3) vipAka kSamA, (4) vacana kSamA, (5) dharmamAM . Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirjarA tatva-12 bheda 12 nijAe chevatte aMze karmonuM kharavuM te nirjarA che. 6 bAhata5 ane 6 atyaMtara ta5 maLI 12 bhede che. bAhyata56 : 1. anazana-upavAsa, AyaMbila, ekAsaNu vigere. 2. udarI-bhUkha karatAM ochuM khAvuM. 3. vRttisaMkSepa-ochI cIjo khAvI. 4. rasatyAga-dUdha, dahIM, ghI, tela, geLa, pakavAna, (kaDA-ghI-telamAM taLelI vastu) ne sarvathA yA che vatta aMze tyAga kare. 5. kAyakaleza-IcchApUrvaka nirja rathe leca, vihAra, khamAsamaNa vigerethI zarIrane kaSTa ApavuM. 6. saMsInatA-Asana sthira rAkhavuM, Indriyone ane manane kAbumAM rAkhavuM.. capaLatAne tyAga kare. A 6 tapa bahAra dekhAvAthI bAhAtapa kahevAya che. atyaMta5-6 : 1. prAyazcitta-guru pAse pApanI AlocanA levI. 2. vinaya-guru pratye anukULa pravRtti karavI. 3. vaiyAvaca-gurunI, saMyamI tapasvI vigerenI sevAbhakti karavI. 4. svAdhyAya-gurunI AjJA mujaba zAne bhaNavA. 5. dhyAna-ganI ekAgratA tathA vegane nirodha. 6. kAussagna-kAyAnA vyApArane tyAga karI dhyAnamAM rahevuM. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja dayAnanA prakAra-4 dharmadhyAna, zukaladhyAna-e mokSanA kAraNa che. AdhyAna, raudradhyAna-e durgatinA kAraNa che. ArtadhyAnanA prakAra-4: (1) apriya vastunA saMyogathI enA viyoganI citA. (2) vedanA-zarIranI pIDAthI chUTavAnI citA. . (3) priya vastune viyegathI enI prAptinI ciMtA. (4) parakamAM dharmanA phaLanI ciMtA. raudradhyAnanA prakAra-4: (1) hiMsA saMbaMdhI ciMtana karavuM. (2) asatya saMbaMdhI ciMtana karavuM. (3) cerI saMbaMdhI ciMtana karavuM. (4) viSayanI rakSA mATe ciMtana karavuM. dharmadhyAnanA prakAra-4: (1) AjJA - vItarAga prabhunI AjJAmAM bahumAnanuM ciMtana. (2) apAya-doSothI bacavA sanmArganI ciMtA. (3) vipAka-kamanA vipAkanA viSayanI ciMtA. (4) saMsthAna-14 rAjakanA svarUpanuM ciMtana. zukala dhyAnanA prakAra-4: (1) pRthatva vitarka-savicAra (2) ekatva virtaka nirvicAra. A be prakAranAM dhyAna 11-12 mA guNasthAnake rahelA pUrvadhara munione hoya che. (3) sUkSma kriyApratipAti. (4) vyuparata kriyAnivRtti. A be prakAra 13-14 mAM guNasthAnake rahelA kevalIne hoya che. * 1. Ad, 2. raudra, 3, dharma, 4. zukala. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AmAM bAhyatapa e mukhya Indriyeno ya mATe che. jyAre atyaMtara tapa manane vaza karavA mATe che. bAhyata5 e atyaMtara tapane piSaka he jaIe. dareke pitAnI zakti anusAra tapamAM udyama kare jaIe. baMdha tattva: 4 bheda baMdha-pratisamaya dareka saMsArI jIva (mithyAtva avirati kaSAyaga) cAra hetuonA sevanathI kArpaNa vargaNanA pudgalane grahaNa kare che. ane te grahaNa karelA karmayugale AtmAnA pradeza pradeze kSIra-nIravat yA leha-agninI jema ekameka thaI jAya che. A kiyAne karmabaMdha kahevAya che. je samaye karmabaMdha thAya che, te ja vakhate cAra vastu nakkI thAya che. 1 prakRti-kamane svabhAva nakkI thavo te. 2. sthiti-je karma bAMdhyuM te AtmAnI jeDa keTalA kALa sudhI raheze nakkI thavuM te. 3. rasa-tIvra ke maMda phaLa ApavAnI zaktinuM nakkI thavuM. jemAM cAra ThANIo, traNa ThANIe vigere. vaLI jema kaSAyanI ugratA tema azubhane maMda rasa, ane zubhane tIvra rasa baMdhAya (zubha prakRtine eka ThANuo rasa baMdhAtuM nathI.) 4. pradeza-karmanA aNuone ja nakkI tha. karmanI mULa 8 prakRti che, tenA uttara bheda 158 che Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamanI prakRti AbhAnA kayA karma konA jevuM? svabhAva-guNane DhAMke sthiti utkRSTa jAnya 1 jJAnAvaraNa | | anaMta jJAna AMkhe pATA bAMdhavA jevuM 30 keDIkeDI | aMtamuhUrta sAgaropama 2 darzanAvaraNa || 9 anaMta darzana dvArapAla jevuM 3 vedanIya ? | 2 | avyAbAdha sukha madhanA lepavALI taravAra : cATavA jevuM 12 muhUrta 4 mohanIya 28 anaMta caritra | dArU pIvA jevuM 70 kaDAkoDI sAgarepama aMtamuhUrta 5 AyuSya 4 | akSaya sthiti beDI jevuM 33 sAgaropama Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 nAma 7 gAtra 8 aMtarAya < 103 arUpIpaNuM 2 | agurUlaghupaNu anaMta zakti 5 1591 citArA jevuM kuMbhAranA ghaDA jevuM khajAnacI jevuM 20 kADAkADI sAgaropama 20 kADAkADI sAgarApama 30 kADAkADI sAgarApama 8 kUta "" aMtamuM dUta dareka jIva pratisamaya AyuSya vinA 7 kAM bAMdhe che karma baMdhanI sAthe ja udbhaya-udIraNA-sattA paNa saMkaLAelA che. madha e bIja jevuM che, khIjamAMthI samaya jatAM phUla, phaLa thAya che, tema kama khaMdha thayA pachI udaya (phaLa) vacce je samaya che, tene akhAyAkALa kahevAya che. e abAdhAkALa--je karmanI jeTalA kADAkoDI sAgaropamanI sthiti hAya, teTalA sA va (jema meAhanIya karmanI 70 kADAkADI sthiti teA akhAdhAkALa 70 seA eTale 7000 varSanA) gaNAya. udIraNA--jema kAcI kerIne ghAsa AdinI garamIrthI pAkI karavAmAM Ave che, tema udayakALa pahelA karyAM bhAgavI levAya te udIraNA kahevAya. 7 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 sattA-benkanA sepha DIpojhITanI jema je karmane udaya kALAMtare thAya te pahelAnA kALane sattA kahevAya. jIva pradeza sAthe karma pudgalene thate baMdha 4 prakAre che. 1 spaSTa (zithila) baMdha-seyanA DhagalAmAMthI seMya chUTI paDe tema mAtra pazcAttApathI (prasannacaMdrajInI jema) chUTI jAya 2 baddha-seyanA peka pekeTamAMthI seMya kADhatA thoDo prayatna kare paDe tema a5 kaSTa ( aImuttAnI jema ) AlocanAthI chUTI jAya. 3 nidhatta-seMyane kATa kADhavA sAdhananI jarUra paDe tema tapa Adi anuSThAna vaDe ( ajunamALInI jema) ghaNA kaSTa kSaya thAya. ja nikAcita-saMya kaTAIne go thayA hoya te nikAcita baMdha (zreNika-kRSNanI jema ) avazya bhegava paDe. mukhyatve sthiti ane rasa baMdhane nirNaya kaSA kare che. kaSAye jema vadhu tema sthiti baMdha vadhu thAya ane kaSA jema ochA tema sthiti baMdha ocho thAya. kaSAyanI jema tIvratA tema azubha karmane rasa vadhu ane zubha karmane rasa o che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyanI jema maMdatA tema zubha kAmane rasa vadhu ane azubha karmane rasa ocho. lImaDAnA svAbhAvika rasane eka ThANIo kahevAya, eja rasane ukALIne aDadho rAkhIe te be ThAo kahevAya. eja rasane ukALIne 3 bhAga rAkhIe te traNa ThANIo kahevAya, ane eja rasane 2 bhAga rAkhIe te cAra ThANIo kahevAya. e pramANe jIvanA kaSAye maMda, maMdatara tIvratara, tIvratama samajavA. je karma nikAcita baMdhAyuM heya te kaMI paNa pheraphAra thaI zakatuM nathI paraMtu je nikAcita nathI te udayamAM Ave te pahelAM pheraphAra thaI zake che. te mATe ATha karaNa samajavA joIe adhyavasAyanA baLane karaNa kahevAya che. karaNa-8 1 baMdhana karaNa-kAzmaNa vargaNa Atma pradeza sAthe joDAya te. 2 niyata karaNu-karma DhIlA baMdhAyA hoya paNa pachI tenI prazaMsA karavAmAM Ave te te karma nidhattapaNAne pAme che. je karma nidhatta avasthAne pAme tenI sthiti ane rasa adhyavasAye dvArA ghaTADI zakAya paNa tenI udIraNA ke saMkramaNa thaI zake nahi. mATe azubha karma karyA pachI te pApanI kadI prazaMsA karavI nahi. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 3 nikAcanA karaNa--kama khAMdhyA pachI atyaMta ullAsa Ave, rAjI thAya tenI vAraMvAra puSTi kare te e kama nikAcita mane che. tenA upara pachI khIjA phrAI karaNanI asara thAya nahi. sRSTa--baddha -- nidhattane nikAcita karanArUM nikAcanA karaNa. 4 utanA karaNa--kanI sthiti ane rasa vadhe te u nA karaNa. 5 apava nA karaNa--kamanI sthiti ane rasa ghaTe te apavanA karaNa. azubha karma bhAgavavAnA kALanuM pramANa tathA tIvratA niIta hAvA chatAM AtmAnA ucca keTinA adhyavasAye dvArA nyUnatA karI zakAya che. 6. saMkramaNu karaNa--kanI prakRtimAM parivartana thAya te sakramaNa karazu. sakramaNu sajAtIya prakRtimAM thAya che, jema azAtA vedanIyanuM zAtA vedanIyamAM, ane sAtA vedanIyanuM azAtA vedanIya bane. 7 udIraNA karaNa--kanA udayanA je kALa niyata thaye hAya te pahelAM je kama uyamAM Ave te udIraNA kahevAya. je karmAM udayamAM AvyA nathI te karmone viziSTa adhyavasAya dvArA uyamAM lAvavA. jema kAcA papaiyAne mIThAnI keADImAM tathA kerIne ghAsamAM rAkhavAthI jaldI pAke che. te rIte karma paNa prayatna dvArA pahelA uyamAM lAvI zakAya che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 adhyavasAyanA baLe karyAM zAMta paDyA rahe eTale udaya-uddIraNA na thAya. jema agArA jalI rahyA hAya tenI upara rAkha nAkhIye tA ThaMDA paDI jAya. A hAlatamAM kamanI utanAne apavatanA temaja sakramaNa thaI zake che. 8 upazamanA karaNuyAga ane je karyAM udayAvalikAmAM praveza pAmI cUkayA hoya tene karaNu na lAge. bIjA badhAne lAge-jema AtmA samaye samaye ka grahaNa kare che, eTale badhana karaNa cAlu che, te samaye DhIlA karmAM majabuta ane ane majabuta vadhAre majabuta ane eTale nidhatta ane nikAcanA thAya che. keTalAka karmAMnI sthiti ane rasamAM vadhAro ghaTADA thatA hoya eTale unAapavatanA paNa cAlu hoya che. te vakhate kramanI sajAtIya prakRtie palaTAtI hoya eTale saMkramaNa paNa cAlu hoya, e vakhate udaya ke udIraNA paNa cAlu hAya che, keTalAka karmAM zAMta thatA hAya che eTale upazamanA karaNa paNa hAya che. jema eka yaMtranA badhA bhAgo sAthe kAma kare che tema karaNA kAryazIla hAya che. mAkSa tattva meAkSa-sa karmInA kSayathI AtmAnuM zuddha svarUpa thavuM te. sapUrNa karmathI mukta thayela jIva eka ja samayamAM siddhazilA upara leAkanA aMte paheAMcI jAya che. tyAM khIjA anatA siddhanA jIvA hoya che. siddhanA jIvAne pAchu' sAMsAramAM AvavuM paDatuM nathI. siddhanA jIve| prati samaya sarva padArthAMnA traNe kALanA paryAyAne juve che ane jANe che. ane anaMta sukhamAM mahAle che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 siddhanA jIvAne janma, jarA, maraNu, bhUkha, tarasa, rAga, ciMtA daridratA, kaleza vagere keIpaNu duHkhA kadi paNa bhAgavavAnA nathI. janmanuM kAraNa kama hatuM, tene nAza thavAthI have kadIya meAkSamAM gayelA jIvane janma levA paDatA nathI. meAkSa tattvanI nava (9) dvArathI vicAraNA karavAnI che. 1 satpada prarUpaNA--mAkSa e satya vastu che.sat-vidyamAna che. 2 dravya dvAra--mAkSanA jIvAnA vicAra, jaima meAkSamAM jIve pAMcame anate che. vaLI AchAmAM ochA eka ane utkRSTA eka sAthe 108 jIvA mehne jAya che. 3 kSetra dvAra--siddhanA jIvA 45 lAkha yAjananI siddhazilA upara leAkanA agra ( Toca ) bhAgane sparzIne rahelA che. eka siddha jema leAkanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM che. tema sarva siddho paNa lekanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM che. saMsArI jIvA jaghanyathI 2 hAtha ane utkRSTA 500 dhanuSanI kAyAvAlA mekSe jAya che, jyAre e AtmA mAchuM pAme tyAre jIvAnI avagAhanA bhAga ghaTI jAya che. arthAt jaghanyathI 1 hAtha ane 8 aMzula pramANa ane utkRSTathI 333' dhanuSya rahe che. eka ja samayamAM jIva lIkAMta jaI sthira thAya che. AgaLa dharmAstikAyane abhAva che. tethI alAkamAM kAI jaI zakatuM nathI, leAkAkAzamAM ja cha dravyo rahelA che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 4 spazanA dvAra jayAM eka siddha che, tyAM anaMtA siddho paNa rahelA che. eka bIjAne sparzIne rahyA che. eka paramANu lokAkAzanA eka pradezamAM avagAhelo che, paNa te cha dizAnA pradezane sparze che, tema siddhanA cha cha dizAne sparze che. 5 kAla dvAra-eka siddhane AzrIne sAdi anaMta ane sarva siddhane AzrIne anAdi anaMta kALa sudhI siddhanA jIve mokSamAM rahevAnA che, pharI kaI vakhata saMsAramAM AvavAnAM nathI. 6 antara dvAra-eka bIjA vacce AMtarU nathI, vaLI eka jIva mokSe gayA pachI utkRSTa cha mAse avazya bIje jIva mokSe jAya che. eTale jaghanya aMtara eka samayanuM ane utkRSTa aMtara cha mAsanuM hoya che. have bIjo bhava grahaNa karavAno hetuM nathI. eTale kALa AzrayI aMtarane abhAva che. 7 bhAga dvAra-sava nI apekSAe siddhinA jI. anaMtamAM bhAgye ja che. jyAre jyAre kevalI bhagavaMtane pUchavAmAM Ave ke keTalA ja mokSamAM gayA te eka ja javAba maLe ke eka nigodane anaMta bhAga mele gaye che. 8 bhAva dvAra-upazama, kSAyika, pazama, audayika, ane pariNAmika A pAMca bhAvamAMthI mukSanA jIvo sAyika ane pariNAmika be bhAve che. bAkInA traNa bhA karma sAthe apekSita che. siddhone kevaLa jJAna, kevaLa darzana kSAyika bhAve che. ane jIva pArimika bhAve che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 alapa bahutva dvAra-napuMsaka sauthI cheDA mekSe jAya che, strIo tenAthI saMkhyAta guNI mekSe jAya che. purUSe tenAthI saMkhyAta guNA mele jAya che. mULa 14-mArgaNAnA uttara bheda dUra che (1) gati-4 naraka gati, tiryaMca gati, manuSya gati, deva gati. (2) Indriya--pa ekendriya, beIndriya, teIndriya, caurindriya, paMcendriya. (3) kAya-6 pRthvI, apa, tela, vAyu, vanaspati, trasakAya (4) ga-3 mane vega, vacana yoga, kAya vega. (5) veda-3 purUSa veda, zrI veda, napuMsaka veda. (6) kapAya-4 dha, mAna, mAyA, lebha. (7) jJAna-5 mati, zrata, avadhi, mana:paryava, kevalajJAna, - ' ajJAna-3 mati ajJAna, zruta ajJAna, virbhAgajJAna. (8) saMyama-7 sAmAyika, chedopasthApanIya, parihAra vizuddhi, sUkSma saMpAya, yathAkhyAta, dezavirati, avirati, (9) dazana-4 cakSu darzana, acakSu darzana, avadhi darzana, kevaLa darzana. (10) vezyA-6 kRSNa, nIla, kApita, teje, pa, zukala, (11) bhavya-2 bhavya. abhavyA Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 (12) samyaktva 6 kSAyeApazamika, upazama, kSAyika, mithyAtva, sAsvAdana, mizra. (13) saMNI--2 sAMttI, ahaMnI. (14) AhAr--r AhArI, aNuAhArI. uparanI mAgaNuAomAMthI mULa dezamAMthI ja meAkSa thAya che. manuSya gati, paMcendriya jAti, trasakAya, kevaLajJAna, yathAkhyAta cAritra, ketraLa duzana, bhavya, kSAyika samyakatva, sanI, anAhArI. akaSAyI, avedI, ayAgI, alezI jIve mekSe jAya che. samyaktva jIvAdi nava padArthAne je jANe che, tene samyaktva hAya, tevI rIte bhAvathI zraddhA rAkhanArane paNa samyakatva hAya che. Ama nava tattvAnuM jJAna, ane te uparanI zraddhA e baMne samyaktvane utpanna karanAra che. samyaktvane TakAvavA tAttvika bhUmikAnI jarUra che. A bhUmikA cha siddhAMtAne svIkAravAthI thAya che. (1) jIva che. (2) jIva nitya che. (3) jIva zubhAzubha kamanA rtA che. (4) jIva zubhAzubha kramanA bhAktA che. (5) jIva sarva karmonA kSaya karI mekSa meLavI zake che. (6) meAkSanA upAya saddha che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A samyakatva guNa pragaTyA vinA keI guNa pragaTa thatA nathI, dharmanuM AcaraNa paNa yathArtha svarUpe thaI zakatuM nathI. jJAna ane cAritra paNa mekSa mArganA sAdhaka banI zakatA nathI. mehanIya karmanI da9 kaDAkaDInI sthitithI kaMI vadhAre khape ane kaMIka nyUna kaDAkoDI sthiti bAkI rahe tyAre ja samakti AtmAne sparze che. tyAra bAda Atma guNane uttarottara vikAsa thatAM jIva sarva karmathI mukta thaI paramAtma dazAne pAme che. e mATe Atma zuddhinA-jIvana vikAsanA 14 guNasthAnaka che. guNasthAnaka eTale AtmAnA guNanuM (jJAna-darzanacAritranuM sthAna. 14 guNasthAnaka 1 mithyAtva guNasthAnaka-A avasthAmAM gADha rAga dveSanA kAraNe jIvane jIvananI sAcI dizA sUjhatI nathI. jethI karavAnuM hoya te na kare, ane na karavAnuM hoya te kare che. paNa koI saddagurUne satsaMga thAya, ane rAga-dveSanI granthIne bheda thAya pachI aMtamuhUrta sarva prathama jIva upazama samyatva rUpa 4 thA guNasthAne sparze che. ( keI jIva 5-6-7 guNasthAnane paNa pAme. ) 2 sAsvAda guNasthAnaka -- upazama samyakatva pAmelA jIvane keI nimitta pAmI paDe tyAre pahelA mithyAtve pahoMcatA jaghanyathI 1 samaya ane utkRSTathI cha AvalikA mATe samyakatvano svAda rahI jAya tyAre A guNasthAnaka Ave. ( A guNasthAnaka paDatAne ja hoya che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 mizra guNasthAnaka- vItarAga kathita dharma prati rUci arUci baMnemAMthI eka paNa na hoya, tevI sthiti A guNasthAne hoya che. AvA pariNAma antamuhUrtathI vadhu AtmAmAM TaktA nathI. ahiM jIva parabhavanuM AyuSya bAMdhate nathI, ke marate paNa nathI. 4 avirati samyagdaSTi guNasthAnaka-samyaga darzana pAmele jIva A guNasthAnake Ave che. A guNasthAnake AyuSya baMdhAya te devagatinuM ja baMdhAya, Amazuddhine vikAsa ahIMthI zarU thAya che. mekSa prApti sudhI AtmAnA vikAsamAM A guNasthAnaka mahatvano bhAga bhajave che. heya (choDavA jevuM) ane upAdeya (svIkAravA jevuM) mAM jJAnInA vacanamAM pUrNa vizvAsa jAge che. eka bhavamAM be vAra ane bhavacakramAM pazamika sabhyatva pAMca vAra, kSApazamika asaMkhyAtI vAra ane kSAyika samyakatva eka ja vAra thAya che. aupathamika sabhyatva-aMtamuhUtathI vadhAre vAra na Take. kSApazamika samyakatva-66 sAgaropama sudhI Take che. kSayika samyakatva-sAdi anaMta kALa rahe. pa dezavirati guNasthAnaka sAvagha pApamaya vyApAranA sava tyAganA lakSyane najara sAme rAkhI maryAdita tyAgamAM Ave tyAre A guNasthAnaka pAme che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 6 ramata saMyata-sAMsArika baMdhanathI chUTI sarva sAvadya pApamaya vyApAranA tyAganI pratijJA dvArA saMyama mArganI ArAdhanA karate jIva A guNasthAnake hoya che. 7 apramatta saMyata - saMyama mArganI sarvottama sAdhanA sAthe AtmAmAM (svaguNamAM) ramate jIva A guNasthAne hoya che. A (6-7) baMne guNasthAnakamAM jIva dezana-pUrvakeTi kALa (deDa pUrva) sudhI rahe che. 8 apUva karaNa-apUrva adhyavasAyanA baLe cAritra mohanIya karmanA upazama ke kSaya mATe ahiMthI upazama zreNuM ke bhapaka zreNine prAraMbha thAya che. upazama zreNi karanAra jIva upazama samaktiI yA kSAyika samakitI hoya che. jyAre kSepaka zreNi karanAra niyamA kSAyika samakitI hoya che. upazama zreNikaranAra 8-9-10methI 11me guNasthAnake jAya che. kSapaka zreNi--karanAra 8-9-10methI 1rame guNasthAnake jaya che. upazama zreNimAM niyamA patana be prakAre thAya che. (1) AyuSya pUrNa kSaye-(bhavakSa), (2) guNasthAnakane kALa pUrNa thaye (kALakSaye). (1) bhAvakSaye-anuttara vaimAnikamAM jAya. (2) kALakSaye--jema cahyo hoya tema nIce utare, thAvat pahele mithyAtva guNaThANe paNa jAya. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 anivRtti bAdara saMparAya-cAritra mehanIyanI (saMjavalana lebha sivAya) sarva prakRtine ahIM upazama athavA kSaya thAya che. 10 sUkSma saMparAya-saMjavalana lobhane ahIM upazama athavA kSaya thAya che 11 upazAMta meha-cAritra mehanIyanI sarva prakRtio ahIM upazAMta hoya che. A guNasthAnakathI niyamA jIva pAcho paDe che. 12 mINa moha-mehanIyanI sarva prakRtie ahIM kSaya thAya che. aMtamuhUrta rahI zeSa traNa ghAtI karmane kSaya karI AgaLa vadhe che. 13 sagI --kevaLa jJAna, kevaLa darzana, anaMta cAritra, anaMta vIya A cAra AtmaguNo ahIM pragaTa thAya che. pUrvanA trIjA bhave jemaNe tIrthakara nAma karma nikAcita karyuM che, teo samavasaraNamAM birAjI caturvidha saMghanI sthApanA rUpa tIrthanI sthApanA karI saMsAranA jIne mezane mahAmArga batAve che. AyuSya vinA bAkInA traNa (nAma-zetra-vedanIya) aghAtI karmanI sthiti jemane vadhAre hoya te kevalI bhagavaMte kevalI samudyAta kare che. chellA aMtarmuhUrta bAdara-sUkSma gane nidhi karI agI 14mAM guNasthAne jAya che. 14 agI kevalI-merU jevI niSkapa avasthAmAM rahelA AtmA 5 hRsva svara (a-I-u--) pramANa kALa rahI aghAtI cAre karmane kSaya karI nirvANa padane pAme che. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinezvara bhagavaMte kahela vacane asatya na ja heya, e jeNe nirNaya hoya tenuM samyakatva nizcala samajavuM. jemaNe samyakatva sparyuM tene saMsAra arthe pudagala parAvata jeTalo ja bAkI rahe che. anaMta utsapiNuM avasarpiNane pudgala parAvatakALa kahevAya. tevA anaMtA pudagala parAvarte bhUtakALamAM thayA tethI anaMta pudagala parAvarto bhaviSyakALamAM thaze. siddhanA paMdara bhede che mokSamAM kaI avasthAmAM kevI rIte jAya, te mATe paMdara bheda jANavA. 1. jina siddha tIrthakara thaIne mekSe jAya. jema RSabhadeva. 2. ajina siddha -tIrthakara pada pAmyA vinA sAmAnya kevalI thaI mokSe jAya. jema gaNadhara bhagavaMte. 3. tIrtha siddha tIrtha cAlu hoya tyAre jAya. jema jaMbusvAmI. 4. atItha siddha -tIrthanI sthApanA pUrve athavA tIrthanA viccheda pachI mekSe jAya. te jema marUdevA mAtA, 5. gRhastha siddha - gRhasthapaNamAM mokSe jAya. jema bharata cakravarti. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. anyaliMga siddha :-tApasAdi vezamAM mekSe jAya. te jema 19kalacIrI. 7. svaliMga siddha :- sAdhu vezamAM mekSe jAya. te jema prasannacaMdra rAjarSi. 8. strIliga siddha :- strI mokSe jAya. te jema caMdanabALA. 9. purUSaliMga siddha :-purUSa kSe jAya te jema gautamasvAmI. 10. napuMsakaliMga siddha:-napuMsaka mokSe jAya. te jema gAMgeya. 11. pratyekabuddha siddha kaI nimittathI bedha pAme. te jema karaThaMDu. 12. svayaMbudha siddha -pitAnI jAte bedha pAme. te jema kapila. 13. budhAbAdhita siddha :-bIjAnA upadezathI kSe jAya. te vAyubhUti. 14. eka sidhdha :-eka samaye eka mekSe jAya. jema zrI mahAvIra svAmI. 15. aneka sidadha :-eka samaye aneka mekSe jAya. jema zrI kaSabhadeva. eka samaye vadhumAM vadhu 18 jIve mokSe jAya. | iti zrI navatatva saMpUrNa Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka prakaraNa jIva vicAramAM jIvonuM svarUpa, ane navatatvamAM AkhA vizvanuM tatvajJAna Ave che, have daMDaka prakaraNamAM jIva tatvanA guNa-svabhAva-zakti vagere upayogI saMgraha bALajIne saraLatAthI samajAvyo che. pUjya Agama granthamAM vistArathI ghaNA padArtho batAvyA che. prAthamika vidyAthI AgaLa moTA granthanA viSayamAM sahelAyathI praveza karI zake e mATe jagatanA tamAma sajIva padArthone 24 daMDakamAM saMgraha karyo che. kayA jIvamAM kyA kayA guNo-zaktio che, te jANavA mATenuM A paddhatisaranuM padAMtha vijJAna che. maMgalAcaraNa-zarUmAM 24 tIrthakara bhagavaMtene namaskAra karIne 24 daMDaka dvArA saMkSepathI 24 dvArene saMgraha karyo che. -daMDaka sAta nArakane -1, daza bhuvanapatinA-10, pAMca sthAvarenA-5, vigalendriyanA-3, garbhaja tiryaMcane-1, garbhaja manuSyane-1, vyaMtara-1, jyotiSI-1, vaimAnika-1 = 24 daMDaka 24-dvAre 1luM zarIra dvAra- (1) dArika-deve ane nAraka sivAyanA tamAma ane hoya che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) vaikiya-nAnuM-moTuM, dazya-adazya thAya. (1) deva-nArakane-bhavapratyayika hoya. (2) labdhivALA tiryaMca manuSyane- labdhipratyayika heya. (3) AhAraka-A zarIra labdhivALA cauda pUrva dhArI muni mahAtmAo banAve che. - A zarIra racavAnuM prayojana-pUrvadhara purUSe keI saMzaya paDe, ke zrI tIrthakara bhagavaMtanI samavasaraNAdi trAddhi jevA, dUra ke najIka vicaratA kevalI bhagavaMte pAse mokalavA mATe (muThI vALelA) eka hAtha jevaDuM banAvI mokale che. tyAM vaMdanAdi karI pAchuM Ave che. ane tenA Atma pradeze mULa audArika zarIramAM dAkhala thatAM tarata ja vIkharAI jAya che. A zarIra AkhA saMsAracakramAM 4 vAra ja karI zakAya che. (4) tejasa zarIra-zarIramAM ke jaTharamAM je garamI jaNAya che te tejasa zarIra. A zarIra dvArA bIjAne krodhathI zApa ApI bALI zakAya che. athavA anugraha buddhithI baLatA padArthone ThaMDaka ApI bujhAvI zakAya che. tene teje vezyAnI labdhi, tathA zIta lezyAnI labdhi kahevAya che. . (5) kAmaNa zarIra - jIva dareka samaye kArpaNa vargaNAnA pagale grahaNa karI AtmA sAthe bAMdhe che. tene kamabadha kahevAya che. AmA vaDe grahaNa karAtA pudgalenI AThe karmapaNe vaheMcaNI thavAthI tene kAmaNa zarIra kahevAya che. A zarIra AtmA sAthe anAdi kALathI Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90. joDAyaluM che. A zarIra hAya tyAM sudhI kama khaMdha thAya che. parabhavamAM tejasa-kAmaNu e zarIza sAthe ja rahe che. A be zarIrAnI madadathI ja utpanna thatAM prathama samaye jIva AhAra grahaNa kare che. 2ju avagAhanA dvAra--zarIranI laMbAI, UMcAI, utkRSTajaghanya ema e prakAre che. 3ju saMghayaNa dvAra--hADakAnA mAMdhA te cha prakAre hAya che. (1) vajra rUSabha nArAca--vaz2a=khIlA, rUSabha=pATA, nArAca=me mAju, markaTa badha=eTale vAMdarIne baccu vaLagI rahe tenA jevA badhA te maTa aMdha, upara pATA tenA upara khIleA. tenA jevI majabutI thAya, teveA hADakAnA khAMdhe te vajra rUSabha nArAca sAMghayaNu kahevAya. (2) RSabha nArAca--e khAju markaTa khaMdha upara pATA hAya evA hADakAnA khAMdho. (3) nArAca--e khAju mAtra markaTa baMdha vALA hADakAnA bAMdhA, (4) adha nArAca hADakAnA khAMdho. eka bAju markaTa kha'dhavAle (5) kIlikA--maTa baMdha vinAnA sAMdhA upara khIlA hAya. (6) chevarDe--e cheDe khAMDaNImAM rAkhelA muzaLanI peThe eka cheDAnI khAbhaNamAM khIjA cheDAnA bhAga sparzIne rahela hAya, jethI paDI jatAM kheAlaNamAMthI nIkaLI gayelA hADakAne 66 hADaku' utarI gayuM' ema kahevAya che. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 4thu' saMjJA dvAra--4-6-10-16 che. ( 1 ) AhAra, ( 2 ) bhaya, ( 3 ) maithuna, ( 4 ) parigraha, ( 5 ) Adya-( pUrva saMskAra ), ( 6 ) leAka- laukika kalpanA ( jema kutarA yamane dekhe che. (7-8-9-10) krodha, mAna, mAyA, leAbha. ( 11 ) mAha, ( 12 ) dhama, ( 13 ) sukha, ( 14 ) duHkha, ( 15 ) jugupsA, ( 16 ) zAka. devane--mukhya parigraha ane leAla saMjJA hoya che. nArakane--mukhya bhaya saMjJA ane kedha saMjJA hoya che. tiyacane - mukhya AhAra tathA mAyA saMjJA hAya che. manuSyane--mukhya maithuna saMjJA tathA mAna saMjJA heya che. 5 muM saMsthAna dvAra--sAmudrikazAstra mujaba, pramANu yukta yA pramANu rahita zarIrane AkAra te saMsthAna kahevAya che. (1) samacatuHsra--zarIranA sarva avayaveA pramANura hAya, pa kAsane beThelA manuSyanA DAkhA DhIMcaNathI jamaNeA khabheA, jamaNA DhIMcaNathI DAbe khabheA, DAkhA DhIMcaNathI jamaNA DhIMcaNu, madhyabhAgathI nAsikAnA agrabhAga, A saMghayaNavALA purUSa peAtAnA aMgulathI 108 a`gula uMcA hAya. (2) yagrAdha--vaDa vRkSanI peThe nAbhithI uparanA avayave pramANu yukta hAya. nIcenA avayavA pramANu rahita hAya. (3) sAdi----pagathI nAbhi sudhInA pramANu yukta hoya, uparanA aDadhA bhAga pramANa rahita hAya te. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) vAmana-mastaka-grIvA-hAtha-paga e cAra pramANa yukta haya, ane zeSa (pITha-udara-chAtI) pramANa rahita hoya. (5) kuja-vAmanathI viparIta mastakAdi pramANa rahita, ane pITha vigere zeSa avaya pramANu yukta hoya. (6) huDaka-sarva avaya pramANu rahita heya. 6 kaSAya dvAra-dha, mAna, mAyA, lebha e cAra che. 7 muM lesthA dvAra-prANI mAtranA (lAgaNa) svabhAvanuM janmathI baMdhAraNa hoya che, AvA svabhAvanA baMdhAraNane lezyA kahe che. ' (1) kRSNa, (2) nIla, (3) kApata, (ka) teje, (5) padma, (6) zukala. 8muM Indri dvAra-AtmAnI cetanya zakti chadmastha jI Indriye dvArA ja jANI zake che. (1) ekendriya, (2) beIndriya, (3) teIndriya, (4) caurindriya, (5)paMcendriya. 9 muM samudraghAta dvAra-jIva samughAta ane ajIva samuddaghAta ema samughAta be prakAre che. ajIva samudaghAta-keI anaMta pradezI skaMdha tathAvidha viAsA pariNAma vaDe 4 samayamAM lokAkAzamAM vyApta thaI bIjA 4 samayamAM mULa avasthAvALe thAya te ajIva samuddaghAta. jIva samuddaghAta-Atma pradeza bahAra nIkaLI karmanI udIraNa kare te. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) vedanA samuddaghAtavedanA vaDe vyAkula thayela AtmA, potAnA keTalAka Atma pradeza bahAra kADhI, udIraNa karaNa vaDe ghaNuM karma pradeza udayamAM ANI vinAza pamADe te. (2) kaSAya samuddaghAta-kaSAya vaDe vyAkula thayela AtmA udIraNu vaDe kaSAya mehanIya karmanA karma pudgala udayamAM lAvI vinAza pamADe che. ane ghaNA navA karma pradeza bAMdhe paNa che. (3) maraNa samuddaghAta-maraNa vakhate vyAkula thayela maraNathI aMtarmuharta pahelAM Atma pradezane bahAra kADhI jyAM utpanna thavAnuM che, te sthAna sudhI laMbAvI, aMtamuhUrta sudhI tevI ja avasthAe rahI maraNa pAme che. e avasthAmAM AyuSya karmanA ghaNA pudgalene udIraNu vaDe udayamAM lAvI vinAza pamADe che. ahIM navIna karyagrahaNa nathI. (4) vaikiya samudaghAta-vaikriya labdhivALe AtmA pitAnA Atma pradezane bahAra kADhI ghakriya nAma karmanA pradezane udIraNa vaDe udayamAM lAvI vinAza karavA sAthe racavA dhArelA kriya zarIra egya kriya pugale grahaNa karI vaikiya zarIra banAve che te prasaMge A samudraghAta hoya che. (5) tejasa samuddaghAta--te lezyAnI labdhivALA AtmA potAnA Atma pradezone zarIra bahAra kADhI pUrve pAjita tejasa nAma karmanA pradezane udIraNa vaDe udayamAM lAvI nirjaravA sAthe tejasa pudgalene grahaNa karI teje vezyA athavA zIta vezyA mUke che te prasaMga hoya che. (6) AhAraka samudUghAta-AhAraka labdhivAlA cauda pUrvadhara muni mahAtmA zrI jinezvaranI samavasaraNadi addhi Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana athavA zrata-jJAnamAM upajelA saMdehanuM nivAraNa mATe pitAnA Atma-pradeza bahAra kADhI pUrvopArjita AhAraka nAma karmanA pudgale udIraNa vaDe udayamAM lAvI nirjaravA sAthe AhAraka pugale grahaNa karI AhAraka zarIra banAvavAnA prasaMge A samudughAta kare che. (7) kevali samudaghAta-kevali bhagavaMtane nAma-gotra ane vedanIya e 3 karmanI sthiti AyuSya karmanI sthitithI vadhu bAkI rahe te te traNeya karmanI sthitione AyuSya karmanI jeTalI sthitivALI banAvavA Atma-pradezane bahAra kADhI 1le samaye 14 rajaju pramANa uMce ane svadeha pramANa jADe Atma-pradezone daMDAkAra racI, 2 je samaye kapATa AkAra banAvI, 3je samaye lekAMta sudhI bIje kapATa AkAra banAvavA pUrvaka ravaiyA (maMthAna) AkAra banAvI, kathA samaye cAra AMtarA pUrI te kevalI bhagavaMtane AtmA saMpUrNa kAkAzamAM vyApta thaI jAya che. bAda 5 mA samaye AMtarAnA Atma pradeza saMharI 6 thI samaye maMthAnanI be pAMkhanA Atma pradeza saMharI 7 mAM samaye kapATa saMharI 8mAM samaye daMDa saMharI pUrvavata saMpUrNa devastha thAya te kevali samudaghAta AmAM pUrvokta 3 karmane apavartanAthI nAza thAya che. - kALa-kevali samudaghAtane 8 samaya ane bAkInA samughAtane aMtamuhUrta kALa hoya che. kaSAya samuddaghAtamAM-navA karma ghaNuM ja grahaNa thAya che, tenA pramANamAM junAM ochA khape che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedanA-maraNa-kevali samughAtamAM-pUrvanA karmone nAza thAya che, paraMtu navA kama grahaNa karAtAM nathI. vaikiya-AhAraka-tejasa samudaghAtamAM-pUrva karmane nAza thAya che, navA karmo grahaNa thatA nathI. vedanA-kaSAya-maraNa-IrAdA pUrvaka karI zakAtA nathI. vekiya-AhAraka tejasa-te te zarIra racanArane, te te zarIra racatI vakhate avazya hoya ja. 10 muM daSTi dvAra-(1) miyAdaSTi - mithyAtva mehanIyanA udayathI sat ne asat jANe ane asatane sata jANe dharma ne adharma jANe ane adharmane dharma jANe te mithyAdaSTi. (2) samyagadaSTi-mithyAtva mehanIyanA upazamathI, pazamathI ane kSayathI khare khyAla kare sat ne sat ane asat ne asat eTale vastu jevA svarUpe hoya tevA svarUpe samaje te samyagadaSTi. (3) midaSTi - mitra mehanIya karmanA udayathI sarvajJa bhagavaMte kahelA tarava, pratye rUci nahi, tema arUci paNa nahi te mizradaSTi. 11 muM hazana hAra- padArthomAM rahelA sAmAnya-vizeSa baMne dharmamAMthI phakta sAmAnya dharmane jANavAnI zakti te darzana. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) cakSu dazana - cakSuthI sAmAnya dharmane jovAnI zakti. (2) acakuM darzana - cakSu sivAya Indriye ane manathI sAmAnya dharmane jANavAnI zakti. (3) avadhi darzana-avadhi jJAna vaDe rUpI padArthomAM rahelA sAmAnya - dharmane jANavAnI AtmAmAM rahelI zakti. (4) kevala dazana - sakala padArthomAM rahelA sAmAnya dharmane jANavAnI zakti te. 12 muM jJAna dvAra-padArthomAM rahelA sAmAnya-vizeSa e be dharmamAMthI vizeSa dharma jANavAnI zakti te. (1) matijJAna-mana ane InidranA nimittathI thAya te matijJAna, ( 2 ) zrata jJAna-zabda uparathI arthane ane artha uparathI zabdane saMbaMdha jANavAnI zakti te mRta jJAna, . (3) avadhi jJAna-rUpI padArthomAM rahelA vizeSa dharmane IndrionA nimitta vinA sAkSAt AtmAthI jANe te avadhi jJAna. (4) manaparyava jJAna-aDhI dvIpamAM rahelA saMzI jInA mane gata bhAva AtmA dvArA jANe te mana:paryava jJAna, Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | (5) kevala jJAna - sarva padArthomAM rahelA sarva dharmanuM sAkSAt AtmA dvArA saMpUrNa jJAna thAya te kevala jJAna, 13 muM ajJAna dvAra-viparIta jJAna te ajJAna, ulaTuM samajAya. (1) mati ajJAna, (2) zrata ajJAna, (3) vibhaMga jJAna. jema-dvIpa-samudra asaMkhyAta che, paraMtu zivarAjarSi nAmanA RSine 7 dvIpa ane 7 samudra jeTaluM avadhi jJAna thatAM ATalA ja che, adhika nathI, evI zraddhA thavAthI vibhaMga jJAna gaNAyuM. tyAra bAda bhagavaMtanA vacanathI asaMkhya dvIpasamudranI zraddhA thaI. tyAre te avadhi jJAna tarIke gaNAyuM. 14muM pega dvAra-ma ga-4, vacana ga-4, kAya yega-7 = 15 ga. 1 satya manAyega-je vastu je rIte hoya te rIte vicAravI. jema sudeva-sugurU sudharmane vicAra. 2 asatya manAyega-satya vastuthI virUddha vicAravuM, adharmane dharma mAne. 3 satya mRSA mane ga-mizra) kaMIka satya ane kaMIka asatya vicAravuM, AMbAnA ghaNA jhADa vALA vanane AMbAnuM vana kahevuM. 4 asatya amRSA-vyavahArathI sAcuM ke huM na kahevAya. jema "Ave, bese." 4 prakAre vacana ga-upara pramANe. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 audArika kAyAga-audArika zarIrane pravartate havyApAra. 2 dArika mizra kAga-audArika sAthe kAmaNane mizra vyApAra. 3 vekiya kAga-kriya zarIrane pravartate vyApAra. 4 vaikriya mizra kAyoga-kiya sAthe kArmaNane mizra vyApAra. 5 AhAraka kAyoga-AhAraka zarIrane pravartate. vyApAra. - 6 AhAraka mizra kAga-AhAraka sAthe audyArikane mizra vyApAra. 7 kAmaNa kAyayAga-kAzmaNa ane tejasa zarIrane mizra vyApAra. 15 muM upaga dvAra- 8 prakAre sAkAre paga ( jJAna 5 + 3 ajJAna ) - 4 prakAre-nirAkAre paga | ( darzana-4) 16 su upapAta dvAra-kathA daMDakamAM 1 samathamAM keTalA jI utpanna thAya. 17 muM dhyAna dvAra-kayA daMDakamAMthI 1 samayamAM keTalA ja mare. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 muM sthiti dvAra-1 jaghanyathI keTaluM AyuSya. 2 utkRSTathI-keTaluM AyuSya. 19muM paryAti dvAra-(1) AhAra, (2) zarIra, (3) indriya, (4) zvAse zvAsa, (5) bhASA, (6) mana ema cha (6) paryAptio che. AtmA jyAre utpanna thAya che, tyAre utpanna thatAnI sAthe ja (keyalAmAM sparzelA agninI jema) prati samaya AhAranA pagale grahaNa kare che. tethI AtmAmAM je zakti utpanna thAya che te zaktine paryApti kahe che. prati samaya AhAra grahaNa-temAMthI sAta dhAtu rUpetemAMthI IndrapaNe, temAMthI zvAse zvAsa-vacana uccAra- mAnasika vicAra ema cha paryAptithI AtmAne zarIra dhArI tarIke jIvavAnI zakti prApta thAya che. labdhi paryAptA-svayega paryAptio pUrI kareja. labdhi aparyAptA-svaye paryAptio pUrI najakare. karaNa paryAptA-je prAraMbha karyo te samApta karyA bAda karaNa paryApta kahevAya, labdhi paryApta jIva ja karaNa paryApta thaI zake che. - karaNa aparyAptA-jyAM sudhI samApta na thAya, tyAM sudhI karaNa aparyApta. ( labdhi avayata jIvane karaNa . paryAptapaNuM thavAnuM ja nathI. ) Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 20 mu. kimAhAra dvAra-kaI dizAnA yA keTalI dizAne AhAra ? koI paNa jIvane ochAmAM echI 6 dizAmAMthI AhAra maLe che. cauDha rAjaleAkamAM cheDe rahelA jIvAne 3-4-5-6 dizAonA AhAra hAya che, 21 mu. sa`jJA dvAra--(1) hetuvAdapadezikI sa'jJA- jemAM vata mAna kALanA viSayAnA ja upayAga hAya. ISTanI prApti ane aniSTanA tyAga eTalI ja saMjJAvALA jIve. (ra) dIrghakAlikI saMjJA--sasAra vaiyika bhUtakALa ane bhaviSyakALanA vicAravALI saMjJA. arthAt A saMjJAvALA jIvA te saMjJi, ane A saMjJAthI rahita jIvA te asaMnni ( DhIkAlanA vicAra kare te saMjJi. ) (3) daSTivAdopadezikI sa'jJA--viziSTa zrutajJAnanAM kSayeApazama yukta samyakatvavALI saMjJA. arthAt je jIva samyag dRSTi hAya sAthe ahita AcaraNanA tyAga ane hita-kalyANu mArganI pravRttivALA hoya tevA meAkSa mAga abhimukhI chadmastha jIvane A saMjJA hoya che. 22su gati dvAra - kayA daMDakanA jIva kayA daMDakamAM upaje, 23mu Agati dvAra kayA daMDakamAM kayA daMDakanA jIvA Ave. - 24 mu. veda dvAra--(1) zrI veda purUSa sAthe viSaya bhAgavavAnA abhilASa.. A veda aDAyA chANAnA agni sarakhA vilaMbe utpanna Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI vilaMbe zAntI thAya che. A vedanA bAhya lakSaNo-ni, sAta dhAtumAM zukane sthAne kAma salila, raja-rudhira, zarIranI kamaLatA, mUrkhatA, stana, caMcaLatA, avicArIpaNuM, mAyA (kapaTa) adhIratA ItyAdi lakSaNo hoya che. (2) purUSa veda-strI sAthe viSaya bhegavavAne abhilASa. A veda ghAsanA agni sarakhe zIghra utpanna thaI, zIdhra zAnta thAya che. A vedanAM bAhya lakSaNe-sAta dhAtumAM zukra-vIrya dhAtu hoya, zarIranI karkazatAdaDhatA hoya, parAkrama (baLa) zizna (purUSa cihna) akSabhatA, gaMbhIrapaNuM, dADhImUccha hoya, chAtI Adi sthAnomAM vALa hAya, vairya hoya. (3) napuMsaka veda-strI- purUSa ubhaya sAthe viSaya bhegavavAne abhilASa, A veda nagaradAha sarakho zAMta the azakayaugra hoya che. A vedanA bAhya lakSaNopurUSanA ane strInAM baMne lakSaNo mizrA hoya. eni-stana hoya, ane mUcha paNa hoya, te strInapuMsaka. zizna-dADhI-mUcha chatAM strInA je svabhAva, keDe hAtha daI laTakAthI cAle ItyAdi lakSaNa hoya te te purUSanapuMsaka. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 daMDaka zarIra ] avagAhanA naraka 1 ratnaprabhA 2 zarkarA prabhA 3 vAlukAprabhA uttara vaizciyanI mULa zarIranI avagAhanA ja ghanya utkRSTa ja ghanya utkRSTa vai. ke. kA. | 3 hAtha ho dhanuSa | aMgu.asaM. 1pa dha. - 6 AgaLa bhAga 12 A. ho dhanuSa 15aa dhanuSa 31 dhanuSa 6 a. 12 AMgaLa 1pA dhanuSa 31 dhanuSa darA dhanuSa 12 AM. 31 dhanuSa 62 dhanuSa 125 dhanuSa 62 dhanuSa 125 dhanuSa 250 dhanuSa 125 dhanuSa 250 dhanuSa 500 dhanuSa 250 dhanuSa 500 dhanuSa , 1000 ,, aMgulane 1 lAkha jejana 4 paMkaprabhA 5 dhUmaprabhA 6 tama:prabhA 7 tamastama:prabhA 10 bhuvanapati 1 asurakumAra 3|2 meghakumAra 4) 3 suvarNakumAra asaMkhya bhAga hAtha Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 daMDaka zarIra mULa zarIranI avagAhanA jaghanya utkRSTa | aMgulane uttara vaikriyanI A avagAhanA jaghanya utkRSTa 1 lAkha jojana vai, te. kA asaMkhya bhAga hAtha = = = 54 vidyutakumAra 6 | 5 agnikumAra 6 dvipakumAra | 7 udadhikumAra 8 dizikumAra | 9 pavanakumAra 10 meghakumAra pRthvIkAyA | apakAya teukAya = = 103 = = a.bhA. aM. saM. bhA. * * * = * vAukAya | | aM. a.bhA. aM. a.bhA. 16 | vanaspatikAya 1 hAra = janathI adhikA Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 daMDaka 1 zarIra 2 .. uttara vakriyanI mULa zarIranI avagAhanA avagAhanA jaghanya utkRSTa | jaghanya utkRSTa aM. a. bhA. 12 yojana x 3 gAu X x X beIndriya au. te. kA. teIndriya caurindriya gabha ja tiryaMca | au. 2. te. kA. garbhaja manuSya au. vai. A. te. kA. ' vyaMtara vai. ke. kA. tiSi 1 jana 1 hajAra aMsaMbhA. 900 jana yojana 3 gAu , 1lAkha jojana 4 aMgula 7 hAtha * 1 lAkha yojanA vaimAnika Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 uttara vaikiya!. zarIrane kALa. saMghayaNa | saMzA | saMsthAna ra4 daMDaka kaSAya kaDaka naraka 1 ratnaprabhA aMtarmuhUrta nathI haMDaka cAra kaSAya 10-16 2 zarkarA prabhA 3 vAlukAprabhA 4 paMkaprabhA 5 dhUmaprabhA 6 tama:prabhA 7 tamatama prabhA 2] 10 bhuvanapati 15 divasa samacaturansa 1 asurakumAra Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2467 | uttara kriyA zarIrane kALa] saMghayaNa saMjJA | saMsthAna kaSAya nathI 0-16 samacatustra 4 kapAya 2 nAgakumAra 3 suvarNakamAra 4 vidyutakumAra 5 agnikumAra 6 dipakumAra 7 udadhikumAra 8 dizikumAra 9 pavanakumAra | 10 meghakumAra pRthvIkAya masuranI dALa ardhacaMdrAkRti parapoTA jevuM apakAya Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 daMDaka Iuttara vekiya 3 zarIrano kALa saMghayaNa saMjJA saMsthAna | kaSAya nathI 14] teukAya vAukAya 4-6 | saMyanI aNu jevuM 4 kaSAya 10-16 dhvajA jevuM aMtarmuddata 1 x aneka prakAra x deva 60e x x vanaspatikAya beIndriya teinDiyA caurindriya garbhaja tiryaMca garbhaja manuSya vyaMtara tiSi vaimAnika 4 muhUrta | 6 saMghayaNa 6 saMsthAna 15 divasa samacaturastra Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 daMDaka lethA | Indriya samudata | daMDaka naraka 1 | 1 ratnaprabhA kRSNa nIla kApota pAMca pahelA | mithyA cakSu aca samyapha mizra | avadhi cAra 2 zarkarA prabhA 3 vAlukAprabhA 4 paMkaprabhA 208 5 dhUmaprabhA 6 tama:prabhA 7 tamastama:prabhA 2 | 10 bhuvanapati pahelI cAra 1 asurakumAra | vezyA pahelA pAMca Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 4 5 6 8 24 daMDaka ke nAgakumAra 3 suvarNa kumAra 4 vidyutakumAra 5 agnikumAra 6 dvipakumAra cha udadhikumAra 8 dizikumAra 9 10 11 12 | pRthvIkAya 9 pavanakumAra 10 medhakumAra 13 apakAya 14 teukAya 7 lezyA pahelI cAra lezyA " >> rv " * >>>> pahelI cAra lesyA " kRSNe nIla kApota indriya pAMca " >> " ** "" P " 1 9 samuddAta pahelAM pAMca "> ** " .. > ., " 10 dRSTi ,, mithyA samyak mizra " " " .. 19 .. "" " .. 11 dazana " cakSu anyakSa adhi " "" "" " ,, .. | pahelAM 3 | mithyA daSTi acakSu dana "" " ,, >> 109 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T 15 vAukAya 16 | vanaspatikAya 17 eIndriya 18 teindriya 19 | caurindriya 20 21 22 24 ka garbhaja tiryaMca garbhaja manuSya vyaMtara 23 yeAtiSi 24 | vaimAnika 7 lezyA kRSNa nIla kApota pahelI ja lephsA kRSNe nIla kApota "" 6 lesyA "" pahelI 4 lezyA tejolezyA chellI 3 zubha 9 indriya samudghAta 1 ra 3 4 5 pa 17 " "" W pahelAM 4 pahelAM 3 "" *, '' pahelAM pa 7 pahelAM pa ,, 10 dRSTi ,, "" mithyA samyak "" "" samyak mizra mithyA "" ,, "" 11 duna acakSu darzana " "" 99 yakSa-ayakSa cakSu-ayakSa adhi 4 dana yakSu akSa adhi ,, , 110 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 24 daMDaka gAna | ajJAna 14 ga upaga 16 upapAta deDakA 1 ratnaprabhA | mati-mRta, mati-zrata avadhi | vibhaMga 4 mana 4 vacana 3 kAyA 3 jJAna saMkhyAtA 3 apAna | 'asaMkhyAtA 3 dazana 2 zarkarA prabhA 3 vAlukAprabhA 4 paMkaprabhA 5 dhUmaprabhA 6 tama:prabhA 7 tamasta prabhA 2 | 10 bhuvanapati 1 asurakumAra 2 nAgakumAra 3 suvarNakumAra | 4 vidyutakumAra Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | da 7 . 9 10 11 ra 13 14 15 16 24 daMDaka 5 agnikumAra mati-zruta avidha 6 pikumAra 7 udhikumAra 8 dizikumAra 9 pavanakumAra 10 meghakumAra pRthvIkAya apakAya 11 jJAna teukAya vAukAya vanaspati .. ,, "" .. x * X xx 13 ajJAna mati-zruta vibhaga "" ,, "" " "" 2 ajJAna "" "" " 14 yAga 4 mana 4 vacana 3 kAyA " 3 "" "" "" "" 3 kAyAnA 15 upayAga 3 mAna 3 ajJAna 3 6na "" "" " "" 2 ajJAta 1 darzana " >> ' .. 16 upapAta saMkhyAtA asaMkhyAtA "" 19 " "" "" asaMkhyAtA "" "" "" anaMtA 112 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 15 | 24 daMDaka 12 jJAna 3 13 ajJAna | 14 yoga upayoga 16 upapAta 17| beIndriya 2 jJAna 2 ajJAna 1 vacana | (2 jJAna | saMkhyAtA 3 kAyA {2 ajJAna Tii asaMkhyAtA ( 1 acakSu 18 | Indriya 19 | caurikriya (2 jJAna T1 2 ajJAna 2 darzana 20 | garbhaja tiryaMca | traNa jJAna | 3 ajJAna IT 4 mana jJAna 4 vacana 13 3 ajJAna 5 kAyA (3 darzana 21 | garbhaja manuSya pAMca jJAna 4 mana ( 5 jJAna saMkhyAtA. 4 vacana 3 ajJAna 7 kAyA (4 darzana 22 { vyaMtara traNa jJAna | 3 ajJAna IT 4 mana ( 3 jJAna I saMkhyAtA 4 vacana 3 3 ajJAna [; asaMkhyAtA 3 kayA ) (3 darzana 23 | jyotiSi 24 | vaimAnika Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 17. vana 18 AyuSya 24 daMDaka paryApti Deka naraka 1 ratnaprabhA [ saMkhyAtA asaMkhyAtA | jaghanya | utkRSTa 10 hajAra varSa | 1 sAgaropama 1 sAgaropama 3 sAgaropama 8 0 - | 10 10 " 17 2 zarkarA prabhA 3 vAlukAprabhA 4 paMkaprabhA 5 dhUmaprabhA 6 tama:prabhA 7 tamasta prabhA 2] 10 bhuvanapati | 1 asurakumAra 3 |. 2 nAgakumAra * | 3 suvarNakumAra 5 | 4 vidyutakumAra " 10 hajAra varSa | 22 | 33 1 sAgaropamathI adhika 2 palyopamathI nyUna Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. 24 daMDaka vyavana 18 AyuSya 19 paryApti saMkhyAtA asaMkhyAtA | 10 hajAra varSa 2 59yo mathI - nyUna | agnikumAra 6 dvipakumAra 7 udadhikumAra 8 dizikumAra 9 pavanakumAra 10 meghakumAra pRthvIkAya asaMkhyAtA. aMtarmuhUrta | 22 hajAra varSa apakAya 9 3 a teukAya ra trI 3 hajAra varSa vAukAya 16 | vanaspatikAya anaMtA ' 10 , , Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. 24 daMDaka cyavana AyuSya paryApti 17 beIndriya saMkhyAtA asaMkhyAtA aMtarmuhUrta 12 varSa 49 divasa 6 mAsa 18 | Indriya caurindriya garbhaja tirthaya | garbhaja manuSya 3 palyopama saMkhyAtA 22 | vyaMtara saMkhyAtA asaMkhyAtA 10 hajAra varSa 1 palyopama 23] tiSi palyopamano 8 mo bhAga, 1 palyopama { 1 lAkha varSa 1 24, vaimAnika palyopama '33 sAgaropama Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 24 daMDaka . 20 kimAhAra saMjJA 22 ] 23 gati | Agati veda dareka | (2) garbhaja- (2) garbhajana naraka 1 ratnaprabhA napuMsaka AhAra _| 6 dizAne | TIkAlikI !' manaSyatiryaMca manuSya - - - 2 zarkarA prabhA 3 vAlukAprabhA 4 paMkaprabhA 5 dhUmaprabhA 6 tama:prabhA cha tamastama:prabhA 10 bhuvanapati 1 asurakumAra 2 nAgakumAra 3 suvarNakumAra | 4 vidyutakumAra pR-a-vati-ma-(5) strI-puruSa Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 - ra4 daMDaka kimAhAre saMjJA gati Agata ------ 6 dizAne AhAra dIrghakAlikI pR-a-va- garbhaja tiryacI * ti-ma-(5) | manuSya (2) strI-puruSa - 5 agnikumAra 7. 6 dvipakumAra 8 | 7 udadhikumAra 8 dizikumAra 9 pavanakumAra 10 meghakumAra pRthvIkAya 3-4-5-6 napuMsaka S apakAya teukAya vAukAya 16 | vanaspatikAya Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 eIndriya 24 krUDaka 18 | teindriya 19 | carindriya 20 51 gaja ti ya gala ja manuSya ra nyU tara 23 : jayAtiSi 24 | vaimAnika 10 kimAhAra 6 dizAne AhAra "" "" " "" "" " .. 21 sajJA hetuvAdezapadezikI "" dIrghakAlikI dIkAlikI dRSTivAdApa 1 vaizikI dIrghakAlikI ,, 22 gati 10 " "" 24 24 5 5 5 23 Ati 10 10 10 24 24 veda napuMsaka " strI-pu-na strI-pu "" 19 119 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 alpa bahutva paryAptA manuSya sauthI thaDA tethI bAdara agnikAya asaMkhyAta guNa tethI vaimAnika deve , tethI bhavanapati deve nAraka che vyaMtara deve jyotiSI de caurindriya che ,, paMcendriya tiryae vizeSAdhika baIdriya jIve ,, teIndriya jIvo , tethI pRthvIkAya che asaMkhyAta guNa tethI apakAya che ,, , tathA vAukAya che ,, , tethI vanaspatikAya anaMta guNA evI kaI jAti nathI, ke yuni ke kSetra, ke kula nathI ke jemAM save che anaMtavAra na janmyA hoya ke na maraNa pAmyA heya arthAt sarve jAtimAM, nimAM, sthAnamAM ane kuLamAM sarve jIve anaMtavAra jamyA che, ane maraNa pAmyA che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 mpkT ]] 11145/40 vidhAna za C Pip He t haLa XF; z5LZe/ kAlodadhi (samuda) - - ila dhunI paNa bAyo eka IMcanA daza lAkhamAM bhAga jeTaluM bAjumAM raheluM A "eTama-aNu"nuM citra che. tuma dhAra sAthe aA samaya zArIrI tAla ha. tene sADIsattArvasa lAkhaghaNuM meNuM karyuM tyAre STigocara thayuM, ane phATe AvI zakayo. 306, * 44 v=qu hA mArA ha (sa) ana supa K 3]} | hap e-sin kAlodavi(mu) bhajana * ... whom Kni 20 TE sUkSmatAno pratyakSa purAvo. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrI jambUdvIpa saMgrahaNI yA laghu saMgrahaNI jIvavicAra-navatatva-daMDakanA abhyAsa pachI punajanma, AtmAnuM nityapaNuM ane mokSa jevAM zAzvata padArthonI sAcI pratIti thAya che. pachI jIva sva-svakarmAnusAra judA judA svarUpe kayA kSetromAM utpanna thatuM haze? enA vicAramAM kAlaka akhila vizvanA jJAnanI jarUra che. hAlanuM sAyansa hajI zodhAya che, te zedha apUrNa che. ane teonA nakakI karelA ghaNA siddhAMte paNa pAchaLathI taddana badalAI gayA che. Aje paNa vijJAnanI je vAta ke zodha mATe karaDe rUpIA kharcAya che, te ja vAta jainadharmAnA siddhAMtanA eka ja pada ke gAthAmAM anaMtakAlathI batAvI dIdhI hoya che. prabhu mahAvIre kevalajJAnathI jANelA padArtho jagatanA chanA kevaLa upakAra mATe ja kahyA che, kemake prabhu pite svArtha ke rAgadveSathI rahita hatA. tethI emanA vacanamAM jarA paNa zaMkA lAvavAne avakAza nathI. vaLI padArthone ATalo vistAra, cakkasa saMkhyA, ane vistRta svarUpa asarvajJa kahI zake nahi. ApaNe je sthAne rahIe chIe te tioloka che, nIce sAta nArake adholakamAM che, upara siddha zilA sudhI sAta rAjaleka e urvaloka che, tiththalekamAM madhyabidamAM rahela jaMbudvIpanuM saMkSepamAM svarUpa samajAvavA zrI haribhadrasUri mahArAje jambudvIpa saMgrahaNuM prakaraNa racyuM che. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 A jamRdvIpa, sava dvIpA ane samudrInI vacce thALI AkAre gALa che, ene pharatA enAthI khamaNI paheALAIvALA lavaNu samudra che. tenI pharate dhAtakIkhaMDa, tenI karatA kALAdadhi samudra, enI pharatA puSkaravara dvIpa ema asa'khyAta dvIpa samudro madhyaleAkamAM che. ahIM ja mUThThIpanuM varNana che. ja dbIpanI laMbAI, paheALAI tathA jADAI 1 lAkha jojana che. madhyamAM merU parvata che, te 1 hajAra caiAjana jamInamAM ane 99 hajAra yeAjana uMcAImAM ema 1 lAkha jojanane gaNAya che. mahAvideha kSetramAM 1 hajAra cAjana nIce adheAgrAma che. titilAka 1 rAjapramANu lAMkhA ane upara nIce maLI aDhAraso ceAjana vistAramAM che. (daza) zAzvatA padArthonuM vaNuna laghusa'grahaNImAM Ave che. 1 khaMDa ( khAMDavA) bharata athavA airAvata kSetranI paheALAI jevA keTalA khaDA thAya te. 2 yAjana--1 yeAjananA lakhAI paheALAIvALA samacArasa khaMDa keTalA thAya te. 3 varSI--(vAsakSetrA) manuSyane rahevAnA kSetreA. 4 pavatA--gALa ane lakhacArasa patAnuM varNana. 5 zikharA--pa ta upara zikharA, jamIna upara zikharA. 6 tIrthA--samudramAM utaravAnA AvArAnI sa'khyA. 7 zreNI--vaitADhya pava tA upara vidyAdharonA zahero ane abhiyAgika devAnA bhavanAnI zreNIe. 8 vijaya--cakravatIonA vijaya meLavavAnA kSetrA * jamuddIpanA nakaze| peja naMbara 35 upara. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 9 kahe-kuMDe, hRda-nAnA saravare. 10 nadIomoTI nadIo tathA nAnI piTA nadIo. 1 khaMDe-thALI jevA geLa jabudvIpanI eka lAkha je jananI pahelAIne 190 thI bhAgatA para6 jana ane 6 kalA Ave te khaMDa kahevAya. e bharatakSetranI paheLAI che. (1 jana=19 kalAo) khaMDa jana-kalA khaMDa jana-kalA 1 para6-6 bharatakSetra 1 para6-6 airAvata kSetra 2 105ra-12 himavaMta parvata 2 105ra-12 zikharI parvata 4 2105-pa himavaMta kSetra 4 2105-5 hiraNyavatakSetra 4 4ra10-10 mahA himavaMta 8 kara10-10 rUkima parvata parvata 16 84ra1-1 harivarSa kSetra 16 84ra1-1 ramyapha kSetra 3ra 1684ra-2 niSadha parvata 3ra 1684ra-ra nIlavaMta parvata khaMDo-63 63 khaMDe 33156-36 jana kalA 23 bIjI bAjunA 33156-36 jana kalA 64 mahAvidehanA....................... 33684-4 jana kalA 190 khaMDa lha6-76 kalAnA 4 cAra ejana 100000 (eka lAkha) yejanA rAjana-jabUdvIpanI paridhine 25000thI guNavA vaDe jana pramANunA samarasa khaDe thAya che. gAthA 8-10 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana gAu dhanuSa AgaLa 30373 jabUdvIpanI paridhi 316227-3- 128- 13---4 10549 jana gAu dhanuSa AMgaLI * 25000=795694150-1- 1515-60 kSetraphaLa thAya. 3 varSa-(vAsakSetre) bharata, airAvata, mahA vadeha e 3 karmabhUmi, himavaMta, harivarSa, hiraNyavaMta, ramyapha, deva kurU, uttarakurU e 6 akarmabhUmi che. 4 parvate-34 vatAya dIgha (rUpAnA) 25 pejana uMcA mULamAM 50 jana jADA 4 , goLa (ratnanA) 1000 pejana uMcA 1000 jana jADA juo-bAkInA anusaMdhAna peja-1ra6, 127 5 bhUsiphaTa (zikhare)-bhUmi upara zikhara che. 34 RSabha cetrIza vijemAM ( 8 karikUTo merU upara 8 jabUTa jaba vRkSa upara 8 zAlmaliphUTa zAlmali vRkSa upara 58 bhUmi--zikha che. 6 tIrtho-mahAvidehanA 32 vijaye tathA bharata airAvatanI eka eka ema 34 vijayomAM mAgadha-varadAmaprabhAsa nAmanA 3-3 tIrtho che. eTale 34+3= 102 tIrtho che. dareka tIrtha samudranA kinArAthI dUra, devanI rAjadhAnIvALA dvIpa che. cakravartI divijaya karavA nikaLe tyAre aThThama karI devane jIte che. tyAre deva cakravatIne zaraNe Ave che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 ss. anusaMdhAna peja 125 nuM 16 vakSaskAra , (suvarNanA pILA) pa00 ejana uMcA pa00 ejana paheLA " (mahAvidehamAM) 2 citra-vicitra (suvarNanA pILA) 1000 , (devakaramAM) 2 camaka-samaka (suvarNanA pILA) 1000 , , 1000 (uttarakurUmAM) 200 kaMcanagiri (suvarNanA pILA) 100 * * 100 (devakurU-uttarakurUmAM) 4 gAjata (lAlapILA, ta-lIlA) 500 (deva-uttarakurUmAM) 1 mera [ bahAra 9000 1 lAkha aMdara 1000 1 lAkha , (mahAvidehamAM) , yojana-kalA ( 105-12 - (pILa-ta-lAla-lIle) I ! 1684ra-2 kula 269 pavate 126 6 vaSadhara 100/200/400 >> ) 4ra10-10. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uMcAI ' 500 ejana ratnamaya zikhare- anusaMdhAna peja 126 parvata zikharo kula 16 vakSaskAra 4 . . 64 1 saumanasa 1 gaMdhamAdana ra rUkima mahAhimavata 34 vaitADhaya _vidyAbha-mAlyavaMta 9+9 * 27 63 ,, ratna suvarNa 7 500 ] ranamaya 1000 ,, , 00 2 niSa-nIlavata 9+9 500 2 laghu himavata che zikharI ? 11 ? - 500 I 61 parvata 47 zikhare Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 zreNaenmahAvidehanI 3ra tathA bharata-airavata maLI kula trIza thatADhaya upara vidyAdhara tathA Abhigika devonA bhavananI zreNIo cAra cAra hovAthI kula 3444 =136 zreNuo hoya che. 8 vivecakravatIne jItavA gya mahAvidehamAM 32 tathA bharata-airavata maLI kula- 34 vijA hoya che. mahAvidehanI 8mI puSkalAvatI, 9mI zrI vatsa, 24 mI nalinAvatI. 25 mI vapra vijayamAM kAme zrI sImaMdhara svAmI, zrI yugamadhara svAmI, zrI bAhu svAmI ane zrI subAhu svAmI e cAra viharamAna tIrthaka vicare che. lAMbe pahoLe uMDA nivAsa 9 mahA kahe-1 pavahuda-sula himavaMta upara 1000-500 - 10 che. zrI devIne 2 mahApadma-mahA , , 2000-1000-10 ce. hI devIne 3 tigicchi-niSadha parvata ,, 4000-2000 10 e dhI devIno 4 puMDarika-zikharI , , 1000-500 - 10 ke.lakSmI devIne 5 mahApuMDarIka-rUkama , 2000-1000-10 ye buddhi devIne 6 kI -bAlavala , , 4000-2000-10 che. kIrti devIne upara kahela devIo parivAra sahita uparanA 6 mahAhanAM mukhya kamaLAmAM nivAsa kare che tenuM svarUpa khAsa jANavA jevuM che. 128 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 [ daza laghu hRda-(draha = sarevara) niSadha, devakara, suraprabha, sulasa ane vidyuta prabhu A pAMca devakurUmAM che, ene bhedIne satedA nadI vahe che. nIlavaMta, uttarakura, candra airAvata, mAlyavaMta A pAMca uttarakurUmAM che. ene bhedIne sItA nadI vahe che. 10 nadIe bharatakSetramAM-gaMgA ane siMdhu 2 nadIo, padmadrahamAMthI nIkaLI 14-14 hajAra nadIo sAthe samudrane maLe che. airAvata kSetramAM rakatA-rakAvatI 2 nadIo puMDarIka drahamAMthI nIkaLI 14-14 hajAra nadIo sAthe samudrane maLe che. himavaMta kSetramAM--hitA-hitAzA 2 nadIo 28 hajAra nadIonA parivAra sAthe samudrane maLe che. hiraNyavaMta kSetramAM - suvarNakulA - rUkulA 2 nadIo 28 hajAra nadIonAM parivAra sAthe samudrane maLe che. harivara kSetramAM-harisalilA-harikAMtA 2 nadIo 56-56 hajAra nadIo sAthe samudramAM maLe che. ramyaka kSetramAM-narakAMtA-nArIkAMtA 2 nadIo pa-pa6 hajAra nadIo sAthe samudramAM maLe che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 mahAvideha kSetranI 16 vijayanI 32 nadIone darekane cauda cauda hajAra nadIonA parivAra sItA nadInA che. e ja pramANe mahAvidehanI 16 vijayanI 32 nadIe darekane cauda hajAra naDhIonA piravAra . sIte dA nadIAnA che. save nadIonA kula parivAra cauda lAkha chupata hajAra che. ga gA ane siMdhunA vistAra mUlamAM dA yojana che. ane cheDe daza guNA dA yeAjana jeTalA meATA pravAhavALI che. vaLI hiMmavaMta Adi kSetranI nadIe khamaNA paheALA paTavALI che. sItA sItAdA prAra MbhamAM 50 ceAjana ane paryanta 500 yAjana paheALI che. (antara nadIe 78+12=90 che.) pava tAnuM pramANa tathA raMgo zikharI ane culla himavaMta sA yeAjana uMcA suvaNaeN maya che. kima ane mAhimavata base ceAjana uMcA ane anukrame cAMdI ne suvarNamaya che. niSadha ane nIlavaMta cArasA caiAjana uMcA che. niSadha tapanIyamaya ane nIlavaMta vaidga ratnamaya che. merU sivAyanA aDhIdvipanA pavatA peAtAnI uMcAIthI ceAthA bhAganA bhUmimAM che, zAzvata padArtho jamRdvIpamAM 2 sUca', 2 caMdra----je candra-sUrya Aje uge te khIje divase na ugatAM trIje divase uge che. vaLI pada nakSatra, 176 graha ane 133950 kADAkeADI tArA ja khUdrIpamAM che. jamUdrIpanI jagattI ane 4 dvAra jamRddhIpane pharatA kATa che, te mULamAM 12 yAjana paheALA, upara 4 yAjana paheALA, 8 ceAjata uMcA piridha jeTalI laMbAIvALA valayAkAre Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, tene jagatI kahe che. tene vijaya-vijayaMta-jayaMtaaparAjita e nAme 4 dvAra che. 34 vaitADhayanI 68 gupha- dareka vatAyanI tamisA gupha ane khaMDaka prapAtA nAmanI be guphAo che. je cakravatinA rAjya vakhate ughADI rahe che. te pachI sadA kALa baMdha rahe che. A guphA 8 jana ucI, 12 jana pahelI, ane 50 ejana lAMbI che. cakravarti kAkiNuM ratnathI baMne bAjunI bhate prakAza-maMDale citarI bahAra nIkaLI tyAM rahelA 3 anAya khaMDane jItI bIjI guphAmAM thaI tyAM paNa prakAza-maMDale citarI pitAnA khaMDamAM pAchA Ave che. 2 vaitADhayanAM 144 bIla-bharata ane airAvatanA vaitADhyamAM baMne bAju gaMgA-siMdhu Adi nadInA be be paDakhe nava, nava bIla = guphAo che. kula dareka pretAtyanI 72 guphAo che. bharata-airAvatanI baMne maLI 144 guphAo che. avasarpiNInA chaThThA ArAmAM pralaya-saMhAra kALa Avaze tyAre e guphAomAM bharAyelA manuSya-pazuoja jIvatA raheze. pharI e bIja rUpa manuSya ane pazuothI manuSya ane pazuonI vRddhi thaze. 4 ane 34 tIrthaMkara-34 vijayamAM 1-1 tIrthakara gaNavAthI utkRSTa kALe ja bUdvipamAM 34 tIrthakara heya che. ane jaghanyathI mahAvidehamAM 4 tIrthakara hAya. matAMtare jaghanyathI 2 mahAvidehamAM kahyA che. cakravarti-vAsudeva-baLadeva--utkRSTA mahAvidehamAM 28 cakravarti, 28 vAsudeva, 28 baLadeva hoya che, teja vakhate Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 bharata-eravatamAM cakravati hoya te jaMbudvipamAM utkRSTa 30 cakravarti hoya che. mahAvidehamAM 28 cakravarti hoya tyAre zeSa 4 vijayamAM 4 vAsudeva tathA 4 baLadeva hoya che. eka vijayamAM cakravarti ane vAsudeva be sAthe nahiI zake. paMDuka vanamAM 4 abhiSeka zilA-merUparvata upara paMDuka vana che temAM 500 ejana lAMbI, 250 jana pahelI, 4 jana jADI ( uMcI) cAra dizAmAM cAra mahAzilAo zveta suvarNanI che. te zilAo upara te te dizAmAM janmelA zrI tIrthakarone janmAbhiSeka thAya che. jabUvRkSa-zAmalIvRkSa-A be vRkSo uttarakurU ane devakurUmAM che. 8 jana uMcA, ne jana uMDAM ane 8 jana vistAra vALA che. jaMbUvRkSa upara anAdata nAmane adhipati deva, ane zAmelI vRkSa upara garUDa deva rahe che. baMne vRkSa pRthvIkAyamaya ratnanAM che. te zAzvatA che. e vRkSane pharatAM evAM ja bIjA nAnA moTA vRkSe che. 34 rAjadhAnItrIsa vijayamAM adhyA vigere nAma vALI 34 mukhya nagarIo che, te rAjadhAnIo kahevAya che. 90 kuMDa-14 mahAnadIo tathA 64 mahAvidehanI nadIo tathA 12 aMtara nadIo parvatamAMthI nIkaLI te parvatanI nIce kuMDamAM paDI bahAra nIkaLe te kula 90 kuMDa che. 8 mahAvana-mahAvidehanA be cheDe be-be vana, jagatI pAse che, te cAra vana tathA merUparvatanAM bhadrazAla-naMdanasamanasa ane paMDuka vana e cAra vana maLI kula 8 mahAvane che. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 mahAnidhi-gaMgA nadInA pUrva kinAre 9 nidhio che, te dareka 12 jana lAMbA, 9 jana paheLA, 8 jana uMcA, peTIonA AkAravALA suvarNanA ATha ATha cakra upara rahelA che. temAM dareka sthitine darzAvanAra zAzvata pustaka hoya che. dareka nidhimAM nidhi sarakhA nAmavALA adhipati de hoya che. 34 vijayamAMnI dareka vijayamAM naisapa Adi navanava nidhie pAMcamA khaMDamAM mahAnadInA kinArA pAse hoya che. dareka cakravarti pAMcame khaMDa sAdhIne e 9 nidhione paNa sAdhe che. cakravati digavijaya karI pitAnA nagaramAM Ave che, tyAre te nidhio paNa pAtAla mAge cakravatinA nagara bahAra AvI jAya che. 420 rane dareka cakravatine cakra-chatra-daMDa-carma-khaDyamaNi-kAkiNI e 7 ekedriya ratna tathA senApatigAthApati-vArdhakI-purahita-azva-hasti-ane strI e 7 paMcenidraya ratna maLI 14 ratna hoya che, utkRSTa kALe 30 cakravarti hovAthI jambudvIpamAM 4ra0 rane heAya che. A uparAMta bIjA paNa keTIzilA vigere zAzvatA padArtho jabudvIpamAM che, te bIjA granthathI savistara jANavA rogya che. iti jambudvIpa saMgrahaNuM pariziSTam Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caityavaMdana bhASya jaina dharmanI ArAdhanA karavAnI IcchAvALA bhavya jIe A grantha avazya bhaNavA jevuM che. bALa jevo ucca Agama-bhASya-cUNi vigere na samajI zake mATe tapagacchanA Adya A. zrI jagazcandra sUrinA ziSya A. zrI devendra sUrIzvarajIe upakAra buddhithI A grantha race che. A granthamAM batAvela uttama AcAra pAlavAthI karma nirjarA tathA paraMparAe mekSa prApta thAya che. vaLI A grantha Agama paraMparA tathA gurU paraMparA anusAra racela hevAthI prAmANika che. A hakIkata samajavA paMcAgInuM svarUpa samajavuM atyaMta Avazyaka che. paMcAgInI samaja :-(1) sUtra-tIrthakara kevaLa jJAna vaDe jANelA traNa kALanA bhAvene upadeza dravya-kSetrakALa ane bhAva sahita Ape che. te hakIkate gaNadhara bhagavaMte sUtrarUpe guMthe che. cauda pUrvIo tathA pratyeka buddho je guMthe che, te paNa sUtra kahevAya che. aMga-upAMge vigere pavitra mULa Agame che. (2) niyukti-sUtra sAthe saMbaMdha dharAvatA padArthonuM naya-nikSepAdi pUrvaka sUtrane samajAvavuM te. zrI cauda pUrvadharakRta prAkRta bhASAmAM gAthA baddha hoya che. (3) bhASa-sUtra ane niryuktimAM je khAza kahevAnuM hoya, te sakSepamAM samajAve te. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) cUrNi-uparanA traNa aMgone spaSTa rIte samajAve te. A prAkRta bhASAmAM hoya che, (temAM saMskRta bhASAnuM mizraNa hoya che.) (5) vRtti-(TIkA) uparanA cAre aMgone lakSyamAM rAkhI vistArathI saMskRta bhASAmAM racAyela hoya che. jaina AgamanA uparanA A pAMca aMga (paMcAgI) kahevAya che. vartamAnamAM ghaNuM sUtranI paMcAgI vidyamAna che. traNa prakAranAM Agama (1) tIrthaMkara paramAtmAne upadeza te AtmA-Agama (2) gaNadhara bhagavaMtanI racanA te anantara-Agama (3) A baMnene anusaratI suvihita purUSonI badhI racanAo te paraMparA-Agama kahevAya che. A traNe prakAranA Agama pramANa mAnavA temAM saMdeha kare e mithyAtvanuM lakSaNa che. samajavA mATe prazna karavAmAM doSa nathI. A grantha paMcAgI anusAre che, mATe pramANabhUta che. kemake Agama paraMparA ane gurU paraMparA anusAra A granthanI racanA karI che, te batAvavA AcArya devendrasUrie prathama gAthAmAM sUyANuM sAreNa pada mUkyuM che. caitya = jina maMdira ane jina pratimA e artha che. zrI tIrthaMkara paramAtmAomAM paramecca cAritra, tapa, vIrya anaMtajJAna hoya che. pite kRta-kRtya chatAM tIrtharUpa zAsana Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthApIne sadAcAra ane pavitratA lAMbA kALa sudhI TakI rahe te uMcAmAM uMce Adarza ApaNane Ape che. tethI aneka che tevuM Adarza jIvana jIve che, ane ghaNA jIve tevuM jIvana jIvavAno prayAsa kare che. Aje je pramANiktA, niyamabaddhatA, suleha, zAMti, sadAcAra, saguNa, paropakArI bhAvanA, sArA baMdhAraNa pracalita che, te badhe pratApa tIrthaMkara paramAtmAone ja che. mATe koI paNa samaju kRtajJa mAnava paramAtmA pratyenI bhakti karavAnI pharaja cUke ja nahi, cUkave che e ja nahi, ane jyAre jyAre anukULatA maLe tyAre lokottara vinaya karavA cUkavuM nahi. paramAtmAnA lekottara vinaya karavAnA aneka prakAra che. te sarvamAM cityavaMdana mukhya che. bALakone nizALe javAnuM prajana, jJAna meLavavAnuM che, chatAM "jJAna meLavavA jAuM chuM" ema bolavAne badale "nizALe jAuM chuM ema bole che, te pramANe paramAtmAnI bhakti karavAnI kendrabhUta saMsthA citya che, tyAM bhaktine badale "huM caityavaMdana karavA jAu chuM' ema bolAya che. | mukhya dvAre (2074 peTabhede ) (1) daza trika, (2) pAMca abhigama, (3) be dizi, () traNa avagraha, (5) 3 prakAre caityavaMdana, (6) paMcAga praNipAta (khamAsamaNa), (7) namaskAra ( zleka), (8) 1647 akSara, (9) 181 pado, (10) 97 saMpadA, (11) 5 daMDaka, (12) 12 adhikAra, (13) 4 vAMdavA gya. (14) 1 smaraNa karavA Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gya, 15) 4 prakAranA jina, (16) 4 stuti, (17) 8 nimitto, (18) 12 hetuo, (19) 16 AgAra, (20) 19 doSa, (21) kAusagganuM pramANa, (22) stavana, (23) 7 vAra caityavaMdana, (24) 10 moTI AzAtanAne tyAga. (1) dazAMtrika ( 1 ) nizIhi vika-(1) derAsara jatAM ghara saMbaMdhI vyApAra tajavA pahelI nisahi. (2) dravya pUjA vakhate maMdiranA vacamAM derAsara saMbaMdhI vyApAra tajavA bIjI nisahi (3) caityavaMdana rU5 bhAva pUjA karatAM dravya pUjA - saMbaMdhI vyApAra tajavA trIjI nisahi. (2) pradakSiNuM vika-prabhunI jamaNI bAjuthI jJAna- darzana-cAritranI ArAdhanA mATe 3 pradakSiNA devI. ( 3 ) praNAma vika-(1) aMjali baddha-prabhune dekhI be hAtha joDavA. (2) ardhavanata-aDadhuM aMga namAvavuM. (3) paMcAMga - pAMca aMga vaDe bhUmine sparza pUrvaka namavuM. (4) pUjA trika-(1) aMga pUjA-prabhune aDIne je pUjA thAya te abhiSeka, jaMgalUchayuM, vilepana Adi. (2) agra pUjA-prabhunI AgaLa dhUpa, dIpa Adi karAya te. (3) bhAva pUjA-prabhunI AgaLa stavanAdi bolavA te. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 (5) avasthA trika-(1) piMDasthasnAtra-pUjA vakhate chadmasthAvasthA vicAravI. (2) padastha -8 prAtihArya vaDe kevalIpaNane vicAra karo . (3) rUpAtIta--siddhAvasthAne vicAra kare. chadmastha avasthA 3 prakAre (1) janmAvasthA-merUparvata upara deve abhiSeka kare te bhAvavuM. (2) rAjyAvasthA-puSpa, alaMkAra, mukuTa caDhAvatAM rAjyavasthA bhAvavI ke AvI rAjaRddhine tyAga karI prabhu zramaNa thayAM. (3) zramaNAvasthA-kesa rahita mastaka-mukha joI zramaNa avasthA bhAvavI. ( 6 ) 3 dizi jevAne tyAga-jamaNuM bAju, DAbI bAju, pAchaLa ema 3 dizA javAno tyAga. darzanapUjana-caityavaMdana samaye pitAnI dRSTi prabhunI samukha rAkhavI. (7) pramAjanA vika-paganI nIcenI bhUmine 3 vAra pramAvI. ( 8 ) AlaMbana trika- (1) varNAlaMbana-sUtranA akSara zuddha bolavA. (2) arthAlaMbana-sUtranA arthane vicAra karavo. (3) pratimAlaMbana-jina pratimA tarapha ja dhyAna rAkhavuM. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 (9) mudrA trika-(1) gamudrA-paraspara AMgaLIo AMtarAomAM rAkhI be hAthane kamaLanA DeDAne AkAre banAvI peTa upara keNuM rAkhavI. A mudrAthI caityavaMdana-stavana kahevAya. (2) jinamudrA-kAusagga karatI vakhate be paga vacce cAra aMgulanuM aMtara rAkhavuM, ane pAchaLa kaMIka ochuM aMtara rAkhavuM. (3) mukatA thati mudrA-chIpanI jema be hAtha jeDIne pilA rAkhI kapALe lagADavA. A mudrA vaDe jAvaMti ceIyAI, jAvaMta kavi saha, jaya vIrAya sUtra bolAya che. bIjI mudrAo(1) pratikramaNa ThAvavAmAM-mayUra mudrA. (2) vAMdaNAmAM- yathAjAta mudrA. (3) vaMditAmAM-dhanuSya mudrA. (4) gurU vaMdanamAM--paMcAga mudrA. (10) praNidhAna vika-jAvaMti ceIyAI jAvaMta kavi sAhU, jayavIyarAca A traNa praNidhAna sUtra che. athavA mana, vacana, kAyAnI ekAgratA rUpa praNidhAna trika gaNAya che. (2) pAMca abhigama abhigama eTale jina maMdiramAM jatAM sAcavavA lAyaka AcAra.' Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 (1) sacitta vastuone tyAga, (2) acittane tyAga na kare, (3) mananI ekAgratA rAkhavI, (4) baMne cheDe dazAvALuM uttarAsaMga rAkhavuM, (5) prabhujIne dekhatAM ja be hAtha joDIne mastake lagADavAM. rAjA vigere mATe (5) rAjaciho tyAga karavA (1) chatra, (2) mejaDI, (3) talavAra, (4) mukura, (5) cAmara. (3) dizA dvAra purUSe prabhunI jamaNI bAjue, ane strIo DAbI bAju ubhA rahIne stuti kare, tethI vinaya-maryAdA sacavAya che. (4) traNa prakAranA avagraha avagraha eTale prabhuthI keTalA dUra rahI caityavaMdana karavuM jaghanyathI nava hAtha ane utkRSTathI (60) sAMTha hAtha dUra rahIne maityavaMdana karavuM. bAkIne vaccene madhyama avagraha jANe. prabhune pitAne ucchavAsAdi ke pitAnA kapaDA na aDe te khyAla rAkhave. ATha paDe mukha keza bAMdhI bhakti pUratuM gabhArAmAM javuM. (5) caityavaMdana dvAra (1) jaghanya-namaskAra vaDe, (2) madhyama-eka theya ane daMDaka sUtra vaDe, (3) utkRSTa-2 zreya jeDA, pAMca daMDaka vaDe. pauSadhamAM devavaMdanamAM A caityavaMdanA thAya che. (6) praNipAta (khamAsamaNu) 2 hAtha, 2 DhIMcaNa, 1 mastaka e pAMca aMga bhUmine lagADavAM te. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) namaskAra dvAra 1 thI 108 sudhI zloke vItarAga prabhunA guNovALA prazasta arthavALA pUrvAcAryoe banAvelA kahevA. ( 8) devavaMdana sUtranAM 1647 akSara navakAra, khamAsamaNa, IriyAvahiyA, tathA kristava vigere pAMca daMDaka sUtra tathA praNidhAna sUtre (1 jAvaMti, 2 jAvaMta, 3 jaya vIyarAya) Adi 9 sUnAM varNa. 147 thAya che. (9) devavadana sUtranA 181 pade navakAra, IriyAvahiyA, namutthaNa, caityastava, legasTa, pukharavaradI, siddhANaM buddhANuM AdimAM 181 padanI gaNanA thAya che. ( 10 ) devavaMdana sUnA ha7 saMpadAo navakAra, IriyAvahiyA, zakastavAdimAM 7 saMpadAo che. ( 11 ) devavaMdanamAM 5 daDaka sUtre zakrastava, maityastava, nAmastava, mutastava, ane siddhastava A pAMca daMDaka sUtra che. ane temAM 12 adhikAra che. ( 12 ) bAra adhikAra adhikAra-eTale kyA sUtramAM konI stuti thAya che te. 1-2 adhikAramAM-namulthamAM "jiabhayANa sudhI bhAva jinane, tyArabAda "je a a A siddhAthI dravya jinane vaMdanA karI che. arihaMta ceIyANathI" sthApanA jinane vaMdanA karI che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 0-3 142 lAgasTamAM " nAma-sthApanA-dravya-bhAva e 4 nikSepAthI nAmajinane tathA 'savvalee arihaMta ceIyANuM ' thI sthApanA janane vaMdanA che. 'pukhkharavaradInI'pahelI gAthAmAM rAA dvIpamAM vicaratA jinAne tathA 3 gAthAmAM zrutajJAnane vaMdana thAya che. 8 thI 1ra adhikAra - "siddhANaM buddhANaMmAM" 8me sasiddhane, 9 mA vIMraprabhune, 10 me| zrI giranAra upara tI pati zrI naimijinane, 11mA aSTApadaeN birAjamAna 24 jinAne, 12 me 'veyAvaccagarANaMthI' samyag dRSTi devane smaraNu karavA rUpa adhikAra gaNAya che. ( 13 ) vajjaina karavA ceAgya 1 jinezvara deva, 2 muni mahAtmAe, 3 zrutajJAna, 4 siddhabhagavatA. ( 14 ) smaraNa karavA cegya samakti dRSTi devadevIe smaraNa karavA ceAgya che. ( 15 ) cAra prakAranA jina (1) tIthaMkaranuM nAma te nAma jana, (ra) pratimAe te sthApanA jana, (3) jinezvarAnA jIveA dravya jina, (4) samavasaraNamAM birAjamAna bhAva jina ( 16 ) cAra stuti 1 lI mukhya tIrthaMkara prabhunI, 3jImAM jJAnanI pradhAnatA, 2 jI satI karAnI, 4 thImAM zAsanadevanI. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 (17) kAusagganAM ATha nimitto (prayAjana-uddeza) 1 gamanAgamanathI thayela pApa khapAvavA mATe, 2 vaMdana karavA nimitte, 3 pUjana karavA nimitte, 4 satkAra karavA nimitte, 5 vinaya-upacAra nimitte, 6 samakitanA lAbha nimitte, 7 meAkSa prApti nimitto, 8 zAsananAM adhiSThAyakanA smaraNa karavA nimitte, ( 18 ) kAusagganA bAra hetu (kAraNa-sAdhana) ' kAusagganA uddeza pApa khapAvavAnA che, teA te kevI rIte khape! te mATe ' tasauttarI karaNeNaM 'sUtramAM 4 hetu; tathA 'arihata ceIyANaM' sUtramAM batAvela sahAe vigere 5 hetu, tathA vaiyAvaccagarANa' sUtranA 3 hetu malI 12 hetu thAya che. ( 19 ) kAusagganAM AgArA-8 12+4=16 kAusaggamAM rakhAyela apavAda rUpa chUTAthI kAussagga na bhAMge. 1 12 annattha sUtramAM zvAsa levA, rakSAsa mUkavA, khAMsI, kachIMka, paagAsuM, eDakAra ( urdhva vAyu ), vAchuTa ( adheAvAyu ), 8bhamarI ( cakarI ), vamana, sUkSma kAyaka 5, 11sUkSma zleSma sa'cAra, 12sUkSma dRSTi saMcAra ( A khAra eka sthAne rahevA AzrayIne che. ) 4 bIje sthAne javA chatAM kAusagga akhaMDa gaNAya (1) agninA prakAza zarIra upara paDavAthI zarIranA sparzathI agninA jIvAnA nAza aTakAvavA cAlu kAusaggamAM vastra eDhavuM paDe, yA khasavAthI kAusagganA bhaMga na thAya. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 (2) udara vigere paMcendriyanI ADa nivAravA khase te kAusagnane bhaMga na thAya. (3) paMcendriya jIvane ghAta thatuM hoya ane khase te AgAra gaNAya che. yA samyatvane harakata Ave te paNa bIje sthaLe jaI zakAya che. (4) pitAne yA parane sarSa Adi karaDavAne saMbhava hoya te paNa AgAra che. ( 20 ) kAusagnanAM 19 deze - daSTi nAsikA upara sthApIne, kaMpyA vinA ke Ama tema joyA vinA mAnasika jApathI mauna ane dhyAnastha rahIne kAusagga kare joIe. temAM nIcenA kAraNe deSa lAge che. ghaDAnI peThe paga rAkhe, latA mAphaka zarIra kaMpAve, thAMbhalA-bhIMtane Teke de, mALa ke meDhIne mAthuM lagADe, be paga bhegA kare, paheLA paga kare, bhIlaDInI mAphaka ubhA rahe, e ke caravele gheDAnI lagAmanI mAphaka rAkho, mAthuM nIcuM rAkhavuM, vastra lAMbu rAkhavuM, 11chAtI upara vastra oDhI rAkhavuM, AkhuM zarIra DhAMkavuM, 13AMgaLInA veDhAM ke netranAM bhavA pheravavA, 14kAgaDAnI mAphaka Amatema jevuM, 'kapaDuM be paga vacce dabAvI rAkhavuM, mAthuM halAvavuM, mugAnI mAphaka huM huM avAja kare, 18baDabaDATa kare, vAnaranI jema uMce nIce javuM. A dezamAM 1011-12 e 3 deSa sAdhvIjIne na hoya, ane 9 mAM deSa sahita 4 deSa zrAvikAne na lAge. (21) kAusagnanuM pramANa legassa sUtranA "caMdesu nimmalayarA" sudhI 25 caraNa Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 pAda samAna 25 zvAsozvAsanuM pramANa, ane navakAranI 8 saMpadA che, te ekeka saMpadA ekeka pAka tulya (zvAsozvAsa pramANa) gaNAya che. ( 22) stavana megha sarakhA gaMbhIra ane madhura svarathI bhakti-jJAnaane vairAgya utpanna kare tevuM pUrvAcArya racita stavana kahevuM. ( ra3) sAta caityavaMdane (1) rAI pratikramaNamAM vizAla locananuM, (2) caityamAM darzana samaye, (3) AhAra karyA pahelA-paccakakhANa pAratAM, (4) sAMje paccakakhANa samaye, (5) devasI pratikramaNamAM namastu vardhamAnAyanuM, (6) saMthArA pirisimAM caukkasAyanuM, (7) savAre kusumiNa dusumiNanAM kAusagna pachI jagaciMtAmaNInuM pratikramaNa karanAra gRhasthane 7 vAra yA pAMcavAra karavA ane pratikramaNa nahi karanArane 3 saMdhyAkALanI pUjAnA 3 vAra karavA, ( ra4) daza maTI AzAtanAo zrI jinezvara bhagavaMtanA maMdiranAM kilAmAM-kaMpAunDamAM, tabela, pIvAnuM, khAvAnuM, pagarakhAM paheravAnuM, maithuna, suvuM, thuMkavuM, pezAba, jhADe, jugAra Adi AzAtanA tajavI, madhyama AzAtanA kare che. utkRSTa AzAtanA 84 che. samApta caityavaMdana bhASya Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI guruvaMdana bhASya vinaya e dharmanuM mULa che, deva-gurU pratye vinaya bhakti ke namratA na hoya te dharmanuM kAMI phaLa nathI. guNavaMta gurUnI bhakti vidhi pUrvaka vaMdanA karavAthI thAya che, mATe caityavaMdana bhASya pachI gurUvaMdana bhASya kahevAya che, gurUvaMdana traNa prakAre thAya che. (1) phiTTA (pheTa) vaMdana-mastaka namAvavAthI, hAtha joDavAthI, aMjalI karavAthI. te saMghamAM paraspara thAya che. temAM sAdhvI te sAdhu-sAvIne kare, sAdhute kevaLa sAdhune ja kare. (2) chAbha vaMdana-paMcAga praNipAtathI khamAsamaNa pUrvaka vaMdana karavuM. zrAvaka-sAdhune kare, zrAvikA-sAdhu-sAdhvI baMnene kare, sAdhu-vaDIla sAdhune kare, sAdhvI-keIpaNa sAdhune tathA vaDIla sAdhvIne kare. zrAvaka utkRSTa kriyApAtra tathA bhAvathI cAritranI IcchAvALe hoya te paNa tevA zrAvakane khamAsamaNa daI vaMdanA thAya nahi. kare te jinAjJA ghAtaka thAya, (3) dvAdazAvatI vaMdana - 2 vAMdaNa vALuM-vaMdanaka sUtravALuM, caturvidha saMgha e vaMdana AcArya Adi padavIdharane kare. ahiM gurUvaMdana bhASyamAM mukhya adhikAra A dvAdazAvata vaMdananI vidhine ja kahevAze. mukhya 22 dvArA (49ra uttarabheda) (1) gurUvaMdananAM nAma-5, (2) daSTAMta-pa, (3) avaMdanIya5, (4) vaMdanIya-5, (5) vaMdana adAtA-4, (6) vaMdana dAtA-4, Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 (7) niSiddha avasara-5, (8) aniSiddha avasara-4, (9) vaMdananAM kAraNa-8, (10) Avazyaka-25, (11) muhapatti paDilehaNa25, (12) zarIranI paDilehaNA-25, (13) vaMdananA deSa-32, (14) vaMdanathI guNa-6, (15) gurU sthApanA-1, (16) avagraha2, (17) akSara-226, (18) pada-58, (19) adhikAra ziSyanA prazno-6, (20) gurUnA vacana-6, (21) gurUnI AzAtanA-33, (22) vidhi-2 = ( 42 bhede ) (1) gurUvaMdananAM pAMca nAme (1) vaMdana kama-prazasta mana-vacana-kAyAthI vaMdana thAya te 2 prakAre mithyAdaSTinI gurU stavanA temaja upaga rahita samyagra dRSTinI stavanA te dravya vaMdana karma ane upayoga sahita samyagRSTinuM bhAva vaMdana kama. (2) citikama--rajoharaNAdi upadhi sahita kuzala karmanuM saMcaya te 2 prakAre. tApasAdinI tApasI kriyA, temaja upaga rahita samyagadaSTinI kriyA te dravya citikama ane uparoga sahita samyagRSTinI kriyA te bhAva citikama (3) kRti kama-mokSArthe namanAdi kriyA karavI te prakAre nihara vigerenI kriyA, temaja upaga rahita samyagu. daSTinI namaskAra kiyA te dravya kati kama ane upaga sahita samyagadaSTinI kriyA te bhAva kRti karma, (4) pUjA kama-mana-vacana-kAyAnA prazasta vyApAra te 2 prakAre mithyAtvIonI kriyA temaja upaga rahita samyaga, daSTinI kriyA te dravya pUjA karma ane upaga sahita samyagudaSTionI kriyA te bhAva pUjA kama. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. (5) vinaya kama-jenA vaDe karmane vinAza thAya tevI pravRtti te 2 prakAre mithyAtvIone vinaya temaja upaga rahita samyagra daSTino vinaya te dravya vinaya kama ane upaga sahita samyagRSTine vinaya te bhAva vinaya karma. (2) dRSTAMta-pAMca 1 vadana kama--zItalAcAryanuM 4 kevalI bhANejane rethI vaMdana te dravya vaMdana karma, pharI aparAdha khamAvI vaMdana karatA kevalajJAna pAmyA te bhAva vaMdana karma 2 citi kama-kSullakAcAryane haraNadine saMcaya te dravya citivaMdana ane prAyazcita vakhate eja upakaraNane saMcaya te bhAva citi vaMdana karma 3 kRti karma-kRSNa mahArAjAe zrI neminAtha prabhune bhAvathI vaMdana karatA kSAyika samyakatva ane tIrthakara nAma upArjana karyuM, temaja sAtamI narakanuM bAMdheluM AyuSya trIjI narakanuM karyuM te bhAva kRti kama ane kRSNanuM mana sAcavavA vIrake vaMdana karyuM te dravya kRti karma. 4 pUjA karma-kRSNa vAsudevanA abhavya evA pAlaka nAmanA kumAre lAlacathI vaMdanA karI te dravya pUjA karma ane zAmbakumAre bhAva vaMdanA karI te bhAva pUjA karma. pa vinaya kama-be rAjasevakemAMthI eke darabAramAM jatAM sAdhu mahArAjanA zukana mAnI bhAvapUrvaka pradakSiNA karI te bhAva vinaya karma, jyAre bIjA rAjasevake bhAva rahita anukaraNathI vaMdana karyuM te dravya vinaya karma Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 (3) avaMdanIya-pAMca (1) pAzvastha, (2) avasAna, (3) kuzIla, (4) saMsakta, (5) yathAIda. 1 pAzvastha-jJAna, darzana, cAritranA sAdhana pAse rAkhe, paNa seve nahi te avaMdanIya che. (1) sarva pArzva --darzana, jJAna, caritra rahita kevaLa veSadhArI. (2) deza pAstha-zayyAtara piDa, rAjapiDa, nityapiDa, arapiMDane vinA kAraNe bhegave, kula nizrAe vicare, sthApanA kulamAM praveza kare, jamaNavAra jete phare, gRhasthanI stavanA kare. 2 avasatra-sAdhu sAmAcArImAM zithila hoya te avaMdanIya che. (1) sarva avasanta-vAraMvAra saMthAre kare, zeSako pATa, pATalA vAparanAra, sthApanA bhejI tathA prAkRtikA bhejI. (2) deza avasagna -- pratikamaNa, paDilehaNa, svAdhyAyAdi sAdhu sAmAcArI na kare, ke hInAdhika kare, gurUnA vacanathI balAtkAra kare. 3 kuzIla-kutsita (mAThA) AcAravALe kuzIla avaMdanIya che. (1) jJAna kuzIla - 8 prakAranA jJAnAcAranI virAdhanA kare te. (2) darzana kuzIla-8 prakAranA darzanAcAranI virAdhanA kare te. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 (3) cAritra kuzIlayaMtra, maMtra, camatkAra, tiSa, svapna phaLa, jaDIbuTTI, vazIkaraNa, lakSaNa - lAbhAlAbha kahe, kAmaNa, snAnAdi vibhUSA kare. 4 saMsata-guNa ane deSa baMne heya te avaMdanIya che. (1) saMkilaSTa saMsata-prANAtipAtAdi pAMca Azrava yukta, (rasa-Rddhi-zAtA) 3 gArava yukta, strI ane gRha sahita. (2) asaMkilaSTa saMsakta-jyAM jAya tyAM te AcAra pALe. 5 ahAIde (yathAIda-AgamanI apekSA vinA pitAnAM chaMde cAlanAra, usUtra prarUpaNA kare, matikalpanA pramANe artha prarUpe, gRhasthanA kArya kare, vAraMvAra krodha kare, vigaInA upagathI sukhazIla rahe. A pAMcane vaMdana karavAthI kAyakaleza ane karmabaMdha thAya. vaLI pramAdI sAdhumAM rahelA sarve pramAdasthAne paNa vaMdanIya thAya. anumodananuM pApa lAge, bIjAone pramAdamAM pretsAhana maLe. jJAna-darzana-cAritra ke saMghanA gADha kAraNe keI vakhata AvA pArzva sthAdikane vaMdana karavAnuM kahyuM che. kemake samyakatvathI bhraSTa thayelA na hoya te vaMdanA karavI. prathama paricaye sAdhuveSa dekhI ucita vinaya vaMdana kare, paNa avaMdanIya lAge te vaMdanAdi karavA gya nathI. paryAya. brahmacarya, pariSadu, purUSa, kSetra, kALa, Agamane vicAra karIne ja lAbhAlAbha jANe satkAra kare egya che. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) vaMdanIya pAMca AcArya, upAdhyAya, pravartaka, sthavira temaja ratnAdhika e pAMcane nirjarAne arthe vaMdana karavuM joIe. 1 AcArya-gaNanA nAyaka, svArthanA jANa, arthanI vAcanA Ape. 2 upAdhyAya-gaNanA nAyaka thavA gya, sUvathI vAcanA Ape. 3 pravartaka-sAdhuone kriyAkAMDa vigeremAM pravartAve. 4 sthavira-mArgathI kheda pAmI patita pariNAmI thatA hoya, tene mArgamAM sthira kare, dIkSA paryAya vaDe adhika heya. pa ratnAdhika-jJAna paryAya, dIkSA paryAya, vaya paryAyamAM adhika hoya. (5) vaMdanA kenI pAse na karAvavI (1) dIkSita mAtA, (ra) dIkSita pitA, (3) dIkSita moTAbhAI (4) ratnAdhika-jJAnAdi guNa vaDe adhika e 4 pAse vaMdanA na karAvavI. paraMtu gRhasthapaNAmAM rahelA mAtAdika pAse vaMdanA karAvavI. ( 6 ) cAra jaNe vaMdanA karavI (1 sAdhu, (2) sAdhvI, (3) zrAvaka, (4) zrAvikA e cAree vaMdanA karavI. ( 7 ) vaMdanA mATe anavasara pAMca (1) gurU vya-vyAkuLa hoya, (2) parAmukha (sanmukha na hoya), (3) krodhamAM-nidrAmAM hoya, (4) AhAra-vihAra Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karatA hoya. (5) AhAra vihAra karavAnI taiyArImAM hoya tyAre vaMdanA na karavI, e pAMca vakhate vaMdanA karavAthI (1) dharmane aMtarAya, (2) vaMdananuM anavadhAraNa (alakSya), (3) krodha, (4) AhArane aMtarAya, (5) roga-laghunIti-vaDInIti barAbara utare nahi. ItyAdi deSa prApta thAya che. ( 8 ) aniSiddha avasara cAra (1) gurU prazAMta cittavALA heya, (2) Asana upara beThelA hAya, (3) krodhAdi rahita upazAMta haya, (4) vaMdana vakhate ziSyane chaMdeNa ItyAdi vacana kahevA tatpara hoya e cAra prasaMge buddhimAna ziSya gurUnI AjJA mAgIne vaMdana kare. (9) vaMdananAM ATha kAraNa (1) pratikamaNa, (2) svAdhyAya, (3) kAusagna(jeganI kSiAmAM), (4) aparAdha khamAvatA, (5) vaDIla sAdhu prAhuNa padhAre tyAre, (6) AlocanA-prAyazcita karavuM hoya tyAre, (7) saMvara-paccakakhANanA saMkSepa samaye, (8) uttamAthe-anazana tathA saMlekhanA samaye ema ATha kAraNe gurUne vaMdana karavuM. ( 10 ) Avazyaka paccIza avazya karavA gya kiyA te Avazyaka, te gurUvaMdanamAM vaMdana sUtra bolatI vakhate paccIza Avazyaka sAcavavA gya che. 2 avanata-be vAMdaNAmAM be vAra mastaka namAvavuM, 1 yathAjAta-janmyA hatA tevA AkAravALA thaIne gurUvaMdana karavuM, 1ra Avata--gurUnA caraNa upara tathA mastake hAtha Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 sthApavA rUpa kAyAne vyApAra te Ava, 4 zISa-gurUnA be vAra zIrSa ane ziSyanA be vAra zIrSa namana-vaMdana, 3 guptimanavacana-kAyAnI gupti, 2 praveza-vAMdaNuM detA gurUnI AjJA laI avagrahamAM be vAra praveza kara, 1 niSkramaNa bIjI vAra avagrahamAM rahIne ja sarva sUtrapATha bolavAne hoya che. jethI praveza be vAra paraMtu niSkamaNuM eka ja vAra heya che. te kAraNathI ja "AsiyAe pada bIjIvAra bolavAmAM AvatuM nathI. e pramANe 25 Avazyaka che temAMthI eka paNa AvazyakanI virAdhanA kare te vaMdanathI thatI karma nirjarAnuM phaLa maLatuM nathI. (11) muhapattinI pacIza paDilehaNuM (1) daSTi paDilehaNu-daSTithI barAbara tapAsavuM, (6) urdhva pazkeDA-muhapattine cheDe traNa traNavAra be bAju khaMkhera, (9) akaDA-muhapatti 4 aMgulIonA 3 AMtarAmAM bharAvI traNa traNavAra khaMkheravA pUrvaka kAMDA sudhI laI javI. | (9) pakaDA-upara pramANe traNa traNavAra nIce utaratI vakhate pramArjanA karavI. te 9 pramArjanA 9 pakoDA kahevAya che. ema kula muhapattinI 25 paDilehaNa thAya che. te vakhate paccIza bela manamAM ciMtavavAnAM che. te nIce pramANe- kaI paDilehaNa vakhate? kayA bola? bela (paheluM pAsuM tapAsatAM ! | sUva artha tava karI saddauM 1 bIjuM pAsuM tapAsatAM | 13 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 9 25 kaI paDilehuNA vakhate ? pahelA 3 purima vakhate { bIjA 3 purima vakhate ( 1lA 3 akhkhADA karatAM 1lA 3 pukhkhADA rajA 3 akakhADA rajA 3 pukhkhADA 3jA 3 akakhADA 5khkhADA | mask 3 mukha uparanA "9 ,, dw "" ,, 99 "2 '' "" 155 "" 99 kayA khela? Ala samakti mADunIya, mizra mA. 3 mithyAtva mA. pariha kAmarAga-sneharAga dRSTirAga pariharUM | sudeva-sugurU-sudharma AdarUM 3 kudeva-kugurU-kudharma pariharUM 3 | jJAna dana cAritra AdarUM 3 "" ( 12 ) zarIranI pacIza paDilehaNA 3DAbA hAthanA 3 bhAga paDilehatAM--3 hAsya-rati-ati pariharUM 3 jamaNI ? --3 bhaya-zAka-duga'chA "" 3 mastakanA -3 kRSNa-lezyA, nIla lezyA kApAta lezyA pariharU --3 rasa gArava, Rddhi gArava, sAtA gArava riha "" "" virAdhanA 3 pariharUM managupti-vacanagupti kAyagupti AdarUM 3 manadaMDa-vacanadaMDa-kAyadaMDa pariharUM 3 25 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 hRdayanA ', ,, -3 mAyA zalya, niyANuzalya, - mithyAtva zalya pariharUM 4 2 khabhA, 2 pITha malI 4 bhA. pati-4 krodha, mAna, mAyA, lebha, pariharuM 3 jamaNA paganA 3 bhAga , -3 pRthvIkAya, apakAya, teukAyanI rakSA karuM 3 DAbA , , -3 vAyu praya, vanaspati kAya, trasa kAyanI - jayaNAM karUM. 25 25 bola (13) vadananA batrIza deza (1) anAdata-anAdarapaNe, utsukatA sahita vaMdana kare. (2) stabdha-akkaDa-abhimAnathI vaMdana kare. ( 3) praviddha-bhAtanI peThe adhUruM kare. (4) paripiMDita-eka ja vaMdanAthI sarvane vAMde. (5) Telagati-kIDanI mAphaka kudakA mArate vAMde. (6) aMkuza-rajoharaNane aMkuzanI peThe jhAlI vaMdanA kare. ( 7 ) kaccha pariMgita-kAcabAnI peThe calAyamAna thaI vaMdanA kare. (8) matsyavRtta-mAchalAnI jema zarIra ghumAve. ( 9 ) mana:praduSTa-manamAM asUyA rAkhe. (10) vedikA baddha-hAthanI sthApanA vaDe baddhayukta thaI vaMdana kare. (11) bhajata-mArI sevA karaze ema dhArI vaMdanA kare. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 (12) bhaya--vaMdanA na karU te bahAra kADhaze e bhayathI vanA kare. (13) gArava--gava thI-mAnathI vaMdana kare. (14) maitrI--mitratAnA kAraNe vaMdana kare, (15) kAraNa--vasra-pAtra lAbhanA kAraNathI vaMdanA kare. (16) tena--bhayathI cAranI jema vaMdanA kare. (17) pratyenIka--vaMdanA nahi karavAnA avasare vaMdanA kare. ( 18 ) rUSTa gurU rASamAM hAya yA pote krodhamAM vaTThana kare. (19) taja nA--vacanathI yA kAyAthI tanA karatA vAMde. (20) zaDha-vizvAsa upajAvavA kare, yA mhAnuM kADhI na kare. (21) hIlita-vacanathI haeNlanA-avajJA karatA vAMDhe. (22) vipali(2)kucita vacce vacce dezakathAdi vikathA kare. (23) duSTA dRSTa-aMdhArAmAM ubhA rahe, gurU dekhe te kare. (24) zJa-- aDDA kAya' kAya' uccAra vakhate lalATe e hAtha lagADI na karatA be paDakhe hAtha lagADe. (25) kara--arihaMta bhagavata rUpI rAjAnA yA gurUne kara-TekSa mAne. --- (26) karamAcana--rAjAnA karathI chUTyA pazu gurUne vAMdaNA devA rUpa kara cukavavA sarakhuM samajI vaMdana kare. (27) AzliSTa anASTi - ahAkAya ItyAdri AvatA vakhate e hAtha rajoharaNane ane mastake na lagADe. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 (28) nyUna-25 Avazyaka pUrNa na kare. (29) uttara cUlikA-naMdana pachI cUlikA rUpe adhika bele. (30) mUka-mUMgAnI peThe sUtranA akSare gaNagaNIne bole. (31) hatura-ghaNuM meTe sAde bele. (32) cuDalika-baLatuM umADIyAnI jema rajoharaNane bhamAve. uparanA batrIza deSa rahita dvAdazAva vaMdana kare te sAdhu vigere zIgha mokSa pAme yA vaimAnika deva thAya. . (14) vaMdana karavAthI thatAM 6 guNe (1) vinopacAra-vinaya guNa utpanna thAya che. (2) mAnabhaMga-abhimAna-ahaMkAra nAza thAya che. (3) gurUpUjA-gurUjananI samyapha pUjA-satkAra thAya che. ( 4 ) AjJAnuM ArAdhana - zrI tIrthakaranI AjJAnuM pAlana thAya che. ( 5 ) zratadharmanI ArAdhanA - vaMdana pUrvaka ja zrata grahaNa karAya che. ( 6 ) ayiA -paraMparAe siddhi prApta thAya che. siddhAMtamAM kahyuM che ke he gautama! zAstra zravaNanuM phaLajJAna, jJAnanuM phaLa-vijJAna, vijJAnanuM phaLa-paccakakhANa, paccakakhANunuM phaLa-saMyama, saMyamanuM phaLa-(anAzrava)-saMvara, saMvaranuM phaLa-tapa, tapanuM phaLa-nirjarA, nirjaranuM phaLa-akriyA, akriyAnuM phaLa-mokSa. gurUne vaMdana na karavAthI abhimAna - avinayaniMdA - lekane tiraskAra - nIca gAtrane baMdha Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 pasamyakatvane alAbha ane saMsAranI vRddhi A cha deSa utpanna thAya che. () gurUnI sthApanA gurUnA abhAve sthApanA akSa - 2varATaka (keDA) - kASTha - 4pusta (lekha karma) - citrakarmamAM sthapAya che. vartamAnamAM te sthApanA sAdhu paraMparAnA mULa gurU "zrI sudharmA gaNadharanI" jANavI. A sthApanA sabhAva ane asadbhAva ema be prakAranI che. vaLI te Isvara (alapa kALanI) ane yAvat kathita (jyAM sudhI kAyama rahe tyAM sudhInI) akSa ane keDAmAM gurUnI sthApanA asadbhAva jANavI. caMdananA kASThamAM gurU sarakhA AkAra banAvI sthApavA te sabhAva sthApanA. tathA cAritranA upakaraNa dAMDa-e sthApavA te asaddabhAva sthApanA. pustalepya karma raMga vigerethI AlekhavI. athavA pustaka jJAnanuM upakaraNa sthApavuM. citrakama-pASANa ghaDIne yA kerIne gurU mUrti banAvavI. upara kahelI baMne prakAranI sthApanA cAlu dharmakiyA sudhI ja sthApavI te "Ivara sthApanA ane pratiSThAdi vidhi pUrvaka karelI sthApanA jyAM sudhI rahe tyAM sudhI "mAvata kathita sthApanA jANavI. A sthApanA sAkSAt gurU tulya gaNI tenI sAkSIe dharmakriyA karavI. gurUnI jema gurU sthApanAnI AzAtanA na karavI. sAkSAt tIrthakarane viraha hoya tyAre jinezvaranI pratimAnI sevA saphala thAya tema gurUnA abhAve gurUnI sthApanA samakSa karelI dharmakriyA paNa saphaLa thAya che. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) avagraha-gurUthI keTalA dUra rahevuM purUSa Azraya purUSa svapakSa ane strInI apekSAe strI svapakSa, tathA purUSa apekSAe strI, ane strI apekSAe purUSa parapakSa ema be prakArane avagraha jANe. tyAM svapakSe 3aa hAtha, ane parapakSe 13 hAtha dUra rahevuM. e avagrahathI gurUnuM sanmAna sacavAya che. gurUnI AzAtanAo TaLe che temaja pitAnuM zIla-sadAcAra sArI rIte sacavAya che. ( 17 ) vaMdana sUvanAM sarva akSara vaMdana sUtramAM sarva akSara 226 che. temAM laghu akSara 201 ane gurU akSara 25 che. ( 18 ) vaMdana sUvanA pada vaMdana sUtramAM sarva pada paTa che. ( 10 ) ziSyanAM 6 prazno (sthAna) (1) icchA-"IcchAmi khamAsamaNe vaMdiuM jAvaNijajAe nisahiyAe'-e pAMca pada belI vaMdananI IcchA batAvI che. (2) anujJA-aNujANaha me miuccIM'--e 3 pada vaDe avagrahamAM praveza karavAnI AjJA mAgI che. (3) avyAbAdha nisAhithI vaIkaoNMte' sudhI 12 pada vaDe gurUne avyAbAdha-sukhazAtA pUchI che. (4) yAtrA-"jatA bhe" e 2 pada vaDe bha = he bhagavaMta? jattA" = saMyamayAtrA sUkhapUrvaka varte che. te pUchayuM che. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) yApanA-javaNijajaM ca bhe" e 3 pada vaDe. gurUnI zarIranI samAdhi sukharUpatA pUchI che. (6) aparAdha kSamApanA-khAmemi khamAsamaNa devasie vaIkama e 4 pada vaDe te divase thayelA aparAdhane khamAve che. ( 20 ) gurUnA uttararUpa 6 vacane (1) chagheNu-ziSya vaMdana karavAnI IcchA jaNAve tyAre vaMdana karAvavuM hoya te gurU deNuM kahete 1luM vacana. (2) aNajANumi -ziSya avagrahamAM pravezanI AjJA mAge tyAre gurU rajA Ape tyAre "aNajANumi kahe te raju vacana. (3) tahatti-ziSya sukhazAtA pUche tyAre "tahatti" e 3 ju vacana. () tulabhaMpi vaTTae ApanI saMyama yAtrA sukhapUrvaka vate che? ema pUche tyAre gurU "turbhupi vaTTae" kahe e kazuM vacana. (5) eva- ziSya dehanI samAdhi pUche te gurU "eva" kahe. (6) ahamavi khAmemi tuma-ziSya aparAdha khamAve tyAre gurU "ahamavi khAmemi tuma' kahe e 6 zuM vacana. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 21 ) gurUnI 33 AzAtanA (1) puregamana-kAraNa vinA gurUnI AgaLa cAle. ( 2 ) pakSagamana-paDakhe barAbarImAM dekhAya tema najIka cAlavuM. ( 3 ) Asanna-gurUnI pAchaLa najIkamAM cAle te AzAtanA. (khAMsI, chIkathI zlema, thuMka uDe mATe dUra cAlavuM.) | (4) pura:stha- gurUnI AgaLa ubhA rahevuM te. . (5) pakSastha-gurUnI paDakhe najIkamAM ubhA rahevuM. (6) Asanastha-gurUnI pAchaLa najIkamAM ubhA rahevuM. (7) pure niSadana-gurUnI AgaLa besavuM te. ( 8 ) pakSa niSadana-gurUnI paDakhe najIkamAM besavuM. | (9) Asanna niSadana-gurUnI pAchaLa najIkamAM besavuM. (10) Acamana-gurUnI pahelAM hAthapaganI zuddhi kare te. (11) Alecana-gurUnI pahelAM gamanAgamana AvavuM. (12) apratizravaNu-rAtre gurU pUche tyAre javAba na Ape te (13) pUrvAlApana-gRhasthane gurUe belAgyA pahelA pite belAve. (14) pUrvAlAcana-pahelA bIjA pAse gocarI ave. (15) pUrvopadazana-gecarI gurU pahelA bIjAne dekhADe che. (16) pUrvanimaMtraNu-gurU pahelA bIjAne vAparavA belAve. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 (17) khad dAna -gurUnI AjJA vinA madhura AhAra bIjAne vaheMcI de. (18) maddAdana--madhura AhAra peAte vAparI le, (19) apratizravaNu--divase gurU khelAve tyAre na mele tA. (20) khad (bhASaNa) karkaza moTA ghAMTA pADIne khele tA. (21) tatragata ( -, )--peAtAnA Asane beThA beThA ja javAba Ape. )--zuM che ? zuM kahA che ? ItyAdi bAle tA. (22) kim ( "" )--tuM, tane, thArA ItyAdi tAchaDAIthI mele tA. (23) tum (,, (24) tajAta (., )-gurU zikhAmaNamAM je vacana kahe te ja javAbamAM sAme ulaTA javAba Ape. (25) nAsumana-IrSyAthI dubhAtA hoya tema varte, gurU pratye sArU mana-viveka na darzAve. (26) nAmaraNa--gurU dhamakathA kahetA hoya tyAre tamane yAda nathI, ema na heAya ItyAdi kahe. (27) kathA cheda--gurU dha kathA kahetA hoya tyAre e kathA huM tamane samajAvIza ItyAdi kahI kathA bhaMga kare. (28) pariSad bheda--gurU kyA kahetA hoya tyAM vacce AvIne samaya thaI gayA che ItyAdi kahI sabhAnA bhaMga kare. (29) anutthita kathA-gurU dharmakathA kahetA hoya, teTalAmAM peAtAnI caturAI batAvavA e ja kathAnA vistAra kare. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 (30) sa thAra pAda ghaTTana--gurUnA saMthArA upakaraNa vigerene paga lagADavA. saMthArA vigere upara (31) sArAvasthAna--gurUnA ubhA rahevuM. ( 32) uccAsana--gurUnA karatAM uMcA Asane besavuM. (33) samAsana--gurUnA sarakhA Asane bese te AzAtanA. uttama ziSye gurUnI AzAtanA varjavI. AzAtanA nahi karanAra ziSya upara gurUnI paramakRpA hAya che, ane tethI jJAnAdika prApta sugama thAya che. zrAvakane paNa A AzAtanAe yathAyeAgya TALavI. gurUne paga lagADave e jaghanya AzAtanA che paNa gurUnI AjJA na mAnavI, AjJAthI viparIta karavuM. AjJA sAMbhaLavI nahi, kaThAra bhASaNa karavuM. e utkRSTa AzAtanAe che. ( -zrAddhavidhi-vRtti. ) ( 12 ) vidhi-ra laghupratikramaNa savAra-sAMjanI savAranA pratikramaNanA niyamavALAe sAmagrI ke zaktinA abhAve karavAnI savAra-sAMjanI e vidhisavAre--iriyAvahI-kusumiNane kAusagga, caityavaMdana, muhapatti e vAMdaNA, rAiya' AleAuM. sabhyasavi. vAMdaNA, khAmaNA, vAMdaNA, paccakkhANa, 4 chebhavaMdana, e sajjhAyanA Adeza. sAMjanA--iriyAvahI, caityavaMdana, muhapatti. vAMdaNA. paccakkhANa vAMdaNA. devisaa' AleAu, savvasavi, vAMdaNAM, khAmaNAM, 4 che|bhavaMdana, devasia pAyacchitta, kAusagga, sajjhAyanA 2 Adeza. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 upasaMhAra-upadeza gurU vaMdana karanAra cAritra-kriyAmAM upayogavALA sAdhu pUrvabhavanA ekaThAM karelA anaMta karmAMne khapAve che. tAtpayacAritra kriyAmAM kuzaLa sAdhu gurU vaMdana vidhipUrvaka na kare tA kamanI nirjarA tathA muktipada na pAmI zake. mATe kriyAvata sAdhue vaMdanavinayamAM AdaravALA thavuM. praznottara -dharma sa'graha-vRtti. prazna--he bhagavaMta ? gurUvaMdana vaDe jIva zuM lAbha meLave ? javAba-he gautama ? AThe kama gADha baMdhAyA hoya te zithila kare. dIrghakALanI sthiti hAya teA te, alpakALanI kare. tIvra rasavALI hoya tene, maMdarasavALI kare, ghaNA pradezanA samuha hAya tA,alpa pradezane samuha kare. nIca gAtra kama khapAve ane ucca geAtra kama khadhe. anAdi ana Mta saMsAra rUpa aTavImAM bhramaNa na kare,ane pAra pAme. apratidvaita AjJAnuM mULa saubhAgyavALu mukti pada pAme, iti-dha saMgraha vRtti. zrI kRSNa mahArAjAe zrI nemanAthaprabhunA aDhAra hajAra sAdhune bhAvapUrvaka vaMdana karavAthI cAra nArakInA pUrva bAMdhelA kama khapAvyA hatA. kSamApta guna bhASya Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI paccakkhANa bhASya .. paccakkhANa eTale pratijJA-niyama, amuka prakArane tyAga, e mekSanuM parama aMga che. dravya paccakkhANa karatA karatA bhAva paccakakhANanA pariNAma jAge che. bhAva paccakhANa vinA mukti nathI. A zraddhA na hoya te mithyAtva mehanIya karmane udaya gaNAya che. dareka paccakhANamAM AgAra-chUTa saMkaLAyela che, AgArathI paccakakhANa akhaMDa rAkhI zakAya che, ane pratijJA bhAMgatI nathI. jyAre paccakakhANa na letA phakta mananI dhAraNa karanArane AgAra te che ja nahi, tethI bhUla thatAM dhAraNa bhAMge che. vaLI mananI dhAraNAmAM te pApa nahi Acare te ya aviratinuM pApa lAge che. vaLI keIvAra manane thAya ke, mAre niyama kayAM che? lAvane khAI lauM ? jyAre niyamavALAne te eka jAtane aMkuza rahe che. paccakakhANa dvArA pApothI chUTA cheDA (Divorce) levAya che, ane pApa nahi karavAnI jAhera noTIza apAya che, A naTIza bahAra mUke eTale pApa jIvanamAM pravezI zake ja nahi. jema bhAgIdArInI peDhImAMthI chUTA thavAnI noTIza na Ape te pote jAte vepAra na kare te paNa nukazAnIne bhAga Apavo paDe. paccakakhANathI kAyA aMkuzamAM Ave che. manane aMkuzamAM lAvavAne dhIme dhIme abhyAsa vadhe che. ja keIne na game ke na male tenuM paNa paccakakhANa le te tenI AzA chuTe che, have maLe te ya na levuM e bhAvathI lAbha thAya che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja paccakhANa vinAne zAstramAM moTuM prAyazcita-deSa mAnya che. niyama bhAMgI jAya te nAnuM prAyazcita che. gurUnI pAse lIdhela niyama pALavAne preraNA maLe che. ethI niyama sahelAIthI paLe che. # paccakhANanA AlaMbanathI sAco bhAva jAge che. # niyamamAM TevAI javAthI viSayano raMga ocho thAya che. ja zreNika ane kRSNa bIjAnA vrata jeIne AnaMda pAmatA hatA. ane bhAvimAM vrata laIne mokSe jaze. paccakakhANunAM 9 dvAre (1) paccakakhANu-10, (2) uccAra vidhi-4, (3) AhAra 4 prakArane, (4) AgAra-rara, (5) vigaI-10, (6) niviyAtA-30, (7) paccaphakhANunA bhAMgA, (9) zuddhi cha prakAranI, (9) be prakAre phala. (1) daza prakAranA paccakakhANe 1 anAgata paccakakhANu-bhaviSyamAM karavAnuM paccakakhANa kAraNasara paheluM karI levuM. paryuSaNamAM aDrama karavAne veyAvasthAdinA kAraNe pahelA karI le. 2 atikAnta paccakakhANu-paSaNAdinA aThThama vigere tapa, vaiyAvacca vigerenA kAraNe paryuSaNAdi parva vyatIta thayA bAda kare. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 pheTi sahita pacca0-be tapanA be cheDA maLatA hoya evuM. jema upavAsa karIne bIjA divase pharI paccakakhANa karavuM. 4 niyaMtrita pacca0-nizcaya pUrvaka jemake mada heluM ke sAjo houM, yA game tevuM vina Ave te paNa mAre tapa kara. A pacca0 jinakalpI ane cauda pUrvadhara tathA prathama saMghayaNIne hatuM. 5 anAgAra pazca0-anAga ane sahasAgAra e be AgAra xvajIne bAkInA AgAra rahita paccakakhANa karavuM. 6 sAgAra pacca-22 mAMthI yathAyogya AgAra sahita paccakakhANa karavuM. 7 niravazeSa paca0-cAre prakAranA AhArane sarvathA - tyAga kare. (A paccakakhANa vizeSataH aMta samaye saMlekhanA samaye karAya che.) 8 parimANu kRta pazca0-datti, kavala, ATalA ja gharanI bhikSA, dravyanuM pramANa, Adi pramANa nakakI " karI zeSa bhejanane tyAga. 9 saketa (saMketa) paca0-paurUSI Adi paccakakhANa pUrNa thayA chatAM kSaNa mAtra paNa paccakakhANa vinA na rahevA mATe ATha prakAranA cihamAMnuM kaI paNa cinha dhAravuM. A paccakkhANa zrAvakane temaja sAdhune paNa hoya che. te A pramANe - (i) aMguSTha sahita-muThThImAM aMguThe vALIne chUTe na karUM tyAM sudhI paccakakhANa. * 1 A be AgAra aNaciMtavyA-akasmAta bane che. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 ( ii ) muSThi sahita--muThThI vALIne chUTI na kare tyAM sudhI. ( iii ) granthi sahita-vastra ke dorAnI gAMTha chUTI na kare tyAM sudhI. ( iv ) ghara sahita -gharamAM praveza na kare tyAM sudhI. ( v ) sveda sahita--parasevAnA biMdu na sUkAya tyAM sudhI. ( vi ) ucchavAsa sahita--ATalA zvAseAzvAsa na thAya tyAM sudhI. ( vii) stimuka sahita -- jaLanA biMdu na sUkAya tyAM sudhI. ( viii ) dIpaka sahita--dIpaka na mujhAya tyAM sudhI. uparanA AThamAMnA kAI paNa saMketa pUrNa thayA pahelAM mukhamAM kaI vastu le te paccakakhANu bhAMgavAthI AlecanA levI paDe. A paccakakhANA 1 athavA 3 navakAra gaNIne pAravA. A paccakakhANa karavAthI bhAjana sivAyanA kALa virativALA gaNAya che. dararAja ekAsaNuM karanArane eka mAsamAM 29 upavAsa, ane khIyAsaNuM' karanArane 28 upavAsanA lAbha maLe che. chUTA zrAvakane paNa viratipaNAnA lAbha maLe che. mATe kSaNu mAtra paNa aviratimAM na rahevuM. zrAvaka tathA sAdhune A paccakkhANA pratidina upayAgI che. 10 addA paccakkhANu--addhA eTale kALa. kALanI maryAdAvALA navakArasI, pArisI, sAddha parisI, purimaTTu, avaThThu, ekAsaNu* upavAsa vagere addhA paccakkhANa kahevAya che. tenA 10 prakAra che: pUrve 10 prakAranA paccakakhANumAM dezanuM ahvA paccakakhANu kahyuM, tenA 10 bheda dvArA khIjI rIte teja dvAra darzAvAya che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 A addhA paccakakhANanAM 10 bheda- navakArasI, parisisAIpirisI, parimAI-apAI (avaThTha), ekAsaNuM, ekalaThANuM, AyaMbila, ubhaktArtha,-apavAsa, carima- (divasacarima-bhavacarima) abhigraha, vigaI 1. navakArasahiya-sUryodayathI 1 muhUrta (2 ghaDI=0 miniTa sudhInuM pUrNa thaye 3 navakAra gaNIne pAravuM. (A paccakakhANa sUryodaya pahelA dhAravuM-karavuM joIe. nahi te azuddha gaNAya. 2. pirisI-savAramAM purUSanI pitAnI chAyA jeTalI thAya, te eka pahAra gaNAya che, mATe sUryodayathI eka pahera sudhI pirisI gaNAya che. sAdraparisI e deDha paheranuM che. A sUryodaya pahelAM dhAravA joIe. 3. purimA - divasanA aDadhA bhAganuM - be prahara sudhInuM puribhadra ane sUryodayathI 3 paheranuM apAdhava (ava). 4. ekAsanadivasamAM eka vAra bhejana (uThIne punaH na besI zakAya, temaja beThAM beThAM paNa khasI na zakAya.) nizcala AsanathI karavuM te. ahi bhajana karyA bAda tivihAra yA cauvihAra kara. 5. ekasthAna (ekalaThANuM)-jemAM jamaNe hAtha ane mukha e be aMga sivAya kaI aMga hAle nahi evuM nizcala AsanavALuM ekalaThANuM kahevAya. ahIM uThatI vakhate cauvihAra kara joIe. 6. AyaMbila-AmAM mukhyatve vigaI ane khaTAzane tyAga hoya che. eTale rasa-kasa vinAne AhAra levAne heya che. 7. abhatAtha (upavAsa)- AjanA sUryodayathI AvatI 14 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 kAlanA sUryAMya sudhI AkhA divasa ane rAtri 4 AhArane yA pANI sivAya 3 AhAraneA sathA tyAga hAya che, tivihAravALAne phakta divase uSNa jaLa pIvuM ka2e che. rAtrie tene paNa tyAga hAya che. A upavAsanAM AgalA divase ekAsana ane pAraNAnA divase paNa ekAsana karIe teA ja vAranA bhAjananA tyAga karavAthI eka upavAsanuM nAma caturtha bhakta (ceAtha bhakta) kahevAya che. AgaLa chaThThuM vagerenI AsapAsa ekAsana nahi hoya te paNa chaThTha-aThThama-dazamanI saMjJA rUDha che. 8. carima--divasanA chellA bhAganuM paccakkhANa te divasa cami ane AyuSyanA chellA bhAganuM-maraNa vakhatanuM paccakkhANu te bhava cami kahevAya emAM divasa carima sUryAstathI 1 muhUta pahelAM gRhasthAe duvihAra tivihAra cavihAravALu' karavuM. ane munine te cavihAravALuM ja hAya che. ekAsaNAdivALAne pANahAra karavAnuM hoya che. 9. abhigraha-amuka kArya thAya tyAre ja mAre amuka bhAjana karavuM. te dravya kSetra-kALa ane bhAvathI 4 prakAranA che. dravya--amuka AhAra, kaDachI Adi vaDe Ape teA ja AhAra levA. - kSetra--amuka ghara-grAma ke amuka gAu dUrathI AhAra leve. kALa--bhikSA kALa pahelAM yA kALa vityA bAda levA. bhAva--rUdana karatA, beThA, ubhA purUSa yA strI vaheArAve te levA. 10. vigaI--indriyAnA viSayane prabaLa karanArA dUdha-dahIMghI-tela-gALa ane pakavAnna e 6 bhakSya vigaI gaNAya che. temAMthI 1-2 yAvat - vigaIno tyAga karavA. ane enA Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra. 3. (2) cAra prakAranI uccAra vidhi 1. uccAra vidhi----uggae sUre namukkArasahia' paccak khAi. --uggae sUre perisia' (sADha pArisia) paccakkhAI. -sUre uggae purimatlRM (avatlR) paccakkhAmi, --sUre uggae abhattaDhuM paccak khAmi, 'uggae sure' pAThamAM paccakkhANA sUryAMya pahelAM dhAravA-karavAM. 'sUre uggae' pADamAM paccakkhANA sUryardaya bAda paNa karI zakAya. gurU jyAre paccakkhAI kahe tyAre ziSya paccakkha mi kahe. vAsirAmi kahe. 4. vAsiraI "" 171 30 nIviyAtAnA yathAsabhava tyAga karavA te nIvi paccakkhANa kahevAya. mAMsa-madha-madirA ane mAkhaNa e 4 abhakSya vigaIno te hu Mmezane mATe sathA tyAga hAvAja joie. ja " ra 4 99 99 99 .. "" 99 33 paccakkhANu levAmAM lenAranA upayAga ja (dhAreluM paccakkhANu ja) pramANu che. paraMtu akSaranI bhUla pramANu nathI. paccaklRkhANa je dhAyu' hAya te ja pramANe gAya che. paccakkhANamAM AvatA. 5 prakAranA uccAra sthAnanA 21 bhedI "" 99 .. 1 uccAra sthAna-namu-porisa sADha-pura-ava-saMketa 1 1 1 1 1 vigaI Aya bila--nirniMgaI egAsaNa -biyAsaNuM -ekalaThANuM 99 "" "" "" "" "" "" "" = 13 = = = pANasanA cha AgAranu' uccAra sthAna dezAvagAsika (divasa carima)uccAra sthAna= 1 8| . . __0 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27ra upavAsanA pAMca uccAra sthAna 1 uccAra sthAna- * caturtha bhaktathI trIsa bhakta sudhInuM. 2 ,, , - namukkAra sahiye Adi-5 saMketa-8nuM. 3 , , -* pANussanA cha AgAranuM sthAna, 4 , , - dezAvagAsikanuM sthAna 5 ) , - yathAsaMbhava pANahAranuM (3) cAra prakArane AhAra AhAra-kSudhAne zAMta kare te azana-pAna-khAdima-svAdima, 1. azana-maga Adi kaThoLa, bhAta, ghauM, roTalA, pakavAnna, phaLa vigere. 2, pAna-kAMjI, chAzanI Aza, nALiyeranuM pANI, zeraDIne rasa vigere. 3. khAdima-zekelAM dhAnya, caNA, dALIyA, mamarA, khajura, khAreka, kerI vigere. 4. svAdima suMTha, jIrU ajame, elacI, lavaMga, sopArI, variyALI, suvA, madha, goLa, khAMDa, sAkara vigere. anAhArI liMbaDAnA aMga, gomUtra, gaLe, kaDu, karIyAtu, ativiSa, * 1lA bhagavaMtanA zAsanamAM eka sAmaTuM 12 mAsanA upavAsanuM, bAvIsa tIrthaMkaranA zAsanamAM sAmaTuM 8 mAsanA upavAsanuM, chellA tItha. karanA zAsanamAM sAmaTuM 6 mAsanA upavAsanuM paccakakhANuM apAtuM hatuM. paraMtu hAlamAM saMghayaNa-baLa vigerenI hAninA kAraNe sAmaTA 16 upavAsathI adhika paccakakhANa ApavAnI AjJA nathI. * chuTo zrAvaka uSNa jaLanA niyamavALA hoya te pAchussanA AgAra uccArAvavA. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkha, haLadara, upaleTa, java, haraDe, baheDAM, AmaLAM, bAvaLachAla, dhamAsa, AsaMdhi, eLIo, gugaLa, beraDI, ketherI, keramULa, paMADa, maMchaTha, baLa, citraka, kudarU, phaTakaDI, cimeDa, thuvara, AkaDA vigere paccakakhANanA kALamAM auSadha tarIke laI zakAya paraMtu sAthe pANuM AgaLa pAchaLa be ghaDI sudhI na vaparAya. (4) bAvIza AgAra 1. annatthaNAbhogeNuM-(annaW=sivAya, anAgavisarI javuM) bhUlathI kaI cIja mukhamAM nAMkhe te paccakakhANa bhaMga na gaNAya. (paNa yAda AvatAM khAvAnuM baMdha karI cIja bahAra kADhI nAkhavI. paraMtu gaLe utAravI nahi. pharI pariNAma malina-niHzaMka na thAya mATe bhUlanuM prAyazcita levuM) 2. sahasAgAreNu-acAnaka mukhamAM paDI jAya. (chAsa vAvatAM chAsa chATo uDIne potAnI meLe mukhamAM paDI jAya.) 3. pacchannakoleNuM-sUrya DhaMkAI javAthI paccakkhANa thaI gayuM jANe pAravAmAM Ave te bhaMga na thAya. (kALa thayela nathI e jaNAtA aTakI javuM) 4. disAheNuM-pUrva dizAne pazcima dizA jANe, kALa pUrNa na thaye chatAM pUrNa jANe paccakhANa pAre te bhaMga na thAya. 5. sAhuvayaNeNuM- sUryodayathI 6 ghaDI vItyA bAda sUtra pirisI pUrNa thAya che, tyAre muni mahArAja -"bahu paDipunnA pirisi" kahIne muhapatti paDilehaNa kare tyAre keI gRhastha * munione pahelI 6 ghaDImAM sUtra bhaNaya mATe pahelI "sUtra pirisi" ane bIjI 6 ghaDImAM satra bhaNaya mATe bIjI "artha pirisi" tethI sUtra pirisi pUrNa thaye muhapatti paDilehI arthanuM caritra vigerenuM bIjuM vyAkhyAna vAMce tyAre pauSadhavALA paNa muhapatti paDilehe ane zrAvikAo vizeSa svAdhyAya athe gahuMli gAya che. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 pirisI pUrNa thaI ema jANa paccakakhANa pAre te pazcaka khANane bhaMga na thAya 6. savasamAhittiyAgAreNuM - vedanAthI pIDA pAmatA purUSane AdhyAna ane raudradhyAna thavA saMbhava che ane te dudhdhanathI te jIva durgatimAM jAya che. jethI tevuM durgAna thatuM aTakAvavA auSadhAdinA kAraNe pacca.ne kALa pUrNa thayA pahelA pacca. pALe te pacca.ne bhaMga na thAya. athavA tevI pIDA pAmatA sAdhu yA dharmI AtmAonuM auSadha karavA janAra vaidya vigere paNa apUrNa kALe pacca. pAre te vaidyAdikane paNa pacca. bhaMga na gaNAya A AgAra sAdhu Adikane mATe ane vaidyAdikane mATe paNa che 7. mahattarAgAreNuM-saMghanuM athavA cityanuM athavA plAna muni AdinuM kaI meTuM kArya AvI paDyuM hoya ane te kArya bIjAthI thaI zake tevuM na hoya te prasaMge pacca. pAre te paccIne bhaMga na gaNAya. 8sAgArIAgAreNuM -ekAzanAdikamAM muninI apekSAe keI cuDAstha Ave (sapa-agni-jaLa-gharanuM paDavuM ityAdi ) ane zrAvakanI apekSAe jenI dRSTithI anna pace nahi e manuSya Ave te uThIne bIje sthAne jaI bhejana kare te ekAsanane bhaMga na gaNAya 9. AuTapasAreNuM ekAsanamAM hAthapaga saMkocatAM temaja lAMbA karatAM bhaMga na thAya mATe A AgAra che. 10 gurU abhurANeNu-gurU mahArAja padhAre, vaDIla prANA sAdhu padhAre te vinaya sAcavavA ubhA thavA mATe A AgAra che. muni koIpaNa gRhasthanA dekhatAM bhojana na kare. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12, pAriphAvaNiyAgAreNuM vidhipUrvaka vahereluM hoya ane vidhipUrvaka vAparatAM vadhyuM hoya te te paraThavavA gya gaNAya che. paraMtu paraThavatAM aneka deSa jANuM gurU mahArAja pacca.vALA munine vAparavAnI AjJA kare te pacce bhaMga na thAya e mATe A AgAra che. AhAra vAparanArane gurUnI pavitra AjJA ja ArAdhavAnI che paNa lelupatA rAkhavAnI nathI. calapaTTAgAreNuM-vastra na paheravA chatAM paNa avikArI rahenArA evA jitendriya mahA munio vAnuM paNa abhigraha pacca. kare che. teo vastra rahita beThA hoya ane kaI gRhastha Ave te uThIne turta elapaTTa paherI le che , tene pacca na bhaMga na gaNAya. 13. levAleveNuM-na kalpe evI vigaI vaDe kaDachI vigere kharaDAyelI hoya te luchI nAkhyA chatAM kicita aMza rahI javAthI AhAra, grahaNa karatA bhaMga na gaNAya mATe A AgAra che. 14, gihandu saMsaheNuM-A AgAra munine mATe che, kemake munine pitAnA mATe nahi banAvela bhikSA levAnI che. eTale gRhastha vigaI vaDe saMsRSTa-mizra karela hoya tevA apa sparzavAlA bhejanathI paccane bhaMga na gaNAya. ukipatta vivegeNuM-A AgAra munine mATe che. piMDa vigaIne alaga karI hoya te paNa kiMcit aMza rahI jAya, tevI vastu vAparatAM paccIne bhaMga na thAya te mATe A AgAra che. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDucamakikhaeNuM-roTalI vigerene kumaLI-suMvALI karavA vigaIno hAtha devAmAM AMgaLIothI luvAne kicita masaLavAmAM Ave che, te tevI alpa lepavALI roTalIthI pacca.ne bhaMga na thAya. have pANInA 6 AgArane artha kahevAya che. 17. leveNuvA-zuddha pANI na maLe te osAmaNanuM pANI (dANuM vinAnuM) ItyAdi lepakRta pANI maLe jemAM rajakaNe mizra thayelA heya, te kAraNasara levAthI paccIne bhaMga na gaNAya. 18. aleveNuvA-zuddha pANInA abhAve sevIra-kAMjI (chAsanI Acha) ityAdi pANI maLe te paccIne bhaMga na gaNAya. aNuvA-*3 ukALA vaDe ukALeluM pANI acitta thAya che. munione AvuM ja pANI pIvAnuM hoya che, zeSa pAMca AgAravALA pANu apavAdathI kAraNasara pIvAnA heya che. bahuleNuvA-talanuM dhAvaNa, taMdulanuM dhAvaNa vigere bahula jaLa pIvAthI pacca ne bhaMga na thAya mATe A AgAra che. sasitthaNavA-dhAnyanA dANA sahita osAmaNa vigere pANI temaja talanuM dhAvaNa, taMdulanuM dhAvaNa vigere mATe A AgAra che. * 1. ukALe Avela pANI thoDuM acitta. 2. ukALAvALuM tethI vadhu acitta ane 3. ukALAvALuM pANI sarvathA acitta thAya che, mATe 3 ukALAvALuM ja pANI pIvuM. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 22. asittheNavA--sasitha jaLane gALavAthI sthUla rajakaNA na Ave tevuM jaLa pIvAthI paNa paccAnA bhaMga na thAya. kayA paccakkhANamAM keTalA AgAra ! navakArasI--2 annatyanAbhAgeNaM, sahasAgAreNaM, peArisI-sAta perisI--6 anna. sahu pracchanna. krisA sAhe. sa10 purima-avagna-7 pU vat+1 mahattarAgAreNu ekAsaNu-biyAsaNa-8 anna. sahu. sAgAri. AuM 80 gurU. pArio maha. sa10 ekalaThANa --cha AuMTa. vinA ekAzanAvat. vigaI- nIvi ( piMDa vigaI )--9 anna. sahu. levA0 gahattha. ukikhatta. paDucca. pAri. mahu. sa0 vigaI-nIvi (drava vigaI)-8 ukikhatta. vinA Ayakhila-8 pahucca. vinA upavAsa--5 anna. sahu. pAri. mahu. sa10 pANahAra--6 leve. aleve acche. bahule sasinthe. asinthe abhigraha (saMketa saha)--4 anna. sahu. mahu. sa10 prAvaraNa-5 anna. sahu0 cAlapaTTA0 mahu. sav0 divasa ( bhava ) carima. desAvagA--4 anna. sahu0 mahu ma sa10 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 (5) cha lakSya vigaInA 21 bheda (1) dUdha (2) dahiM (3) ghI 4 99 ,, (4 tela - 4 tala, sarasava, kusumbhI, aLasInu. (5) gALa - 2 piMDa gALa, drava geALa. - (6) pakavAna-- 2 telamAM taLelu, ghImAM taLelu 21 cAra abhakSya vigainA 12 bhe LORRA 5 gAya, bheMsa, uMTaDI, bakarI, gheTInuM. 4 gAya, bheMsa, bakarI, gheTInuM. ,y "" (1) madha-kutiyAnuM, mAkhInuM, bhamarInuM-- 3 (2) madirA--kASTa (vanaspatinI) piSTa leTanI)-- 2 (3) mAMsa---jalacara, sthalacara, khecaranuM-- 3 (4) mAkhaNa--dhInI jema (chAsathI judu' pADela) - 4 A cAra vigaI vikAra upajAvanArI hAvAthI mahA vigai kahevAya che. emAM ghaNAM sthAvara ane trasa jaMtuo utpanna thAya che jethI abhakSya kahevAya che. AmAsu ya pakkAsu ya, vipaccamANAsu masa pesIsu / sayayaM ciya uvavA, bhaSNuie ya nigeya jIvANuM // 1 // artha--kAcA mAsamAM, rAMdhelA mAMsamAM, raMdhAtA mAMsamAM e traNa avasthAmAM ana ta nigeAda jIvAnI niratara utpatti kahela che. te sivAya eindriya Adi asabhya trasa jIveAnI utpatti hAya che. vaLI jIvathI judu paDyA khAda turta ja jIvAtpatti thAya che. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ majaje mahuzmi baMsaMmi. navIyazmi caurthIe ! u5jaMti anaMtA, tavanA tathA jaMtuNo rA madirAmAM, madyamAM, mAsamAM ane mAkhaNamAM emAM sarakhA varNavALA (aneka) anaMta jaMtuo (trasa jIve) utpanna thAya che. (6) cha bhakSya vigaInA 30 nIviyAtAM - dUdhanAM pAMca nIviyAtAM 1, payasADI-drAkSa sahita rAdheluM dUdha. (bAsudI) 2. kSIra (khIra)-ghaNA cekhA sahita rAMdheluM dUdha. 3. piyA alpa taMdUla sahita rAMdheluM dUdha. 4. avelehikA-taMdulanA cUrNa (loTa) sahita rAMdheluM dUdha, 5. dugdhATI - kAMjI Adi khATA padArtha sAthe rAMdheluM dUdha. ghInAM pAMca nIviyAtAM 1. nirbhajana-taLAI rahyA bAda vadheluM baLeluM ghI 2, vispaMdana-dahIMnI tara ane leTanI banelI kulera, 3. pakavauSadhi tarita-auSadhi nAkhIne ukALela ghInI tara. 4. kiTTI--ukaLatA dhI upara je mela tarI Ave te 5. pakava vRta-AmaLAM vigere nAkhIne ukALeluM ghI. dahiMnA pAMca na viyAtAM 1. karaMba dahiMmAM bhAta meLavyuM hoya te karaMba. 2. zikhariNuM- dahiMmAM khAMDa nAMkhI vastrathI chaNeluM. (zIkhaMDa) 3. salavaNa lUNa nAkhIne matheluM, (hAthathI aDavALeluM) 4. ghela-vastrathI gALeluM dahIM. 5, ghAlavaDA-ghela nAkhI banAvelAM vaDAM. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 telanAM pAMca nIviyAtAM 1. "tila kudI-tala tathA geLa khAMDI ekarasa banAve te. 1 2. nibhajana-pavAnna taLyA bAda vadheluM baLeluM tela. 3. pakava tela-auSadhio nAkhIne pakAveluM tela 4. pakauSadhitarita-auSadhio nAkhIne pakavAtA telanI tarI. 5. tila malI-ukALelA telanI kikri-mela. geLanAM pAMca nIviyAtAM 1. sAkara-je kAMkarA sarakhI hoya che te. 2. gulapAnaka-goLanuM pANI je pUDA sAthe khavAya che te. 3. pAya (pAke gaLa)-khAjA upara lepArle (geLanI cAsaNI 4. khAMDa-sarva prakAranI khAMDa 5. adhakathita ISpharasa-ardha ukALeluM zeraDIne rasa. pakavAna (kaDAha) vigaInA nIviyAtAM 1. dvitIyApU5-tavamAM saMpUrNa samAya e pUDale taLIne eja ghI-telamAM taLAyela bIjA puDalA, purI 2. tasneha caturthAdi ghANa-3 ghANa taLyA bAdanI purIo. 3. guDa dhANuM-gaLane pAye karIne meLavelA pANInA lADu 4. jala lApasI-taLyA bAda vadheluM ghI kADhI lIdhA pachI ghaune bharaDo zekI, geLanuM pANI reDI banAvela zIre ke lApasI. 5. pitakRta pUDale-telanuM-ghInuM pituM daIne karavAmAM Ave che. * goLane pAya karI (goLane ukALIne pAke goLa karI) tala bheLavAya che. te talasAMkaLI nIdhiyAtAmAM ka9pe. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 nIviyAtAM 30 tathA sasRSTa dravyeA tathA uttama dravyA nIvinA pacca.mAM munine apavAde ka2e che. kevA munine kahyuM ? tA je muni yAga vahana kare che, paNa vizeSa sAmarthya na hoya, dIrghakALa sudhI nIvinI tapazcaryAM cAlu hAya, yAvajjIva vigaInA tyAga hoya, bahu tapasvI hoya, nIvinA tapa sAthe glAnamuni tathA gurU tathA trIjA sAdhuonI vaiyAvRtya-(kAyika sevA) karanAra heAya tevA munione azakti prApta thatAM te vaiyAvRtyAdimAM vyAghAta thatA hAya tA tevA muniene gurUnI AjJAthI nIvimAM A traNe prakAranA dravya kalpe, para'tu jijhAnA leAbhathI e dravyo nIviyAtAM hovA chatAM paNa nIvimAM levA kape nahi. kemake e drabyA susvAda rahita te nathI ja, temaja sarvathA vikRti rahita paNa nathI. tapazcaryA tA svAdiSTa AhAranA tyAgathI ja sArthaka gaNAya che, tapazcaryAmAM svAdiSTa AhAra levA e tapazcaryAMnuM khar lakSaNa nathI. tapazcaryAmAM ujamALa thayeleA AtmA te svAdiSTa AhAranA tyAganI bhAvanAvALA hAya, tapasvInuM lakSya jema bane tema a Mte nIrasa AhAranA paNa tyAga karavA tarapha hAya che. te tevA tapamAM svAdiSTa AhArane avakAza kacAMthI hAya? vaLI A vigaIonA nIviyAtAM anAvavA chatAM paNuM Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 vigaIo sarvathA vikRti rahita thatI nathI. zrI nIzitha bhASyamAM kahyuM che ke-- viga" vigaIbhIo, vagagaya.. jou bhujae sAdna / vigaI vigaI sahAvA, vigaI viga khalA neI janA a--durgatithI bhaya pAmele sAdhu vigaI--nIviyAtAM sa'sRSTa dravya-uttama drabyAne khAya teA A traNe prakAranI vastuo indriyAne vikAra upajAvavAnA svabhAvavALI hoya che, mATe te viMgati-durgatimAM baLAtkAre lai jAya che. arthAt vinA kAraNe rasanA svAdanA lAbhathI vigaI vAparanAra sAdhune te vigaI baLAtkAre dutimAM pADe che ane sayama mA thI bhraSTa kare che. je muni vividha tapa karavAthI duLa-azakta thayA hAya ane vigaInA savathA tyAga karavAthI uttama anuSThAna tathA svAdhyAya adhyayana vigere na karI zake tema hoya te tevA munine vigaInA tyAgamAM te nIviyAtAM Adi utkRSTa draSyeA gurUnI AjJA hoya te rUpe che. (7) paccakkhANanAM bhAMgA ahIM paccakkhANu lenAra judI judI rIte 49 prakAre athavA 147 prakAre laI zake che. eka ja paccakkhANu lenAra 49 jaNu athavA 147 jaNu hAya tA te darekane judI judI rIte ApI zakAya che. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 karaNa ane 3 yoganA bhAMgA nIce pramANe che. 1luM saptaka 2ju sasaka 3ju sasaka 1 manathI karUM nahi 1 manathI karAvuM nahi 1 manathI anuduM nahi 2 vacanathI , 2 vacanathI , 2 vacanathI , 3 kAyAthI m , 3 kAyAthI , , 3 kAyAthI 4 mana-vacanathI , , 4 mana-vacanathI , 4 manavacanathI ,, ,, 5 mana-kAyAthI che , pa mana-kAyAthI 5 mana-kAyAthI 6 vacana-kAyAthI , , 6 vacana-kAyAthI , , 6 vacanakAyAthI 7 mana-vacana-kAyAthI , , 7 mana-vacana-kAyAthI , , 7 mana-vacana-kAyAthI kazuM samaka 5muM sasaka 1 manathI karUM nahi, karAvuM nahi 1 manathI karUM nahi, anuduM nahi 2 vacanathI , - 2 vacanathI , 3 kAyAthI , ( 3 kAyAthI , 4 mana-vacanathI , 4 ma.va.thI 5 mana-kAyAthI , 5 ma. kA.thI , 6 vacana-kAyAthI, 6 va.kA thI , 7 ma. va. kA thI , . 7 ma va.kA thI ,, Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 dathuM saptaka 1 manathI karAvuM nahi, anumoduM nahi 2 vacanathI 3 kAyAthI 4 mana vacanathI 5 mana kAyAthI 6 vacana kAyAthI 7 mana vacana kAyAthI , 7muM samaka 1 manathI karuM nahi, karAvuM nahi, anuduM nahi 2 vacanathI 3 kAyAthI 4 mana-vacanathI , 5 mana-kAyAthI , 6 vacana-kAyAthI , 7 mana vacana kAyAthI , bhUtakALamAM je AcaraNa thayuM tenI niMdA karUM chuM. vartamAnamAM je je anucita hoya tene rokuM chuM. ane bhaviSyamAM nahi karuM ema traNa kALanA viSayathI 147 bhAMgAthI paccakakhANa thaI zake che. upara pramANe 49 bhAMgAne 3 kALathI guNatAM 147 bhAMgA thAya. mekSa mArga jevA mahAna lAbha mATe ane Atmadharmane pragaTa karanAra paccakakhANanuM parama AdarapUrvaka rakSaNa karavuM. kemake vyavahAramAM paNa lIdhelI pratijJA pALanAra ati vyavahAra kuzaLa gaNAya che. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paccakkhANa karanAra ane karAvanAranA 4 bhAMgA thAya che. 1 paccakkhANa karanAra pite jANa, tathA karAvanAra paNa jANakAra. 2 ) , , paNa , ajANuM. 3 , , ajANa che ke jANa. 4 , , " ane " ajANa AmAM cotho bhAMge azuddha che, paNa traNe bhAMgAmAM AjJA che. (8) paccakakhANunI 6 zuddhi 1. pazita (phAsie)-divasa ugyA pahelA uccarIne kALa thatAM gurUne vaMdana karI pacca0 grahaNa kare te. 2. pAlita-paccakhANane vAraMvAra saMbhAyuM hoya te. 3. zodhita (bhita)-gurUne vaherAvatA zeSa vadhyuM te bhejana karyuM hoya te zadhitayA zejita-(zuddha karyuM yA zebhAvyuM) 4. tIrita-kALa pUrNa thayA bAda adhika kALa pachI bhojana karavuM. 5. kIrtita-bhajana samaye "mAre pacca hatuM te pUrNa thayuM" ema belavuM. 6. ArAdhita-pUrvokta pAMce zuddhithI kareluM ArAdheluM kahevAya. bIjI rIte 6 zuddhi 1. zraddhA-zAcce je rIte je kALe je avasthAmAM karavAnuM kahyuM che te ja rIte karavuM tevI sacoTa zraddhA. 2. jJAna-paccakhANunuM svarUpa kaI rIte thaI zake te jANavuM 3. vinaya-gurUne vaMdana karavA pUrvaka pacca0 karavuM. 4, anubhASaNu-gurU paccakkhAI kahe tyAre paccakhAmi ane ane siraI kahe tyAre sirAmi bolavuM. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 5. anupAlana-saMkaTa Ave te paNa pacca0 bhAMgavuM nahi. 6. bhAva-Aleka ke paralekanA sukhanI abhilASA rahita rAgaTheSa rahita mAtra karmakSayAthe pacca0 karavuM. azuddha paccakkhANu rAga- gurUne rAgI banAvavA, lekene bhaktibhAvavALA banAvavA priya vastu prApta karavA (bAdhA rUpe, camatkArI zaktio prApta karavA, paugalika sukha mATe, tathA mAyA ke dhana-kIrti AdinA lebhathI pacca azuddha che. draSa-na bhAvatI, na gamatI, yA vidhIne saMtApa upajAvavA labdhi-zakti prApta karavA, yA kodha kara, Sa kara, rIsa karI AhAra tyAga kara tathA malilanAtha prabhunA pUrva bhavanA jIvanI peThe kare te mAyAthI yA bIjA prakArane mAyApratyaMca kare, vigere sarva prakAranA rAga-dveSa rahita thaI pacca0 karavuM. (9) paccakakhANunuM be prakAranuM phaLa dhammilakumAre cha mAsa sudhI AyaMbilane cauvihAra tapa, dravyathI muniveSa, zuddha gocarI, navakArane nava lAkha jApa ane SaDazAkSarI maMtrane cha mAsa sudhI jApa vigere karavAthI devanI prasannatAthI temaja pUrvabhavanA azubha karmanA kSayathI rAjya strI-putrane vaibhava Adi sukha prApta karyuM. aMte cAritra laI 12mAM devaleke gayA. tyAMthI mahAvidehamAM cAritra laI kevalajJAna pAmI mekSe jaze. - dAmake pUrva bhavamAM duSkALanA samaye paNa mAMsAhArane tyAga karyo. aMte 3 divasanuM aNusaNa karI zreSThi putra thaye. tyAM ATha varSane thatAM sarva kuTuMba rogathI maraNa pAmyuM. tyAre Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ja nagaramAM sAgaradatta zeThane tyAM karI rahyI. tyAM sAmudrika zAstranA jJAnI munie sAthe AvelA munine kahyuM ke, A dAmannaka zeThanA gharane mAlika thaze, evI muninI vANuthI te zeThe tene mArI naMkhAvavA ghaNuM prayatno karyA paNa e bacI gaye ane zeThane jamAI thaye. pharI zeThe mAravAne upAya karatA pitAne putra ja haNAye. chevaTe zeThe gharane mAlika karyo. rAjAe nagarazeThanI padavI ApI. gurU mahArAje pUrva bhavamAM mAMsanuM paccanuM smaraNa karAvyuM. tethI samyakatva pAmI devalokamAM gaye. tyAMthI mahAvidehamAM utpanna thaI jaze. - jinezvare kahelA A paccakkhANane bhAvathI AcarIne bhUtakALamAM anaMtajI mekSa pAmyA che. vartamAnamAM (mahA videha kSetramAM) aneka jIva mokSa pAme che, ane bhaviSyamAM anaMta jI mokSa sukha pAmaze. prabhue pharamAvela paccakhANa dharmanuM pAlana karavuM e manuSyabhava ane jaina dharma pAmyAnuM zreSTha phaLa che. vIryantarAya karmanA udayathI tevI zakti na hoya te bhAva paNa na thAya ane AcaraNa na karI zakIe te paNa paccakakhANa e mokSanuM parama aMga che. bhAvathI e prApta nahi thAya tyAM sudhI AtmAnI mukti nathI evI zraddhA avazya rAkhavI. che kupravacane che paccakakhANanI bhAvanAthI patita karanArA je laukika kupravacane che, tene tyAga kare. 1 manathI dhArI levuM te paccakhANa che, hAtha joDavAthI zuM vizeSa che e kapravacana. 2 marUdevA mAtAe kayAM paccakhANa karyuM hatuM? ema kahevuM e paNa kupravacana. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 3 bharata cakravarti vrata niyama vinA kevaLajJAna pAmyA ema kahevuM e kupravacana. 4 zreNika rAjAe pacca na karavA chatAM tIrthakara gotra bAMdhyuM ema kahevuM e kupravacana. 5 dAna-ziyala-tapa ane bhAvanAmAM bhAva pradhAna che paNa dAna vigere nahi ema kahevuM e kupravacana. 6 paccA e te kriyA che, kriyA jJAnanI dAsI che, vrata-niyama e uttama nathI e kahevuM te kuvacana. 7 pacca laIne pALI na zakAya te mahA deSa thAya mATe pacca vinA pALavA tema kahevuM te kupravacana. 8 pacca0 laI mana kAbumAM rahetuM nathI, tyAre pacca0 lIdhuM zuM kAmanuM? ema kahevuM e kupravacana. 9 aNubhAvatI ke alabhyanuM pacca0 kare, tenI hAMsI kare ke - "nA malI nArI tyAre bA brahmacArI" te e kahevuM te - kupravacana. 10 ThAThamAThathI pacca. e ADaMbara che ema kahevuM e kupravacana.. bIjA paNa aneka kupravacane e dharmathI patita karanArA hovAthI chAe bolavA nahi, sAMbhaLavA paNa nahi. A graMthamAM mati daSathI bhUlacUka thaI hoya tenuM mithyA duSkata che. ja samAta ja Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 pariziSTa jIva rAzine krama avyavahAra rAzimAM sUkSma sAdhAraNa vanaspatikAyanA anaMta jIve che. je kadI e sthitimAMthI bahAra nIkaLyA ja nathI. vyavahAra rAzimAM sUkSma sAdhAraNa vanaspatikAyanA anaMta jI evA che ke jeo vyavahAra rAzimAM AvavA chatAM paNa pAchA pharI avyavahAra rAzi jevI sthitimAM paDyA che, chatAM te kahevAya che vyavahAra rAzinA 3 avyavahAra rAzimAMthI nIkaLelA ja keTalAka sama pRthvIkAya AdimAM jAya che. pachI 4 sUkSma pRthvIkAya AdimAMthI nIkaLI bAdara nigAda (bAdara sAdhAraNa vanaspatikAya) thaI bAdara pRthvIkAyA AdimAM jAya che. pachI vikasendriya, paMcendriya vagere thaI manuSya thaI guNasthAnake caDhI mekSe jAya che. paraMtu vacce vacce pAchA utarI paDe te pAchA sUma nigada sudhI paNa pahoMcI jAya che. 5 vyavahAra rAzimAMthI jeTalA mokSe jAya teTalAM ja avyavahAra rAzimAMthI cha bahAra nIkaLe che. 6 avyavahAra rAzimAM keTalAka jIve anAdi sAMta hoya che. jyAre keTalAka abhavya ane durbhavya jInI sthiti anAdi anaMta hoya che. 7 vyavahAra rAzimAM rahelAnI sthiti sAdi sAMta hoya che. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 (sAmAnya rIte x aDhI kSetrapudgala-parAvartana - paca saMgrahamAM kahI che.) 8 sUkSma nigAnA jIvA jaghanyathI aMtarmuhUta ane utkRSTathI asa`khyAta utsarpiNI avasarpiNI sudhI temAMne temAM ja utpanna thayA kare che. re khAdara nigeAdanA jIve. jaghanyathI atarmuhUta ane utkRSTathI 70 koTAkATI sAgaropama sudhI temAMne temAM ja utpanna thAya che. 10 dareka vanaspati utpanna thatI vakhate ana'takAya ja hoya che. pachI jo te anaMtakAya jAtinI hoya te te anaMtakAya ja rahe che. nahIMtara pratyeka thaI jAya che. 11 vanaspatimAM eka jhADa e ghaNA badhA jIvAnA eka meTA khaMDa samajavA, temAM eka eka phaLa e eka eka meTA gAma samAna jANavuM. eka eka gAmamAM paNa zerIe mahAllAe hAya tema eka eka phaLamAM paNa judA judA vibhAgamAM judA judA aneka jIvA hAya che. 12 keTalIka vanaspatinI racanA manuSyanA zarIranI jevI vicitra hoya che. jemake - nALiyerane cATalI, mehu' ane AMkhA hAya che. khAvaLa vagerenA thaDamAM uchera pramANe paDa hoya che, ane vacce rasa cUsavAne TheTha sudhI sIdhA saMbaMdha hoya che. vanaspatimAM vaLI magajane sthAne majjA, cAmaDIne sthAne chAla ceAni = utpatti sthAna, mAthAne sthAne agrabhAga ityAdi racanAe hAya che. x aDhI kSetra pudgala parAvartana = anaMta utsarpiNI avasarpiNI. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 13 vanaspati comAsAmAM barAbara sArI rIte AhAra kare che, unALAmAM madhyama rIte AhAra kare che. pachI heMmataRtumAM tathA vasaMta RtumAM AhAra dhIme dhIme ocho kare che. unALAmAM keTalAka jhADe dekhAvamAM suMdara dekhAya che. tenuM kAraNa e che ke uSNa nivALA te vakhate temAM ghaNuM upanna thAya che. che pAMca sthAvara jIvonI saMkhyAnI samajaNa ? 5 1 pRthvIkAya-AmaLA jeTalI pRthvImAM je jIve che, te te je kabutara jeTalA thAya te lAkha jajananAM che jaMbudvipamAM samAya nahi. vaLI pRthvIkAyanA nAsikAnA chidrapramANa kaNIyAne cakavartinI dAsI 21 vAra vATIne cALe, tepaNa keTalAka pRthvIkAyanA jIvone sparza paNa na che thavAthI maratA nathI, eTale ke pRthvIkAyanA eka che kaNIyAmAM asaMkhyAtA jIve che. A ra apakAya-pANInA eka biMdumAM je jIve che, te pratyeka sarasava jeTalA thAya te lAkha jejanAM jaMbudvipamAM samAya nahi. 3 teukAya-agninA cekhA jeTalA kaNiyAmAM je jIvo che, te khasakhasanA dANA jevuM zarIra banAve che, jaMbudvipamAM samAya nahi. te 4 vAukAya-vAyunA lIMbaDAnA pAna jeTalI jagyAmAM rahelA jIva mAthAnI lIkha jevuM zarIra banAve te AkhA jaMbudvipamAM na samAya. A 5 sAdhAraNa vanaspati-seyanA agrabhAga upara je jIve che che te anaMtA che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ peIja 33 >> 4ra 65 "; 34 44 ,, ,, 99 33 45 ,, 71 ,, 169 169 lITI 14 3 7 7 3 chellI 18 19 3 "" pahelI pahelI >> zuddhi patraka azud ema e sAgarApama adhika 192 ,, prANa-14 yAni prANa-10 koDa varSa pUrva 7 bhava 7 bhava kroDa varSa pUrva kroDa varSa pU 7 bhava mada tIvra ubhaktAtha apavAsa zuddha jIbha ema traNa pacepama traNa sAgaropama 10 14 lAkha 7-8 prANa pUrva kroDa va 78 bhava 78 bhava pUrva kroDa varSa pUrva kroDa varSa 7/8 bhava tIvra mada abhaktA upavAsa Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je >> 4 - $ $ $ zrI akalaMka graMthamALA taraphathI chapAyela, chapAtA ane chapAvavAmAM AvanAra maka pustakonI yAdI : puSpa chapAyela pustaka ! 6. zrI cArUdatta caritra 1. zrI kalyANaka stavana ToDara 7. , zAMbapradyumna caritra 2. , RSabhadeva caritra 8. ,, vasudeva caritra 3. ,, zAntinAtha caritra 9. , vatsarAja caritra 4. , nemanAtha caritra , surasuMdarI caritra , pArzvanAtha caritra 11. , caMdarAjAnuM caritra , mahAvIra svAmI caritra 12, yazodhara caritra ,, jaina rAmAyaNa 13. , bhImasena nRpa caritra 8. , ceIya thaya thaI sajajhAyamALA 14, ,, ajItasena kanakAvaLI caritra 9. ,, dharmane daravAjo yAne 15. , tilakamaMjarI caritra samakita prAti , rAjakumArI sudarzana caritra 10. , zatruMjaya mahAmya upara zukarAjanI kathA , subhUma cakravarti caritra 11. ,, akalaMka vi. ma. nuM 18. ,, pArzvanAtha prabhunA jIvana caritra | daza gaNadharonuM caritra , pratyeka buddha caritra 12. , kumArapALa caritra 13. , bhaktAmara kathA sahita haMsarAja vatsarAja caritra , samyaktva uparavIza kathAo 14. , karmagraMthasAra bhAga-1 22. , vIza sthAnaka upara kathAo 15. , naLadamayaMtI caritra 23 , sAmAyika upara ATha kathAo 16. ,, prakaraNa bhASyasAra 24. , pratikramaNa upara tera kathAo 1. zrI jaina kathAo bhAga-1 25. ATha karma upara kathAo 2. ,, cha karmagranthasAra bhAga-2 26. dAna-zIla-tapa bhAvanI kathAo 3. , jaMbusvAmI caritra | 27. jJAnadAna jJAnAcAranI .. 4. , dhampilakumAra caritra 28. pAMca mahAvratanI kathAo pa. , agaDadatta caritra | 29. parvonI kathAo Page #208 -------------------------------------------------------------------------- Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrI akalaMka graMthamALAnA niyamo che. 1 rU. 1001] ApanAranuM nAma peTrana tarIke levAze. temane pheTo koI paNa pustakamAM Avaze ane pragaTa thatA dareka pustakanI nakala maLaze. 2 rUA. 501 ApanAranuM nAma AjIvana sabhya tarIke levAze. pragaTa thatA dareka pustakanI nakka maLaze. 3 rU. 1000] ApanArane pheTo tyA jIvana jharamara base pustakamAM levAze. temAMthI te pustaka bheTa maLaze. 4 rU. 501 ApanAranA phoTA tyA jIvana jharamara so pustakamAM levAze, temAMthI paccIsa pustaka bheTa maLaze. eka sAla 5 rU. 10 ApanAranuM nAma sabhya tarIke puratuM levAze. 6 rUA. 25 ke tethI vadhu ApanAranuM nAma koIpaNa eka pustakamAM levAze. 19 rakama ApanArane pahoMca maLaze. li. akalaMka graMthamALA taraphathI maphatalAla mohanalAla zAha che. vIranagara sesAyaTI, baM. ne. 1 bI esa TI. kolenI sAme, mahesANuM Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ orvoeren ratnakazuM AjanA yuvakanI dharma pratye bedarakArI mATenI javAbadArI mAtAOM pitAnI che. bALakone gaLathuthImAM jainatvane khorAka jo na Ape te che tame vizvAsadhAtI cho. eNccAnA eka bhavanA jIvanane sudhAravAno vicAra che. tame karo cho, paNa tenA aneka bhavanA jIvanane sudhAravAne mATe kaMI paNa che thatuM nathI.-AgameddhAraka pU. A. zrImad sAgarAnaMda sUrIzvarajI ma. ApaNe dharmane utkRSTa maMgaLa mAnatA hoIe, Aloka ane che paralokanuM kalyANa karanArA samajatA hoIe to dhArmika zikSaNa paheluM che ane vyavahArika zikSaNa pachI e krama yojavo joIe. -pU. AcArya devazrI vijaya rAmacaMdra sUrIzvarajI ma. huM bALakathI buTTA sudhI sarvane vidyArthI mAnuM chuM. vidyArthI eTale 2 vidyAnI jarUravALA. paisA koInA rahyA nathI ane sAthe rahetA nathI, che te sadaga karI tamArA banAvI le. tamAruM dhana koI laI jAya che evA cinhA AjanA vAtAvaraNamAM dekhAI rahyA che, te koI laI jAya che te pahelAM tame svecchAe tamAruM dhana zubha kArya mAM khacI nAkhe. -sva. pU. AcArya deva vijaya valabhasUrIzvarajI ma. che je avasare comera jaDavADano pavana jorazorathI fa kA hoya, che evA avasare AtmAnA vikAsamAM ananya sahAyaka dhArmika-AdhyAtmika che. che zikSaNa mATe sahu koIe potAnI samagra zaktino bhoga ApavA taiyAra che rahevuM joIe. -sva. pU. zrImad vijaya dham sUrIzvarajI ma. che | AjanA viSamaya vAtAvaraNamAM mAtA pote ja prauDha vaya thavA che chatAM ughADe mAthe phare, bArIka-jhINAM vastro pahere game tyAre game tyAM re rakhaDe, vadhAre paDatI TApaTIpa zAbhA kare, to te bALakamAM sArA saMskAra kevI rIte reDI zakAze ? --zatAvadhAnI pU, A. zrImad vijaya kIrticaMdra sUrIzvarajI ma. 'pAThazALAnA vikAsa' pustakamAMthI sAbhAra. - naaaaaaaaaaaaaaa. mudraka : je. ena. rANo, 'mohana prinTarI', navApurA navIsaDaka. surata.