Book Title: Prabuddha Jivan 2017 10 Matrubhasha Gandhiji ane Samprat Samay Visheshank Author(s): Sejal Shah Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh Catalog link: https://jainqq.org/explore/526111/1 JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLYPage #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ISSN 2454-7697 STi mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya - vizeSAMka prabuddha jIvana YEAR: 5 ISSUE:7 OCTOBER 2017 PAGES 60 PRICE 30/ gujarAtI-aMgrejI varSa - 5 (phUla varSa 65) aMka-7, okTobara 2017 * pAnAM chu00 kiMmata rUA. 3a> - ApaNI bhASA gujarAtI RNI NO. MAHBIL/2013/50453 mANasa ! mANasa ! bola, pharIne gujarAtI bhASA bola, pharI pharIne gujarAtI bhASA bola, bola mANasa, mANasanI bhASA bola. - sitAMzu carAcaMdra shim 31 mAtA pA navI musI meM tArA nAmano Tahuko ahIM chAtImAM rAkhyo che bhUMsAvA kayAM dIdho kakko, hajI pATImAM rAkhyo che malaka kaMI keTalA khUMdayA, badhAnI dhULa coTI paNa hajuye mAro dhabakAro meM gujarAtImAM rAkhyo che raIza maNIAra Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ One who builds a house anywhere on the path is indulging in a doubtful activity. One should build a permanent house only at one's destination. jo rAste meM kahIM bhI apanA ghara banAtA hai to vaha saMdehayukta hotA hai| apanA ghara to vahIM banAnA cAhie jahA~ pahu~cakara mukAma karane kI icchA ho| jo koI rastAmAM game tyAM ghara baMdhAve to te saMdeha bhareluM kArya gaNAya. jyAM pahoMcavuM che te aMtima mukAme ja kAyamanuM ghara bAMdhavuM joIe. DaoN. bAlAla kA. zAha nita varSanI baMkti mAMthI 'prabuddha jIvana'nI gaMgotrI 1. zrImuMbaI jainayuvaka saMgha patrikA 1929thI 1932 ma kuti 2, khe che $ 1932 thI 1933 briTiza sarakAra sAme na jhUkyuM eTale navAnA" che, to jana 1934thI 1933 4. punaH prabuddha jainanA nAmathI prakArAna 1939-1953 5, prabuddha jaina navA zIrSaka banyuM 'prabudvajIvana' 1953thI zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA pukhapatranI 929 thI, eTale 85 varSathI avirata saphara, pahelA sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda mAsika 2017mAM 'prabuddha jIvanano 65mAM varSamAM praveza * 2013 eprilathI sarakArI paMjarI sAthe 'prabata jIvana" eka saMyukta gujarAtI-aMgrejImAM, eTale 2013 eprilathI gujarAtI-eDIjI 'prabhutrajIvana'varSa-pa. * kula 65muM varSa * 2008 maoNgasTathI 'prabuddha jIvana ane parNaparA vyAkhyAnamALA saMsthAnI vebasAITa uparathI he I. sAMbhaLI zakazo.. "madhura vana'mAM prakAzita vanonA vicAro ke te lekhakonA potAnA che, jenI sAme taMtrI saMsthA saMmata che teSa mAnavuM nahIM. mata vAcakane prakAza pUrva maMtrI mahAzayo jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI (1929thI 1932) caMdrakAMta sutariyA (1932 thI 1937) ratilAla sI. koThArI (1933thI 1933) tArAcaMda koThArI (1935 thI 936) maNilAla mokamacaMda zAha (1939 thI 1951) paramArAMdakuMvarajI kApaDiyA (1956 thI 1971) jabhAI mahetA cImanalAla cakubhAI zAha (1971 thI 1981) DaoN. ramaNalAla cI. zAha ' (1982 thI 2005) DaoN. dhanavaMta tilakarAya zAha (2005 thI 2016) kAraNa pUchayuM ane tene jANavA maLyuM ke pApa puNyanA vicAro manuSyane ja Ave che. vRke kahyuM "ame amArI jAtane ane herAna karavAvALA mAnavo. satAvatApe nathI ane ame evo vicAra paNa nathI karatA. e | ekavAra eka vayanI jhADImAM eka manapa jaI amAro dharma paNa nathI. amArUM thaIvana to ghaNuM mata che. caDayo. ane vRkSone joIne vicAre caDayo, A vRkSo kevA nA manuSyae ATalI garamI varasAda vagere sahana karavA chatAM : satata TADha, taDako, varasAda badhuja sahana kare che? lAva jIvanane masta kahevAnuM kAraNa pUchayuM to javAba maLyoekAda vRkSane pUchuM ke tamane A badhuM sahana karavAnI zakti | hA, amane jarUraHkha to paDe che paraMtu ame zAMtithI kyAMthI maLe che ? badhuM sahana karI laIe chIe kAraNa enAthI bacavAnuM | eka vRkSanI sAme ubhA rahIne teNe tene pUchyuM ke tame amArA hAthamAM nathI. mATe je Ave te zAMtithI sahana A badhuM zuM kAma ane kevI rIte sahana karau cho ? tamane mA karavAnuM, manuSya dharmanA nAme kone AmaMtraNa Ape che. sahanazaktine lIdhe koI lAbha kepuNya maLe che? ane jAtane satAve che. | vRAe javAba Apyo ?- pApa ane puNyanA vicAra manuSyane vRthAno javAba sAMbhaLI sahanazIlatA mATe to manuSane ja Ave che. ame tenI ciMtA karatA nathI. ame mAna uparyuM. dharmanA nAme jAtane herAna karavAvALA to ubhA rahIne sahajatAthIja A badhuM sahana karIe chIe. | manuSyanI nAsamajathIduHkhano ahesAsa thayo." manuSae vRkSane Ama sahajatAthI sahana karavAnuM TEdI : saMta amitAbha anu, puSpAbena parIkha sArjana-sUci leSaka mAtRbhASA saMvAdanI bhASA DaoN. sejala zAha dina pratidina visarAtI jatI ApaNI mAtRbhASA jazavaMta mahetA zubha zukana dise' - kyAre DaoN. kumArapALa desAI A harakhapadUDA mA-bApo !-paDI jatI nathI DaoN. dinakara joSI kema molAtuM? gAMdhIjI, mAtRbhASA ane sAMprata samaya DaoN. mohanabhAI paTela mananI bhASA mAtRbhASA zrI kanubhAI sUcaka gujarAtI bhASA ane AvatIkAla prA. DaoN. vibhUti paTela svataMtratAnA sAtame dAyake : gAMdhIjI saMdeza muMbaI gujarAtI ane mAtRbhASAnI zALAonI avagaNanA 9. jenI bhASA samRdhdha, tenuM bhaviSya samRdhdha gItAbena varUNa 10. mahAtmA gAMdhIjI, gujarAtI bhASA IMdubena jozI ane sAMprata samaya 11. gujarAtI bhASAnuM bhaviSya jyotilA khAroDa 12, zaheromAM ja bhASA bacAvavA mATenI radhuvIra caudharI kAgAroLa maMDAya che 13. vAhitA vidyA DaoN. nareza veda zramaNa saMghanA sarvaprathama snAtaka sAdhvI AcAryazrI vAtsalyadIpasUrIzvarajI DaoN. dharmazIlAjI mahAsatIjI 15, bhASA sitAMzu yazazcaMdra 16, atyaMtara tapa - svAdhyAya - dhyAna - kAyotsarga subodhIbena masAlIyA 17, kula samI huM daSTi kekuM. Do. bhadrAyu vacharAjAnI 18, gAMdhI vAcanayAtrA : pracaMDa preraNAthI dhabakatAM sonala parIkha 'hiMda choDo' pUrvenAM varSo 19. jinabhakita zatakam H najarANuM DaoN. ratanabena khImajI chADavA 20, zAsanasamrATa - samudAyanuM gaurava atula eca. kApaDiyA 21. jIvanatIrtha 22. sarjana-svAgata Do. kalA zAha 23. jJAnasaMvAda DaoN. vAsaMtI rameza sonI 24. bhAva-pratibhAva -- 24. "Soul bondage on a faraway terrestrial Prachi Dhanvant Shah chaperoned via mother tongue! 26. Jainism Through Ages Dr. Kamini Gogri 54 27, jo hoya mAro aMtima patra to.. DaoN. darzanA dhoLakiyA : mAro A oTalAdAva! 60 pabaddha chagba : mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka prokTobara 2017 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA (prAraMbha sana 1929 thI) prabuddha jIvana vArSika lavAjama rUA. 300/ vikrama saMvata 2073 0 vIra saMvata 2543 - Aso vada tithi -12 mAnada taMtrI : DaoN. sejala zAha mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka baLavaMtarAya ka. ThAkorano eka aMgrejI patra gAMdhIjIne maLelo, tenA javAbamAM gAMdhIjIe tArIkha 24-07-1918nA roja lakhyuM, jyAre ApaNI pArlAmenTa thaze tyAre phojadArI kAyadAmAM eka kalama dAkhala karavAnI hilacAla karavI paDaze, ema huM jouM chuM. baMne hiMdustAnI eka ja bhASA jANatA hovA chatAM eka mANasa bIjAne aMgrejImAM lakhe, athavA bIjA sAthe te bhASAmAM bole tene ochAmAM ochI cha mAsanI sakhata majUrI sAthe sajA karavAmAM Ave. AvI kalama vize tamAro abhiprAya jaNAvazojI, ane svarAja maLyuM nathI te daramiyAna je guno kare, tene sArU zo IlAja levo ghaTe, te paNa jaNAvazo.'' mohanadAsa ke. gAMdhI taMtrI sthAnethI... mAtRbhASA : saMvAdanI bhASA svataMtra prakRti tamAma, eka mAnavI ja kAM gulAma ?' gujarAtI bhASAnA jJAnapITha pAritoSika vijetA kavi umAzaMkara jozInI A kAvya-paMkti manamAM aneka prazno/dvidhA janmAvI jAya che. sahAyaka bane. Ane prekTIkala abhigama kahI, loko gaurava paNa anubhave che, vicAravAnuM e che ke ApaNe mazInanuM utpAdana karatAM rASTranuM nirmAza karavuM che ke caitasika manuSyathI samRddha samAja. ApaNA svapnane koI jhAkajhamALe gherI lIdhA che ane enA niyaMtraNa heThaLa Aje samAja potAnA mULa ane oLakhathI dUra thaI rahyo che. A aMkanA saujanyadAtA svataMtratA eTale zuM? svataMtratAno sIdho saMbaMdha, manuSyanI zrImati rITAbena umaMgabhAI zAha saMskRtithI vimukha vRti ane aMgrejI mAnasikatA sAthe che. potAnA parivAra bhASAnI gulAmI, manuSya sahaja rUpe svIkArI lIdhI che. manane-game tevA svapna jovA ane e mujaba jIvavuM, e ApaNA samAjanI rIti nathI. samAja Aje evA svapno ropavAnuM pasaMda kare che je bhautika sukha-suvidhA mATe okTobara mahino Ave ane gAMdhIjI sahaja ja yAda Ave ane mana kahe, 'cala, pAchA vArSika aparAdhothI mukta thavA bApu zrImuMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI betavADI, e.bI.sI. TrAnsapaoNrTanI bAjumAM, muMbaI - 400004. Teliphona :23820296 oNphisa sthaLa saujanya : zrI manISabhAI dozI " zrI muMbaI jaina yuvaka saMghano baeNnka A/c. No. 0039201 000 20260, benka opha inDiyA e Website : www.mumbai-jainyuvasangh.com email : shrimjys@gmail.com Web Editor : Hitesh Mayani-9820347990 okTobara - 2017 prabuddha jIvana : mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka 3 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAe pAse jaIe,Akhu varSa jemanI jema jIvavAnuM mana thAya, jemanA emanA vicArone paNa samajavA joIe, bhASA aMgenI emanI vicArone thoDA thoDA jAtamAM ogaLI devAnuM thAya, emanI himAyatane ApaNe avagaNI na ja zakIe. samaya bhale badalAyo, pratyenA virodhono javAba paNa emanA ja vicAromAMthI maLe e paNa je enI pokaLatAne samajIe ane pharI ApaNA samayane samRdhdha gAMdhIjIne pharI samajavAno A avasara. janmajayaMti Ama to eka karIe. bahAnuM paNa koIka svIMgaborDa to joIne jane! mana, vizeSAMka vinobAjI eka vAta yAda Ave che, karavA talapApaDa thatuM hatuM paNa gayA varSe keTalAka vaDIla mitroe zikSaNanI bAbatamAM eka prazra bhAratamAM bhAre vicitra rIte vinaMtI karI hatI ke gAMdhIjIno vizeSAMka na karIe to tene? puchAya che. mane lAge che ke Avo prazra duniyAmAM bIje kyAMya nahIM gAMdhIjInA vicAronI prastuta Aje paNa eTalI ja che, emane puchAto hoya. ApaNe tyAM hajIye puchAya che ke zikSaNanuM mAdhyama samajavA mATe ApaNe jarA ApaNA abhigamane vistAravAnI ane zuM hoya? zikSaNa mAtRbhASA dvArA apAya ke aMgrejI mAdhyama dvArA? tIvra karavAnI jarUra che. AjanA aneka sAMprata praznono javAba mane A savAla ja vicitra lAge che! AmAM vaLI pUchavAnuM zuM emanA abhyAsa ane ciMtanamAMthI maLI rahe che. Aje bahu mahattvano che? AmAM be mata hoya ja zI rIte, te mArI samajamAM nathI AvatuM. pAyAno prazna che mAtRbhASAnA astitva aMgeno! je mAtRbhASAne gadheDAnA baccAne pUchavAmAM Ave ke tane gadheDAnI bhASAmAM jJAna gAMdhIjIe keLavaNInI bhASA kahI che, e bhASA ApaNane ApaNI ApavuM joIe ke siMhanI bhASAmAM, to e zuM kaheze? e kaheze phezana viruddhanI lAge che. daMbhanA nAme bALakone aMgrejI bhASA ke siMhanI bhASA game teTalI sArI hoya, mane to gadheDAnI bhASA zIkhavavAnI ane e ja mAdhyamamAM bhaNAvavAnI hoDa lAgI che. ja samajAze, siMhanI nahIM. e to dIvA jevuM spaSTa che ke manuSyanuM mahAnagaramAM to moTA bhAganA bALaka adhuM aMgrejI ane adhuM hRdaya grahaNa karI zake evI bhASA mAtRbhASA ja che ane tenA dvArA gujarAtI bole che, je joIne harakhatAM mA-bApa viSe zuM kahevuM? ja zikSaNa apAya. AmAM zaMkAne koI sthAna nathI. duniyAmAM evo Aje koI eka bhASA para potAnuM prabhutva na meLavI zakatA bIjo koI deza nathI ke jyAM zikSaNanuM mAdhyama mAtRbhASA nahIM, yuvAnone pote zuM khoyuM che, teno khyAla nathI. sAruM che, je pradezanA ane bIjI koI bhASA hoya! jarA phrAnsamAM ke jarmanImAM ke pANI joyo ja na hoya, ene mIThAza gumAvAnI khabara kyAMthI raziyAmAM jaIne kaho to kharA ke tamane tamArI mAtRbhASA dvArA paDavAnI? nahIM aMgrejI mAdhyama dvArA zikSaNa apAze ! tamane sAva mUrkha gaNIne mULa keLavaNInI bhASA mAtRbhASA ja hovI joIe, je bhASA tamArI vAtane hasI kADhaze! bALaka mAtAnA garbhamAMthI sAMbhaLI rahyo che, je bhASAmAM mAtA- bhASA e saMvAdanuM sAdhana che. bhASAne ApaNe dekhADAnuM, pitA, dAdA-dAdI, bALaka sAthe saha saMvAda kare che, je bhASAmAM jJAnanuM sAdhana banAvI dIdhuM che. manuSyanI aMdara game teTalI zakti lAgaNIne vyakta karavI sahaja, saphaLa lAge che, e mAtRbhASA Aje hoya paNa ene bhASAne AdhAre mApavAmAM Ave che, je lakhANa AdhunikatA ane vikAsa ane pragati aMgenA ApaNAM pokaLa ane samaja potAnI bhASAmAM tIvratAthI vyakta thAya te mATe anya vicArone kAraNe mAtRbhASAnI AvazyakatA ane enA mahatva vize bhASA upayogI nathI banI zakatI paraMtu e svIkAravAnI tAkAta vAta karavAnI jarUriyAta ubhI thaI che. Aje prajAmAM nathI rahI. bIjI muzkelI e che ke jyAre paNa prabudhdha jIvana' sAmayika haMmezA saMskRti, manuSya, adhyAtma, mAtRbhASAnI vAta karAya tyAre ema ja mAnI levAya ke aMgrejI ciMtana viSayaka bhUmikAmAM agresara rahyuM che, sAthe sAMprata samayanA bhASAno virodha thai rahyo che, paNa evuM nathI. vaizvIka vyavahAra prazno aMge paNa avagaNanA nahIM cAle. Aje bALakone nAnapaNathI mATe e bhASAne zIkhavI paraMtu ene mAtAno darajjo kaI rIte mAtRbhASAthI vaMcita karI devAmAM Ave che. ane eka AkhI peTI ApI zakAya? potAnI mAtRbhASA lakhatAM-vAcatAM jAmatI nathI, je saMskRti, magajanA kamyuTaranI bhASA mAtRbhASA che. tethI anya bhASAnA samAja, mAnavIya cetanA mATe bahuja moTI vipadA che. paNa A zabdo ke vAkya prayogonuM pahelA A kamyuTara mAtRbhASAmAM rUpAMtara AvanArI saMdhIno khyAla sahune ApavA ane potAnA mULane na karaze. pachI, viSayavastune samajavA mATe magajano upayoga karaze. choDavAnI jAgRtatA lAvavA mATe A vakhatane vizeSAMka "mAtRbhASA tenI magajanI ghaNI badhI zakti to bhASAMtarano vyartha vyAyAma gAMdhIjI ane sAMprata samaya' e viSaya para karyo che. karavAmAM ja vaparAI jaze. mAtRbhASA bhaNanAra bALakanA magajanI prastuta aMkamAM aneka zikSaNazAstrI. vicArako, ciMtakoe pUrI zakti viSayavastune samajavAmAM vaparAya che. mAtRbhASAmAM mAtRbhASA aMge je ciMtana karyuM che, e kadAca koIne jagADaze, zikSaNa lenAra bALako vadhu hoMziyAra hoya che, tenuM A rahasya che. evI AzA che. jyAre gAMdhIjInA nAma sAthe joDAyelA aneka ekavIsamI phebruArI AMtararASTrIya mAtRbhASA divasa tarIke phAyadAono lAbha levA ApaNe taiyAra hoIe, tyAre ApaNe ujavavAmAM Ave che. prabuddha jIvana: mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka okTobara - 2017) Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAruM to evuM mAnavuM che ke, prAthamika zikSaNa sudhI vAtAvaraNathI vikAsa thai paNa jAya, paraMtu enI aMdaranI saMcetanA, mAtRbhASAno pAyo majabUta karyA bAda vidyArthIne aMgrejI bhASAno teja jyota kayAM bAhya vAtAvaraNathI prajvalita thaze? saMparka thAya ane pachI ja te aMgrejI bhASA zIkhe to viSayonI jema aMgrejI upara paNa tenuM khUba prabhutva Ave che. 'cittazuddhi' Aje keTalIka ghaTanAo manane vyathita karI gaI che, muMbaImAM athavA "cittazuddhi' athavA 'cittavRtti nirodha' aMgrejImAM AvA elphInsTana roDa-sTezana para bhIDa vadhavAthI pravAsIonA mRtyu thayA zabdo nahIM jaDe. tatvajJAnanA kSetre ane sAmAjika kSetre paNa A ja ke amerikAnA lAsavegAsa zaheramAM je goLIbAra thayo temAM nirdoSa sthiti che. eTale adhyAtmanA kSe 2, tatvajJAnanA kSetre, manuSyanI hatyA thaI. AvI aneka mAnava saMhAranI ghaTanA vakhate mAnasazAstranA kSetre, samAjazAstranA kSetre, jo ApaNe aMgrejI keTalAka loko viDIo zuTiMga karI zakatA hoya che, jenuM mane Azcarya upara avalaMbita rahIzuM to ApaNI vicAra karavAnI paddhati con- thAya che mana vyathita thai jAya evI A ghaTanAo eka manuSyane fused raheze, aspaSTa raheze. aMgrejImAM te badhI bAbatonA sUkSma samatola rAkhI, phonamAM zuTiMga kevI rIte karI zakatA haze? ane vicAra mATe pUratA zabdo nathI. ene pachI jAhera mAdhyamomAM mUkatA hoya che. ApaNI saMvedanAnI mULamAM to ApaNo dRSTikoNa badalAvo joIe. ApaNe zA sapATI ATalI chIcharI banI gaI che zuM? jemane vyavasAya tarIke mATe aMgrejI zIkhavuM che? zuM aMgrejImAM kavitA karavI che? patrakArano vyavasAya svIkAryo che, tenI vAta judI che kAraNa e aMgrejImAM sAhitya racavuM che? ke thoDI mAhitI meLavavI che? thoDuM pharaja che. paNa anya lokonA phoTA pADI vahetA mukavAnI vRti zuM jJAna meLavavuM che? thoDo vahevAra calAvavo che? eka vAra ApaNA kahe che? manamAM jo ATalI spaSTatA thaI jaze, to aMgrejI zikSaNa vizenI *** ApaNI apekSA paNa vivekapUrvakanI raheze. ghaNA lokone ema lAge hamaNAM mudraNabhUlamAM vadhAro thayAnI phariyAda AvI che. che ke aMgrejI vagara zikSaNa adhUruM rahI jaze, kAraNa ke duniyAne puSpAbena khUba madada karI, prUpharIDIMganI vyavasthA saMbhALe che, prathama mATe te eka 'vinDoche, bArI che. A vAtamAM kAMIka tathya che, prUphamAM A vAMcana pachI zrI bipInabhAI zAha (kAMdIvalI) ApaNuM tenI 'nA' nahIM. paraMtu mAruM kahevuM ema che ke te eka bArI che. bIju prapha rIDIMga karI Ape che. mukhapRSThanA phoTAmAM gAMdhIjInA buddhizALI loko potAnA gharamAM mAtra eka bArI nathI rAkhatA, phoTAmAM reTiyonI jagyAe ghaDiyALa goThavI ApavA mATe jayabhAI cAre dizAmAM alaga alaga bArI rAkhe che. to ja cAreya bAjunuM sonAvAlA ane anya DijhAinagata madada mATe gItAbena varuNano darzana thAya che. eka ja bArI hamezAM eka ja bAjunuM darzana karAvaze. paNa AbhAra vyakta karuM chuM. temanI A sevA badala AbhAra vyakta ane te ekAMgI darzana haze. evI rIte tame jo mAtra aMgrejInI karuM chuM, kadAca amArA sahuno A prayatna have raMga lAvaze ja! eka ja bArI rAkhazo, to sarvAgI darzana nahIM thAya. eka ja aMganuM mAtRbhASAnI ATalI vAta karI have aTakI javAnuM nathI, paNa darzana thaze. mAtra aMgrejI bhASA dvArA ja ApaNe duniyAne joIzuM, e mATe jarUrI e che ke ApaNe sahu have mAtRbhASAnA saMvardhana to ApaNane taddana ekAMgI darzana thaze; te samyaka ne sAcuM darzana mATe kArya karIe, je yuvA peDhI ane bALako mAtRbhASA lakhatAMnahIM hoya, khoTuM ne adhUruM darzana haze. ApaNe aMgrejI bhASAne vAMcatA nathI zIkhyA, emane mATe kArya karavuM che. emane zIkhavavAnI AdhIna thaI jaIzuM ane svataMtra buddhithI vicAravAno moko ApaNane vyavasthA karavI che, je lokone gujarAtI lakhatAM-vAMcatA zIkhavAnI nahIM maLe. IcchA hoya, teo saMparka kare ane vahelAsara, tamane zIkhavavAnI bhASA e hRdayanI vANI che. emAMthI satya pragaTe ane bIjAnA vyavasthA ame karI rahyA chIe. hRdaya sudhI pahoMce, e vANI sAcI. emAMthI je bhAva vahe ane bIjAnA aMtarane samRddha kare e cAlo, mAtra gujarAtI bolatI prajA nahI, vANI. gujarAtI lakhatA-vAMcatI prajAne paNa keLavIe. jemAMthI jJAnano AtmavizvAsa pragaTe ane pariNAmamAM ApaNAmAM gujarAtI paNAnuM gaurava vadhArIe. palaTAve, e bhASA che." 0 sejala zAha koI eka plAnTa videzathI lAvavAmAM Ave, dezamAM ropavAmAM sejalshah702@gmail.com Ave tyAre vAtAvaraNanI samasyA sarjAya. kadAca kRtrima Mobile : +91 9821533702 ( AvanAra navA varSanI zubhecchAo) okTobara - 2017 prabuddha jIvana : mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dina pratidina visarAtI jatI ApaNI mAtRbhASA jazavaMta mahetA je jhaDapathI chellA 30-35 varSamAM bRhada muMbaI ke jyAM gujarAtIonI vastI 35 lAkhathI paNa vadhAre che tyAM hAla jo eka sarvekSA karavAmAM Ave, to gujarAtI mAdhyamanI zALAomAM zikSaNa lenArA vidyArthIonI TakAvArI ApaNA gujarAtI samAja nA kula vidyArthIonI saMkhyAnA 5-10 TakA ke tenAthI paNa ochI hovAno saMbhava che. eka samayanI 1970 pUrve) gujarAtI mAdhyamanI agragaNya gaNAtI dakSiNa muMbaInI zALAo jevI ke bAI kabIbAI, phelozIpa, bharaDA, bAbu pannAlAla jI.TI., bajhAra geTa, zakuMtalA garlsa hAIskula, espleneDa, nayu erA, moDarna vagere hAIskulo ke jyAM A vistAramAM raheto gujarAtI samAjano moTo varga potAnA saMtAnone zikSaNa mATe mokalato hato te zALAonuM have aMgrejI mAdhyamamAM parivartana thaI gayuM che. dhIre dhIre konvenTa ke anya aMgrejI mAdhyama nI zALAomAM gujarAtI vidyArthIonI saMkhyA dina-pratidina vadhatI gaI ane A saMkhyA hAlamAM 8590 TakA hovAnI saMbhAvanA che. bAbu pannAlAla, bajhArageTa, zakuMtalA garlsa hAIskula jevI amuka zALAo to have baMdha paDI gaI che. kamanasIbe Aje evo samaya Avyo che ke bAI kabIbAI, bharaDA jevI moTA bhAganI A zALAomAM gujarAtI eka bhASA tarIke ke sekanDa lengaveja tarIke paNa have zIkhavavAmAM AvatI nathI. gujarAtI samAja dvArA saMcAlita ane jyAM moTA bhAganA vidyArthIonI mAtRbhASA parA gujarAtI che, tyAM ApA vidyArthIo mAtRbhASAnA jJAnathI saMpUrNapaNe vaMcita rahe te ApaNA samAjanI kamanasIbI (ke nAlazI!) che. A badhI aMgrejI mAdhyamanI zALAomAM aMgrejI uparAMta hindI, marAThI ane eka sekanDa lengaveja tarIke phreMca paNa ApaNA vidyArthIone bhazAvavAmAM Ave che, paNa teo mAtRbhASAno kakko paNa zIkhavA pAmatA nathI. eka samaye (1965-70' pUrve) gujarAtI mAdhyamanI agragaNya gaNAtI zALAomAM aMgrejIne zIkhavavA mATe vizeSa dhyAna ApavAmAM AvatuM hatuM. bAI kabIbAI hAIskUla ke jyAM meM abhyAsa karyo hato tyAM amArA samaye (1957mAM esa.esa.sI.I. parIkSA pAsa karI hatI) aMgrejI 7mAM dhoraNathI bhaNAvavAnI zarUAta thatI hatI te vakhate meTrIka (esa.esa.sI.I.) nI parIkSA 11mA dhorA pachI levAtI hatI. pA te samaye amArI skUlamAM aMgrejI bhASAnA zikSaNa ane vyAkaraNa para khUba ja dhyAna ApavAmAM AvatuM hatuM. WREN & MARTINnuM vyAkaraNanuM pustaka 6 ane pAThamALA aMgrejI zIkhavA mATe ghaNA upayogI hatA ane ame jyAre kolejamAM praveza karyo tyAre kolejamAM aMgrejI mAdhyama hovA chatAM ame koI muzkelI nahotI anubhavI. dhIre dhIre A badhI zALAomAM aMgrejI dho2Na kathaLatuM gayuM ane kolejomAM aMgrejI mAdhyama hovAthI gujarAtI vAlIo potAnA saMtAnone aMgrejI mAdhyamanI zALAomAM mokalatA thayA ane vakhata jatAM A gujarAtI mAdhyamanI agragaNya gaNAtI zALAonuM aMgrejI mAdhyamamAM parivartana thaI gayuM. e to niHzaMka che ke mAtRbhASAmAM skula kakSAe zikSaNa levuM vidyArthI mATe uttama che. Aje esa.esa.sI.no abhyAsakrama 10 varSano hovAthI jo aMgrejI pamAM dhorAthI zIkhavavAmAM Ave ane 6 ke 7 varSe aMgrejInuM zikSaNa vyavasthita rIte ApavAmAM Ave to kolejamAM aMgrejI mAdhyamamAM vidyArthIne zIkhatI vakhate takalIpha na paDe tevuM mAruM mAnavuM che. A badhI zALAomAM eka samaya evo Avyoke gujarAtI mAdhyamamAM nIcalA varganA ane garIba vidyArthIonI saMkhyA vadhI gaI ane sAdhanasaMpanna gujarAtI parivAromAMthI AvatA gujarAtI vidyArthIonI saMkhyA ghaTatI gaI.hakIkatamAM Aje evo vakhata Avyo ke gujarAtI mAdhyamamAM bhaNe che ema kahevAmAM paNa eka jAtanI laghutAgraMthi vidyArthIone ke emanA vAlIone pedA thaI che. atyAre to evo samaya Avyo che ke mahApAlikAnI zALAomAM bhaNatA jugarAtI vidyArthIonI saMkhyA paNa ghaTatI ghaTatI najIvI thaI jatA lagabhaga nahivata thaI gaI che, jyAre myunisipala skUlanA vidyArthIonA vAlI paNa potAnA saMtAnone aMgrejI mAdhyama tarapha vALatAM hoya tyAre paise Take sukhI hoya evA parivAranA bALako mATe to savAla ja uThato nathI! dakSiza muMbaInI sarakhAmazImAM parAomAM A parivartana thoDuM ochuM jhaDapathI thaI rahyuM che ane haju paNa tyAM 20-30 TakA vidyArthI gujarAtI mAdhyamanI zALAomAM abhyAsa karI rahyAM haze tevuM anumAna karI zakAya, paNa dhIre dhIre tyAM paNa TakAvArI ghaTatI rahI che. prazaMsanIya prayAso : pUrvanA parAmAM gujarAtI mAdhyamanI zALAomAM aMgrejInuM dhorA sudhAravA mATe sva. haribhAI koThArI, sva. himmatabhAI mahetA, pannAbena adhvaryuM vageree saMgaThita rIte zaru karela gujarAtI vicAra maMca nAmanI saMsthA satata prayAso karI rahI che. jethI A gujarAtI mAdhyamanI zALaomAM gujarAtI mAdhyama TakI rahe. A okTobara - 2017 prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayAsa sarAhanIta che. A saMsthAe vekezanamAM gujarAtI zIkhavavA carcA-vicAraNAmAM eka kAraNa e darzAvavAmAM AvyuM hatuM ke phrencamAM mATe klAsa calAvavAnuM paNa zaru karyuM che. vekezana sivAyanA gujarAtInI badale vadhAre mArkasa meLavavA AsAna che. A samayamAM gujarAtI zIkhavavA mATenA prayogo niSphaLa gayA che ane avarodhane dUra karavA mATe ApaNe gujarAtI bhASAne saraLa karavAnI jAherAto karyA chatAM paNa vidyArthIo meLavavA muzkela thAya che. jarUra che jethI te zIkhavI AsAna che. hAla je UMjhA joDaNInI pazcimanA parAomAM juhumAM rahetA kizorabhAI mahetA, prabuddha bhalAmaNa karavAmAM Ave che te svIkAravAnI jarUra che. UMjhA jIvananA ApaNA hAlanA taMtrI sejalabena, uparAMta kAMdivalImAM joDaNImAM hrasva i ke dIrgha Ino bheda rAkhavAmAM Avato nathI. badhA rahetA nikuMjabhAI zeTha ane temanA patnI AzAbahena vagere zabdo dIrgha I mAM ja lakhavAmAM Ave che. jo aMgrejImAM "baTa' mATe vyaktio svaicchika rIte dhagazathI gujarAtI bhASAnA jJAnathI vaMcita "but" lakhAya che, paNa "puTa' mATe paNa "put' lakhAya che. ane rahI jatA vidyArthIo mATe gujarAtI zIkhavavA mATe mahenata karI 'won'no uccAra 'vana' thAya che ane AvA to saMkhyAbaMdha rahyAM che temano prayAsa prazaMsanIya che. paNa A badhA prayAsonI udAharaNo TAMkI zakAya. hakIkatamAM yuropanI moTA bhAganI asara maryAdita rahe che. Aje A samasyA kharekhara vikaTa banI gaI bhASAomAM uccAra pramANe lakhavAmAM AvatuM nathI ane te saue che ane gujarAtI samAja dvArA gaMbhIra rIte saMgaThita thaI prayAsa svIkAryuM che. amerikAmAM paNa udAharaNa tarIke 'humour" ne badale karavAnI jarUra che ane gujarAtI samAjanI saMsthAo jevI ke bRhada "humor'ne amerikana aMgrejI tarIke svIkAryuM che, to pachI UMjhA muMbaI gujarAtI samAja, kalA gurjarI ane anya saMsthAo saMgaThita joDaNI svIkAravAmAM saMkoca nahIM rAkhavo joIe. jethI bhaviSyanI thaI A prazna hala karavAnI jarUra che. peDhIne gujarAtI zIkhavI AsAna thaI zake ane esa.esa.sI.mAM prAyamarI skula (1thI 4 dhoraNa)mAM aMgrejI mAdhyamanI zarUAta joDaNIne kAraNe vidyArthIo mArksa gumAve nahIM. potAnI thayA pachI dhIre dhIre ke.jI. (loara ane apara)mAM paNa bALakane mAtRbhASAmAM teo ochA mArksano bhaya seve ane phrenca jevI aMgrejIthI zIkhavavAnuM zaru thayuM ane Aje to evo samaya Avyo bhASAmAM vadhAre mArksa meLavavAnI IcchAthI tenI pasaMdagI thatI che ke bALaka be thI traNa varSanuM thAya tyAre ple grupamAM nAkhavAmAM hoya to, yA to ApaNA parIkSako vadhAre kaDakathI pepara tapAsatA Ave che ane A "ple grupa'mAM bALaka bolavAnI zarUAta ja hoya yA to ApaNA zikSako pUratuM dhyAna nahIM ApI zakatA hoya. aMgrejIthI kare che ane gharamAM A bALaka gujarAtImAM bolavAmAM vidyArthIoe manamAMthI A Dara kADhI nAkhavAnI jarUra che ane tenI ke samajavAmAM paNa mUMjhavaNa anubhave che. eka samaye jyAre ke.jI.nA carcAvicAraNA paNa karavI joIe. mArA mata mujaba gujarAtI klAsathI zikSaNa cAlu thatuM tyAre 5 ke 6 varSanI uMmaramAM teo sAhitya pariSada jevI saMsthAoe A bAbatamAM pahela karavI zALAe jatA. ane tyAM sudhI teonI bolavAnI bhASA zarUAta joIe. muMbaIthI prasidhdha thatAM vartamAnapatroe paNa A viSaya mAtRbhASAthI thatI, paNa kamanasIbe A ple grupe to DATa vALyo para carcAvicAraNA karI jo zakya hoya to UMjhA joDaNI svIkAratAM che ane mAtRbhASAnA astitvane maTADI de to navAI nahIM. acakAvuM joIe nahIM. UMjhA joDaNInI bhalAmaNa saMgaThita prayAsonI tAtI jarUriyAtaH thoDA samaya pahelAM A viSayamAM vicAronI Apa-le karavA eka sUcana evuM thayuM hatuM ke upara jaNAvelI zALAomAM ame eka miTiMganuM dakSiNa muMbaImAM Ayojana karyuM hatuM. A vekezanamAM yA to rajAone divase saMcAlakone jaNAvIne gujarAtI miTiMgamAM gujarAtI menejamenTa saMcAlita skulo ane anya mizanarI zIkhavavA mATe vargo cAlu karavAM. A dizAmAM khAsa karIne dakSiNa skulo ke jyAM gujarAtI vidyArthIonI bahumatI che tevI skUlomAM muMbaImAM A prakAranA vargo cAlu karavA mATe ame prayAsa karyA gujarAtInI badale ApaNA vidyArthIone sekanDa lengaveja tarIke pachI paNa pUratA pramANamAM vidyArthIo maLatA nathI. A mATe gujarAtI zIkhavavAmAM Ave to paNa eka moTI saphaLatA prApta A zALAmAM bhaNatA gujarAtI vidyArthIonA vAlIo pote thaI gaNAze evuM saune lAgyuM hatuM. gujarAtI vAlIo ane ja saMgaThita thaI jo AgaLa AvI saMcAlakone sekanDa lengaveja vidyArthIo gujarAtIne badale phrenca levuM kema pasaMda kare che tenI tarIke gujarAtI zIkhavavAnI vinaMtI kare athavA to e tarata zakya | tA. 1lI eprila 2016 thI paradeza mATenA lavAjamanA dara nIce pramANe raheze. 1 varSanA lavAjamanA $ 30 3 varSanA lavAjamanA $ 80 5 varSanA lavAjamanA 100 10 varSanA lavAjamanA $200/ | vArSika lavAjama ApazrI $ (Dolara) mAM mokalAvo to $ pAMca beMka cArjisa umerIne mokalazo. bhAratamAM vArSika lavAjama rUA. 3000 traNa varSanuM lavAjama rU. 750 * pAMca varSanuM lavAjama rU. 1250 dasa varSanuM lavAjama rU. 2500 zrI muMbaI jena yuvaka saMghano baeNnka A/c No. : baeNnka oNpha InDiyA CD A/c No. 003920100020260. okTobara - 2017) prabuddha jIvana: mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na hoya to zALAmAM ja rajAne divase yA to vekezanamAM gujarAtI AvaDI jAya to ja ene sArI rIte samajI zake che. enAthI ochI zIkhavavA mATe vyavasthA karavAmAM saMcAlakone samajAvI AvA jhaDape vAMcanAra vyakti vAkyanA aMta sudhI pahoMce tyAM sudhImAM varga cAlu kare to A prazna hala karavAmAM madada thAya tema mAruM vAkyanI zarUAta bhUlI gaI hoya che." bALakone navI bhASAnA mAnavuM che. akSaro samajatAM khAssI vAra lAge che ane jo teo jhaDapathI vAMcI AjathI thoDA varSa pUrve marina DrAIva sthita eka sAmAjika na zake to akSaro ukelavAmAMthI ja teo UMcA na Ave, tethI zuM saMsthA jenuM potAnuM makAna che ane klAsa cAlu karavA pUratI sagavaDa vAMcI rahyA che eno artha teo samajI zakatA nathI. tethI pAkya che, A saMsthAne ame AvA vargo cAlu karavA amArA TrasTa taraphathI pustakamAM zuM lakhyuM che ke zikSikA zuM zIkhavI rahI che e te samajI anudAna karyA pachI ane jAherakhabara ane anya prayatno pachI paNa zakatA nathI. AvAM bALako ATha ATha varasa sudhI zALAe gayA joItA pramANamAM vidyArthIo meLavavAmAM A saMsthAnA TrasTIone pachI paNa sArI rIte vAMcI - lakhI zakatAM nathI. aphasosa che ke saphaLatA prApta thaI nahIM. TrasTIonuM maMtavya che ke gujarAtI vAlIo bhAratamAM badhe ja A jovA maLe che." ke vidyArthIoe gujarAtI zIkhavA mATe koI jAtano utsAha "Ano artha e haragija nathI ke bALake be ke traNa bhASA batAvyo nathI. eTale mArA mata mujaba sekanDa lengaveja tarIke jo zIkhavI na joIe. hakIkatamAM 8 varSathI nAnAM bALako koIpaNa zALAomAM ja jyAM gujarAtI vidyArthIo moTI saMkhyAmAM bhaNe navI bhASA ekadama sahelAIthI zIkhI zake che. paraMtu abhyAso che tyAM gujarAtI zIkhavavAnI zarUAta thaze to dhIre dhIre A vikaTa evuM darzAve che ke eka bhASAnI hathoTI AvI jAya to bIjI bhASA paristhiti hala thatI jaze. para prabhutva meLavavuM ekadama sugama thaI jAya che. pahelI bhASA bALakanA zarUAtanA varSomAM mAtRbhASA dvArA zikSaNanA phAyadA: zIkhavAthI bALakanA magajanuM jJAna meLavavAnuM (kaoNgniTIva) neTavarka svAmInAthana aMklezvarIyA aiyara ke je o Ikonomika vizALa thaI jAya che, jethI bIjI bhASAnA paNa samAna siddhAMto TAImsanA taMtrI che ane dara ravivAre temanI TAImsa opha InDiyAmAM samajavA AsAna thaI jAya che." prasiddha thatI kolama "svAmInomiksa" khUba ja lokapriya che. teoe "paisAdAra mA-bApanA bALako jyAre zALAmAM dAkhala thAya bALakane zarUAtanA varSomAM mAtRbhASAthI ja lakhavA vAMcavA ane che tyAre temano zabda bhaMDAra (zabdonuM jJAna) lagabhaga 3000 tenA phAyadA viSe eka khUba ja abhyAsapUrNa lekha "tamArA bALakane zabdono hoya che, jyAre garIba bALako 500 zabdonA bhaMDoLa pahelA dhoraNathI aMgrejI zIkhavADazo nahIM'mAM jaNAvyuM che ke "vaizvika sAthe zALAmAM dAkhala thatAM hoya che. tethI garIba bALakone pahelA abhyAso jaNAve che ke bALakoe sauthI paheluM mAtRbhASAmAM ja dhoraNamAM ja varganA bIjA vidyArthIonI samakakSa rahevA mATe khUba lakhatA vAMcatA zIkhavuM joIe. eka vAra teo eka miniTamAM mahenata karavI paDe che. eve vakhate bIjI bhASA zIkhavAnI hoya 45-60 zabdo jhaDapathI vAMcatA thaI jAya tyAre ja teo je vAMcatA to emanI mahenata asahya thaI paDe che." hoya eno artha samajI zake che. ATalI jhaDape pahoMcavuM "helana AbadIjha jhAMbiyAno eka anubhava jaNAve che, mAtRbhASAmAM ja bahu saheluM che. eTalI jhaDapa eka vAra AvI jAya, jhAMbiyAmAM zarU zarUmAM bALakone pahelA dhoraNathI ja sthAnika pachI bhASA zIkhavI bahu saraLa banI jAya che. e pahelAM aMgrejI ke bhASA ane aMgrejI ema baMne bhASA zIkhavavAmAM AvatI. bIjI koI bhASA zIkhavavAmAM Ave to bALakane mATe potAnI prayogAtmaka dhoraNe keTalIka zALAoe pahelA dhoraNamAM aMgrejI mAtRbhASAmAM jhaDapathI vAMcavuM bahu agharuM banI jAya che. mAtra moDhethI vAMcavAnuM ane bIjA dhoraNathI lakhavAnuM zarU karyuM. bALaka kaI rIte zIkhI zake che ane bALakanA magajano vikAsa enuM pariNAma Azcaryacakita karI de tevuM AvyuM. pahelA bALakono kaI rIte thAya che ene lagatA ghaNA abhyAso thayelA che. evo ja aMgrejI vAMcavAno sarerAza dara sTAnDarDa karatA be greDa nIco hato eka abhyAsa helana AbadIjha nAmanI eka zikSaNazAstrIe karyo ane sthAnika bhASAmAM traNa greDa. paNa jevI aMgrejI bhASA pachInA che. ane potAnA pustaka "ephiziyanTa larniga phora dha puaraH dhoraNamAM dAkhala karavAmAM AvI ke aMgrejI lakhavA vAMcavAno dara InasAITsa phroma dha phranTIyara opha kaoNgniTIva nyurosAyansa'mAM pahelA dhoraNamAM 575 TakA jeTalo vadhI gayo, bIjA dhoraNamAM emaNe jaNAvyuM che ke "manuSyanI TUMkI yAdazakti mAtra 12 sekanDa 2417 TakA jeTalo ane trIjA dhoraNamAM 3300 TakA jeTalo sudhInI ja hoya che. tethI, vyaktie 12 sekanDanI aMdara ja AkhuM vadhI gayo. sthAnika bhASAmAM paNa e atyaMta UMce gayo. eTale vAkya vAMcI samajI laIne enuM vargIkaraNa karIne potAnA magajanI pachI A paddhati badhI ja zALAomAM apanAvavAmAM AvI.' lAyabrerI (jene niSNAto kaoNgniTIva neTavarksa' kahe che)mAM saMgharI "bhArate paNa AmAMthI bodhapATha levo joIe. aMgrejImAM kauzalya levuM paDe." potAnA bIjA pustakamAM helana AbadIjha lakhe cheH meLavavuM niHzaMka khUba agatyanuM che. garIba mA-bApa paNa jANe che "eka ke vadhumAM doDha sekanDamAM jo vyaktine eka Akho zabda vAMcatA ke aMgrejI bhASA zIkhavAthI emanI Avaka sudharaze. ane tethI ja | prabuddha jIvanaH mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka okTobara - 2017 | Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mmm ghaNA vAlIoe potAnA bALakone sarakArI zALAomAMthI prema mATe lakhela zabdo paNa khuba sUcaka che. uThADIne aMgrejI mAdhyamanI khAnagI zALAmAM mUkyAM che." "deza-videzanI saMskRtinA vAyarA zakya eTalI mukta rIte mArA "gujarAtI mA-bApa kahetA hoya che : "mAru bALaka gujarAtI gharamAM vahe evI mArI paNa IcchA che paNa tenA kAraNe mArA paga to bole ja che. pachI skulamAM paNa e zIkhavavAnI zI jarUra che? mArI bhUmimAMthI UMcakAI jAya ane huM dUra phaMgoLAI jAuM, enI ene badale aMgrejI nA zIkhavIe?' A tarka Ama to akADhya sAme mAro sakhata virodha che, e huM haragija sahana na karuM. ApaNI lAge, paNa e bhUlabharelo che. ene badale eka vAra bALaka gujarAtI gujarAtIne samRddha-jIvaMta rAkhavA mATe ApaNe paNa evuM ja kaMIka sAruM zIkhI jAya pachI aMgrejI para prabhutva meLavavuM paNa ene mATe nakkI karIe. badhI saMskRti badhI bhASAo mATe gujarAtanA bAraNAM ekadama saheluM thaI jAya che. eTale prazna gujarAtI virUddha aMgrejIno haMmezA khullAM che. paNa amArI gujarAtIne bhoge to haragija nahIM.' nathI. UlaTuM, sAruM gujarAtI e sArA aMgrejI mATeno majabUta Aje ApaNI bhASA nabaLI paDatA ApaNe ja gumAvavAnuM pAyo banAve che." raheze. A mATe sau koI yuvAna-vRddha, strI-purUSa, garIba-tavaMgara sarakArI zALAonA vargone aDadhA khAlI rahelA dekhIne vageree mahenata karavI ghaTaze. narmadanA zabdomAM kahIe "sahu cAlo keTalIka rAjya sarakAro aMgrejIne pahelA dhoraNathI dAkhala karavAnuM jItavA jaMga, byugalo vAge, yA homa karIne paDo phateha che Age' vicArI rahI che. jethI vadhAre vidyArthIo pAchA sarakArI zALAomAM AvAM jussAthI ja ApaNe kaMI karavuM ghaTaze. Ave. hakIkatamAM enA jeTalI gaMbhIra bIjI bhUla koI nahIM hoya. A mATe jo gujarAtI samAja dvArA tAtkAlika prayAsa nahIM aMgrejI agatyanuM che. paraMtu tamArI mAtRbhASAmAM vAMcavuM-lakhavuM thAya to have pachInI ApaNI peDhImAMthI gujarAtI bhASA lupta ethI paNa vadhu agatyanuM che." (tA. 31.1.10 nA mULa aMgrejI thaI jaze ane te samaya bahu dUra nahIM hoya ema mAruM mAnavuM che. lekhano tRpti bahena pArekha dvArA karelo anuvAda khoja megajhInamAM prasiddha thayela che.) bI-145/146, mittala TAvara, narImana poInTa, ApaNI mAtRbhASAmAM je saMvedanazIlatA ke mIThAza che, ane muMbaI-400021. phonaH 022-66150505, je zabdonI samRddhi che te aMgrejI karatA niHzaMka khuba ja caDiyAtI Email: jashwant@theemerald.com che. aMgrejImAM kAkA-kAkI ke mAmA-mAmI ke mAsA-mAsI badhA sadAkALa gujarAta mATe phakta Uncle ane Auntie che tevI rIte dAdA-dAdI ke nAnAM jyAM jyAM vase eka gujarAtI, tyAM tyAM sadAkALa gujarAta! nAnI mATe Grand Father ane Grand Mother che. ApaNe jyAM jyAM bolAtI gujarAtI, tyAM tyAM gurjarInI maholAta! ApaNA nAmakaraNathI ja ApaNA saMbaMdhone AgavIkaraNa ApyuM uttara dakSiNa pUrva ke pazcima, jyAM gurjaranA vAsa; che. ApaNI saMskRti choDazuM to ApaNe ghaNuM gumAvazuM. sUrya taNAM kiraNo doDe tyAM, sUrya taNo ja prakAza. Disembara 2009 mAM jyotibahena khAroDanA akhaMDa AnaMdamAM jenI uSA hase helAtI, tenAM teja praphulla prabhAta; prasiddha thayela lekha "gujarAtI bhASAnuM bhaviSyamAMthI lIdhela eka jyAM jyAM vase eka gujarAtI, tyAM tyAM sadAkALa gujarAta ! kAvyapaMkti (je udayana Thakkare lakhela kAvyapaMktiomAM "eka gurjara vANI, gurjara lahANI, gurjara zANI rIta, jAherAta' zIrSaka heThaLa prasiddha thaI hatI) je A sAthe rajU karuM chuM. - jaMgalamAM paNa maMgala karatI, gurjara udyama prIta. "gumAI che, gumAI che, gumAI che, jene ura gujarAta hulAtI, tene suravana tulya mirAta; kaoNnvenTa skulanA kaMpAunDamAMthI, jyAM jyAM vase eka gujarAtI, tyAM tyAM sadAkALa gujarAta! palaka mIMcavA - ughADavAnI kRSNa dayAnaMda dAdA kerI puNya virala rasa bhoma; koI eka kSaNa gujarAtI, - khaMDa khaMDa jaI jhUjhe garve koNa jAta ne koma. lakhatI vAMcatI eka peDhI, gurjara bharatI uchaLe chAtI tyAM rahe garajI gurjara mAta; nizAnI che, "kAnuDAe konI maTukI phoDI?" jyAM jyAM vase eka gujarAtI, tyAM tyAM sadAkALa gujarAta! ema pUcho - aNakIdhAM karavAnA koDe, adhUrAM pUrAM thAya; to kaheze, "jeka enDa jIlanI' sneha, zaurya ne satya taNA ura, vaibhava rAsa racAya. gotIne pAchI lAvanAra mATe jaya jaya janma saphaLa gujarAtI, jaya jaya dhanya adala gujarAta ! koI InAma nathI jyAM jyAM vase eka gujarAtI tyAM tyAM sadAkALa gujarAta! kAraNa ke e haMmeza mATe gumAI cUkI che." ' aradezara pha. khabaradAra 'adala' A ja lekhamAM jyotibahene gAMdhIjInI mAtRbhASA ane deza okTobara - 2017) prabuddha jIvana: mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "zubha zukana dise' - kyAre DaoN. kumArapALa desAI Aje eka evo abhyAsa Ubho karavAmAM Avyo che ke jJAna gujarAtI bhASAmAM ApavuM joIe. jagatamAM koI paNa vartamAna paristhitimAM majabUta rIte TakI rahevuM hoya to basa, sthaLe sAmAnya jJAna parabhASAmAM ApavAno ApaNA dezanA jevo aMgrejI zIkho, enA para prabhutva meLavo. aMgrejI bhASAnA viparIta zikSaNakrama nahIM hoya." mukAbalAmAM UtaravAnuM bIjI koI bhASAnuM gajuM nathI. e rIte aMgrejI sivAyanA badhA viSayo mAtRbhASA dvArA zIkhavavAmAM to mAtRbhASA gujarAtInuM to gajuM kyAMthI hoya? aMgrejIno koI Ave to zrI aMbAlAla desAI noMdhe che tema, "vidyArthIone paDato vikalpa ja nathI. A dezamAMthI aMgrejonuM Adhipatya bhale gayuM, e zrama kamI thaI zALAomAM bhaNatA dareka bALakanA AvaradAnAM kamamAM rIte aMgreja sattAnI gulAmImAMthI ApaNe bhale mukta thayA, paraMtu kama becAra amUlya varSa Ugare; eTaluM ja nahIM, paNa ApaNA aMgrejI bhASAnI mohinImAMthI temaja tenA saMskAromAMthI ApaNe bALakonAM tananI, mananI ne hRdayanI zaktiono ukela ghaNo kharekhara keTalA mukta thayA chIe te prazna che. aMgrejonI sattAmAMthI sAro thAya. keLavaNIno kharca paNa kamI thAya." Ane badale avaLI mukta thayA bAda, ulaTuM, aMgrejI bhASAnuM varcasva vadhu ne vadhu phelAtuM gaMgA vahI. mAtRbhASAnA zikSaNanI avajJA thatI rahI. pahelAM anubhavAya che! ApaNane aDadhI rAtre AjhAdI maLI tema kahevAya komarsa ane sAyansanA prathama varSamAMthI gujarAtIne vidAya ApI. che, paNa hajI ApaNe maMgaLa prabhAta UgavAnuM ! ApaNo kharo e pachI AmAMthI paNa ene vidAya maLI ! hamaNAM ja gujarAta sUryodaya thavAno bAkI che. je gulAmInI sUga hovI joIe te sarakAra samakSa enI rajuAta karI, paNa hajI kazuM nakkara pariNAma ApaNane sadI gaI che. jenI zarama lAgavI joIe tenuM gaurava AvyuM nathI. karatA pharIe chIe ! hakIkate ApaNe haju aMgrejIyatamAMthI thavA yahudIonI mAtRbhASA hibUe aneka dezamAM phelAyelA joIe teTalA mukta thayA nathI. yahUdIone eka tAMtaNe bAMdhyA che. nAjhI damanane kAraNe dezAMtara Aje aMgrejI mAdhyamamAM ToLAbaMdha vidyArthIo dhasI rahyA che. karanArI yahUdI prajA duniyAnA aneka dezomAM vaheMcAyelI che. varSothI Aje zaheromAM ja nahIM, paNa gAmaDAmAM paNa aMgrejI mAdhyama tarapha bIjA dezamAM vasatI hovAthI e dezanI saMskRtithI keTaleka aMze e dhasAro jovA maLe che. viDaMbanA to e che ke aMgrejI mAdhyamamAM raMgAyelI paNa che; Ama chatAM tAjetaramAM amalamAM AvelA hibrU abhyAsa karanAra vidyArthI bIjI bhASA tarIke potAnI mAtRbhASAne bhASAnA zikSaNaprayogoe judA judA dezamAM vasatA yahUdI lokonuM badale phrenca pasaMda kare che. A paristhiti aMge samAjanA tamAma khamIra jagADyuM. 1948mAM ijharAyelanI racanA thayA bAda tyAMnI vargoe jAgRta thaIne gaMbhIratApUrvaka vicAra karavAnI jarUra che. sarakAre hibru bhASAne adhikRta bhASA jAhera karI ane e pachI vaLI udyogo, TeknolojI ane sarakArI taMtrone mATe aMgrejI A bhASAnA prasAra mATe athAga prayatno AdaryA. hibru bhASAmAM bhASA bhale jarUrI banI, paraMtu enI sAthe pazcimanA saMskAra tema uccatama zikSaNa levA mATe "hibru yunivarsiTI opha jerusalema ja saMskRtie paNa pagapesAro karyo ane pachI ApaNane bharaDAmAM sthApavAmAM AvI. e yunivarsiTImAM jagatabharanA vidyArthIo Ave lIdhA. ApaNe pazcimI jIvanarItinA aMdha anuyAyI jevA banI che. Ama mAtRbhASA hibrunA zikSaNapratApe hibruomAM khamIra rahyA. ApaNe ApaNA dezakALane anurUpa evI paraMparAgata ane khumArI - puSTine saMvardhana maLyAM. pariNAme e prajA have jIvanazailIne vivekapura:sara sAcavavAnI kALajI na lIdhI. ApaNe khUnakhAra duzmanonI vacce aNanama rahIne potAnI astitA ne pazcimI bhojanarIti apanAvI ne ApaNI paraMparAgata svAthyaprada asmitAne barobara jALavIne svAbhimAnathI TakI rahI che. e rIte AhArarItine jokhamAvA dIdhI. ApaNA utsavomAM ApaNane mAtRbhASA hibrUe IjharAyalanA joma ane jussAne keLavavAmAM junavANIpaNuM dekhAyuM ane pazcimanA tahevAro UjavavAmAM noMdhapAtra pradAna karyuM che. tethI Adhunika vizvamAM IjharAyela mahattvanuM dilacaspI dAkhavI. sthAna meLavI zakyuM che. samagra prajA potAnI mAtRbhASA pratye Ama to pAzcAtya saMskAra ane saMskRtinA AkramaNano prazna abhimukha bane to kevAM rUDAM pariNAmo pAmI zake tenuM IjharAyala eka zatAbdI pUrve paNa carcAto rahelo paraMtu judI rIte, I.sa. udAharaNa che. 1909nA okTobaramAM rAjakoTamAM yojAyelI trIjI gujarAtI Aje jagatabharamAM gujarAtIo phelAyelA che. duniyAnA je sAhitya pariSadamAM tatkAlIna pariSadapramukha tarIke bhASaNa ApatA dezomAM gujarAtIo gayA, tyAM teo potAnA gujarAtane, sva. aMbAlAla sAkaralAla desAIe kaheluM: gujarAtI bhASAne ane tenAM saMskAra -saMskRtine paNa laIne gayA aMgrejI zALAomAM apAtuM aMgrejI bhASA sivAyanuM sarva che ane Aje paNa videzanI nizALomAM, dhArmika kendromAM ke (10) prabuddha jIvana : mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka okTobara - 201) | Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtIo dvArA saMcAlita saMsthAo dvArA gujarAtI bhASA zIkhavavAmAM Ave che. zuM ApaNe ApaNI mAtRbhASA dvArA gujarAtIone eka tAre bAMdhI, temane saMgaThita karI savizeSa baLavAna karI zakIe chIe kharA? A saMdarbhamAM paMcANuM TakA akSarajJAna dharAvatA yahUdIono deza IjharAyala ApaNane jarUra yAda Ave. jarA kalpanA karIe ke gujarAtamAM mAtRbhASA gujarAtIne ja kendramAM rAkhIne eka alaga yunivarsiTInI sthApanA thaI hoya. temAM gujarAtI bhASA tema sAhityanA anekAneka viSayonuM talasparzI zikSA apAtuM hoya. tyAM e aMgenA saMzodhana-saMpAdana-anuvAda vigerenI pravRttio cAlatI hoya. e yunivarsiTIno lAbha levA mATe mAtra gujarAtIo ja nahIM, paNa binagujarAtIo ke parabhASI videzIo paNa AvatA hoya! Ajeya mahAtmA gAMdhIjInI AtmakathA 'satyanA prayogo'nA hArdane mULa rUpe pAmavA mATe gujarAtIno abhyAsa karanArA aneka videzIo tamane maLatA hoya che. khalila jibrAne kahyuM che ke mAtAe mane mAtRbhASAmAM bhaNAvavAno Agraha rAkhyo, tethI huM khalila jibrAna banyo. paMdara jeTalI bhASAo jANanAra saMta vinobA bhAve kahetA hatA ke mArI mAtAe ja mArI mAtRbhASAno pAyo nAMkhyo, tethI huM ATaluM bhaNI zako, ATalI bhASAo sudhI pahoMcI zakyo. Aje be-aDhI varSanA bALakane mAtApitAnI chAyAmAMthI khaseDI aMgrejI ple-grupamAM dAkhala karavAmAM Ave che te zA mATe? eka to dekhAdekhIthI ane bIjuM potAno samaya 'bagaDe' nahIM evI koI dAnatathI kadAca ema kare che. have to ethIya AgaLa vadhIne vekezana kera senTara zarU thayAM che! temAM ravivAranI rajAnA divase paNa bALakone dhakelavAmAM Ave che. AthI bALakonI hAlata 'pArkiMga loTa' jevI banI rahe che. e rIte zikSako ane samUha mAdhyamoe mAtA-pitA pAse ochAmAM ocho samaya bALaka rahe evI varavI sthiti sarjI che. A sthiti mAtRbhASAnA pAyAnA zikSaNa mATe khUba ja hAnikara che. UMDANathI vicArIzuM to turata jaNAze ke mAtRbhASAnI keLavI ke jJAnaprApti mAtra vAMcatAlakhatAM zIkhavAthI thatI nathI, gharanuM vAtAvaraNa, AsapAsanI duniyAno saMparka judI judI vyaktione maLavAthI vistaratI samaja vagerethI paNa thatI hoya che. enAthI vimukha raheluM bALaka AMkhe DAbalA bAMdhelA vacherA jevuM thaI jAya che. bALakanA vikAsanI anekavidha kSamatAo pArivArika vAtAvaraNanA abhAve, yogya abhivyakti mATenA avakAzanA abhAve kSINa thaI jAya che. AjanI ApaNI mAtRbhASAmAM aMgrejI zabdonuM calaNa divasa ne divase vadhatuM jAya che. aMgrejI zabdanA gujarAtI paryAyanI ke tenA mATenA yogya pAribhASika zabdanI khoja karavAnI prakriyA jANo aTakI gaI hoya ane enA badale aMgrejI zabda ja ghusADI ke okTobara - 2017 ThAMsI devAnI apakriyA cAlatI hoya evuM lAge che. gujarAtImAM artha ApI zakAya tema hovA chatAM temane haThAvIne mAtRbhASAnA siMhAsana para pelA videzI zabdone besADavAmAM Ave che. ema paNa kahevAtuM AvyuM che ke A navA jamAnAnA badalAtA mijAjanI bhASA che. hakIkatamAM bhASA bhASakanA mijAjane ghaDe che ke bhASakano mijAja bhASAne paDe che te UMDI tapAsa mAgI le tevI yakSaprazna che.mAtAnuM dUdha saMtAnanA tanane majabUta kare che to mAtRbhASA enA manane majabUta kare che. je hUMpha, prema, AtmIyatA ane saMvedanA mAtA pAsethI maLe che e mAtRbhASA dvArA sahajatayA ne sacoTatAthI abhivyakata thaI zakatI hoya che. Aje aMgrejI eka rASTranI nahIM, balke aneka rASTranI - AMtararASTrIya vyavahAranI bhASA banI hovAthI e bhASAno paricaya Avazyaka che. aMgrejInI bArI baMdha karAya nahIM, paraMtu dIvAnakhAnAmAM besADavAne lAyaka vyaktine ApaNA rasoDAmAM to pesADIne besavA devAya nahIM ne? aMgrejIne ApaNI mAtRbhASAnuM Asana to na ja apAya ne ? mAnI gauda te mAnI goda. anya koInuM sthAna eno vikalpa na thaI zake. ApaNA saMskAra, ApaNI paraMparA, ApaNo ItihAsa - e badhuM zIkhavA mATe aMgrejI bhASAne badale ApaNI mAtRbhASAno upayoga thavo joIe. Aje mAtRbhASA pratye dInabhAva ne hInabhAva sevavAmAM Ave che ane pIre pIre e hInabhAya kuTuMba ane potAnI jAta pratye pA phelAya che. vyakti potAnuM Atmaurava gumAvatI jAya che. pariNAme te AtmabhraSTa thatI jAya che ane AtmabhraSTatA padabhraSTatA karatAM paNa ghaNI khataranAka hoya che e samajanArAo to samaje ja che. gujarAtanI jeTalI vastI che enAthI ochI vastI dharAvatA vizvanA cAlIsa jeTalA dezoe potAnI mAtRbhASA vikasAvI che. e dezo potAnuM AMtarasattva choDIne aMgrejI bhASAne ke anya koI bhASAnA pravAhamAM vahI gayA nathI. me 2016 mAM norvenI vastI para lAkha 13 hajA2 hatI, IjharAyalanI 86 lAkha 2 hajAranI ane svIDananI vastI me 2016 mAM 99 lAkha 54 hajA2nI hatI. A badhA dezomAM emanI mAtRbhASA gauravabharyA sthAne birAje che ane emanA jIvananAM sarva kSetromAM te sArI rIte prayojAya che. Ane mATe emanA rASTrano koI ekAdo varga nahIM, paNa samagra prajA jAgrata che. 99 lAkhanI vastI dharAvatA svIDanamAM mAtRbhASAmAM carcA vicAraNA karanArAM 27,000 to carcAmaMDaLo che. 2011 mAM cha karoDa ne traNa lAkhanI vastI dharAvatuM gujarAta kema mAtRbhASAnA vikAsanI bAbatamAM pAchaLa rahe che? -pAchuM paDe che? ApaNe tyAM kavi narmadanA jamAnAmAM maMDaLI maLavAthI thatA lAbha'nI vAta thatI hatI. Aje gujarAtI bhASAmAM carcA vicAraNA calAvatA hoya evAM keTalAM maMDaLo che? je maMDaLo cAle che, temAMye sIdhI mAtRbhASA viSayaka carcAo keTalI thAya che ? prabuddha jIvana mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka 11 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka samaye amadAvAdamAM zrI mahAdevabhAI desAI TrophIno gujarAtImAM vaktRtva spardhAnI dRSTie bhAre mahimA hato, Aje zuM sthiti che ? 'vAre vAre khAyate tattvoSaH / ' e sUtra sAcuM hoya to vidvAnonAM maMDaLo avAranavAra maLI potAnI bhASAmAM te aMgenI tattvacarcA kema karatAM nathI? vidvAno paraspara potAnI bhASAmAM carcA vicAraNA kare to vakhata jatAM jJAnasamRddhi vadhe ane pariNAme mAtRbhASAno temaja tenA sAhityano sarvatomukhI vikAsa thato rahe, e rIte bhASA ane sAhityanuM stara paNa cokkasa UMcu AvI zake. sarjanAtmakatAnuM siMcana mAtRbhASAmAM satata thatuM rahe e IcchanIya che. sarjanAtmakatAnA anupraveze mAtRbhASAnI zakti ke samRddhi vadhu ne vadhu gati pakaDI, AjanA zikSaNavido vAraMvAra kahe che ke zikSaNano vyApa vadhyo che. paraMtu sarjakatva ghaTyuM che. vartamAna zikSaNapaddhatimAM ApaNe vaijJAnika draSTie ane judI judI paddhatio dvArA bhASA ane sAhitya vize vicAratA thayA chIe. agAu bhASA-sAhityamAM sarjakattAnA baLe je dipti jovA maLatI hatI. te have jANe jhaMkhavAtI lAge che tenuM kArA zuM ? A aMge thayelAM saMzodhanomAMthI eka tAraNa evuM nIkaLyuM che ke je loko potAnI mAtRbhASA choDIne anya bhASA apanAve che ane temAM vizeSa kAmagIrI kare che teo anukaraNazIla vadhAre banI jAya che ane saMzodhanazIla ochA e che. A rIte mAtRbhASAnI jo avajJA thatI raheze - te bhUlAnI jaze to vyaktinuM AMtarasattva ane enI cetanAnuM prAkaTya jokhamAze. - kSINa thaze. AlbarTa AInsTAIne sApekSatAno siddhAMta potAnI mAtRbhASA jarmanamAM rajU karyo hato. e ja karyo hato. e ja AInsTAInanI vicAradhArAne eka DagaluM AgaLa laI janAra jayaMta nAralIkara to Agraha rAkhe che ke vijJAna ane gajita jevA viSayo mAtRbhASAmAM ja zIkhavavA joIe, jethI vidyArthIo emane jhaDapathI AtmasAt karI le. eNrisToTala, pAyathAgorAsa, kArla mArksa ane barTrAnDa rasele paNa potAnA vicAro mAtRbhASAmAM pragaTa karyAM. bALakane enI mAtRbhASA asaliyatano cahero Ape che. eka samaye aMgrejI bhASAmAM sAhitya racanAra, nobela puraskAra mATe nAmAMkita thayelA thiyoMge gUgI jevA Aphrikana sarjako Aje potAnI giyu bolImAM lakhavAno Agraha seve che. temAM teo 'sekanDa phrIDama' mATenI emanI laDAI jue che. mota lokonA rAjakIya baMdhanamAMthI mukta thayA bAda emanI mAnasika gulAmImAMthI paNa mukta thavA mATe teo potAnI mAtRbhASAne sarjakatAnuM mAdhyama banAvI rahyA che. baMgALIo ke mahArASTrIyanomAM che tevo mAtRbhASA mATeno majabUta prema ApaNAmAM che kharo ? AkhIye sabhAmAM mAMDa be TakA gujarAtI nahIM jANanArA loko hoya tema chatAM gujarAtI bhASI vaktA aMgrejImAM bolavAno dhakhAro rAkhe to zuM kahevuM? AvA 12 prasaMgoe mAtRbhASAnI je prakAre viDaMbanA thAya che te aMge zuM kahevuM? gujarAtI bhASA para avAranavAra ADedhaDa thatA humalAo mATe keTaleka aMze aMgrejI mATeno vyAmoha - te mATenI ghelachA ne potAne Adhunikatama dekhAvAnI pradarzanavRtti paNa kAraNabhUta hovAnuM lAge che. mAtRbhASA gujarAtI pratyenI ApaNI beadabI agamya ja lekhAya. ApaNe tyAM jIvananA vidheyAtmaka mulyonI kokInI vAta thAya che. enA mULamAM mAtRbhASAgata mUlyonI kaTokaTI javAbadAra keTalI te tapAsavA jevuM kharuM. pahelAM bhASA bhraSTa thAya che, pachI mana ane paryAvaramA pradUSita thAya che. bhASA jIbha 52 vasatI nathI, mana ane mastiSkamAM vase che. bhASAnA saMskAra mATI, pANI, havAmAM aMkurita thAya che. emAM saMvardhana pAme che. e thoDA sUkAya, to mATInuM khAtara bane che. keTalAka lokonI buddhi badalAtA bhASA badalAvA mAMDe che. badhuM cUpacApa thavA lAge che. samAjanA jAgRta lokone paNa enI jANa thatI nathI. enI badalAyelI buddhi navA zabdono varasAda varasAve che ne bhASAnA saMskAranI mATI, pANI ane havA badalAI jAya che. sAhityasarjakanI AtmapratiSThA temaja sAmAjika pratiSThAmAM tenI bhASAnuM ghaNuM mahattvanuM pradAna hoya che. jyAre mAtRbhASA sarjananI bhASA tarIkenuM kAThuM kADhe che tyAre teno zaktiprabhAva ghaNo vadhI jAya che. be vyaktio vaccenA saMvAdamAM bhASA mahatvano bhAga bhajave che. dareka prajA potAnAM mUlyo para jIvatI hoya che ane e rIte te potAnI paraMparA sAthe joDANa sAdhatI hoya che. AthI sauthI vikaTa prazna e mUlyo ane saMskRtino vAraso pachInI peDhIne kaI rIte Apavo eno hoya che. emAM mAtRbhASA sauthI vadhu sahAyaka thAya che. zrImad bhagavad gItAnA 'karmayoga'nI vAta aMgrejImAM karIe tyAre 'karma' zabdano aMgrejImAM addala anuvAda karavo ati muzkela lAge che. emAM paNa 'karma' zabdanI aMgrejImAM arthacchAyAo pakaDavI, e to kaparAM caDhANa caDhavAno anubhava karAve che. vaLI 'karma'nA saMbaMdhamAM hiMdu karmavAda ane jaina karmavAdanI bhinnatA kaI rIte batAvavI te moTo savAla Ubho kare che. thoDAM varSo pUrve AcArya umAsvAtijIe cothI sadImAM racelA 'tattvArtha sUtra' graMthanA aMgrejI anuvAdanuM kArya cAlatuM hatuM. tyAre jaina paribhASAnA 'samyak darzana' zabda prayoga mATe kalAkonA kalAko sudhI gaDamathala cAlI hatI. briTanamAM zabdo ghaDI ApanArA mATe 'varDasmitha' zabda prayojAyo che. evA 'varDasmitha' sAthe besIne jaina darzananA sau abhyAsIoe lAMbI carcA karI ane aMte 'samyak darzana' mATe 'Enlightened World-View' paryAya pasaMda karyo. paNa tema karatAM jorDa ema paNa noMdhyuM ke A zabda mULa zabdanA bhAvane pUrepUro pragaTa karato nathI. prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka okTobara - 2017 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. mAtRbhASAmAM khavANa thavA lAge tyAre jIvanamUlyo, prajAnI "bhagavadgomaMDaLa" "gujarAtI laeNksikonake "gujarAtI vizvakoza' koThAsUjha, enA lohImAM bhaLelA saMskAro, eno ItihAsa jevI vageree to e sAthe ApaNI keTalIka sAhityika saMsthAoe kevuM anekAneka bAbatonuM khavANa paNa thavA mAMDe che. eTale ke vyaktinuM mAtabara kAma karyuM che te jovuM joIe. AjanI ApaNI bhASAkIya sattva ja kSINa thAya che. eka arthamAM kahIe to enAM saghaLAM kevuM kaTokaTI sAme saue kamara kasavAnI jarUra che ane bhASA ane mULiyAMne luNo lAgavA mAMDe che. Ama je prajAnI mAtRbhASA sAhityanuM stara UMcu Ave tevA sattvazuddha prayatno karavAnI tAtI kSINa thAya tyAre tenAM puSTisaMvardhaka jIvanamUlyono paNa hrAsa thato jarUra che. ApaNe naravI racanAtmaka sAhityika carcAone badale jAya che ane pariNAme peDhI peDhI vaccenuM aMtara na pUrAya evI zA mATe vyaktigata AkSepo ke pratiAkSeponA raNamAM khovAI khAImAM palaTAI jAya che. jaIe chIe? bIjI bhASAmAM vicAra karavAnI ApaNe koziza karIe chIe, 1858 nI 23 mI navembare sAMje nizALethI AvIne mAtA paNa ene pUrepUro apanAvI zakatA nathI - ene ApaNI lohInI sarasvatI AgaLa mAthuM namAvIne narmade gadgad kaMThe kalamane khoLe bhASA banAvI zakatA nathI. ApaNA bhASA vyavahArano sIdho jIvavAnuM nakkI karyuM hatuM ane covIsa varSa sudhI asidhArAvrata saMbaMdha ApaNI AMtarika cetanA sAthe, ApaNI sarjanAtmaka zakti emaNe pALyuM hatuM. apAra mAnasika viTaMbaNAo, devAno boja sAthe joDAyelo hoya che. jyAre be vyaktio vacce saMvAda sadhAya ane gharanA bImAra mANaso mATe davA karAvavAnA paisA na hoya che tyAre eka saMskAralakSI ghaTanA ghaTe che, eka bhASAkIya ghaTanA ghaTe to paNa cAra AnAnA dUdhapauMA para hasatAM hasatAM jIvana gALIne che. e rIte bAhya ane AMtarika vyaktitvano sumeLa sAdhavAnI narmade bhASA sAhitya mATe vratatAnuM eka preraNAdAyI udAharaNa bhUmikA UbhI thAya che ne tyAre e saMbaMdhanA rAsAyaNika saMyojanamAM ApaNane ApyuM. e rIte muMbaImAM dhikatI vakIlAta choDI - keTalAka mAtRbhASA eka mahatvanuM preraka-poSaka paribaLa banI rahetuM hoya dezI rAjyonI dIvAnagIrI maLavAnI tako paNa tarachoDI cAlIsamAM varSe dhIkatI vakIlAtanA vyavasAyamAMthI nivRtta thaIne govardhanarAma bALaka sauthI vadhu zikSaNa gharamAMthI letuM hoya che ane tethI tripAThIe naDIyAdamAM AvIne "sarasvatIcaMdra' mahA navalanuM sarjana mAtRbhASA ene hRdayavagI ane jIbhalagI hoya che. kudarate ApaNane karI gujarAtI bhASA ane gujarAtI sAhityano samutkarSa sAdhavAno bhASA ApI, paraMtu enI ApaNe karelI mAvajata keTalI majabUta sArasvata puruSArtha karyo. mAtRbhASA mATe dalapatarAma, narmada, hoya che te prazna che. sarjako, zikSako, graMthapAlo ane samAja govardhanarAma, nhAnAlAla, dhIrubhAI ThAkara jevA vidvAnonI hitaciMtako sau gujarAtI mAtRbhASA mATe kaTibaddha banIne AMdolana samarpaNavRttine, gujarAtI bhASA sAhityamAM gAMdhIjI tema ja kare che paNa emAM vijJAnIo, arthazAstrIo, menejamenTanA gAMdhI mUlyathI prerita sAhityakAroe tathA gujarAta vidyApITha niSNAto, kheDUto, udyogapatio ane zramajIvIo kyAM che? dAkhavelI mAtRbhASA mATenI sevAbhaktine temaja bhagavatasiMhajI, mANasamAM bahubhASI thavAnI kSamatA che ane tethI ekavIsamI caMdulAla paTela ke ratilAla caMdarayA jevAonI bhASAprItine sadInA samagra parivezano vicAra karIe to Aje vyaktine mATe ApaNe Ajeya sadbhAvapUrvaka yAda karIe chIe. ApaNe phArbasa traNa prakAranI bhASAgata kSamatA jarUrI jaNAya che : eka sthAnika ke jaoNsepha vAna Telaraneya kema bhUlI zakIe ? keTalI sArasvata (lokala simyuezana), bIjI rASTrIya (nezanala), trIjI vaizvika vyaktio gujarAtI bhASAnA utkarSa mATe Ajeya kAryarata che. e (globala). A traNeya paristhitiomAM judI judI bhASAo kAma kArya uttama rIte phaLadAyI nIvaDe e mATe vadhu saMgaThita ane sAtvika lAge che. mAtRbhASA, rASTrabhASA ane videzIbhASAne e dRSTie prayAsonI jarUra che. A badhA aMge ApaNe sahiyAro prayAsa karIe. jovI ane pAmavI joIe. eka bhASA sAtheno ghaniSTha saMparka bIjI eka eka gujarAtI potAne potAnI mAtRbhASAnA pratinidhi bhASAo zIkhavAmAM madadarUpa thAya che. AthI bAlyAvasthAmAM samajIne kArya kare to "jaya jaya garavI gujarAta gauravabhera gAvAnI mAtRbhASAno upayoga thAya e anivArya che. bALaka moTuM thatAM pAtratA to dAkhavI zakaze ane tyAre ApaNe paNa AtmazraddhApUrvaka bIjI bhASAomAM paNa sahelAIthI nipuNa banI zake che. kahI zakIzuM : "zubha zakuna dIse, madhyAha zobhaze, vItI gaI che Aje mAtRbhASA gujarAtInI kaTokaTIno gaMbhIratAthI vicAra rAta." bAkI atyAre to rAtano aMdhakAra vadhu gADha ane vadhu ghero karavAnI jarUra che. Ane mATe thoDuM AMtaradarzana paNa Avazyaka che. banato jAya che. AgalI peDhIonI jJAnapipAsA ane kAryaniSThA kaMIka ghasAtI jAya che. enAM kAraNo tapAsavAM ane IlAja zodhavA have khUba 13-bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, jarUrI che. gujarAtI bhASAsAhityanI kSitijono vistAra karavA pAlaDI, amadAvAda - 380007. mATe judI judI saMsthAoe judA judA prakalpo vicArIne emAM phona 079-26602675 jIva reDavAnI jarUra che. "sArtha gujarAtI joDaNIkoza' mo. 09824019925 (okTobara - 2017) prabuddha jIvana : mAtabhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A harakhapadUDA mA-bApo! - paDI jatI nathI kema molAtuM? DaoN.nikara joSI pIDita thaI javuM ke vyathita thaI javuM e kadAca mArI prakRtino mAtAe tamane janma Apyo e tame joyuM nathI, mAtra sAMbhaLyuM che ja eka aMza che e huM svIkArI lauM chuM. paNa nakha-zikha saLagI paNa amukatamuka tamArI mAtRbhASA che e to tame joyuM ane UThavuM e mArI prakRtimAM sahajabhAve nathI. Ama chatAM betraNa sAMbhaLyuM baMne che. varasanA bhUlakAne jyAre hanumAnajInI pratimA sAme joIne "maMkI 2017-18nuM zaikSaNika varSa have zarU thayuM. potAnA doDha goDa' ema kahetAM sAMbhaLuM chuM ke pachI gaNapatinI mUrti sAme varasanA bALakane ple grupamAM jatuM joIne mAtA raDatI nathI, rAjI joIne "eliphanTa goDa' evA uccAra karatAM jouM tyAre saLagavuM thAya che. jene haju chI chI pI pInuM paNa bhAna nathI. jenA mATe haju nathI evuM niradhAruM chuM toya saLagI UThuM chuM. emAMya jyAre enA janetAnA khoLA sivAya bIjuM koI vizva nathI evA bALakane parama pUjya pitAzrI ane akhaMDa saubhAgyavaMtA mAtuzrIne potAnA citravicitra pozAko paherAvIne ghara ane mAthI tarachoDAtuM jovuM saMtAnanI A siddhi badala harakhaghelAM thatAM jouM chuM tyAre 'nathI e keTaluM duHkhada che enuMya ApaNane have smaraNa rahyuM lAgatuM nathI. saLagavuM toya saLagAI mujathI javAya che.' (saujanya - bAlamukuMda savAre sAtathI rAtre nava sudhI zALA, Tyuzana, Itara pravRttio dave). ItyAdithI gherAyeluM bALaka khokho, hutututu, moIdAMDiyo, thappo, gayA saikAnA pUrvArdhanA je mukhya kavio gaNI zakAya emAM sAtatALI ItyAdi bhUlI gayuM che. eTaluM ja nahIM ene saMbhArI iMdulAla gAMdhInuM nAma che. iMdulAla gAMdhi racita "bhAdara kAMThe dhue ApavA jeTalo samaya paNa koI pAse bacyo nathI. bhamaraDAnI jALI lugaDAM bhANI' A kavitA khUba jANItI che. bhANI eTalI daridra ke pachI lakhoTA ke koDIono dANiyo kevo manamohaka hoya che che ke enI pAse deha DhAMkavA eka melIghANa jarjarita sADI che. ene enuM bhAna suddhAM have ApaNane rahyuM nathI. dhovA mATe nirjana nadIkAMThe bhekhaDo vacce UbhI rahIne e nirAvaraNa paNa ATalI vAta pUratI nathI. have je peDhInA pitAne eka avasthAmAM sADI dhue che. kavi A dRzyathI kamakamIne prakRti sAme aMgrejI sAcuM vAkya lakhatAM AvaDatuM nathI ane jenI mAtAne hAtha lAMbo karIne kahe che hatheLInI thApaTathI roTalo ghaDatA sudhdhAM AvaDato nathI e sahune 'vastara vinAnI astarI jAtane sATu aMgrejI ebIsIDIe gAMDAtu2 karI mUkyAM che. ebIsIDI ane paDI jatI nathI kema molAtuM?" kakhagagha saMvAda mATe anivArya uccAranA ghaTako che. ebIsIDI ke pelA gujaliza bALakone maMkI goDa ke eliphanTa goDa kahetAM kakhagagha koI UMcu ke nIcuM hotuM nathI, paNa ApaNAM mAbApone sAMbhaLIne harakhapadUDAM thaI jatAM mAbApone joIne mane thAya che, ebIsIDIe gheluM lagADyuM che. potAnAM bALako aMgrejI mAdhyamamAM paDI jatI nathI kema molAtuM?' ja bhaNe evA enA durAgrahane kAraNe ApaNA dezanI moTA bhAganI hanumAnane maMkI goDa ke gaNapatine eliphanTa goDa kahevAthI prAdezika bhASAomAM navI peDhInAM bALakonuM zikSaNa have aMgrejImAM e goDane eka dorA jeTalo paNa pharaka paDato nathI. goDa goDa ja thaI rahyuM che. bALaka AnA pariNAme mAtRbhASA bhUlatuM jAya che, rahe che. ene koI nAmanI jarUra nathI, koI bhASAnI jarUra nathI, mAtRbhASAnA saMskAro vilAtA jAya che. pitA, pitAmaha, paNa navI peDhIne moDhethI AvA zabdo sAMbhaLyA pachI ApaNI prapitAmaha ke ethIya AgaLanA pUrvajo joDenI sAMkaLa tUTatI jAya vartamAna peDhI je rIte harakhAya che e jotAM ApaNI AgalI peDhI che. hanumAnajI maMkI goDa banI jAya che ane gaNapati eliphanTa kadAca pelI bhAdara kAMThe lUgaDA dhotI bhANInI jema svargamAM rahe goDa banI jAya che! rahe paNa nirAvaraNa thaIne akaLAI jatI hoya to kahevAya nahIM. muMbaI ane gujarAtI pUratI vAta karIe to AjanI tArIkhe A vAta nA, A vAta nahIM paNa baLApo koI eka cokkasa muMbaImAM 54 gujarAtI zALAo che. A zALAone bhAratIya bhASA vizeno nathI. A vAta mAtRbhASAnI che. mAtRbhASAnuM baMdhAraNa anusAra mAInoriTI eTale ke laghumatIno darajjo maLelo. sthAna koI paNa pradezamAM ane koI paNa kALamAM janma denArI janetA che. A zALAone maLelI khAsa jagyA ke pachI sAMpaDelI anya pachInuM taratanuM hoya che. dharma janma sAthe ja maLe che, paNa kALakrame sagavaDo vizeSa prakAranA baMdhAraNIya adhikAra anusAra maLI che. e badalI zakAya che. mAtRbhUmi paNa janma sAthe ja saMkaLAyelI have A zikSaNa saMsthAo gujarAtI mAdhyamane badale aMgrejI hoya che ane chatAM have siTijhanazipa badalIne mAtRbhUmi paNa mAdhyamanA vargo khole che. kolejanI cokkasa maryAdita saMkhyAmAM badalI zakAya che. mAtA ane mAtRbhASAnuM Ama thaI zakatuM nathI. mAInoriTI tarIkenA potAnA vizeSa hakko paNa bhogave che. prabuddha jIvana: mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka okTobara - 2017) Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMcAlakone paNa amuka cokkasa beThako mATe adhikAro maLe che. ane Ama chatAM gujarAtI vargo baMdha paDe che. A paristhiti mAtra gujarAtInI nathI, dareka prAdezika vistAromAM moTAM bhAganI prAdezika bhASAonI paNa A ja paristhiti che. muMbaI zahera pUratI vAta karIe to judI judI ATha bhASAomAM sarakArI zALAo cAle che ane chellA AMkaDAo evuM kahe che ke urdU ane aMgrejI sivAyanI tamAma bhASAonA mAdhyamanI zikSaNa saMsthAo kAM to baMdha thatI jAya che athavA enI saMkhyA ghaTatI jAya che. ahIM Azcaryajanaka ane noMdhapAtra vAta e che ke urdU pote dezanA ekeya rAjyanI prAdezika bhASA nathI. sAmAnya rIte musalamAno urdUbhASI manAya che. dezanA nAgarikonI bhASA prAdezika dhoraNe hoya anyathA nahIM. musalamAna gujarAtI hoI zake, marAThI hoI zake, baMgALI hoI zake, malayAlI hoI zake paNa mAtRbhASAne saMbaMdha che tyAM sudhI urdUbhASI zI rIte hoI zake ? Ama chatAM, muMbaImAM urdU bhASI zALAo ane emAM zikSaNa laI rahelA vidyArthIonI saMkhyA vadhatI jAya che ane anya badhI ja bhASAonI saMkhyA ghaTatI jAya che. A badhI ja bhASAonI ghaTatI jatI saMkhyA sAme aMgrejI bhASAnA mAdhyamamAM saMkhyA vadhe che enuM gaNita sAva sIdhuM sAduM che. eka akaLa lAgato koyaDo ahIM samajavA jevo che. mAInoriTI zikSA saMsthAone potAnI kolejonI kula saMkhyAnI pacAsa TakA beThako potAnI bhASAnA vidyArthIo mATe alAyadI phALavavAno adhikAra maLyo che. bane che evuM ke A pacAsa TakAno lAbha laIne je gujarAtI vidyArthIo mAInoriTI saMsthAomAM praveza meLave che teo moTA bhAge aMgrejI mAdhyamamAM bhaNyA hoya che. potAne gujarAtI kahIne lAbha lenArAone gujarAtI AvaDatuM ja nathI. hotuM, agiyAramAM dhoraNamAM paNa teo vaikalpika dhoraNe gujarAtIne viSaya svIkAratA nathI. jeo gujarAtI bhaNyA nathI, jeo gujarAtI bhaNavA mAMgatA nathI teo gujarAtI laghumatI tarIkeno lAbha levA mArga che. AnuM kAraNa e che ke sarakArI dhArAdhoraNa mujaba mAtApitAnI mAtRbhASA e ja bALakanI mAtRbhASA gaNAya che. (bIjI bhASAomAM paNa A ja paristhiti che.) zaikSaNika saMsthAoe e dhADapADuone rokavA ja joIe. thoDAM varaso pahelAM karNATakamAM garma te bhASAnA mAdhyamamAM bALaka bharAtuM hoya to paNa ene kannaDa bhASA zIkhavI pharajiyAta hatI. e ja rIte tAmilanADumAM esa.esa.sI.nI parIkSAmAM bIjA viSaryA sAthe tAmila bhASAmAM pAsa thavuM pharajiyAta hatuM. duniyAnA koI paNa dezamAM prAthamika zikSaNa mAtRbhASA sivAya koI mAdhyamamAM hotuM nathI. zikSaNa ane ucheranI dRSTie paNa mAtRbhASA mAraphate ja vikAsa sAdhI zakAya che. A prAthamika vAta jo ApaNe okTobara - 2017 vahelI take nahIM samajIe to dezanI tamAma prAdezika bhASAo mATe AgAmI pacAsa-so varasamAM kaTokaTI pedA thavAno bhaya rahe che. ApaNe zuM karavuM che ? mAtRbhASAne jALavavI che ke jokhamAvavI che ? mAtRbhASAnA mAdhyamane protsAhita karavA mATe be traNa muddA vicAravA jevA che. Aje vidyArthIo jJAna mATe bharAtA nathI, paNa zikSaNa pachInI Arthika upalabdhi mATe bhaNe che. pahelAM tabIbI kSetra tarapha pravAha vaheto, pachI A pravAha IjanerI tarapha vaLyo. have kampyUTara sAyansa tarapha badhAe doTa mUkI. A badhAnuM kArA nokariyAtone maLatA pagAro ane bIjA rIte maLanArA saMbhavita Arthika lAbhonI ja gaNatarI che. muMbaI yunivarsiTImAM hiMdI bhASAnA eka viSaya sAthe ema.e. thanAra binahiMdI bhASIone kendrIya nokarIomAM prAthamikatA ApavAnuM dhoraNa jyArathI jAhe2 thayuM che tyArathI muMbaImAM hiMdI bhASIo karatAM anya bhASIo hiMdI viSayane parANe prema karavA mAMDyA che. emane hiMdI pratye rASTrabhASA tarIke koI lagAva nathI mAtra nokarImAM prAdhAnya meLavavA hiMdI emanI TekaNa lAkaDI banI che. A mAnasikatA lakSamAM rAkhIne muMbaInI korporeTa ophiso bharatInA dhoraNa tarIke evI nIti apanAve ke jeoe mAtRbhASAnA mAdhyama dvArA esa.esa.sI. sudhIno abhyAsa karyo che emane jo bIjI badhI kSamatAo samAna haze to prAthamikatA ApavAmAM Avaze. eTaluM ja nahIM rAjya sarakAroe koI paNa bALakane mAtRbhASAnA mAdhyama dvArA ja zikSA levAnI pharaja pADavI joIe. A uparAMta rAjya kakSAnA esa.esa.sI. borDa sivAya sI.bI.esa.sI., Aya.sI.esa.sI., AI.jI. borDanI zALAomAM praveza meLavavA mATe cokkasa dhoraNo apanAvavAM joIe. kendrIya stare jeonI eka rAjayamAMthI bIjA rAjayamAM badalI thAya che temanAM saMtAnone ja AvA borDamAM praveza Apavo joIe. sthAnika bALakone sthAnika ItihAsa, bhUrgoLa vagere viSayo zIkhavavA joIe. zeksapiyara bahu pratibhAzALI lekhaka hato e kabUla paNa samartha svAmI rAmadAsa, narasiMha mahetA, kabIra ke tiruvalluvara A badhAnA bhoge romiyo julieTa nahIM bhaNAya to cAlaze. kAkAsAheba kAlelakara savAI gujarAtI banyA ane gujarAtI sAhitya pariSadanA pramukha banyA chatAM 'mAjI goTha marAThI' evuM kahetAM gaurava anubhavatA. mane gujarAtI AvaDatuM nathI evuM kahetAM ApaNA navI peDhInAM saMtAnoe ane emanAM janaka janetAoe A dhyAnamAM rAkhavuM joIe. ---- saujanya : muMbaI samAcAra dinkarmjoshi@rediffmail.com prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka 15 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAMdhIjI, mAtRbhASA ane sAMprata samaya DaoN. mohanabhAI paTela ApaNI saMskRtimAM 'mA', 'mAtRbhUmi' ane 'mAtRbhASA'ne gAMdhIvAdIonA saMtAno aMgrejI mAdhyamamAM bhaNIne, paradezamAM khUba UMce sthAne mUkelAM che. bhaNIne aMgrejImaya eTalA badhA thaI jAya che ke temanA gharamAM gujarAtI bhASA korANe mUkAI jAya che. gAMdhIjIe pote gujarAtamAM jyAM banne tyAM sudhI gujarAtIomAM ja bhASaNo ApyAM. mAtRbhASAne padma, 'mA'nuM sthAna ApyuM che. kamanasIbe, e mAtRbhASAnI avahelanA, upekSA ApaNe eTalI badhI hade karI rahyAM chIe ke, bhASA to bhUlIye, sAthe sAthe ApaNA saMskArone paNa kore mUkI daIe chIe. bhAratIya tarIke, ApaNuM je jIvana hoya tene A paristhiti vikRta dizAmAM dorI jAya che, A ApaNI mAtRbhASA pratyenI tadana bedarakArI ane jarUra vagara paradezI bhASAno upayoga. gujarAtImAM lakhAza karyuM, 'navajIvana' emanuM saMtAna. e gujarAtI bhASAmAM ja ane amadAvAdathI prakAzita thatuM. gAMdhIjIe potAnI AtmakathA lakhI gujarAtImAM ja ane enuM aMgrejI bhASAMtara thayuM. duniyAbharamAM te lAkhonI saMkhyAmAM vaMcAvA lAgI. mAtRbhASAmAM lakhelAno koI ja vAMdho na Avyo. lakhanAra eka dAkhalo ApuM. thoDA varaso pahelAM eka anubhava thayo. vilepArlenI eka gAMdhIjIne aMgrejI bhASAnI kAMI ja jarUra na paDI. zALAmAM gaya. thoDA varaso pahelAM manohara jozI jyAre mahArASTranA mukhyamaMtrI hatA tyAre be-traNa divasa mArA 'supa2 phArma' para rAjakAraNa ane sa2kA2I javAbadArIomAMthI thoDA mukta thavA kuTuMba sAthe khUba ja zAMtipUrvaka samaya gALavA AvelA. samAraMbha patyA pachI skulanI prinsIpAla bahene mane Agraha karIne kahyuM ke, cAlo ne sAheba. amArA bALakone maLo. to klAsarUmamAM laI gaI. tyAre temaNe mane vAta karI. jo, mAruM cAle to, huM muMbaImAM dareka marAThI vidyArthI mATe gujarAtIno abhyAsa pharajIyAta banAvuM. marAThI vidyArthIone jo, vepAra - dhaMdhA, vAzijya samajavA hoya to, gujarAtI e vepArIonI bhASA che. te jANavI jarUrI che. 'A gujarAtI mAdhyamanA bALako che' ema karIne temanI gujarAtI samajIne - jANIne ja marAThI prajA vepAra - dhaMdhAne mArge oLakhANa ApI. caDhI zako.'' (joke, huM jANato ja hato ke, A to, mAre tyAM besIne temanAthI bolAyuM. hakIkatamAM, muMbaI pAchA jAya. zivasenAnI sabhAmAM beThA hoya tyAM A jAtano prastAva rajU ja na karI zake !) sAhitya kSetre parA, gujarAtI bhASA kaMI anya bhASAo karatAM kaMI uNI utarI hoya tevuM mane dekhAtuM nathI. marAThI bhASA joDe sarakhAmaNI karIe. dilhI sAhitya akAdamI dvArA jJAnapITha puraskAra bhAratIya bhASAmAM racAtAM sAhityasarjananI guNavattAnuM mApa hoya to, atyAra sudhImAM cAra jJAnapITha evorDa marAThI lekhakone maLyA che. muMbaImAM marAThI bolanAra karatAM gujarAtI bolanAranI vastI aDadhI che. chatAM, tene paNa cAra jJAnapITha evorDa maLyo. umAzaMkara jozI, pannAlAla paTela, rAjendra zAha ane raghuvIra caudharI. 15 mI ogasTa nimitte. oDIyansamAM beThelA bALakomAM huM joI zakyo ke, be vibhAga taddana judA che. aLagA paDI Ave che eka IMglIza miDIyama ane bIjo gujarAtI miDIyama. IMglIza miDiyamanA bALako jarA vadhAre smArTa dekhAya. varasAdanI sijhana hatI. meM temane kaMI gAvAnuM kahyuM. zuM gAyuM ? Ava re varasAda, ghebarIyo parasAda, unI unI roTalI ne kArelAnuM zAka. pachI laI gayA aMgrejI mAdhyamamAM. to tyAMnA bALakone kahyuM to temaNe gAyuM - Rain Rain go away, come another day Rain Rain go away, Little Johnny wants to play. to joyuM A bhASAno ane mAdhyamano durupayoga! ApaNI saMskRtimAM varasAdane koI divasa jAkAro na devAya. are ! ativRSTi sahana karI laIne paNa, anAvRSTi to nahi ja. kamanasIbe, Aje to muMbaI zaheramAM evI paristhiti UbhI thaI che ke, koI bALakane, zALA-kolejanA vidyArthIne pUchIe : 'tArI mAtRbhASA kaI?' te sIdho javAba ApI zakartA nathI. gAMdhIjInI vAto to ghaNI karIe chIe. paNa, e ja 16 'sarasvatIcaMdra' jevuM uttama sarjana govardhanarAma tripAThI Ape. ApaNe jo, gujarAtI bhASAnI vAta muMbaI pUratI maryAdita rAkhIe okTobara - 2017 prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ no, muMbaI eTale, gujarAtInuM mosALa kahevAya che. keTalA badhA sAhityakAro gulAbadAsa brokara, jyotindra dave, karasanadAsa mANeka, suMdarajI beTAI, manasukhalAla jhaverI, sureza dalAla muMbaImAM vasyA ane muMbaImAM besIne gujarAtI sAhityanuM sarjana karyuM. muMbaImAM na vasatA hoya tevA tevA sAhityakAromAM narmadathI mAMDIne govardhanarAma tripAThI, baherAmajI malabArI, aradezara khabaradAra sauno nAto muMbaI sAthe rahyo che. juone, govardhanarAma tripAThInI navalakathA 'sarasvatIcaMdra'mAM pahelA prakaraNanI zarUAta ja sarasvatIcaMdra, je ovArA upara thAkelo - pAkelo muMbaIthI Avelo eka yuvAna suto hoya che, tenuM muMbaImAM dhara ane buddhidhananuM gAma - suvarNapura sudhI ucca vicArone sAthe laI jIvananuM ghaDatara karanAra yuvAna che. jo, sAhitya siddhinI vAta karIe to, aMgata rIte, huM mAnuM chuM ke, keTalIya bAbatomAM gujarAtI bhASA aMgrejI bhASA karatAM paNa vadhAre samRddha che. khAsa karIne, lokasAhityamAM, aMgrejI bhASAmAM lokasAhitya ghaNuM ja ochuM. bahu kare to vAta Ave Robin Hood, Sheriff of Nottinghamii, ke rAjA ScottnI, Apaze aMgrejImAM zIkhIe spArTInI vAto, lAyana enDa dhI enDroksIsa, jona opha Arka, viliyama Tela ke Hans Christian Andersen. paNa, A to badhA yuropanA dezonI vAta che. anukrame, grIsa, phrAMsa, svItjharalenDa ane DenmArka enAM mULa aMgrejI lokasAhitya to, A dezanI bhASAonA tarajumA che. bahuja sIdhI vAta che ke, ApaNane ApaNI bhASA pratye prema hovo joIe. tene sAcavavAnI ane vikasAvavAnI javAbadArI hovI joIe. ApaNI saMskRtinA jatana mATe mAdhyama tarIke tenI anivAryatA samajavI joIe. ghaNI vakhata huM kahuM chuM ke, saMskRtamAMthI nItarI AvelI ApaNI bhAratIya bhASAonI mAtA eka che ane e nyAye marAThI, baMgALI e badhI baheno ane tethI sau ApaNI mAsI' thAya che. aMgrejI bhASA jorDa ApaNo koI ja lohIno saMbaMdha nathI. chatAM, tene svIkArIe, mAna ApIe eka bahu suMdara, hoziyAra galphrenDa tarIke. AbhAra vArSika sAmAnya sabhA (1) gata vArSika sabhAnI miniTsanuM vAMcana ane bahAlI. (2) gata varSa 2016-17nA zrI muMbaI jaina yuvaka non mipatelmepltube.com zanivAra tA. 18-11-2017nA roja sAMjanA 5.00 kalAke mAravADI vidyAlaya hAIskUla, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI - 400 004. khAte maLaze je vakhate nIce pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA jaina yuvaka saMghanA kAryAlayamAM rAkhavAmAM AvyA che. tA. 6-11-17 thI tA. 11-11-2017 sudhInA divasomAM boranA 3 thI 6 sudhImAM saMghanA navA kAryAlayamAM koIpaNa sabhya tenuM nirIkSaNa karI zakaze. koIne A sAmAnya sabhAmAM hisAbo aMge prazna pUchavAnI IcchA hoya to vArSika sAmAnya sabhAnA be divasa agAu lekhita mokalavA, teone vinaMtI. je sabhyone oNDiTa karelA hisAbonI nakala joIe to temanI lekhita arajI maLatA nakala mokalavAmAM Avaze. saMghanA oNDiTeDa thayelA hisAbo maMjUra karavA. (3) sane 2017-19 nI sAla mATe zrI muMbaI jaina vArSika sAmAnya sabhAmAM sarva sabhyone upasthita rahevA vinaMtI che. yuvaka saMghanA padAdhikArIo tema ja kAryavAhaka samitinA 15 sabhyonI nimaNUka karavI. (4) sane 2017-18 nI sAla mATe saMgha mATe oNDiTaranI nimaNUka karavI. (5) pramukhazrInI maMjUrIthI anya rajUAta. upara jaNAvelI vArSika sAmAnya sabhAnA anusaMdhAnamAM jaNAvavAnuM ke saMghanA oNDiTa thayelA hisAbo zrI muMbaI okTobara - 2017 prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka nirubahena esa. zAha DaoN. sejalabena zAha maMtrIo kAryAlayanuM kAmacalAu saranAmuM : 33, mahaMmadI mInAra, bhoMyataLiye, 14mI khetavADI, A.B.C. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI - 400004, 17 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mananI bhASA mAtRbhASA kanubhAI sUcaka gujarAtI bhASAnI vAta karavI hoya to rASTrapitA mahAtmA gAMdhIjIe lakhyuM che tenAthI ja zarUAta karavI jarUrI lAge che. "mAtAnA dhAvA sAthe je saMskAra ane je madhura zabdo maLe che, tenI ane zALAnI vacce je anusaMdhAna hovuM joIe te parabhASA mAraphata keLavaNI levAmAM tUTe che. mAtRbhASAno je anAdara Apo karI rahyA chIe tenuM bhAre prAyazcita ApaNe karavuM paDaze.'' gAMdhIjI ArSadraSTA hatA. Aje paNa teo bhUtakALa jevA ja prastuta che. mAtRbhASAmAM bALaka jJAnane jhaDapathI jhIle che. je bhASAmAM bALakano uchera thayo hoya te ja bhASAmAM tenI grahaNazakti, samajazakti ane vicArazaktino sahaja vikAsa thAya che. vizvanI ghaNI bhASAonI sarakhAmaNImAM bhAratamAM gujarAtI bhASAno vistAra zreSTha rahyo che. A no bhadrAH vAvo cattu vizvataH RgvedanA A prakhyAta zlokano bhAvAnuvAdaH vizvanA koI paNa khUrzathI AvatA zubha vicAro amArAM mATe svIkArya che. 5000 varSa pahelAM RSioe kahelI vAta bhAratanI saMskRtinI udghoSaNA che. zubhavicAro game te dizA ke dezamAMthI Ave Apaze te svIkAravAnI taiyArI hoya to je bhASAmAMthI e zubha vicAranI prApti thAya tene paNa AvakAra ApIe. ApaNe saMskRtine samRddha karavI hoya to vicAronuM pratyAyana karavuM ja rahyuM. koI paNa bhASA sAthe chocha che ja nahIM anya bhASAo dvArA ApaNA jJAnamAM vadhAro karavA teno sAdhana svarUpe upayoga karavAno che. bhASA bAbata paristhitie kaMIka evo vikRta vaLAMka lIdho che. ApI jJAnane nahIM tenA sAdhanane mahatva ApI dIdhuM che. jJAnanA nimittanI pUjA zaru karI dIdhI che. sAmAjika jIvanamAM paNa AvuM banatuM rahyuM che ane tenA duSpariNAmo dharmapracArakonA kaubhAMDI dvArA ApaNe joI rahyA chIe. dharmaprasAraNano jhaMDo laI pharatI vyaktionI pUjA thavA mAMDI che. bodha nahIM paNa nimittano svIkAra thavA mAMDyo che. evu ja bhASAmAM paNa banyuM che. aMgrejI bhASAkarma dvArA prApta jJAnano upayoga karavAne badale Apaze te bhASA bolatAM lokonI nakala karavAnuM zaru karI dIdhu che. ApaNI bhASA bhUlavA mAMDyA ane aMgrejI apanAvavA sAthe tenI AMdhaLI pUjA karavAnuM valaNa banI gayuM. AnI eka anya asara sarjanAtmakatA para paNa paDI che. kAraNa e che ke loko mAtRbhASAmAM kAma karatI vakhate anya bhASAnI asarathI pUrvagrahita prabhAvone lIdhe anukaraNAtmaka banI jAya che. svataMtra ane svayaMnA saMzodhananA 18 vicAramArgane te bAdhArUpa banI javAthI sarjanazIlatA nabaLI paDatI jAya che. jemanI pAsethI saMskRtinA ane bhASAnA saMvardhananI apekSAo rahe che tevu sarjana ane saMzodhana banne ghaTako pAMkho bane che. bhAratanI zikSaNa padhdhatimAM bahubhASI praNAlIno svIkAra che. bolAtI bhASAnA AdhAre rAjyonI racanA thaI. apekSita to e ja che ke bhASA jaLavAya ane tenA saMvardhana aMge sarakArI stare paNa pagalAo levAya. gujarAtamAM ane mahArASTramAM sarakAre A hetu puH2sa2 akAdamIonI racanA karI. sAhityasarjakoe ane sAhityarasikoe svataMtra saMgaThano racyAM. pariArma pravRtti thatI rahI. sAhityasarjakoe potAnA sarjanothI bhASAne raLiyAta karI. itihAsakAronI noMdha mujaba I.sa. 700thI pradezanI bhASAnuM nAmAbhidhAna gujarAtI thayuM. tyAra pachI zruti svarUpe ane pachI lipI svarUpe teno vikAsa thayo che. Adikavi narasiMhathI arvAcInakALa sudhI bhASAmAM uttama sarjana kArya thayuM che. aMdAje sADA pAMca karoDa gujarAtI bhASIo che. uhApoha che ke ApaNI bhASA tenA aMta tarapha jhaDapathI jaI rahI che. A satya nathI tema paDakAra rUpe kahI zakAya paraMtu ciMtA no che. ciMtA hoya to nirAkaraNa paNa hoya. mAtRbhASA saMkaTamAM hoya to pratikAra zodhavo ja rahyo. jAgRta thavuM joIe ane pramAdamAM na rahevuM joIe, prayAsa karavA joIe. A prayAsa kaI rIte ane kaI kakSAe thavA joIe tenuM kramabaddha Ayojana thavu joIe. A mATe prathama zarata eTalI ja che ke ApaNI mAtRbhASA para prema karIe ane tenI jALavaNImAM kasara na karIe. bALakomAM bhASA grahaNanI adbhuta kSamatA hoya che. tenA saMparkamAM AvatI eka karatAM vadhu bhASAo te zIkhI le che. prathama mAtRbhASAmAM zikSaNa ApavAnI anivArya zarata che. te pachI kramika rIte anya bhASAonuM zikSaza ApavAmAM Ave. A samaya ane vayanuM Ayojana evI rIte thatu rahevuM joIe ke bALaka bhAra vagara bhazattara kare. bALakanA sarvAMgI vikAsa mATenI pravRttinI goThavAmAM bALakanI vayane anurUpa samaya phALavavAmAM Ave temAM kuTuMba ane zikSako vacce satata saMparka rAkhI zakAya te Adarza sthiti che. khAsa karIne zaheromAM vibhakta kuTuMbo ane mAtApitAnI vyavasAyI vyastatAne kAraNe mamatAne badale vyApArika maMDaLonA hAthamAM bALakano uchera mUkAI jAya che. je bALakanI mAtRbhASA gujarAtI hoya temane mATe lipInI oLakha pachI bhASA sahaja che. (vadhu mATe juo anusaMdhAna pAnuM 33) okTobara - 2017 prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtI bhASA ane AvatIkAla prA. DaoN. vibhUti paTela Aje gujarAtI bhASA aMge ghaNI badhI ciMtA vyakta thaI pramANamAM gujarAtI DAyaloga judA judA prasaMgomAM vaparAtA rahI che. "zALAomAM gujarAtI bhASA pratye anurAga ocho thaI jovAmAM AvyA che. pahelA phakta dakSiNa bhArata, uttaranA prAMtonI rahyo che." "juone! gujarAtI mAdhyamanI zALAo baMdha thaI rahI khaDI bolI, urdU ke pachI paMjAbI bhASA ja bolIvuDanI hiMdI philmomAM che." "pahelA to samRddha varganA bALako ja aMgrejI mAdhyamanI zikSaNa jovA maLatI. 21 mI sadInI hiMdI philmomAM moTA pAyA para saMsthAomAM bhaNatA. Aje to madhyamavarga ane garIbo paNa gujarAtI bhASAnA DAyaloga dekhADAya che. sAhitya, saMgIta, potAnA bALakone aMgrejI mAdhyamanI zALAomAM mUke che.' kalAjagata ane gujarAtI bhASA DaoN. rITA koThArI siMdhIbhASI che gujarAtI bhASAnA pustako gujarAtIo paNa nathI vAMcatA." ane AI.AI.TI. amadAvAdamAM aMgrejI sAhitya bhaNAve che. vAta sAcI che. 2 mahinA pahelA gAMdhI zikSaNa bhavananA gujarAtamAM vasyA bAda gujarAtI bhASA zIkhyA ane teoe DaoN. pustakAlayamAMthI paNa gujarAtI bhASAnA amUlya pustako-vArtA, ka. mA. munazInI "pATaNanI prabhutA'nuM aMgrejI bhASAMtara karI navalakathA, nibaMdho, kAvyasaMgraho, svAtaMtryasenAnIo ane pustakAkAre prakAzana paNa karAvyuM. kuMdanikAbena kApaDiyAnI sAta gAMdhIjInA sahakAryakartAo dvArA lakhAyelA pustako surata sthita pagalA AkAzamAM'nuM bhASAMtara paNa aMgrejImAM AvyuM che. bhAratanI sAmAjika abhyAsa kendrane dAnamAM ApyA; kAraNe muMbaInA bahAra vasela ghaNA badhA sAhityapremIo gujarAtI kRtionuM aMgrejI gujarAtI vidyArthIo paNa A pustako vAcatA na hatA. A ke vizvanI anya bhASAmAM anuvAda karI binagujarAtIomAM gujarAtI vidyArthIo paNa A pustako vAcatA na hatA. A gujarAtI sAhitya pratye Adara ubho kare che. tevI ja rIte gujarAtano gujarAtI vidyArthIo bI.eDa. ane ema.eDa.no abhyAsa karatA kalAvAraso - garabA - rAsa ane sugama saMgIta paNa moTo zrotAvarga hoya, bhaviSyanA zikSaka banavAnA hoya chatAMya pustakAlayamAMthI ubho karyo che. gujarAtI cenalo ane sastA bhAve maLatI sIDI, eka paNa gujarAtI pustaka vAMcavA na maLe e navAInI vAta lAge. pena DrAIva (ke jemAM hajAronI saMkhyAmAM kRtio saMgraha karI zakAya) paNa eTalI ja sAcI vAta e che ke pahelA kadI na joyA hoya ne laIne sAhityika pravRtti have phakta ucca jJAti, uccabhU sudhI ja eTalI saMkhyAmAM sAmAyiko, copAniyAo, nyUjhaleTara, rIporTa maryAdita na rahetA, ItihAse je lokone atyAra sudhI sAhityagujarAtImAM prakAza thavA lAgyA che. sAthe sAthe phesabuka, blaoNga, saMgIta-kalAvArasAthI vaMcita rAkhelA te tabakkAo sudhI paNa hoTsaepa para roja navA navA lekho, kavitAo, TUcakAo, pahoMcADI che. bhASAnuM AnuM lokazAhIkaraNa mAnava ItihAsamAM gIto, nibaMdho, paristhitino ahevAla ane banatI ghaTanAo pahelIvAra jovA maLe che. AkAzavANI AvyA pachI 1950 pachI para pratisAda, sArvajanika ciMtako, kathAkAro ane vaktAonA gujarAtI bhASA lAkho loko sudhI pahoMcelI. 2017 mAM bhASaNo savAre uThatAnI sAthe ja mobAIlamAM AvI jAya che. IlekTronika sAdhano ane sAmAjika mAdhyamo thakI karoDo loko dazyazrAvya mAdhyamomAM to jANe gujarAtI lakhANo ane bhASaNono sudhI pahoMcI che. 'gAme gAme bolI badalAya' ema gujarAtI bhASA rAphaDo phATyo che. Ama gujarAtI bhASAnI vAta karIe to Aje bolavAnA uccAra, lahekA, keTalAka zabdo judA haze paNa gujarAtI to ApaNane avanavA svarUpe loko sudhI pahoMcI rahI che. phakta bhASA to che ja. taLapadI gujarAtI ke pachI 'ucca staranI gujarAtI. gujarAta ke bhAratamAM ja nahIM paNa AkhA vizvamAM jyAM jyAM sarva zikSA abhiyAna ane gujarAtI bhASA chellA dasa varSamAM gujarAtIo vase che tyAM tyAM teno prasAra thaI rahyo che jethI je sAkSaratA abhiyAna ane sarvazikSA abhiyAnane laIne lAkhonI sagAo, mitro ane sahakAryakaro paradeza gayA pachI gujarAtI saMkhyAmAM hAMsiyA bahAra rahI gayelA tabakkAnA bALakoe bolatA acakAtA hatA teo paNa Aje ammalita gujarAtI zALAmAM jaIne bAlamaMdirathI mAMDI 12 mAM sudhI zikSaNa levA bolatA jovA maLe che. je zabda na samajAya to gugalamAM joI mAMDyuM che. bALamajUrI pratibaMdha pratye jAgRti AvatA je bALako eno artha ane upayoga samajavAnI koziza kare che. have to pahelA majUrI ja karatA teo Aje bhaNavA paNa jAya che ane gujarAtI bhASAnA sarTiphikeTa korsa, DIplomA ane aMgata Tyuzana garIba-kheDUta mA-bApane gharanA vyavasAyamAM madada paNa kare che. mATe binagujarAtIo kAMI ApaNA dezanA ja nathI hotA, paNa bina aupacArika zikSaNano prasAra jemAM khAsa lacakIlApaNuM che cIna, raziyA, yuropa ane amerikA, keneDAnI prajA paNa rasa darzAve te paNa svayaMsevI saMsthAo AgaLa vadhAre che. "vAMce gujarAta" che. binagujarAtIo gugala eNpanI madadathI vhoTsaepa para jevA abhiyAno dvArA paNa gujarAtI bhASA aMge vAMcananI gujarAtI saMdezA mokale che. bolIvuDamAM pahelI vAra ATalA moTA pravRttio vadhI che. paNa je sAhitya upalabdha che te A navA okTobara - 2017) prabuddha jIvanaH mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAcakavarganA jIvananA pratibiMbo jhIle che? 'bina ujaLiyAta' samAjanA vividha tabakkAomAM sAhityasarjananA dIvA peTavyA che. varga atyAre gujarAtI bole che, vAMce che, gujarAtImAM vicAre che. temanA sAhitya meLAvaDAomAM besavAnI paNa jagyA maLatI nathI. temanA mana-mastiSkane sparze evuM sAhitya ApaNI pAse che? lokasAhityanA "zAhirA' paNa khUba ja lokapriya che. atyAre josephabhAI mekavAne je rIte samAjanA kuMThita, zAsita, zozita mobAIla-smArTaphonane laIne loko ghera ghera pustakavAMcana, samAjanA saMgharSone vAcA ApI tevI ja rIte navasAkSara samAjanA kavitAprastuti, vArtA ItyAdinI viDiyo banAvI facebook, vAcako-yuvAna-yuvatIo, vidyArthIo, prauDha vargane sparze evA twitter, blog, whatsapp paNa AkhI duniyAmAM mokalI Ape lakhANo ApaNA sAhityakAro, kavio, lekhako, patrakAro, che. saMzodhako paNa saMgrahAlayomAM jaIne viziSTa dastAveja, lakhANa prabuddha vaktAo rajU kare che ke emanA sudhI pahoMcavA mAge che. ItyAdinA phoTA pADI AjanA vAcako sudhI pahoMcADe che. valasADanA gujarAtI bhASAnA ThekedArone phakta "khAsa'mAMja baMdhAIne rahevuM zrImatI bakulAbena ghAsavAlA samAja saMskRti, rIti-rivAjo , che ke pachI 'A' sudhI paNa pahoMcavuM che? gujarAtI bhASAnI sarjanAtmaka kRtio zodhI zodhIne phoTArUpe pIrase che, sAthe sAthe IjArAzAhI muThIbhara vizeSajJonA hAthamAM simita na rahetA, temanI dRSTie arthaghaTana, pRththakaraNa karI phesabukanA temanA pAnA gujarAtI bhASAnA bahuvidha AvirbhAvone ApaNe svIkAratA para roja navI navI vAto pIrase che ke Aje seMkaDo bhAI-baheno thaIzuM to gujarAtI bhASAnuM bhaviSya ujjavaLa che. uThatAnI sAthe bakulAbenanA phesabukanuM pAnuM kholI vAMcavA besI Aje moTA moTA prakAzako - Sage Publications hoya ke jAya che. roja jijJAsA paNa rahe che ke kAle bakulAbena kaI navI Penguine paNa prAdezika bhASAonuM mahattva samajatA thayA che. vAta gujarAtImAM pIrasaze? tevI ja rIte suratanA DaoN. zarIphAbena samAjazAstra, nyAyazAstra, sAhitya sarjana, nibaMdha, gaMbhIra vIjaLIvALA paNa temAM phesabukanA pAnA thakI utsAhavardhaka lakhANo, AtmacAritra, jIvana caritronA gujarAtI anuvAda karI lakhANo, sAhityika pravRttinA ahevAlo, vArtAnA gujarAtI loko samakSa mUke che. pratiSThita vitarako - Landmark, Cross- anuvAdo pIrasI vAcakone paNa potapotAnA sthaLe AvI pravRtti word thI mAMDI Amazon-digital Platform, e-commerce karavAnI preraNA Ape che. paNa gujarAtI sAhityanuM vitaraNa karavA taiyAra che. jeoe gujarAtanA anahada vyApArIkaraNe gaLAkApa hariphAInI gujarAtI bhASA tarachoDI aMgrejI apanAvI che. emanI pAchaLa saMskRtine vyApa Apyo che. jethI ApaNe gujarAtI raDavA karatA, lAkhonI saMkhyAmAM je navA vAcako ubhA thaI rahyA bhASApremIomAM paNa spardhA, ekabIjA sAthe huM sAtusI, che emanuM svAgata karavAnI taiyArI ApaNe karavAnI che. caDiyAtApaNa vadhAre pramANamAM jovA maLe che. bhAratanI gujarAtI lIpInA 800 varSanA ItihAsamAM je gati pahelA anya bhASAomAM je prakAranA sahiyArA prayAso, lekhakamaMca, hatI enA karatA 100 gaNI vadhAre gati sAthe ApaNe AjanA kAvyasaMca, kavi saMmelana, sAhitya saMmelana thakI je-te bhASA mATe saMcAramAdhyamo thakI gujarAtI bhASAne navA vAcako sudhI laI jaI khAsa vAtAvaraNa ubhu karavAmAM saphaLatA maLe che te ApaNe zakIe ema chIe, paNa e mATe ApaNe ApaNuM saMkIrNa jIvana gujarAtamAM nathI joI zakatA. baMgALI, marAThI, hiMdI, kanaDA, tyajavuM paDaze, potAnA vartuLonI bahAra bIjA vicAravartuLo sudhI tAmila, malayAlama, koMkaNI bhASAnA meLAvaDAonA mArA pahoMcavAnI taiyArI rAkhavI paDaze, 5-15nI aMdara ja saMvAda anubhavo ghaNA preraNAdAyaka rahyA che. gujarAtI baudhikkomAM paNa sAdhIne khuza thavAnI jagyAe ajANyAo sAthe saMvAda sAdhavAnI sahiyArA prayAsanI bhAvanA jAge to gujarAtI bhASAne khUba lAbha teyArIo rAkhavI paDaze. e-learning, audio lectures, e- thAya. sAthe sAthe bhASAnI AbhaDacheTa - "caDiyAtI' ane 'utaratI' pathshala, Moocs, ODL jevA mAdhyamomAM jema bIjA mukhya gujarAtI "mAnya' ane 'amAnya' gujarAtI dUra thAya to ApaNane pravAhanA abhyAso vaLI rahyA che tema gujarAtI bhASAo paNa pArasI gujarAtI, khorI gujarAtI, gujarAtanI vividha jJAti, A navA mAdhyamo upayoga karavAnI tatparatA batAvavI paDaze. bhASA samudAya dvArA bolAtI gujarAtI bhASAno paNa lahAvo levA maLe ane mAnavasaMbaMdha ekabIjA sAthe tANAvANAthI guMthAyelA che. ane "vividhatAmAM gujarAtI bhASAnI ekatA'no bhAva jAge. mATe navazikSita gujarAtIo sAthe zibira, meLAvaDA, pravacana, yuvAnapeDhI taMtrajJAnamaya che to ApaNe mAhitI taMtrajJAnano kathAkathana, utsava, pradarzana, philmo dvArA mAnavasaMbaMdha bAMdhI asarakAraka upayoga karI gujarAtI bhASA-lipI, bolIne gujarAtI bhASAnI samRddhino vAraso AgaLa dhapAvI zakAya. pahoMcADIe. cAlo, AjathI ja gujarAtI bhASAnI ujjavaLa mahArASTramAM 'graMthAlI' nAmanI caLavaLe chellA 40 varSamAM gAme AvatIkAlanI taiyArImAM lAgI jaIe. DID gAme pustakameLA sAthe sAthe lekhakonA jAhera bhASaNo, vAtacIta, 310-prabhu darzana, svAtaMtrya sainika nagara, gappA-gokhAnuM Ayojana karI na pahoMcelA loko sudhI pahoMcI' AMbolI, aMdherI (pazcima), muMbaI - 400 058. | pabaddha jIvanaH mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka okTobara - 2017) Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svataMtratAnA sAtame dAyake : gAMdhIjI saMdeza ane mAtRbhASAnI zALAonI avagaNanA 'muMbaI gujarAtI' ApaNA mahAnagaramAM 'mahAtmA' ke mohanadAsa karamacaMda gAMdhInA nAmanA keTalAya mArgo haze; keTalIya saMsthAo ne zALAo paNa e nAme kAryarata hovA chatAM paNa emanA pagale cAlanArA, emanA saMdezAne AtmasAta karIne samAjaghaDataramAM kAryarata hoya evA loko-saMsthAo keTalI? A vicAra manamAM Ave, AkhA vizvane ahiMsAno ne satyanA mArge cAlavAno saMdeza ApanArA rASTrapitAne ApaNe mAtra aMjalio ne arpazo pUratA ja yAda karIe chIe, kharuMne? bIjI okTobara eTale holIDe, rajA maLe eTale carcAsatra yojIne ke koI spardhA yojIne saMtoSa mAnI laIe chIe. AkhuM vizva jene eka AdaraNIya, pUjanIya vyakti gaNe che e gAMdhIjInuM ApaNA dezamAM ATaluM ja mahatva vadhyuM che?! temanI eka hAkala para gharaparivAra choDIne, vatana mATe balidAna denArA dezapremI yuvAnonI AkhI phoja kyAM cAlI gaI? evA dezapremIonI Aje achata vartAya che. temanA vicAro, AcaraNa, svadezaprema, ahiMsA, sarvadharmasamabhAva, zAkAhAra, mAtRbhASAprema, svadezI vastuno svIkAra, satyapriyatA, kRnizcayIpaNuM vagereno abhAva svataMtratAnA sAtamA dAyake spaSTa thaIne dekhAvA lAgyo che. paradezamAM loko jenA vicArone apanAvI rahyAM che tene ApaNe, ApaNA ja dezamAM avagaNI rahyA chIe. joke gAMdhIjIe AgAhI karI hatI evA prAyazcita karavAno samaya paNa ApaNe gumAvI rahyA chIe ema nathI lAgatuM ? gAMdhIjIe ba.ka.ThAkorane eka patramAM lakhyuM hatuM ke ApaNI pArlAmenTa thaze tyAre phojadArI kAyadAmAM eka kalama dAkhala karavI paDaze ke be bhAratIyo eka bhASA jANatA hovA chatAM aMgrejImAM lakhe ke bIjA sAthe aMgrejI bhASAmAM bole to tene ochAmAM ochI cha mAsanI sakhata majUrI sAthe sajA karavAmAM Ave. ApaNI pArlAmenTa to AvI gaI ane phojadArI kAyadAomAM paNa ApaNA janapratinidhionA hAthamAM hovA chatAM hajI bhAratanI koI bhASAo, aMgrejI sAme enuM potAnuM svamAna paNa jALavI zake che kharI e prazna karuNa che. kavi umAzaMkara jozInI 'teM zuM karyuM' kavitAnI paMktio Aje paNa keTalI prastuta che ke, deza no AjhAda thatAM thaI gayo, te zuM karyuM? aMgrejonI gulAmImAMthI AjhAda thayA pachI paNa ApaNA bhAratavAsIo kharekhara mAnasika gulAmImAMthI AjhAda thayA che? spaSTa rIte javAba maLaze, 'nA'. ApaNe haju paNa gulAmInI mAnasikatAmAM ja jIvIe chIe ane duHkhanI vAta e che ke A gulAmInI jaMjIra have koThe paDI gaI che. tene toDIne bahAra AvavAnI koI koziza to ThIka, koI e vize vicAratuM paNa nathI. svane mUkIne dezanuM vicAranArAonI navI peDhI phakta ane phakta svanA vicArothI ja jIve che. dezahita, dezakalyANa dezanI pragati teonAM zabdakozamAM paNa nathI. je gaNyAMgAmAM loko gAMdhInA vicArone vaLagI rahyAM che, teonI majAka uDAvavAnuM paNa Apaze cUkatA nathI! kevI gajabanI mAnasika gulAmI jaDabesalAka magajamAM ghUsI gaI che, jene kADhavI khUba ja jarUrI che. paza Apazo vicArIe ke pahela koNa kare? ApaNuM sAMbhaLaze keTalAM? nAhaka mazkarIne pAtra TharIzuM. gAMdhIjInA mAtRbhASA 52nA vicAro kevA hatA ? mAtRbhASAnA mAdhyamathI ja zikSaNanA kaTTara AgrahI gAMdhIjIe lakhyuM hatuM ke mAtAnA thAvA sAthe je saMskAra ane je madhura zabdo maLe che, tenI ane zALAnI vacce je anusaMdhAna hovuM joIe te parabhASA mAraphata keLavaNI levAmAM tUTe che. mAtRbhASAno jeto anAdara ApaNe karI rahyAM chIe tenuM bhAre prAyazcita ApaNe karavuM paDaze. gAMdhIjIe AtmakathAmAM skUla daramiyAna emanA mAthe thopI besADavAmAM AvelI aMgrejIthI paDatI mUzkelIonI paNa vAta lakhI che. AtmakathAnuM eka AkhuM prakaraNa emanA A vizenA vicAro-anubhavothI hovA chatAM Aje gAMdhIjInI AtmakathA jeTalA vyApaka pramANamAM phelAyelI che enAthI aDadhA pramANamAM paNa kyAMya emanA vicAro phelAyelA nathI lAgatA. ane mAtra vicAramAM nahIM, AcAramAM paNa gAMdhIjI mAtRbhASAnA vaparAzanA kaTTara AgrahI hatA. AjhAdI pahelA gujarAtamAM koMgresanI jAhera sabhAmAM jhINA jevA jhINA pAse emaNe gujarAtImAM bhASaNa ApavAno Agraha karyo hato to jyAM jAya tyAMnA loko sAthe svabhASAmAM vAta karavAnA emaNe prayAsa karyA hatA. okTobara - 2017 dareka mAnavanA jIvanamAM 'mA', 'mAtRbhASA' ane 'mAtRbhUmi'nuM eka anokhuM sthAna hovuM joIe. ahIM 'hovuM joIe' sakAraNa lakhyuM che. hAlanA saMjogomAM ApaNe mAtRbhUmi ane mAtRbhASAne to korANe mUkI dIdhAM che. vizva eTaluM nAnuM thaI gayuM che ke paradezamAM bhaNavA jaIe ane tyAM ja sthAyI thaIe eTale e ja ApaNI bhUmi! ane je mAtRbhUmimAM janma laI, bALapaNa, yuvAnI vItAvI paradeza javA lAyaka banyA te ja pabu jIvana : mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka 21 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtRbhUmine vagovatAM - avagaNatAM jarAya acakAtAM nathI. jyAre karavAnI sAcI hakIkatano pUrepUro abhyAsa karI, A saMjogo mAtRbhUmi mATe saMvedanahIna chIe to mAtRbhASAnI to vAta ja mATenAM niSkarSo para pahoMcavAnI, tenA mATenAM sakArAtmaka pagalAM zuM karavI? bharavAnI hAma jUja saMgaThano ja karI zakyAM che. gAMdhIjI mAtRbhASAmAM zikSaNa para bhAra detA hatA. teoe AvA ja eka saMgaThane satata be-traNa varSa gujarAtI mAdhyamanI potAnAM bALakone paradezamAM rahevA chatAM mAtRbhASAmAM zikSaNa zALAonI pAyAkIya mAhitIo ekaThI karavAmAM kADhyAM che. keTalI ApavA ghaNI jahemata uThAvI. gAMdhIjI jyAre paNa samabhASI loko zALA, kayA parAmAM, keTalAM vidyArthIo ane zikSako, pAyAkIya vacce hoya to mAtRbhASAmAM ja bolatA, jyAre Aje suvidhAo, saMcAlakonA pratibhAva, AcArya - zikSakonI mAtRbhASAmAM zikSaNa to bahu dUranI vAta che, mAtRbhASAmAM mAnasikatA, saMcAlakonAM hRdayanI bhAvanA ane teonI samakSa vAtacIta karavI e paNa hInatAnI draSTie jovAmAM Ave che. kevI UbhI thayelI muzkelIo, vAlIonAM pratibhAva, mAtRbhASAnAM mAnasika gulAmI kahevAya A? AjanAM yuvA vAlIone mAdhyamamAM bhaNavAthI rahI jatI truTio, tenAM mATenAM vividha gujarAtI' mAtRbhASAnI zALAo hajI kAryarata che e vize sakArAtmaka pagalAM , sarakAranI zikSaNa nItio, ajJAnatA che, kadAca te jANavAnI koziza ja nathI karI. ApoApa amaladArazAhInI asara, sAmAjika stare UbhuM thayeluM vAtAvaraNa, svIkArAyelI A ajJAnatA mAtRbhASA mATe ghAtaka nIvaDI aMgrejI zikSaNathI thatAM duSpariNAmo, bALako para mAnasika boja, rahI che. bALapaNa khovAI javuM, spardhAtmaka mAnasikatAno boja, ApaNA mahAnagara muMbaInI ja vAta karIe to koMkriTanA jAherAtanI asara, zALAonI kUpamaMDUka vicArasaraNI, Arthika jaMgalonI sAthe sAthe aMgrejI mAdhyamanI zALAonA rAphaDA phATyAM starano prabhAva jevI vividhalakSI vicArasaraNIne dhyAnamAM rAkhIne che. ene poSanArA - vadhAranArA ApaNAM ja gujarAtIo sakArAtmaka pagalAM bharavAnI dizAmAM AgaLa vadhavAnI hiMmata karI AMdhaLukiyA karIne jelamAM jema kedIone rAkhavAnI sagavaDa hoya ane muMbaInI lagabhaga badhI ja gujarAtI mAdhyamanI zALAone tenA karatAM traNa gaNAM, cAra gaNAM kedIo bharavAmAM Ave tema saMlagna karI teo vacce eka saMbaMdha sthApyo. dareka zALAmAM kumaLAM bALakedIone gheTAMbakarAMnI jema bharavAnuM emaNe karelA prayogAtmaka saMzodhana parathI mULabhUta rIte ane phakta beM... beM...' karavAnuM nahi (mAtRbhASA bolavAnuM nahi) mALakhAkIya (pAyAkIya) suvidhA, saMcAlakono kaTibaddhatA, ema zIkhavavAmAM Ave che ane mAtRbhASA bolavA mATe sajA janajAgRti, spardhAtmaka abhigama - A mukhya muddAone dhyAnamAM ApavAmAM Ave che ane ApaNAM ja A ToLAzAhImAMthI Arthika rAkhIne kAryanI zarUAta karI. AkArya mATe AcAryonuM eka lAbha lenArAo bhale ne A bALakedIne pUrI sagavaDa Ape ke na voTsaepa grupa taiyAra karIne rojabarojanI saMvAditA sthApI. jAhera sAruM zikSaNa, samajaNa ke sarjanazIlatA khIlave, ApaNe sau patro, akhabAronAM sahayogathI lokonI ajJAnatA ke have gujarAtI mAnasika gulAma 'Yes Sir, Okay Sir'nA raTaNothI teone khuza mAdhyamanI zALAo bacI ja kyAM che te parA pramANe zALAnAM karIe, rakhe ne, bALakedIno jaladI chUTakAro thaI jAya to koNa nAma, saranAmAM ApI dUra karavAno prayatna karyo. janmabhUmi jevA rAkhaze e DarathI. samarpita akhabAronA sahakArathI dara aThavADiye mAtRbhASAne paNa A ajJAnatAmAMthI jo bahAra AvIne, AMkho kholIne lagatA lekho avirata ApyAM je haju paNa cAlu che. zikSakonuM AjubAju najara pheravIe to muMbaInAM ghaNAM parAomAM Aje paNa ane vidyArthIonuM manobaLa vadhAratAM vyAkhyAno, spardhAo rajU mAtRbhASAnI (gujarAtI) mAdhyamanI zALAo bALapuSpone khIlavI karI. rahI che. tenAmAM saMskAra, saMskRti ane sarjanazaktinuM siMcana karI, spardhAtmakatAmAM mAtRbhASI vidyArthI kyAMya pAchaLa na rahI mAtRbhASAnI phorama phelAvI rahI che. ajJAnatAnA ochAyA heThaLa jAya te mATe spokana iMglizanA niHzulka vargo vividha zALAomAM A phorama muMbaIgarA sudhI pahoMce te mATenAM kAryo paNa vividha hAtha dharyA. ghaTatI jatI zALAonA kAraNe bALakone mAtRbhASAnI saMsthA, saMgaThano dvArA thaI rahyAM che. zALAo jo lAMbA aMtare hoya to teone zALA sudhI pahoMcADavA AmAMnAM ghaNAM saMgaThano varSonAM parizrama pachI gujarAtIonI vAhananI vyavasthA karAvI, zALAo hajI jIvaMta che ane ajJAnatA, jaDatA, ToLAzAhI, dekhAdekhInI mAnasikatA sAme mAtRbhASAnAM mAdhyamamAM 'aMgrejI uttama to zikSaNa sarvottama'nA saMjogavazAta parivartanazIla vicAromAM zithIla thaIne "je bacyuM zIrSaka heThaLa, mAtRbhASA mAdhyamanAM phAyadAo, temAM thatAM te ghaNuM'nA nizcaye AvI pahoMcyA che. to ghaNAM saMgaThano, saMsthAo pheraphAro, vAlIo sudhI pahoMcADavA dareka zALAne jAherAta mATenAM phakta saMsthAnI eka kAryasUcimAM vadhAro karavA pUratI gaNatarIthI benarsa niHzulka pUrAM pADyAM. vividha zALAomAM, saMsthAomAM, kArya karI rahyAM che. kRtanizcayI thaIne sajAgatA keLavavA, janajAgRti ple grupa ke samArohamAM vAlI janajAgRti abhiyAna mATenI prabuddha jIvana: mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka okTobara - 2017) Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sabhAo lIdhI. 'mArI mAtRbhASA, mArI javAbadArI'ne sArthaka banAvavA darekedareka gujarAtI potAnI mAtRbhASA mATe eka athavA bIjI rIte kAryamAM sahayogI bane te mATenAM AhvAna paNa thayAM. darekedareka bhAratIyanI javAbadArI che ke potAnI mAtRbhASAnAM saMvardhana mATe kArya kare ane ApaNI vividha saMskRtivALI bhAratIyatA che te jALavI rAkhe. sarakArI taMtrane paNa A bAbata vividha sUcano ApavAnI pahela karavAmAM AvI rahI che. jethIvadhu moTA phalaka upara vadhAre prabhAvI kArya thaI zake. vAlIsabhAmAM paNa aMgrejI mAdhyama, vividha borDanAM zikSaNa mATe 'hAya tobA'nAM pratyAghAto maLI rahyAM che. AvA samayamAM jo badhAM ja sAthe maLIne janajAgRtinA kAryane vega Ape to mAtRbhASAnI zALAomAM pahelAM jevI ronaka Ave evA eMdhANa che. amuka zALAnA AcArya ane zikSakonA khaMtathI bALamaMdiramAM saMkhyA vadhavAnA saMketa maLyA che ane ghaNI zALAomAM je saMkhyA ghaTavAno dara hato te baMdha thayo che athavA ocho thayo che. samAjanA dareka tabakkAnA loko mAtRbhASAnA mAdhyama sAthe joDAya te mATenI mahenata jarUrI che, nahitara A mAdhyama phakta nabaLAM varganAM lokoe ja TakAvI rAkhyuM che e kahevAmAM jarAya asatya nathI. A mATe vividha jaina muni, svAmInArAyaNa saMpradAyanAM, vaiSNava saMpradAyanAM guruo dvArA cAlatI pAThazALAomAM ja jo mAtRbhASAnAM mAdhyama dvArA bhaNAvavA para Agraha karI samajaNa ApavAmAM Ave to paMdara varSa pahelAM je bhadra samAja mAtRbhASAmAM potAnAM bALakone bhaNAvato hato te pAcho vaLaze - AnI tAtI jarUra che. mAtRbhASAnAM mAdhyamane jALavavAnI, saMskAra-saMskRti bacAvavAnI javAbadArI phakta Arthika rIte nabaLAM varganI ja nathI, e have samAje samajavuM paDaze. A mATe vividha stare rAjakIya, kAyadAkIya, zikSaNastare sarakArI, saMsthA, saMgaThano, zALAnAM saMcAlako, AcAryo, zikSako, samAcAra patro vageree eka ja dhyeya rAkhI 'mArI mAtRbhASA, mArI javAbadArI' mATe kArya karavuM paDaze. jenAM sakArAtmaka pariNAma jarUrathI maLaze ja. - astu. mo.9819145313/9869040680 - ('muMbaI gujarAtI' e saMgaThana che, je muMbaImAM gujarAtI mAdhyamanI zALAomAM zikSaNanA starane zreSThatama banAvavAnI ane gujarAtI mAdhyamanI zALAone TakAvI rAkhavAnuM kArya bahu ja suMdara rIte kare che.) --- zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI "zrImad rAjacaMdra kathA''nuM amadAvAdamAM bhavya Ayojana mizana, dharamapuranI rAjaparivAranI saMsthAoe AnA AyojananI javAbadArI saMbhALI che. enI sAthe bhArata ane briTanamAM kAryarata evI InsTiTyUTa oNpha jainolojI ane gujarAtamAM keLavaNI ane sAhityanI jyota jalAvanArI gujarAtanI 168 varSano gauravazALI ItihAsa dharAvatI gujarAta vidyAsabhA paNa A AryajanamAM joDAI che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA jaina dharmanA tIrthaMkaro, gAdharI ane jaina jyotirdharonAM jIvanacaritro kathAnA mAdhyamathI vizALa janasamudAya sudhI pahoMcADavA joIe, evA vicArathI judI judI kathAono prAraMbha karavAmAM Avyo. ''prabuddhajIvana''nA taMtrI ane lekhaka vicAraka sva. dhanavaMtabhAI zAhe A kathAnI parikalpanA karI ane te mujaba DaoN. kumArapALa desAIe dara varSe judI judI kathA prastuta karI. ''mahAvIra kathA'', ''gautamakathA'', "zrI RSabha kathA'', "nama rAjula kathA'', ''zrI pArzva-padmAvatI kathA'', 'zrI hemacaMdrAcArya kathA'', ''zrImad rAjacaMdra kathA'' ane tAjetaramAM "zrImad buddhisAgara kathA''nuM saphLatApUrvaka Ayojana thayuM. jainadarzananA AMtararASTrIya ciMtaka ane prasiddha sAhityakAra padmazrI DaoN. kumArapALa desAInI pravAhI zailImAM vahetI A kathAo bhAratIya vidyAbhavanamAM prastuta karavAmAM AvI. zrI muMbaI jaina yuvaka saMthe tenI DIvIDI paTTA taiyAra karI ane e pachI to A thAo losa enjalisa, laMDana, dharamapura, amadAvAda jevA judAM judAM sthaLoe rajU thaI ane ene bahoLI cAhanA maLI. A cAra divasa cAlanArI 'zrImad rAjacaMdra kathA-darzana'' nAmanI A kathAmAM zrImad rAjacaMdrajInA jIvanaprasaMgo ane tattvajJAnano lakSamAM laIne enI prabhAvaka vANImAM prastuti karavAmAM Avaze. DaoN kumArapALa desAIe zrImad rAjacaMdrajI vize mUlyavAna pustako lakhyo che. jemAM zrImad rAjacaMdra ane mahAtmA gAMdhI''(cha AvRtti), zrImadanuM jIvana caritra AlekhatAM 'mULamArganuM amRta ane adhyAtmanuM zikhara'' temaja "A Pinnacle of Spirtuality" nAmanA aMgrejI graMtho lakhyA che. temaja TUMka samayamAM Shrimad Rajchandra and Mahatma Gandhi emanuM aMgrejI pustaka pragaTa thaze. emaNe akhabAro ane sAmayikomAM lekho prakAzita karavA uparAMta zrImad rAjacaMdrajI vize judAM judAM sthaLoe svAdhyAya paNa ApyA che. amadAvAdamAM pahelIvAra zrImad rAjacaMdra kathAnuM Ayojana thaI rahyuM che, e zeTha cInubhAI cImanalAla sabhAgRha, eca. ke. kaoNleja kempasa (naTarAja sinemA pAse, Azrama roDa)mAM tArIkha 18 navembara ane 25 navembara zanivAre rAtre 8.00 vAge ane 19 navembara ane 26 navembare ravivAre savAre 9.30 vAgye A kathAnuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. 2016mAM 22, 23, ane 24 eprile DaoN. kumArapALa desAInI tridivasIya '"zrImad rAjacaMdra kathA'' prastuta thaI hatI ane have dIve dIvo peTAya te rIte amadAvAdamAM tenuM bhavya Ayojana thayuM che ane emAM ''zrImad rAjacaMdra kathA'' nijAbhyAsa maMDapa ane vihAra bhavana TrasTa (amadAvAda, vaDavA, IDara), zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika sAdhanA kendra, kobA, zrI rAjasobhAga satsaMga maMDaLa, sAyalA ane zrImad rAjacaMdra okTobara - 2017 prabuddha jIvana : mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka 23 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenI bhASA samRdhdha, tenuM bhaviSya samRdhdha gItAbena varUNa "jevI saMskRti tevI bhASA bhASA karamAya tyAre jIvana karamAya, jema bhASA samRdhdha tema jIvana samRdhdha'' bhASA e mAtra saMparkano setu nathI. bhASA e abhivyaktinuM eka prabaLa ane kAryakSama mAdhyama che. pacaraMgI muMbaI zaheramAM dareka vyakti avanavI rIte Arthika upArjana karato hoya che, temaja te mATe navI takone zodhato hoya che. mAtRbhASAne enuM potAnuM rUpa ane mAdhurya hoya che enI viziSTatA ane enuM vyaktitva hoya che, enuM arthasvarUpa hoya che. gujarAtI bhASAnA kauzalya dvArA, sarjanAtmaka ane vyavasAyika kSetromAM rahelI Arthika upArjananI zakyatAo para prakAza pADavAno hetu ahIM che. sauprathama bhASA jo samRdhdha hoya to sAhityika ane vyavasAyika ema baMne kSetra uttama kArya karI zakAya che. sarjanAtmaka kSetre bhASAnA kauzalane vikasAvI vyakti kavi, vArtAkAra, navalakathAkAra, nibaMdhakAra, nATyalekhaka, vivecaka, saMzodhaka, bhASAzAstrI, anuvAdaka, saMzodhaka, saMpAdaka tarIke potAnI pravRtti karI zake che. sAhityakAra mATe bhASA sAdhana ane sAdhya baMne che. sAhityamAM bhASAnuM je sAmarthya che tenA vaDe keTalAka zabdasvAmIoe bhASAne gulAbanI pAMkhaDI karatA paNa vadhu komaLa, mogarAnA puSpa karatA paNa vadhu pavitra ane suvAsita, pavananI lahera karatA paNa vadhu saMvedanazIla banAvI che to kyAreka bhayaMkara meghagarjanA karatA paNa vadhAre dhrujAvanAra, vIjaLInA camakArA karatA paNa vadhu tejasvI banAve che. phAdhara vAlesanA mata pramANe, "zabda e zaktino piMDa che. zabda potAnI sAthe AkhI bhUmikA, saMskRti, vAraso, saMskAro kheMcI lAve ane amuka chApa pADI zake, amuka vAtAvaraNa ubhuM karI zake, amuka karyo karAvI zake.'' Ama sarjaka bhASAne zabda vaDe satata vikasAvato rahe che. sAhityanI jema patrakAratvano udagama bhASAnI abhivyakti rUpe thAya che. A kSetra vyavasAyika che. temaja Arthika upArjananI ahIM bharapUra taka rahelI che. Aje mAhitI prApta karavAnA aneka mAdhyamo hovA chatAM samAcArapatro lokapriya mAdhyama banI rahyA che e tenuM jIvaMta udAharaNa che. patrakAratva kSetre samAcArapatro ane sAmAyiko uttama kAmagirI karI rahyA che. patrakAra mATe bhASA sAdhana che. tenAmAM bhASA pratye sabhAnatA che. jenA dvArA te banAvanI asarakAraka rajUAta karato hoya che. patrakArane bhASAnI draSTie ghaNIvAra paDakAra jhIlavAnA hoya che. mAnavI avakAzamAM cAlyo ke mAnavI caMdranI dharatI para utaryo e ghaTanA ane enA 24 romAMcane sAkAra karavA patrakAranuM zabda sAmarthya kasoTIe caDe che tyAre tenAmAM rahelI bhASAnI sarjakatA enI madade Ave che. samAcArapatro prajAmAnasa para tatkALa asara karatA hoya che. patrakAratvanuM kSetra ghaNuM vizALa che. taMtrI, saMpAdaka, patrakAra, saMvAdadAtA, kaTAralekhaka, TAIpisTa, prUpharIDara A badhA bhASAnI draSTie ekabIjA sAthe saMkaLAyelA hoya che temaja darekanuM potAnuM AgavuM mahatva che. AjanA samayamAM veba jagate bhASA mATe eka navuM ja vizva ubhuM karyuM che. A kSetra ghaNuM kharuM sAhityika temaja vyavasAyika paNa che. zarUAtamAM gujarAtI bhASA mATe vebajagata sAmAnyajana sudhI nahotuM pahoMcI zakyuM paraMtu tamAma samasyAonA kAyamI ukelarUpe yunikoDa' no janma thatA, tenA AgamanathI vebajagatanI tamAma prAdezika bhASAono suvarNayuga AraMbha thayo. jenA pariNAme Aje loko gujarAtI bhASAmAM InTaraneTa, ImeIla ane ceTamAM lakhI zake che. vebajagatamAM vebasAITa ane blogamAM gujarAtI bhASAnI draSTie je kArya thaI rahyuM che te kharekhara prazaMsanIya che. gujarAtI bhASAnI Azare 100 thI vadhu vebasAITsa che jyAM rojeroja kavitAo lekha prakAzita thatA rahe che jene saraLatAthI vAMcI zakAya che. koIpaNa vyakti saraLatAthI ahIM potAnI racanA mUkI zake evI sagavaDa vebasAITamAM ApavAmAM Ave che. A vebasAITa para lokagIta, gajhalo, bhajano sahita aneka uttama racanAo saMgIta sAthe mANI zakAya che. readgujarati.com, tahuko.com, layastaro.com. aksharnaad.com, gujaratilexicon.com, bhagvadgo mandal.com, jhaverchandmeghani.com vagere gujarAtI bhASAnI jANItI vebasAITsa che. gujarAtI leksikona. kaoNmanI vAta karIe to A vebasAITa para Azare 25 lAkha zabdo dharAvato onalAIna gujarAtI zabdakoza che je gujarAtImAMthI aMgrejI ane aMgrejImAMthI gujarAtI zabdArtha zodhavAnI suvidhA temaja gujarAtI joDaNI tapAsavAnI suvidhA Ape che tevI ja rIte 'bhagavadagomaMDaLa' vebasAITa para 2.81 lAkha zabdo ane 8.22 lAkha arthone samAviSTa karato gujarAtI bhASAno uttama khajAno che. sAhityano abhyAsa na karyo hoya evo varga paNa bhASAnA sAdhana vaDe ahIM uttama kAma karI rahyo che. A vebasAITa 52 niHzulka I-pustako DAunaloDa karI vAMcI zakAya che. akSaranAda.kaoNma vebasAITamAM niHzulka I-pustakonI DAunaloDa saMkhyA 15 lAkhathI vadhu che. gujarAtI bhASA dvArA A vebasAITa para je pravRttio thaI rahI che tenI noMdha sAmayiko, samAcArapatro, reDiyo ane TI.vI. cenaloe paNa lIdhI che. udA. okTobara - 2017 prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIDa gujarAtI.kaoNma vebasAITanI vAta karIe to gujarAtanA bhUtapUrva che. samagra kAryakramanuM saMcAlana, svaracita kAvyanuM paThana, jANItI mukhyamaMtrI temaja ApaNA hAlanA vaDApradhAna zrI narendra modIe kRti parathI nATyamaMcana karavA jevI pravRttiomAM teo bhAga le paNa A vebasAITa para cAlatI pravRttio aMge AnaMda vyakta karI che. Aje gujarAtI lakSI pravRtti karavA mATe vibhAgane zrI anila abhinaMdana patra lakhatA kahyuM che. cauhANa ane zrI jazavaMta mahetA haMmezA madadarUpa bane che. "Ape "sAIbara sAhitya' sarjanamAM bhajavelI bhUmikA vebasAITa, bloga, anuvAda jevA viSayo temane kharekhara prazaMsanIya che. "gujarAtI sAhitya' vadhu ujjavaLa banI abhyAsakramamAM bhaNAvavAmAM Ave che jemAM vebasAITa ane raheze evo vizvAsa che." bloganI saMracanA kaI rIte thAya tenI samaja ApavAmAM Ave che | gujarAtI bhASA mATe 'bloga jagata e paNa eka navI duniyA ane teo jAte potAnA bloga banAve che. vibhAga pAse potAnI che. dezavidezamAM judI judI saMskRtio vacce rahIne potAnI judI lAyabrerI che jemAM vidyArthInIo potAnuM nAma noMdhAvI mAtRbhASA sAthe saMparka jALavI rAkhavA, temaja potAnI gujarAtI pustako temaja sAmAyiko laI vAMcI zake che. anubhUtine vizva samakSa abhivyakta karavAmAM 'bloga'nI mahatvanI A uparAMta bhASA para temanuM prabhutva vadhe e mATe bhASA bhUmikA rahelI che. ahIM vAcaka potAno pratibhAva paNa ApI kauzalanA judA vargo levAmAM Ave che jyAM gujarAtI bhASAnA zake che. Aje gujarAtI bhASAnA bloganI saMkhyA 1000 thI judA judA lekhana, sAcI joDaNI kaI rIte lakhavI, bhASAnA sAcA vadhu che je e vAtano purAvo che ke Aje paNa gujarAtI bhASAnI uccAro kaI rIte karavA jevA kauzalo zIkhaDAvavAmAM Ave che. lokapriyatA jarAya ochI nathI thaI. gujarAtImAM teo saraLatAthI TAIpa karI zake e mATe komyuTaramAM zarUAtamAM gujarAtI bhASAnuM lekhana phakta pustako ane 'AkRti' sophTavera InsaTola karAvavAmAM AvyA che jyAM graMtharupe sacavAyela hatuM tyArabAda sAmayiko ane samAcArapatronA vidyArthinIo gujarAtI TAIpiMga zIkhe che. Agamana dvArA bhASAnuM rUpa judI rIte ghaDAyuM. tyArabAda velajagata Extension Activity nA bhAgarUpe gujarAtI vibhAganI dvArA bhASAe judI rIte potAnI oLakha meLavI. samaya pramANe vidyArthinIo zALAnA bALakone bhaNAvavA mATe mokalavAmAM bhASAnuM rUpa satata badalAtuM rahyuM che jenA dvArA bhASAne navo Ave che temaja te bALako mATe nibaMdhalekhana, citrakalA, suMdara AkAra ane oLakha maLI che. badalAtA samayanI mAMga sAthe hastAkSara jevI vividha spardhAonuM Ayojana karI vibhAga taraphathI sarjanAtmaka ane vyavasAyika ema baMne kSetromAM bhASA saMdarbhe navI vijetA bALakone InAma ApI protsAhana ApavAmAM Ave che. dizAo khulI che temaja Arthika upArjananI kSitijo vadhu vistarI Ama, gujarAtI bhASAnA abhyAsane vadhu rasaprada banAvI, che. AvA samaye gujarAtI bhASA dvArA jo uttama kArya karavuM hoya vividha pravRttio dvArA vidyArthinIomAM rahelA bhASAkIya, kalAkIya to bhASA kauzalane vikasAvavA atyaMta jarUrI che. guNane vikasAvavAno che temaja AjanA samayamAM teo bhASA | gujarAtI bhASAnA ujjavaLa bhaviSyanI javAbadArI e mAtA- dvArA, gujarAtI mAdhyamomAM potAnuM bhaviSya ghaDI zake evI rIte pitA, zikSaNazAstrIo, rAjakAraNIo ema dareke dareka vyaktinI temane taiyAra karavAno Azaya che. navI peDhIno mAtRbhASA pratyeno che. Aje paNa ghaNI badhI saMsthAo gujarAtI bhASAmAM uttama kArya prema draDha bane evA prayatno satata karIe chIe. karI rahI che. vilepArle sthita maNibena nANAvaTI vimensa kaoNlejamAM mAtRbhASAnA adhyayanathI mANasanA potAnA vicArone gujarAtI mAdhyamamAM bI. e. nI DigrI laI zakAya che. ahIM gujarAtI spaSTa karavAnI zakti khIle che, tenI tarkazakti ane buddhi vikase sAhitya uparAMta arthazAstrano viSaya paNa gujarAtI mAdhyamamAM che, tenI pratimAM ghaDAya che ane ema tenuM bhaviSya ghaDAya che. bhaNAvAya che. ahIM zaikSaNika pravRttionI sAthe vividha Itara gujarAtI bhASAnI kSitijo Aje samaya badalAtA ghaNI vistarI pravRttionuM Ayojana karAya che. che. jarUra che to phakta bhASA kauzalane vikasAvI navI peDhI sudhI vidyArthinIonuM zabdabhaMDoLa vadhe, kalpanAzakti khIle temaja pahoMcADavAnI, navI peDhIne gujarAtI bhASAnA layathI paricita temano AtmavizvAsa vadhe e mATe vibhAga dvArA nibaMdhalekhana, rAkhavAnI. gujarAtI bhASAnA ujjavaLa bhaviSya mATe Aje jarUra vArtAlekhana, svaracita kAvyalekhana, vaphtatva jevI spardhAonuM che to phakta ApaNA utsAha ane pUrNa samarpaNanI... mAtRbhASAnuM Ayojana thAya che temaja vidyArthinIo AMtara mahAvidyAlayIna saMvardhana karI, tenA saMskAra vArasAne samRddha karavo e dareka spardhAomAM bhAga levA jAya che. kavi saMmelana, 'Enrichment gujarAtIonI pharaja che. Lecture series' aMtargata vividha vyAkhyAno, sarjaka sAthe zrI kanaiyAlAla munazIo yogya ja kahyuM che. mulAkAta, bhASA ane sAhityane lagatA pustakAlayo temaja "zabdarUpe pragaTelI bhAvanA samagra jIvana para sattA calAve pustakameLAnI mulAkAta levI jevA aneka kAryakramo vibhAga dvArA che, janatAne jIte che, saMskAra jagave che ane pragatino mArga Ayojana che. vizva gujarAtI bhASA divasanI ujavaNI e gujarAtI cIMdhe che." vibhAgano lokapriya kAryakrama che. je vidyArthInIo hoMzabhera ujave 9819145313 (okTobara - 2017) prabuddha jIvana : mAtabhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka | (25) Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAtmA gAMdhIjI, gujarAtI bhASA ane sAMprata samaya IMdubena jozI A muddAne (mahAtmA gAMdhIjI, gujarAtI bhASA ane sAMprata bhASA mATe vaoNTsaepa para eka sarasa vIDiyo Avelo ane jemAM samaya) traNa rIte joI zakAya. prathama, mahAtmA gAMdhIjI ane gujarAtI saMgItakAroe "bhASAgAna' kareluM te batAvyo hato. gujarAtI bhASA. bIjuM, gujarAtI bhASA ane sAMprata samaya ane paDadA para e saMgItakAro sAthe adyatana vezabhUSA paherelAM nAnA trIjuM, mahAtmA gAMdhIjI, gujarAtI bhASA ane sAMprata samaya. bALako ane yuvAno premathI 'bhASA mArI gujarAtI che' - e paMkti mArI vicAra prakriyAnI zarUAta uparanA bIjA muddAthI thAya vAraMvAra gAya che. mArI zALAnA vidyArthIo paNa temanI sAthe che - gujarAtI bhASA ane sAMprata samaya. sAMprata samayamAM gujarAtI vAraMvAra gAya che ane dareka gujarAtInA tAsa vakhate te vIDiyo bhASA aMge cArekora je ciMtA vyakta thaI rahI che te dhyAna kheMce che. batAvavAno Agraha mane kare che. mane AnaMda thAya che. ghaNA gujarAtI bhASako ane sAhityakAro phesabuka, voTsaepa vicAravA besIe to bhASA mATe atizaya ciMtAjanaka jaNAtA para tenI carcA karatA jovA maLe che. joDaNI, virAmacihno, yogya sAMprata samayamAM AvA nAnakaDA prasaMgo kyAreka mane AzA jagADe zabdo bhASAnA mULa svarUpane sAcavIne rAkhanArA bhASAgata aMgo che. mane e vicAravA majabUra kare che jyAM sudhI ekapaNa gujarAtI che jenI khyAtanAma gujarAtI vartamAnapatromAM paNa jarAya kALajI bhASaka haze tyAM sudhI gujarAtI jIvatI rahevAnI ja che, TakavAnI ja levAtI nathI te hakIkata che. che. ApaNe tene TakAvIzuM. AjanA vidyArthIo anya viSayonA bhASAne jivADanArA bhASako ane vartamAnapatro have nahi bhAraNa heThaLa vadhu sArI rIte lakhI zakatA nathI paNa potAnI aMgrejI ke nahi gujarAtI evI vicitra bhASA bolatA-lakhatA bhASAmAM vicAro vyakta karavAno prayatna jarUra kare che. samayanA jovA maLe che. koIpaNa bhASApremI mATe A atizaya mUMjhavaNanuM badalAtA vaheNonI sAthe bhASAne TakAvI rAkhavAnA prayatnonI ane duHkhanuM kAraNa bane che. A samasyAnA mULamAM zuM che te vicAre thoDI saphaLatA paNa AzA jagADe che. to A vAta hatI mane sauthI che. zuM AvI paristhiti gujarAtI bhASA mATe kyAreya udbhavI vadhu pratyakSa rIte sparzatA sAMprata samayanI - mArI zALA ane nahotI? ane udbhavI hatI to e samayanA jAgRta vyaktioe vidyArthIonI vAta. zuM karyuM hatuM? gujarAtI bhASAne kaI rIte anivArya banAvI zakAya have gAMdhIjIne ane temanA yugane A saMdarbhe tapAsatAM mane jethI vizALa bhASakavarga tenuM mAna jALavavA prerAya. vaizvikIkaraNanA jaNAya che ke gAMdhIjI samakSa paNa gujarAtI bhASA TakAvI rAkhavAno A samayamAM ApaNI mAtRbhASAnuM sthAna kaI rIte TakAvI rAkhavuM? balka tene vadhu vyApaka banAvavAno prazna hato. atyAranA samayamAM marajiyAtapaNe jo asarakAraka na bane to pharajiyAtapaNe kayA aMgrejI anivArya che tema te samayamAM paNa aMgrejI bhASAmAM pagalAM laI zakAya? - A prakAranA vicAronI hAramALA mArA bolato-lakhato bhAratIya pUjAto hato. prajA tene ahobhAvathI manamAM paNa cAlI ane te mArA vyavasAyanA pratyakSa anubhavanI jotI. aMgrejI na jANanArA te samaye bahu mAnathI jovAmAM AvatA sAme AvI aTakI. eka prasaMga laIe. nahi tema Aje paNa che. taphAvata eTalo ja che ke gAMdhIjI sAme huM sI.bI.esa.sI.nI eka aMgrejI mAdhyamanI zALAmAM tera dezane svataMtra karavAno ane taMdurasta rASTranuM nirmANa karavAno varSathI gujarAtI bhASAnI zikSikA tarIke kArya karuM chuM. amArI bevaDo hetu hato. Aje rASTra sAme vaicArika gulAmImAMthI mukta zALA eTale nAnakaDuM bhArata. dareka bhASA, dharmanA ane bhinna thavAno prazna che. deza svataMtra thatAM ghaNI yojanAo dvArA tenuM rAjyonA vidyArthIo hoya. jyAre vaikalpika viSaya tarIke chaThThA ghaDatara karavAnA prayAso thayA. gAMdhIjInA samayamAM zAsakIya varga dhoraNamAM gujarAtI bhASA lIdhelA vidyArthIonA vargamAM jauM tyAre prajAno na hato. Aje sattA sthAne prajAe cUMTelA netAo che. vidyArthIo mane AnaMdathI gherI vaLe ane kahe, "meDama, mane gujarAtI gujarAtI bhASA TakAvI rAkhavAno prazna gAMdhIjInA samaye lakhatAM vAMcatAM AvaDe che." temanuM gujarAtInuM jJAna sAva prAthamika jeTalo jaTIla hato teTalo ja jaTIla Aje paNa che. gAMdhIjIe moTe kakSAnuM hoya che paNa gujarAtInA zikSakane joIne temanI AMkhomAM bhAge mAtRbhASA dvArA zikSaNanI vAta karI che. 'navajIvanamAM je AnaMda ane utsAha dekhAya che te kharekhara gujarAtI bhASAnA prakAzita thatA lekhono saMgraha temanA traNa pustakomAM che jemAM eka zikSaka tarIke mane TakAvI rAkhe che. temaNe zikSaNa vyavasthA ane rojagAralakSI abhyAsa para bhAra mUkyo bIjo eka prasaMga varNavuM to kadAca ayogya nahi lekhAya. che. "pAyAnI keLavaNI', 'kharI keLavaNI' ane 'keLavaNIno koyaDo' adyatana vIjANuM saMsAdhano paNa navI peDhIne mAtRbhASA pratye - A traNa pustakomAM temaNe gujarAtI bhASA mATe ullekha karelA abhimukha karavAmAM mahatvano bhAga bhajave che. amArI zALAmAM che. paNa gujarAtI bhASAne jovAnI temanI draSTi mAtRbhASA tarIkenI lagabhaga badhA ja vargomAM "smArTa borDa' che. jenA para meM gujarAtI che. vaLI pachIthI hiMdane eka karavA mATe temane hiMdI bhASAnI jarUra prabaddha jIvana : mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka okTobara - 2017) Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAgI eTale rASTrabhASA hiMdI banI. bhAratanI pradezavAra sthAnika bhASAo bIjA krame AvI. dakSiNanA rAjyo Aje paNa hiMdIne rASTrabhASA tarIke svIkAratA nathI. bhASAvAra rAjyonI samasyAo thayelI te ApaNe sau jANIe chIe. gAMdhIjI jyAre dakSiNa AphrikAmAM hatA tyAre temaNe 'Indian Opinion' sAmayika calAveluM jenAM aMko aMgrejI, gujarAtI, tamiLa ane urdU - ema cAreya bhASAmAM bahAra pADatA. te mATe temaNe miLa bhASA paNa zIkhelI. eka vicAra evo Ave ke hiMdIne rASTrabhASA banAvavAne badale gAMdhIjIe AvI vaikalpika vicAra karyo hota to mAtRbhASA tarIke gujarAtInuM mahattva jeTaluM ghaTI gayuM che teTaluM kadAca na ghaTata. 'pAyAnI keLavaNI' pustakamAM aMgrejInA mahattva aMge temaNe lakhyuM che. "aMgrejI Aje AkhI duniyAnI bhASA banI che tethI huM tene nizALanA nahIM, paNa vidyApIThanA abhyAsakramamAM marajiyAta zIkhavAnA viSaya tarIke bIjI bhASAnuM sthAna ApuM.'' nizALomAM teo mAtRbhASA ane hiMdI bhASA zIkhavavAno Agraha rAkhe che. teo ema mAnatA ke hiMdI rASTrabhASA banavAne kAraNe prAraMbhika bhASAonA vikAsane vega paNa maLaze. paNa tevuM banyuM nahi. gAMdhIjIe ghaNuM sAhitya aMgrejImAMthI gujarAtImAM anuvAdita karyuM. temanI sAme je vizALa varga hato te moTe bhAge alpazikSita ane aMgrejI jANato ja na hoya tevo hato. AjanI paristhiti bhinna che. zikSita ane aMgrejI jANanAra varga vadhyuM che. ApaNI sAme prazna che ke gujarAtI bhASAnI jarUriyAta kevI rIte UbhI karI zakAya? sAmAnya prajA mAtra vartamAnapatromAM AvatAM sAhitya vizenA lekho vAMce che. te achaDatAM ullekho kAyama eTalA rasaprada nathI hotA ke koIpaNa chApuM vAMcanAra sAmAnya mANasa pustaka kharIdavA prerAya ke gujarAtI bhASA sAhitya tarapha varSa. sAMprata samayamAM gujarAtI bhASAmAM lakhanArA sAhityakAra sAme moTo prazna e che ke emanuM lakhANa vAMcanArA keTalAM ? bhASA jyAre TakAvI rAkhavAno vikaTa prazna AvI Ubho hoya tyAre kayA prakAranI lekhanazailI ke bhASAzailI apanAvavI te prazna thAya. gAMdhIjIne te paMDitayuganA sAhityakArone je rIte vizALa varga samajI zake tevI bhASA lakhavAno Agraha karelo, kaMIka tevI ja paristhiti UbhI thAya te yogya raheze? gujarAtI bhASAnuM avamUlyana thatuM rokavA kayA upAyI asarakAraka bane tenI vAraMvAra carcAo thAya che te zuM mAtra carcAnA stare ja rahe che ke kema te vicAravuM rahyuM. sudhArakayuga, gAMdhIyuga, Adhunika yuga ane anuAdhunika yuga jevA tabakkAomAMthI pasAra thayelI gujarAtI bhASAno je sAMpratayuga che te bhaviSyamAM kayA nAme oLakhAze ? gAMdhIyuganI bhASA jevI gujarAtI bhASA pharIthI nipajAvavAnI zakyatA keTalI? ja sAMprata samayamAM gujarAtI bhASA sAmeno sauthI moTo paDakAra aMgrejI bhASAnI sAme Takkara kevI rIte jhIlavI te che. gujarAtI okTobara - 2017 bhASA bhaNAvanAra zALAnA zikSakonA eka parisaMvAdamAM jyAre mAre javAnuM thayeluM tyAre eka muddo pAThyapustakono paNa hato. gujarAtI bhASAnA pAThyapustakomAM paNa vidyArthIone rasa paDe tevI sAhityika ane ziSTa sAmagrI mUkavI joIe tevI carcA thayelI. tene badale sAva sAmAnya binasAhityika prasaMga kathAo ke aMgrejI ke hiMdI bhASAnA lekhonA anuvAda pATharUpe bhaNAvavA paDe che te khaTake tevuM che. uttama gujarAtI kavitAo ke uttama gadyanA sAhityika aMzono jo pAThyapustakomAM samAveza karavAmAM Ave to vidyArthIonI ruci keLavAya. uparAMta bhASAnA pustakamAM joDaNInI bhUlo paNa na thavI joIe evI carcA paNa thayelI. ghaNA rAjyomAM prAthamika vibhAgathI ja mAtRbhASA pharajiyAta che. tevuM gujarAta rAjyamAM paNa thaI zake. gujarAtI mAdhyamanI zALAo dhIme dhIme baMdha thaI rahI che. jANItA keLavaNIkAra hiMmatalAla kapAsI e paNa 'navanIta samarpaNa' (sapTembara2017)mAM kabUlyuM che ke vidyArthIonI saMkhyA ochI thatAM temane temanI zALAmAM aMgrejI mAdhyama zarU karavuM paDeluM. gAMdhIjIe mAtRbhASAnA amala mATenA keTalAka upAyo sUcavelA te Aje paNa eTalA ja kAragata nIvaDe tevA che H(1)aMgrejI jAzanAra gujarAtIe jANye ajALye paNa paraspara vyavahAramAM aMgrejIno prayoga na karavo. (2)jene aMgrejI ane gujarAtI baMnnenuM sAru jJAna che teNe aMgrejImAM je sArA upayogI pustako ke vicAro hoya te prajA AgaLa gujarAtImAM mUkavAM. (3)keLavaNI maMDaLoe pAThyapustakI taiyAra karAvavAM. (4) dhanAtra pururSAe gujarAtI mAraphata keLavaNI ApavAnI zALAo jage jage sthApavI. (5)upalI pravRttinI sAthe ja sarakArane pariSadoe ane keLavaNI maMDaLoe arajI karavI ke badhI keLavaNI mAtRbhASA mAraphate ja apAvI joIe ne prajAnuM badhuM kArya te ja bhASAmAM thavuM joIe. aMgrejI jANanArane ja sArI nokarI maLI zake che te prathA badalI lAyakAta pramANe bhASAbheda rAkhyA vinA pasaMda karavA joIe. to A rIte narmadathI mAMDIne gAMdhIjI sudhInA ane temanA paNa anugAmIoe gujarAtI bhASAne TakAvavA mATe ane samRddha karavA mATe je prayatno karelA te Apaze yAda karIe te jarUrI che. ApaNI ja bhASAnA uttama kavi sitAMzu yazazcaMdre kahyuM che tema, pagane athaDAtA patharAone paraspara TakarAvI taNakhA upajAvI laIe. samayanA loDhAnI tINI sArI jAte phare che. enAthI vadhAre jhaDape ghumAvIne ApaNI ja hatheLImAM bhAra daIne pedA karI laIe thoDIka Aga.' nou mo. 9428005916 prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka 27 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAtI bhASAnuM bhaviSya jyotilA khAroDa 1968nI eTale ke cALIseka varSa pahelAMnI vAta che. vAta bilakula aMgata che, eTale zarUAta A vAtathI karavI, na karavI. tenI avaDhava bahu rahI. paNa viSayane sparzatI hovAthI A vAta lakhavI ja joIe, ema lAgyuM. lagabhaga 1966mAM amadAvAdanI skUla oNpha ArkiTekTamAM sisTara kaoNna nAmanA vijhiTIMga prophesara AvyA. 4-5 varSanuM rokANa hatuM eTale emanAM patnI rutha kaoNne aMgrejI mIDiyamanI narsarI, ke.jI., zarU karyAM. pAse hovAne kAraNe, cAlatA ja levA javAnuM saraLa paDe tethI ame amArA nAnA putrane tyAM mUkyo. be varSa jotajotAmAM pUrAM thaI gayAM. rutha kaoNne dareka mAbApane puchAvyuM ke teo temanI zALAmAM temanA bALakane cAlu rAkhavA mAge che. ke kema? ame 'nA'no javAba lakhI mokalyo. emaNe amane rUbarU maLavA bolAvyAM. ane amane amArA A abhiprAya aMge pUchyuM. ame amArI vicArasaraNI rajU karI. ame mAnatAM hatAM ke zALAkIya zikSaNa ja mAtRbhASAmAM bALaka le to tenI ochI mahenate vadhu maLe, samajaNa spaSTa rahe, ane te sahajapI AgaLa vadhI zake. amArA Azcarya vacce emaNe amane khUba abhinaMdana ApyAM ane kahyuM ke bhAratamAM ane khAsa karIne gujarAtamAM mAbApane potAnA bALakane mAtRbhASA choDI bIjI bhASAmAM bhaNAvavAnI ghelachA che. pote ghaNA dezomAM pharyAM che, paNa AvI ghelachA temaNe ahIM ja joI. temaNe tyAre je kahyuM te barobara yAda che : 'gujarAtI mAdhyamamAM bhaNatuM tamAruM bALaka aMgrejI mAdhyamamAM bhaNatA bALaka karatAM jyAre abhyAsa pUro karaze tyAre kyAMya AgaLa haze. ame 28 to kharekhara mIThAM phaLa cAkhyAM. paNa duHkhada vAta e che ke aMgrejI mAdhyamamAM bALakane zikSA devAnI vAte eTaluM to jora pakaDyuM che. ke aMgrejI na jArAnAM mAbApa paNa bALakane aMgrejI mAdhyamamAM dhakele che ane ApaNe ApaNI mAtRbhASAthI dUra, vadhu ne vadhu dUra jatA jaIe chIe. tenAthI vikhUTA paDavA mAMDyA chIe. aMgrejI AMtararASTrIya bhASA che. bhautika ane bauddhika vikAsa mATe tenI jarUra che, enI nA ja nathI, paNa e jeTaluM jarUranuM che tethIya vadhu tAtI jarUra ApaNA 'gujarAtI'ne mahattva ApavAnI che. mAne mUkIne mAsIne thoDI pUjAya ? paNa ApaNI mAnasikatA ja A prakAranI thaI gaI che. mAtRbhASA, mAtA ane mAtRbhUminuM pradAna vyaktinA jIvanamAM khUba ja mahattvanuM che. UlaTAkramamAM laIe to mAtRbhUmi dvArA ApaNe ApaNI oLakhane jALavI rAkhIe chIe. mAnA dhAvaNa ane mAvajatathI klevara ghaDAya che, mamatAnA - samajaNanA pATha maLe che. ane mAtRbhASA (eTale ke ApaNe to gujarAtI ja ne!) ApaNane ApaNA ghara ane ApaNA samAja sAthe joDAyelA rAkhe che. mAtRbhASA eTale ke gujarAtIne jo uvekhazuM to gharamAM paNa paradezI banI jaIzuM. gujarAtI bhASAne lIdhe je saMskAra - AdarzanAM bIja bALapaNathI ropAya ane pachI vRkSa banIne phAle ane mIThAM phaLo ApaNe cAkhIe ane bIjAne, pachInI peDhIne paNa ApIe, tenuM varNana zabdAtIta che. gujarAtI sAhitya kheDAyeluM sAhitya che. narasiMha-mIrAMarkhA-bhojo-dayArAma-narmada-ka.da.ThAthI mAMDIne jhaveracaMda meghANI, 2. va. desAI, Izvara peTalIkara, cunIlAla maDiyA, sneharazmi, umAzaMkarabhAI vageree gujarAtanA madhu2 gRhasaMsAra, dharma, Adarzo, saMskAranI mokaLe mane lahANI karI che, ane ApaNane saMskArasamRddha banAvyA che. A to thoDAM janAmo lakhyAM che. gujarAtI bhASAe ApaNA mana ane hRdayane vizALa banAvyAM che. tethI ja A bhASAne varelA ApaNe saue judA judA prAMtamAMthI, paradezathI AvelA saune ApaNA potIkA eTalI hade banAvyA che ke teo ahIM ja potAnuM ghara banAvI vasI jAya che. AvanArane 'Avo'no mITho AvakAra ane janArane 'Avajo' kahI vidAya ApatA pAchA AvavAnuM Ijana gujarAtI bhASA ja ApI zake. ene badale 'hAya' ane bAya' ApaNe apanAvI lIdhAM che. paNa e koNa jAze 'Avo' 'Avajo' jevuM sahaja nathI lAgatuM. vicAratAM thatharI javAya. aMgrejI bhASA pratye mAbApanuM vaLagaNa AvuM ja cAlyA kare to gujarAtI bhASAnA bhaviSya vize eTaluM vadhI gayuM che ke gharamAM paNa aMgrejImAM vAtacIta karavAno Agraha rakhAya che. adhakacaruM gujarAtI - aMgrejI bolatAM bALako ApaNane UMcA lAge che. gujarAtI bhASAnA madhyamavALI zALAmAM bALaka bhaNe che kahetAM to mAbApa jANe kocaluM vaLI jAya che. eTalI badhI laghutAgraMthithI ApaNe pIDAtA thaI gayA chIe. 'vasudhaiva vam'ne ApaNe aMgrejI bhASAmAM rUpakaDuM nAma ApyuM che : 'Globalization'. ApazA bauddhika, bhautika vikAsa mATe A khUba jarUrI paNa che, paza ApaNe sau to e vikAsanI pAchaLa eTalA gAMDA banI gayA chIe ke 'aMgrejI... mAtra aMgrejI'nI mALA japatA thaI gayA chIe. Ama ja thaze, ane cAlatuM raheze, to gujarAtI paNa saMskRtanI jema ja mRta bhASA banI jaze. hamaNAM ja zrI ramezabhAI saMghavI saMpAdita 'amI jharaNAM' nAmanuM pustaka vAMcatI hatI. gAgaramAM emaNe sAgara samAvyo che. temAM udayana ThakkaranI kAvyapaMktio 'eka jAherAta' vAMcI. manamAM ramyA ja kare che. e paMktio TAMkavAnI lAlaca rokI zakAtI nathI. emanI kSamAyAcanA sAthe e TAMkavAnI taka lauM chuM prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka okTobara - 2017 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "gumAI che, gumAI che, gumAI che, mAhola che. "goLa kerI bhItalaDI, zeraDI kerA sAMThA, ToparaDe to konvenTa skulanA kaMpAunDamAMthI, chAparI chAI, baccAM bAraNAM ughADo' ApaNo paricita mAhola, palaka mIMcavA - ughADavAnI paricita zabdo, bALakone jarUra vadhu game ja. ApaNAmAMthI je koI eka kSaNa gujarAtI, maLatuM hoya tenAthI bALakone paricita karazuM to gujarAtI paNa lakhatI vAMcatI eka peDhI, temane gamaze, e mATenI temanI vAMcanabhUkha paNa UghaDaze ane nizAnI che, "kAnuDAe konI maTukI phoDI ?" navuM zodhavAnI ane vAMcavAnI jhaMkhanA jAgaze. eka vAta ApaNI ema pUcho gujarAtI prajA mATe kahevAya che, jyAM jyAM vase gujarAtI, tyAM to kaheze, "jeka eDa jIlanI' sadAkALa gujarAta.' prIti senaguptA ke pannA nAyaka amerikana gotIne pAchI lAvanAra mATe siTijhana hovA chatAM gujarAtIne bhUlyA nathI ane pravAsavarNano koI InAma nathI dvArA ane kAvyo dvArA samRddha najarANAM dhare jAya che. e gujarAtI kAraNa ke e haMmeza mATe gumAI cUkI che." bhASA mATe ochA gauravanI vAta nathI. bhASAne saMskRti-saMskAra-samarpaNa-mamatAnuM bhAthuM | gujarAtI bhASAnI samRddhino, asmitAno bALakone khyAla baMdhAvanAra, mAtA mAnanArA dareka mATe A AMkha ughADanAra che. Ave eTalA mATe aMgrejI mAdhyama hoya ke gujarAtI mAdhyama, baMnemAM atyAre gujarAtI mATe je paristhiti che tenuM emaNe karavuM joIe ItihAsa-bhUgoLa jevA viSayo gujarAtImAM zIkhavavA joIe ane tevuM sacoTa varNana karyuM che. gujarAtI bhASA mRtaHpAya na banI jAya te paNa saraLa ane rocaka rIte, to bALakone ItihAsa, bhUgoLamAM te mATe bhekha lenArAnI saMkhyA paNa ochI nathI. phAdhara vAlesa jarUra rasa paDe ja, ane je te viSayo vize te vadhu vAMcavA prerAya ahIM rahyA tyAM sudhI gujarAtI na hovA chatAM paNa pUrA gujarAtI. ane gujarAtI bhASAne te vadhu AtmasAta kare. bhASA ja vyaktinuM banyA. gujarAtI bhASAmAM, gujarAtanI saMskRti - saMskArane pUrepUrAM ghaDatara kare che. hamaNAM hamaNAM ApaNe tyAM I.Q. ane E.Q. be utAryA. gujarAtI bhASAnuM bhaviSya ujaLuM rahe te mATe zrI mahendrabhAI zabdonI bolabAlA che. I.Q. eTale buddhi kSamatA to aMgrejI ke meghANI je prayAso "ardhI sadInI vAcanayAtrA" dvArA kare che te gujarAtI koInI paNa tenI buddhimatA para AdhAra rAkhe che. paNa sarAhanIya ane vaMdanIya che. mahendrabhAI sAthe zrI ramezabhAI saMghavI E.Q. eTale ke saMvedanazIlatAnuM zuM? mArA mate saMvedanazIlatA paNa joDAyA che. jo hAthamAM Ave ane najara pheravavAnI tasdI ApaNA mATe jarUrI che, ane te ApaNI gujarAtI bhASA dvArA ja laIe to gujarAtI sAhityamAMthI maMthana karIne tAravelA navanIta maLe che. bALapaNanI vAta karIe to bALaka jyAre 'bA mane capaTI para ApaNe jarUra ovArI jaIe, enA mIThA AsvAdane mana bharIne vagADatAM AvaDI gaI' ke "pelAM paMkhIne joI mane thAya..' gAya mamaLAvIe. ane kahIe ke ApaNuM gujarAta paNa kaMI kama nathI. to mA sAthe ke paMkhI sAthe te pUruM otaprota thaI jAya che, ane pU. morAribApu ane zrI ramezabhAI ojhA evI virala vyaktio bALapaNano AnaMda sahaja tene maLI rahe che. yauvanano ullAsa, che ke jemaNe dharmane saraLa rIte janatA sudhI pahoMcADavA gujarAtanAM romAMca 'tArI AMkhano aphINI' ke 'sAMvariyo re mAro sAMvariyo, suprasiddha kavionA kAvyo, zera-zAyarIono upayoga karyo che. ane gujarAtImAM rasa letA karavA mATe potAno amUlya samaya 6 | huM khobo mAMgu ne daI de dariyo' jevA gIto vaDe ja anubhavAya. phALavyo che. ApaNuM sadabhAgya che ke zrI nArAyaNabhAI desAI jevA ane prauDhAvasthAnI dhIragaMbhIratAne himAlayano pravAsa', "dharatInI samartha sAhitya svAmI paNa ApaNI gujarAtI bhaviSyamAM khovAI AratI' jevA mAhitIsabhara pustako ja dharavI zake. vRddhAvasthAne na jAya te mATe puSkaLa prayAso kare che. konAM nAma gaNAvIe - uMbare paga mUkelI mAtA ane rajAo daramiyAna putra-putrIo konAM korANe mukIe? eTalI saMkhyAmAM ApaNA sAhityakAro AvyAM, temane vaLAvIne pagathiye besI gayelI mAtAnuM hRdayasparzI gujarAtI bhASAnI garimAne guMjatI rAkhavAnA prayAsomAM che. vAna 'vaLAvI bA AvI" jevA kAvyomAM ja maLe. aMgrejI paNa gujarAtI bhASAnuM bhaviSya ujjavaLa rAkhavuM hoya to sAhityamAM A badhuM che, paNa ApaNI bhASA sAthenI ApaNI sahathI saMniSTha prayAso ghara ane zALAmAM thavA joIe. aMgrejI AtmIyatAne kAraNe ApaNe judA judA vakhatanI saMvedanazIlatAne mAdhyamamAM bALaka bhaNo bhale, paNa gujarAtI bhASAmAM sarasa vadhu sArI rIte anubhavI zakIe chIe. majAnAM joDakaNAM, sarasa vArtAo - bakora paTelanI bAlavArtAo, mAtRbhASA ja saMbaMdhone AgavAM nAma Ape che. mAmA-mAmIgIja bhAI badhekAnI bALavArtAo, ramaNalAla sonInI kAkA-phoI-phuvA-bhANeja-bhatrIjA, naNaMda-bhojAI ane bIjAM kalpanAsabhara bALavArtAo ane bALagItothI mAbApa baMne thoDo aneka nAma saMbaMdhone apAyAM che. ane A nAmakaraNane kAraNe ja samaya kADhIne bALakone paNa paricita kema na karAve? sno-vahAITanI saMbaMdho vadhu vhAlapabharyA banyA che. saMbaMdhonI mIThAza kema vArtA mATe baraphanA pradezamAM javuM paDe, je ApaNe mATe aparicita gumAvAya? saMskRta choDIne ghaNuM gumAvyuM che. e bhASAnA savizeSAMka okTobara - 2017) prabuddha jIvana : mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASitoe ApaNane ghaNuM ApyuM che. ApaNI gujarAtI paNa ajaba pakaDa batAve che. ApaNane satata Ape ja rAkhe che. gujarAtanuM vAtAvaraNa, ApaNI bhASA jo nabaLI paDaze, to ApaNe ja gumAvavAnuM gujarAtanuM gaurava gujarAtIne lIdhe che. gujarAtI che to garabe ghumAya raheze. A mATe, nAnAM-moTAM, yuvAna-vRddha, strI-purUSa, garIbache, gIto guMjAya che, lokasaMgIta - lokagItonI - lokavArtAonI tavaMgara sahu koIe ApaNI gujarAtI mATe, tenA astitva mATe lahANI thAya che. garabAmAM paNa hIMca - huDo - ghoDo jevA prayogo jhajhUmavAnuM raheze ane narmadanA zabdomAM ja kahuM to "sahu calo thAya che. ravindranAtha TAgora ApaNI garabe ghUmatI gujarAtaNone jItavA jaMga, byugalo vAge, yA homa karIne paDo phateha che Age" joI ghelA banyAM hatAM. gujarAtIono svabhAva gAjavAno nathI - ApaNI gujarAtInuM bhaviSya UjaLuM ja raheze ane tenA thakI tethI ApaNe ApaNI bhASAne gajavI nathI. ghaNI vakhata gujarAtI ApaNe UjaLA ja rahIzuM. samApana karuM chuM, tyAre gAMdhIjIe bIjA kuTuMbonI vAtone varNavatI TIvI siriyala jouM chuM tyAre ApaNI saMdarbhamAM kahelAM vAkyo yAda Ave che. keTaluM joma-kauvata che e gujarAtI jAta mATe gusso Ave che. jhaghaDAo - kAvAdAvA, premanI vAkyomAM? "deza-videzanI saMskRtinA vAyarA zakya eTalI mukta vikRta rajUAta, paMcAta e jANe gujarAtI prajAnI khAsiyata hoya rIte mArA gharamAM vahe evI mArI paNa IcchA che paNa tenA kAraNe tevI rajUAta TIvI para thatI hoya chatAM ApaNA peTanuM pANIye na mArA paga mArI bhUmimAMthI UMcakAI jAya ane huM dUra phaMgoLAI hale? amArI bhASAmAM kAmamaMjarI che, meM jAla-mInaLadevI che, jAuM, enI sAme mAro sakhata virodha che, e huM haragIja sahana na kokilA che, rudradata che, raMjana che, caMdA che, amArI gujarAtI karuM.' khamIravaMtI che, eno ahesAsa thoDe ghaNe aMze paNa prasAra mAdhyamo ApaNI gujarAtIne samRddha-jIvaMta rAkhavA mATe ApaNe paNa ane pracAra mAdhyamone ApaNe karAvI zakIe to AvI vAhiyAta evuM ja kaMIka nakkI karIe. badhI saMskRti badhI bhASAo mATe sIriyalo baMdha thAya. gujarAtI bhASAnuM gaurava ane tenI namaNAza gujarAtanAM bAraNAM haMmezAM khullAM che paNa amArI gujarAtIne sahune jANavA ane mANavA maLe. je te samayanA sAMprata samAjanuM bhoge to haragIja nahIM. Abehuba varNana e to bhASA ane samAjadarzana paranI lekhakanI ('akhaMDa AnaMda" Disembara-09mAMthI sAbhAra) zaheromAM ja bhASA bacAvavA mATenI kAgAroLa maMDAya che. | raghuvIra caudharI bhASA marI rahI che, gujarAtI mATe kaMIka karo ane jAya, skUlanA vidyArthIone maLe, temanI sAthe vArtAlApa kare mAtRbhASAnA vikAsa mATe badhA eka thAo evI je koI vAto ane mAtRbhASAnuM mahattva zuM che e paNa samajAve. A kAmamAM ke bUmabarADA thAya che e bUmabarADA zaherIjanonA che. zaheromAM koI sarakAra joDAI nathI. koI saMsthA AgaLa AvI nathI ke gujarAtI bhASAnA vaparAza ghaTayo che. ane enI ja vAto badhAnI koI udyogapatie A kAma mATe sponsarazipa ApavAnI vAta sAme Ave che. jene lIdhe badhA evuM dhAre che ke samagra gujarAtI paNa karI nathI. mAtra lekhako dvArA ja A pravRtti cAle che ane A bhASA para jokhama thayuM che nA, evuM jarAya nathI gAmaDAMmAM, pravRtti thakI bhASA ane sAhitya bannenuM kAma thaI rahyuM che. mAruM nAnAM zaheromAM ane moTAM zaheronA amuka vargomAM Aje paNa mAnavuM che ke kAma karavAnI A je rIte che e zreSTha che. koI gujarAtI ja bolAya che. gujarAtI ja vaMcAya che ane gujarAtI ja jAtanI phariyAda emAM joDAI nathI. koI jAtanA vAMdhAvacakAo jIvAya che. emAM kADhavAmAM AvatA nathI ke pachI na to koI jAtanI dhAro ke ApaNe pelA bUmabarADAne vAjabI gaNIe to emAM suvidhAnI mAgaNI karavAmAM AvI. manamAM AvyuM. sAcuM lAgyuM kizuM khoTuM nathI. bhASA mATe, sAhitya mATe kAma thavuM ja joIe to kAma zarU karyuM. ane saukoIe karavuM joIe. bhASA ane sAhityane bacAvavA basa, ATalI amastI sIdhI ane saraLa vAta sAthe A kAma mATe pariSada ke pachI akAdamI ke sarakAra ke pachI udyogapatio zarU thayuM hatuM ane Aje paNa e kAma cAlI rahyuM che. ApaNe paNa AgaLa Ave to kAma thAya evuM huM mAnato nathI. kAma to A karavAnI jarUra che ane mAruM mAnavuM che ke jeNe kAma karavuM ekalapaDe ja thavuM joIe ane asarakAraka rIte thavuM joIe. jo hoya ene vaLI zuM bIjI badhI lapachapa hoya. te to ekala paDe e asaranA vaheNa vacce hakArAtmakatA janme to e paNa potAnuM kAma zarU karI ja zake che ane asarakAraka rIte karI hakArAtmakatAnI sAthe bIjA paNa joDAvA mAMDe. zake che. je samaye ApaNe sau A vAta samajI jaIzuM e samaye marAThI bhASAnA pracAra ane prasAra mATe lekhakoe pote eka ApaNe phariyAdano sUra dabAvIne hakArAtmakatA sAthe AgaLa jUtha jevuM banAvyuM che ke jUthanA lekhako pustako sAthe skUlamAM vadhIzuM. | (gujarAtI miDa-De, 15 sapTembara, 2017)n prabuddha jIvana: mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMkA okTobara - 2017) Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAhitA vidhA DaoN. nareza veda upaniSadI jIvanavijJAnanA graMtho che ane emAM saphaLa ane sukhI jIvana jIvavA mATenI kaLA samajAvavA mATe RSi munioe judI judI vidyAo vize vAta karI che. emAMthI ApaNe mAMDUkIvidyA, saMvargavidyA, madhuvidyA, paMcAgnividyA, prANavidyA, daharavidyA, paMcakozavidyA ane bhUmAvidyA vize agAu carcA karI cUkyA chIe. A lekhamAM ApaNe vyAhitA vidyA vize carcA karIzuM. A vidyAnuM nirUpaNa 'bRhadAraNyaka upaniSada'nA pAMcamA adhyAyanA agIyAramA brAhmaNamAM thayeluM che. pahelA Apo enA mULa pAThane jeIe, pachI enI samajUtI laIe mULa pATha A pramANe che - tadde paramaM to yaiAhitastavyate paramaH heva to nayati ya vuM vevatendre paramaM to yaM pretamarakhya haranti paramaH heva no nayati yachyuM vetanuM parama to caM pretamannAva myAnapati paramaM have norka ti ya evaM veda / rogagrasta vyaktine je tApa-kleza thAya che, e nizcitarUpe 52ma tapa che. je e rIte zreSTha ciMtana kare che, e parama satya lokane potAnA vazamAM (kAbUmAM) karI le che. mRta avasthAne prApta thayela vyaktine, je loko jaMgala (zmazAna) tarapha laI jAya che, e paNa zreSTha tapa che. je A rIte (A vAtane) jANe che, e paNa parama satya lokane jItI le che. mRta vyaktine je koI agnimAM pratiSThita kare che, e cokkasa ja parama tapa che. je (A vAtane) A rIte jANI le che, e zreSTha lokane potAnA vazamAM karI le che. eka ja zlokamAM ahIM zarIra pIDA ane mRtyupIDA vakhate mANaso mobhAva kevo hovo joIe enI vAta thaI che. mArAsane zarIranA roga doga ane mRtyuno Dara lAgyA kare che. paraMtu rugNatA, vRddhAvasthA, maratA vagere zarIra sAthe saMkaLAyelAM ja che. balke ema kahevAya ke manuSya zarIra enuM nivAsasthAna ja che. mANasa e jANe che ke potAnuM zarIra kAyama svastha, taMdurasta ane nirAmaya rahevAnuM nathI. bAlyAvasthA, zaizavAvasthA, kizorAvasthA, yuvAvasthA, prauDhAvasthA, vRddhAvasthA-ema zarIranI avasthAo to badalatI rahevAnI ja. enI asara enA zarIra ane mana upara paDatI rahevAnI ja. eTale roga-doga AvatA-jatA rahevAnA. mRtyu to dhruva satya jevuM aTaLa ane nizcita che ja. paraMtu jyAre zArIrika Adhi, mAnasika vyAdhi ane AsamAnI, sulatAnI ke manuSya sarjita ApattiothI AvatI upAdhi potAnA jIvanamAM Ave che tyAre mANasa DarI jAya che, DaghAI jAya che, hatAza ke nirAza thaI jAya che, bhayabhIta thaI jAya che, duHkhI thaI jAya che, okTobara - 2017 asvastha thaI jAya che. te potAnI samatA, svasthatA, dhIratA, dhairya, hiMmata, AzA vage2e gumAvI bese che. bIjI vyaktine zArIrika ane mAnasika rIte svastha ane taMdurasta joIne e vadhAre pIDAya che. zA mATe potAne ja Adhi, vyAdhi, ane upAdhi vaLagyA kare che, potAno zo doSa ke vAMka haze ke e badhAMne kAraNe potAnI hAlata bagaDI jAya che ? evo manobhAva enAmAM jAgavA lAge che. ekadhAruM sukhapUrNa, AnaMdapUrNa ane zAMtipUrNa jIvana to koInuM jIvana jatuM nathI. emAM taDakI-chAMyaDI, utthAna-patana ane tajjanita sukha-duHkha to Avyo ja kare. jIvananI ghaTamALa ja evI che ke emAM kyAreka AnaMdanI helI apAra hoya che, to kyAreka jIvana AMsuDAnI dhArA jevuM hoya che. mANasa A badhuM jANe che, samaje che, paNa potA pUratuM svIkArI zakato nathI. koI anya vyakti viparita paristhiti ane saMjogone kAraNe yaMtraNA, viTaMbaNA, pIDA, tApa ke saMtApa anubhavatI haze, tyAre mAAsa bahu svastha rahI pelI vyaktine suSThu suphiyANI salAho Apaze, paNa potAnA jIvanamAM evI paristhiti ke evA saMjogone kAraNe pote jyAre mUkAya, pote pIDAya, rIbAya, dubhAya ke sijhAya tyAre svasthatA ke samatulA jALavI zakato nathI. eve samaye te zArIrika svasthatA ane mAnasika samatA gumAvIne duHkhI thaI jAya che. bhale kavi kahI gayA hoya ke "sukha duHkha manamAM na ANIe re, ghaTa sAthe ghaDIyA, TALyAM te koInA nava TaLere', chatAM Apanne vicalita, vizkhalita thaI jaIe chIe. AjAra avasthA, vRddhAvasthA, mRtyumukhatA Ave che tyAre mANasa bebAkaLo thaI jAya che, evo ApaNA sauno anubhava che. to emAMthI ugaravA, bacavA ApaNe zuM karavuM joIe ? 'bRhadAraNyaka upaniSada'nA RSi upara TAMkyo e zloka dvArA ApaNane emAM mArgadarzana Ape che. jyAre mANasa bImAra thAya - nAnI ke moTI - bImArI Ave tyAre mANasanuM zarIra ane mana baMne pIDAvA lAge che. paraMtu jo mANasa be vAta barAbara samajIne jIve to A pIDAmAMthI bacI javAya che. pahelI vAta ene je samajavAnI che te e che ke pote zarIra nathI paNa AtmA che. koIpaNa Adhi, vyAdhi ke upAdhi zarIrane ane manane udbhalita karI zake, paraMtu AtmAne kazuM karI zake nahIM. kAraNa ke AtmAne nathI koI bALIjhALI zakatuM, nathI haNI zakatuM. ane kazuM sparzI zakatuM nathI. kAraNa ke e niraMjana, nirAkAra, niSkAma, nispRha che. jo pote AtmA ja che, ane zarIra nathI evuM e samajI ane dRDha paNe svIkArI prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka 31 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le to je kAMI pIDA ke vyathA thaI rahI che, te zarIra ane manane che, Ave e ja enI yogya gati che. ene sAcavI rAkhavAthI to e mArA svane, mArA AtmAne ke mArA caitanyane kazuM thatuM nathI, kohavAI jaze, durgadha mAraze, emAM pharI prANano praveza thaze nahIM. evo manobhAva dhAraNa karI e jIvI zakaze. vaLI, koI paNa Adhi tethI evA kalAnta, zrAnta ane kuza zarIrano mRtyu dvArA mokSa vyAdhi ke upAdhi kAyamI nathI hotI, enI paNa mudata hoya che. thAya ane eno aMtima saMskAravidhi thAya e paNa sAcI tapazcaryA mudata AvatAM A paNa zamI javAnI hoya che. bIjI vAta samaju che. mRtyu ApaNane ApaNA svajanothI vikhUTA pADe che. jIvanamAM manuSya e grahaNa karavAnI hoya che ke jIvanamAM rAgadoga, jarA mRtyu, khAlIpo, ane riktatA sarjAya che. e kharuM, paNa jIva khoLiyuM Apatti-vipatti to Ave ja, paNa e Ave che te paNa ApaNA badalI navA zarIramAM pravezI navo janma le ane ema jIvananI koI kalyANa mATe hoya che. ApaNe kAma, krodha, lobha, moha, mada ghaTamALa anavarata cAlatI rahe emAM ja svArasya che mATe na to ane matsaranA pUtaLAM chIe. ApaNe lokeSaNA, putreSaNa, mRtyuno Dara hoya, na to zoka hoya. eno jIvananI maMgala ghaTanArUpe viraiSaNAvALA hoIe chIe. ApaNane padano mada hoya che. saMpatti svIkAravo karavo. emAM ja zAhApaNa che. mRtyu parama sakhArUpa che, ane sattAno kepha hoya che. potAnAM zakti-sAmarthyanuM abhimAna udAraka che ane mRtyu pachInI atyeSThividhi majabUrI nathI, saMskAra hoya che. pote kaMIka che eno ahaMkAra hoya che. AvAM badhAM che, evuM je loko samajIne jIve che, teo jIvanamAM ane mRtyumAM kaSAyothI gherAyelA ApaNe ghATaghUTa vagaranA paththara jevA hoIe mATI jAya che. je loko A vAta barAbara samajI cUkyA che temaNe chIe. bhagavAna e paththaranA khUNAo bhAMgavA mATe AvAM duHkha jIvanamukti ane videhamukti prApta karI lIdhA che, ema kahevuM darda ane pIDA vyathA mokalatAM hoya che. e badhAM vaDe ApaNA khUNA joIe. bhAMgatA jAya che. eka ghATaghUTa vagaranA paththaramAMthI zAligrAma e kharuM che ke jIvanamAM rogadoga, Apatti-vipatti, yaMtraNAsarjavA AvI Apatti-vipatti jIvanamAM AvatI hoya che. eTale viTaMbaNA, milana-viraha, zoka-saMtApa, mRtyu-badhuM che. paNa zA zArIrika, mAnasika ke manozArIrika-koIpaNa prakAranI muzkelIo kAraNe che? zA kAraNe ApaNe enAthI duHkhI thaIe chIe? Ave to enAthI DaryA, gabharAyA vinA eno sahaja svIkAra karavo jIvananI sapharamAM e badhAM to nAnA nAnA mukAmo che. jIvana to joIe. viparita saMjogone sahana karI levA, durghaTanAo ane vahetI dhArA che ane mRtyu to muktinuM dvAra che. tyAre zArIrikaduSTa pariNAmono svastha citta mukAbalo karI levo, dhIraja, hiMmata, mAnasika vyAdhio, prasaMgopAtta AvatI upAdhio enI zI sahanazIlatA gumAvavA nahIM, enuM nAma ja tapazcaryA che. RSi visAta che? kavie eTale to gAyuM hatuM : "bhAI re! ApaNAM kahe che jeo laya ne tapa samajIne, kaSTane karuNA samajIne jIvI duHkhanuM keTaluM jora, nAnI evI vAtano macAvIe nahIM bahu zora', jAya che, teo kharekhara ugarI jAya che. kharekhara to samajavAnuM e che ke A samagra brahmAMDa (samaSTi) bIjI vAta RSi samajAve che ke mRtyuthI mANasa gabharAya che ane ApaNe pote (vyaSTi) eka vaizvika kAnUna mujaba jIvI rahyA paNa te to janmatAthI sAthe ja Asana lagAvIne beThuM che. kharekhara chIe. je piMDe che, e ja brahmAMDe che. piMDa ane brahmAMDa vacce vaizvika to jIvananA photarAMmAM motano dANo poSAto rahe che. mota kAnUna-anusAra vyavahAra cAlyA kare che. e vyavahArane ja ApaNA ApaNo zatru nathI; mitra che. ApaNane nAma che eTale ApaNo zAstroe traDhatA kahyuM che. mANasa jyAre A jAgatika dhArAdhoraNa nAza che. mANasa mAtra maraNazIla che. eTale eno AtaMka ke mAtama sAthe cheDachADa kare che, enA niyamo-kAnUnono bhaMga kare che, tyAre anubhavavAne hoya nahi. vAstavamAM mota nizcita che, avayaMbhAvI ja e bImAra ke AjAra thAya che, tyAre ja enA jIvanamAM Apatti che, evo khyAla rAkhIne jIvavAnuM zarU karIe to ApaNe jIvanamAM ke vipattinAM chANAM pAya che. ApaNA pUrvajo araNyomAM prAkRtika keTalAMya khoTAM karmo karatAM aTakI jaIe. sthULa zarIra to pAMca sattvo ane tattvo sAthe sAduM, saraLa, saMvAdI, sahakArI ane kudaratI mahAbhUtonA saMyogathI baneluM che ane e bhUtono vigraha thatAM, jIvana jIvatA hatA. tethI emanA jIvanamAM AjanA ApaNA jIvana e badhAM ekamekathI chUTAM paDatAM, zarIra mRtyu pAmavAnuM che. e jevI musIbato ane muzkelIo na hatI. Avibhautika jagatamAM koI bIbhatsa, ke bihAmaNI ghaTanA nathI. e to eka prakAranI jIvato mANasa jyAre Adhidaivika ane AdhyAtmika jagata sAthe mukti che. ApaNuM sthULa zarIra judI judI avasthAomAMthI pasAra kudaratI ane saMvAdI saMbadhathI jIvato nathI tyAre enA jIvanamAM thatAM ghasAvAnuM, ruNa ke zithila thavAnuM, azakta ane kamajora visaMgati Ave che. samasta brahmAMDanA vaizvika laya ane tAlano thatuM javAnuM. pachI evA zarIre ApaNe sukhI ane prasanna jIvana bhaMga karIne ApaNe jyAre jIvavA mathIe chIe, tyAre ApaNA kevI rIte jIvI zakavAnA? e nicetana ane prANahIna thatAM ene jIvanamAM roga doga, Apatti-vipatti ane sukhaduHkha Ave che. mazAnamAM ke kabrastAnamAM agnidAha ke bhUmizana ApavAmAM ApaNI sukhada ke duHkhada avasthAnuM kAraNa ApaNe pote chIe. prabuddha jIvana: mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka okTobara - 2017) Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enAM mULa ApaNA manamAM paDelAM che. mana jeTaluM saMkucita, svArthI, aupacArika, lAlacu eTalAM ApaNe du:khI. jIvananA sArA ke mAThA prasaMge ApaNe mana, magaja ane mijAja gumAvIe nahIM, samatA dhAraNa karIne jIvIe to ApAne sukhaduHkha ke zokroha sparzI zakatA nathI. ApaNe caitanyasvarUpa chIe. tethI sat-citta ane AnaMda ApaNA paNa guNadharmo che. jo ApaNe satya, prema ane karuNAyukta jIvana jIvIe, samatAne ApaNA cittano sthApI bhAva banAvIe to jIvananA janma, maraNa, jarA vagerenA duHkho ApaNane sparzatAM nathI. ApaNe jyAre ApaNA mananA sthULa bhAvo ane cittanI sthULa vRttiothI upara UThIne, manavacana ane karmamAM samatA dhAraNa karIne jIvIe, tyAre ApaNA jIvananI tAla ane laya vaizvika tAla ane laya sAthe saMvAda sAdhe che ane ApaNe sukha ane zAMti pAmIe chIe. A eka zloka dvArA A RSi ATalI moTI ane agatyanI vAta ApaNane samajAve che. jIvana eTale saMbaMdho ane vyavahAronuM jALuM, jIvatA jIvatA ApaNe anya manuSyo, anya jIvo, AsapAsanA paryAvaraNa tathA vaizvika baMdiza sAthe saMbaMdha ane vyavahArovALuM jIvana jIvIe chIe. A badhA saMbaMdho ane vyavahAromAM ApaNe mana ane cittanI dhIratA, sthiratA ane samatA sAthe jIvana jIvavAnuM rAkhIzuM to jIvana ApaNA mATe AnaMdano avasara bano, taDapanano tahevAra nahIM rahe. saunI sAthe tAlameLavALuM jIvavAmAM jIvananI saphaLatA ane sArthakatAnI cAvI mananI bhASA mAtRbhASA (anusaMdhAna pAnuM 18 thI) arthone samajavAnI tenI jhaDapa mAtRbhASAmAM vadhu saraLa che. anya bhASA paNa e pachI tene sahelI paDe che. gAMdhIjI sahita evA anekAneka udAharaNo ApI zakAya che jeoe mAtRbhASAthI zarUAta karI anya bhASA para pA prabhutva meLavyu hoya. mananI bhASA to mAtRbhASA ja. mUlyono paryAya mAtRbhASA vyaktitvano vikAsa mAtRbhASA. A sUtro nathI paraMtu bhASA, saMskRti ane saMvardhanano mArga che. abAlavRdhdha dareke te karavAnuM che. sarakAre nIti ane amala, sarjakoe uttama sarjana, saMsthAoe saMgaThanAtmaka pravRtti ane vyaktioe svataMtra rIte athavA to samUha sAthe maLI bhASA mATe niSThApUrvaka phALo ApavAno che. bhASA ApaNI mAtA eTalA mATe che ke tenA vaDe ApaNI samagratAnuM sAtatya che. e ApaNuM parama satya che. tenuM jatana karavAnuM che. sAtatya e che ke te kyAre paNa mRtyu pAmatuM nathI. bhASA jIvita che ane raheze. bhASA mATe kArya karatA saMgaThanoe sahakArathI kAma karavuM joIe. vyaktigata ahaMno lopa karI uddezane okTobara - 2017 che. jIvanano ullAsa vicchinnatAmAM nahIM, saMvAditAmAM che. RSie eka khAsa arthamAM rogoga, mRtyu, Apatti-vipatti vakhate samatAthI jIvavAne tapa kahyuM che. jyAre ApaNe saMkucita draSTivALA ane svArthI mAnasavALA thaIne jIvana jIvavA mathIe chIe tyAre ApaNuM jIvana Apaze mATe tApa-saMtApa samAna bane che. paraMtu jyAre A sacarAsRSTinAM sau sattvo-tattvo mATe kazuMka veThIe ke sahana karIe chIe tyAre e tApa nahIM tapazcaryA banI rahe che, jIvananuM bIjuM nAma tapazcaryA che, ane tapazcaryA eTale samatA, dhIratA, titikSA ane sahiSNutA, sahRdayatA dAkhavI sau sAtha sama saMvedana anubhavavuM emAM jIvanano vijaya che. jIvanamAM duHkha che, darda che, vicDa che, yAtanA che, paraMtu e saunuM nivAraNa karavuM hoya to ApaNAM sthULa, zarIra ane saMsAra vizenA ajJAnamAMthI bahAra AvI zAzvata sukha svastha rahevAmAM ane jIvavAmAM che, enI samajaNa ane enA jJAnamAM che, jIvana raMgarAga bhogavilAsamAM nathI, tapa ane tyAgamAM che, e vAtanI samajA A zloka dvArA RSie ApI che. sukhI ane prasanna jIvana kevI rIte jIvI zakAya enI kaLA zIkhavavAno A vidyAmAM udyama che. ann 'kadamba' baMgalo, 35, prophesarsa sosAyaTI, moTA bajAra, vallabha vidyAnagara, pinakoDa - 388120 phona naM. 02692-233750 mo. 09727333000 anurUpa kArya karavuM paDe. vyaktioe svayaMnA gau2va mATe nahIM bhASAnA gaurava mATe kAma karavuM joIe. uhApoha jarUra karAya paraMtu te carcArUpe thAya. moTA maMDaLo, nAnA maMDaLo-saMsthAo-ke vyaktivyaktioe hakArAtmaka valaNa sAthe bhASAsaMvardhananA upAyo ane amalanA siddhAMto aMge carcA karavI joIe. 'buMde buMde sarovara bharAya.' phALo mahatvano che. je koI phALo Ape che tenuM parimANa tenA vistArathI nahIM paraMtu pariNAmathI che. aMtamAM eTaluM ja ke ApaNI bhASA anupama che. sADA pAMca karoDa gujarAtI bhASIonI jananI che. tenA potathI Apaze ujaLA chIe. gAMdhIjIe bhASAne janamana sudhI pahoMcADavA sakriya zrama karyo. tyAra pahelA, pachI, ane atyAre paNa aneka sarjako ane sAmAnya lokoe tenI mAvajata karI che. ApaNe paNa thoDuM to karIzuM ja ne! astu. kanubhai.suchak@gmail.com prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka 33 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina paraMparAnA punarudhdhArako-8 zramaNa saMghanA sarvaprathama snAtaka sAdhvI DaoN. dharmazIlAjI mahAsatIjI AcAryazrI vAtsadIpasUrIzvarajI mahAkavi nhAnAlAla jaina sAdhvIone nihALIne kahe che ke A sarasvatI mAtAnI putrIo che. sarasvatI mAtAnI putrI jevAM eka mahAna sAdhvI ratna jaina saMghane hamaNAM ja prApta thayelAM. temanuM nAma DaoN. sAdhvI dharmazIlA mahAsanI. sane 1983 mAM biralA krIDA kendra (muMbaI)mAM bhArata jaina mahAmaMDaLa taraphathI bhagavAna mahAvIra kalyANaka yojAyeluM. te nimitte mAre (A lekhakana) ane DaoN. dharmazIlAjI mahAsatIjIne pravacana karavA javAnuM thayeluM. mArI bilakula yuvAna vaya ane koI janmano RNAnubaMdha haze ane teo bolyAM. kaise ho bhaiyA? te ghaDIthI jIvananI aMtima paLa paryaMta teo e ja sneha ane vAtsalyathI mane nihALato ane akhUTa prema varasAvato, 19 varSanI vaye dIkSita thayelAM dharmazIlAjI mahAsatIjI (1939 - 2011) abhyAsarata sAdhvIjI mahArAja hatAM. zrI ujjavaLakumArI mahAsatIjI temanA dharmaguru. zrI ujjavaLakumArI mahAsatIjIne temanA samayamAM gAMdhIjI paNa AdarathI pUjatA. temanA viziSTa pravacanone kAraNe teo vikhyAta hatAM. dharmazIlAjI temanAM caraNomAM besIne jJAnanI duniyAmAM khovAI gayAM. zramaNa saMghamAM punA yunivarsiTIthI ema.e.mAM pharsTaklAsa pharsTa AvyAM. zramaNa saMghamAM sarvaprathama teo sAdhvI ratna hatAM ke je abhyAsamAM A kakSA sudhI pahoMcyAM hoya. tyAra pachI temaNe tarata ja 'navaratna" vize punA yunivarsiTIthI pIeca.DI. karyuM. ahIM emaNe jJAnanI duniyAno evo ujAza lIdhelo ke prakAzathI dUra javAnuM temanuM mana ja nahotuM. abhyAsa karAvanAra paMDitonAM sAdhano bahu ochAM hatAM topaNa temaNe siddhapada vize DI.liTa karavA mATe thIsIsa lakhI. e samaye punA, nAgapura ane banArasa yuni.nA kulapatioe evuM kahIne te thIsIsa pAchI vALI ke amAre tyAM haju DIliTa karAvavA mATenI prosesa goThavAI nathI. te samaye banArasa yuni.nA kulapati khuda temane maLavA mATe ahamadanagara AvyA ane temaNe vinaMtI karI ke tamArI thIsIsa huM joI gI chuM. A eTaluM mUlyavAna saMzodhana che ke tene acUka pragaTa karyo. DaoN. dharmazIlAjI mahAsatIjIe e thIsIsa 'namo siddhANaM : samIkSAtmaka adhyayana' nAme pragaTa karyo. 650 pAnAMnA e zreSTha nibaMdhano graMtha jemanI paNa pAse Aje che tenI te mUlyavAna mUDI che. temaNe potAno pIeca.DI.no thIsIsa marAThImAM lakhelo ane tenuM svayaM hindI, aMgrejI ane gujarAtI karIne pragaTa karelo. vAtsalyathI bharyAbharyAM mahAsatIjI jyAM paNa jatAM tyAM 34 dharmaprabhAvanA pragaTAvatAM. haidrAbAdanA amIra peThamAM teo potAnI ziSyAo sAthe pahoMcyAM tyAre vizALa upAzraya ubho hato ane tenuM aDadhuM ja kAma thayuM hatuM. sAdhvIjI mahArAja vyAkhyAnamAM te divase bolyAM, 'Aje huM tamAre tyAM AvatI hatI tyAre meM rudanano avAja sAMbhaLyo ka vyAkhyAnamAM beThelA zrAvako ane zrAvikAo camakyAM, sAdhvIjI AgaLa bolyAM, 'tamAro upAzraya rudana karato hato ane mane kaheto hato ke ahIMnA jaino A kAma pUruM karAvatA nathI.' eka zrAvake kahyuM, 'amArI pAse paisA nathI.' dharmazIlAjI kahe, 'paNa tamArA saunA pAse dAgInA to che ne ? Aje huM tamArI pAse tamArAM AbhUSaNo A upAzrayanuM kAma pUrNa karavA mATe mAguM chuM.' ane kharekhara te ja samaye bahenoe dAgInAno Dhagalo karI dIdho. upAzrayanuM kAma pUrNa thayuM. Aje paNa te upAzraya haidrAbAdamAM dharmazIlAjInI smRti saMbhALIne Ubho che. dharmazIlAjI mahArASTramAM khUba vicaryAM. TheraThera dharmakAryo karAvyAM. muMbaImAM paNa temaNe aneka cAturmAsa karyAM. aneka netAo temanA saMparkamAM AvyA ane temane pUjatA thayA. borIvalInI jaina hospiTala yuniyana dvArA baMdha thaI tyAre jyorja pharnAnDisane kahIne temaNe cAlu karAvI. ghATakoparanI hiMdu sabhA hospiTala yuniyananI muzkelIne kAraNe baMdha thaI. DaoN. dattA sAmaMtane zrI dharmazIlAjIe bolAvyA ane pUchyuM, "tame khuda DaoNkTara cho to Aja sudhImAM tame keTalA ceriTebala davAkhAnAM cAlu karAvyAM ?' DaoN. dattA sAmaMta kahe, 'eka paNa nahIM.' sAdhvIjIe kaDaka zabdomAM kahyuM, 'to DaoNkTara sAheba, tame DaoNkTara thaIne mAnavatAnuM kAma karI nahIM ane jyAM thatuM hoya te baMdha karAvI e zobhAspada nathI.' DaoN. dattA sAmaMte eka korI pepara sAdhvIjInA caraNamAM mUkyo ane kahyuM, 'AmAM tamAre je lakhavuM hoya te lakho. huM sahI karI dauM chuM.' DaoN. dattA sAmaMte eka ja kalAkamAM hiMdu sabhA hospiTalanI haDatALa pAchI kheMcAvI lIdhI. yuniyananA kAmadAroe pagAravadhArAnI mAgaNI paNa pAchI kheMcI lIdhI! DAM. dharmazIlAjI mahAsatIjI cAritryavAna sAdhvIjI hatAM. AtmakalyAza mATe niraMtara puruSArthazIla rahetAM hatAM. satata svAdhyAya, dharmasAdhanA ane dharmapreraNA dvArA sva ane paranuM kalyAA karavAnI zubha bhAva rAkhatAM hatAM. nirmaLa ane pavitra jiMdagInI okTobara - 2017 prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teo jyAM jatA tyAM evI pratibhA upasatI ke sau temanuM vacana AdarapUrvaka mAnatA ane tema karavAmAM saune AMtarika AnaMda maLato. dharmazIlAjI kahetAM ke dharma ja Atmonnati mATe zreSTha AdhArizalA che. mAnavabhava Aje maLyo che teno sadupayoga karavo joIe. sane 2009 nI sAlamAM muMbaI - dAdaranA jJAnamaMdiramAM mAre cAturmAsa AvavAnuM thayuM tyAre cAturmAsa pravezanA divase teo potAnI tamAma ziSyAo sAthe upasthiti rahyAM ane pravacana karyuM. varSo pachI mane joIne eTalAM harSaghelAM thaI gayAM ke jANe eka mA potAnA varSothI vikhUTA paDelA dIkarAne nihALIne AnaMda pAmatI mane to gamI gaI che A ApaDI gujarAtI bhASA. sukhadukhanI vAto karatA hoIe, skUlamAM eDamIsanano savAla, maMgala mahUDIthI godhare jatI ezaTInA Tema, viTAmina ane prajIvo, ApaNA joNANaMdo dAzanI bonolotAra kAlphera saundarya, maMtrIzrI ane arajI, kALubhAnI gagIe mALAkAta karyAM enI vATyuM, ne AI 'lava yU surekhA sAce ja - sudhI ane e hajI to aparaMpAra rAyamAM enuM saMgIta sAMbhaLyuM che meM. eka vAra pUrvAlApa laI ne beThelo. kAnta priya kavi. thayuM ke AkhI bapora Aje to vAMcyA karIzuM khaMDakAvyo, kavvAlIo, aMjanIgIto, liriko, vaoNTa naoNTa? AkAze enI e tArA vAMcyuM ne pachI, jo jo hoM, kavivara kAntanIya philama kevI utAre che ApaDI tophAnI gujarAtI bhASA, te. bhagavAnanI asIma kRpAthI gadagada thaI ne kavizrI emano AbhAra mAnavA cAhatA hatA; paNa bolI UThyA InsTeDa ke Ape mane javarAvyo, ne tAtajI! Ape mane navarAvyo pUruM, pUrvAlApanuM ApaDuM vAcana pUruM. ne aMdarathI ghUMTI pAsethI ubharAyA kare hAsyanA parapoTA rahI rahIne. mane to gamI gaI che. A ApaDI bhASA, je enA vahAlamAM vahAlA dikarAnIye mazkarI karI che. te koNa haze enuM sahuthI vahAluM saMtAna? -- kAI mUMgI chokarI, soLekanI? enI sauja pAse besIne enA vALa paMpALatI haze, koIka ekAnta sAMje, mUMgI mUMgI ja, A gujarAtI bhASA. enuM vAtsalya joItuM hoya to mUMgA banajo. kaI rIte janmI haze e pote ? okTobara - 2017 na hoya! sane 2011 mAM teo pRthvI parathI vidAya pAmyAM. Aje paNa temanI ziSyAo DaoN. puNyazIlAjI mahAsatIjI vagere gujarAta ane mahArASTramAM dUra dUra vicare che, paNa evo ja maMgala dharmasneha rAkhe che. caturvidha jaina saMghamAM sAdhvIMgaNa potAnI viziSTa mudrA khaDI karIne jagata kalyANa kare che. DaoN. dharmazIlAjI mahAsatIjI evAM ja eka viziSTa sAdhvIjI hatAM ke jemaNe potAnI nirmaLa mudrAthI aMkita karelI pratibhA kadI asta thavAnI nathI. emanI mahAnatAnuM smaraNa paNa niraMtara preraka banI rahyuM che. bhASA sitAMzu yazazcaMdra vAyasu uDDAvattiyae vii dii sAsatti... paNa pachI bhallA huA ja mAriA bahiNi mahArA kantu janmI ja nabApI? paNa A to anAdi. ullAsa ane viSAda. A vAto sukhanI ne duHkhanI, anAdi. anAdi e paNa - gujarAtI bhASA. bhASA mAtra. eka akhaMDa vaheNa, amaratanuM maMdAkinI kaho, kaho gaMgA, hUgalIye kaho, citta camakyuM to kahI dariyo. anaMta paNa e - gujarAtI bhASA, mAtra bhASA anAdi, akhaMDa, anaMta sukhadukhanI vAta, sAMjukanA oTale besI ekamekane karIe ApaNe; ke resTorAMmAM. bhASA - kahe jeTaluM teTaluM gopave chUpave chUpave ne kAMka sUcavI de eka aNasAre... mADInI AMkhyonA aNasAre, bApanI bolAze.... bolachA ja to che bhASA. ekeeka zabdoccAra sAthe AkheAkho mAAsa. garbhamAM rahelA bALakanI AMkho mAtAnA caherAmAM camake ema tame DokAtI joI che AkhI e hatyAnI koInI aDadhAeka zabdoccAramAM enA ? agharI che paNa e uccAra sAMbhaLavAnI paNa. - gajuM joIe, koIe mANasAI jIvanabharanI bhASA mAyAsanI mANasAI che. pazuo bolI nathI zakatAM, mANasa ja sArtha zabda uccArI zake che, ema bhASAzAstrI kahe, enI A vAta nathI. bhASA bolavI emAM mAjAsAI haze. mANasAI che boleluM sAMbhaLavAmAM, prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka 35 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ne na boleluM paNa. keTakeTaluM rahI gayuM che bolyA vinAnuM tArI bhItara, mArA bhAI, mArI bahena, te jANuM chuM. tArI vatI bolavAno ijAro dharAvanAra kavio' te judA. cupacApa sAMbhaLuM chuM huM to tArA na bolAyelA bola. mane Adara che tArA mUMgApaNA mATe, ne sneha tArI mANasAI mATe. sAco mANasa kUtarAM gAya bilADAM ghoDA ne jhADapAnanI mAphaka bhASA sAMbhaLI zakatuM prANI che. ne mUMguM rahI zakatuM. kaI rIte UcharI haze A gujarAtI bhASA? kedakhAnAmAM gaI haze narasiMhanI AMgaLI pakaDIne e. e koTaDInA aMdhArAmAM cUMTAyo haze eno ka. ne pachI, bIje divase, bhagavAnanA kaMThamAMthI mANasanA gaLAmAM eNe sthaLAMtara karyuM haze. sonAnA hAranuM svarUpa lIdhuM eNe, gaLAnI bahAranA bhAga mATe, e to mitha. - vAta banI hatI bhItara. pachI haphate haphate hAra pharI butanI garadana para pahoMcI gayo. jhINI AMkhe jouM chuM. sarave kAne sAMbhaLuM chuM. paNa mANasano kaMTha khAlI che, mANasano avAja cUpa che. are koNa bole che A gujarAtI bhASA? prinTiMga mazIno? yAMtrikapaNe dhrujatA reDiyonA vAlva? TelivijhananAM TapakAMthI banelA caherA - je mArI sAva sAme che ne khullI AMkhe saheja paNa dekhatA nathI mane? emanI najara sAme mAruM hArTa phela thAya toye 'are' eTaluMye nahIM bole e, bolTe jaze kazIka kavitA ke vArtAlApa ke nATaka. are koNa bole che Aje A gujarAtI bhASA? hRdaya baMdha paDI gayuM che. mazIna cAlu thaI gayuM che. hAra pahoMcI gayo che pAcho butanI garadana para ne vaLI navA AvelA suratAnI DarAmaNI ne melI najara paNa paDI che enA para. hemALA paTelanI dIkarI! mArI bena, mArI mA! bhASA gujarAtI! tIra vAge ne jayama gAya hase, ema hIMse che tuM. ghA bahu dukhe che tArA? UMDuM pesI gayuM che e jherI tIra? khama. dhIrI bApo dhIrI. A Avyo, A Avyo taragALo, kavi, mANasa, prinTiMga mazIno mANasane nAta bahAra mUkaze, to cho mUke : bola, mANasa ! mANasa ! bola, pharIne gujarAtI bhASA bola, pharI pharIne gujarAtI bhASA bola. bola mANasa, mANasanI bhASA bola. (anusaMdhAna pAnuM...38 thI) paramAtmAnI koI jhalaka maLI nathI... pote svayaMmAM utaravAno ke svano adhyAya karavAno prayatna ja karyo nathI... cAre tarapha aMdhArU chavAyeluM che ane chatAM kahe che ke huM badhuM jANuM chuM... mahAvIra ene mithyAjJAna kahe che... svAdhyAyanuM paheluM sUtra che ke vastunuM adhyayana choDo. svanuM adhyayana karo, adhyayana karanAranuM adhyayana karo to te svAdhyAya che. svAdhyAya vinA dhyAnamAM praveza nathI. mahAvIre cIMdhelA pagathiyAM atyaMta vaijJAnika che. svAdhyAya bahu pIDAdAyI che eTale emAM TakI rahevuM bahu muzkela che. dhyAna viSe ghaNuM vAMcyuM che ane emAM javAthI AnaMda maLe che ema zAstromAM lakheluM che ane gurUe paNa kaheluM che paraMtu svAdhyAyamAM utaryA vinA dhyAnamAM uDANa Avaze nahi. duHkhamAMthI pasAra thaIne ja sukhanI jhalaka maLaze. to vano adhyAya eTale ke svAdhyAya kevI rIte karavo te joIe AvatA aMke.. (khAsa noMdha - gatAMkamAM nIce pramANe prInTIMga mIsTeka rahI gaI che te khAsa sudhArIne vAMcavuM. (1) peIja . 40 jamaNI sAIDamAM 14 mI lAInamAM juo ApaNe jANIe chIe ke pApa karavA mATe jIve pApa karavuM paDaze." tema nathI te A pramANe che "ApaNe jANIe chIe ke pApa kare te vyaMtara thAya. to vyaMtara gatinI pyAlI 100 TakA karavA mATe jIve pApa to karavuM ja paDaze." (2) Aja peIja naM. 40 jamaNI sAIDa 26 mI lAInamAM juo - "jIva ahIMthI eka bhava karato' ema nathI paNa te A pramANa che. "jIva ahIMthI ravAnA thAya che. bharelI pyAlIomAMthI jIva eka pachI eka bhava karato karato.'). A pramANe bhUla sudhArIne vAMcavuM. nahIM to artha pUro samajAze. nahIM. D]] 19-dharmapratApa, kAMdivalI (IsTa), mo. 9892 163609 paddha jIvana : mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka okTobara - 2017) Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atyaMtara tapa dhyAna - kAyotsarga svAdhyAya subodhIbena masAlIyA gatAMkathI cAlu... ApaNe gatAMkamAM joyuM ke kevI rIte janma-maraNanA cakkaramAMthI chUTI ja nathI zakAtuM ? svAdhyAyanA UMDANamAM eja vyakti utarI zakaze ke jene kharekhara A bhavabhramaNathI thAka lAgyo che, jene bhautika sukha e sukha nahIM paNa duHkhonI jarnatA bhAse che, jene rezamanI gAdImAM sUtA ho to paNa kAMTA para sUtA hoya evuM lAge che, jenuM mana satata jhaMkhe che ke A janma-maraNanA pherAmAMthI kyAre mukta thAuM ne saMpUrNa muktino AnaMda anubhavuM.. to A karmano bAMdhanAra to AtmA che, to karmanI nirjarA mATeya AtmA sudhI ja pahoMcavuM paDaze. karmanA gaNitamAM evo hisAba nathI ke pAMca puSpakarma karyAne traNa pApa karma... to pAMcamAMthI traNa bAda karo have be punyakarma bhogavavAnA rahyA... jo Avo hisAba hota to... to ApaNe kyAranAya chUTI gayA hota. pAMca punyakarma hoya to te paNa bhogavo ne traNa pApa karma hoya to te paNa bhogavo athavA jo haLavA hoya to dhyAna-svAdhyAya ane kAyotsarga dvArA nirjaro, (A traNa tapamAM bAkInA nava tapano samAveza thaI jAya che... kevI rIte ? te AgaLa samajAvIza.) A sivAya bIjo koI vikalpa nathI. ema karatAM karatAM jyAre eka paNa karma silakamAM nahIM bace... na pApa karma na punya karma... tyAre AtmA mukta thaze. kemake karma eja to AtmAno khorAka che... AtmAne bhava-bhava-bhava karavA mATe ane ApaNe eja karIe chIe ke jUnA nirjaratA jaIe chIe... ne navA aMdara nAkhatA jaIe chIe... (Azrava) Ama ja ApaNo AtmA mukta thato nathI... jUnA to nirjaravA kampalasarI che, paNa jo navA nAkhavAnA baMdha thAya ne jUnA pUrepUrA bhogavAI jAya to ja AtmA muktatAno AnaMda mANI zake. eka daurAnI rIlanI kalpanA karI. aMdaranI je 'vacana kAyA to bAMdhIe, mana navi bAMdhyu jAya, pUThAnI rIla che te AtmA che. tenA 52 be kalarano doro vIMTALelo mana bAMdhyA vize prabhu nA mile, kriyA niSphaLa thAya...' che. thoDo bleka che ne thoDo brAITa che. je bhAga bleka che te pApa ApaNA mananA be vibhAga che. cetana mana ane avacetana karma ane je bhAga vhAITa che te punyakarmanI kalpanA karo... jeTalA mana. Concious mind and unconcious mind, zAstranI pApakarma ne punyakarma nirjaratA jAo cho teTalo doro rIla parathIbhASAmAM kahIe to labdhi mana ane upayoga mana. atyAre tame je manano upayoga karI rahyA cho te cetana mana, upayoga mana baudhika stare meLavela samajanI pahoMca phakta A jAgRta mana sudhInI ja hoya che. vAMcana-zravaNa ke ciMtanathI lIdheluM jJAna e A baudhika stara sudhI ja hoya che. e jJAna to pArakuM che, uchInuM lIdheluM che. e ja to jene eno anubhava thayo enuM jJAna che. baudhika stare ghaNuM samajI lIdhuM ke 'dehathI pote bhinna che'. jIvanabhara ene lUMTanA parA ke rahyA. paraMtu jIvananI ghaTanAo pratye ApaNe je pratikriyA karatAM e mATe ApaNA cittanA UMDANa sudhI pahoMcI aMdara rahelA vikArone jaDamULathI ukheDIne nA kADhIe tyAM sudhI vAta banatI nathI. ApaNe je kAMI dhArmika kriyAo karIe chIe te lagabhaga bhaTakatA citte upayoga zUnyapaNe thatI rahe che. jethI e mokSasAdhaka banatI nathI. jUo upAdhyAya yazovijayajI mahArAje paNa Aja vAta karI che. khulato jAya che. jeTalA pApakarma, punyakarma navA bAMdhatA jAva cho teTalo doro rIla para pAcho vIMTaLAto jAya che. Ama thoDo dhAgo khUle che tyAM pAcho thoDo viMTaLAya che. Ama dhArgo pUrepUro khulato nathI ne pUMThAnI rIla mukta thatI nathI. je divase baMne kalarano kALo ne dhoLo... dhAgo pUrepUro khUlI jAya che te divase aMdaranI rIla dhAgAnA baMdhanamAMthI mukta thAya che, mokSa thAya che. Ama AtmAne TakI rahevA mATe (bhava-bhava karavA mATe) karmarUpI khorAka joI.... okTobara - 2017 prabuddha jIvana mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka jema ke ApaNA A pArthiva dezane TakI rahevA mATe khorAkanI jarUra che. zarIra zenAthI Take che? khorAkathI. jo zarIrane khorAka na maLe to zarIra khatama thaI jAya paNa vyavahAramAM to pAchuM evuM nathI dekhAtuM. loko mahino-be mahinA upavAsa kare che, chatAM zarIra to TakatuM hoya che. to Ama kema? zuM mahinAo sudhI zarIra khorAka vagara Take che? nA... zarIrane jyAre bahArathI khorAka ApavAno baMdha karo cho tyAre, teja kSaNe zarIre potAnI pAse saMgraha karelo jUno khorAka je carabInA rUpamAM che te vApare che. zarIra eka lA paNa khorAka vagara TakatuM nathI. tame zarIrane navo khorAka Apo ja nahi ne jUno badho ja vaparAI jAya pachI eka kSaNa paNa zarIra TakI nahi. basa A ja vastu AtmA sAthe bane che, jyAre mana-vacanakAyAne sthira karI navA karmono khorAka ApavAno baMdha karIe chIe (saMvara) tyAre, teja ghaDIe, teja kSaNe AtmAe anaMtA bharvAthI saMgrahIne rAkhelA karmonA DhagalAmAMthI eka eka pratara udiraNAmAM AvI nirjharatI jAya che... (jo nirjharatA AvaDe to... nahi to karmonA guNAkAra thAya.) kevI rIte te AgaLa joIe.... Ama karatAM karatAM jyAre jUnA badhA ja karyo khatama thaI jAya ne navo karmarUpI khorAka AtmAne maLe nahi tyAre AtmA mukta thAya che. 37 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahyAM chIe te to moTA bhAganI avacetana mananA nirdeza pramANe raudra dhyAnamAM sarakI ja javAya che. enuM kAraNa e che ke phakta baudhika thatI hoya che. avacetana manane to enI koI anubhUti thaI nathI stare jAyuM che, jeno upayoga phakta kaoNnsiyasa mAInDa sudhI ja hotI. avacetana manamAM to deha sAthenA tAdAtmano bodha, saMskAra hoya che, jo A svAdhyAya dvArA avacetana mana sudhI pahoMcI tyAM rahyo hovAthI potAnuM sukha - salAmatI - astitva badhuM ja "para' paDelA saMskArone ukhADI nirjarA karI devAmAM Ave to ja upara avalaMbita che te saMskAra tyAMthI ukhaDyo nathI. mATe phakta janmojanmathI saMcita dRDha saMskArono uccheda zakya bane che to baudhika stare samajIne dehAtmabhAvamAMthI bahAra nIkaLavAnI je AzA vartamAna kSaNa prati rAga-dveSa rahita kevaLa dRSTAbhAvanI kaLA sAmAnya rAkhIne beThA che te ThagArI nIvaDe che. ne Apatti-vipattimAM vyakti rIte lAMbA prayatna vinA sidhdha thatI nathI. svAdhyAya dvArA avacetana avazapaNe Arta-raudradhyAnamAM DhasaDAI jAya che. kemake cetana mana manamAM paDelA janmajanmAMtaranA saMskArone dUra karI tene nirmaLa karatAM avacetana mana khUbaja prabaLa che. saMkaTa samaye ke uttejanAnI banAvavAnuM che. svAdhyAya jevA AMtarika tapamAM aMdaramAM, potAnI kSaNomAM A avacetana mana, cetana manane bAjue haDaselI daI jAtanA svayaMnA adhyayanamAM utarI javAnuM che. svayaMnuM adhyayana pote pragaTa thAya che. avacetana mana zuddha thayuM hoya, svAdhIna thayuM svAdhyAya che, zAstronuM nahi. zAstranuM adhyayana cokkasa jarUrI che hoya to ja kAma-krodha, moha-mada-matsara Adi doSonI pakkaDamAMthI phakta jANakArI meLavavA mATe paNa e haMmezA khyAlamAM rahe ke mukta thaI zakAya che. to jIvananI koIpaNa paristhitimAM zAstramAM je lakhAyeluM che te bIjAno anubhava che... mAro potAno samabhAvamAM rahevA IcchanAre, svastha ane samAdhistha rahevA nahi. e eno anubhava che jeNe kevaLajJAna prApta karyuM che, jeNe IcchanAre mAtra zravaNa-vAMcana-mananathI saMtoSa mAnI besI na rahetA samyakdarzana karyuM che. jeNe prakAzanuM darzana karyuM che, jeNe sAgaramAM e jJAnane anubhavajJAna banAvavuM joIe. potAnI samajane DUbakI lagAvI che. ApaNe kinAre besIne sAgara viSe game teTaluM potAnI tattva zraddhAne avacetana mana sudhI laI javI joIe. bhaNIe paNa jyAM sudhI ApaNe sAgaramAM DUbakI nahi lagAvIe avacetana manane nirmaLa karavAno A eka mAtra upAya che. tyAM sudhI ApaNe sAgarano anubhava karI zakavAnA nathI. jo vartamAna kSaNe je kAMI banI rahyuM che tenA pratye jAgRta rahI tene ApaNe ApaNA krodhanuM adhyayana karatAM hoIe to te svAdhyAya sAkSIbhAve jovuM. vartamAna kSaNe je kAMI bane tene koIpaNa prakAranI che, paNa krodha viSe pustakamAM lakhAyeluM vAMcatA hoIe to te IcchA, AkAMkSA, AturatA ke Asakti vinA eTale ke rAga-dveSa zAstra adhyayana che. ApaNAmAM rahelA rAganuM adhyayana karatA hoIe vinA jovuM. eTale ke sAkSIbhAvamAM zAkabhAvamAM sthira thavuM. pahelI to svAdhyAya, rAga viSe zAstramAM samajAveluM vAMcatA hoIe to najare A karavuM saraLa dekhAya che. paraMtu ApaNe phakta sAkSI rahI te svAdhyAya nathI, zAstra adhyayana che. mAnavI svayaM eka parama zakatA nathI. anekAneka janmothI je saMskAro ApaNe avacetana zAstra che kemake je kAMI jANI zakAyuM che te mAnavIe svayaMmAM manamAM bharIne lAvyA chIe te anusAra ApaNe bAhya jagatanI aMdara utarIne jANyuM che. je kAMI zAstramAM lakhAyeluM che te badhuM ghaTanAo pratye ApaNI pratikriyA komyuTaranI jema yAMtrikapaNe ApaNAmAM maujUda che. tenuM adhyayana ApaNe karavAnuM che dharma svayaMne darzAvatA ja rahIe chIe. avacetana mana e komyuTaramAM rahelA jANavAmAM che. jANavAnI vastu ApaNe keTalI paNa jANI laIe, DeTA' jevuM che. jyAre cetanamana e komyuTaranI skrIna che. skrIna samajI laIe chatAM paNa jANavAvALAne (jJAtAne, AtmAne) para eja Avaze je DeTAmAM che. ema avacetana manamAM paDelA aDhaLaka jANI zakAto nathI. jANavA yoga eka ja che ke je jANI rahyo che karma saMskAromAMthI kaI ghaDIe kayo saMskAra ukhaDIne skrIna para te koNa che? phakta jANakArIthI to aham pedA thAya che, eka Avaze eTale ke cetana mana para Avaze te kahI zakAya nahIM. moTo bhrama ubho thAya ke huM badhuM jANuM chuM'. dhAro ke meM badhuM jANI bhUtakALanA badhA ja saMskArothI ne bhaviSyanI AzAone lIdhuM ke svAdhyAya zuM che? svAdhyAya kevI rIte karAya? svAdhyAyathI tuNAthI mukta thayA vinA vartamAna kSaNanA mAtra deza rahevuM zakya karma kevI rIte kapAya? paNa huM svAdhyAya karIza ja nahIM to mane nathI. bhUtakALanA saMbhAraNAne bhaviSyanI kAmanAo ApaNane kevI rIte khabara paDaze ke mAro AtmA paramAtmAno AnaMda kevo vartamAna kSaNa pratye sajaga rahevA detA nathI. ApaNI jANa bahAra che? eTale ja ghaNIvAra ajJAnI paramAtmAmAM chalAMga lagAvI de avacetana manamAM pratikSaNa saMskAro paDatAM rahe che te e saMskAro che ane jJAnI rakhaDI paDe che. svAdhyAyano artha che svayaMmAM utaro.. pramANe ApaNA vicAra - vartana vaLAMka le che jenI ApaNane khabara pUrUM jagata bhItaramAM che. maratI vakhate ApaNe ghaNuM badhuM jANIe paNa nathI hotI. eTale phakta jAgrata manane ja nahi, avacetana chIe paNa ene ja nathI jANatA je pArthIva dehane choDIne jaI rahyo manane paNa zuddha karyA vinA, vartamAna kSaNa pratye rAga-dveSa rahita che. ApaNane khabara che ke mahAvIra zuM kahe che? AtmA zuM che? dRSTAbhAva Ave ja zI rIte? tame ghaNI vAra kaho cho ke badhuM paramAtmA zuM che? paraMtu AtmAno zuM svAda che te khabara nathI... jANIe chIe, samajIe chIe chatAM kAMI ghaTanA bane tyAre Arta | (vadhu mATe juo anusaMdhAna pAnuM...36) prabuddha jIvana: mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka okTobara - 2017) Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanapaMtha : 2 kula samI huM dRSTi hetuM... huM DaoN. bhadrAyu vacharAjAnI nAnAbApuno mijAja Akaro hato eTale ke pachI bIjAM koI kAraNathI mane evuM ja lAgatuM ke mArI nAnImA to ThaMDugAra mATaluM che. teonI AMkho harahaMmeza sajaLa, vhAlanAM be zabdo bole ke jagatamAM koInA 52 duHkha paDyAnuM jAze to nAnImAnI AMkho varasavA lAgatI.. moDI rAta sudhI huM ane mAro dosta vAMcIne sUtI vakhate nAnImAM kAnamAM kahI detA cAra vAge uThADI dejo.. vagara elArma ghaDiyALe nAnImAne cAra vAgavAnI khabara paDI jatI ane mRdu-lAgaNI chalakato Tahuko kAnamAM thato ane e lAgaNInAM jore beThA thaI javAtuM. braza karI vAMcavA lAgIe tyAM to nAnImA billI page rasoDAmAM jaI, koI jAgI na jAya tenI kALajI laI, AduvALI cAno DaoNjha taiyAra karI lAvatAM.! paroTha thatuM jAya ema ghaMTulAno avAja ane nAnImAMnA bhajanano gaNagaNATa gha2nA sau ghoratA loko mATe vaitAlikanI garaja sArato hato! bahu garIbImAM be cheDA bhegA karatuM mosALa hatuM. achata ane taMgI kAyamI mahemAna hatAM. paNa nAnImAno cahero harahaMmeza hasato. DagamagatA page paNa atithine AvakAro karavA cheka daravAje jAya ja. Aje jyAre yuvAnone adhyApakone 'pojhITIva thiMnkIMga'nA pATha bhaNAvuM chuM tyAre yAda Ave che ke bahu ochuM bhaNelAM ane bahu jhAjhuM gaNelAM mArAM nAnImA pojhITIva thinkIMga to gaLathUthImAM laIne janmyAM hatAM.! rasoDAmAM tela khalAsa thAya eTale telanI baraNI osarImAM mukI nAnImA haLavo sAda karI bolatAM : 'bakSIjI, gharamAM tela jhAjhuM che..' khAMDano puravaTho khUTe to nAnI kapaDAMnI thelI osarImAM mukI nAnImA yAda karAveH "bakSIjI, gharamAM khAMDa jhAMjhI che..' amArA jevA TIkhaLIyAva nAnImAnI A ceSTAthI acaMbAmAM paDI jatA. vastu khUTe che ne nAnI bole che : 'jhAjhI che!' AvuM kema? sAMja paDe ne hiMDILA khATe hiMcakatA hiMcakatA nAnImAM peTa para hAya pheravavAno divya AnaMda lUMTatAM lUMTatA, nAnImAne pUchI nAkhato ke : 'he nAnI, vastu khalAsa thaI jAya to jhAjhI che ema thoDuM kahevAya ?' keTalIya vAra sudhI haLavuM haLavuM malakIne mArAM mAthe hAtha pheravI nAnImA moTIvezanala TrenaranI adAthI kahetAM : "beTA, 'khalAsa che','kAMi nathI', khUMTI gayuM che' evuM kadi na bolAya. bhagavAne to badhuM ApyuM ja che, ApaNAM sudhI pahoMcavAmAM vAra lAge che.. have badhuM kayAMya ne kayAMya to hoya ja ane ApaNe 'nathI' evuM bolIe to bhagavAnane na game. okTobara - 2017 tane khabara che ne ke, satyanArAyaNanI kathAmAM pelA vANiyAnAM jAzamAM badhuM hatuM ne teNe kahI dIdhuM ke vhANamAM to kaMI nathI, pAMdaDA che. bhagavAne kahI dIdhuM : tathAstu ! have tuM ja kahe beTA ke ApaNe bolIe ke tela nathI - khAMDa nathI - A nathI - te nathI. ane bhagavAna 'tathAstu' kahI de to... ?' ane tarata ja mArAM moDhAM mAMthI zabdo sarI paDatA ke : 'nAnImA, to to mAThI besI jAya ne.' vaLate zabde nAnImA pAkuM karAvatAM : beTA, eTale ja kyAreya nathI-nathI karavuM nahIM. ApaNI eka kahevata che beTA H je roto roto jAya e maryAnA vAvaDa laine Ave.. Aje smarAyAtrAe nIkaLyo chuM tyAre kavi zrI rameza pArekhanI paMkti yAda Ave che : "kula samI huM daSTi haiMDu, mane gajaro maLe uttaramAM...* kavie je sAhityika bhAve lakhI jANyuM, te mArI nAnImAe varSo pahelAM AtmIya bhAvathI mane gaLe utarAvI jANyuM hatuM. bolo, mArI nAnImA kavi zrI rameza pArekhathI jarApaNa ochI sAhityika gaNAya ? sadgata kavi paNa svargamAMthI hoMkAro purAvaze ke kavitvanuM pAraNuM to pahelAM mAtA ja jhulAve che ne? ane hA, kavi to sAkSI puraze ja paNa mAro mAhyalo to kAyama svIkAre che ke mAtRtva niyatinI hAjarI che. mA eTale mArI nAnImA mArA mATe to...... (kramazaH) DZD bhadrayuzigmail.com 'prabuddha jIvana' have DijiTala svarUpe upalabdha 1929 thI mArca 2015 sudhI 'prabuddha jIvana'nA badhAM ja aMko saMsthAnI vebasAITa www.mumbai-jainyuvaksangh.com upara Apa vAMcI zakazo. temaja DI.vI.DI. svarUpe paNa A badhAM aMko upalabdha che. jijJAsu ane pustakAlayone A DI.vI.DI. vinA mUlye ame arpaNa karIzuM. A DI.vI.DI. nA saujanmadAtA 1. phorama oNpha jaina InTelekacyuala haste-aMjanA razmikumAra jhaverI ane mayUra voca. 2. nirmaLAnaMda jyota, rekhA-bakula naMdalAla gAMdhI saMparka : saMsthA oNphisa - 022-23820296 prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka ze Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAMdhIvAcanayAtrA pracaMDa preraNAthI dhabakatAM hiMda choDo' pUrvenAM varSo sonala parIkha koi diladhaDaka philma jotA hoie ne utsukatA, romAMca ane 1924nA navembaramAM ane 1925nA mArcamAM gAMdhI bombe rasa vadhatAM jAya evI sthiti dakSiNa AphrikAnA satyAgraha vize ke AvyA hatA. koMgresa hAusanuM udghATana emaNe rASTradhvaja pharakAvIne bhAratanA svAtaMtryasaMgrAma vize vAMcatA ke lakhatAM thAya che. dezanI karyuM ane dhvajanA gaurava mATe prANa paNa ApavA taiyAra rahevAnI tyAranI AbohavA levI pracaMDa preraNAthI bharI haze ke lAkho hAkala karI sAthe mAtabhASA, gorakSA, khAdI ane grAmodyoga jevAM navalohiyA yuvAno ane paripakva gRhastho AjhAdInI havAmAM kAryo rASTravyApI banAvavA nakkara yojanAo ApI. zvAsa levA mATe badhuM choDIne kUdI paDyA haze ! 1928mAM bhAratanuM rAjakIya bhAvi ghaDavA sAyamana kamizana 'gAMdhI ina bombe' pustakamAMthI Aje je tabakkAnI vAta nimAyuM. temAM eka paNa bhAratIya sabhya na hato tethI teno khUba karavAnA chIe te che 1922thI 1941no. be moTAM prakaraNamAM virodha thayo. lokoe dhaMdhA baMdha rAkhyA. phorasa roDa para hona teno samAveza karavAmAM Avyo che. sAyamana ane anya sabhyonA pUtaLAM bALavAmAM AvyAM. A varSe 1922nI zarUAtamAM uttara pradezanA corIcaurAmAM eka zAMta vidyArthIoe moTI saMkhyAmAM ane UlaTabhera rAjakIya pravRttiomAM saraghasa para polise goLIbAra karyo tethI uzkerAyelA ToLAe bhAga levA mAMDyo. mATuMgAnI vikToriyA jyubili Tekanikala polisacokIne Aga cAMpI ane 20 polisa karmacArI jIvatA insTITyUTa(vIjeTIAi)mAM gAMdhInuM citra lagADavA para pratibaMdha bhuMjAI gayA. gAMdhI A ghaTanAthI akathya viSAdamAM DUbI gayA ane mUkavA badala vidyArthIoe khUba uhApoha karyo. bombe yUtha lIganI asahakAra AMdolana sthagita karyuM. bombe sahita AkhA bhAratamAM jaMgI sabhA thai. aMte pratibaMdha UThyo. AzramamAM eka bImAra emanA A nirNayathI hatAzA vyApI. racanAtmaka kAryo jo ke cAlu vAcharaDAne jheranuM iMjekzana ApavAnI paravAnagI ApavA badala ja hatAM. 1923mAM motIlAla naheru ane sI. Ara. dAsanI gAMdhInA TIkAkArono eka varga paNa A ja varSe Ubho thayo. AgevAnImAM svarAja pakSano udaya thayo. bombe myunipala 1929mAM gAMdhIjInA haste khAdI bhaMDAra khullo mukAyo. 1930korporezanamAM ghaNA rAjakIya pheraphAra thayA. gavarnara sara jyorja 31mAM to bombe rASTrIya AMdolanano gaDha banyuM hatuM. dAMDImAM loiDanI vidAya ane navA gavarnara sara leslI vilsananA AgamananA gAMdhIe mIThAno kAyado toDyo tene pagale copATI para ane upalakSamAM bhavya samAraMbho yojAyA, bombenA lokoe tenA vaDAlAmAM hajAro lokoe mIThuM pakavyuM. A varSanA rASTrIya virodhamAM jaMgI jAherasabhAo bharI. saptAhamAM bombemAM virATa saraghaso nIkaLyAM. strIo paNa temAM 'yaMga inDiyA'nAM lekho dvArA gAMdhI lokomAM asaMtoSa phelAve sAmela hatI. prajAnI nirbhaya kaTibaddhatA joi sarakAra AMcako khAi che evA Aropasara 1922nA mArca mahinAmAM sarakAre gAMdhIne gai. yaravaDA jelamAM pUryA hatA. tyAM temane peTano sakhata duHkhAvo A gALAmAM pArasIo paNa ghaNA sakriya hatA. jUnanA bombe UpaDyo. tAtkAlika epenDiksanuM oparezana karavuM paDyuM. sarakAre kronikala'mAM pArasIonI sabhAo, pravRttio vagereno ullekha 1924mAM gAMdhIne choDyA ane teo ArAma karavA narottama che. perina kaeNpTane kahyuM, 'laghumatI tarIke amAro adhikAra che ke ame morArajInA jUhunA baMgale AvyA. teo be mahinA tyAM rahyA e dezanA svAtaMtrya mATe sevA ane samarpaNa karavAnI amArI tAkAta daramyAna temaNe "dakSiNa AphrikAnA satyAgraha' pustakanI prastAvanA puravAra karIe." lakhI, 'yaMga inDiyA'-'navajIvana'ne pharI saMbhALyAM ane puSkaLa A varSomAM bombenI rojiMdI jiMdagI paNa rASTravAdanI mulAkAta ApI. prArthanA sabhAnAM nAnAM pravacanothI lokone AbhAthI jhaLahaLatI hatI. gaNezotsava vakhate gaNapatinI mUrtio keLavavAnuM cAlu rAkhyuM. e varSanA oNgasTamAM gAMdhI pharI bombe para koMgresanA dhvaja pharakAvAyA. keTalAya sthaLe gAMdhITopImAM sajja AvyA ane satata sabhAo, kAryakramo vageremAM racanAtmaka kAryo gaNapati jovA maLyA ! dAMDIyAtrAnA pagale gAMdhIne jelamAM pUryA. para bhAra mUkatA rahyA. sapTembara mahinAmAM emaNe Atmazuddhi ane hajAro gAMdhITopIdhArIo bombanI saDako para pharI vaLyA. videzI komI saMvAditA mATe dilhImAM 21 divasanA upavAsa karyA. bombee vastuono bahiSkAra parAkASTAe hato. videzI sAmAnathI bharelI saraghaso, haDatAla ane prArthanAo dvArA teno vyApaka paDagho pADyo. eka Trakane rokatAM bAbu genuM zahIda thayo e ghaTanAe strIone 'prabuddha jIvana : mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka okTobara - 2017) Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa hacamacAvI mUkI. tAjA sthapAyelA dezasevikA saMghanI bahenoe nirNayo levA preryA. vidyAbahena parIkha, vimalAbena jhaverI ane snehalatA hajharatanI jhINavaTabharyA saMzodhana ane cokasAi A pustakanI zraddheyatA AgevAnImAM bAbu menunI smazAnayAtrAmAM bhAga lIgho. vadhAre che. pustakamAM apAyelI vigatomAMnI bahu thoDI A lekhomAM bahiSkAra, pikeTiMga, prabhAtapherI ane anya kAryomAM bahenoe ApI zakAi che. itihAsane pharI eka vAra tAjo karavo hoya ane adbhuta zista, kSamatA, bahAdurI, UrjA ane hiMmatano paricaya tenI preraNAthI ApaNI Ajane ajavALavI hoya to emAMthI pasAra Apyo. thavuM rahyuM. 1931nA Disembara mahinAmAM bIjI goLamejI pariSadamAMthI ] ] ] pAchA pharelA gAMdhInuM abhUtapUrva svAgata thayuM. lokono juvALa mobAIla : 9833708494 joi sarakAre gAMdhIne jelabhegA karyA. baoNmbe kronikalamAM pragaTa anuprekSA thayelA inTaravyumAM emaNe kahyuM ke mArA jelamAM gayA pachI lokoe jo AvI hoya rathayAtrA videzI vastuono bahiSkAra ane khAdIno svIkAra pUrI zaktithI to.. cAlu rAkhavA, paNa game teTalI uzkeraNI chatAM hiMsA na AcaravI. tarI javAya bhava. muMbainA madhyama varge gAMdhIne khUba sAtha Apyo, paNa hiMdu zarIra rUpI ratha muslima saMbaMdho taMga thayA ane boyakoTane pariNAme zaheranI be paga rUpa be baLada Arthika sthiti kathaLI che evuM paNa amuka loko mAnatA hatA. be AMkha rUpa be paiDAM (chIla) 1932thI 1941nA varSomAM 'hiMda choDo'nI pUrvabhUmikA manarUpa sArathI barAbara baMdhAtI AvI. briTiza sarakAra adhIrI thai "bhAgalA paDAvo hRdayarUpa siMhAsana ne rAja karo' nI nIti para khulleAma UtarI AvI. gAMdhIe jelamAM guNa rUpa bhagavAna upavAsa karyA. gAMdhI-AMbeDakaranA saiddhAMtika matabhedo ugra thayA. be hAtha rUpa udAra-udAtta bhAvanA 1934mAM akhila bhAratIya grAmodyoga saMgha sthapAyo. gAMdhI sevA rAjamArgarUpa mokSamArga senA tenuM bombanuM kendra hatuM. khAdIdhArIonI saMkhyA jhaDapabhera nagarajanarUpa zubhabhAva vadhI rahI hatI. maNibhavana koMgresa miTiMgothI dhamadhamatuM. komI zAMti ghara rUpa derAsarathI jIvanuM mATe gAMdhI vAraMvAra jhINAne temanA mAunTa plIjhanTa roDanA mokSa tarapha prayANa nivAsasthAne jaine maLyA. 1939mAM bIjuM vizvayuddha zarU thayuM. jo AvA bhAvathI dararoja gharathI bahAra nIkaLo aMgrejoe bhAratane tenI anumati lIdhA vinA ja yuddhamAM bheLavyuM (ophIse jAo - bIjhaneza mATe jAo, nokarI mATe jAo) teno khUba virodha thayo. gAMdhIe kahyuM ke bhAratane svataMtratA Apazo tyAre A bhAva pUrvaka nIkaLo. to ja te tamane yuddhamAM sAtha Apaze. svane zukana have bhAratamAM ja nahIM, duniyAbharamAM gAMdhI bahoLo sarvane zukana prazaMsakavarga dharAvatA hatA. krAMtikArIo paNa gAMdhInuM mArgadarzana satata karma nirjarA - parabhavamAM paNa. jhaMkhatA. 1938mAM pRthvIsiMha nAmanA moTA krAMtikArIe gAMdhInA sadgati paraMparAe sidhdhigati.. AzramamAM jai temanuM mArgadarzana jhaMkhyuM hatuM. pRthvIsiMha lAhora hIrAbhAI paMDIta kAvatarAmAM sAmela hatA. 1915mAM temane mRtyudaMDanI sajA thai hatI. teo kedamAMthI bhAgI gayA hatA. pachIthI soLa varSa sudhI A vakhatanA aMkamAM be mukhya bAbato para dhyAna rakhAyuM temaNe akhADA calAvI dezanA yuvAnomAM zaktinuM siMcana karyuM hatuM. che, Arthika rIte samRddha prajAnA ghare bALako gujarAtI 1940mAM UpaDelA rAjakIya pavano e dezanA rAjakIya lakhatAM-vAMcatA zIkhe. e mATe "saha-abhyAsa mizana'no samIkaraNone pheravI nAkhyA hatA. gAMdhI saune kahetA, "jelo bharI AraMbha karavo. A aMtargata zikSakonI eka TIma taiyAra devAthI kaMi nahIM vaLe. ahiMsA ane racanAtmaka kAryo ja dezane thaze je A kArya karaze. aMdarathI ane bahArathI AjhAda karaze. svayaMbhU zista, sahiSNutA bIjuM eka menTara TIma taiyAra thaze. je bhASA aMgenA ane AtmabalidAna vinA asahakAra saMbhavI zake nahIM. badalAtA praznonuM nirAkaraNa lAvavAmAM madadarUpa banaze. saMjogIe gAMdhI ane koMgresane dIrghakAlIna pariNAma ApatA Mobile : +91 9821533702 okTobara - 2017) prabuddha jIvana : mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhakti zatakam H najarANuM DaoN. ratanabena khImajI chADavA bhItIya prAcIna paraMparAmAM zruti ane smRtinuM khUba mahattva hatuM. jema ke, 'surya ne saM! tenuM mAvavA vAya| arthAt he AyuSyamAna jaMbU? bhagavAna mahAvIre je kahyuM, je meM sAMbhaLyuM che, te huM tane kahuM chuM. A rIte sudharmAsvAmI potAnA para ziSya jaMbusvAmIne saMbodhana karI upadeza ApatA. te pachI samaya jatAM dhIre dhIre paraMparAgata kaMThastha jJAna graMthastha thavA lAgyuM ane kALakrame A zrutajJAna tADapatrIya hastapatromAM Alekhita thayuM. tyArapachI mudrAyuga Avyo. Ama samayanA vividha tabakkomAM pasAra thatAM temAM aneka parivartana AvyA. uttarottara vikAsa paNa thayo. jemAM vartamAna yugamAM vijJAne to harAphALa bharI. jethI zrutajJAna pachA mudrakAmAMthI dhvani mudrAnA C.D., VC.D., Pendrive, Auclip, Video vagere aneka svarUpomAM parivartita thavA lAgyuM. paramazAMtinI khoja mAnavI anaMtakALathI karI rahyo che e parama zAMti koI graMthomAMthI... koI guphAmAM... koI prakRtinA prAMgaNamAM to koI vividha dharma darzanomAM zodhI rahyo che. paNa kharekhara! e parama zAMti to mAnavInI bhItaramAM ja che. e paramazAMtinI oLakha karavI ane karAvavI e to saMto ke gurubhagavaMtonuM kArya che. ekavAra temo Golden Treasure of shlokas (zlokono suvarNakIza, kaMThAbharaNa) nI C.D. sAMbhaLI. sAMbhaLatA temanuM bhakta hradaya jhAjhaNI UThyuM, C.D. temanA mana-hRdaya ane AtmAne sparzI gaI. emane vicAra Avyo ke jaina sAhitya to jJAnano bhaMDAra che. temAM stotra, stavana, sajjhAya, rAsa vagere vipula pramANamAM AvA eka sevAbhAvI saMta eTale paramArAdhyapAda pU. AcArya upalabdha che. paNa ghaNAM badhA tenAthI ajJAta che. jana sAdhAraNa devazrI cidAnaMdasUrijI ma. sAhebanA ziSya ratna pU. Alekhana ane saMpAdana munizrI mRgendravijayajI. pravartaka munizrI mRgendra vijaya jaina sAhitya kSetre emanuM ma.sA. ja pradAna prazaMsanIya rahyuM che. yuvAnavayathI sAhityaruci ane zAstra sidhdhAMtanA abhyAsa pratye emanI laganI vizeSa . temaNe dAdAguru zrI mohanalAla mahArAja vize citrAdiSI samRdhdha evuM smAraka graMthanI racanA karI. jo ke sAhitya lekhana ke sarjana pAchaLanI temanI bhAvanA prabhu samakSa amUlya artha dharIne kRtArtha 42 brging Rib eme 10}} Rinis Rich TDI saMgIta saMyojaka dakSeza tet 2 by athle ma h) Sur Rahul, th dhIme mAsa and zrI vAsupUjyasthAnI L su OUR ghs desitgib has m WS >> anevAnI rahI che. teonA zabdomAM ja kahuM to, 'koI bhAgyazALI zrImaMtane bhAvanA jAge ke nUtana jinaprasAda baMdhAvuM. prabhunI pratiSThA karAvuM ?' koI zilpI vicAre ke suMdara sajIvana zilpa kaMDAruM ! pA mArA manamAM hatuM ke prabhunI amRtavANI akSararUpe AlekhuM, je kadApi kSara na thAya. zAzvata banI jAya. pUjya mRgendra munizrInA vicAranA A bIjanuM dhIme dhIme saMvardhana thatuM gayuM. zAstronA adhyayana ke svAdhyAya vakhate hRdayamAM je je urmio jAgI spaMdano thayA ane emane lakhavAnI preraNA maLatAM eka pachI eka graMtho sarjAtA gayA. jema ke prabandha paMcazatI, bhagavAna mahAvIra jIvana darzana, Stories from Jainism, prasaMga paMcAmRta hRdaya pradoSa paddhizikA, mA bhagavatI sarasvatIdevI vagere vagere. temanI lekhananI zailI saraLa, sacoTa ane upadezAtmaka che. eTale ja vAcakanA hRdayamAM utarI jAya che. 7 o take prastuti : zAsana jaina yoga phAunDezana, zrI tellas (G Matters" " zrI mallinAtha >> pAsa kara (51760 40Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAraso paNa jaLavAI rahe, jIvaMta rahe ane bIjI tarapha zrAvya rUpe A zrAvayarUpa C.D. mAM Adi maMgalAcaraNa rUpe jaga ciMtAmaNi arthAt c.D. Adi dvArA sahelAIthI sahu koI jinabhaktine lAbha sUtrano prathama zloka che. Avazyaka sUtro paikInuM eka sUtra che. pAme. A vicArane temaNe sAkAra banAvavAno nirdhAra karyo. caityavaMdana tarIke bolAya che. prAkRtabhASA nibadhdha jagaciMtAmaNI IzvaranI sAthe nazvaranuM anusaMdhAna karavAmAM AlaMbana pUruM sUtranI racanA gaNadhara gautamasvAmIe karI che. teo jyAre pADI zake evuM eka tattva eTale ja svara! Izvara-nazvara vacce setu sUryakiraNonuM avalaMbana laIne aSTApada giri para vaMdana karavA gayA nI zakatAM svaranI carama ane parama sArthakatA jinabhaktinA tyAre RSabhadeva prabhu Adi covIsa tIrthakaronI utkRSTa bhAve stuti yogamAM bhaktane tallIna banAvI de che. Avo eka adbhuta rUpe stavanA karI hatI. puruSArtha eTale...pUjya margamunizrI racita "jinabhakti tevI ja rIte madhya maMgalAcaraNa rUpe mahAmahopAdhyAya zrI zatakam'... yazovijayajI viracita "vairAgya kalpalatA" graMthanA maMgalAcaraNanA A jinabhakti zatakammAM prAcIna jinabhakti padonuM zreSTha pAMca zloko pAMca tIrthaMkara prabhunI stuti rUpe ApyA che. A graMtha saMkalana karavAmAM AvyuM che. pUjya gendamunie so zloko (pado) kAvyazailImAM nibadhdha che. jemAM yazovijayajIe paramAtmA pratyena prAcIna jainagraMthomAMthI saMgrahIta karyA che. temaNe gRthita zlokonA bhaktisabhara bhAthI bhagavAna RSabhadeva, bhagavAna zAMtinAtha raciyatA, graMthonA nAma, graMtha paricaya, ati saMkSiptamAM paNa bhagavAna neminAtha, bhagavAna pArzvanAtha ane bhagavAna mahAvIranA sArabhUta sAmagrI ApavAnI pUrI koziSa karI che. jo ke zrotAonI utkRSTa guNonI stavanA karI che. surucine dhyAnamAM rAkhIne 'Index' tathA zloka naMbara Apela che. aMtima maMgalAcaraNa rUpe logasUtranI aMtima traNa gAthA prabhubhaktino A rasathALa jana sAdhAraNa sudhI pahoMcADavA mATe ApI che. A gAthA cUlikA rUpe che. A sUtra zAzvata che, jene temaNo athAga mahenata karI che. prathama to temaNo vIsa jeTalA prAcIna nAmastava paNa kahe che. jemAM covIsa tIrthakaronI stuti (kIrtana) graMthonuM dohana karI arka rUpe zreSTha evA jinabhaktinA padone pasaMda karavAmAM AvI che. A traNa gAthAmAM bhakta dAsabhAve prabhu pAsethI karyA che. tyArabAda dhvanimudraNa mATe zreSTha gAyakonI pasaMdagI, sAthe Arogya arthAt siddhatva prApta karavA mATe samyakatva ane zreSThabhAva saMgItanA tajajJonI zodha, udghoSakanI varaNI temaja dhvanimudrA samAdhi mAMge che. mATenuM sthaLa vagere vagere. dareka kAma ati parizrama mAMgI le evAM jinabhakti zatakam'mAM aneka AcAryo racita vividha padone che. tema chatAM teo A badhAM ja vibdone pAra karI prabhubhakti guMthyA che. AcArya siddhasena divAkara sUri racita "kalyANa maMdira' pratyeno ananyabhAva-prema pragaTa karavAmAM saphaLa rahyAM che. A kAryamAM stotra teonA sa-rasa hRdayanuM pratika che. A stotranA agiyAramAM temane zrI udaya majhumadAra, jahonI zAha, mIrAM zAha jevAM zreSTha zlokanA aciMtya prabhAvathI zivaliMgamAMthI avaMti pArzvanAthanI kalAkArono sAtha savizeSathI mUrtino prAdurbhAva thayo hato. maLyo ane jinabhakti gika graMthanuM nA zloka-mAMka atre Apela cAra padomAM jagaciMtAmaNi sUtra | 01 zrI jinabhakita zatakam C.D. prabhubhaktinuM bhAvapUrvaka ArAdhya devanI jaya tihuaNa stotra 02 thI 03 zreSThatama najarANuM banyuM che. A zatakama 03 pratimA zataka 04 thI stavanA karavAmAM AvI che. sira prakAra 08 thI 12 C.D. nI thoDIka jhalaka ApaNa ayoga vyavahaida hAgiNikA 05 dakSeza ke, rAha, zrIraMga bALe sidhdhahema vyAkaraNanA paNa mANIe. 06 vItarAga stotra 20 thI 4 raciyatA AcArya che. AtmaniMdA hArmiNikA - 5 thI 39 saMskRta, prAkRta, oc jinaanAma sAmA 40 thI 44 hemacaMdrAcAryanI vidotA ane daza ke. zAha apabhraMza bhASAmAM hajAro mafitmaith jaya thI 49 rAjanIti, baMne hazetromAM 17 vairAkalpalatA pao thI para stuti, stotra racAyA che. temAM ritAmaNi pAnAtha stotra samAna hatI. chatAM teone zrI rAjud divAna jena AcAryonuM bahu moTuM 12 sakalAhata stotra 66 thI 44 hRdaya to eka bhaktanuM maLyuM snAtasyAM stuti nIkhIla paMcAla (vidhI phuDIyo) yogadAna raheluM che. prabhu 14 bhaktAmara stotra 6 thI 81 hatuM temanuM 'vItarAgastotra' Muni Shri Mrigendra pratyenA aMtarAtmAthI kalyANamaMdira stotra 82 thI 85 Vijurji Maharaj prabhubhaktinAM amUlya dena che. paramAtmA dvAAizikA thI 96 Cle Jain Yog Foundation, udbhavelA zabdoe stotra che. 10 sUtra kRtAMga AcArya mAnatuMga sUrinA GIDC Colony, Umargaon (west), athavA to bhakti bhAvanAthI 18 siddhastavasUtra District Valsad Guj 396171 bhaktAmara stotra'nI to 19 dvAtrizata - dvAaizakA 99 ha, 9904389052 / 9724064551 guMthAyelA kAvyamaya prabhAvaka nAmastava - logassa sUtra | 981930 1930 / 9260238042 100 vizvanA vidvAnoe prazaMsA karI zabdone "stotra' kahevAya che. M.R.P. Rs.150/- incl. i all Taxes d ol Taxes che. A stotra eka bhakta ghare o & rAgINI kaaoNka2 saMgItA maLe rohINI pIdhanakara, korasa B vimala borUunkara Plat No. 405, Madhu Apartment, (okaTobara - 2017 | pawwwvana : mAtRbhASA, gAMdhIjI arnasAMprata samaya viSAMkA is) Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hRdayanuM saraLa nidarzana che. A stotranI prastuta gAthAomAM prApta kare.. to ja zrI mRgendramuni ma. sAhebe A saMcaya mATe AcAryae prabhunA nAma-smaraNanuM mahattva batAvI, advitIya evA karelo puruSArtha sArthaka banaze. kAraNa ke "naya hoTisamaM dhyAnaM. prabhune bhAvapUrvaka namaskAra karI stavanA karI che. dhyAna voTisamo nayaMH noTisamaM gAnaM, gAnAtparataraM nahiM!' digaMbara jainAcArya amita tijI viracita "paramAtmA- "jinabhakti zatakam'nI A C.D, nA madhura padone sAMbhaLI dvAtrizikA'mAM ArAdhya deva prati zaraNAgatino bhAva pragaTa karyo sahu koI prabhubhaktinA raMgamAM raMgAI jAya evI maMgalakAmanA...' che. digaMbara paraMparAmAM sAmAyika pATha tarIke A stotra bolAya astu. che. Ama madhukaranI jema mRgendramunizrIe vidhavidha phUlo rUpI graMthomAMthI arka ekatrita karI amRtarUpe jinabhaktinuM Acamana karAvyuM che. jinabhakti zA mATe? bhagavad guNonuM kIrtana karavuM. bhagavAnanA guNonuM smaraNa karavuM tene stava-stuti kahevAya uttarAdhyayana sUtra-29mAM darzAvyuM che ke, he bhagavana! stava-stutimaMgala karavAthI jIvane zuM lAbha che? tyAre sudharmAsvAmI kahe che ke, "stava-stuti maMgalathI jJAna, darzana, cAritra rUpa bodhi lAbha prApta thAya che. bodhi arthAtu samyaka bodha-samajaNa. sAdhakane prathama zruta-cAritra dharmanI abhiruci thAya che. tyArabAda A traNa prakAranA bodhilAbhathI jIva samasta karmono aMta karavA mATenI sAdhanA kare che. paramAtmAne pAmavA mATe traNa yoga batAvyA che, jema ke - jJAnayoga karmayoga ane bhaktiyoga, bhaktiyogano mahimA jagatanA dareka dArzanikoe varNavyo che. zrI haribhadrasUrie yogadaSTi-samuccayamAM mana, vacana, kAyAnI zudhdhirUpa karAyelI jinazvaranI upAsanAne eTale ke bhaktine utkRSTa yogabIja kahyuM satyavijJAna phAunDezana tathA zrataratnAkara TrasTa dvArA Ayojita zibira mahAvIrano mArga : jIvanamAM krAnti | (samyagadarzanaH zAtA daSTAbhAva sAdhanA) mAnyatAothI mukti meLavavA tathA satyanI prApti mATe, asthiratAothI mukta thaI sthiratAnA zikhare pahoMcavA, AttaramananI apAra zAMti pAmavA, Asava ane baMdhanA baMdhanonI beDIo toDavA, saMvara ane nirjarAnA pAvana paMthe prayAma karI jIvanamAM krAnti lAvavAno avasara eTale ja samyagudarzana dvArA jJAtA dRSTAbhAva keLavavAnI anupama taka. kAyotsarganI sAdhanA dvArA zAMti pAmavA Apa samyagdarzana : jJAtA dRSTAbhAva sAdhanAnI zibiramAM avazya padhAro. zibira saMcAlana (1) jitendra bI. zAha (2) vallabhabhAI bhaMsAlI tA. 17, 18, 19 navembara, 2017 dararoja savAranA 10 thI 4.30 vAgyA sudhI Ama sAcA hRdayathI utkRSTa bhAvathI karelI paramAtmAnI bhakti bhaktane bhagavAna banAvI zake che. AtmAne paramAtmA, jIvane ziva ane narane narottama banAvI de che mATe ja bhaktine "muktinI, dUtI' kahevAmAM AvI che. prabhubhaktithI aneka prakAranA karmonI nirjarA thaI AtmA uccadazAne prApta kare che. jevI rIte laMkApati rAjA rAvaNe aSTApada tIrthamAM prabhubhaktimAM tallIna banI pracaMDa puNya upArjana karI tIrthakara nAma gotrakarma bAMdhyuM hatuM. Avo prabhubhaktimAM aciMtya prabhAva rahelo che. aMtamAM jinezvaronI parama bhakti karavAthI Arogya (samyakatva) bodhilAbha ane samAdhiyukta maraNa prApta thAya che. bhaktinA AvA mahimAne AtmasAta karIne "jinabhakti zatakam'nA padone bhAvaka ke sAdhaka aMtaramAM sthApita karI ekAkAra banI jAya ane tenuM manamaMdira AnaMdita banI parama sukhano anubhava sthaLa mathurAdAsa hola, govAliyA TeMka, muMbaI - 400 036. rajIsTrezana karAvavuM Avazyaka che. saMparkasUtra vIrendrabhAI zAha, muMbaI 9819294964 hitezabhAI muthA, muMbaI 9821360405 zrIdevI mahetA, amadAvAda 9825599611 prabuddha jIvana: mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka okTobara - 2017) Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanasamrATa-samudAyanuM gaurava prastutakartA : atula eca. kApaDiyA AcArya zrIvijayazIlacaMdrasUrijI mahArAjanA traNa munirAjone gujarAta yunivarsiTI taraphathI eka viziSTa evorDa ApavAmAM Avyo che. te munivaro dvArA saMskRta bhASAmAM pragaTa thatA navaMnAnattpataru nAmanA sAmAyika (megejhIna)nA upalakSyamAM A evorDa maLyo che. saMvat 2055 nuM varSa te paramapUjya AcArya zrIvijayanaMdanasUrIzvarajI mahArAjanI janmazatAbdInuM varSa hatuM. te ja varSe temanI puNyabhUmi evA tagaDI gAmamAM banelA naMdanavana tIrthamAM bhavya pratiSThA thaI hatI. upakArI A mahApuruSa mATe sAdhuo kevI ujavaNI karI zake? e vicAra sau sAdhuonAM dhairya ramato hato. te vakhate mahArAjajIe potAnA traNa sAdhune kahyuM ke ApaNe pUjyazrIne aMjalirUpe eka saMskRta megejhIna taiyAra karIe tame ja navuM saMskRta sAhitya raco, lakho, bheguM karo. e dara cha mahine aMkarUpe chapAya. tenuM nAma nandnavanattpataru rAkhIzuM. naMdanavana (tagaDI)mAM UgeluM kalpavRkSa! sAdhuvarSo taiyAra thayA ane tenI pahelI aMka tagaDInA pratiSThA vakhate pragaTa karyo. te pachI 19 varSathI te yAtrA akhaMDa cAlI rahI che, ane tenA 38 aMka thaI gayA che. lagabhaga tamAma - seMkaDo sAdhu-sAdhvIjIonuM te priya megejhIna che. te parathI preraNA laIne thoDAMka varasathI bIjAM paNa be saMskRta megejhIno cAlu thayAM che, je eka dAkhalArUpa siddhi gaNAya. A aMko amadAvAdathI prakAzita thAya che. vidvAnomAM paNa te samagra bhAratamAM jAya che. gujarAta yunivarsiTInA kAryavAhakoe vicAryuM ke amadAvAdathI ja pragaTa thatAM saMskRta sAmAyikonA saMpAdakonuM sanmAna karavuM. te anusAra A cAturmAsa daramyAna julAI mAsamAM temaNe yunivarsiTImAM eka samAraMbha yojelo, temAM AvavA mATe ne te sanmAna svIkAravA mATe AmaMtraNa paNa mokaleluM. paraMtu varasAdane lIdhe munivarathI jaI na zakAyuM. eTale temanA vatI nandanavanaspataru nA pratinidhi tarIke mAre te samAraMbhamAM upasthita thavAnuM baneluM, pAchaLathI to te prophesarI jAte upAzraye AvIne sanmAnapatra ane smRticihna bahumAnapUrvaka ApI gayA hatA. A traNa munirAjonAM nAma - pU. paM. zrIratnakIrtivijayajI, pU.paM. zrIdharmakrIrtivijaya, pU.paM. zrIkalyANakIrtivijayajI che. temaNe karelI varSonI mahenata Ama anAyAse sArthaka banI che teno AnaMda hoya ja, te AnaMda tamane badhAne vaheMcatAM paNa anero AnaMda thAya che. A megejhInane kAraNe te trA sAdhuvarSo to kharA ja, paNa bIjA paNa aneka nAnA nAma sAdhuo ane sAdhvIjIo have okTobara - 2017 saMskRtamAM lakhatA-bolatA thayA che - thaI rahyA che, te bahu ja majAnI vAta banI che. eka nAnakaDo puruSArtha ATalo badho preraka banI zake e vAta ja adbhuta che. aneka vidvAna paMDito paNa have to AmAM niyamita lekho lakhe che, je chapAya che. A rIte ApaNA zAsanasamrATa samudAyanuM gaurava vadhyuM che. ane A traNa sAdhuoe te vadhAryuM che temAM zaMkA nathI. vaLI, IndubaMdhanapataru nI graMthazreNI paNa, pachI zarU thaI che, ane tenA upakrame atyaMta mahattvapUrNa evA saMskRtagraMtho paNa pragaTa thayA che. temAM AMtararASTrIya prasiddhi dharAvatI jarmana-IMgliza AdhyAtmika navalakathAo -siddhArtha, jonAthana liviMgsTana sIMgala jevI kRtionuM saMskRta rUpAMtara karIne tenAM rUpakaDAM prakAzano thayAM che. saMskRtamAM joksanuM prathama sacitra prakAzana thayuM che. hemacaMdrAcAryanuM jIvanacaritra tathA paMcasUtranuM saMskRta padyarUpAMtara paNa pragaTa thayuM che. ane munivaronI A saMskRta yAtrA Aje paNa avirata cAlI ja rahI che. zAsanasamrATa dAdAgurunI asIma kRpA ja A badhAMnuM mukhya kAza che evI zraddhA che. pUjyapAda AcArya zrIvijayasUryodaya. sUrIzvarajI mahArAjanI punita preraNA ane AzIrvAda tema ja pUjyapAda AcArya zrIvijayazIlacaMdrasUrijI mahArAjanI dRSTisaMpannatA tathA sAdhuone taiyAra karavAnI tIvra jhaMkhanA ane parizramanAM ja mIThAM phaLa Aje saMkala zrIsaMghane mANavA maLe che tenI aMtaHkaraNathI anumodanA karIe ane ene haiyAnA uchaLatA umaMgathI vadhAvIe. AvA garavA gururAjonAM caraNe zata zata vRMdana... (nanvanavanapataru nA tamAma aMko www.jainaelibrary.org para upalabdha che.) DOC amadAvAda je janmanAM AziSa hemacaMdranI pAmI, virAgI jina-sAdhuo tathI jene tapasyA gaLathUthImAM maLI, rasaprabhA bhAlaNathI lahI je nAcI amaMge narisaMha-mIrAMakhA tarI nAda caDI umaMga, AyuSmatI lADakI premabhaTTanI, daDhAyu govardhanathI banI je, arjela kAnte dalapattaputra, te gurjarI dhanya banI RtaMbharA gAMdhImukhe vizvamAMgalyadhAtrI prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka umAzaMkara jozI 45 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (vanatIrtha gatAMkathI cAlu..... rakama nAma 2541721/- AgaLano saravALo zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane maLela anudAnanI yAdI 2500/- tArAbena mohanalAla zAha ceriTebala TrasTa haste : puSpAbena parIkha 5000/- bhAratIbena bhagubhAI zAha 5151/- anilA zizakAnta mahetA 5000/- niraMjana Ara. DhIlA 5000/- vizAbena javAharabhAI koDIyA 5000/- DaoN. ke. ke. zAha 5000/- saralAbena kAntilAla zAha pa000/- kumudabena paTavA 5000/- parItA zAha 5001/- zitala maniSa kapAsI 5000/- hasamukha bI. mahetA ceriTebala TrasTa 5000/- zilpA je. mahetA phAunDezana 5000/- bhAyacaMda ema mahetA ceriTebala TrasTa 5000/- mehatA ceriTebala TrasTa 5000/- bhAyacaMda mahetA phAunDezana 5000/- harSA vikrama zA 5000/- vikrama ramaNalAla zAha 5001/- durgA Ara parIkha 20000/- zrI cetana jayaMtilAla gAMdhI 25000/- mAtuzrI lakhamazI gelAbhAI sAvalA parivAra 5000/- jyotsanA mahendra zAha 20000/- prakAza ena. koThArI 15000/- virala araviMda lukhI 5000/- dhelAnI ceriTebala TrasTa (haste : mahendra ghelAnI 5000/- ratilAla odhavajI gohila ceriTebala TrasTa haste : kiriTabhAI gohila 11000/- kacarAlAla cunilAla zAha - amadAvAda 11000/- haMsAbena kacarAlAla zAha - amadAvAda 5000/- naMdu Dreparsa (DAyarekTa ceka) 6500/- kiraNa zeTha ane sarayu zeTha yuesae ($ 100) 5000/- zrI hasamukhabhAI manasukhalAla zAha 5000/- zrImatI jasavaMtI praviNacaMdra vorA ceriTebala TrasTa 11000/- devacaMda ghelAbhAI zAha 1500/- gItAbena jaina 2770336/- kula 27ma 46 prabuddha jIvana nIdhi phaMDa 2500/- dhruva enDa ke, CA (haste : zrI mahendrabhAI dhruva) 50,000/- zrImati IndirAbena TI. paTela bhAvanagara (sva. zrI trilokacaMdra DI. paTelanA smaraNArthe 52500/- kula 2kama jamanAdAsa hAthibhAI mehatA anAja rAhata phaMDa 2000/- zrI hasamukha TimbaDIyA (svargastha lAbhubena TimbaDIyAnA smaraNArthe haste : ramAbena mahetA) 500/- mitAbena TimbaDIyA (svargastha lAbhubena TimbaDIyAnA smaraNArthe haste : ramAbena mahetA) 15000/- tArAbena DAhyAlAla ceriTebala TrasTa (haste : ramAbena mahetA) 17500/- kula rakama kizora TimbaDIyA keLavaNI phaMDa 2000/- zrI rameza TimbaDIyA (svargastha lAbhubena TimbaDIyAnA smaraNArthe haste H ramAbena mahetA) 500/- bhAratIbena TimbaDIyA (svargastha lAbhubena TimbaDIyAnA smaraNArthe haste : ramAbena mahetA) 2500/- kula 27ma saMghane maLela anudAna 9750/- kiraNa zeTha ane sarayu zeTha yuesae($150) 2000/- janakabhAI 2000/- -viSAlabhAI 1000/- bhAvinabhAI 500/- latAbena doSI 200/- uSAbena zAha 200/- eka sadagRhastha 15650/- kula rakama prabuddha jIvana saujanya dAtA 25000/- zrImati rITAbena umaMgabhAI zAha 50000/- IndirA TI. paTela bhAvanagara (sva. zrI trilo kacaMdra DI. paTelanA smaraNArthe) 75000/- kula 24ma non okTobara - 2017 prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustakanuM nAma : avalokana viya saMpAdaka - ramaNa sonI prakAzaka : zAradA sonI pratyakSa prakAzana, 18 hemadIpa sosAyaTI, dIvALIpurA, vaDodarA 390007, pho naM.(265) 235 7187 mulya rUA. 450/-, pAnA:16-352-368 AvRtti : prathama 2017 A avakSone vizva' bhAratIya ane videzI bhASAomAM - eTale ke duniyAbharamAM Aje pragaTa thatAM asaMkhya pustakomAMthI pratinidhirUpa ane sakSama pustakovizenI rasaprada vAto, samakSati rUpe saunI samakSa mUkavA cAhe che. 15 bhAratIya bhASAo temaja aMgrejI dvArA 12 videzI bhASAo - pradezono vividha sAhityasvarUpo tathA anya zAstrIya viSayonAM sAMjaprata samayanAM pustako AvarI laI zakAya hovAthI graMtha - vizvanuM eka bhAtIgaLa citra UpasI zakyuM che. A pustakanuM avalokana vizva vyApaka ane vaividhyabharyuM banyuM che. A graMthamAM - asamiyA, uDiyA, urdU, kannaDa, kAzmirI, gujarAtI, tamila, paMjAbI, baMgALI, bhAratIya, aMgrejI, marAThI, rAjasthAnI, saMskRta, siMdhI, hiMdI, e bhAratIya bhASAonI temaja aMgrejIdvArA amerikana, AIrIza, Aphrikana, ITAliyana, keneDiyana, tibeTana, jApAnI pelesTiyana, paoNliza, phrenca, briTiza, iMglIza, speniza, e videzI bhASAonA - kavitA, vArtA, navalakathA, nATaka, caritra, AtmakathA, sAhityazAstra, bhASA vijJAna, darzanazAstra, arthazAstra, zikSaNazAstra saMskRti - e svarUpo - viSayone samAvatAM 85 uparAMta pustako vize. gujarAtI tathA anyabhASI abhyAsIoe okTobara - 2017 nAmata DaoN. kalA zAha lakhelA paricayane mUlyAMkanadarzI samIkSA lekho sthAna pAmyA che. ethI ahIM rasaprada ane vicArottejaka graMtha vidhinuM eka bhAtIgaLa citra upasyuM che. *** pustakanuM nAma H zunyAvakAmAM paDathA lekhaka : jayaMti ema. dalAla prakAzaka : gujarAta pustakAlaya sahAyaka sahakArI maMDaLa zi. saMsthA vasAhata, rAvapurA, vaDodarA-1 phona naM.0265-2422916 mUlya rUA. 250/-, pAnA H 344 AvRtti bIjI 2016 zUnyAvakAzamAM paDayA zUnyAvakAzamAM paDavA' eTale AtaMkavAda ane vaijJAnika saMzodhanone kendramAM rAkhIne. jayaMti ema.. dalAlanI kasAyelI kAme lakhelI adyatana navalakathA. A navalakathAmAM eka bAju AtaMkavAda ane trIjA vizvayuddhanA paDaghA saMbhaLAya che to bIjI bAju vizvazAMti ane AMtaradharmIya ekhalAsanI pratibaddhatA joI zakAya che. emAM dharma, manovijJAna ane paryAvaraNapradUSaNanI vAstavika bhUmi para sanAtana ane IMkbAlanA be mukhya pAtronI AsapAsa dezavidezano lokonuM nirUpaNa karavAmAM navalakathAkAra sAhityika nipuNatAthI vAcakane kSitija vinAnI duniyAnI anubhUti karAve che. vaijJAnika, saMzodhana, nyUkliyara vizvayuddha, komavAda, AtaMkavAda, hindu-muslima ekhalAsa ane vizvazAMti jevA vaividhya sabhara viSayonA vizALalaka para navalakathAkAre eka ajoDa kyA gUMthI che. A navalakathAmAM vinAza tarapha dhasatA vizvane ujADanArA ekavaDA bAMdhanA, sazakta vaijJAnika DaoN sanAtananI vizvazAMtinI khojanA prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane prita prayatnanuM Alekhana karavAmAM AvyuM che. eka bAju vijJAna dvArA zodhAtAM paramAmAM zastro jagatane trIjA vizvayuddha bhaNI ghasaDI rahyA che tyAre eja vijJAna vizvazAMti sAdhavAnI AgaLI bhAvanA navalakathA lekhake pragaTa karI che ane te eTalI hradayasparzI che ke te bhAvakanA aMtaramAM satata paDachAyA kare che. vinAzakanA TALavA mATenI jarUriyAta evA vizvazAMti jevA jaTila viSayane paNa rasaprada ane thAzama banAvyo che te lekhakanI sarjaka pratibhAnI pratIlI karAve che. *** pustakanuM nAma : AdhyAtmika kAvyomAM AtmaciMtana jaina sAhitya zAnasatra-16nA zodhapatrono saMcaya saMpAdaka : zuzavaMta baravALiyA prakAzakaH arham spiricyuala seMTara saMcAlita saurASTra kesarI prANaguru jaina philosophikala eNnDa liTararI risarca seMTara, ghATakopara mo.9820215542 mUlya rU|. 225/-, pAnA H 231 AvRtti 2017 gujazavaMtabhAI satyadina | baravALiyA sAcA arthamAM jaina sAhitya tatvajJAna ane dharmanA kSetra sevA arpaNa karI rahyA che ane jJAnasatra-16mA nA adhyAtma kAryomAM AtmaciMtana' e viSaya para vidvAnonA zodhapatro ane nibaMdhono saMgraha prakaTa karyo te dvArA jaina sAhityanI uttama sevA karI che. vividha vidvAno dvArA jaina sAhityanA sAhityakAronI kRtio athavA temanA tatvajJAna viSayaka lekho vAcakonI jJAnavRddhi jarUra karaze. jaina sAhityanA vividha vidvAnoe zrImad devacaMdrajI upAdhyAya yazovijayajI, zrImada buddhi sAgara, cidAnaMdajI avadhu kavi AnaMdanajI, samaya vizeSAMka 4. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka kavi RSabhadAsajI, kavidayaratna, vagere kavionI kRtionI abhyAsa pUrNa chazAvaTa karI jaina kavione nyAya Apyo che. to sAthe sAthe kavi mekaraNadAdA, saMtakaviyitrI lallezvarI, kAyamudIna cistI, kavi prItama, jevA kavionI kavitA viSayaka Alekhana ati rasaprada banyuM che. gaMgAsanI, kavi brahmAnaMda mIrAM, narasiMha pUjyapAda svAmI vagerInA kAvyonI mImAMsA A graMthane ati samRddha banAve che. gujarAtI bhASA ane sAhityanA kSetre aneka vidvAnonI kalamane tAjI rAkhavAmAM guNavaMta phALo viziSTa che. A graMthanA kavio kabIrA, mIrA, narasiMha, gaMgAsanI tathA anya jaina kavio AnaMdadhanajI, upAdhyAya yazovijayajI vagerenA kAvyomAM AtmaciMtana chalochala bhareluM che. jaina darzana karmavAda ane mozanA saMdarbhe pAradarzaka AtmaciMtana rajU karyuM che ane AtmAnI amaratAnA gAna gAyA che te vAtanI pratIti A graMtha karAve che. *** pustakanuM nAma : dAmpatya vaibhava saMpAdaka - jAvaMta baravALiyA prakAzaka : pravINa prakAzana prA. li. lAbha cembarsa, myu. kAryo sAme Dhebara roDa, rAjakoTa, phona naM. (0281) 2232460 mulya rUA. 125, dAmpatya-vaibhava pAnA 80 AvRtti : julAI 2017-navasaMskaraNa prastuta saMkalana pustakamAM lagnajIvanane madhura banAvavA, dAmpatyano vaibhava prApta karavAnI cAvI Apela che. gRhasthajIvanamAM prasannatA, zAMti ane samRddhi Ave, dAmpatyajIvanamAM sumeLa sadhAya, sAmaMjasya racAya evo draSTiza A lekho dvArA prakaTa thayo che. tyAga mAMgI le che. vivekapUrNa prAmA samarpaNa ane kAMThAsUjha lagnajIvanamAM saMvAda ane sukha siddha karavAmAM prerakabaLa banI rahe che. xc dAmpatyajIvana sukhamaya banAvavA mATe ubhayapakSe saMpUrNa vizvAsa, pArakAne potIkA karavAnI tamannA ane svardoSadarzana thavuM ghaTe. lagna e mAtra karAranathI. lagna ane gRhasthAzrama be hRdayonuM sAcujaya che. lagnano artha eTale arpaNa thaI javuM. samajaNa ane samAdhAna vaDe saMsAranuM sarovara zobhe che. parasparanuM saubdha, saMgAthA ane vizvAsathI dAmpatyajIvana khaLakhaLa vahetI saritA jevuM nirmaLa ane pavitra bane che. A lakhANo mAtra vAMcIne nahi paNa lagnajIvananA AcaramAM mUkIne jIvanane madhura banAvavAno saMdezo Ape che. lekhonA zIrSako ane citro jIvananA vaibhavanI pratIti karAve che. ghaDataramAM upayogI che. A kathAnakomAM zubhAzubha karmavipAkone pragaTa karanAra dRSTAMto prApta thAya che. je Adarza jIvananuM dizA darzana karAvanAra che. jaina sAhitya jJAnasatra 16nAzodhapatrono saMcaya saMpAdaka : guNavaMta baravALiyA prakAzaka : abu spIricyuala seMTara saMcAlita 5.K.PG jaina philosophikala enDa liTararI rIsarca seMTara, pATakopara, muMbaI phonanaM.9820215542 jaina jJAnasatranA vividha vidvAna lekhakoe - rASTrasaMta pU. gurudeva namramuni ma.sA. pU. DaoN. AratIbAI svAmI, pU. DaoN. viralabAI svAmI, DaoN. gulAba deDhiyA, DaoN. mAlanI zAha, pArula gAMdhI, DaoN. ratanabena chADavA, DaoN. praviNabhAI, DaoN. chAyAbahena, DaoN pArvatI khirAzI, DaoN. rekhA vorA tathA anya lekhakonA vividha lekho jaina kathAnakonI sRSTinA spaMdanono paricaya karAve che. sAthe sAthe kathAonA AsvAda paNa karAve che. pustakanuM nAma H nokhAM - anokhAM dAmpatya-lekhaka : nIlama dozI - zailA munzA prakAzaka harSa prakAzana - alakAbena paMkajabhAI zAha, 403, omadarzana phleTsa, mahAvIra pustakanuM nAma : jaina kathAnakomAM zodhanA sosAyaTI, mahAlakSmI cAra rastA, pAlaDI. spaMdano amadAvAda- 380007, mUlya rUA. 120/-, pAnA H 18+126 AvRttiH pahela 2017 A pustakamAM 'nokhA-anokhA'mAM je bALakonI vAta karI che e bALakA zArIrika ke mAnasika rIte vikalAMga che. ahIM emanI agra AvaData ke emanI jaina dhAnakomAM sodhana spaMdano' graMtha tArA jaina dharmanI 36 kathAono paricaya vidvAnonA zodhapatro dvArA vAcakane thAya che. vizvabharamAM dharma ane sAhitya e duSTAMta kathAono sahAro lIdho che. prathamila dazAnA vAcako mATe gahana tatvA samajavA adharA che. paraMtu dravyAnuyogAnuyoga para savAra thaI vAcakano hRdaya sudhInI yAtrA saphaLatAthI karI zake che. sthitino citAra ApIne AMkha bhIMjavavAne badale evA bALakonI nAnI-nAnI vartaNUMka darzAvIne emanI AvaData, hasatAM hasAvatAM emanAmAM chUpAyelI zaktine ujAgara karavA tarapha aMgUlinirdeza karyo che. zArIrika ke mAnasika divyAMga bALakono sahajatAthI svIkAra karI dayAne badale dhIraja, prema, samajaNa kuneha ane kaLathI kAma levAmAM Ave to A bALako paNa cokkasapaNe khIlI AjanA yugamAM strIpuruSanuM snehapUrNa jaina kathAnakonI virATa sUSTi ApI zake ane potAnuM jIvana saraLatAthI sarasa rIte saphaLa sahajIvana, banne mArga ghaNI yogyatA ane amRtya saMpadA che. kathA sAhitya mAnavI cAritrya jIvI zake. paNa jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka nokhAM-anokha okTobara - 2017 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pustakamAM amerikAnAM AvA azoka davee maMtavya ApatAM kahyuM hatuM pustakanuM nAma : yogasAra saMgraha bALakonA khATAmIThA prasaMgo kyAreka ApaNAM ke strIo ghamarasAruM samajI zake che, paNa sarjI lekhaka : zrI guradAsa caherA para smita pharakAvaze to kyAreka ApaNI zakatI nathI, tevI mAnyatA pallavI bahene toDI saMpAdaka ane anuvAdaka DaoN zuddhAtama prakAza AMkha ane aMtara bhInAM karI deze. ApaNo che. jena (prabhArI nidezaka) ke. je. somaiyA senTara bhAratIya samAjamAM sAmAnya rIte AvAM janmabhUmi pravAsInA digaMbara svAdiyAe phora sTaDIjha ina jenIjhama, vidyAvihAra. bALakone loko dayA, karuNA ane lakhyuM hatuM ke ApaNAM rojiMdA viSama jIvanamAMthI mUlya: 60 rUpaye sahAnubhUtinI dRSTithI jotAM hoya che emano paNa pallavIbahena jevAM lekhikA hAsyanuM navanIta mULa saMskRta yogasAra saMgraha' pustakano sahajatAthI svIkAra thato nathI. hakIkta emane nitArI zake che e temanI sRjanazIlatAne anuvAda hindI bhASA mAM che. yoga zabda dayAnI nahi paNa yogya doravaNInI jarUra hoya AbhArI che. bhAratIya saMskRti mAM amulya che. che. amerikAmAM A vAta sahajatAthI levAya che. vyaMgya-kaTAkSa vaganuM hAsya hoI ja na zake DaoN zuddhAtmaprakAza dvArA saMpAdita yogAsara ApaNe tyAM paNa evI daSTi keLavavA jarUrI che. evuM mAnatA lokone hAcavarSA pustaka vAMcavuM saMgraha pustakanI viSayavastu che. dhyAnayoga, je amerikAnA samAja ane enA kalcaranI thoDI joIe. "dIkarI to pArakI thApaNa kahevAya...' ciMtana manana karavA yogya che. jenA darzanano yoga jhAMkhI paNa A pustaka dvArA thAya che.. InTaraneTanA upavAsa jevA zIrSakomAM sahaja pataMjali thI paNa prAcIna siddha thAya che. dhyAnanA A nAnA bALakonI kathA-vAto ApaNAM hAsyanuM pratibiMba joIne khAtarI thaI jaze ke AlaMbana rUpa japa viSe paNa preraNAtmaka ciMtana hRdayane bhIMjavI jAya che. vyaMgya ane kaTAkSa vagara paNa hAsyarasa chalakAI che. aneka bIja maMtro paNa che. zake che. anuprekSA vagara dhyAna adhurU che. A eka pustakanuM nAma : poliTiksa ane dAmpatyajIvana jevA AdhyAtmika sAdhanA che jemAM dazalakSaNa dharma vagere hAsyavardhA hAsyarasa mATenA hAthavagA viSayonI garaja vagara aneka prakAranA AcArano samAveza thAya che. lekhaka: pallavI mistrI hAsyarasa pragaTAvavAnuM kAma adhavuM che: hAsyarasapragaTAvavAnuM kAma adharUM che paNa azakya yoga dvArA AtmAno sAkSAtkAra e ja dhyeya che. prakAzaka: harSa prakAzana nathI. evuM A pustaka dvArA pallavIbahena pratIta aMtima uddeza mokSa prApti che. yoganI vistRta hAsthavarSA 403, oma darzana karI batAvyuM che. paraMparAmAM jaina yoganuM paNa potAnuM viziSTa sa, mahAvIra vividha viSayo paranA tamAma 32 lekho sthAna che. ane mahattva che. Ama yoga viSayaka sosAyaTI, mahAlakSmI dvArA pallavI bahena vAcakone sahajatA ane vivecana A pustakamAM jovA maLe che je mAnanIya cAra rastA, pAlaDI, amadAvAda-380007. saraLatAthI samajAya ane mana prasanna thAya tevA che. A nAnakaDI pustakanuM zIrSakaja enI mUlya: rU.140/-, pAnA: 8+160 lekho ApavAmAM saphaLa thAya che. teone sarva viSayavastu spaSTa kare che. AvRtti-prathama 2017 vAcakonA hArdika abhinaMdana. jJAna-rasaMvAda prathama pUchanAra zrI malaya gautamabhAI bAvIzI, amadAvAda. malayabhAI jJAna vimala sUrikRta stavananI prathama pAMca kaDI meM pra : zatruMjaya mahAtIrthanI mahattA yugo yugo sudhI rahevAnI che. mArI thisIsamAM paNa varNavI che. tamArI vAta ane darzana sAcAM che te zatrujya mahAtIrthanA amuka stavanamAM mULanAyaka zrI (Adizvara) ke AdInAthanI pratimA pUrva tarapha ekaja mukhadarzana sahita che. Adezvara bhagavAna caumukhajImAM batAvavAmAM AvyA che tenI kaDInI paNa stavanamAM amuka vakhata kavinI kalpanA hoya che. teo jherokSa A sAthe joDANa karI rahyo chuM to te vize prakAza pADazojI. samovasaNamAM batAvAtI pratimAjInI paNa kalpanA karI hoya. javAba ApanAra vidvAna DaoN. vAsaMtI rameza sonI navaTuMkamAM eka caumukhajInI TUMka paNa che. enI paNa kalpanA hoI zake. A kavi hRdayanA bhAva ane kalpanA che. (ghaNIvAra bharate visIsanuM nAma zatruMjaya mahAtIrtha-eka adhyayana bharAvI maNimayamUrti evuM varNana Ave che.) je ApaNe narI AMkhe mo. 07738293424 joI na hoya chatAM kavi-AcArya-guru nI "parikalpanAmAM e mAnanIya zrI malayabhAI, hoI zake. sAdara jaya jinendra, praNAma. AbhAra (noMdha : sapTembara aMkanA jJAnasaMvAdamAM prazno sAme javAba ayogya chapAvyo hato. mudrAnI bhUlane kAraNe vAcakone thayelI muzkelI ane kheladilI anubhavIe chIe. A aMkamAM sAco javAba vAMco). kobara - 2017) pahajIvana : mANASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya viSaa Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva-pratibhAva prabudhdha jIvana" varSothI - lagabhaga na bhUlato houM to 30- bAbatamAM ghaTatI pahela kare to ghaNuM thaI zake tema che. 32 varSathI vAMcuM chuM. taMtrIo badalAyA chatAM paNa enI sAhitya - anopacaMda zAhanA kharAma saravANI enI eja rahI. samaya badalAyo paraMtu "prabudhdha jIvana"nI phleTa naM. 6, dharmavIra sosAyaTI, bIje mALe, siddhAMtaniSThA enI eja rahI. chellA thoDA varSothI subodhIbena dAmodara vADI sAme, azoka cakravartI roDa, kAMdIvalI (IsTa), masAlIyA ApanI sAthe khUba ja ghaniSTatAthI joDAyA che. khUba ja muMbaI - 400 101. mo. 9820112031 abhyAsa che. madharAte ke vahelI paroDhe temano abhyAsa cAlato ja hoya che. 65 varSathI prakAzita karI rahayA cho prabudhdha jIvana, Aje mAre julAI 2017nA aMkanA pAnA 23 upara chapAyela niyamitatA, mukhapRSTha upara vividha mA zAradAjIno phoTo, kyAreka lekha "jaina zamaNA...jaina saMgha.. sAvadhAna" viSe mAro pratisAda jarUrI lAge to Itara citra paNa hoya ja che. alabatta vAcaka rasa Apavo che. teo e bhUSaNa zAhanA navembara 2016nA dhAraka, cAhakano cokkasa hRdaye sparyA vagara rahe ja nahIM. Aja "kalyANa" mAsikamAM prakAzita thayela lekhanI vAta karela che. khUba jamA pAsu lekhI zakAya. ja sArI chaNAvaTa che paraMtu "dharma parivartana" na thAya - loko "jaina - jo hoya mAro A aMtima patra to - julAI 2017 mAM dharma" pratye AkarSAya - dharmanuM hArda samajI jaina dharmano svIkAra kare morArajI desAIjI no patra pAnA naM.41- jJAna e zakti pradAna te mATe mAre eka nAnakaDI vAta karI Apane paNa vinaMtI karavI che kare che te "jJAna-saMvAda' paNa have niyamita prakAzita thAya che. ke Apa - bhUtakALamAM devadravyanI carcA sva. dhanavaMtabhAIe karI satata pravAha avirata rahevAthI Itara jijJAsuone paNa lAbha thaze. hatI tevI rIte A praznane jaina samAja samakSa mUkavA saMniSTha prayAso aMgrejImAM paNa sAhitya prakAzita thAya che. karo evI apekSA rAkhuM chuM. - khAsa atItanI bArIethI Aja... vAha sAceja vAcakone Aje mAtra nezanala hAIve naM. 8 (virAra thI vApI)nI ja vAta cokkasa prabhAvita karazeja te nizaMka che. aMka julAI 2017mAM., karIza. keTalA navA tIrthasthAno ubhA thayA? thayA teno AnaMda che. dhanavaMta zAha bhale sadeha nathI paraMtu teonI zailI ane AtmiyatA paraMtu A tIrthasthAnonI sAthosAtha hAIskula" banAvI hota sadA sarvadA prabudhdha jIvanamAM maLatI rahe che. mArA para be patro to? jaina boDIMga banAvI hota to? jaina koleja banAvI hota lIlI zAhIthI AvelA che. dhanya thayuM jIvana to? AvA tIrthasthAnonI AjubAju 100-200 ke 500 gharanI dA.1. nagara, gaNuM umareTha, 9723449092 eka vasAhata banAvI jarUrIyAta vALA jaina bhAIone - parivArone vasAvyA hota to ? jyAM sudhI ApaNA sAdharmikane be TaMkanuM pUjya AcAryazrI vAtsalyadIpasUrijI, svamAnabhera bhojana ane nAnakaDo roTalo raLavAnI taka nahi saprema sAdara vaMdana.. ApIe tyAM sudhI ApaNo sAdharmika konA bharose jaina dharmanuM paricaya TrasTa dvArA prakAzita ApanI pustikA "jaina saMghanA pAlana karaze? Aje to sAdharmika bhakti mAtra "kavara" mAM aTavAI "kavara mAM aTavAI pratibhAzALI vidvAno" vAMcavA maLI. gaI che. jyAM sudhI sAdharmika sukhI nahi thAya tyAM sudhI "dharma"ne jaina saMto, jaina sAhityakAra, sevaka, gAyakano paricaya jANI na to cena sAhityakAra TakAvavo ane "dharmAntara"ne aTakAvavAnuM kAma agharU che. AnaMda thayo. mAre Aje koI anya saMpradAyanI vAta nathI karavI paraMtu te mane jaina AcArya budhdhisAgarajInA jIvana, kArya aMge lakhavAnI tarapha aMgulInirdeza jarUra karavo che. khristI mIzanarI zuM kare che? IcchA che. svAmInArAyaNa saMpradAya zuM kare che? ApaNo paNa A badhuM karI ApanI pAse A saMtanA jIvanacaritra aMge pustaka, lekha, zakIe tema chIe. Aje to ApaNuM devadravya beMkomAM jAya che ane dainika akhabAramAM pragaTa thayela koI mAhitI hoya to mArA uparokta tyAMthI ApaNAM dhaMdhAmAM ke udyogamAM Ave che. saranAme mokalI ApavA AgrahabharI vinaMtI che. samaya badalAyo che. devadravyanI vyAkhyA thoDIka vistRta karavAnI ApazrInA AzirvAda patranI apekSA. jarUra che. sAdharmika bhaktinI vyAkhyA badalavAnI jarUra che. A badhuM zrI goviMda vI khokhANI, presa rIporTara, koNa karaze? Ano javAba eka ja che. "mahAtmA gAMdhI eka ja navA vAsa, mu. po. mAdhApara, hatA. koIke to A kArya upADavu ja paDaze. "prabuddha jIvana" A tA. bhuja, ji. kaccha - 370020. paddha jIvana: mAtRbhASA,gAMdhIjI abe sAMprata samaya vizeSAMe | okTobara - 2017 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Apane abhinaMdana eTalA mATe ApuM chuM ke, "prabudhdha jIvana'' mAM tame have vizALa dhArmika ciMtana ane samAja upayogI vicAro AdhArita lekho Ave che ane e rIte jainadharmanA je pAyAnA siddhAMto che ene bahu vega maLe che. huM eka sarvodaya vicAraka tarIke ema IcchuM ke samagra mAnava jAtanA vizALa phlamAM je guNonI vRddhi karavAnI hoya te vadhe evI rIte satyakathAo ane anubhavo Ave te tame ApatAM raho cho e huM jouM chuM ane enAthI eka sarvodaya vicAradhArAnI vyakti tarIke mane bahuja AnaMda thAya che. dvArA nirmita AMtarASTrIya khyAti prApta, jaina dharma tattvanA vizva prayAska padmazrI DaoN. kumArapALa desAInI hRdayasparzI prabhAvaka vANImAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha DI.vI.DI. || mahAvIrakathA // file t / / mahAvIrakA be DI.vI.DI. seTa bhagavAna mahAvIranA jIvananAM aone pragaTa karI, marAThano mahAna ghaTanAone AlekhatI ane mAnakuLamAM bhagavAna mahAvIranA upadezanI mahattA darzAvatI saMgItasabhara 'pahAvIrakA'. kiMzata rUA. gautama kathA traNa DI.vI.DI. seTa anaMta labdhinidhAna guru gautama sAInA pUrvayanano iAitra ApIne emanA bhavya AdhyAtmika parivartananI khvAza ApatI, ajoDa gurubhakti ane anupama laghutA pragaTAvatI rasasabhara gotamakathA'. kiMmata rUA. 150 / / zrI hemacaMdrAcArya kathA / / traNA DIvIDIno Ta kalikAla sarveza AcArya hemacaMdranuM nAma atyaMta mahattvapUrNa che. teo eka mahAna guru, samAja-sudhAraka, dharmAcArya ane adbhuta pratibhA hatA. temaNe sAhitya, darzana, yoga, vyAkaraNa, kAvyazAstra ane vAsmayanAM dareka aMgo para navA sAhityanI racanA karI tathA navA paMthakone Alokita karyA. temanA jIvana ane kavana vize vadhu jANo DIvIDI dvArA... traNa DIvIDI kiMmata rUA.150 alabatta, sva. zrI paramAnaMda kApaDIyA e mArA sasarA ane sva. gItA parIkha pAsethI mane ghaNuM jANavAnuM maLyuM che. pharIvAra ''prabudhdha jIvana'' je rIte tame calAvo cho e mATe tamane khuba abhinaMdana ghaTe che. unn sUryakAnta parIkha, svAtaMtrya senAnI nAsA phAunDezana, 4the mALe, sahayoga kami. senTara, dina bAI TaoNvara sAme, lAladaravAjA, ahamadAbAda -380001. 5 RSabha kathA 5 ** || bhASAma kathA || traNa DI.vI.DI. roTa rAjA RSabhanA jIvanacaritra ane tyAgI paNanAM thAnakone khAvI letuM jainadharmanA Adi tIrthaMkara bhagavAna cIgAjaLa-devanuM mi ane AvatI bharatadeva ane bAhubalinuM romAMca kathAnaka dharAvatI anokhI RRSabha I homa- zaju kyA || / / nema-rAva thA traNa DI.vI.DI. seDha nemanAthanI jAna, pazuono citkAra, ravi nIne jUthano vairAgya udbodha ane nema rAjulanA viraha ane tyAgathI tapa sudhI vistaratI hRdayasparzI kathA. kaMpata rUA. 150 We will be eka DIvIDInA cAra seTa sAthe lenArane 20% DiskAunTa pArtha pAvanI kA traNA DI.vI.DI. seTa pArzvanAtha bhagavAnanA dasa pUrvabhavono marma, bhagavAnanuM jIvana ane cyavana kalyANaka. zaMkhezvara tIrthanI sthApanA. padmAvatI upAsanA. AtmasparzI kalA. kiMmata rUA. 150 / / zrImad rAjacaMdra kathA / / traNa DIvIDIno Ta gAMdhIjInA AdhyAtma guru zrImad rAjacaMdrano janma devadivALInA divase morabI pAsenAM vavALiyA gAme thayo hato.teo nAnapaNamAM 'lakSmInaMdana', pachIthI rAyacaMda anetyArabAda zrImad rAjacaMdra tarIke prasiddha thayA. kahevAya che ke temane sAta varSanI vaye pUrva janmanuM jJAna thayuM hatuM. ATha varSanI uMmare kavitA | lakhavAno AraMbha karyo hato. vadhu jANo A DIvIDI dvArA.traNa DIvIDI kiMmata 35.200 ghare beThAM dIvAnakhAnAmAM dharmatattva kaLAravAno dAya gAma kumArapALa desAInI saMgItane sathavAre bhAvabharI prabhAvaka vANI dvArA vahetI A kathAo Apane divya jJAnabhUminuM AtmasparzI darzana karAvaze ja. zayuddhamAM svAdhyAya ane pravAno divya AnaMda meLavI sAmAvikanuM puNya prApta karaze. * vastu karatAM vicAradAna greSTha che. dharma pracAra ane prabhAvanA mATe kula 75 DIvIDI - pratyeka kathAnA 25 seTa - lenArane 50 % DiskAunTa 0 baeNMka oNpha InDiyAnI bhAratanI koI paNa zAkhAmAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha prArthanA samAja brAMca, Ac. No. 0039201 000 20260 IFSC : BKID |0000039 mAM rakama bharI oNrDaranI vigata sAthe amane svIpa mokalo eTale DI.vI.DI. Apane dhare kuriyarathI svAnA karAze.ravAnagI kharca alaga uparanI DI.vI.DI. saMghanI oNphisa zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahammadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004mAM maLaze. saMparka : pravINabhAI Teliphona : 23820296. okTobara - 2017 paNa jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane pita samaya vizeSAMka 5 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "Soul bondage on a faraway terrestrial chaperoned via mother tongue! 52 Prachi Dhanvant Shah "If you talk to a man in a language that he understands, it goes to his head. If you talk to him in his language, that goes straight to his heart" - Nelson Mandela. This is the quote almost everyone has heard of but the question is how many of us believe in it and infer on it? We know that someone speaks our language, we automatically connect to him and that binds us. But more than that, we often forget, that if don't speak the same language, what it takes to isolate us and what it takes to exclude us from that person. Be that person be a common man or your family. Retrospecting the history, a prevailing Indo-Aryan language evolved from the Sanskrit language, is termed as "Gujarati". Although, this language has a convincing correlation with Jain religion, as this language was first encrypted by a Jain monk and an eminent scholar Acharya Shri Hemchandra-Charya, back in 12th century CE in the region of Rajput king Siddharaj Jaysinha. His dialect was originally called as "Gurjara Apabhramsa" composing mainly religious verdicts. It is eminent that the Gujarati language acclaimed its admiration by the virtues of Jain authors. The primeval Gujarati poem in 1185 'Bharatesvarabahubali Rasa' was composed by a Jain monk Shalibhadra Sur. Undeniably it can be expressed, that the Gujarati language emerged out of Jain tradition. Eventually, the Gujarati language accomplished its eminence through famous Gujarati writers, poets, and personals commencing from Narsimha Mehta in 16th Century to leaders of 19th Century like Mahatma Gandhi-the father of India, Sardar Vallabhbhai Patel - the Iron Man of India and many more. In the 17th Century, the Gujarati language applauded coverage by means of Maha Kavi- A great poet of those times Shree Parmanand. He was a traveling storyteller who conveyed his message through the medium of Gujarati language in the form of long illustrated poems, precisely focusing on the story about Narasimha Mehta. Then after, many Gujarati poets and writers manifested their subsistence leading to the popularity of Gujarati Language. In the era of 19th Century, the study of Gujarati language can be accredited to a British colonial administrator and a Gujarati scholar Alexander Kinloch Forbes who surveyed thousand years of Gujarati history and amassed many manuscripts. And how can we miscue acknowledging father Carlos G Valles? A renowned author, a mathematician born and brought up in Spain but persuaded himself with a foreign language-Gujarati. This language thrives in his soul, in every nerve of his consciousness and in every aspect of his life. Living in India since five decades, his experience with the Gujarati language strikes his lifespan with the most exquisite novels extensively in Gujarati dialects leading to a count of more than seventy books in Gujarati. Father Valles's inclination towards the Gujarati language for sure surprises me ensuring a mystical allure of this beautiful linguistic-Gujarati. A language of the soul, a language of love, a language that showers saccharinity and unveils an epitome of reverent Gujarati culture. Never the less, Gujarati culture carts the bequest of reflective and prodigious literature. The prominence of Gujarati language in India is a precise illustrious fact. Gujarati is one of India's twenty-second official language and one of India's fourteenth official regional languages. Thereabouts in India, 30% of all Gujarati speakers are literate in a second language. Gujarati is legitimately acclaimed in the Indian constitution and is spoken by more than 46 million people around the world. Carrying further the legacy of this esteemed and esthetic language, Gujarati culture has apprehended the Gujarati language around the diaspora just as integral. This mother tongue of Gandhi baapu is still well versed and spoken around the world. Research divulges that outside of India, the most Gujarati speaking population is found in the United Kingdom and the United States of America. And within the USA, it is acclaimed that New Jersey, New York, Texas, and California beholds majority of Gujarati speaking society. The US today is home to nearly 15 lakh individuals of Gujarati origin and more than 3.5 lakh okTobara - 2017 prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ who speak Gujarati as the first language. As per Census, the number of Gujarati-speaking people in the US is progressively rising, and the figure now stands at 287,367. Never the less, Gujarati language with due veneration has been introduced in Government offices and Consulates. There are separate forms available in some consulate for individuals who use Gujarati as their first language and translators are certainly made accessible for those who do not comprehend English dialect. This is when we realize, and can reveal the fact that it is through mother tongue that the bondage is thriving on this foreign land. Although English and Spanish is the most dominant language in the United States, Gujarati society is enthralled to use their mother tongue in their dialect and linguistics when they meet a fellow Gujarati. It is this dialect that makes them feel at home, contours them the comfort, ease, and solace. It is the language that serves the embellishment to burgeon amity and warmth within the Gujarati society of a distant land from its culture and heritage. Be it a grocery store or a government office if a Gujarati traces another personnel speaking Gujarati language, the lustrous smile outflows like a rainbow in the wide sky! I do not surprise myself living in New Jersey and around the USA when I hear whispers "Tame Gujarati cho? Hu pan Gujarati !" What a beautiful way to connect and embrace oneself! Allow me to enfold one of the episodes of my life when my older son was 5-year-old. As suggested by my father, I never introduced English to my children in their early age. Though for them to get into a school in the USA, they ought to learn the English language. But I always conversed in my mother tongue-Gujarati with them. My affectionate words in their babyhood were Gujarati and my worldly cuddles for them were in Gujarati. Yes, as they stepped out of the home, when they went to preschool and met friends, they pick up English language, but in the present time, when they are young boys, they are still connected with their roots by means of their mother tongue. I am sure they would never forget their mother tongue as this language was encrypted into their senses when they gained their senses. And it so happened one day. My son met another girl in the playground, who spoke in Gujarati to him, and his expressions amazed me. His okTobara - 2017 smile ensured me, that he felt more connected to her and he ran up to me with a surprise and amusement. He said, "Mummy that girl speaks Gujarati, so does that mean I can marry her when I grow up, as she speaks the same language as me?" His innocence assured me, that if every Gujarati parent hails their child's early days of life with their mother tongue, the rich and glorious Gujarati culture will enthrall rest assured in this world. Being fortunate to reside in New Jersey, It is not my illusion but the fact that majority of Gujarati population here makes sure their children learn their mother tongue. Jain Pathshala facilitates Gujarati language class on regular basis and so does Swaminarayan school of religion and culture. I have visualized that many parents here converse in Gujarati with their children at home and most of them incorporate Gujarati as their first language of parlance within the family, with just one hope that the future of Gujarati language would not belittle and would be conveyed to generations. With the hope that they can go back home and connect to their fellow beings and family. Speak their heart out with their grandparents in their own language. But there also exist parents who consider speaking in Gujarati in society would be considered as a lingo and could be seemed substandard. But it dismays me to learn this fact when such individual does not understand the relevance of accepting their mother tongue as their first language. They adapt to different foreign culture but what about their own culture? Is it not just as important to retain and constrain their own culture? And if we do not foster and cherish our culture in our children then the epoch would be around the corner when they will lose their identity and will not have any inkling about their own heritage and culture where they belong and come from. I foresee such individuals coming from Gujarati heritage to come out of their ambiguity about this illusion that speaking a foreign language would be considered as an enhanced entity. Talking about facts, research has shown that students who chose to select English as their first language and not their mother tongue, often suffer from identity loss and amnesia about their grandparents, great-grandparents, and their ancestors. (Contd. on Page No. 57) prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka 43 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jainism Through Ages LESSON - ONE (CONT.) Dr. Kamini Gogri In this article we will study the spread of him and sent Subandhu to ask for forgiveness but the Jainism in Bihar latter threw at his dung-hill an incense coal so that Mahavira was closely connected with the most chanakya was burnt alive. significant princes of his home land. He visited the Indisputably authentic material is available about the most important cities of their kingdoms in Bihar on close connection of Bindusara's son, Ashokavardhana his wanderings, Champ, Anga's capital, Mithila in (273-232 B.C.) with Jainas. Ashoka was a great and a Videha, Rajgriha, the capital of Mithila, etc. and he far-sighted ruler, who made it a point to promote the was most respectfully received everywhere. King religious and moral life in his great empire. He Bimbisara (Jainas called him by the name of Shrenik) therefore supported the religious brother-hoods of his of Magadha, the same king, who also patronised lands in a liberal manner. Personally, he Buddha, was considered by the Jaina as a special embraced Buddhism in his later years.Jainas however, admirer of their master. They therefore presumed that opined that he belonged earlier to their religion. In he would be born as a Tirthankara in his later any case, he did not stop in showing equal concern to experience. Even Ajatshatru, Bimbisara's cruel son who the welfare of various sects and he appointed special exposed his father to death by starvation, was well officers to look after individual religious orders. disposed towards Jainas. His successor, Udayi, was in fact, a patron of their doctrine. Ashoka has spoken of Jainas in his seventh column edict (shila-lekha), which deals with the duties of the The religion flourished even under the dynasty of law authorities, saying that he has made arrangements nine 'Nandas', who had (at the time when Alexander that his supervisors of law will, apart from other things, the great marched into India) usurped the throne of deal with the matters of Nigranthas (Jainas) and will the Saisunaga kings, and there was no change in the deal with all the different religious brother-hoods. He situation, even when the last unpopular Nanda king commanded his subjects to show obedience to parents, was relieved of his throne by the great Maurya decent behaviour to saints and ascetics, poor and the king, Chandragupta, the Sandrakottos of the Greeks. Jainas reckon this first historical emperor of India as miserable, asked them to practice charity, generosity, truthfulness, purity, humility and saintliness and also his great Chancellor, Chanakya among Jains. Chanakya is said to be a son of a Jaina layman Chani reminds them of prohibition of injury to the living and a diligent champion of their faith. He is said to beings. He concluded his commands with the intention have weaned Chandragupta from his kindness towards that these may remain valid, as long as his sons and heretics. Thus, due to Chanakya's influence, grandsons rule, as long as sun and moon shine and Chandragupta became a diligent Jaina and bestowed that human beings act according to them. If a person his favours only on them. Finally, he renounced his acts according to them, he obtains salvation in this throne in accordance with the Digambara tradition, and in the other world. became an ascetic and went to Mysore along with Asoka's successors to the throne of Magadha were Saint Bhadrabahu and is said to have lived and died since his son Kunala was blind, his grand sons there at Sravana Belgola in a cave. Dasaratha and Samprati. The Jaina tradition mentions It is said that Chanakya's name was darkened by only of Samprati, who is aid to have resided his envious colleague, Subandhu with Chandragupta's in Ujjain and describes him as a follower of their faith. successor, Bindusara (298-273 B.C.) and he was He is said to have built several Jaina temples and relieved. He therefore distributed his wealth among developed a lively missionary activity and erected Jaina the poor, sat on a dung-hill outside the city and died monasteries even in non-aryan regions. Not much is there by starvation. Bindusara tried his best to pacify known about Jaina faith under the last Maurya rulers paddha jIvana : mAtRbhASA, gAMdhIjI aLasAMprata samaya vizeSAMka okTobara - 2017) Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ and the dynasties which replaced them. The Chinese clothed by the sky) and the svetambaras (who clothed traveller, Hiuen-Tsiang, came across numerous in white).This trend gradually led to a complete divide Nigranthas in Vaisali near Rajgriha, Nalanda, and other or schism. It cannot be said how and where the formal places. Jainism appears to have gradually shifted, in separation came in. What is narrated by both the an increasing degree, the centre of its activity from parties, differs widely, because every side tries to show its home land, Bihar to other regions. that it alone represents the ancient Jainism and the The Exodus and the great conflict opposite one had arisen by the succession from the pure faith. However, it has established fairly accurately Significant changes took place in the Jaina order that final divide took place at the end of the first during the period when Jaina faith flourished in the Maurya empire. There was a great famine in Bihar Jain temples of Bihar reveal the influence of Jains during Chandragupta's rule. Bhadrabahu, the head of in the state. Sameda Sikhara was constructed in 1902. the community at that time, realised that it was not This temple is a specimen of modern Jain art and possible either for the people to feed a great number architecture. The Jain Temples reveal the inherent of monks under these circumstances, or for ascetics essence of religiosity which forms the part and parcel to follow all the precepts. He, therefore, thought that of Svetambara and Digambara Jain sects. it was advisable to immigrate with a group of devotees to Karnataka, while the remaining monks stayed back HISTORY OF JAIN TEMPLES IN BIHAR in Magadha under the supervision of his pupil Shri Kundalpur lain Temple in Bihar Sthulabhadra. Shri Kundalpur Digambar Jain Teerth Kshetra is The unfavourable period burdened heavily on situated in Nalanda District of Bihar nearly 4 km ahead Magadha and the monks could not strictly observe all from Nalanda Railway Station. The Teerth Kshetra is the holy customs anymore and maintain the holy 15 km from Bihar Sharif, 15 km from Rajgir, 75 km scriptures. It was therefore found to be necessary to from Gaya and 4km from Nalanda. Nearest Airport acquire the canon anew. A Council was called for the are at Patna, Bodh Gaya. purpose in Pataliputra. This assembly, however, did Shri Kundalpur Digambar Jain Teerth Kshetra is not succeed in putting together the whole canon. When the sacred place of Bhagwan Mahaveer's Garbha, the monks who had emigrated to Karnataka, returned, Janma & Tapa Kalyanaka. There is a huge magnificent they did not approve the resolutions of the Council. temple with beautiful spires in Shri Kundalpur Besides, there surfaced a difference in the ascetic Digambar Jain Teerth Kshetra. The main Idol is an conduct of life between those who had emigrated and attractive Bhagwan Mahaveer's Padmasana idol. those who had stayed back. Further, Lord Parsva Nath's There is an ancient umbrella outside the temple where followers were allowed to wear clothes, whereas foot images of Bhagwan are installed. Mahavira's followers did not wear any clothes. Other Jain Temples in Bihar Mahavira's pupils followed his example, it Bahubali Jain temple is similar to the statue at appears, the ascetics were not generally moving in Shravanbelagola temple at Mysore This temple is nude. Monks staying back in Magadha gave up the situated at Shahabad district of Bihar. Bahubali Jain custom of moving around in nude and got accustomed to wearing white garments. When the emigrants temple has a 15' high statue of Shri Bahubali Swami. The statue in the temple is over an artificial hillock. returned to Magadha, and found that their brothers There are exquisite engravings of flowers, fruits and were wearing white clothes, they had the impression that practices laid down by the Lord had been creepers round the temple. abandoned. On the other side, those who had stayed Mahavir swami, the last Tirthankara had his back and adopted white garments, felt that the Samadhi in Pawapuri in Patna district. An exquisite emigrants were showing undue fanaticism. Thus, there temple has been built inside a tank which has an came an estrangement between the two trends, the attractive mass of lotus flowers. The late Abhoy Kumar stricter one of the Digambaras (those who were Jain of Arrah conceived the idea of reproducing the okTobara - 2017) prabuddha jIvana : mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka uu Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Pawapuri temple in Arrah. This temple is a miniature Digambar temples located in Rajgir town, are adorned Pawapuri temple. There is a 40' long bridge with a with ancient and artistic idols, which are worth seeing. width of 4' for reaching the temple. It also has a fine importance of The Place Arra For Jains image of Mahavir Swami. Arra, situated 61 km from Patna, is another strong There are 52 small Chaityalayas in Nandeswar hold of Jainism in Bihar. Many ancient Jain relics, Dwip Mandir temple. Sahasra Kuta Chaitalya temple artifacts and images excavated around Arra show that is under the Adinath temple in Dhanpura, a suburb of Jainism flourished here as far back as 6th century AD. Arrah town. There are 1000 Jain Arhat images that During the past few decades Jains of Arra have been have been installed in this temple. Jain iconography lavishly religious and because of their efforts this area can be seen here completely. The late Makhanlal Jain now boasts of more than 40 Jain temples, which act had Shri Adinath temple built at Dhanpura with the as magnet for tens of thousands of pilgrims every year. images of Lord Adinath, Parasnath and others. Some of these modern Jain temples are replicas of Panchayati Jain Mandir is the result of the combined ancient Jain temples elsewhere and no expense seems efforts of the Jains of Arrah. One thousand Jain images to have been spared in constructing them. have been carved in one stone piece. Several important Excavations in Nalanda- 90 km form Patna- has relics have been collected and preserved here. Several thrown up many archeological gems, which aptly of Jain pilgrims and non-Jain visit this temple every chronicle this town's historic links with Jainism. Once year. there had been a monastic university at Nalanda The late Sukhanath Jain constructed Chaubishi Jain where Lord Mahavira used to teach, however all that temple. There are 24 images of the Tirthankaras today remains is ruins, which have many stories to which are of similar colour as mentioned in Jain tell. In Patna there is a Shwetambar temple and five Agams. Digambar temples. Patna museum is a good place to find ancient Jain artifacts, relics and images unearthed Importance Of Rajgir In Bihar in various archeological diggings across Bihar. Apart Rajgir, or Rajgriha, meaning 'royal abode' was the from the Jain temples, there are various other Jain capital of Magadha Empire in 6th century BC. Situated cultural institutions and a library, known as Jain close to Pawapuri and Nalanda, myriad historical Siddhanta Bhawan. This was established in 1905 by reasons make it a holy place of prime importance for Shri Deo Kumar Jain. There are few charitable Jains. Lord Mahavira is believed to have taught here dispensaries, dharamshalas, a Jain High School and a for 14 rainy seasons, many of his earliest disciples died Degree College named after Haraprasad Das Jain. The here; also, Muni Suvarata, the 20th Jain Tirthankara, Jains of Arrah have been able to revive the lost glory was born here. Contemporary Rajgir is a well known of Shahabad district as a centre of Jain pilgrimage. center for Jainism, it lies just north of the ancient site Patna that spreads over seven barren hills-Vaibhara, Ratna, Saila, Sona, Udaya, Chhatha, and Vipula- surrounding Kamaldah (Patna City): In the area called Kamaldah a valley: an area that is a virtual treasure trove of (Gulzarbagh, Patna) is a high mound of brick ruins on earliest Jain holy places. It is littered with ruins of which two Jain temples stand. There is mausoleum of Jain saint Sthulbhadra and the temple of Sudarshan ancient temples and caves that offer an amazing insight into the past glories of Jainism. On Ratna hill, Swami. there are foot-idols of Neminath, Parshvanath Muzaffarpur Abhinandan Swami, Chandraprabha and Shantinath. Kund Gram: As per Jain tradition Lord Mahavira, the At the foot of Vaibhara Hill are Jain temples built 24th Tirthankar, was born at kundagrama and around 22 hot springs (kunds), which function as public Vaniyagrama was his residence. Both the places was baths. Here devotees or tourists can unwind in the hot either part of or near to Vaishali. While the modern emerald-green waters, that constantly bubble and village of Bania can be taken as representing the site sizzle from the bowels of earth. Shwetambar and of ancient Vaniagrama. The location of Kundagrama prabuddha jIvana : mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka okTobara - 2017 | Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ is identified with the modern village of Vasokund, of the cave there are six small figures of Jaina about 2 kms northeast of the gadh mound. Tirthankaras carved in relief and representing Nalanda Padmaprabha, Parshvanatha and Mahavira. Kundalpur : A beautiful Jaisalmer stone temple is Nawada situated close to the ruins of ancient Nalanda University Gonava Jee : Gonava village is situated at around one at Kundalpur. This houses statues of Lord Mahavira, kilometer north of Nawada on Patna-Ranchi road. This Adinath Swami and Gautam Gandharva. This place is is a pilgrimage site for the Jains of both sects. The believed to be the birthplace of Gautam Gandharva, Digambar Jain temple is just by the side of main road the first disciple of Lord Mahavira. An ancient Jain while the Shwetambar Jain temple is behind it. . The temple could also be here. temple is famous and known as place of Nirvana of Lord Mahavira's 1st disciple, Gautam Gandharva. Jalmandir : Pawapuri,which is also known as Apapapuri, the sinless town, is a very sacred Jain Bhojpur pilgrimage. As per Jain Mythology and belief, Lord Bisram : This place is in town called "Arrah" where Mahavira, the greatest propounder of Jainism, there are another 45 Jain temples. Lord Mahavira, attained Nirvana at Pawapuri. Hundred of thousands the 24th Jain Tirthankara, took rest here for some time of his disciples and devotees took away the ashes after during his wanderings, hence this place is called his cremation here. The rush was so great that even Bisram (rest).Jains from every part of the country visit the soils of the area were taken away and it became a Bisram throughout the year. There is a Jain temple tank. Later on, a beautiful temple of white marble was here containing an idol of Lord Mahavira. constructed in the center of the tank to commemorate Masadh : This village is located at around 9-kms the Lord's Nirvana. This temple is known as the southwest of "Arrah" town. An ancient Jain temple Jalmandir. dedicated to Parshwanath is situated here and Samosaran : A beautiful temple honour the place contains eight images, some of them date back to where Lord Mahavira sat to teach his disciples. The ancient time. The temple was completed in the year 1819 A.D. while some of the eight images date back temple is constructed of white marble, rising by low to 1386 A.D. as per archaeological records. steps into several concentric terraces with a beehive shaped shrine on the top containing the footprints of Banka Lord Mahavira. Mandar Hill: It is about around 48-km south of the Bhagalpur town. The hill is about 700-ft high that Maniyar Math : This monument occupies a prominent consists of a huge mass of granite overgrown near position inside the valley, situated on the way to the the summit with low jungle. This hill is believed to be Son Bhandar Caves, almost in the center of the ancient extremely sacred as per the Hindu mythology. The inner city enclosure. Legend is that Srenika or Skand Purana associates Mandar or Sumeru with the Bimbisara had 32 wives to each of which he daily gave famous epic or Puranic story of the Amrita-Manthana new ornaments, and threw the old ones into a well, or the churning of the ocean. The story goes that the which is still shown. This covers a modern small Jain Gods and the Demons (Devas and Asuras) with a view temple as well. to secure amrita (the divine liquor), which is believed Sone Bhandar : There are two rock-cut caves, to confer immortality, used this Mandara or Sumeru adjacent to each other, excavated on the southern face Mountain as the churning stick or rod. The great of the Vaibhara hill, facing the western portion of the mythical serpent, Vasuki, was used as the rope. Due valley. Of them the western one is locally called as to this mythical association, the hill had assumed Son-Bhandar (Gold Treasury). As per Local belief, the considerable religious significance and had been a piece of rock within this space is an ancient wedge place of pilgrimage ever since. Two Jain temples are blocking up the passage to the treasury of gold in the situated on the summit of the hill. Large number of body of the hill. It consists of a rock-cut chamber and Jain pilgrims come here to worship Lord its front part has been fallen. Inside the southern wall Vasupujyanatha. okTobara - 2017) prabuddha jIvana: mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Bhagalpur Champanagar: A western suburb of the Bhagalpur town is at present known as Champanagar. In the Kalpa-Sutra this is mentioned as one of the places where the last Tirthankara Mahavira stayed for three rainy seasons in the course of his religious wanderings. According to the prevalent Jain tradition it is believed that Jain Tirthankara Vasupujya was born at Champanagar or Champapuri. There are two Jain temples of considerable size, both entirely built at the expense of the family of Jagat Seth, a supporter. At the nearby hamlet of Kabirpur there is another Jain temple with the footprints or padukas (footwear) of the 24 Jain Tirthankaras with an inscription dated V.S. 1694 or 1637 A.D. Jamui Lachhaur: This is one of jain pilgrimage sites, situated about 8-kms west of Simaria and 7-kms south of Sikandra. It has a large number of Jain temples and dharmshala built in 1874 by Rai Dhanpat Singh Bahadur of Murshidabad, for the benefit of Jain pilgrims, who visit some places in the adjacent hills. (Contd. from Page No. 52) "Soul bondage on a faraway terrestrial chaperoned via mother tongue! Have we ever lent a brainwave to the fact that losing a mother tongue is not just losing a language but losing a connection with your family members, your home, your culture, your heritage where you belong? The truth is, an investigation has proved, that just how much more one can learn if you were to retain your own language. It is a proven fact that students who chose to have English as their second language and keep nurturing their mother tongue as their first language, often land up showing greater academic achievements then the students who chose English as their first language at the outlay of their own language. Take for instance superhero of India - Mohandas Karamchand Gandhi. The man who loved his mother tongue, the man who is known as Father of India, the man who changed history was the man who deliberately acclaimed his mother tongue as his first language. Then why does the generation today not abide by the fact that it is the legacy of this enthralled language and culture that contours their 58 The nearest are about 5-kms of Lachhaur and are marked Muth Boodhroop and Muth Purusnath. These are two small shrines picturesquely situated in the valley between two parallel ranges of hills. In each of these shrines one can find a small statue of Mahavira, one of them dates back to Sambat 1505, and the other appears to be the older one. The temples themselves, however, are of recent date. Some Jains hold Lachhaur to be the birthplace of Mahavir Swami. Kundghat: It is around 6-kms from Lachhaur. There is a temple of Kundeshwari Devi, which is considered sacred by the Jains Once worth visiting these ancient Places. To Be Continued In The Next Issue 76-C, Mangal Flat No. 15, 3rd Floor, Rafi Ahmed Kidwai Road, Matunga, Mumbai-400019. Mo: 96193/79589/98191 79589. Email: kaminigogri@gmail.com identity? It is this mystical language Gujarati which theatres the role of crusader enabling you to connect yourself to your culture, your identity, your family. While the generation today on foreign land receive the benefits of an English language based education, do we ever impart our concerns towards this generation's cultural identity in their near future? I would say, every parent of the present cohort is entitled to expose their children to an environment of their own native heritage, their own language and should make sure that they are proficient enough to deliver their mother tongue as their dialect when needed. The generation today ought to embrace their skills of voicing their mother tongue with pride! Else, one day they will be left with the reaction of isolation and their cultural identity will be abstruse... One cannot shake hands with a clenched fist... so, will you not connect with an unspoken mother tongue! 49, wood ave, Edison, N.J. 08820. U.S.A. prachishah0809@gmail.com prabuddha jIvana H mAtRbhASA, gAMdhIjI ane sAMprata samaya vizeSAMka +1-9175825643 okTobara - 2017 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atItanI bArIethI Aja prastutakartA : bahula gAMdhI khUba jIvana prabuddha jIvananA vAcako mukhyatve variSTha nAgariko rahyA che. vRddhAvasthAnA sAmAnya lakSaNo zarIra ane mananI saMbaMdhita nabaLAi nirAzAvAda pratibiMbita karatI vyathA 1 navembara 1970mAM AjanI jIvanasaMdhyAmAM bhAdrapadanI saMdhyAnAM raMgarozanIno abhAva kema jaNAya che?" ane sakArAtmaka AzAvAdI draSTi ujAgara karato pratyutara 16-11-1970mAM "dhaDapaNano sAkSAtkAra enI asara mAThI nahi paNa mIThI"nA citro raju karela che. "vRddhAvasthA" upara sapTembara 1958, julAi 2007, phrebruArI,2007, phebruArI ane me 2012, ane me 2013mAM samayane anurUpa lekho raju thayelA che. A saMsAramAM, khAsa karIne vRddhAvasthAmAM jIvana ane mRtyu zvAsa-ucchavAsamAM anubhavAya che tyAre AvA lekho AzA-nirAzAnA pAsAo thakI paripakvatA arpe che. AjanI jIvanasa dhyAmAM bhAdrapAnI saMdhyAnAMragarAzanInA abhAva kema jaNA jemAM badhAnI ummara ane pravRtika paristhitanA saMdarbhamAM samagra jIvananI jAta ke A pramANe makavALI huM anubhavuM chuM arjerisa badhA tenA veba kahane teo Ave che ke, mAM ApaNA tri arikA taMba kaNa mATe ara da che, mAnada che. dukhavA pI le che. ApaNe thatAM jovI jaIne to chUTA eka khristo jAtanI prArthanA "Now let thyrvnot depart, O Lond has secs thy power and thy glow kaccha 8 MDE 117 dhArmika zyAma | tu jenuM na kuMbhai, navembara 1, 149, nAmavAra karA mATe thanaga pra Avo banAnuM kadI na 25 je anana kahI vagara kahuM ke cA gayA pada pUjA mo paNa je Ama-uthata tenA dore che te to tenA to temane 1 pIne huM be e taMtrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA ghaDapaNanA sAkSAtkAra : jenI asara mADI niha paNa mI! kAne virAyane, khAte mutyu ke ke jIvana zrI mAtA jaina putra e pAka paNe chUTaka nakala 40 uMma AthamanI jIvanasadhyA amadAvAdathI A zakAya ema nA, nA, 25 okTobara-2017 chatAM mAghano artha mizrA eka to huM karI ja na ja vimAlayathI pAchA AvI zama mizana ane jevI saMstarI duniSAoAmAM praveza karI zakato. nA badhI jUnI vAto che. utAo mArA upara adbhuta asara karI ane tethI - samakRtvAnA Adarza svIkArI zakyo. sukha ane du raNa che. baMnethI eka tatva jIvana sAdhanA mATe pUraka thaI zake, e vAta gaLe Utarau. ane tethI sukhadu:khI vaLa thI prerAine jIvavuM joie, ema badhA sAkonI paNa manamAM varzI gayuM, pachI je navo sAkSAtkAra thayo tenI vAta karavA mAMguM chuM. ane phUDsa ejene indriyonI lAgaNI che eTalI vAta vaya jaya che ke bAjI mA zALAo ke dhyeyo, ke no mAM jIvanamAM oOM pUrI pADaze. tenI mAM manAtA jananI khUbI kaDI karI le tA. 1-12-1970 che ke hemAM gu ane kane prANI paNa gaNe thata hatuM. ane patra-dhata sarca eka dha bIja prakArano dhAjika pravRttimAM mAna the jo enuM ane gata paTele vAta Aje jarIra ja dharma banneno rIpa ghI ke jAra baMdhAto na nivRtta ke chuM; navAda jarI che; bArI nabaLAinA mo vAMcana paNa thaI gaI. ghanuM kI mA ja A jA x javA kabjAnuM paNa kabaje karyuM ja che, pariNAme ta mukhya me, mULa ane becena banAve che. poLo mUka eka lAge che. be mRtyuM pAnuM ma koI mayaMka sthAnonI Ave . - AthamatI jIvanasadhyA aMge ta, 1-11-*#01 buha jIvanamAM paga paheya. "mALI jIvana saMdhyAmAM bhApAnI nAnA goyanI kema jaNAtA nathI?" meM jAvA nIcenI nAmanA anuyAnamAM gata pratyAghAto thA to pato mitro taraphathI maLI rahyA che, jemAMnA daDA nIce pa 1AmAM Ave che - (1) lokabhAratI saNAsAthI zrI IsmAIlabhAI prazna jIvana aMge 1. dabA mAro. to, vananI dhanya che. jethI koI paNa che prabhu jIvana mA to 1 zrI kAna mImAM thatuM i jo huM to je uMcA darzALA pAkona tene lADa gata kAryakaranuM jeNa pragata huM pAnuM vAnuM ane japanuM . bahAra baMnene ghaNA bArI che. ta mahatvanI che paNa tene A svataMtra rIte me ko eTaluM buddha ane " zA omAM kAryo paNa raNa melI moja ti pIjI sAthe 11 mAM hatA te vakhate eha maLyo to tene garama ne ghare bhAga pADe hato mATe DuMka lakhuM te ke mane DA jemAM sI A badhAja lekhone AkhA vAMcavA mATe chelle temane jela gore zarIra paNa sAruM hatuM. A patthamAM citra ApyuM che te ja che, paNa mane lAge che ke ko bhaLe ke kAma to jALavIne karyuM che, para amuka va ke dardInA pega no khUba sAro rahyo. to niyamita vika LavA, ema 4 De paNa zAma deza kyA uparAMta degAma eTaluM kheMcyuM zabda ja te pAka The joDe bhego thayo lAge che. nagara tathane pAra ke jetenI ja ja kAra spaSTa che ane te e ke pa bane ke ArAma carIrane, e devA "hita besI to huM che je zira ra - vinA Asama e paNa pharI tALo meLavavAnI kALu mAnavI DAya che. enA bhAra ke ya ta vagere to ana vadhu A yuM. tA. 16-12-190 maLelAM bIjA be putrA enuM ghara paNa tat mAM je pALeluM huM saMkhAvavA ane thato nathI. temAM navajAta gamI hato jene teo snehapUrvaka mani vakhAve che. ke la kaga se prabhu na paNa mane che nI Be zaMkA berA kArA 5 pu (ra) riyaLathI zrI baeNTAlAya vAnajI mA nathI thavA za A yuM ke rA ii vaga na jaya muralI nhAvAnA sAnti mAM va Ino vA pIvAmAM Ava che te rIte enI pAtra yogabhaga samAja che. ane nAM yuddho laghuna DobAna da che. e che je rAma bAjue Da mAM A vAnamAM cipaluLa paricaya ' vahAve che. praveza murabbo kahe paramAnaMda bA keTalAka mitronAM sarvedanA to amApa nathI ja ane nAnAM chellI paLa karAve che, tema pUgaLa rga ja che tema AnIno karyo che, tame A sAthe huM saMmata chuM ke ApaNe pare 4 bAnA hA navuM ane enI anubhUti ke na hoya, paNa ene zAne? paraMtrAna ke abhiAne vadhu ne thayuM khArI, kara ane abhimukhatA ekatA rAkhI zake te citra jAya kudaratanA to prema mAMgika sauthI maMga rAya e gAve nANAM kApo pAta dAya ne prazna pita A najara te mAtA pujA huM ke te A prama pitA ApaNane aApeDA vi . hA, cAnuM kahyuM tyAM be leyavihi ke tura tApUrvaka mAnapUrvaka rahevA ghaNAne ve che. e asa ka (2) amadAvAdathI prA. harIza ? hIthI paramAnaMdabhAI, navA kArdhamAM jUna ane rI pariSAra bhAgavAna paraMga Ape lakhyuM che. mane khuba phana" niyamita maLe 3 6 mA pADI kAya ma / 163-87-2600 buddha ana kempa vokapaNA bAda DaoN ke, nelanA pita ane ane anubhUti ta. AtmArkanA jaNa kALo che jyAM mane jaya zrI kapa late & va karI A mAtra vica ane keza mA che tene ve che. jethI ApanI kI ra a va che. AnuM mu karyA ja karavAno A gAma mAtra che. zuM karI ja dAna ja kA keMte yuno che. thaI zakI vRddha ka yA che ke ke 10 huM roja tene e nA thaya ne kAma tha img. evuM koI khama ja nomAM vadhu mAM thI be samaye je meM rU ne gadA mATe huM pa ke thI karavAma roviyA te ro na paNa kAnanuM A che karavA ** * / tilAla ke. mahetA - A ja anune tAne ane kaTAka moda nu sarakI mAuM na che vA dara sastA vize krIke sara karyA vo katA mAne che mArka prabuddha jIvana : mAtRbhASA, gAMdhIjI ane pita samaya vizeSAMka iMtu jo e. ela pAne ya ta ane maiM jaI javAya tevuM vAta kara kAnane taNI ja cacAyata to navI ne? bhoMTho la keka varSe pUrNa che. to coka jA jA rahyuM che. ku karyo che . terI panA che te koM mAM cA nI STi ane pAM kaMDalA ne tevI gAMTha paNa kahyuM, 16 nathI pa ii karI zakAya www.mumbal-Jainyuvaksangh.com para vAMco. Abk: 7-10-10 "harIoo mAM gALo Apa kahetI phare Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Registered with registar of Newspaper under RNI No. MAHBIL/2013/50453 - Postal Registration No. MCS/147/2016-18. WPP Licence No. MR/TECH/WPP-36/SOUTH/2017. & Published on 16th of Every Month & Posted on 16th of every month at Patrika Channel Sorting Office, Mumbai - 400 001. OCTOBER 2017 PAGE NO. 60 PRABUDHH JEEVAN jo hoya mAro aMtima to.... mAro A oTalAdAvANI emAM vacce kUdIne ApaNI dhAraNA pramANe, e DaoN. darzanA dhoLakiyA * bAyoDiyAM bharavA jaIe to AkRtine ne nAnapaNamAM ame mitro oTalAdAva sAthosAtha ApaNane e kabIjA saDhAMne sAtheno mAro paricaya neharahimanA zabdomAM nAmanI ramata ramatAM. mArAM moTAM AMgaNAmAM nukasAna pahoMcatuM hoya che. paricayaparva' banI rahyo. jeNe mArA jIvanane pagathiyAM ne oTalAnI samRti hatI. ATheka A samaja jema jema zo utarI gaIma sabhara karI dIdhuM. cInanI saMta mahAtmA ja bhegAM thaIe ne ramata maMDAya, eka jaNa para tema AMtarika zAMtine e ka ghATa sAMpaDato rahyo. ' cho lAotsae Izvarano paricaya ApatAM Izvarano dAva Ave. e badhAMnI pAchaLa doDe ne sau oTale emAM pAchI madada maLI ne bhaLI ApaNAM Adi Ti koI cahero nathI kAraNa ke badhA caherA enA ja goThavAI jAya. je nIce rahI jAya tene aDIne kAvyothI mAMDIne kAlidAsa, ravIndranAtha, che' evuM katheluM jeno sAkSAtkAra mane paLepaLe AuTa' karavAnuM. mane dAva levo jarAya na game. zaradacaMdra, tArAzaMkara, vibhUtibhUSaNa, AcArya thato rahyo. mane jyAre jenI jarUriyAta UbhI paNa e to Aveya kharo. ne huM bheMkaDo tANuM. rajanIzajI, va. desAI, premacaMda jevA aneka thavAnI hoya te e samaya AvyA pahelAM ja mArI mitrone majA paDI jAya ne jANIne mane dAva jIvanamaramI sarjakonA graMthanI je jIvataranAM samakSa khaDuM thaI jatuM. jenI me to pachIthI ApIne ja jaMpe. sopAnanuM caDhANa saraLa banAvyuM. anubhUti thatI. AvA, kaMI keTalAya e pachInAM jIvAyelAM sADApAMca camatkAroe mane dhanya ne romAMcita karyAnuM A nAnapaNathI mRtyue mArA sAthe sAro kSaNe sAMbhare che. dAyakAnAM jIvatarane pAchuM vaLIne jouM chuM to nAto jALavyo. pAMcame varSe pitA, pacIsame | koInA prabhAvamAM AvI javAthI to mane thAya che ke keTalA badhA dAva levAnA, kaho ke mAtA, enI vacALe aMgata svajano, lohInA rAmamaMtre nAnapaNathI ja bacAvelI paNa koI ramavAnA AvyA? saMbaMdhomAM, vyavasAyamAM, hayumAM bhaLI gayelA Aptajano ne kSaNo koInA vyaktitvanA gherAvAmAM AvyAnuM AsapAsa-copAsa jIvAtA rahelA jIvanamAM vartamAnakALamAM vaDIlabaMdhu ne bhaginI, pacAsa banyuM haze tyAre paNa kALanA vahetA pravAhamAM e vibhinna bhUmikA bhajavAtI rahI ne eno varSathI mRtyu mArI kasoTI karatuM rahyuM. paNa vyaktionA thayelAM yathArtha darzane mane emanA AnaMda sAMpaDato rahyo. | mRtyunAM mArI samakSa pragaTelAM vividha rUpoe rAgamAMthI mukta karIne mane bacAvyAnuMya banyuM. | kizorAvasthA daramyAna mAtA rasikabALA mane jIvana ne mRtyu baMne vize sAvadha karImArAM che. samaya jatAM AvA rAga ghasAtA gayA ne ne vaDIlabaMdhu o sudhAra-hareza pAsethI AvanArAM mRtyune oLakhavA mATe tArAzaMkara jIvataranA pATha zIkhAtA rahyA. mAtAe mArI kRta 'Arogya niketana' navalakathAno nAyaka je mRtyu AvIne mane choDAve e pahelAM ja mukti pAMca varSanI umare ja kAnamAM rAmamaMtranI kuMka jAte vaidya che te potA pAse AvatA rogIonAM maLyAno ahesAsa paNa mane sAMpaDayAnuM mArelI je Aja sudhIno mAro dIkSAmaMtra banI mRtyune oLakhatAM oLakhatAM chevaTe potAnA anubhavAyuM che. rahyo, e kSaNathI paramatatvano khayAla mAre mana mRtyunAM jhAMjharane saMvedI zakIne dhanya thayo che. Aje mAre mATe ugatI dareka navI prabhAte jIvananiSThAno ne e saMdarbhamAM AstikatAno e anubhavane AtmasAta karavAmAM mArAM mAre kevI rIte nIvaDavAnuM Avaze enuM artha banI rahyo. svajanonoM mRtyue mane bhAre madada karI. e nirIkSaNa karavuM mane game che. jIvananA pravAhamAM | tyArathI mAMDIne AjaparyaMta mane samajAtuM arthamAM bhaviSyamAM AvanAra mArAM mRtyune vahetAM vahetAM koI ja prakAranI chellI icchA ke rahyuM ke jIvananI eka niyata AkRti hoya che. e oLakhavAnI mArI utkaMThA vadhatI rahI che. vAsanA vinA ja mahAbhAratanuM mAruM priya AkRtinA nakazA pramANo jIvana vaNathaMbha jIvAtA rahelA jIvataranA pravAhamAM aneka vidhAna smaruM chuM : "dIrdhakALa dhumADiyA rahevA cAlatuM rahetuM hoya che. ene jeTaluM drazabhAve caherAo mane sAMpaDyA. e hatA svajananA. karatAM, kSaNabhara bhabhUkIne samApta thavuM zreyaskara jovAya eTalI enI majA laI zakAya che ne jo mArA priya vidyArthIonA, mitronA, A sa che." Postal Authority Please Note: If Undelivered Return To Sender At 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadl, Mumbal - 400004. Printed & Published by: Pushpaben Chandrakant Parikh on behalf of Shri Mumbal Jain Yuvak Sangh & Published from 385, SVP Rd., Mumbai - 400004. Tel. 23820296 Printed at Rajesh Printery, 115, Pragati Industrial Estate, 316, N.M.Joshi Marg, Lower Parel (E), Mumbai - 400 011. Tel. 40032496 / 9867540524, Editor : Sejal M. Shah Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi, Mumbai - 400004.