Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 Licence to post without prepayment No. 271 0 varSa: (50) + 16 0 aMka: 1 0 16 jAnyuArI, 2005 0 0 Regd. No.TECH / 47 -89./MBIT 2003-2005 zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0. -prabhu& QUO6 00 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 50 varSa 0 0 vArSika lavAjama rUA.100-0 0 chUTaka nakala rU. 10-0 0 taMtrI ramaNalAla cI. zAha sahataMtrI : dhanavaMta ti. zAha prabuddha jIvana vize i. sa. 2005nA jAnyuArInA A aMkathI "prabuddha jIvana' vizvayuddha sahita deza ane duniyAmAM adhogatinAM aneka prakaraNo paNa 66mA varSamAM praveza kare che. saMsthAnA eka vaicArika mukhapatranuM, jovA maLyAM. A badhAMnA paDaghA "prabuddha jIvane' samaye samaye kevA jAherakhabara na levAnI nIti sahita 65 varSa sudhI niyamita prakAzita kevA jhIlyA che e enA bhUtakALanA aMko upara najara nAkhatAM jovA thavuM e gujarAtI patrakAratvanA itihAsamAM eka virala, noMdhanIya maLe che. A badhA jUnA aMko joie chIe tyAre kALanI gati kevI ghaTanA gaNAya. enA pAyAmAM samartha, niHsvArtha, saMniSTha, vicitra ane vilakSaNa hoya che tenI pratIti thAya che. potapotAnA daSTisaMpanna, rASTrIya bhAvanAvALA purogAmIonuM tapa raheluM che. samayamAM atyaMta gaMbhIra, mahattvanI ke kyAreka prANasamI lekhAtI prabuddha jIvanano itihAsa ghaNo rasika che. (juo suvarNajayaMtI bAbato be-traNa dAyakA pachI keTalI nAnI, gauNa ane kyAreka to aMka.) I. sa. 1929mAM jena yuvaka saMghanI sthApanA thaI tyAre zudra jevI banI jAya che te emAMthI jovA maLe che. kyAreka ema thAya che saMsthAnuM eka mukhapatra prakAzita karavAno TharAva thayo hato. e mujaba ke kevI najIvI bAbato mATe samAjanA dhuraMdharone potAnI zakti veDaphI . je. yu. saMgha patrikA' nAmathI mukhapatra pragaTa thayuM ane tenA nAkhavAnI kALe pharaja pADI che. vartamAna peDhIne je keTalIka bAbato taMtrI tarIke sva. jamanAdAsa amaracaMda gAMdhIe be varasa kAma karyuM siddha svarUpe sahaja rIte maLe che te siddha karavA bhUtakALanI peDhIone hatuM. tyAra pachI 1933mAM "prabuddha jaina" sva. ratilAla cImanalAla sAmAjika rUDhionI sAme keTalo moTo puruSArtha karavo paDyo hato ! koThArInA taMtrIpade pragaTa thayuM. paNa te varSe briTiza sarakAranI I. sa. 1939mAM saMjogo badalAtAM pharIthI 'prabuddha jena' pragaTa daramiyAnagIrIne kAraNe patra baMdha karavuM paDyuM ane tyAra pachI 'taruNa thayuM tyAre saMgha taraphathI tenA taMtrI tarIke zrI maNilAla mokamacaMda jena'nA, navA nAmathI navuM mukhapatra zarU thayuM. - zAhanI ane saMpAdaka tarIke zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAnI AjhAdInI rASTrIya caLavaLamAM bhAga lenAra saMghanA te samayanA nimaNUMka thaI hatI. sva. maNibhAinA avasAna pachI 1951 thI sabhyoe 'prabuddha jIvana'ne prakAzita karavAmAM je nIti ghaDI tenA zrI paramAnaMda kApaDiyAe 'prabuddha jIvana'nA taMtrI tarIke javAbadArI pAyAmAM temanI svataMtratAnI, vIratAnI, taTasthatAnI ane svArpaNanI svIkArI ane I. sa. 1971mAM emanuM avasAna thayuM tyAM sudhI bhAvanA rahelI hatI. emanA tapanA prabhAve 'prabuddha jIvana" pAMsaTha emaNe A javAbadArI sArI rIte vahana karI hatI. emanA taMtrIpaNA varSathI vadhu samaya TakI zakyuM che. vaLI 'prabuddha jIvana'nA taMtrIoe daramiyAna, te samayanA gAMdhIvAdI vicAraka ane sAhityakAra sva. enA AraMbhakALathI Aja sudhI mAnAI sevAo ApI che. kAkA kAlelakaranI bhalAmaNathI saMghanA mukhapatranuM 'prabuddha jena'mAMthI chejene yuvaka saMghanA mukhapatranA prathama aMkathI te vartamAna samaya sudhInI "prabuddha jIvana' evuM nAma rAkhavAmAM AvyuM hatuM. 'prabuddha jIvana'nA phAIla upara najara pheravatAM enA mukhapatranA vikAsanI gatino eka itihAsamAM sudIrgha sevA ApanAra sva. paramAnaMdabhAI che. teo che. grApha jovA maeNLe che. pAMsaTha varSanA samayamAM samAja, deza ane duniyAmAM jANe prabuddha jIvana' sAthe ekarUpa banI gayA hatA ! 1. kevA kevAM parivartano thatAM gayAM ane temAM kevAM kevAM paribaLoe I. sa. 1971mAM zrI paramAnaMdabhAInA avasAna pachI 'prabuddha : kAma karyuM, teno paDagho saMghanA A mukhapatramAM paDato rahyo che. ethI jIvana'nuM sukAna sva. cImanalAla cakubhAI zAhe saMbhALyuM hatuM. teo A mukhapatranuM eka aitihAsika dastAvejI mUlya paNa rahe che. rAjakIya puruSa ane tatvaciMtaka hatA. sva. cImanabhAInI pratibhA - saMdhanI sthApanAnA samaye deza gulAma hato. tyArapachI bIjA anokhI hatI. teo vyavasAye solisiTara hatA. rAjakAraNamAM teo vizvayuddhanI paristhitinI asara bhAratanA lokajIvana para paNa paDI sakriya hatA ane pArlAmenTanA sabhya hatA. emaNe taMtrIpada saMbhALyA hatI. bhArata AjhAda thatAM anAja, kApaDa ane raheThANanI samasyAo pachI dareka aMke taMtrIlekha lakhavAnI prathA pADI hatI. temaNe lakhelA UbhI thaI hatI, bhASAvAra prAMtaracanA, vastIvadhAro, sarakArI lekhomAM rAjakIya viSayo paranA ciMtanAtmaka lekho mUlyavAna rahyA hatA. tumArazAhI, bhraSTAcAra vagerenI samasyAo paNa UbhI thaI hatI. Ama I. sa. 1982nA navembaramAM zrI cImanalAla cakubhAI zAhanuM saMsthAnI sthApanAnAM A paMcotera varSanA gALAmAM bhAratIya bhAtIgaLa avasAna thatAM "prabuddha jIvana'nA taMtrI tarIkenI javAbadArI mane janajIvana ane temAM paNa muMbaInuM janajIvana vividha tabakkAomAMthI soMpavAmAM AvI. "prabuddha jIvana mATe chellAM bAvIsa varSathI huM ' pasAra thayuM. A paMcotera varSanA gALAmAM eka bAju gAMdhIjI jevI satata kAma karato rahyo chuM. pahelAM sAta varSa pAkSika tarIke ane vartamAna samayanI sarvocca pratibhA jovA maLI, to bIjI bAju bIjA pachInAM paMdara varSa mAsika tarIke prabuddha jIvana' niyamita pragaTa
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2005 thatuM rahyuM che. "prabuddha jIvanamAM mAro potAno taMtrIlekha lakhavA samitie saMghanA maMtrI DaoN. dhanavaMtabhAI zAhanI sahataMtrI tarIke uparAMta bIjA lekhakonA AvelA lekho pasaMda karavA, vAMcavA, nimaNUMka karI che. 2005nA A navA varSathI teo sahataMtrI tarIke tapAsavA, sudhAravA (akSaro sahita), presane ApavA, be vAra prUpha joDAya che. huM temane saharSa AvakAra ApuM chuM. DaoN. dhanavaMtabhAie tapAsavAM ane chelle pejaseTiMga karavAM A badhuM kArya ekale hAthe udyogapati thatAM pUrve varSo sudhI kaoNlejamAM gujarAtI viSayanA Aja divasa sudhI karato rahyo chuM. adhyApaka tarIke kArya karyuM che. kavi nhAnAlAla vize zodhanibaMdha lakhI 1 mArA bAvIsa varSanA taMtrIpada daramiyAna vividha viSayo para taMtrIlekha pIeca.DI.nI DigrI emaNe prApta karI che. kavi nAnAlAla ane kavi niyamita lakhato Avyo chuM. atyAra sudhImAM traNasothI vadhu taMtrIlekho kalApI upara temaNe nATaka lakhyAM che je prakAzita thayAM che. A lakhAyA che ane emAMnA ghaNAkharA graMthastha thayA che. sAMprata javAbadArI mATe teo pUrA sajja che. sahaciMtana'nA 1 thI 15 bhAgamAM A badhA lekho che. taduparAMta 'prabuddha jIvanamAM sahataMtrI tarIke joDAtAM have temaNe potAno 'abhicitanA', 'vaMdanIya hRdayasparza' (1 thI 3) tathA "jinatattva' (1 kAryabhAra saMbhALI lIdho che. havethI lekho vAMcavA, pasaMda karavA, thI 8) mAM paNa lekho graMthastha thayA che. prabuddha jIvana'nuM taMtrIpada na pUpha tapAsavAM vagerenI javAbadArI temaNe svIkArI che. hota to mAruM ATaluM badhuM lekhanakArya thayuM na hota. e mATe huM jaina pharIthI DaoN. dhanavaMtabhAine sahataMtrI tarIke AvakAruM chuM ane teo yuvaka saMghano ane enA kAryakarono AbhArI chuM. potAnA kAryamAM yazasvI rahe evI zubhecchA darzAvuM chuM. have mane 78 varSa pUrAM thayAM che. eTale mArI bhalAmaNathI saMghanI ' , tetrI hoThe halavo haiye haLAhaLa pa. pU. zrI pUrNacandrasUrijI mahArAja A duniyAnA dedArane parakhava jarAya AsAna nathI; kemake ghaNIvAra je bacavA ApaNe kumitra para ja vadhu vizvAsa mUkIne eno saMga gADha banAvIe, dekhAya che, enA karatA hakIkata judI ja hoya che. jyAre kyAreka hakIkata judI ethI ApaNe ja ApaNA vinAzane vahelo kheMcI lAvavAmAM nimitta banI hoya che ane dekhAtuM vaLI bIjuM ja kaMI hoya che. kaMkara badhA zaMkara hotA nathI, jaie. mATe AvA kumitrano to paDachAyo paNa na levAnI zANI salAha A paNa ke kara kaMkara vacce ya taphAvata hoya che, koI kaMkara maNI hoya che, to koI subhASite ApaNane ApI che. kaMkara paththara jevI ya kiMmata dharAvato hoto nathI. AvuM ja mAnava mATe samajI bhautika duniyA mATe ja A salAha lAbhaprada nIvaDe evI che, ema nathI. zakAya che. mAnava mAnava vacce ya aMtara hoya che, koI mAnava mitra, to koI AdhyAtmika duniyAnA pravAsIne mATe paNa A salAha khUba ja lAbhaprada nIvaDI zatru hoya che. jeTalA mitra dekhAtA hoya che, e ya badhA mitra hotA nathI, zake ema che. kemake A duniyAmAM ya kumitra jevuM kALuM kAma karanArA tattvanI emAMya kumitra ghaNA hoya che. ane zatru karatA ya AvA kumitrane khoLI bolabAlA ochI nathI ! jenAmAM bhoLavAIne Aja sudhI ApaNe ApaNuM kADhavo, e kaThIna gaNAtuM hovAthI, enAthI ApaNuM ahita paNa ghaNuM ghaNuM ahita Aja sudhI noMtaratA ja AvyA chIe. thaI jatuM hoya che. AdhyAtmika duniyAmAM pApa ane puNya zatru ane mitranA sthAne oLakhAvI zatrune zodhI kADhavo, sahelI vAta che, mitrane mANavo, e ya hajI kaI bahu zakAya evA tattvo che. sAmAnya rIte pApodayathI ApaNe cetIne cAlatAM kaThina bAbata nathI. paNa agharAmAM agharI parIkSA hoya, to AvA ku mitrane hoie chIe. kemake eka apekSAe enAmAM ApaNane udhADo zatru dekhAya oLakhI kADhavAnI che. kemake eno caheromahoro mitrano ja hoya che, paNa enuM che. tevI ja rIte puNyodayanI ApaNe mitratA icchatA hoie chIe, kemake aMtara zatru karatA ya bhayaMkara hoya che. AvA kumitranI oLakhANa TUMkamAM meLavavI ene mitra mAnavAnI sAmAnya-dRSTi ApaNane vaMzavArasAgata maLI hoya che. hoya, to eka subhASitano saMdeza sAMbhaLavo ja rahyo. subhASita kahe che: ATalA sudhI to ApaNo rAha kaMIka sAco hoya che. paraMtu A pachI ja parokSamAM je kAryano nAza karavAnI bAjI racato hoya, chatAM pratyakSa garabaDa sarajAya che. kumitranA vAghA dharAvato eka puNyodaya paNa corI chUpIthI paricayamAM e bAjunI gaMdha na AvI jAya, e mATe je madha jevuM mIThuM mIThuM ApaNI AsapAsa pharato hoya che jene pApAnubaMdhI puNyodaya tarIke oLakhI bolatA-cAlato hoya, jenA moDhAmAMthI to amRta jharatuM hoya, paNa jenA zakAya. hoTha puNyodayano halavo dharAvato A kumitra haiye pApAnubaMdhano peTamAM viSa bharyuM paDyuM hoya, AvI mAyAne kumitra jANavo ane eno to baLavo dharAvato hovAthI tajavA jevo hovA chatAM ApaNe ene barAbara paDachAyo paNa na levo joie. parakhI nathI zakatA ane ene bhajavA lAgI paDIe chIe. ethI, pApAnubaMdhI hoThe halavo rAkhIne, have baLabaLatA baLavo chUpAvI rAkhanArA ghaNAM A puNyodaya kumitranI jema ApaNuM kAsaLa kADhavAmAM kaI ja barDa rAkhato. mANaso pharatA hoya che. mukhamAM rAmane ramatA rAkhIne bagalamAM chUrIne nathI, enI A mAyAmAM mohAine ApaNe ApaNA ja hAthe Aja sudhI chUpAvI rAkhanArA AvA mANasone sAcA svarUpamAM oLakhI kADhavAmAM ApaNI je durdazA sarajI che, eno itihAsa ati karuNa che, AvI bhalabhalA mahA-musadIo paNa thApa khAI jatA hoya che. zatrune pagamAMthI atikaruNatAnuM avataraNa pharIthI paNa ApaNA jIvanamAM na ja thavA devuM hoya, parakhI lenArA, mitrane milananI pahelI paLe ja tAravI lenArA bhalabhalA to kumitra jevA AvA puNyadayanA paDachAyAthI paNa cetIne cAlavA jevuM che. buddhizALIo kumitrane kasoTIe kasavAmAM nAsIpAsa thatA hoya che. kemake jenA hoTha ane jenuM haiyuM vibhinna na hoya, jenuM mukha ane jenI kuLa emanA haiye baLavo jAgato hovA chatAM hoThe halavo goThavAyelo hoya che. vacce bheda na hoya, e sumitra gaNAya. sahAro levo ja hoya, to AvA ethI ja AvA kumitrano saMga thaI jatA vinAzanI je vaNajhAra janma letI sumitrano hajI laI zakAya.AdhyAtmika duniyAmAM e jAtano puNyadaya ja hoya che, eno tAga pAmavo kaThina banI rahe che. Avo eka sumitra gaNAya, jeno anubaMdha paNa puNyano hoya. udaya ane sAkSAt zatru hajI sAro ! kemake enA hAthamAM ghUmatI samazera joine, anubaMdhamAM A jAtanI samAnatA sumitranuM lakSaNa che. puNyAnubaMdhI pApodayane ApaNe enAthI dUra rahI zakIe, paNa Avo mitra to khUba ja khoTo ! paNa gaNavo hoya, to Avo sumitra hajI gaNI zakAya. kemake enA mukhamAMthI mAyAnA gharanI madhamIThAza jharatI hovAthI, ApaNe subhASite kumitrane tajavA pUrvaka je sumitrane bhajavAnI vAta karI che. ene sumitra karatAM ya ghaNIvAra enI para vadhu vizvAsa rAkhatA thaie, ane e bhautika ane AdhyAtmika kSetramAM amalI banAvanAra vyaktino vikAsa sarvatomukhI ApaNI jANa bahAra ja ApaNuM kAsaLa kADhavAnI kaLA ajamAvato rahe. emAMthI ane sarvocca-zikharano sparzI banI rahe, emAM koI Azcarya nathI.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 jAnyuArI, 2005 prabuddha jIvana praNaya ane kartavyanA saMgharSanI amarakathA DaoN. raNajita paTela anAmI' mAnavajIvana dhArIe ke icchIe eTaluM sIdhuM saraLa nathI hotuM ! umAzaMkarano kaca zukrAcAryane gRhe Ave che tyAre teonI eka ja zreyane anusaravAnuM hoya tyAM dvidhAvRttinAM vighna nathI hotAM, anupasthitimAM devayAnI tenuM svAgata karatAM kahe cheH paraMtu jyAre zreya preyano viveka karI ekane ja jIvanamAM utAravAnuM . "kahI "besonetrasmitathI malakI svAgata mIThuM', hoya che tyAre saMgharSa zarU thAya che. agni ane gaMgAjalane paNa pavitra vaLI tu vAte; hA, vadana sahasA tyAM zuM ja dIThuM ? kare evo eka bAju sItA pratyeno rAmano patiprema ne bIjI bAju kahIMthI AchI zI namaNI lamaNe hekI laharI, prajAnA mananuM samAdhAna ne raMjana..A dvidhA vRttimAM praNaya ane DhaLelAM netreye UtarI kahIMthI chAMya gaharI kartavyanA saMgharSamAM, puTapAka-pratIkAzo rAmanA jIvanano karuNa rasa svarUpa prItinuM priya tava kapole chUTa lIdhuM, sarjAya che. mahAbhiniSkramaNa karatAM, nabhanA tArakone uddezIne ne houM janmono sahacara,-kahI e sahu rahyuM.' bolatA mahAtmA buddhaH zukrAcAryanI anupasthitimAM kacane devayAnInuM milana jANe ke mane preratA tArakavRMda ! A huM Avyo re, 'na houM janmono sahacara' evuM lAge che jyAre TAgoramAM e vibhAvane duHkha DULyAM ho jagajana ! A huM Avyo re." vikasAvavAmAM ThIka ThIka upAdAno ne uddIpanonI AvazyakatA rahe tyAM paNa gRhatyAga- rAja tyAga ane duHkhamAM DUbelI che, kAraNa ke umAzaMkarane kayanA iMgitane svagata-ekokita dvArA mAnavajAtino uddhAra karavAnA kartavyano saMgharSa jovA maLe che. nirUpavAnuM che jyAre TAgorane saMvAda dvArA. asuro dvArA mArI asurothI trasta devo saMjIvanI vidyA prApta karavA mATe devonA guru nAkhavAmAM AvelA kacane traNa traNa vAra devayAnI jIvatadAna Ape bRhaspatinA putra kacane, asuronA guru zukrAcArya pAse mokale che. che e vAtano ullekha umAzaMkaramAM vigate che jyAre TAgoramAM eno varSo bAda, zukrAcAryanI putrI devayAnInA samabhAva ne sAtha achaDato ullekha che. umAzaMkare ekavIsa paMktiomAM je vAta kahI sahakArathI kaca saMjIvanI vidyA to prApta kare che paNa e gurugRhavAsa che te TAgore cAra ja paMktimAM patAvI che. baMneya sarjakoe, kaca daramiyAna kaca-devayAnInA aMtaramAM praNayajharaNI pragaTe che. saMjIvanI pratyenA devayAnInA praNayane kAraNe saMjIvanI vidyA-prApti saraLa vidyA siddha thatAM kaca svarga prati prayANa kare che tyAre ubhayanA aMtaramAM banI che e vAtanuM vigate nirUpaNa karyuM che. umAzaMkarano kaca pragaTelA praNaya ane saMjIvanI vidyA siddha karI svarga prati prayANa enI-devayAnInI kRtajJatA ane "potAnI A virala siddhimAM karavAnA saMgharSanI...kaca-devayAnInI- amarakathA aneka pariNamanAra praNayAnubhavane vAgoLe che jyAre ravIndranAthano kaca sAhityakAroe kAvya-nATakamAM nirUpI che. ApaNe ahIM kavivara praNayanA e karAramAM, praNaya ne kartavyanA saMgharSane kAraNe ravIndranAtha TAgoranI vidAya-abhizApa' ane umAzaMkara joSInI "hemleTamenTAliTI-Tu bI 2 noTa Tu bI'nI dvidhA vRttimAM aTavAya 'kaca' zirSakavALI kRtino vicAra karIzuM. che. saMjIvanI vidyA prApti sAthe siddha-kAma banI svargaprati prayANa TAgoranI kRti padyarUpaka prakAranI saMvAdakathA che jyAre umAzaMkara karanAra kacane vAraMvAra uthalAvI uthalAvIne devayAnI pUche che: "tAre joSInI, praNayanuM pAdarzana karatI e kokita che, alabatta, bIjI koI kAmanA, vAchanA, tRSNA aMtaramAM rahI nathI ? tyAre te baMneyamAM praNayanuM nirUpaNa mukhya che. saMjIvanI vidyA prAptithI kahe che: "Aje mAruM jIvana saMpUrNa kRtArtha thayuM che, mArAmAM koI siddhakAma thayelo TAgorano kaca devayAnIne kahe che: sthAne koipaNa denya, koipaNa zUnyatA rahI nathI.devayAnI tyAMnI 'deho, AjJA, devayAnI ! devaloke dAsa suMdara, araNyabhUmi, vihaMgonuM kUjana, tarurAji, atithivatsala karibe prayANa, Aje gurugRhavAsa samApta AmAra' vaDaAzramanI homadhenu srotasvinI veNumatI vagerenI duhAI daI kacanA devayAnI ! AjJA Apo to dAsa devaloka prati prayANa kare. aMtarane DhaMDhoLavA prayatna kare che paNa siddhikAma' kaca TasanA masa thato Aje mArA gurugRhavAsa pUro thayo.' nathI ke maganuM nAma marI pADato nathI tyAre vAja AvI gayelI devayAnI * jyAre umAzaMkarano kaca bole cheH prakRtidatta nArI-lajjAno ghUMghaTa phagAvI daine kahe che:maLI saMjIvanI vidyA, nivedita karuM jaI 'hAya badhu ! e pravAse devone sadhi re kintu saMjIvanI kaI ? kaI ? Aro kono sahacarI chila tava pAse, - umAzaMkare, marelAne jIvatA karanAra guru zukrAcArye kacane ApelI paragRhavAsa duHkha bhUlAbAra tare saMjIvanI vidyA ane praNayanI saMjIvanI vidyA-e be vacce kacanI ' yatna tA2 chila mane rAtri dina dharUekokitamAM virodha-zaMkA sarjI kAvyano ughADa karyo che. AdithI hAya re durAzA !' anta sudhI kacanI ekokitamAM A vidyAvRttinuM nirUpaNa che. baMneya hAya baMdhu ! A pravAsamAM bIjI paNa koI sahacarI tArI sAthe sarjakoe, gurugRhe saMjIvanI vidyA prApta karavA AvelA kacano hatI, paraMgRhavAsamAM duHkho bhulAvavA mATe te rAta ne divasa yatna zukrAcArya-duhitA devayAnI dvArA svIkAra saraLa bane che te vAtane karatI hatI. hAya re durAzA ! Akhare eka ja paMktimAM kaca praNaya potapotAnI rIte nirUpI che. TAgorano kaca kahe che: "mane manamAM ekarAra karatAM kahe che:zaMkA hatI ke rakhe ne dAnavonA guru svarganA brAhmaNane pAcho kADhe." 'cira jIvanera sane tAra nAma IthA have ge che' tyAre devayAnI kahe cheH "huM temanI zukrAcAryanI pAse gaI, hasIne 'tenuM nAma samagra jIvana sAthe gUMthAI gayuM che.' bolI-pitA ! tamAre caraNe eka mAgaNI che.' snehathI pAse umAzaMkare praNaya-vibhAvane khIlavA cAreka prasaMgo kathyA che. besADIne mAre mAthe hAtha mUkIne zAMta mRdu zabdothI temaNe kahyuM: eka to kaca jyAre saMjIvanI vidyA zikhavA guru zukrAcAryane Azrame 'kichu nahi adeya tomAre..." tane kazuM adeya nathI. jyAre Ave che tyAre gurunI anupasthitimAM kaca-devayAnInuM prathama milana,
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2005 bIjuM ziSyo jyAre nadImAM snAna karavA jAya che ne danujo taskara jA, jaiza mA. yazanA gauravamAM sukha nathI, ahIM veNumatI tIre samo A sura-yuvaka mahAvidyA zIkhI jAya e pahelAM enuM nikaMdana ApaNe be jaNa, bIjuM badhuM bhUlI ApaNAM mauna, vizrabdha, mugdha kADhavAne ghATa ghaDe che te ja kaTokaTI-kALe devayAnI nadIe AvI haiyA A nirjana vanachAyA sAthe meLavI daI abhinava svarga racIzuM. bole che 'bolAve guru kaca tane' jevA zabdo sAMbhaLatAM "zuM varasatAM, sakhA ! jANuM chuM tArA mananI vAta ! have tuM mArA hAthamAM baMdI narbhathI pIyUSo aNa-anubhavyAM' e prasaMga-A darzana ne devayAnIne che. tuM e baMdhana nahi toDI zake, indra have tAro indra rahyo nathI." mukhe uccArAyelA zabdo enI asara kacanA citramAM kevI thaI ? nirUpAye, lAcArIthI kace snehano ekarAra to karyo paNa je iSTa "samAdhimAM jANe UtarI tujane mAtra bhajatuM'-prathama darzana pachI siddhine kAje te svargapurIthI ahIM datyapurImAM Avyo hato tenuM nAmanuM uccAraNa ane te samayanI enI vezabhUSAH smaraNa thatAM kahe che:-'zucismita ! sahasra varSo sudhI A deyapurImAM "zirISo ka, ke kurabaka dharI keza hasatI' pariNAme zuM meM eTalA mATe sAdhanA karI hatI ?' kacanI A dalIlano jaDabAtoDa aho haiyAM kevAM sahaja sahacAre maLI gayAM, javAba ApatAM devayAnI kahe che: 'kema nahi ? A jagatamAM kevaLa jarI netrokhAe kaMI vidhi vinAye haLI gayAM. . vidyAne mATe ja loko kaSTa veThe che ?...zuM kevaLa vidyA ja durlabha che hatAM, rokAyAM ke jagata upacAreya dila nA, ane prema ja ahIM eTalo sulabha che ? sahasa varSo sudhI te kaMI hatuM e to kevuM akitava uronuM sumilana ! saMpatti mATe sAdhanA karI che tenI tane ja khabara nathI. eka bAju ane trIjo prasaMga guru pravAse gayA che te rAte adaya banI aMke vidyA, eka bAju huM-koivAra mane to koivAra tene te utsukatApUrvaka vINA laI, devayAnIeH icchI che. tArA anizcita mane gupta rIte jatanapUrvaka baMnenI ja 'aciMtI taMtrI ne vidhu vidhura te zAMta rajanI ArAdhanA karI che.umAzaMkare A vAta A paMktiomAM kahI cheHvalovIne jAgyuM tava hRdayasaMgIta sabhara, maLe vidyA to tuM tarata mujane zuM tajI jaze ? samAze ze-kyAM ?-A viraha janamono rasabhara ? jaze kyAM ? hA, kyAM ? nA ubhaya ura A bhinna ja thaze.' -rahyo chAtrAyAse avaza huM vimAsI jaDa banI; ravIndranAthe e ja vAta Ama kahI cheH-devayAnI kacane kahe che - ane roI roI hatI badhI gujArI ja rajanI. vidyAya nAhiko sukha, nAhi sukha yaze, vahelI savAre jaLasaritA ghATe sadyasnAtA devayAnI nayanamAM devayAnI ! ta mi zudhdha siddhi mUrti matI. nayana ropI pUche cheH- ' tomArei karinuM varaNa nAhi kSati, ' 'sukhe sUtA ?' bolI, paga jarI upADI tuM saralA - nAhi kono lajjA tAha, ramaNIra mana jatI; kaMThe tAre virala hatI te kokilakalA. sahasa varSeri sakhA ! sAdhanAra dhana ! vadI thoDuM, to ye smitamukhara kevuM hatuM mukha ? vidyAmAM sukha nathI, yazamAM sukha nathI, devayAnI ! kevaLa tuM ja ane cotho prasaMga : mUrtimaMta siddhi che, tane ja huM pasaMda karI lauM chuM, to temAM kazI hAni pachI varSA-pUre hatI ja vIpharI eka dI nadI nathI, kazI zarama nathI. ramaNInuM mana he sakhA! hajAro varSanI ja laine naukAo madada karI sAme taTa, vaLyAM . sAdhanAnuM dhana che." devayAnInI dalIlothI Ahata thayelo kaca vAraMvAra jahIM pAchAM, mauna tyajya ja lahI bhAvi, avaLAM: kevaLa eka ja vAta kahyA kare che te mahA saMjIvanI vidyA upArjana karIne maLe vidyA to tuM tarata mujane zuM tajI jaze ? devaloka prati prayANa karavAnI, devo samakSa lIdhelI enI pratijJAnI jaze kyAM ? hA, kyAM ? nA ubhaya ura A bhinna ja thaze.' vAta. bAkI e devayAnI sAthe pratAraNA karato nathI. aMgata sneha e Ama vidyA prApta thatAM ja prabhAte e svarge javA prayANa kare che enA ekalAnI vAta che. te jANavAthI koinuM bhaluM thanAra nathI. sukha tyAre "Akhe raste' e potAnI A virala siddhimAM pariNamanAra zUnya svargadhAmamAM jaine devone saMjIvanI vidyA ApavAmAM ja enuM praNayAnubhava vAgoLe che-devayAnI sAthe jANe vAta karI rahyo na sukha ne prANanI sArthakatA te samaje che. jyAre devayAnInI badhI ja hoya e rIte ! dalIlo vyartha jAya che. tyAre te potAnA bhAvi jIvananI lAcArInI | umAzaMkare A cAra prasaMga yojIne kaca devayAnInA praNayanI sthiti A zabdomAM mUrta kare che:-"tuM to gauravapUrvaka svargalokamAM DuM utkarSa sAdhyo che jyAre ravIndranAthe kaca-devayAnInA saMvAda dvArA cAlyo jaiza, potAnA kartavyanA AnaMdamAM saghaLAM duHkhone ne zokane bhUtakALanI smRtione tAjI karI e beyane siddha karavA saphaLa prayatna bhUlI jaIza, paNa mAre kayuM kAma che? mAre kayuM vrata che? mArA A karyo che. devayAnI kacane kahe che: ekavAra vicAra to karI jo ke A pratihata niSphaLa jIvanamAM zuM rahyuM che ? zAnuM gaurava rahyuM che? mAre to ? vanamAM keTakeTalI uSA, keTakeTalI jyotsanA, keTakeTalI aMdhArI A vanamAM niHsaMga ekalI ane lakSyahIna banIne natazire besI rahevuM puSpagaMdhaghana amAvAsyAnI rAtrio, tArA jIvanamAM sukhaduHkha sAthe paDaze. je dizAmAM AMkha pheravIza te dizAmAMthI hajAro smRtinA niSphara bhaLI gayelI che-te badhAmAM evuM koI prabhAta, evI koI saMdhyA, kAMTA bhoMkAze. chAtI nIce chupAine ati krUra lajjA vAraMvAra DaMkha evI koI mugdha rAtri, evI koI hRdayanI lIlA, evuM koI sukha, deze. dhika dhika he nirmama pathika! tuM kyAMthI Avyo ? mArA jIvananI evuM koI mukha najare paDyuM nahotuM, je manamAM sadAne mATe citrarekhAnI vanacchAyAmAM besIne navarAzanI be ghaDI vitAvavAne bahAne jIvananAM peThe aMkAI rahe. kevaLa upakArI sauMdarya nahIM, prIti nahIM, bIjuM kazuM sukhone phUlanI peThe cUMTI laI eka sUtramAM gUMthIne teM enI mALA banAvI. nahi ?' nAka dabAtAM nirUpAye mukha kholI kaca snehano ekarAra jatI vakhate te mALA te gaLe na paherI paNa parama avahelanApUrvaka te karatAM kahe cheH "sakhI ! bIjuM je kAMI che te pragaTa thaI zake evuM sUkSma sUtranA toDIne be TukaDA karI nAkhI gayo. A prANano samasta nathI, je vastu rakta banIne aMtaramAM vahI rahI che te bahAra batAvavI mahimAM dhULamAM maLyo." zI rIte ?' kacanA A sneha-ekarArathI vizvasta banelI devayAnI "chiMDe diye gele ! luTAila dhUli' pare kahe cheH "tethI ja to Aje strInI AvI dhRSTatA. to rahI jA, rahI e prANe samasta mahimA."
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 jAnyuArI, 2005 prabuddha jIvana potAnA prANano samasta mahimA dhULamAM maLatAM zuddha-khinna banelI enI pratijJA pramANe devone kAje saMjIvanI vidyA laI Avyo che....paNa devayAnI ene abhizApa Ape cheH enA AMtaramanamAM saMjIvanI vidyA saMbaMdhe gaDamathala cAle che. pote eI mora abhizApa-ve vidyAra tare kaMI saMjIvanI vidyA lAvyo che ? eno javAba cheH "eka prazayinInI more kara avahelA, se-vidyA tomAra hRdaya saMjIvanI samI prIti, jenA vinA A vidyA maLavI asaMbhava saMpUrNa habe nA vaza; tu mi zu tAra hatI-are ! patAnuM jIvatA hovuM ja asaMbhava hatuM. teno to pote bhAravAhI hame rakhe karibe nA bhoga; svIkAra karyo nathI, ke pachI evI prItinA pAtra sivAya AvI ujjavaLa zikhAibe, pAribe nA karite prayoga.' vidyA lAvavI ja muzkela hatI ? saMjIvanI vidyAnuM umAzaMkaranuM A 'tane mAro ATalo abhizApa che- je vidyAne khAtara tuM mArI arthaghaTana navIna che paNa devone to AnaMda che kevaLa pelI cIlAcAlu avahelA kare che te vidyA tane pUrepUrI vaza nahi varte. tuM kevaLa teno samajaNa pramANenI saMjIvanI vidyAmAM ja... emane kacanA maMthananI bhAravAhI banI rahIza, upabhoga nahi karI zake. zIkhavI zakIza, kazI ja paDI nathI. paNa kacanI saMjIvanI vidyAnI vibhAvanAnI bhale prayoga nahi karI zake." devone na paDI hoya paNa enI divya svIkRti aMge kavie saMskRta ' zApita-kaca, abhizApane badale varadAna Ape che: nATakamAM Ave che tevI azarIriNI vANIno Azraya Ami vara dinu, devI, tuma sukhI habe laI-AkAzavANI dvArA samApana sAdhyuM cheHbhUle yA be sarvaglAni vipula gaurava AkAzavANI:'huM varadAna ApuM chuM devI, tuM sukhI thaje, vipula gauravamAM sarva mahA saMjIvanI vatsa, tAruM A AvuM AvavuM ? glAni bhUlI jaje.' kRtajJatAno pratibhAva avahelanA jAte ja vatsa ! tAruM AvI rIte AvavuM e ja mahAsaMjIvanI che. abhizAparUpa che. zrI kanaiyAlAla munazIe 'putra samovaDI' nATakamAM kaca devayAnInA umAzaMkara, ravIndranAthanA abhizApane badale vidAyano aMta A prasaMganuM suMdara Alekhana karyuM che paNa mane abhipreta che kevaLa tad rIte nirUpyo che. viSayaka be kAvyonI tulanAnuM kaca saMjIvanI vidyA laine svarga dvAre pahoMcI udghoSa kare che ke sajhAyano svAdhyAya I DaoN. kavina zAha Avazyaka kriyAmAM sakjhAya mahatvanuM sthAna dharAve che. jaina dharmanA AtmalakSI banavA mATe eka amogha zastra samAna che. vicAro mAtra Adarza tattvajJAna tarIke sthAna dharAvatA nathI paNa saMskRta bhASAmAM svAdhyAya' zabda che te uparathI ardhamAgadhI vicArane AcAramAM mUkIne muktimArga siddha karavA mATe mArgadarzaka bhASAmAM sakjhAya zabda vaparAyo che. teno artha sva-adhyAya eTale che. zAstrIya vicAra vidhi anusAra amalamAM mUkavAthI Atma potAnA AtmAnI vicAraNA karavI ema samajavAnuM che. jene kalyANano mArga sulabha bane che. jaina dharmanA jJAnanA vArasArUpe sAhityamAM tyAga ane vairAgya pradhAna sakjhAya racanAo vipula 45 Agama graMthomAM 11 aMga sUtro che temAM prathama AcArAMga pramANamAM upalabdha thAya che temAM caritrAtmaka durguNono nAza ane sUtra che. te uparathI paNa AcAradharmanuM mahattva samajI zakAya che. tenA vikaTa pariNAma, saguNonuM mahattva ane vRddhi karavI, jena tattvArthasUtranA prathama adhyAyanuM prathama sUtra paNa AcArane ja darzananA tattvajJAna ane AtmAne upayogI vicAronuM nirUpaNa, caritArtha kare che. dharmanI ArAdhanAno prabhAva ane narajanmanuM mahattva samajIne tene samyagadarzana jJAna cAritrANi mokSamartA: saphaLa karavAnA upAyo, tIrthakara bhagavAna, sAdhu bhagavaMto, ArAdhaka samyakdarzana, samyakajJAna ane samyakucAritra e traNanA mahAtmA ane satIonA satItva ane zIlano mahimA vagere A samanvayathI mokSaprApti thAya che. ahIM jJAna sAce cAritra zabda prayoga viSayone sparzatA, vicAro sajhAyamAMthI prApta thAya che. bAra ane - AcAra dharmano saMdarbha darzAve che. e dRSTie vicArIe to vicAra cAra bhAvanAnI sajhAya paNa vizuddha vicAra-manazuddhi mATe ke ane AcArano samanvaya eTale Atma svarUpanI prApti. upayogI che. mahAvrata ane aNuvratanA pAlanathI AtmAnI Urdhvagati - pratikramaNanI Avazyaka kriyAmAM prabhu guNagAna nimitte stavana thAya che te aMgenI sajhAya paNa AtmA mATe poSaka vicAro pUrA bolavAno-gAvAno krama che. tyArapachI sarvavirati dharmanA pAyArUpa pADe che. sAmAnya divasonI tulanAmAM parvanA divaso viziSTa sthAna vairAgyabhAvathI samRddha sajajhAyano krama-vidhi che. sajajhAya dharAvatA hovAthI teno mahimA darzAvatI sajhAya paNa jaina samUhane verAgyabhAvanI vRddhikAraka ane rakSaka tarIke sthAna dharAve che. stavana dharmamArgamAM joDAvA ane pragati karavA nimittarUpa bane che. samUhamAM gAine prabhu bhaktimAM nimagna thavAya che jyAre sakjhAya vItarAganA guNagAna pachI vItarAga thavA mATe sajajhAyanI vidhi samUhamAM gavAtI nathI paNa eka vyakti sajhAya bole ane anya paNa mahattvanI gaNI che. mukti maLI ema moTA bhAganA loko vicAre vyakti e sAMbhaLIne tenA arthaciMtana dvArA vairAgya bhAvamAM lIna che paNa pratikramaNamAMthI mukta thayA pachI AtmAnI mukti mATe bane che. sakjhAyanA vicAronuM ciMtana ane manana Atma svarUpa siddhi zravaNa karelI sajhAyanA vicAronuM ciMtana-raTaNa karavAnI jarUra che. mATe ananya preraka che. AtmAnuM zuddha svarUpa zuM che ? AtmA janma pratikramaNa pachI ghera javAnA AnaMda karatAM to vizeSa rIte tyAga maraNa kema kare che ? AtmAnI durgati sadgati kevI rIte thAya ? ane vairAgyanA vicArothI manane puSTa karavAnI udAtta bhAvanA bhAvavI vagerenA vicAro sakjhAya dvArA vicAravAnI moMdherI kSaNa prApta thAya joie e ja sAco abhigama che. sajhAya e AtmajAgRtinI kSaNe che. eTale pratikramaNamAM saMjhAya pratyeno uparokta abhigama kSaNe cetavaNI Ape che ane tenAthI dhIra-gaMbhIra banIne svasthiti
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2005 prati vicAra karavAnI preraNA Ape che. sajhAya mAtra dravya kriyA dAna-zIla tapa ane bhAva ema cAra prakAranA dharmanuM pAlana, nathI paNa Atma bhAvanuM darzana karavA mATenuM sAdhana che. devasi navakAramaMtrano svAdhyAya, paropakAra karavo, jayaNA dharmanuM anusaraNa, pratikramaNamAM je sakjhAya che tenA karatAM viziSTa prakAranI sajhAya jinapUjA, prabhunI stuti-guNagAna gAvA, guru stuti-bhakti, rAI pratikramaNa ane pauSadhanI kriyAmAM che. rAi pratikramaNamAM sAdharmika bhakti, vyavahAra jIvanamAM nIti parAyaNatA dvArA zuddhi, bharaphesara bAhubalI ane pauSadhamAM traNa vakhata anya jillANanI rathayAtrA, tIrthayAtrA, upazama, saMvara ane vivekanA guNo keLavavA, * sakjhAyano svAdhyAya karavAno hoya che. parvanA divasomAM rAI bhASA samitInuM pAlana, chakAyanA jIvo pratye karUNA ane rakSaNa, pratikramaNa karanArA ghaNA che paNa bAkInA divasomAM rAI pratikramaNa dharmIjananI sobata-satsaMga, caraNa, karaNa dharmapAlana, saMghapatinuM karanArAnI saMkhyA alpa che. tenAthI paNa ochI saMkhyA pauSadha bahumAna, dhArmika pustaka lekhana ane tIrthamAM prabhAvanA jevAM sukRta karanArAnI che eTale devasi pratikramaNanI sajhAya pachI be sajhAyano zrAvake karavAM joie. vaDila puruSa sakjhAya bole che paNa zravaNa vizeSArtha bahu ochA lokone khabara che. parvAdhirAja paryuSaNamAM karanArA teno artha samajIne vicAre ke narajanma pUro thAya tyAra rAI pratikramaNa ane pauSadhamAM sakjhAyanuM zravaNa thAya che pachI A pahelAM keTaluM karyuM che ane keTaluM bAkI che te karIne jIvana sArthaka aMge koI viziSTa vicAraNA thatI nathI. vidhi pramANe vidhi karyAno karavAno vicAra karanArA ati alpa saMkhyAmAM che. sakjhAyamAM saMtoSa che paNa vidhi dvArA AtmalakSI paNAno bhAva keTalo AtmAno vicAra karavA mATe A sUci mArgadarzaka staMbha samAna che vadhyo-vikAsa pAmyo teno vicAra nahivat che. mAMgalika ke jenAthI zrAvaka dharmamAM keTalI pragati thaI tenuM mApa nIkaLe che. pratikramaNamAM manDa jiNANanI sajhAyano vidhi che. pakakhI, comAsI dharma purasade karavAno nathI. e to zvAsozvAsa samAna che. phurasadano ane saMvatsarI pratikramaNamAM saMsAradAvAnaLanI sajhAyano vidhi dharma mAtra sAmAjika pratiSThA banI jAya che. tenAthI AtmAnuM koI che ane cothI gAthA samUhamAM moTA avAjathI bolAya che. A zreya thatuM nathI. bhagavAna mahAvIranA zrAvako AnaMda ane kAmadeva sakjhAyano bhAva paNa koI rIte vicAravAmAM Avato nathI. devasi jevA ghaNI javAbadArIvALA hatA chatAM temAMthI samaya kADhIne zrAvaka pratikramaNanI sajhAya tyAga ane vairAgya pradhAna che to rAi dharmanuM pAlana karatA hatA. dharmamAM saMtoSa mAnavAno nathI. e to pratikramaNanI sajhAya prAtaHkALamAM mahApuruSo ane satIonA bhavobhava ArAdhanA thAya ane mukti maLe tyAM sudhI muzaLadhAra vRSTi puNya smaraNa dvArA AtmAne mAnasika zuddhi vRddhimAM pUraka bane che. samAna AcaravAno che. strI, dhana ane bhojanamAM saMtoSa mAnavo. bharosaranI sajhAyamAM ucca koTinA ArAdhakonI sUcI che. tenuM bAkI dharma, jJAna ane ArAdhanAmAM saMtoSa mAnavo nahi. pakukhI, pratidina smaraNa karavAthI guNAnurAga keLavAya ane AtmA paNa comAsI ane saMvatsarI pratikramaNanI sajhAya saMsAra dAvAnaLanI temAMthI preraNA laine ArAdhaka bhAvamAM sthira thAya tevI viziSTa stuti dvArA thAya che. zakti e nAmomAM rahelI che. A sajhAyanI 13 gAthA che. 1 thI "saMsAradAvAnaLa dAha nIra, saMmoha dhUlI haraNe samIra 7 gAthAmAM 53 mahAtmAo ane 8 thI 13 gAthAmAM 47 mAyA rasAdAraNa sIraM, namAmi vIra giri sAra dhIre." mahAsatIono nAmollekha che. sAtamI gAthAnA aMrthanI vicAraNA sajhAyanA AraMbhamAM saMsAra, dAvAnaLa che ema jaNAvIne karavA jevI che. temAM jaNAvyuM che ke jemanA nAma smaraNathI pApanA AtmAne cetavaNI ApI bhagavAna mahAvIra svAmInI vizeSatA baMdha nAza pAme che evA guNanA samUhathI yukta, evA (nAma nirdeza dazArvI che ane namaskAra karyAno ullekha thayo che. saMsAra eTale karelA) ane bIjA mahApuruSo sukha Apo. bharata, bAhubalIthI zubhAzuba karma bhogavavA mATenuM sthAna ane mokSanI sAdhanA mATenuM AraMbhIne meghakumAra sudhInA mahApuruSonA cAritronI khabara hoya sAdhana. saMsAra eTale cAra kaSAyanI caMDALa cokaDI karmabaMdha karIne to sajhAya bolatAM ke zravaNa karatAM zubha bhAvamAM lIna thavAya. bhavabhramaNa karAve che teno nAza karavA mATe prabhu mahAvIra ane emane sakjhAyanA hArdane pAmavA mATe mahApuruSo ane mahAsatIonA pratipAdana karelA dharmanI ArAdhanA e ja uttamotama mAnava janmanuM jIvanano ochovatto paricaya avazya hovo ja joie. te vinA kArya che. zuddha upayogamAM AtmA Ave nahi. tulasA, caMdanabALAthI sajhAyano A bhAva pratikramaNamAM AvI jAya to AtmAnI sthUlibhadranI sAta bahenono nAma nirdeza thayo che to A satIonA jAgRti avazya thAya ane te mArge pravRtta thayA vinA rahe nahi. jIvanano mitAkSarI paricaya paNa sArthaka nIvaDe che. pratyeka nAmanI sajhAya AtmAno svAdhyAya che ema jANIne sajhAyanA hArdane sAthe jIvanano eka mahAna guNa rahelo che, tenuM jo jJAna prApta pAmavA mATe ne purUSArtha thAya to Atma bhAvane AtmadazAno paricaya | thAya toya AtmAne zAMti maLe. dravya pratikramaNamAMthI bhAvapratikramaNa thAya. sajhAya zravaNathI eka kadama AgaLa vadhIne artha ane bhAva prati gati karavA mATe A prakAranuM jJAna khUba ja upayogI che. A samajavAno prayatna sAphalya TANuM banI rahe che. * mATe jAgRti keLavavAnI anivArya AvazyakatA che. ' "maha jiANe'nI sakjhAya mAMgalika pratikramaNa ane pauSadhamAM asthi sAravAra kendra sAMbhaLavA maLe che. pauSadha AtmAnA jJAna, darzana ane cAritra jevA saMghanA upakrame hADakAnAM niSNAta DaoN. jamazeda pIThAvAlA dvArA guNonI vRddhi ane zuddhi mATe che. eTale AtmAe zrAvaka tarIke hADakAnAM dardIone maphata sAravAra dara ravivAre savAranA 10-30 thI kayo dharma karavAno che teno ullekha temAMthI maLe che. pauSadha A 1-30 sudhI saMghanA kAryAlayamAM (385, saradAra vI. pI. roDa, prArthanA sajhAya traNa vakhata bolavAmAM Ave che ane sAcA arthamAM e samAja, muMbaI-400004, phonaH 23820296) apAya che. hADakAnAM dardIone teno lAbha levA vinaMtI che. AtmAno svAdhyAya bane che. sajhAyanI pAMca gAthAmAM zrAvakanAM jayAbena vIrA nirubahena esa. zAha 36 kRtyono ullekha thayo che. saMyojaka | DaoN. dhanavaMta TI. zAha jinAjJAnuM pAlana, mithyAtvano tyAga ane samakitano svIkAra, maMtrIo cha AvazyakanuM AcaraNa, parvatithie poSadha grahaNa karavo, I
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** 16 jAnyuArI, 2005 prabuddha jIvana zrI devacaMdrajI mahArAja racita-zrI saMbhavanAtha jina stavana 7 zrI sumanabhAI ema. zAha sarva sAMsArika jIvanI aMtargata Atma-sattA siddha-bhagavaMta samAna hovA chatAMya, tene prakAzita karavA zrI arihaMta prabhunuM nimittAvalaMbana sAdhaka mATe atyaMta Avazyaka che, evuM jJAnIpuruSonuM kathana che. eTale siddha paramAtmAnuM jevuM zuddha zuza--yamaya svarUpa che evuM dareka jIvamAM sattAe avazya hoya che, paraMtu te bahudhA karmamalathI AvaraNa yukta hoya che. zrI tIrthaMkara prabhunuM siddhArUpa kArya ke paripUrNa pragaTa svarUpa sAdhakanA AtmakalyANamAM pradhAna nimitta-kA2Na nipaje che. zrI jinezvara devanI prabhutA tathA upayogitA gurugame yathArtha oLakhI ane sAdhyadRSTi lakSamAM rAkhI je sAdhaka puruSArthamAM pravRtta thAya che, te mukti mArgano adhikArI nIvaDe che, evo sAvananI mukhya hetu jaNAya che. have stavananI gAyAvAra bhAvArtha joie. zrI saMbhava jinarAja re, tAruM akala svarUpaH svapara prakAzaka dinamaNi re, samatA rasano bhUpa. jinavara pUjo 23 pUjo pUjo re bhavikajana ! pUjo re, prabhu pUjyA paramAnaMda; jinavara pUjo .... huM saMbhavanAtha prabhu ! ApanAmAM samasta vizvanA sarva padArthInA zuddha ke azuddha trikALI bhASI ke gusso jema che tema prakAzita karavAnuM sAmarthya che. athavA he prabhu ! Apa potAnA ane anya dravyanA traNe kAmanA bhAryA joI-jANI yathArtha svarUpe sUryanI jema prakAzita karI cho. he prabhu ! ApanuM jJAnadarzanAdi guNa-paryAyarUpa zuddha svarUpa jinavara pUjo ....4 zrI tIrthaMkara prabhunuM vizeSatAmaya samagra jIvana, teone pragaTapaNa vartatA kevaLa jJAna-darzana-cAritra-vIiida aAnikaguzo, teonI sAAdamazrI pura dharmadezanA ityAdinI oLakhAza sAdhakane pratyA sadguru mAraphata thAya che. sAdhakane arihaMta prabhu pratye ahobhAva ane bahumAna utpanna thAya che. sAdhaka harSollAsa vyakta karatAM kahe che ke prabhu ! ApanA anupama svarUpanuM nizcaya ane vyavahArasRSTithI mArA jevAM chadmastha jIvanathI mana-buddhi-cittAdi bhArata jANIne gurugama sAina thayuM che. he prabhu ! ApanI karuNA ane zakAya evuM nathI. paraMtu gurugame mane ApanA sahajAnaMdI svarUpanI oLakhANa thaI che. ke prabhu ! Apane sarva khva pratye sarakhI karuzA ke ane kahyAzakArI dRSTi hovAthI Apa samatArasanA samrATa cho. he prabhu ! ApanuM nimittAvalaMbana ane upakArakatA sAdhako mATe ajoDa ke advitiya che. upakArakatA mArA jevA chaddha mATe ajoDa che. te prabhu ! ApanuM siddhArUpa kArya ke pragaTa kevaLa zAnAdi svarUpa mArA mATe puSTa-nimittakAraza nipajyuM che. te prabhu ! mane atUTa zraddhA utpanna ! thaI che ke ApanI vidhivat pUjA-sevanAthI mAruM sattAgata upAdAna pragaTa thaI AtmakalyANa thaze. hai baLavo | naryA paNa arihaMta paramAtmAnI pUjA, zaivanA, guNakaraNAdi vidhivat karo ane sanAtana sukha ke paramAnaMda anubhavo evuM stavanakAra zrI devacaMdrajInuM bhaktajanone AvAhana che. avisaMvAda nimitte cho re, jagata jaMtu sukhakA; ketu satya bahumAnathI ke, jina senbA sivarAja. upAdAna eTale AtmatattvanA anaMta jJAnadarzanAdi zuThThA-paryAyanuM zuddha svarUpa, je dareka jIva mAtramAM kAyamanuM sattAe karIne aSa hoya che. paraMtu sAMsArika jIvanuM AvuM svarUpa anAdikALathI karmamalathI bahudhA Ava yukta hoya che, kAraNa ke rAgadveSa ane ajJAnavaza jIvathI vibhAvika pravRtti manuSyagatimAM thayA kare che, je jIvane saMsAra baMtharUpa lAge che ane temAMthI chUTavAnI tIvra jijJAsA utpaza thAya che, tene mATe zrI jinezvaradevanuM puSTa-avalaMbana atyaMta Avazyaka che evuM jJAnIpuruSonuM kathana che. zrI arihaMta prabhune saghaLA AtmikaguNo pragaTapaNe vartatA hovAthI teonuM zaraNuM sAdhako mATe sarvottama nimitta che. pratyakSa sadgurunI nizrAmAM sAdhaka zrI arihaMta paramAtmAnI bhakti, pUjA, zaivanA, guNaka, AjJApAlanAdi sAdhano vaDe upAsanA kare to tenuM sattAgata upAdAna ke zuddha svarUpa pragaTa thAya. kArya guru kApaze re, kAvA kArya anUpa; sakala siddhatA tAharI re, mAre sAdhana rUpa. & jinavara pUjo .....2 jagatanA jIvone sanAtana sukha ane sahajAnaMda pamADI zake tevI kSamatA dharAvanAra zrI arihaMta prabhu sAdhako mATe nirvivAdapaNe sarvottama nimitta che. bhrAMtiya bhautika sukhA ichoDI, mAtra potAnI AtmasattAmAM Dhela jJAnadarzanAdi surNAne prakAzita karavAno je bhavyachaLano mukhya hetu che, tene mATe zrI arihaMta paramAtmAnuM zudvAvalaMbana puSTa-nimittarUpe pariNAme che. A hetuthI sAdhaka pratyakSa saddagurunI nizrAmAM jinezvaradehanI vidhivat ane mAnapUrvaka pUjA, sevanA, upAsanAdimAM pravRtta thAya che. AvA puruSArthanA pariNAme sAdhaka uttarottara AtmakalyANa sAdhI mokSasukha pAmavAno adhikArI nIvaDe che. upAdAna Atama sahI ke, puSTAtaMbana deva; upAdAna kAraNa paNe re, pragaTa kare prabhu seva. eka vAra prabhu vaMdanA re, Agama rIte thAya; kAraNa satye kAryanI re, siddhi pratIta karAya. jinavara pUjA ..... pa prabhudhI prabhu oLakhI re, amala vimala guNa sALadaSTi sApakapaNe re, vaMThe dhanya nara teha jinavara pUjo ....... zrI arihaMta prabhune gurugame yathArtha oLakhI teonuM zaraNuM laI, sAdhakane muktimArgarUpa kAryanI siTi saphaLa nIvaDe tenI saraLa rIta uparanI gAyAomAM stavanakAre prakAzita karI che. jijJAsu sAdhaka sau prathama to zrI arihaMta prabhune pragaTapaNe vartatuM zuddha Atma-svarUpa gurugame yathArthapaNe oLakhe. zrI jinezvaradevane saghaLA ghAtIkarmano kSaya thayo hovAthI teo karmamalathI rahita nirdoSadazAne pAdhelA hoya che. teonA kevaLa jJAnadarzanAdi AtmikaguNo pUrNarUpe pragaTa thayelA hoI, teo ujjavaLa guNonA bhaMDAra che. AvA ja guNo sAdhakane tenI aMtargata sattAmAM bahudhA apragaTapaNe rahelA che e gurugame jANe. sAdhakanA AtmikaguNo rAgadveSa ane ajJAnAdi vibhAvika pravRttithI AvaraNa yukta hoya che. AtmiAI pragaTa thavA mATe sAdhakane zrI jinezvaradevanuM jinavara pUjo ..... puSTa-nimittAvalaMbana atyaMta Avazyaka che. sAdhaka jyAre nIrthaMkara
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 jAnyuArI, 2005 paramAtmAne zaraNe jaI, sAdhyadRSTi lakSamAM rAkhI satsAdhanothI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha vidhivat puruSArtha dharmanI ArAdhanA kare che tyAre tenA AtmikaguNo nirAvaraNa thavA mAMDe che. sAdhaka uttarottara pragati karatAM AtmAnubhava kArya vAhaka samiti 2004-2005" zrI muMbaI jena yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA zukravAra tA. kare che. je bhavyajIvane zrI jinezvaranuM puSTa-nimitta prApta thAya che 30-9-2004nA roja saMghanA kAryAlayamAM maLI hatI. jemAM sane te dhanya che. AvA bhavyajIvane prApta thayela kRtakRtyatA anya 2004-2005nA varSa mATe hoddedAro, kAryavAhaka samitinA sabhyo, sAdhakone paNa preraNAdAyaka nIvaDe che. ko-opTa sabhyo tathA nimaMtrita sabhyonI varaNI sarvAnumate nIce mujaba upara jaNAvyA mujaba eka vAra paNa jo sAdhaka zrI arihaMta karavAmAM AvI hatI. paramAtmAnI prabhutA oLakhI, teonuM zaraNuM le ane sazurunI hoddedAro nizrAmAM vidhivat upAsanA kare to tenAthI mokSasukharUpa kAryanI pramukha : zrI rasikalAla laheracaMda zAha siddhi avazya anubhavI zakAya. upapramukha : zrI caMdrakAnta dIpacaMda zAha maMtrIo : zrImatI nirubahena subodhabhAI zAha janma kRtAratha tehano re, divasa saphaLa paNa tAsa; Do. zrI dhanavaMta tilakarAya zAha jagata zaraNa jina caraNane re, vaMde dharIya ullAsa. sahamaMtrI : zrImatI varSAbahena rajubhAI zAha jinavara pUjo re...7 koSAdhyakSa zrI bhUpendra DAhyAbhAI javerI samasta jagatanA jIvonA taraNatAraNa ane patitapAvana evA zrI sabhyo : DaoN. zrI ramaNalAla cImanalAla zAha tIrthaMkara prabhunuM sAdhya-sAdhana bhAve sAdhaka zaraNuM le ane teonA pro. zrImatI tArAbahena ramaNalAla zAha zrI vallabhadAsa Ara. ghelANI AjJAdhInapaNAmAM praNAma-vaMdanAdi upAsanA kare tyAre tenuM manuSyagatimAM zrI naTubhAI paTela thayela avataraNa saphaLa thayuM gaNAya. Avo sAdhaka ke bhavyajIva saMsAdhano ku. vasubahena bhaNazAlI vaDe ullAsa ane bhaktibhAvapUrvaka upAsanAmAM pravRtta thAya che. AvA zrImatI uSAbahena pravINabhAI zAha sAdhakane nizcaya varte che ke zrI jinapUjA e daraasala to nija Atma-pUjanA 'ku. mInAbahena zAha che jenAthI tenA zuddha guNo prakAzita thayA che. chevaTe Avo mumukSu zrImatI puSpAbahena caMdrakAnta parIkha kRta-kRtyatA anubhavI AtmakalyANa sAdhe che. zrI gAMgajIbhAI popaTalAla zeThiyA zrImatI kusumabahena narendrabhAI bhAu ' nija sattA nija bhAvathI re, guNa anaMtanuM ThANa; zrImatI jayAbahena TokarazI vIrA - devacaMdra jinarAjajI re, zuddha siddha sukhakhANa. zrI bhaMvarabhAI vAlacaMda mahetA - jinavara pUjo re...8 zrImatI ramAbahena vinodabhAI mahetA upara jaNAvyA mujaba dareka jIvamAM Atmika jJAnadarzanAdi zrImatI ramAbahena jayasukhalAla vorA guNa-paryAyarUpa nija-sattA to avazya kAyamanI hoya che. paraMta ko-opTa sabhyo: zrI pIyUSabhAI koThArI zrI zailezabhAI hiMmatalAla koThArI AvI nija-sattA zrI arihaMta prabhumAM svasattArUpe ke svabhAvastha zrI lalitabhAI popaTalAla zAha thayelI hoya che. eTale prabhune anaMta kevaLa jJAna-darzana zrI dilIpabhAI vIrendrabhAI kAnAbaLIyA cAritrya-vIyadi guNo pragaTapaNe varte che, mATe teo anaMta zrI dilIpabhAI mahendrabhAI zAha sukhasaMpadAnA bhaMDAra che evuM stavanakAra jaNAve che. bIjI rIte niyaMtrita sabhyo : zrImatI reNukAbahena rAjendrabhAI javerI jo ie to prabhunuM siddhatArUpa kArya paripUrNa thayuM che, je aneka zrI jayaMtIlAla popaTalAla zAha sAdhakone avalaMbana mATe atyaMta upakArI nIvaDe che. zrI nItinabhAI kAMtilAla sonAvAlA zrI ramibhAI bhagavAnadAsa zAha Ama jinezvara paramAtmAnuM avala bana sAdhya-sAdhana bhAve ku. yazomatIbahena zAha AtmArthI le, to tenI sattAmAM rahela zuddha Atma-svarUpa pragaTa zrI ramaNIkalAla bhogIlAla zAha thavA mAMDe che. aMte mumukSu sanAtana-sukhanI khANarUpa devomAM caMdra zrImatI suzIlAbahena ramaNIkalAla zAha samAna ujjavaLa paramAtmapada pAmavAno adhikArI nIvaDe che. zrI basaMtalAla narasiMgapurA zrI devacaMda zAmajI gAlA saMghanuM navuM prakAzana zrI caMdrakAnta parIkha jaina dharmanA puSpaguccha zrI kAMtilAla pAnAcaMda zAha zrImatI kalAvatI zAMtilAla mahetA lekhaka: DaoN. bipinacaMdra hI. kApaDiyA zrI ramaNIkalAla Ara. salota DaoN. ramaNalAla cI. zAha zrI jevatalAla sukhalAla zAha kiMmata-rUA. 100/ DaoN. zrI rAjubhAI ena. zAha (noMdha-saMghanA sabhyoe aDadhI kiMmate kAryAlayamAMthI meLavI zrImatI caMdrAbahena pIyUSabhAI koThArI zrI nItinabhAI cImanalAla zAha levuM. mokalavAmAM Avaze nahi.) zrI kiraNabhAI hIrAlAla zAha nirubahena esa. zAha zrImatI alakAbahena kiraNabhAI zAha | dhanavaMta TI. zAha zrI mahendrabhAI zAmajI gosara maMtrIo zrI zAntibhAI karamazI gosara Printed & Published by Nirubahen Subodhbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works. 372/A. Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Road, Byculla, Mumbai 400 027. And Published at 385, IS.V.P Road, Mumbai-400 004. Editor: Ramanlal C. Shah. . A badhI bAbato jANI
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 Licence to post without prepayment No. 271 0 varSa : (50) + 160 aMka: 2 - 16 phebruArI, 2005 0 0 Regd. No. TECH / 47 - 890 / MBT 2003-2005 * zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra uGhuM Col 0 prabuddha jIvana pAkSika 193@ii 1989 : 50 varSa 0 0 vArSika lavAjama rU.100-0 0 chUTaka nakala rUA. 10-00 taMtrI: 2maNalAla cI. zAha sahataMtrIH dhanavaMta ti. zAha - sUraM maNNai appANaM, jAvaM jeyaM na passai / n bhagavAna mahAvIra [jyAM sudhI vijetAne joyo nathI, tyAM sudhI potAne zUravIra mAne che.] bhagavAna mahAvIre navadIkSita munione pariSaha ane upasarganA te vakhate zizupAla krodhe bharAyo. teNe kahyuM, "he yudhiSThira ! tame viSayamAM A zikhAmaNa ApI che, paraMtu te jIvananA sarva kSetromAM kevaLa svArthI cho. tamAre mAna ApavuM hoya to vasudevane, drupadane, sarva kALe sarvane lAgu paDe che. duryodhanane, droNAcAryane ke vyAsajIne A mAna Apo. zrIkRSNane zA sUtrakRtAMgasUtramAM trIjA adhyayanamAM 'upasarga parizA'nA pahelA mATe ? teo brAhmaNa nathI, AcArya nathI, rAjA nathI. te potAnA uddezakanI pahelI ja gAthA cheH rAjAno ghAta karanAra che ane govALiyo che.' ema kahI eNo potAnuM sUraM maNNai appANaM, jAvaM jeyaM na passai / / khaga kADhyuM. teNe kahyuM ke koI paNa rAjA mArI sAme thaze ene huM jujjhataM daDha dhammANaM sisupAlo va mahArahaM / / kApI nAkhIza.' zrIkRSo rAjAone kahyuM, "zizupAla yAdavono zatru jyAM sudhI vijetA puruSane joyo nathI, tyAM sudhI kAyara mANasa che. mArI phoine ApelA vacana anusAra meM ene navANu vakhata mAphI potAnI jAtane zUravIra mAne che. yuddha karavAmAM daDhadharmI mahArathI ApI che. Aje eNe mAruM ane yajJamAM padhArelA rAjAonuM apamAna zrIkRSNane joyA na hatAM tyAM sudhI zizupAla rAjA potAnI zUravIratAnuM karyuM che. have huM ene kSamA nahi ApI zakuM.' abhimAna karato hato.]. zrIkRSNanAM A vacano sAMbhaLI krodhe bharAyelo zizupAla zrIkRSNane ahIM bhagavAna zrIkRSNa ane zizupAlanuM udAharaNa ApyuM che. khagathI mAravA dhasyo tyAM ja zrIkRSNa sudarzana cakranuM smaraNa karyuM. cakra (mahAbhAratanI ghaTanA bhagavAna zrI mahAvIra svAmInA janma pUrve hajAro jevuM hAthamAM AvyuM ke tarata e vaDe zrIkRSNa zizupAlanuM mastaka uDAvI varSa pahelAMnI che.). zizupAla cedi dezano rAjA hato. te ghaNo zUravIra ane parAkramI zizupAla pote potAne bahu baLavAna mAnato hato, paNa zrIkRSNa hato. te rukmiNIne paraNavA icchato hato. rukmiNInA bhAInI icchA pAse enuM kazuM cAlyuM nahi. zrIkRSNano vijaya thayo. rukmiNIne zizupAla sAthe paraNAvavAnI hatI. paraMtu zizupAla jyAre bhagavAna mahAvIre ahIM navadIkSita sAdhuone lakSamAM rAkhIne kahyuM paraNavA Avyo tyAre zrIkRSNa rukmiNInuM haraNa karI enI sAthe lagna che ke "jyAM sudhI parISaha-upasargathI tamArI kasoTI nathI thatI tyAM karyA. AthI zizupAla ghaNo roSe bharAyo hato. sudhI tame tamArI jAtane sAdhupaNAmAM zUravIra mAno te yogya nathI.' zizupAla zrIkRSNanA phoino dIkaro thAya. paraMtu zizupAla yAcanA parISaha mATe bhagavAne A adhyayanamAM ja kahyuM cheH nAnapaNathI ja uddhata hato. zrIkRSNa vadhu baLavAna che e phoI jANatAM evaM sehe vi appuDhe bhikkhAyariyA akovie / hatAM. eTale zizupAlano kaMI vAMka hoya, apazabdo bole to sUra maNNai appANaM jAya lUhaM. Na sevai / mArAmArImAM kRSNa ene mAre ane zizupAlane mAra khAvo paDe. eTale evI rIte bhikSAcaryAmAM anipuNa (akovida) evA sAdhu phoie potAnA putra zizupAlane zrIkRSNanA caraNomAM namAvIne kahyuM (navadIkSita muni) potAnI jAtane tyAM sudhI zUravIra mAne che jyAM ke e jo kaMI gALa bole ke apamAna kare to ene kSamA Apaje, zrIkRSNa sudhI emane parISahano sparza thayo nathI.]. vacana ApyuM ke jo e navANuM vakhata gALa bolaze tyAM sudhI huM ene navadIkSita munine gocarI vahoravAno haju barAbara anubhava thayo mAphI ApIza. paNa jo e soma vakhata apamAnajanaka vacano bolaze nathI. gocarI vahoravAmAM zuM agharuM che ? Avo prazna. koikane thAya. to huM avazya ane zikSA karIza. zrIkRSNa e rIte phoine ApelA paNa bIjA pAse AhArAdi mAgavA mATe nIkaLanAranI ghaNI kasoTI vacananuM barAbara pAlana karatA hatA. thAya che. moTA zaheromAM to ghaNA bhakto hoya che, paNa nAnA eka vakhata yuddhiSThira rAjA zrIkRSNanA kahevAthI rAjasUya yajJa karavAnA gAmaDAMomAM madhyama varganA lokone tyAM gocarI vahoravAmAM ghaNA hatA tyAre ghaNA moTA moTA rAjAo padhAryA hatA. temAM zizupAla dheryanI apekSA rahe che. eTalA mATe yAcanAne parISaha tarIke rAjA paNa hato. bhIkhe yudhiSThirane kahyuM ke A yajJamAM je sarvazreSTha hoya oLakhAvavAmAM AvI che. tenI ardhapAda pUjA karavI joie. zrIkRSNa sarvazreSTha che. mATe temanI bhikSA mAganAra koIpaNa dharmanA navA navA yAcakanAM lakSaNo nIcenA pUjA karo." zlokamAM AbehUba varNavAyAM che. kahyuM che :
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 phebruArI, 2005 khijjai mukhalAvaNyaM vAyA gholei kaMThamajhaMmi / sAdhujIvanamAM brahmacaryanI kasoTI kare evA parISaho paNa Ave che. kahakahakahei hiyayaM dehitti para bhaNaMtassa / / A Akaro parISaha che. saMyamamAM pUrI zraddhA hoya to evA parISaho gati bhraMzo mukhe dainyaM gAtrasvedo vivarNatA / jItI zakAya. vadhano upasarga samatApUrvaka sahana karanArA mahAtmAo maraNe yAni cihnAni tAni cihnAni yAcake / / ghaNI UMcI AtmadazA dharAvatA hoya che. [mukhanuM lAvaNya ochuM thavuM, vAcA gaLAmAM ja ghUMTAya, eTale ke brahmacaryavratamAM sthUlibhadrajI ane siMhaguphAvAsI sAdhunAM dRSTAMta spaSTa avAja bahAra na nIkaLe, hRdayanA dhabakArA vadhI jAya-amane Apo' jANItAM che. evuM bolanAra-vAcakanAM A lakSaNo che. sthUlibhadrajI dIkSA le che tyAre emanA guru mahArAja emane paheluM paganuM lathaDAvuM, caherA para dInatA chavAI jAya, zarIre parasevo cAturmAsa kozAne tyAM ekalA jaine rahevAnI AjJA kare che. potAnI vaLe, zarIra phiduM thaI jAya-Ama mRtyu vakhate jevAM cihno jovA pUrva preyasI rUpavatI kozAne tyAM cAturmAsa karavA javAmAM brahmacaryavratanI maLe tevAM cihno yAcakanA zarIramAM jovA maLe che.]. keTalI bhayaMkara kasoTI kahevAya ! chatAM sthUlibhadrajI jarA paNa vicalita A varNanamAM thoDI atizayokti hoya to paNa yAcakanA manobhAva thayA vagara, pUrI ArAdhanA karIne tathA kozAne paNa bodha ApIne temAM joI zakAya che. pAchA guru mahArAja pAse Ave che tyAre gurumahArAja sthUlibhadrajIne navadIkSita sAdhu veza dhAraNa karI sAdhu thAya che te divasathI jIvana "duSkara, duSkara' ema be vAra kahIne zAbAzI Ape che. e vakhate bIjA paryata te yAcaka bane che. gRhatyAga karI, dhanasaMpatti choDIne mANasa eka sAdhu paNa kaThora cAturmAsa karIne Ave che. temaNe siMhanI guphAmAM jyAre sAdhu bane che tyAre enA jIvanano eka navI jAtano tabakko rahIne cAturmAsanI ArAdhanA karI hatI. emane zAbAzI ApatAM guru zarU thAya che. have anna, pANI, vastra, Azraya, upakaraNo bIjA pAse mahArAja duSkara'-ema eka vakhata bole che. eka navayauvanAne tyAM mAMgavA paDe che. samAja temane gauravapUrvaka Ape che, tema chatAM jemaNe rahevuM e duSkara' ke siMhanI guphAmAM rahevuM duSkara' ? "duSkara, duSkara' kyAreya koinI pAsethI kazuM lIdhuM nathI, keTalAke to ApyA ja karyuM che ema be vakhata bolAyuM eTalA mATe teo sthUlibhadranI irSA kare che teone have ghare ghare gocarI vahoravA javuM paDe che. AraMbhamAM to koine ane pote bIjuM cAturmAsa kozAne tyAM karavAnI AjJA mAge che. guru kSobha paNa lAge. gocarI vahoravI e paNa eka kaLA che. gharamAM khAvAnuM mahArAjanI AjJA maLatAM teo kozAne tyAM cAturmAsa mATe jAya che, hoya chatAM "joga nathI' ema strIo bole, sarakhuM vahorAve nahi, paNa jatAMnI sAthe kozAne jotAM ja manathI teo brahmacaryavratathI calita vahorAvatA caherA para prasannatA na hoya, vahorAvanAranuM mukha plAna thaI jAya che. paraMtu kozA ema vaza thAya evI nathI. te kAmabhoga mATe thaI jAya, "A kyAMthI AvI caDyA ?' AvA bhAvo vahorAvanArane nepALathI ratnakaMbala lAvI ApavAnI zarata mUke che ane siMhaguphAvAsI thAya te vakhate cittamAM samatA ane prasannatAno bhAva rAkhavo, koinI ziSya ratnakaMbala levA mATe nepALa javA nIkaLe che. kahevAnuM tAtparya e TIkAno, doSano bhAva manamAM na udbhavavA devo e mATe sArI tAlIma che ke potAne samartha mAnanAra mANasa paNa brahmacarya vratamAM parAjita joie. navadIkSita sAdhuoe AvI bAbatamAM hArI javuM na joie. thaI jAya che. yAcanA parISaha dareka sAdhaka mATe kaSTadAyaka che evuM nathI. yAcanA bhagavAne je upadeza sAdhuone Apyo che te gRhasthoe paNa grahaNa vakhate dInatA, hInatA, glAni athavA pote sAdhu che evuM vadhAre paDatuM karavA yogya che. jIvanamAM jyAM sudhI viparIta sthiti utpanna thatI nathI gaurava anubhavavuM nahi. sAdhue lUkho sUko, tuccha, alpa AhAra athavA kasoTInA prasaMga AvatA nathI tyAM sudhI mANasa potAne vahoratI vakhate zrAvaka pratye tucchakArano bhAva na anubhavavo joie caDiyAto mAne che. paraMtu jIvanamAM keTalIye vAra zerane mAthe savAzera ke moMDhuM macakoDavuM na joie. bIjI bAjuM abhimAnapUrvaka nA kahevI, hoya che. potAnuM abhimAna amuka samaya sudhI ja TakatuM hoya che. vahorAvanAranA doSo batAvI apamAnasUcaka vartana na karavuM joie. potAnI bhinnabhinna prakAranI zakti mATe mANasa je abhimAna kare jaina sAdhunI dinacaryAthI aparicita anyadharmI loko koika vakhata che tenAM prakAro ghaNAM badhAM che. paraMtu zAstrakAroe abhimAnanAsAdhune gocarI mATe jatA joine aMdaraaMdara bole ke A bicArA madanA mukhya ATha prakAra batAvyA che : (1) jAti, (2) kula, (3) mANasanA pUrvakarmono kevo udaya Avyo che ke atyAre ene bhIkha bala, (4) rUpa, (5) tapa, (6) zruta, (7) lAbha ane (8) aizvarya. A mAgavAno vakhata Avyo che ! AvAM vacano sAMbhaLIne sAdhune cIDa, ATha prakAranA madanA darekanA keTalAye peTA prakAro che. madane lIdhe jemaNe tiraskAra, dveSa vagerenA bhAvo na thavA joie. bhAre karmo bAMdhyAM hoya evAM ane madane lIdhe parAjita thayA hoya zIta pariSaha mATe bhagavAne kahyuM cheH evAM ghaNAM paurANika-aitihAsika daSTAnno jovA maLe che. sAmAnya che jayA hemaMtamAsammi sIyaM phusai savAyagaM / vyavahAramAM paNa AvA dAkhalA jovA maLe che. tattha maMdA visIyaMti rajjahINA va khattiyA // eka vakhata eka nAnA zaheramAM gAmaDethI eka mANasa ghoDA para [jyAre hemaMta RtumAM ThaMDI sarva aMgane sparza kare che tyAre maMda besI kharIdI karavA Avyo. eka makAna AgaLa potAnA ghoDAne eka , zaktivALA sAdhu, rAjya gumAvanAra kSatriyanI jema viSAda anubhave thAMbhalA sAthe bAMdhIne te bajAramAM kharIdI karavA gayo. e thAMbhalA najIka eka makAnamAM eka kadAvara mANasa potAnA gharanI bArIo sAdhu aparigrahI hoya che. ziyALAnI kaDakaDatI ThaMDImAM tenI pAse raMgato hato. bArIo raMgAI gaI eTale potAnI pIMchImAM rahI gayelo gAdaluM, ozIkuM, garama kapaDAM ane oDhavAnI rajAI hotAM nathI. e raMga tene kADhavo hato. evAmAM enI najara ghoDA pa2 gaI. eNe potAnI vakhate dhIme dhIme prasannatApUrvaka, manobaLa keLavIne ThaMDI sahana karatAM pIMchI ghoDAnA zarIra para lapeDA karIne sApha karI. ghoDo jANe ke raMgAI zIkhavuM joie. jo tema na karI zake to enuM citta viSAda anubhave che gayo. be kalAka pachI musAphara kharIdI karIne pAcho Avyo. potAnA ane vicAre che ke "mAruM kevuM sarasa ghara choDAI gayuM !' bhagavAne upamA ghoDA para raMganA lapeDA joine te krodhathI bhabhUkI UThyo. te barADA ApI che ke kSatriya rAjAnuM rAjya jyAre cAlyuM jAya, pote parAjaya pADavA lAgyo, "koNa badamAze mArA ghoDAne raMga lagADyo che. mane pAme te vakhate te keTalo badho viSAda anubhave che ! Avo viSAda khabara paDe to atyAre ja te gaddhAnI sAna ThekANe ANuM. bolo, koNe navadIkSita sAdhu jo maMda parAkramI hoya to kaDakaDatI ThaMDImAM anubhave Ama karavAnI hiMmata karI che ?' tyAM bAjunA makAnamAMthI pelo cha phUTa UMco kadAvara mANasa mUcha
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 phebruArI, 2005 prabuddha jIvana maraDato bahAra nIkaLyo ane barADyo, meM raMga lagADyo che. bola, tuM saMketa karyA pramANe AmrapAlI buddhane kaMIka pUchavA mATe AvI ane zuM karI levAno che ?' tyAM UbhI rahI. AmrapAlIe aMkamAla sAme joine kaMIka hAvabhAva ghoDesvAra gabharAI gayo. mArAmArImAM to pote maraze. eNe tarata paNa karyA. e vakhate buddha sAthe vAta karatAM karatAM aMkamAlanI najara potAnI vANIno bhAva badalyo. narama thaine eNe kahyuM, "bhAI sAheba, vAraMvAra apsarA jevI AmrapAlI tarapha javA lAgI. vAta karavAmAM enuM tame raMga lagADyo che te bahu sAruM karyuM. ghoDo kevo sarasa dekhAya che ! barAbara dhyAna nahotuM. aMkamAla sAthe vAta karIne buddha pAchA AvyA. have mAre eTaluM pUchavAnuM che ke A raMga sUkAI gayo che. bIjo hAtha thoDA divasa pachI temaNe aMkamAlane jaNAvyuM ke dharmopadeza ApavA mAravAno hoya to rokAuM, nahi to huM jAuM.' mATe tame haju kAcA cho." moTAM pralobhano jyAre Ave che tyAre pelo kadAvara mANasa kazuM bolyA vagara gharamAM gayo ke tarata ghoDesvAre bhalabhalA mANasa DagI jAya che. taka joine ghoDA para besI potAno ghoDo doDAvI mUkyo. keTalAka mANaso nAnA vartuLamAM bahu tejasvI lAge che. loko paNa eka jUnI kahevata cheH temanAthI aMjAya che. teo sarvopari jaNAya che. eka vakhata karNATakamAM jaMgale jaTTa (jaMgalI AdivAsI) na cheDIe; bajAre bakAla; gokAkamAM amAro ena.sI.sI.no kempa hato. amArA kempa kamAnDanTa kasaba turka (musalamAna) na cheDIe, nizcaya Ave kALa.' karnala briTo hatA. teo bahu tejasvI, kAryadakSa ophisara hatA. ema mANasa game teTalo bahAdura ane hiMmatavAna hoya paNa jaMgalamAM hoya to ja evI UMcI renka para pahoMcI zake. paMdaraso keDeTa ane pacAsa ekalo jato hoya ane koI jaMgalI mANasa sAthe takarAra thAya, musAphara oNphisaranA amArA joinTa kempamAM karnala briTo chavAI gayA hatA. sAco hoya ane nyAya enA pakSe hoya to paNa jaTTanI sAthe takarAra na eMglo InDiyana, gorI cAmaDI, dhAradAra AMkho, capaLa gati, sattAvAhI thAya. musAphara ekalo hoya ane jaTTa ghaNA loko ekaThA thaine ene avAja A badhAne lIdhe karnala briTonI eka judI ja sarasa chApa badhAMnA mArI nAkhe. tevI rIte mANasa ekalo hoya ane bajAramAM koI bakAla mana para paDI hatI. amane thatuM ke kamAnDara hoya to AvA hoya, paMdara (zAkabhAjI vecanAra kAchiyA) sAthe jhaghaDo thAya to mArAmArI para na divasa pachI kempanA nirIkSaNa mATe dilhIthI ena.sI.sI.nA vaDA UtarI paDAya kAraNa ke bakAla vagere ghaNA badhA hoya to teo potAnA brigeDiyara vIrendrasiMha AvyA ane be divasa rokAyA. karnala karatAM jAtabhAine bacAvavA ekalA mANasane gherI vaLe che, vadhAre thAya to brigeDiyarano hoddo UMco. teo atyaMta tejavI hatA. teo AvyA dholadhapATa paNa kare che. tevI rIte musalamAnonA rAjyanA vakhatamAM tyAre karnala briTonI sAthe ame badhA oNphisaroe salAma karI emanuM kasabAmAM, polIsanA thANAmAM koI turka musalamAna) sAthe jhaghaDo karyo svAgata karyuM. have brigeDiyaranI sAthe 'yasa sara, yasa sara'. kahIne vAto to bIjA turko tarata ekaThA thaI jaze. Ama keTalIka evI paristhiti hoya karanArA karnala briTo amane emanI pAse jhAMkhA lAgavA mAMDyA. be e che ke jemAM nIDara bahAdura mANase paNa bAMyo caDAvavA jevuM hotuM nathI. divasa pachI brigeDiyara kempamAMthI vidAya thayA, paNa pachInA paMdara divasa mANase potAnI zakti mATe AtmavizvAsa dharAvavo ja joie, sudhI karnala briTo amane evA tejasvI nahotA lAgatA, jevA AraMbhamAM paraMtu keTalAka mANaso potAnI vividha prakAranI zakti mATe vadhu paDato lAgatA hatA. AtmavizvAsa dharAve che, paraMtu kasoTIno prasaMga Ave tyAre teo mahAtmA gAMdhIjInI evI tejasvI pratibhA hatI ane emanI prajJA hArI jAya che. keTalAka nAnAM pralobhano vakhate mANasa daDha rahe che, paNa evI paripakva hatI ke teo kyAMya paNa jAya to zrotAo upara chavAI moTAM pralobhano vakhate DagI jAya che. pAMca pacIsa hajAranI lAMca maLatI jatA. ame najaronajara joyuM che ke AjhAdInI laData vakhate eka sabhAmAM hoya to mANasanI prAmANikatA TakI rahe che, paraMtu pAMca-paMdara karoDa koMgresI netAo vacce matabheda thayo hato ane kheMcatANa thatI hatI. rUpiyA maLatA hoya tyAre teo DagI jAya che. potAnA brahmacarya mATe evAmAM gAMdhIjI AvI pahoMcyA. thoDAka vaktAone sAMbhaLyA pachI garvapUrvaka vAta karanAra sAmAnya strIothI calita thatA nathI, paNa teo bolavA lAgyA tyAre sau stabdha banIne emane sAMbhaLavA lAgyA koI rUpavatI lalanA AgaLa teo DagI jAya che. ane matamatAMtara maTI gayAM ane emaNe uccArelo abhiprAya saharSa bhagavAna buddhano aMkamAla nAmano eka ziSya hato. teNe bhikhkhuM sarvasvIkRta banI gayo hato. tarIke sArI tAlIma meLavI hatI. te tyAgavairAgyano namUno hato. jIvananA dareka kSetramAM eka karatAM eka caDiyAtA mANaso hoya che. brahmacaryanA pAlanamAM te daDha hato. te ghaNo hoMziyAra hato ane sAruM Ama chatAM dareka kSetramAM potAnI zaktinuM abhimAna karanArA aneka vyAkhyAna ApI zakato. eka vakhata eNe bhagavAna buddha pAse svataMtra mANaso hoya che. teo potAnuM abhimAna poSavA mATe potAnA ja vihAra karavAnI ane lokone dharmopadeza ApavAnI mAgaNI karI. buddha karatAM vadhu zaktizALI mANasonA samAgamamAM sahetuka AvatA nathI. ene thoDo vakhata thobhI javA kahyuM, ane enI gupta kasoTI karavAnuM evo prasaMga AvI paDavAno hoya to tene teo caturAIpUrvaka TALe che. vicAryuM. tyAra pachI buddhanI sUcanAnusAra be boddha bhikhuo rAjyanA mANasanI zArIrika zakti jIvananA aMta sudhI eka sarakhI rahetI guptacarono svAMga sajIne aMkamAla pAse gupta rIte ekAMta sAdhIne nathI. bAlyakALa ane kizorakALa pachI yauvanakALamAM enI zarIrasaMpatti pahoMcyA ane kahyuM ke samrATa harSe teone mokalyA che. vaLI kahyuM ke utkRSTa koTinI hoya che, paNa pachI vRddhAvasthA AvatAM e zakti tamArI khyAti ane kAbeliyatathI samrATa khUba ja prabhAvita thayA che. karamAvA lAge che. kyAreka mANasa zaktihIna bane che. evaresTanuM vaLI kahyuM, 'samrATe Apane rAjyanuM maMtrIpada svIkAravA mATe vinaMtI ArohaNa karanAra tenasiMga vRddhAvasthAmAM hRdayaroganA humalA pachI karavA amane mokalyA che. A vAta atyaMta gupta rAkhavAnI che. Apa DagaluM paNa mAMDI zakato nahoto. bANAvaLI bahAdura arjunane jaMgalamAM vicAra karIne e mATe saMmati Apo eTale ame samrATane te jaNAvIe. kAbAe lUMTI lIdho hato. eTale ja kahevata paDI che kee mATe ame ahIM thoDA divasa rokAizuM.' kAbe arjuna lUMTiyo, vo hI dhanuSya, vo hI bANa. aMkamAle vicAra karyo ke samrATa harSanA AvaDA moTA rAjyanuM maMtrIpada mANase potAnI zaktiomAM daDha AtmavizvAsa avazya rAkhavo maLatuM hoya to bhikhu tarIke jIvana jIvavAno koI artha nathI. eNe joie, paraMtu mithyAbhimAnanI koTi sudhIno vadhu paDato AtmavizvAsa guptacarone potAnI saMmati jaNAvI. A vAta jANIne buddhane lAgyuM ene harAvI de che. ke tyAgavairAgya karatAM rAjyanuM maMtrIpada aMkamAlane moTuM lAgyuM che. p ramaNalAla cI. zAha tyAra pachI bhagavAna buddha eka divasa aMkamAlane maLavA gayA. tyAre Y
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 phebruArI, 2005 105 varSa pUrve bhajavAyeluM "karaNaghelo' nATaka 1 Do. dharmendra ma. mAstara (madhuram) jUnI ke dhaMdhAdArI gujarAtI raMgabhUmino prAraMbha i. sa. 1843nA eka jherI nAga tenI chAtI para caDI gayo. dilhI jatA rastAmAM e oNkTobaranI pahelI tArIkhe pArasIoe "pArasI nATaka maMDaLI jaMgalamAMthI pasAra thatAM mAdhava te dRzya jue che ne te jherI nAgane nAmanI kaMpanI sthApI 'rUstama soharAba' nAmanuM paheluM gujarAtI mArI nAkhIne zAhajAdAne bacAvI le che, eTale zAhajAdo khuza nATaka bhajavyuM tyArathI thavA pAmyo che. e nATakanA gIto kavi thaI jaI mAdhavanA apamAnanI vAta jANI laI dilhI pahoMcI bAdazAha dalapatarAme lakhyAM hatAM. enA pahelA tabakkAmAM aitihAsika ne dvArA gujarAta jItavA mATe senApati alephakhAnanI saradArI heThaLa dhArmika kathAvastuvALAM nATako je bhajavAyAM hatAM temAM I. sa. moTuM lazkara mokale che. Ama, mAdhava vera levAmAM saphaLa thAya che. 1869mAM kavi vIra narmada kRta "kRSNAkumArI', i. sa. 1876mAM bIjI tarapha upakathAmAM motIzA potAnuM buddhibaLa ajamAve che. sItAharaNa" ne "sAra zAkuMtala', i. sa. 1878mAM draupadI darzana motIzAne phasAvavA mATe cAra uThAvagIro ne eka strI tenI pAchaLa ane i. sa. 1886mAM "bAlakRSNa vijaya' nATako bhajavAyAM hatAM. paDelA. paNa motIzA cetI jaine e badhAne dhUtIne temanI mAlamatA A rIte narmada ApaNo prathama dhaMdhAdArI nATyalekhaka gaNAya. pacAvI pADI temane raDate moMDhe pAchA dhakele che. bAdazAhanA e pachI je aitihAsika nATakonI lokapriyatAno yuga Avyo musalamAna sainyamAM eka sipAI kaDumiyAM jarA luccAI karavA jAya temAM i. sa. 1889mAM sthapAyela "muMbaI gujarAtI nATaka maMDaLI'e che, paNa tenI ADAI niSphaLa jAya che ne tene lazkaramAM joDAvuM paDe sUratanA traNa nannA" dhuraMdhara sAhityakAro paikInA eka evA naMdazaMkara che. chevaTe e lazkara kUcakadama karatuM gujarAtanI sarahade pahoMce che, mahetA kRta karaNaghelo navalakathAthI prerAine karaNaghelo' nAmaka nATaka paNa tenI sAthe gayela mAdhave bolAvelA gujarAtanA koI saradAro i. sa. 1899nA arasAmAM AjathI 105 varSa pUrve bhajavyuM hatuM. maLavA na AvatAM tenuM mana ALuM thaI badalAvA lAge che. senApati tenI mArI pAsenI 'operA'nA mukhapRSTha para nATya nAmanI nIce alephakhAnane enI gaMdha AvavAthI e mAdhavane tarata keda karavA icche kauMsamAM "gujarAtano chello rajapUta rAjA'no ullekha bhAvapUrvaka che, paNa zAhajAdA khIjarakhAM tene tema karatAM aTakAve che. thayo che. emAM gujarAta prema pragaTa thayelo jovA maLe che. trIjI tarapha rUpasuMdarI rAjA karaNanA mahelamAM Ave che, paNa te nATakanuM kathAvastu traNa aMkamAM vaheMcAyuM che. pahelA aMkanI kathA rAjAnI icchAne vaza nathI thatI. rAjA karaNano ya pAchaLathI maha mujaba dazerAnI savArIthI pAchA pharatAM rAjA karaNa potAnI ati vahAlI UtarI javA pAme che ne tenI rANI kauLA taraphanI prIti pAchI jAgavA rUpavatI koLArANIne badale rANI kulAMdene mahele pahelo gayo, eTale pAme che. evAmAM to laDAinA kuMdubhi garajI UThyAM ane rAjA kaLAthI e na khamAyuM. tethI rAjArANI vacce verabhAva thayo ane rAjAnA karaNa badhI vAta choDI laDavA mATe sajja thaI gayo. paNa laDAimAM vinavavA chatAM rANI kauLA tiraskAra karIne cAlI gaI. ethI rAjAne dago thavAthI rajapUta hAryA ne karaNa mAryo gayo. enA maraNanA aMtaramAM AghAta lAgyo, tenA manathI kauLA UtarI gaI. samAcAra maLyAthI rAjamahelamAMthI badhI rANIo bahAra AvIne pachI rAjA karaNane mahelamAM sUnakAra lAgatAM te smazAnamAM gayo. satI thavA tatpara thaI. paNa koLAe potAnI be kuMvArI kanakadevI ne tyAM bhaviSya pUchatAM taMtrIoe parastrI para kudRSTi na karavAno upadeza devaLadevIne potAne piyara mokalI dIdhI. e daramyAna mahela Apyo. eTale zUnyahRdaye UMghavALI AMkhe thAkelo karaNa savAre eka saLagAvatA pahelA pradhAna mAdhavanI patnI rUpasuMdarI kUnehathI bahAra zivamaMdiramAM gayo. tyAM tenA pradhAna mAdhavanI strI rUpasuMdarI nIkaLI gaI. eTale tene thoDIvAramAM ja mAdhava maLyo ne baMnenuM zivapujA mATe je AvelI che tenI najare paDI ane pachI AghAta sukhada milana thayuM. pAmelA karaNe kumatithI mAdhavane koI bahAne bahAragAma mokalIne trIjA aMkanA kathAvastumAM rAjA karaNanI rANI kauLA duzmananA tathA tenA bhAI kezavanI hatyA karIne rUpasuMdarInuM haraNa karyuM. kezavanI hAthamAM na sapaDAvA mATe puruSaveza laine nAsI gaI. tene pakaDavA strI guNasuMdarI pati pAchaLa satI thaI. - saradAra ala phakhAnA mANaso pAchaLa paDyA ne eka jagyAe te A nATakamAM rAjA karaNanI mukhya kathAnI sAthe je be upakathA che bhIlonA hAthamAMthI ugarI gaI, paNa musalamAnonA hAthamAM sapaDAI te paikI ekamAM pradhAna mAdhavanA mitra motIzAnA gharasaMsAranuM citra gaI. ene dilhI laI javAmAM AvI. tyAM te rANI sulatAnA banI. che. enI strI caMcaLa chokaramata nAdAna hovAthI te tenI sAsune A tarapha rAjA karaNa laDAimAM mAryo nahoto gayo. ene dakSiNamAM bahu pajave che. paNa bIjI bAju sAsu bhalI ne vyavahArU hovAthI bAgalANanA killAmAM laI javAyo hato. kuMvArI kanakadevI tathA gharanI AbarU sAcavavA ne kaMkAsa na thavA devA vahunI pajavaNInI devaLadevIne ya tyAM laI javAmAM AvelI. tyAM kuMvArI kanakadevI rogathI bAbata putrane kahetI nathI, paNa mUMge moDhe sahana kare che. paNa chevaTe maraNa pAmI, pachI ekalI paDelI devaLano prema bAgalANanA rAjA motIzA je mAne che ke "mANasano svabhAva mArathI nahi, paNa mana rAmadevanA putra zaMkaladeva tarapha DhaLe che. eTale zaMkaladeva tenuM mAMguM paranI chApathI badalAya che' e mujaba te upAya le che. karavA bhATane karaNa pAse mokale che, paNa abhimAnI karaNa bhATano aMka bIjAnA kathAvastu mujaba mAdhavanI pAyamAlI thayelI joine tiraskAra kare che. evAmAM dilhImAM sulatAna koLAne putrIno viyoga motIzA tenI mAtA duHkhI na thAya tevI goThavaNa karI mitra mAdhava sAle che ne tethI aphakhAna devaLadevIne levA lazkara laine bAgalANa pAse jAya che. mAdhava rAjA karaNanA duSkRtyano badalo veramAM levA Ave che. AthI karaNa zaMkaladeva sAthe lagnanI mAMgaNI kabUla kare che utsuka che. te aMbAmAtAne zaraNe jAya che ne tyAMthI preraNA pAmI ane musalamAna sainyanA hAthamAM gayelI tene marAThI ne rajapUta sainya dilhIno rasto le che. ' yuktithI choDAvI le che. dilhInA bAdazAha alAuddIna khIlajIno zAhajAdo khIjarakhAM bIjI bAju alephakhAna pradhAna mAdhavanAM gharabAra lUMTI laine tene tyAre zikAre jatAM thAkI javAthI jaMgalamAM sUI gayelo che. te sthitimAM traNa divasamAM gujarAtanI sarahada choDavAno hukama Ape che. Ama
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 phebruArI, 2005 prabuddha jIvana thavAthI mAdhava pote vera levAnI dAjhamAM mAtRbhUmi gujarAtane bevaphA tatkAlIna paraMparA mujaba A nATakamAM kula 68 gIto che. te nIvaDyAnI bhUla karyA badala pastAvo anubhave che. enI AvI saMkaTa paikI pahelA aMkamAM 17, bIjA aMkamAM 25 ne trIjA aMkamAM 16 veLAe koI enI madade jatuM nathI tyAre eno mitra motIzA mitradharma gIto che. gIto mukhyatve pAtrono bhAva vyakta karavA, kathAvastu adA karIne potAnI milakata vecIne e paNa gujarAtanI bahAra jato spaSTa karavA ne tene vega ApavA yojAya che. moTe bhAge karaNa, rahe che. kauLA, kanakadevI, devaLadevI ne mAdhava tathA rUpasuMdarInA mukhethI vadhAre - trIjI tarapha rAjA karaNa eka pachI eka evA aneka AghAtathI gIto gavAyAM che. nATakanA AraMbhamAM sUtradhAra jaya jaya sAmba'nI vihvaLa thaI jAya che. tenI pAchaLa paDelA muslima lakarane kAraNe paMktithI zarU thatuM izvarastavana lalakArIne pachI nATaka jovA padhArelA te devagiri pahoMcI zakato nathI, eTale te ane devaLa ekalA paDIne vidvarjanamaMDaLane satkArIne prayojana spaSTa karatAM kahe chegujarAtamAM Ave che, paNa tyAM musalamAnone hAthe jhaDapAI jAya gujarAta pati karNazUro, guNe kakuMtA sUtA pUro; che. ekalo hovA chatAM karaNa duzmana sainya sAme laDAimAM jhajhUme che, paDyo paranI priyA prema pAse, phasAvyA strI sUtA maleccha phAMse, paNa Akhare mAryo jAya che ne devaLadevIne dilhI laI javAmAM Ave dharA dhAma naSTa sahu kIdhAM, bIyAM duHkhanAM vAvI dIdhAM che. Ama, gujarAtanA chellA rajapUta rAjA karaNasiMhanA patana sAthe juvo aMtamAM eha akALe, buddhi viparita vinAza kALe. gujarAta pAyamAla ne satvahIna thavA pAme che. chelle nATakakAra prazna dilhInA allAuddIna khilajI bAdazAha samakSa pradhAna mAdhave pUche che-"kyAre thaze pAchu ujjavaLa unnata ne sonAnuM gujarAta ?' gujarAta-mahimA gIta rUpe gAyo che A nATakamAM paMda2 puruSapAtro ne dase ke strIpAtro che. che ajaba prAMta gujarAta vAta zAha zI rIte varaNAya ? puruSapAtromAM gujarAtano chello rajapUta rAjA karaNa, teno pradhAna zI rIte varaNIya zAha, mukhathI te nava kahevAya ? mAdhava, teno mitra motIzA, rAjAno khavAsa jaso, pradhAna mAdhavano nadI jharaNa suMdara vRkSothI vananI che zobhAya, nAno bhAI kezava, devagirinA rAjA rAmadevano putra saMkaLadeva, teno aDhaLaka dhana bhaMDAra bharyA jyAM kubera hArI jAya; moTo bhAI bhImadeva, dilhIno bAdazAha alAuddIna khIlajI, teno suvarNathI bharapUra hADa jyAM ati vize vakhaNAya, pitarAI ne senApati ale phakhAna, teno mAnIto saradAra maleka jamIna rasakasathI basa pUrI jotAM mana lobhAya. kAkura, bAdazAhano zAhajAdo khIjarakhAM ne lazkarI sipAI kaDumiyAM Ama, samagra nATakanI bhASA saraLa ne subodha che. gIto sAdhAraNa mukhyatve che. kakSAnAM che. temAM khAsa kavitva, kalpanA-alaMkAro ya ucca prakAranAM strIpAtromAM karaNa rAjAnI paTarANI koLAdevI, tenI kuMvarIo nathI, nATakanI mArI pAsenI 'operA' para nATakanA lekhaka ke tenA kanakadevI ne devaLadevI, pradhAna mAdhavanI patnI rUpasuMdarI, enA bhAI gItakavinA nAmano ullekha tatkAlIna raMgabhUminI paraMparA mujaba kezavanI patnI guNasuMdarI, enA mitra motIzAnI patnI caMcaLa Adi thayela nathI. bhale, paNa A nATaka te jamAnAmAM lokapriya banyuM hatuM mukhyatve che. A uparAMta sUtradhAra, bhAgyadevI, naTI, vArAMganA, ne samAjanA ghaDatara mATe upayogI paNa thayeluM ane te ja hato tyAranI dAsIo, darabArIo, sainika, nAyako, copadAra, sakhIo ne raMgabhUmino uddeza. jUnI gujarAtI raMgabhUminA dastAveja tarIke bhUtaDAM jevAM gauNa pAtro tarIke nATakamAM bhAga bhajave che. namUnArUpe A nATaka noMdhapAtra che. zrI devacaMdrajI mahArAja racita zrI zAMtinAtha jina stavana zrI sumanabhAI ema. zAha nizcaya ane vyavahAradaSTithI zrI jinapratimAnA darzanano mahimA dhyAnAdithI sAdhakane Atma-svabhAvamAM 2maNatA ane chevaTe ajoDa che kAraNa ke temAM siddhitArUpa kArya ane puSTa-nimitta zukaladhyAnanI prApti thaI zake che. kAraNatA aMtargata che. zrI jinazAsananA zraddhAvaMta sAdhakone Ama vividha naya-nipAthI sAdhaka zrI jinapratimAjInA pratimAjInuM darzana ane avalaMbana kevI rIte AtmakalyANamAM upakArI AlaMbanathI potAnI sattAgata upAdAnazakti pragaTa karI zake che e nIvaDI zake che tenuM mAhAbhya zrI devacaMdrajI racita zAMtinAtha jina prastuta stavanano mukhya hetu jaNAya che. have stavanano gAthAvAra stavanamAM aneka naya-nipAthI prakAzita thAya che, je nIce mujaba bhAvArtha joieH jaNAya cheH jagata divAkara jagata kupAnidhi, hAlA mArA samavasaraNamAM beThAre; 1. pratimAjIne vaMdanA karatAM sAdhaka potAnA AtmasvarUpanI cau mukha cahe viha dharma prakAze, te meM nayaNe dIThA re; sanmukha thAya che ane tene zrI tIrthaMkara prabhunuM nAma-smaraNa thAya bhavikajana harakho re, nirakhI zAMti jigaMda; bhavikajana. che. 2. pratimAjInuM darzana thatAM sAdhakane vItarAga paramAtmAnA saghaLA upazama rasano kaMda nahIM iNa sarakho re...1 Atmika guNo ane aizvaryano bodha thAya che. 3. jina-pratimAjIne jema sUrya aMdhakArane dUra karI jagatane prakAzamAna kare che, evI jotAM ja sAdhakathI vidhivat vaMdanA-namaskArAdino vyavahAra sahajapaNe rIte zrI zAMtinAtha prabhu traNe jagatamAM jJAnaprakAza phelAvI ajJAnarUpa thAya che. 4. zrI jinadarzanathI sAdhakamAM zuddhabhAva pragaTe che ke kyAre aMdhAruM dUra kare che. AvA tIrthaMkara paramAtmA sarva jIvo pratye sarakhI te paNa potAnA sattAgata AtmasvarUpane pAmaze. 5. pratimAjInA karuNAdRSTithI AtmakalyANa karanAra hovAthI he bhavyajano ! teo zadvAvalaMbanathI sAdhakanI upAdAnazakti jAgRta thAya che, athavA mane atyaMta priya che. zrI arihaMta prabhu pUrva dizA tarapha mukha rAkhI samyakajJAna-darzanAdi AtmikaguNono AvirbhAva thavA mAMDe che. samavasaraNamAM azokavRkSanI nIce maNimaya ratnasiMhAsana para 6. pratimAjInA AlaMbanathI sAdhakane Atmika jJAnAdi guNomAM birAjamAna thAya che, tyAre bAkInI traNa dizAmAM prabhunA svarUpa ruci, pravRtti, tattva ramaNatAdi thAya che. 7. zrI jinapratimAjInA jevI mUrtionI racanA devo kare che. samavasaraNanI parSadAmAM cAre
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 phebruArI, 2005 bAju hAjara rahelA sarve bhavyajano zrI tIrthaMkara prabhunuM caturmukha svarUpe sAdhaka tIna nikSepo mukhya, vA. je viSNu bhAva na lahiye re; darzana karI dhanyatA anubhave che. zrotAjano dAna, zIyaLa, tapa, upakArI duga bhASya bhAkhyA, bhAva vaMdakane grahiye re. bhAvAdithI bharapUra dharmadezanA svAdvAdamayI vANIthI sAMbhaLe che. ' bhavikajana harakho re...6. AvA prabhunI samyak oLakhANa mane AgamAdi graMtho ane pratyakSa koIpaNa AdhyAtmika viSaya, padArtha ke tattvanAM saghaLAM pAsAM sadaguru mAraphata thaI che. he bhavyajano ! tamo paNa zrI zAMtinAtha upara talasparzI svAdhyAya thavA arthe aneka naya ke dRSTibiMduonuM prabhunAM AMtaracakSuthI darzana karo kAraNa ke teo samatArasanA bhaMDAra sAta vibhAgamAM vargIkaraNa karavAmAM AvyuM che, jene saptanaya che ane teonI upakA2katA ajoDa hovAthI anya koI sAthe kahevAmAM Ave che (negama, saMgraha, vyavahAra, 2 jusUtra, zabda, sarakhAmaNI thaI zake tema nathI. samabhirUDha ane evaMbhUta nayo). AvAM dRSTibiMduo ane cAra prAtihArya atizaya zobhA, vA. te to kahIe na jAve re; prakAranA nikSeponA (nAma, sthApanA, zravya ane bhAvanikSepa) bUka bAlakathI ravi karabharanuM, varNana keNI pare thAve re. sadupayoganI vidhivat goThavaNIthI sAdhaka mahad aMze marma jANI bhavikajana harakho re...2 kAryasiddhi meLavI zake che (stavananA bhAvArthanI zarUAtamAM samavasaraNamAM birAjamAna zrI arihaMta paramAtmAnuM aizvarya ATha pratimAjInI upakArakatAnuM judI judI dRSTibiMduthI saMkSipta varNana prAtihAryothI atyaMta zobhAyamAna hoya che. lIluM chama azokavRkSa, karavAmAM AvyuM che). nAma ane sthApanA nikSepA chadbhastha jIvone maNimaya ratnasiMhAsana, bhAmaMDaLa, surapuSpavRSTi, divyadhvani, zveta grAhya che evuM AgamAdi graMthomAM jJAnI puruSonuM kathana che. cAmaro vIMjhAvA, duMdubhi ane trichatra evAM ATha prAtihAryAMthI pAMcamI gAthAmAM stavanakAra bhArapUrvaka prakAza pADe che ke sAkSAt samavasaraNamAM prabhu zobhI UThe che. jema ghUvaDanA baccAthI sUryanAM arihaMta paramAtmA ane sthApanAjina (pratimAjI) banne puSTa-nimitta tejomaya kiraNonuM varNana azakyavat che, tema mArA jevA maMda kAraNarUpe zraddhAvaMta bhavyajIvone samAna upakArI che evuM Agama buddhivALAthI zrI tIrthaMkara prabhunA advitIya aizvaryanuM varNana thaI zake vacana che, kAraNa ke arihaMta prabhunI vidyamAnatAmAM paNa teonA tema nathI. TUMkamAM zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM samagra jIvana cotrIza arUpI kevaLa jJAna-darzanAdine charbhastha jIva grahaNa karI zakato nathI. atizayothI yukta ane syAdvAdamathI dharmadezanA ke vANI pAMtrIza chaThThI gAthAmAM zrI devacaMdrajI jaNAve che ke nAma ane sthApanA atizayothI bharapUra (vizeSatAmaya) hoya che. nipAnA avalaMbanathI sAdhaka uttarottara bhAvanikSepamAM (ja arUpI vANI guNa pAMtrIza anopama, vA. avisaMvAda sarUpe re; che) praveza karavAno adhikArI thaI zake che, kAraNa ke dravyanikSepano bhava duHkha vAraNa, zivasukha kAraNa, sudho dharma prarUpe re. yoga sarvakALa ane sarvakSetre haMmeza mATe saMbhavita hoI zakato nathI. bhavikajana harakho re...3 Ama apekSAe kahI zakAya ke nAma ane sthApanA nikSepAnA samavasaraNamAM birAjamAna zrI tIrthakara bhagavaMtanI madhura ane sadupayogathI sAdhaka bhAvanikSepamAM praveza karI AtmakalyANa sAdhI gaMbhIra vANI pAMtrIza atizayothI bharapUra, anupama ane paraspara zake che. virodhAbhAsa-rahita hoya che. AvI apUrva vANI (zuddha dharma ke : ThavaNA samavasaraNe jinaseMti, vA. jo abhedatA vAdhI re; samyakubodha) pUrvApara virodharahita, mahAarthavALI, praznonuM e AtmAnA svasvabhAva guNa, vyakta yogyatA sAdhI re. nirAkaraNa karanArI, saMdeharahita, avasarane ucita, tattvane yathArtha bhavikajana harakho re...0 jaNAvanArI, zrotAnI grAhyatAne anurUpa, vividhatAvALI, dharma ane prastuta gAthAmAM stavanakAra potAno anubhava vyakta karatAM adharmane jaNAvanArI, sahajabhAve pravartanArI ityAdi vizeSatAmaya jaNAve che ke samavasaraNamAM birAjamAna sthApanAjinanI hovAthI te zrotAjanone AtmakalyANamAM upakArI nIvaDe che. AvI (pratimAjInI) mArA hRdayamaMdiramAM aMtapratiSThA karI, sAkSAt adbhuta vANInA zravaNathI zraddhAvaMta zrotAjanono bhavabhramaNa roga darzana karyAno bhAva pragaTa karavAthI mArA ane prabhunA zuddha maTe che ane chevaTe muktisukha pradAna karanArI nIvaDe che. AtmasvabhAvamAM abhedatAnI vRddhi thaI che. eTale jevuM tIrthakara dakSiNa, pazcima, uttara dizimukha, vA. ThavaNa jina upakArI re; paramAtmAnuM zuddha jJAna-darzanamaya svarUpa che tevuM ja mAruM svarUpa tasu AlaMbana lahiya aneke, tihAM thayA samakita dhArI re. sattAgata che ane je huM upAdAna ane nimittakA2NatAthI pragaTa * bhavikajana harakho re...4 karI zakuM evI yogyatA mArAmAM jaNAya che. athavA zrI samavasaraNamAM zrI arihaMta prabhu pUrva dizAe besIne dharmadezanA jinapratimAjInA avalaMbanathI mane AtmasvabhAvamAM ja avasara Ape che ane teonI sanmukha vrata grahaNa karanAra jijJAsuo bese Ave ramaNatA ane tanmayatA thaze evI daDhatA mArAmAM pragaTI che che. bAkInI traNa dizAomAM prabhunA mULa svarUpa jevI ja AbehUba che ane je prabhukRpAe saphaLa thaze. pratimAonI racanA devo kare che, jene sthApanAjina kahevAmAM Ave bhaluM thayuM meM prabhuguNa gAyA, vA. rasanAno phala lIdho re; che. AvI mUrtionI sanmukha beThelA zrotAjanone dharmadezanAnuM zravaNa devacaMdra' kahe mArA manano, sakala manoratha sIdho re. to potapotAnI bhASAmAM thAya che, te uparAMta pratimAjInA bhavikajana harakho re...8 zuddhAvalaMbanathI bhavyajanone samyakdarzananI prApti paNa thAya che. je stavananA upasaMhAramAM chevaTe zrI devacaMdrajI kahe che ke zrI tIrthaMkara zraddhAvaMta sAdhakone samavasaraNamAM hAjara rahevAno yoga prApta na bhagavaMtanuM ke sthApanAjinanuM guNakaraNa upara mujaba mArAthI thayuM thayo hoya, tevAo paNa jo jinapratimAjInuM zuddhabhAvathI avalaMbana che te mane atyaMta upakArI nIvaDyuM che. AvA guNagAnathI mane le to samyakdarzananI prAptino adhikArI thaI zake che. Atmika anubhava karavAno suyoga prApta thayo che. have mArA saghaLA SaTu naya kAraja rUpe ThavaNA, vA. saganaya kAraNa ThANI re; manoratho paripUrNa thayA che ane yathA avasare mAruM zuddha AtmasvarUpa nimitta samAna thApanA jinajI, e AgamanI vANI re. pragaTa thaze evo nizcaya mArAmAM varte che. bhavikajana harakho re...5
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 phebruArI, 2005 prabuddha jIvana laghupratikramaNa ane tenAM sUtronuM jhumakhuM DaoN. bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyA jainadarzana tenI Avazyaka kriyAkalApo tathA anuSThAnAdithI jagatanA keHvividha dharmo karatAM eka prakAranI AgavI chApa ubhI kare che. vividha darzano sAmAIya bhAIyaM suyanANAM biMdu sArAo jevAM ke IslAma, krizciyana, bauddha; hiMdu darzano jevAM ke padarzano, tassa vi sAro caraNa sAraM caraNassa nivANuM || jhorosTrIyanAdi karatAM upara jaNAvelAM darzana, tapa, saMyama, svAdhyAya, jJAna, pAMcamA ArAmAM yugaprabhAvaka pa. pU. AcAryadevathI mAMDIne ArAdhakoe bhakti, prabhupUjA vratAdinA kalApothI viziSTa prakAranI bhAta tathA chApa , savAra-sAMja zAstrokta vidhipUrvaka nitya pratikramaNa karavuM paDe che. sarva ubhI kare che. ' viratidhara sAdhu-sAdhvIjI mahArAjAone paNa nitya savAra-sAMja pratikramaNa A lekhamAM eka taddana aparicita tathA ochA paricita pratikramaNanA karavuM paDe che to pachI pApanA gharamAM rahenArA ApaNe pratikramaNa na karIe prakAra viSe kaMIka uhApoha karavA mAMguM chuM. pratikramaNa eTale zubha yoga to AtmAnA gharanI hAlata kaMdoInI bhaThThI jevI thaI jAya. thakI azubha yogane viSe gamana karanArane pharI pAchuM zubha yogamAM ja jamAnAvAdIoe, pratikramaNanA mAgadhI-saMskRtamAM rahelAM sUtro yAda kramaNa karavuM te pratikramaNa. mokSa ApanArA zubha yogane viSe niHzalya thavuM karavA agharA paDe che tethI tenuM gujarAtI karI te kema na karI zakAya ? AvuM te ja pratikramaNa che. zrAvakane divase tathA rAtrIe lAgelAM pApo AlovavAnuM vicAranArAone khabara haze ja ke pa. pU. AcAryadeva zrI siddhasena divAkara tathA sarva aticAranI zuddhi mATe cha Avazyakone SaDAvazyaka rUpa pratikramaNa sUrIzvarajIe AjJA nirapekSapaNe racelA 'namohat siddhAcAryopAdhyAya kahevAya che. pratikramaNanI vyAkhyA Ama ApelI cheH sarva sAdhubhya:' ne kAraNe pAraMcita prAyazcitta karavuM paDeluM. svasthAnAtmasthAnuM pramAdasyavazAt gataH | TuMkamAM sakala lokamAM pratikramaNa jevI sarvAga saMpUrNa, zarIra vijJAna, tanneva gamana bhUyaH pratikramaNa mucyate | manovijJAna ane adhyAtma vijJAna e traNenA subhaga samanvaya svarUpa AtmA pramAdane lIdhe potAnA kSamAdirUpa sthAnamAMthI kaSAyAdi bhAvarUpa dhyAnanA carama zikhare pahoMcADanArI amRtamayI bIjI koI sva-pa2 hitakArI parasthAnamAM gayAM hoya to tevA AtmAne pAcho potAnA sthAnamAM kriyA nathI. tethI pratikramaNa dvArA ApaNe zivapadanA umedavAranI AgavI , samAdibhAvamAM lAvavo tenuM nAma pratikramaNa che. pAtratA khIlavavAnI che. kemake kaTAsaNa mobAIla hAlatA-cAlatI siddhazilA bhagavAna zrI mahAvIranA sAdhuo vakra ane jaDa svabhAvanA hovAthI che; muhapattine zukala lezyAnuM pratIka gaNavAnI che, caravaLAne bhAvazuddhiprada aticArono, doSono pUrepUro saMbhava hovAthI sapratikramaNa dharma che. tethI zaktino paryAya samajavAno che. haMmezAM niyata samaye pratikramaNa karavuM ja joie. AvAM pratikramaNo 1 sinemA, nATakaceTaka, krikeTa, TIvInI azlila siriyalo, rasakathA, devasika, 2 rAtrika, 3 pAlika, 4 cAturmAsika ane pa sAMvatsarika che. strIkathA, chApA vagere jotAM je rasa paDe che tevo pratikramaNAdi anuSThAnonI vartamAna cAlu avasarpiNInA aMtima tIrthakara bhagavAnanA zrI lAMbI kriyAo kaMTALo prere che. sUtronA artho tathA bhAva samajAtAM nathI, raH mahAvIra svAmI kevaLajJAna prApta thatAM jyAre samavasaraNamAM AvyA tyAre tevI vyaktio mATe laghu-pratikramaNa sUtronA jhumakhA viSe kaMIka uhApoha ja pAMDityanA bhArathI garviSTha thayelAM abhimAnarUpI hAthI para beThAM hoya tema karuM ? sau prathama A pratikramaNa mAtra be miniTanuM ja che. khuza thaI gayAne 11 brAhmaNo vaidika paraMparA prApta jJAnathI lacI paDelAMno jyAre bhagavAne ? temAM mAtra cAra sUtro jevAM ke iriyAvahiya, tassa uttarIkaraNa, annatya nAmollekha sahita aMtargata zaMkAono ghaTasphoTa karyo jenuM vistRta vivecana ane logassa ja Ave che, ane te pachI pragaTa logassa karavo joie. A gaNadharavAdamAM karyuM che te pachI narama gheMsa banelA 11 diggajo prabhunA cAra sUtronA jhumakhAnuM nAmakaraNa pratikramaNa-sUtra-vivecanA (navakArathI gaNadhara banIne tripadI prApta kare che ane sau prathama cha AvazyakamAMnuM sAMja logassa) bhagavaMta zrImad vijayapremasUrIzvara mahArAjA sAhebanA vineya vyatIta thatAM devasika pratikramaNa sau prathama kare che ane bIjA divasathI nitya munizrI caMdrazekhara vijayajIe pR. 91 para karyuM che. - rAI tathA devasika pratikramaNa kare che. A vAta jaina darzana tathA zAstramAM rAtrika, devasika, pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika pAMce mAnya thayelI che. pratikramaNo kramazaH savAre-sAMje, 15 divase, 4 mahine ane 12 mahine pratikramaNanI kriyA jaina dharmamAM ati Avazyaka manAya che. jemAM cha karAtAM pratikramaNonI sarakhAmaNImAM prastuta 4 sUtrovALuM pratikramaNa khUba Avazyaka sAmAyika, caturvizatistava vaMdana, pratikramaNa kAyotsarga ane nAnuM hoI laghu-pratikramaNa vidhi kahevAya che. paccakakhANa che. savAra sAMjanA pratikramaNane 'Avazyaka' zabdathI oLakhAya A cAra ja sUtro jo bhAva ane zraddhApUrvaka karIe to tethI paNa che. gaNadhara bhagavaMto paNa "Avazyaka sUtro'nI racanA prathama kare che ne ? karmanirjarA thaI zake che ane te samakita sudhI pahoMcADe paNa. te kevI rIte pApa ane doSothI pAchA haThavAnuM, bhAvathI artha vicAraNA, bhUlono te joie athavA samajavA prayatna karIe. jyAM sudhI eka paNa jIvanI pastAvo, pAmaratAno khyAla, pharI te na thAya tenI savizeSa kALajI, alpa paNa virAdhanAno saMtApa ubho na karIe tyAM sudhI dharmakriyA citta virAdhanAno baLApo,.84 lAkha jIva yoni pratye kSamApanA, 18 pAponuM prasannatA utpanna karatI nathI. A prathama sUtramAM paMcendriyonI je 10 prakAre mikhvAdukRtya, pharI na thAya tenI sAvadhAnI, deva-stuti, guruvaMdana, sadhyAna, hiMsA virAdhanA thAya te rAga ane dveSathI, manavacana-kAyAthI, karavI, saMghanI zAMti mATe samakitI devone jAgRta rAkhavA. A che pratikramaNanI karAvavI, anumodavI tathA cha viziSTa vyaktionI sAkSI-najara sAme karIe pAvanakArI prakriyA. to 1824120 rIte jIvonI hiMsA thAya. teno eka ja dAkhalo ApuM. ardhamAgadhI bhASAmAM 'paDikkamaNa' tarIke prayojAtA Ane saMskRtamAM aImutta munie bALasulabha ceSTAthI pANImAM thoDI taratI mUkI ane 'pratikramaNa' ane gujarAtImAM paDikkamaNa kahevAya che, jyAre gAmaThI paNaga-maTTI makkaDA bolatAM tIvra jhATako lAgI gayo. uMDA ciMtana thakI bhASAmAM "paDikamaNa' kahevAya che. pratikramaNanI samagra prakriyA uttama koTinA kevaLajJAna sudhI pahoMcI gayA ne ? to eka mAtra iriyAvahI sUtranuM AdhyAtmika vyAyAmarUpa che. pratikramaNa arthathI svayaM zrI tIrthaMkara paramAtmAe bhAva-zraddhApUrvaka raTaNa thAya to moze pahoMcADe ne ? prakAzya che ane sUtrarUpe pa. pU. zrI gaNadhara bhagavaMtoe gUMcyuM che. kahyuM che
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 phebruArI, 2005 che sthita zAradA saMkula-vADIyA , kAkA mALA daramyAna kapaDavaMja thiyeTaramAM eka bhiloga punarvasana kendranA opana era zAradA saMkula-kapaDavaMja nidhi arpaNavidhino kAryakrama I mathurAdAsa TAMka zrI muMbaI jena yuvaka saMgha taraphathI chellA 10 varSathI paryuSaNa pramANe bhojanArthe vADImAM gayA. tyAM zrI mukuMdabhAI gAMdhInA samasta vyAkhyAnamALA daramyAna zrotAone dAna mATe apIla karIne muMbaI bahAra parivAranA sabhyoe amane badhAne pote pIrasIne khUba ja Agraha ane khAsa karIne gujarAta rAjyanA pachAta ane AdivAsI pradezamAM premapUrvaka jamADyAM te mATe ame temanA AbhArI chIe. mAnavasevA-lokasevAnuM kAma karatI koI eka saMsthAne prativarSa Arthika bhojanAdi patAvI ame sau vikalAMga punarvasana kendranA opana era sahAya karavAmAM Ave che. gata paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramyAna kapaDavaMja thiyeTaramAM ceka-nidhi arpaNavidhi samArohamAM upasthita thayAM. A sthita zAradA saMkula'-vADIlAla esa. gAMdhI ceriTebala TrasTane Arthika kAryakramanuM pramukhasthAna pU. DaoN. dozI kAkAe saMbhALyuM hatuM. kAryakramanI sahAya karavI ema TharAvavAmAM AvyuM hatuM. | zarUAta dIpa pragaTAvI, sarasvatI vaMdanathI DaoN. puSpAbena kuMDaliyA dvArA amane jaNAvatAM khUba ja AnaMda thAya che ke zAradA saMkala' mATe rUA. karavAmAM AvI hatI. soLa lAkha agiyAra hajAra cAraso sattAvIsa (16,11,427/-) jevI kAryakramanI zarUAta vikalAMga bALako dvArA gIta ane nRtyathI karavAmAM mAtabara rakama ekaThI karI zakAI hatI. A rakamano ceka arpaNa karavAno AvI hatI. tyAra pachI maMca para birAjamAna sarva mahAnubhAvonuM kulahArathI kAryakrama kapaDavaMja mukAme zanivAra tA. 8mI jAnyuArI 2005nA roja sanmAna karavAmAM AvyuM tathA muMbaIthI padhArelA dareke darekanuM pupaguccha yojavAmAM Avyo hato. dvArA sanmAna karavAmAM AvyuM. zarUAtamAM saMsthAnA mAnada maMtrI zrI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI hoddedAro, sabhyo, dAtAo ane jyotIndrabhAI parIkhe vividha saMsthAonA saMdezAo vAMcI saMbhaLAvyAM. zubhecchako sahita kula 30 bhAI-baheno zukravAra tA. 7mI jAnyuArI tyArabAda zrI mukuMdabhAI gAMdhIe zrI muMbaI jaina yuvaka saMghano paricaya 2005nAM roja vaDodarA ekSapresamAM ravAnA thayAM hatAM. amo badhAM Apyo ane e je sevAnA kAryo kare che tenI rUparekhA ApI. tyAra pachI zanivAre 6-15 kalAke vaDodarA pahoMcI gayAM hatAM. A pravAsamAM pahelI saMghanA pramukha zrI rasikalAla laheracaMda zAhe potAnI lAkSaNika zailImAM vakhata ja saMghanA bhUtapUrva pramukha DaoN. ramaNalAla cI. zAha potAnI nAdurasta vyaktavya ApyuM. emaNe kahyuM ke sAmAnya mANasa vikalAMganI paribhASA tabiyatane lIdhe sAthe AvI zakyA nahotA. haMmezA emanA mArgadarzana na samajI zake to ApaNe badhA paNa mAnasika rIte vikalAMga ja chIe. heThaLa saMghanI AkhI TIma jAya che. emanI gerahAjarI A vakhate dareka kAryakramamAM saMghanA maMtrI zrI dhanavaMtabhAie zAradA saMkulanI kAryazailI ane vikalAMgo ane samAraMbhamAM vartAI hatI. tema ja saMghanA upapramukha zrI caMdrakAMtabhAI mATe karAtI pUrva taiyArInAM khUba vakhANa karyA. pU. dozIkAkA mATe temaNe dIpacaMda zAha paNa emanA bIjA rokANane lIdhe AvI zakyA na hatAM. kahyuM ke ame pU. mahAtmA gAMdhIne joyA nathI paNa AjanA jIvaMta gAMdhIjI vaDodarA sTezane pahoMcatAM 'zAradA saMkula' taraphathI temanA be pratinidhi tarIke pU. DaoN. dozIkAkAne e mAna ApI zakAya. 88 varSanI uMmare eka bhAI cetana bAroTa ane bhAI lAladAsa hAjara hatAM. teoe basanI juvAnane zaramAve evI niHsvArtha bhAve teo sevA kare che. tyAra pachI vyavasthA karI hatI. temAM ame sau vyavasthita goThavAI gayAM. vaDodarAthI saMghanA maMtrI zrI nirubahena zAhe potAnuM vaktavya rajU karyuM ane zAradA nIkaLI ame sau cikhodarAnA pU. DaoN. dozIkAkAnI AMkhanI haoNspiTalanA saMkulanI pravRttione birAdaDI. gesTa hAusamAM utarI, snAnAdi kriyA patAvI, cA-nAstAne nyAya ApI, tyArabAda saMghanA pramukha zrI rasikalAla laheracaMda zAhe zrI mukuMdabhAI kapaDavaMja mATe ravAnA thayAM. pU. DaoN. dozIkAkAnA sTAphanA mANasoe gAMdhIne saMgha dvArA ekatra thayela rakamano ceka arpaNa karyo. pramukha sthAnethI badhAnI sarabharA karavAmAM jarAya kacAza rAkhI na hatI te mATe ame temanA bolatAM pU. DaoN. dozI kAkAe kahyuM ke ahIM badhA bhagavAna upasthita che. AbhArI chIe. vikalAMga bALako ane tenA vAlIo daridra nArAyaNa-vADIlAla esa. cikhodarAthI kapaDavaMja jatAM rastAmAM borIAvI gAme ame pahoMcyAM, gAMdhI ceriTebala TrasTanA kArobArInA sabhyo sevA nArAyaNa, maMca upara jyAM saMghanA upakrame zrI bhUpendra DAhyAbhAI javerInA sahayogathI temanAM birAjamAna badhA svAminArAyaNa ane muMbaithI padhArelA zrI muMbaI jaina svargastha dharmapatnI sva. jyotsanA bhUpendra javerInA smaraNArthe pU. DaoN. yuvaka saMghanA hoddedAro ane sabhyo lakSmI nArAyaNA che. A nidhithI saMsthAnI dozIkAkAnA ane temanA sTAphanA DaoNkTaronA mArgadarzana nIce netrayajJanuM uttarottara pragati thAya, vikalAMga vyaktine jarUrI sevA pahoMcI zake ane suMdara Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. borIAvInA sthAnika kAryakaro, vikalAMgono sarvAgI vikAsa thAya te mATe 'zAradA saMkulane AzIrvAda DaoNkTaro tathA cikhodarAnA DaoNkTaro ane sTAphanA anya mANasoe sArI ApyA. saMkhyAmAM AvelA dardIone netranidAna, maphata cazmA vitaraNa vagerenuM | kAryakramane aMte DaoN. kuMDaliyAe A kAryakramanI saphaLatA mATe muMbaImAM kArya karyuM hatuM. AMkhanA oparezanavALA dardIone cikhodarA haoNspiTalamAM paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramyAna ekatra karelo phALo ApavA saMghanA vAnamAM laI jaI dAkhala karavA mATenI vyavasthA karavAmAM AvI hatI. hoddarAro ane anya sabhyoe potAno amUlya samaya ApI, ahIM ceka . borIAvIthI ame kapaDavaMja pahoMcyAM. tyAM pahelAM ame zeTha je. vI. ApavA padhAryA te mATe aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnyo hato. mahetA janarala haoNspiTalamAM gayAM. tyAM kheDA jillA aMdhatva niyaMtraNa aMtamAM zrI rAjezabhAI gAMdhIe kahyuM ke A kAryakramanI saphaLatA mATe sosAyaTI dvArA keTareTa-1000'no kAryakrama yojavAmAM Avyo hato. pratyakSa ke parokSa rIte jaioe bhAga lIdho che te sauno saMsthA khUba ja 2005mAM kheDA jillAnA badhA tAlukAnA gAmamAM eka paNa vyakti AbhAra mAne che. nidhi-arpaNavidhi kAryakramanuM saMcAlana pritibena zAhe dRSTivihIna na rahe evA bhagIratha prayAsa karavAno daDha saMkalpa karavAmAM khUba ja saraLa zailImAM karyuM te mATe temane abhinaMdana.. Avyo che. kAryakramamAM maMca upara beThelA mahAnubhAvo sAthe saMghanA pramukha ceka arpaNavidhinA kAryakrama pachI saMsthA taraphathI yAtrIbhavanamAM zrI rasikalAla laheracaMda zAha ane saMghanA hoddedAronuM puSpagucchathI sanmAna cA-nAsto patAvIne ame basamAM goThavAI gayAM. karavAmAM AvyuM hatuM. - A rIte amAro kAryakrama saMpanna thayo, paNa saMghanA bhUtapUrva pramukha A kAryakrama patAvI ame sau zAradA saMkula taraphathI thayela vyavasthA Do. ramaNalAla cI. zAhanI gerahAjarI dareka prasaMge dekhAI AvatI hatI. Printed & Published by Nirubahen Subodhbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 512/A, Byculta Service Industrial Estate, Dadaji Konddey Cross Road, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, S.V.P. Road, Mumbai-400 004. Tel.: 23820296. Editor: Ramanlal C. Shah. I ! A vene jo evo che ke
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 Licence to post without prepayment No. 271 0 varSa: (5) + 160 aMka: 3 - 16 mArca, 2005 0 0 Regd. No. TECH / 47-890 MB] | 2003-2005 * zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra prabhu& QUO6i * * prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 50 varSa * * vArSika lavAjama rU.100-0 0 chUTaka nakala rUA. 10-0 0 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha sahataMtrI : dhanavaMta ti. zAha sva. kavi bAdarAyaNa kavi bAdarAyaNa eTale bhAnuzaMkara bAbarabhAI vyAsa. emanuM A ema.e.nA vidyArthI hatA. elphinsTana ane jheviyarsa kaoNlejamAM tyAre janmazatAbdI varSa che. gujarAtI viSayanA prAdhyApakonI nimaNUMka thaI hatI. kavi bAdarAyaNanuM jIvana eTale caDatI, paDatI ane pharI pAchI 1938-40nI A vAta che. caDatInuM jIvana. yunivarsiTInuM ema.e.nuM mAnAI kArya pUruM thatAM bAdarAyaNe be bhAnuzaMkara vyAsano janma I. sa. 1905mAM morabImAM (ke ThekANe adhyApaka tarIke pArTa TAIma nokarI svIkArI. eka muMbaImAM kacchamAM AdhoImAM ?) thayo hato. temaNe prAthamika ane mAdhyamika borAbajAramAM kabIbAI hAIskUlamAM saMskRtanA zikSaka tarIke ane zikSaNa morabI lIdhuM hatuM ane tyAre morabImAM hAIskUlanI sagavaDa jheviyarsa kolejamAM gujarAtI viSayanA prAdhyApaka tarIke. bAdarAyaNa na hovAthI teo rAjakoTa gayA hatA ane tyAMnI ophreDa tyAre kAvyo lakhatAM, kavi saMmelanamAM jatA. reDiyo para nATakomAM hAIskUlamAMthI meTrika pAsa thayA hatA. vidyArthI tarIke teo tejasvI bhAga letA. emano avAja bulaMda hato ane uccAro spaSTa hatA. teo hatA eTale tyAra pachI teo kaoNlejanA abhyAsa mATe muMbaI AvyA abhinayakalAmAM nipuNa hatA. madhura kaMThe teo gIto rajU karatA. temanI hatA. teo elphinsTana kaoNlejamAMthI saMskRta viSaya sAthe bI.e. kAyA paDachaMda, cAla chaTAdAra, temano varNa ujaLo, prabhAvazALI thayA hatA ane tyAra pachI 1930 mAM gujarAtI ane saMskRta viSaya mukhamudrA, pAna khAvAnI Tevane lIdhe hoTha haMmezAM lAla rahetA. teo sAthe ema.e. thayA hatA. ema.e.mAM teo narasiMharAva diveTiyAnA hasamukhA, maLatAvaDA ane nirabhimAnI hatA. e divasomAM muMbaInA vidyArthI hatA. ' gujarAtI samAjamAM bAdarAyaNanuM nAma bahu moTuM hatuM. tyAra pachI emaNe vakIlAtanA viSayano abhyAsa karI bAdarAyaNa jIvyA tyAM sudhI khAdI paheratA. teo sapheda khAdInAM ela.ela.bI.nI DigrI meLavI hatI. koTa ane penTa paheratA ane TAI paNa ghaNuMkharuM sapheda paheratA. paNa AjhAdI pUrve muMbaI yunivarsiTInuM kSetra eTale Akho muMbaI emane vadhAre phAvato paheraveza te paheraNa ane dhotiyuM hatAM. jAhera IlAko (presiDansI), TheTha karAMcIthI karNATakamAM dhAravADa sudhI. Aje sabhAomAM teo paheraNa-dhotiyuM paherIne AvatA. (e kALanA je esa.esa.sI.nI parIkSA che te tyAre meTrikanI parIkSA kahevAtI. ghaNAM adhyApako ghare dhotiyuM paheratA.) samagra IlAkAmAM meTrikanI parIkSA paNa yunivarsiTI letI. tyAre kaoNleja muMbaInI jheviyarsa kaoNlejamAM gujarAtInA adhyApaka tarIke ane yunivarsiTImAM gujarAtIno viSaya ghaNo moDo dAkhala thayo nimaNUMka thaI tyAre pro. gaurIprasAda jhAlA, je tyAM saMskRta zIkhavatA * hato. vaLI A viSaya dAkhala karavAno krama paNa viparIta hato. pahelAM hatA temane paNa gujarAtI zIkhavavAnuM soMpAyuM hatuM. bAdarAyaNa ema.e.mAM gujarAtI viSaya dAkhala thayo, tyAra pachI bI.e. mAM pharsTa Iyara, InTara ane bI.e.mAM gujarAtI zIkhavatA. e divasomAM ane tyAra pachI InTaramAM ane pachI phasTa IyaramAM. tyAre gujarAtI bI.e.mAM gujarAtI viSaya levAno pravAha hato. bAdarAyaNanA viSayanAM praznapatro iMglizamAM chapAtA ane vidyArthIo javAba paNa tejasvI vidyArthIomAM bhagavAnadAsa bhUkhaNavALA, lalita dalAla, iMglizamAM lakhatA (saMskRtanI jema). narasiMha diveTiyA AsisTanTa mAlatIbahena (pachIthI zrI dAmubhAI jhaverInAM dharmapatnI) gijubhAI kalekaTara tarIke nivRtta thayA eTale muMbaI yunivarsiTI taraphathI vyAsa, madhukara rAMderiyA, pravINacaMdra rUpArela, hasamukha zukala, elphinsTana kaoNlejamAM ema.e.nA gujarAtI viSaya mATe emanI kaMcanalAla talasANiyA, mohana sUcaka, ramaNa koThArI, DaoN. jayazekhara nimaNUMka thaI. narasiMharAvanA ghaNA vidyArthIomAM caMdravadana mahetA, jhaverI, suzIlA vAMkAvALA, amara jarIvAlA vagere hatA. bIjAM paNa sudarajI beTAI, kAMtilAla vyAsa, ramaNa vakIla, amIdAsa kANakiyA, keTalAMka nAmo haze ! bAdarAyaNa vagere jANItA hatA. narasiMharAve potAnA ghaNA 1944mAM muMbaImAM bAbu panAlAla hAIskUlamAMthI huM meTrika vidyArthIone preraNA karIne kavitA lakhatA karI dIdhA hatA. pAsa thayo hato. tyAre pharsTa kalAsa bahu ochA vidyArthIone maLato, narasiMharAva nivRtta thayA tyAre emanI jagyAe gujarAtI viSaya paNa sadbhAgye mane pharsTa kalAsa maLyo hato. e jamAnAmAM sAthe ema.e. thayelA bAdarAyaNanI ema.e.nA adhyApaka tarIke elphinsTana kaoNleja eka naMbaranI kaoNleja gaNAtI eTale meM emAM nimaNUMka thaI hatI. bhagavAnadAsa bhUkhaNavALA vagere tyAre emanA praveza meLavavA mATe phorma bharyuM hatuM. paraMtu skUlamAM gayo tyAre
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 mArca, 2005 amArA vargazikSaka amIdAsa kANakiyA maLyA. teo amane gujarAtI ke reDiyo rUpakomAM bhAga letA tyAre kyAreka saMvAdo bhUlI jatA, zIkhavatA. mane gujarAtI viSayamAM rasa leto emaNe karyo hato, paNa hoMziyArIne lIdhe paristhiti barAbara sAcavI letA ke sAMbhaLanArane emaNe kahyuM, 'ramaNabhAI, tamAre jo bI.e.mAM gujarAtI viSaya saMvAdamAM kaMI gaDabaDa thaI che evo aNasAra paNa na Ave levo hoya to jheviyarsa kaoNlejamAM jAva. tyAM kavi bAdarAyaNa bhaNAve e divasomAM jheviyarsa kaoNleje sarasa moTo hola banAvyo hato, che. tamane sAro lAbha maLaze. teo mArA mitra che. ame narasiMharAva emAM kaoNlejanAM ane bahAranAM binadhaMdhAdArI nATako bhajavAtAM. divaTiyAnI pArsa sAthe bhaNelA hatA.' kANakiyA sAhebanI bhalAmaNa kaoNlejanuM gujarAtI maMDaLa paNa enA vArSika dina nimitte nATaka, thaI eTale elphinsTana choDI huM jheviyarsa kaoNlejamAM dAkhala thayo. bhajavatuM. emAM vidyArthIo sAthe bAdarAyaNa paNa bhAga letA. eka kaoNleja cAlu thatAM bAdarAyaNane maLavAnuM thayuM ane parIkSAmAM vakhata 'putra samovaDI' nATaka bhajavavAnuM nakkI thayuM. emAM gujarAtI viSayamAM sauthI vadhu mArksa maLavAne lIdhe amAro paricaya mAlatIbahena devayAnI thayAM, madhukara rAMderiyA kaca thayA ane vadhu gADha thayo. e divasomAM huM muMbaImAM khetavADImAM raheto ane bAdarAyaNa zukrAcArya thayA. emAM bAdarAyaNa gokhelA saMvAdo bhUlI bAdarAyama sI. pI. Tenka pAse rahetA eTale emane ghare javAnuM paNa gayA ane paristhiti anusAra potAne sUjhayA evA saMvAdo bolavA kyAreka banatuM. lAgyA. ethI madhukara jarApaNa gabharAyA vagara lakhelA saMvAdone eka vakhata vargamAM koI vidyArthIe 'bAdarAyaNa' nAma vize pUchayuM badale bAdarAyaNanA vAkyanA anusaMdhAnamAM bIjA ja saMvAdo bolavA tyAre emaNe bhagavAna vedavyAsanuM e bIjuM nAma che e to kahyuM lAgyA. ethI mAlatIbahena bahu gUMcavAyA. to paNa paristhiti ane ane bAdarAyaNa zabda badarI eTale ke boraDInA jhADa uparathI Avyo bhAva anusAra teo paNa thoDA lakhelA ane thoDA kalpelA saMvAdo che e paNa samajAvyuM. pachI emaNe bAdarAyaNa saMbaMdha eTale zuM e bolyA. traNeno abhinaya evo sahaja ane sarasa hato ke ghaNA vize kahyuM ke koIpaNa saMbaMdha kheMcI tANIne besADI devAmAM Ave zrotAone khabara na paDI ke AmAM koI chabaraDo thayo che. tene bAdarAyaNa saMbaMdha kahe che. prAcIna samayamAM eka zrImaMta mANasane eka vakhata reDiyo upara koI sAmAjika viSaya para nATaka (rUpaka) tyAM lagnaprasaMga hato. ghaNAM badhA jamavA AvyA hatA. kyAreka badhAnI bhajavavAnuM hatuM. emAM bhAga lenAra caMdravadana mahetA, bAdarAyaNa oLakhANa na hoya. teo eka pachI eka badhAMne AvakAratA hatA. ane bhUkhaNavALA hatA. reDiyo nATakamAM zrotAone mAtra avAja tyAM be ajANyA mANaso jamavAmAM ghUsI gayelA. yajamAne pUchyuM, saMbhaLAya. caherA ke abhinaya dekhAya nahi. reDiyo nATakamAM bhAga bhAI, tamane oLakhyA nahi.' eTale mahemAnoe kahyuM, na oLakhyA lenAra darekane emanA saMvAdonI skripTa ApavAmAM AvatI. nATakanA amane ? ApaNo to bAdarAyaNa saMbaMdha che.' yajamAna vicAramAM divase bAdarAyaNa AvyA, paNa emanI thelImAMthI skripTa nIkaLI paDI gayA. pachI namratAthI pUchyuM, 'bAdarAyaNa saMbaMdha eTale zuM ? nahi. ghare bhUlI gayA. have zuM thAya ? AvI bAbatomAM caMdravadana amane samaja na paDI." tyAre mahemAnoe kahyuM, gukhA verI de, hiMmatavALA. emaNe kahyuM, "bhAnuzaMkara, nATakanI thIma yAda rAkhajo amAve vara va | eTale ke tamArA gharaAMgaNAmAM badarI eTale ke ane tamane sUjhe e bolajo. huM paristhiti saMbhALI laIza.' nATaka boraDInuM jhADa che ane amArA ghare gADAnuM je paiDuM che e boraDInA evI rIte bhajavAyuM (bolAyuM) ke zrotAone kaMI khabara na paDI ke jhADanA lAkaDAmAMthI banAvyuM che. A baMne boraDIo mAdIkarI thAya.'- AmAM kaMI garabaDa thaI che. - A rIte 'bAdarAyaNa saMbaMdha" eka rUDhaprayoga banI gayo. jemane pAna khAvAnI Adata hoya evA keTalAka loko laherI bAdarAyaNa vakhatovakhata amArA vargamAM koIka sAhityakArane svabhAvanA thaI jAya. bAdarAyaNanI sAthe pAna khAnArA mitromAM laI AvatA. e rIte amane vargamAM caMdravadana mahetA, jyotIndra jyotIndra dave, amIdAsa kANakiyA vagere hatA. pAnano rasa ghUMTAto dave, suMdarajI beTAI vagerene sAMbhaLavAnI taka maLI hatI. emAM hoya tyAre jhaTa UbhA thavAnuM mana na thAya. vaLI emanuM zarIra dhULa jyotIndra AvyA te prasaMga yAda rahI gayo che. lAMbo koTa, dhotiyuM hatuM. ethI bAdarAyaNa samayapAlanamAM kaMIka maMda hatA. kaoNlejamAM ane TopI paherelA jyotIndrano paricaya ApatAM badarAyaNe kahyuM ke keTalIkavAra amArA vargamAM pAMca sAta miniTa moDA AvavuM e emane emanuM zarIra eTaluM badhuM dUbaLuM ane hADakAM dekhAya evuM che, jANe mATe svAbhAvika hatuM. vidyArthIo paNa enAthI TevAI gayA hatA. ke teo koI dukALamAMthI na AvyA hoya !' jyotIndra-bAdarAyaNanI kyAreka kabIbAI skUlamAMthI chUTI jheviyarsa sudhI cAlatA AvavAmAM , metrI eTalI gADha hatI ke emane kazuM mAThuM na lAge. pachI hAjarajavAbI vAra lAgatI. caMdravadana sAthenI maitrIne kAraNe ane potAnAmAM rahelI jyotIndra bolavA UbhA thayA tyAre emaNe kahyuM ke "bAdarAyaNe mAro evI zaktine kAraNe bAdarAyaNane reDiyo-rUpakamAM bhAga levA ghaNI paricaya ApatAM je kahyuM te sAcuM che. huM dukALamAMthI Avyo houM vAra nimaMtraNa maLatuM. tyAre rUpakanuM jIvaMta prasAraNa thatuM. e mATe evuM lAge che. paNa tamane bAdarAyaNanuM zarIra joIne nathI lAgatuM bAdarAyaNa kyAreya moDA paDatA nahi. moDA paDavuM posAya nahi. ke teo kyAMka dukALa pADIne AvyA che." teo paMdaravIsa miniTa vahelA pahoMcatA. paraMtu keTalAye sAhityika teo baMnenI A majAkaM to tyAra pachI teo baMnee ghaNI kAryakramomAM teo ane jyotIndra moDA pahoMcatA. tyAre jyotIndra sabhAomAM kahI hatI. khulAso karatA ke amAre moDuM thayuM kAraNa ke ame "pIvA" gayA bAdarAyaNa svabhAve laherI hatA. teo mitro sAthe hoya, hatA. (badhA hase), paNa bIjuM kaMI nahi, cA pIvA gayA hatA. vidyArthIo sAthe hoya, jyAM hoya tyAM hAsyanI choLo UDatI. laherI bhUkhaNavALA bAdarAyaNanA prathama ziSya eTale baMne vacce gADha svabhAvane kAraNe ja temanI kAyA hRSTapuSTa rahetI. teo bhAre saMbaMdha hato. bhUkhaNavALAnI nimaNUMka gujarAtI enAunsara tarIke vajanavALA hatA, paNa cAlavAmAM dhImA nahotA. A laherI svabhAvane dilhI reDiyomAM thaI tyAre bhUkhaNavALAnuM dilhI javAnuM nakkI thayuM. kAraNe temanAmAM bhUlakaNApaNuM hatuM. kyAMka jAya to potAnI e divase bombe senTrala para emanAM sagAM, mitro vagere ghaNAM emane cIjavastu bhUlI jAya ke koine ghaNA divasa pachIno samaya Apyo vaLAvavA AvyAM hatAM. caMdravadana mahetA paNa AvyA hatA. bAdarAyaNe hoya to bhUlI jAya evuM banatuM. teo skUla ke kaoNlejanA nATakomAM paNa kahyuM hatuM ke teo paNa vaLAvavA Avaze. paraMtu teo dekhAyA
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 mArca, 2005 prabuddha jIvana nahi. eTale bhUlI gayA haze ema manAyuM. paraMtu Trena UpaDI tyAre tarata kAvyaracanA karI zakatA. e divasomAM kavitAnA kSetro . teo pleTaphormamAM dAkhala thatA dekhAyA. paraMtu bhUkhaNavALAno meLApa pAdapUrtinA kAryakramo ghaNA thatA. bAdarAyaNa emAM paNa kuzaLa hatA. thayo nahi. badhA pAchA pharatA hatA ane sAmA maLyA e joI dIpotsavI aMko vakhate to cAre taraphathI kavitAnI mAMga rahetI. bAdarAyaNane kSobha thayo. caMdravadane bAdarAyaNanI moDA paDavA aMge bAdarAyaNanAM keTalAMka kAvyo evA aMkomAM chapAyAM che. eka vakhata majAka uDAvI. evuM banyuM ke teo eka taMtrIne kAvya mokalI nahi zakelA. taMtrI bAdarAyaNa ane suMdarajI beTAI baMne narasiMharAvanA vidyArthI. mahAzaye potAnA eka patrakArane bAdarAyaNanA ghare mokalyo. eNe teo elphinsTana kolejamAM bhaNatA. narasiMharAve potAnA badhA bAdarAyaNane kahyuM, 'tame hA kahyA pachIthI haju sudhI kAvya mokalyuM vidyArthIone kAvya racanAnI laganI lagADelI hatI. e vakhate nathI.' bAdarAyaNe kahyuM, 'bhAI, tamane dasa miniTano TAIma che ?' bAdarAyaNa ane suMdarajI beTAIe eka navo prayoga vicAryo hato. patrakAre kahyuM, 'jarUra.' to bAdarAyaNe kahyuM "to pachI dasa miniTa je koI kAvyaracanA thAya te baMnee sAthe maLIne joI javI, sudhAravI ahIM beso ane A sAmAyika vAMco, paNa eka paNa zabda bolatA . ane saMyukta eka ja nAme pragaTa karavI. e mATe emaNe paurANika nahi." pachI bAdarAyaNa pAMca sAta miniTa AMkho baMdha karI upanAma pasaMda karyuM. "mitrAvAruNI' teo baMnee A rIte keTalAMka kAvyasarjananA bhAvamAM AvI gayA. viSaya paNa huryo. pachI emaNe kAvyo lakhyAM ane eka nAno saMgraha paNa pragaTa karyo. paraMtu pachIthI kAgaLa pena laI, je kAvyanuM manamAM guMjana cAlyuM te emaNe kAgaLamAM baMnenuM kAvyasarjana evuM vegavALuM banyuM ke nakkI thayuM ke potAnAM utArI ApyuM. thoDIvAramAM ja eka sarasa gItanI racanA thaI gaI. kAvyo potAnAM nAme lakhavAM. suMdarajI beTAIe "jyotirekhA' ane bAdarAyaNamAM AvI zakti hatI. bAdarAyaNanA gItomAM sauthI vadhu "Indradhanu' e be saMgraho pragaTa karyA. bAdarAyaNano 1941mAM "keDI prasiddha gIte te 'Apane tArA aMtarano eka tAra, bIjuM huM kAMI na nAmano saMgraha pragaTa thayo. A saMgrahathI bAdarAyaNe tatkAlIna mAMguM re." emanA kAvyasaMgraha "keDI'mAM pragaTa thayeluM A gIta paNa gujarAtI kavitAkSetre mahattvanuM sthAna prApta karyuM hatuM. thoDIka bhAvadazA pachI tarata lakhAyeluM gIta che. bAdarAyaNe 1941 pachI paNa ghaNAM kAvyo-eka saMgraha thAya 1944nA sapTembaranI AsapAsa muMbaInA IMgliza, gujarAtI eTalAM lakhyAM hatAM, paraMtu jIvananA asAdhAraNa vaLAMkane lIdhe bIjo vagere badhAM chApAMomAM mukhya heDalAIna hatIH "bhAnuzaMkara vyAsakAvyasaMgraha pragaTa karavAno emane utsAha rahyo nahoto. zikSaNa kSetramAMthI baratarapha' evAM dila dhaDakAvanAra AghAtajanaka nhAnAlAla bAdarAyaNanA priya kavi, bAdarAyaNanAM gItomAM samAcAra pragaTa thayA. yunivarsiTIe pharamAvelI sajA sAthe anya bhASA nhAnAlAlanI chAyA varatAya che. bAdarAyaNe muMbaI yunivarsiTImAM ane viSayanA bIjA traNa adhyApako paNa baratarapha thayA. huM nathI Thakkara vasanajI mAdhavajI vyAkhyAnamALAmAM nhAnAlAla vize vyAkhyAno mAnato ke yunivarsiTIe potAnA itihAsamAM AvI kaDaka sajA ApelAM paNa te chapAyAM nathI ane enI khAsa noMdha levAI paNa nathI. kyAreya koine karI hoya. cIbhaDAnA corane phAMsInI sajA jevI A 1948mAM bI.e. thayA pachI huM patrakAra tarIke muMbaInA "sAMja koIne lAge. banyuM hatuM evuM ke bAdarAyaNa meTrikanI parIkSAmAM vartamAna' nAmanA dainikamAM joDAyo ane sAthe ema.e.no abhyAsa gujarAtI viSayanA cIpha moDareTara hatA. e varSe potAnA eka bahu paNa cAlu rAkhyo. "sAMja vartamAna'nI oNphisamAMthI savAranuM dainika gADha zrImaMta mitranA bhAre dabANathI emaNe eka vidyArthinIne ucca "muMbaI vartamAna' pragaTa thatuM. enA taMtrI navasArInA pArasI sajjana varga maLe e mATe cIpha moDareTara tarIkenI potAnI sahI sAthe mArksamAM mInu desAI sAthe mAre sAhityika dostI thaI. emaNe prastAva mUkyo vadhAro karyo hato. potAnA hAthe ja sahI karI hatI eTale bIjA . ke "ApaNe baMne sAthe maLIne koIka pustaka taiyAra karIe." ema koI purAvAnI jarUra nahotI. A gerarIti pakaDAtAM sajA thaI hatI. vicAra karatAM meM sUcavyuM ke ApaNe gujarAtI soneTanuM saMpAdana bAdarAyaNanA jIvanamAM A sauthI moTo AghAtajanaka prasaMga karIe." manISA' enuM nAma rAkhyuM. kavionI yAdI nakkI karI hatI ane A ghaTanA pachI emanA jIvanamAM vaLatAM pANI AvI temanA kAvyasaMgraho vAMcI javA ane emanuM sArAmAM sAruM soneTa gayAM. hoya te pragaTa karavuM. vaLI e mATe muMbaInA kavione rUbarU maLavuM chApAnA A samAcAra pachI bIje divase teo amAro varga 1 ane emanI sAthe emanA soneTanI pasaMdagI vize carcA vicAraNA levA kaoNlejamAM AvyA hatA. divasa rAta raDavAne kAraNe emanI AMkho karavI. ane bahAragAmanA kavio sAthe patravyavahAra kara. e rIte lAla lAla thaI gaI hatI ane sUjI gaI hatI. caherA paranuM kAyamanuM 70 zreSTha gujarAtI soneTano saMgraha taiyAra karIne 1950mAM ame smita UDI gayuM hatuM. emanA caherAnuM e dazya Aje paNa yAda karuM he pragaTa karyo hato. gujarAtI sAhityamAM A prakArano pahelo soneTa to najara sAme taravare che. saMcaya hato. emAM bAdarAyaNanuM soneTa 'smaraNone vidAya' ame yunivarsiTIe kaoNlejane bAdarAyaNane chUTA karavA mATe sUcanA pasaMda karyuM hatuM. e vakhate muMbaImAM sI.pI.Tenka pa2, caMdArAmajI ApI, paraMtu amArA prinsipAla phAdhara koine e (coyne) garlsa skUlanI sAme AvelA makAnamAM rahetA bAdarAyaNane maLavA yunivarsiTIne vinaMtI karI ke bAdarAyaNane varSa pUruM karavA devuM ke ame emane ghare jatA. gharamAM bAdarAyaNanAM patnI ane eka dIkarI jethI vidyArthIono abhyAsa na bagaDe. evI rIte kabIbAI skUle hatAM. e vakhate teo amane sAro AvakAra ApatA. emanA paNa rajA mAgI ane baMnenI rajA e mATe maMjUra thatAM bAdarAyaNa bhUtapUrva vidyArthI tarIke teo mane nAmathI paNa oLakhatA. amane varSanA aMta sudhI bhaNAvavA AvatA, paNa have emano rasa bAdarAyaNa chaMdobada ane geya ema baMne prakAranAM kAvya lakhatAM. UDI gayo hato.' emaNe muktako, soneTa, dIrdha ciMtanakAvya, pada, bhajana vagere lakhyAM jheviyarsa kaoNleja ane kabIbAI hAIskUlanI nokarI choDyA pachI che. emanAM kAvyomAM gAMdhIyugano prabhAva paDyo che. chaMdobaddha kAvyo ojIvikA mATe zuM karavuM e moTo prazna hato. emanI umara cAlIsanI karatAM geya kAvyo emane vizeSa anukULa hatAM, geya kAvyonI racanAmAM thaI hatI. sarasa maLatAvaDA udAra svabhAvane lIdhe bAdarAyaNanuM temanAmAM zIghrakavitva hatuM. koI viSaya, vicAra ke bhAva para teo mitravartuLa moTuM hatuM. vaLI emano bhUtapUrva vidyArthIo sAthe saMbaMdha
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 mArca, 2005 sAro hato. bAdarAyaNe vakIlAtano abhyAsa karyo hato. eTale mahinA thayA chatAM bAdarAyaNe phArbasamAM jamA karAvI nathI. e vakhate AjIvikA mATe emaNe vakIlAta karavAnuM svIkAryuM. dhoLA khAdInA meM kahyuM ke bAdarAyaNane hamaNAM Arthika muzkelI rahe che. e sAMbhaLI koTane badale emaNe kALo koTa paheravAnuM zarU karyuM. hAthamAM brIphanA ramaNa vakIle tarata kahyuM, "are emane ATalI takalIpha che paNa mane kAgaLo ane kALo jhabhbho laIne teo empalenDa korTamAM jatA. vAta paNa nathI karI. ame kaoNlejanA varSothI gADha mitro chIe.' pachI korTa amArI kolejanI bAjumAM. eTale koIkavAra rastAmAM maLI jatA. kahyuM, "zaMkara prasAda, kAle bApu (pUna)ne mArI morDana skUlamAM mokalI zarUAtanA divasomAM kaoNleja pAsethI pasAra thatAM teo niHzAso rakama maMgAvI lejo ane jamA karI dejo. A vAta have koine karazo nAkhatA. (bAdarAyaNa chUTA thayA pachI jheviyarsamAM pro. manasukhalAla nahi." ramaNa vakIle phArbasamAM rakama jamA karAvI eTaluM ja nahi , jhaverInI nimaNUka thaI hatI.) bAdarAyaNane ghare jaI emane sArI Arthika madada paNa karI hatI. bAdarAyaNe paMdareka varSa vakIlAta karI paraMtu emAM bahu sArI 1957-58mAM ola InDiyA reDiyoe badhI bhASAomAM be barakata na hatI. kuTuMba-nibhAvano kharca paNa mAMDa kADhI zakatA. kyAreka pArTaTAIma posTa UbhI karI-progrAma AsisTanTanI. muMbaImAM . Arthika muzkelI paNa anubhavavI paDatI. reDiyonA gujarAtI vibhAgamAM e mATe nimaNUMka thaI manasukhalAla I. sa. 1960 mahArASTra esa.esa.sI. borDa gujarAtI viSayanI jhaverInI vArtAlApa-carcA vagerenA kAryakramo mATe ane bhAnuzaMkara abhyAsa samitimAM mArI nimaNUMka karI hatI. samitimAM mArA vaDIlo vyAsanI reDiyo rUpako mATe, reDiyo para tyAre gijubhAI vyAsa hatA ramaNa vakIla tathA majamudAra (baMne moDarna skUlanA), suMdarajI esisTanTa DAyarekTara hatA. bAdarAyaNanA e priya vidyArthI. emaNe beTAI ane khuzamana vakIla. amAre bIjAM kAmo uparAMta mukhya kAma bAdarAyaNane A nokarI apAvavAmAM mahattvano bhAga bhajavyo hato. te esa.esa.sI. mATe gadyapadya saMgraha taiyAra karavAnuM hatuM. emAM A nokarIthI bAdarAyaNanI Arthika ciMtA nIkaLI gaI. paraMtu A sauthI nAno huM hato ane kaoNlejamAM gujarAtI viSaya bhaNAvato samaya daramiyAna bAdarAyaNanI tabiyata bagaDI. satata Arthika eTale kavitA, vArtA, nibaMdha vagere kRtio pasaMda karavA mATe graMtho ciMtAmAM varSo pasAra thayAM eTale emane hRdayaroganI takalIpha vadhI laI javAnI javAbadArI mAre mAthe hatI. keTalIka vAra amArI miTIMga hatI. vaLI emanuM zarIra paNa sthaLa hatuM. eTale 1963mAM phArbasa gujarAtI sabhAnI lAyabrerImAM thatI ke jethI je graMtha jovo hRdayaroganA humalAthI aThThAvana varSanI vaye emanuM avasAna thayuM. hoya te tarata maLI jAya. eka vakhata amArI miTiMga pachI phArbasanA bAdarAyaNa mArA prophesara hatA eTale emanI janma zatAbdInA maMtrI ane graMthapAla zrI zaMkaraprasAda rAvaLe ramaNa vakIlane vAta karI avasare emanAM saMsmaraNo tAjA thAya che. mArA vidyAguru kavi ke koie phArbasa mATe amuka moTI rakama bAdarAyaNane ApI hatI bAdarAyaNane bhAvathI aMjali arpa chuM. kAraNa ke bAdarAyaNa phArbasanI samitinA sabhya hatA. e rakama cAreka ramaNalAla cI. zAha . zA mATe mokSa meLavavAno ? [ sva. zrI panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI zA mATe ApaNe mAnave mokSa meLavavA mathavuM? badhAM ja Aryadharmo ane haju haiye vasI nathI. tethI ja to jIvane uparyukta prazna udbhave che. kahe che ke A manuSyajIvana meLavIne mAnava khoLiyA dvArA, A asi puNyodaye jIvane jIvanamAM saghaLI sAnukULatA maLI che. svastha masi kRSinA vyavahAranI karmabhUmi ke je maryaloka kahevAya che te suMdara nIrogI zarIra maLyuM che, hAthamAM hAtha milAvI cAlanArI suMdara maryalokanA bajAramAM AvI, uccatamamAM uccatama jo koI cIja bhAryAno sathavAro maLyo che, sAnukULa AjJAMkita putrapautrAdino meLavavA jevI hoya to te mokSa ja che, je ahIM sivAya bIje kazethI parivAra maLyo che, jIvana jIvavA ane mANavA mATe jarUrI manapasaMda maLato nathI. vipula bhogopabhoganI sAmagrI maLI che. Ama (1) jAte naryAnuM ApaNe dezATana karIe tyAre paradezathI vatanamAM pAchA pharatA, paheluM sukha, (2) koThI jAranuM bIjuM sukha, (3) suMdara bhAryAnuM trIjuM te te sthaLanI nAmI, vakhaNAtI cIja laI AvatA hoie chIe. sukha, (4) sAnukULa AjJAMkita parivAranuM cothuM sukha ane kaLaza udAharaNa tarIke amerikA janAra vyakti pAchA vaLatAM tyAMthI chellAmAM rUpe (5) AbarUdAra hovAnuM pAMcamuM pratiSThAnuM sukha paNa maLyuM che. chelluM zodhAyela, leTesTa moDelanuM kaoNpyuTara, lepaTopa, mobAila pUrAM pAMca pAMca sukha maLyAM pachI e maLelAM sukhane lAta mArI henDaseTa, henDI lAiTaveITa DIjITala viDIo kemerA Adi laI AvavA mokSa zA mATe meLavavo ? je hAthamAM che tene ArogavAne badale je ' icchuka hoya che ane te mATe prayatnazIla thAya che. amerikA jaine nathI tene mATe zuM karavA phAMphA mAravA ? DhephAM, popakorna, vephara jevI kSullaka cIjo koI lAvatuM nathI. evuM Avo prazna udbhave te svAbhAvika che. prazna sarasa che. A yakSa karanAra to mUrkha ziromaNi ja Thare ! praznanuM samAdhAna paNa jAtane prazno pUchIne jAta sAthe prAmANikapaNe ema bhavabhramaNamAM janma-maraNanA coryAsInA pherAmAM, vicAraNA karI AMtara saMzodhana karIzuM to vicAravaMtane samAdhAna mAnavabhava pAmIne cAreya gatimAM ekamAtra ahIM je maLato, avazya thaze ja ke mokSa ja meLavavA jevo che, badhe jIvanI jANe maryalokanI sarvottama cIja je mokSa che, te ja ahIMthI laI jaie to ajANe je mAMga (Demand) che mokSanI ja che. ahIM AvavuM sArthaka Thare. baMdhana hoya to, muktino ke chUTakArAno prazna udbhave. zuM baMdhana yogIrAja AnaMdaghanajI mahArAjA gAya che. che ? baMdhAyelo hoya to baMdhana kema dekhAtA nathI ? kharI vAta che. jaza sUno bAtAM, yehI mile to mere phero TaLe. baMdhana dekhAtuM nathI. zuM badhAM baMdhana dekhAya evAM hoya che ke pachI niraMjana nAtha moha kese mileMge...' adazya snehanA taMtunA snehabaMdhana paNa hoya che ? zuM patnI, paraMtu durbhAgya e che ke sarvottamanI sarvottamatA samajAI nathI putrapautrAdi parivAra, mAtApitA, bhAIbahena, snehI, saMbaMdhI,
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 mArca, 2005 prabuddha jIvana svajana, mitrAdinI mAyAnA, mamatAnA, parigrahanA baMdhana nathI ? baMdhana dekhAtA nathI to cAlo baMdhananI vAta bAjue rAkhIe. paraMtu jIvane jIvanamAM kyAMka ne kyAMka, kyAreya kazAMnuM, koi ne koI duHkha zuM nathI anubhavAtuM ? vicArIzuM to jaNAze ke duHkha che ane duHkhanuM vedana paNa che. have duHkhanuM kAraNa (mULa) tapAsIzuM to duHkhanA mULamAM bhUla, doSa jaNAze. ApaNo sAmAjika nAgarika vyavahAra paNa evo che ke je bhUla kare, aparAdha kare to te baMdIkhAnAmAM jAya ane baMdhananuM duHkha anubhave. duHkhano ane baMdhanano avinAbhAvika hoya che. chAMdogya upaniSada kahe che... saMbaMdha che. du:kha hoya tyAM baMdhana hoya ane baMdhana hoya tyAM duHkha hoya. baMdhana bhale nahi dekhAtuM hoya paNa duHkha che te duHkhanuM hovApaNuM ja baMdhana sUcave che. baMdhanamAM parAdhInatA che ane parAdhInatA koine gamatI nathI. tema duHkha paNa koine ya gamatuM nathI. jIva mAtra jema parAdhInatAthI mukta thavA icche che, tema duHkhathI paNa mukta thavA icche che. duHkhano sarvathA nAza eTale baMdhanano sarvathA nAza. e ja to mukti che. bahAranA vastu ane vyaktinA baMdhano to choDavA dhArIe to choDI zakAya ema che ane e chUTI paNa jatAM hoya che. paraMtu zarIra je jIve pote dhAraNa karyuM che, e to jIvanuM potAnuM najIkamAM najIkanuM ane moTAmAM moTuM baMdhana che. e zarIrane keTakeTaluM khavaDAvyuM-pIvaDAvyuM, paherAvyuM-oDhADyuM, saMvAryuM-sajAvyuM ! zarIra ja moTAmAM moTuM kedakhAnuM, piMjara, baMdhana che. zarIra dhAraNa ka2vAmAM paNa janmanuM, garbhAzayamAM rahevAnuM ane temAMthI bahAra paDavAnuM, kevuM kAramuM duHkha hoya che ! zarIramAM rahe paNa roganuM, sAjuM sAruM svastha rAkhavAnuM ane vRddhAvasthAnuM duHkha, tema aMte ene choDI jatAM karazanuM dukha. zarIra choDI daie ane pharI pAchuM zarIra dhArA ja ka2vuM paDe evI ajanmA, azarIrI avasthAnI prApti ja sarvathA baMdhana (duHkha) mukti che. zarIra e mukti prApti mATe maLeluM sAdhana che. jene azarIrI banavA mATe prayojAya to te yoga bane che. anyathA bhogavilAsanuM sAdhana banAve to AtmAno bhoga levAya che. eTale ke AtmabhAva nAza thAya che. ApaNe sahu jANIe chIe ke je hAtha mAravA mATe ugAmI zakAya che, te ja hAthathI sevA karI zAtA paNa pahoMcADI zakAya che ane be hAtha joDI, mastaka namAvI praNAma karavA dvArA abhivAdana karI sAmAnuM bahumAna paNa karI zakAya che. deha ja duHkharUpa che, e saMbaMdhamAM saMta kabIrajI paNa lakhe che... sUra muni aura devatA sAta dIpa navakhaMDa, kahe kabIra saba bhogIA, deha dharekA daMDa. deha dharekA daMDako bhogavate saba koya, jJAnI bhogave jJAnase, ajJAnI bhogave roya. duHkhathI mukti to sahu koI vAMche che, kemake duHkha koine gamatuM nathI. duHkhathI mukti meLavavA icchanAre pApa eTale ke bhUla je doSa OM che, te doSathI mukta thavuM jarUrI che. Ama baMdhana kahetA duHkhathI sarvathA chUTavA mATe mokSa meLavavAno che, je sahu koI jIva icche che. saMpUrNa ke apUrNa ! je sukha vartamAne maLyuM che te ochuM adhUruM maLyuM che ke pUrNa ? apUrNa maLyuM che. badhebadhuM sukha nathI maLyuM. tethI to haju bIjuM bIjuM je nathI maLyuM te ane maLyuM che temAMya vadhu ane vadhu maLe evuM mAMgyA karIe chIe.. jIva svarUpathI pUrNa svarUpa che tethI enI mAMga pUrNatAnI-saMpUrNatAnI PerfectnI che. bajAramAM kharIdIe jaie tyAre jIrNa zIrNa, phATeluM, tUTeluM, bhAMgyuM, phUTyuM hoya tene nakArIe chIe. jIvane AkheAkhuM ane pUrepUruM joituM svAdhIna ke parAdhIna haiM ve pote ja potAnI jAtane prazna karavAno che ane vicAra karavAno che ke je kAMI zarIrathI laine badhuM prApta nathayuM che temAM huM svAdhIna chuM ke parAdhIna chuM ? vicAra karatAM vicAravaMtane jaNAze ke je kAMI maLyuM che ane e maLelAmAM je sukha vartAya che, te saghaLuM paramAMthI maLatuM sukha che. paramAM parane ApIna rahI vAtuM jIvana e gulAmI karmavAya ke svataMtranA ? 'paramAM parAdhInatA ja hoya ane svamAM svAdhInatA ja hoya !' kahevata paNa che ne ke Apa mUA vinA svarge javAya nahi. aMgrejonA zAsanakALamAM salAmatI hatI. khApapIdhe sukhI hatAM chatAM paNa gulAmI kehatI hatI. mArtha koI paNI, dhAka bI koI che ke jenI munasaphI upara ApaNuM jIvana nirbhara hatuM. tethI ja to kurabAnIo ApIne aMgrejonA pAtaMtryane haThAvIne svAtaMtrya meLavyuM. jJAnIo kahe che... sarva paravAM du:khe, sarvamAbhavaze sukhama duHkha nI vikRti che. ane duHkha koI icche nahi te svAbhAvika che. paraMtu sukha to jIvanuM svarUpa che. sukha e to jIvanI potAnI mAMga (Demand) che. sahu koI sukha icche che. mATe sukhanI bAbatamAM to sukhathI mukta thavAnuM vicA2vAnuM nathI, paNa e je sukha vartamAnamAM maLyuM che te, pUruM maLyuM che ke ochuM adhuruM maLyuM che ? zuddha maLyuM che ke bheLaseLiyuM azuddha maLyuM che ? svamAlikInuM svArthIne maLyuM che ke parAdhIna maLyuM che ? avikArI avinAzI maLyuM che ke vikA2I vinAzI maLyuM che ? sarvottama maLyuM che ke pachI madhyama, jaghanya, prakAranuM maLyuM che ? enI prAmANika vicAraNA karavAnI che. - tho thai bhUmA tatsukha, nAce sukhabasti ) bhUrgava sukha; bhUmA thaiva vijijJAsatavya iti pUrNatAmAM (anananAmAM) ja sAcuM sukha che; alpanAmAM sAjAtAmAM) sukha nathI. anaMtatAmAM-pUrNatAmAM ja sukha che mATe bhUmA (anaMta)ne jANavAnI sAdhanA karavI joie. pUrNimA tapanuM Ayojana pUrNa thavA mATe che. jIva svarUpathI pUrNa che mATe enI pUrNatAnI mAMga e potAnA ja svarUpanI mAMga che. zuddha ke azuddha ? je kAMI icchIe chIe te cokhkhuM caNAka, DhApADuthI vagaranuM, bheLaseLa vagaranuM zuddha-Pura mAMgIe chIe te svAbhAvika ja che, kemake jIva pote enA maulika svarUpe zuddha che. je asala che, mULa che, svaccha che tene mAMgIe chIe ane nakalI, banAvaTI, bheLaseLiyuM, saDeluM, bagaDeluM, vikArI che tene nakArIe chIe. jIva svarUpathI zuddha che tethI zuddhatAnI mAMga e nija svarUpanI mAMga che. paramArtha kArathI, papadArthanA saMogathI je kAMI vedana thAya, te AtmAnuM vikRta svarUpa che, mATe te duHkharUpa che, jyAre parapadArthanA saMyogathI nirapekSa AtmapariNAmanuM saMvedana te sukha che. e sva vaDe svamAMthI meLavAtuM ane sva varDa svamAM ja bhAMgavAnuM sthane AdhIna evuM svAdhIna svasukha che, je Atmikasukha che, mATe ja jJAnIoe sUtra ApyuM.. 'svamAM vasa, parathI basa.' martyalokamAM to ApaNane prApta thayela sukhamAM parAdhInatA che paNa devalokamAM devane prApta thayela sukhamAM to svAdhInatA che, kemake tyAM to icchA thatAM ja icchApUrti thayA tevI sAnukULatAnuM sukha che. to paNa tyAM tene duHkharUpa gaNAvyuM ane devone paNa muktisukhanA utsuka kahyAM. zuM kAraNa ? kAraNa ke tyAM icchA hovI ane icchA thavI tene ja duHkharUpa gaNAvyuM. vicAravaMta jJAnI to icchAnA mULamAM abhAva jUe che, je atRptatA sUcave che ane te atRptatA ja no che ja duHkharUpa che, icchA ja na hovI ane icchA ja na thavI te nirIhitAnuM, vitarAgatAnuM, saMtRptatAnuM, AtmatRptatAnuM evuM pUrNakAmanuM pUrvasukha che. e icchAmuktinuM eTale ke moha muktinuM evuM na
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana svAdhInatAnuM sAcuM sukha che. eTaluM ja nahi paNa te devokanuM divyasukha devagatinA puNyodayane AdhIna evuM parAdhIna sukha che ke je devagatinuM puNya kSINa thatAM chInavAI janAruM che. eTala ja to zrImad devacaMdrajI mahArAjA paNa zrI RSabhajina stavanAmAM gAya che... 6 'prIti anaMtI para thakI, je toDe ho te joDe eha; parama purubathI rAgatA, ekavatA zrI dAkhI gupta mA RSabha jiAMgha prItaDI' svarUpathI svAdhIna evo jIva potAnA svIna svarUpane ja cAhe che. adhikArI avinAzI ke vikArI vinAzI ? koI jIva marazane icchato nathI. sahu koI jIvavA icche che tethI to jIva kahevAya che. amRta eTale ke ama2Na arthAt amarane ja ApaNe sahu koI icchIe chIe ane mAMgIe chIe. ApI prArthanA che ke...'mRtyora mA amRtaM gamaya' 'mahA mRtyumAMthI amRta samIpe nAtha tuM laI jA.' kharIdI karatAM vastunA TakAupaNAne khyAlamAM rAkhIe chIe. bAkI, to Aja sudhImAM bharyAbhava meLavI meLavIne maLelAne melI mailI (mUkI)ne motanA mukhamAM dhakelAyAM chIe athavA to kyAreka ApI rahyAM paNa meLaveluM badhuM gumAvI dIdhuM. ApaNe evuM icchIe chIe ke evuM meLavIe ke pachI AgaLa kAMI meLavavAnuM bAkI rahe nahi ane meLaveluM. kadI ya cAlI na jAya ke pachI ene choDIne ApaLAne cAlatA thavuM paDe nahi. prabhu sanmukha AlekhAtA akSatanA svastikamAM jJAnIoe evI garbhita mAMgaNI gUMthI che ke...'akSata, akSaya, akSara, ajarAmara, avinAzI evAM mArAM 'sva' 'asti'thI huM eka thAuM.' ApaNe ajJAnIo mATe jJAnIoe kevuM suMdara adbhuta Ayojana karyuM che ! ApaNe jANatA nathI eTale karatAM hovA chatAM tenI kiMmata nathI. pUrvAcAryonA sAMketika AyojananA saMketanA rahasyane pAmIe, ene DIkoDa (Dicode) karIe to vArI jaie ! sarvocca ke sAmAnya ? ApaNAne sahu koine bIjAthI caDhiyAtA thavuM che ane caDhiyAtA ane UMcA dekhAvuM che. sahune sarvoparI thavuM che. ane sarvazreSTha sAbita thavuM che. enI ja hoDa lAgI che, tethI adhika ane adhika, sArAmAM sAruM uttamottama (Exclusive-Paramount) meLavavAnI doDa macI che. sAmAnya ke Alatu phAlatu koine gamatuM nathI ane khapatuM nathI. zeThane tyAM kAma karanAra vANotarane zeTha ja thavuM hoya che ane zeThanI zeThAI emAM ja che ke te vaNotarane zeTha banAve. upAdhyAyajI vinayavijayajI paNa stavanA karatAM prArthe ...... dAna dIyatA re kosIra kIsI, Apo padavI re Apa. siddhArathanA re naMdana... jJAnavimalajI paNa prabhunI udAratA pratye ahobhAva vyakta kare che ... lIlA lahere ke nija padavI, tuma sama nadI ko yAgI akhiyA harakha... chaye dravyamAM jIva sarvocca che tethI jIvanI sarvoccatAnI mAMga e to vAstavika jIvanI potAnA svarUpane pAmavAnI mAMga che. A vicAraNAthI vicAravaMtane nirNaya thaze ke jIva svarUpathI, AnaMda svarUpI che tethI e sukha icche che. vaLI te anaMta sukhanI svAmI pUrNAtmA evo paramAtmA hovAthI pUrNa sukhane vAMche che. niraMjana nirAvaraNa zuddhAtmA hovAthI zuddha sukhane icche che. nirAvalaMbI nirapeka svAdhIna IvAthI svAdhIna sukhane mAMge che. akSaya, ajarAmara avikArI avinAzI evo zAzvata AtmA hovAthI zAzvata sukhane zodhe che. padmamAM AtmajAba sarvocca hovAthI sarvoccatAM gAta che. Ama jIva je potAnuM nijasvarUpa sukha che te sukhane icche .mAMge che ane te evuM sukha mAMge che ke je saMpUrNa, 16 mArca, 2005 zudra, svAdhIna, zAzvata ane sarvocca eTale aMgrejImAM kahIe to Perfect, Pure, Personal, Permanant Paramount mAMge che. jIvane mAMgavAthI maLatuM hoya ane pasaMdagInI chUTa hoya to ene AvuM ja sukha joie che, jenI jhalaka jIvanA rojabarojanA jIvAtA jIvananI mAMgamAM joI zakAya che. jIvanI mAMga ja jIvanA mULa maulika svarUpano nirdeza kare che. have je 'sva' rUpa che te 'para'mAMthI eTale ke bahArathI kema karIne maLe ?' 'sva'nuM eTale ke potAnuM to potAmAM ja hoya ne ! mATe ane patAmAMthI ja nikhAravuM (bahAra lAvavuM) rahyuM ! evAM pInAmAMthI maLatAM potAnA sukhane Atmika ke AdhyAtmika sukha kahela che. e ja sukha to mokSasukha che, je ajANatAmAM paNa mAMgIe chIe. mAMga to sAcI che paNa bhUla eTalI ja che ke e kyAMthI maLe te jANatA nathI ane jyAMthI (pudgalamAMthI) maLe ema nathI tyAMthI mAMgIe chIe. khoTI jagAethI mAMgIe chIe tethI anupta ja rahIe chIe ane sukhI thavAne badale duHkhInA duHkhI ja rahIe chIe. thAkIe chIe ane hatAza thaie chIe. A Atmika akSaya mokSasukha to sahaja, svAbhAvika, apratipakSI, apUrva, aparAdhIna, advaita evuM nirde nirmaLa sukha che. e lAbha-geralAbha, jaya-parAjaya, puNya-pApa, harSa-zoka, rati-ati, naphA-nukazAna, sAnukULatA-pratikULatA, zAtA- azAtA, sukha-duHkhanA dvaita eTale ke taMdathI para che. taMtu che tyAM dvaMdva (yuddha) che ane azAMti che. advaitatA-nidvaMdvatA che tyAM prazAMtatA che. mahAmahopAdhyAyajI paNa gAya che ke... bhaktavatsala prabhu karuNAsAgara, caraNa zaraNa sukhadAI, jaza kahe dhyAna prabhukA dhyAvata, ajaraamara pada pAI, dhUMdha sakala mITa jAI...sakhIrI Aja AnaMda kI ghaDI AI. AvuM sukha je mAMgIe chIe te mukti maLe to ja prApta thAya ema che. mATe ja ApI e mAMganI pUrti aMge mokSa meLavavAno che. je beLavyA pachI maLavAnuM, icchavAnuM, mAMgavAnuM, banavAnuM thavAnuM, karavAnuM kAMI rahe nahi evI kAryakAraNanI paraMparAnI zRMkhalAno aMta ANanArI e kRtakRtyatA che. e ja sAcI zeThAI che ane sAcuM dhaNI(mAlika)paNuM che. ApaNI A mAMgane ApaNA rojabarojanA jIvanavyavahArathI vicArIzuM to te suspaSTa thaze. dUdhapAka ke zrIkhaMDa eka camacI mAtra cAkhavA pUrato Ape to ApaNuM sukha adhuruM apUrNa, dUdhapAka ke zrIkhaMDa DhoLI nAMkhe ane cATavAnuM kahe ke pachI ArAroTa yA siMgoDAnA loTa mizrita Ape to te vikArI thayela nahi game. dUdhapAka-zrIkhaMDa hAthamAM Ape ke pachI kalaI vagaranA vAsaNamAM Ape, je rUpAMtaramAM phATI jAya ke bagaDI jAya tevo vinAzI nahi game. kaMdoI hAthamAM rAkhI batADe paza Ape nahi tevI parAdhIna niSTha game. vaLI raMge rUpe sabaMdha rUcikara evo mevAmasAlAthI bharapUra sarvocca prakAranA dUdhapAka-zrIkhaMDane inDIzuM. parAvA lAyaka thayelI parAyA utsuka muratiyAne kANI-khaDI, lUlI-pAMgaLI kanyA nahi khapaze. ene to raMga-rUpe pUrI pAMce indriyothI paripUrNa sarvAMga sAbuta kanyA ja pasaMda Avaze. kAcI kuMvArI aboTa kanyA ja joize. potAnI ja thaine rahe evuM dhaNIpaNuM svIkAranArI pativratA, paDachAyAnI jema sadAya sAtha nibhAvanArI ardhAMganA banI rahenArI ane maLI zakatI hoya to vizvasuMdarInA ja sapanA hoya che. strIo kuMbhArane tyAM mATaluM kharIdavA jAya che tyAM paNa TakkAbaMdha AkhuM, pANI bharatAM tUTI na janAruM, bIbara pakAveluM raMgarUpe suMdara
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 mArca, 2005 prabuddha jIvana paripurNa joine le che. tema kApaDiyAne tyAMthI kapaDuM paNa DAghaDUgha gherAmAM gherA zokanI vacce, are AnaMdanI vacce paNa, evI kSaNo vagaranuM, phasakI na jAya evuM, tANevANe pUrNa, raMgarUpe nayanaramya, Ave che jyAre sUryaprakAzane DhAMkatA vAdaLono eka bhAga haTI jAya mulAyama ane TakAu joine kharIde che. che ane ApaNI potAnI prakRti chatAM ApaNane jANe ke, kazAka Ama saMsAranA viparIta kSetre paNa jIvanI je cAhe che temAM paNa dUranA tattvanI jhAMkhI thAya che, je indriyonA jIvanathI para che, enA pracchannapaNe rahelA maulika svarUpanI ja chAyA vartAtI hoya che. jIvananI parIcikAothI para che, jIvananA harSa zokathI 52 che, ApaNI bhItara che te ja ApaNe bahAra mAMgIe chIe. jIvanI prakRtithI para che, IhalokamAMnA ane paralokamAMnA ApaNA sukhanI mAMga jIvanuM svarUpa che. manuSyane manuSyamAM, IzvaramAM ke bIjAM kalpanAthI para che, suvarNanI, kIrtinI, nAmanI ke bhAvinI badhI kazAkamAM pUrNatAno Adarza jo ito hoya che. svarUpathI jIva pyAsathI para che. nimnatara zAkhAe rahela pakSI eTale ke manuSya A saccidAnaMda svarUpa che. tethI te sat ane AnaMdathI vikhUTo paDelo jhAMkhI thatAM eka kSaNa thaMbhe che ane uccattama zAkhAe sthita bIjA cit (AtmA) sat ane AnaMdane zodhe che. mAnava jIvana keTaluM pakSIne jue che ke je dhIragaMbhIra che, mIThAM ke kaDavA koI phaLa e kSaNika che ane satya svarUpa keTaluM bhavya ane sanAtana che ! e kSaNikane khAtuM nathI paNa pote potAmAM nimagna che. nimnattara zAkhAe rahela mATe sanAtanano tyAga karavo, e zuM zreyaskara che ? vicAravaMte paMkhIne A jhAMkhI thavA chatAM ene vIsarI jaine e pharI pAchA vicAravuM rahyuM. jIvananAM mIThAM kaDavA phaLa ArogavA lAge che. keTalAka kALa gaye jIva mAtra jIvana jIve che. enA jIvanathI enI mAMga nakkI thAya pharI vAra paNa jhAMkhI thAya che ane nIcalI DALe raheluM pakSI eka pachI che. mokSane na mAnanAra ane na samajanAra tathA paramAtmAne na eka ghA paDatAM upalI DALe rahela pakSInI najIka ane najIka sarakatuM mAnanAra, na samajanAra ke na svIkAranI mAMga jo tapAsIzuM to jAya che. emAMya sadbhAgye jo AkarA ghA paDyA to e potAnA jaNAze ke jANe ke ajANe jIva mAtranI mAMga to mokSanI ja che, sAthI samIpa vadhAre vegathI sarake che. uccattama zAkhAe vasato sAthI paramAtma tattvanI ja che. kevuM Azcarya che nahi ? pote jIvana jIvato eno parama mitra che, badhe enuM jIvana che. jema jema nimnatara zAkhA hoya ane na mAne enuM ja nAma ajJAna ! vAsita pakSI, uccattama zAkhA vAsita potAnA ja sAthI pakSI samIpa Ama vartamAnakALe je kAMI sukha maLyuM che te saMpUrNa, zuddha, AvatuM jAya che tema tema e anubhave che ke te uccattama zAkhA sthita svAdhIna, zAzvata, sarvocca evuM vAMchita sukha maLyuM nathI, je kAMI pakSInA prakAzathI potAnA pIMchAM camakI rahyAM che. e jema jema uccattama * kahevAtuM sukha maLyuM che e sukhanI pUrvamAM paNa duHkha che ane e sthita pakSInI nikaTa thato jAya che tema tema enAmAM parivartana AvatuM sukhanI pachI paNa duHkha che, tema sukhanI sAthe paNa duHkha che. jJAnI jAya che ane ahesAsa thAya che ke jANe pote ogaLI rahyuM che ane kahe che... aMte sAva adRzya thaI gayuM che. vAstavika rIte to nignetara ardhAnAm arjane duHkham arjitAnAm ca rakSaNe zAkhAsthita pakSInuM astitva ja nahotuM. e to mAtra pelAM uccattama Aye duHkham vyaye duHkham dhigarthAt duHkhabhAjanam IT' sthita pakSInuM pratibiMba hatuM, je halatAM pAMdaDAmAM dhIragaMbhIra sthira zrImadjI paNa kahe che.... (dhruva) beThuM hatuM. badho mahimA e dhruva rahela uparanA pakSIno ja hato. - nirdoSa sukha nirdoSa AnaMda, lyo game tyAMthI bhale; " pachI e nirbhaya saMpUrNapaNe AtmatRpta ane prazAMta bane che. ka e divya zaktimAna jethI, jaMjIrethI nIkaLe, A AkhIya prakriyA nIcenA anAtmabhAvamAMthI uparanA para vastumAM nahi muMjhavo, enI dayA mujane rahI; AtmabhAvamAM jaine, arthAt puNyapApanA zubhAzubha bhAvamAMthI e tyAgavA siddhAMta ke pazcAta duHkha te sukha nahIM. zuddhabhAvamAM jaI vizuddhine paramapada (dhruvatattva)ne pragaTa karavAnI vartamAna prApta ubhaya karma janita sukha ke duHkha karmAdhIna che. sAdhanA prakriyA che. pUNyodaye sukha che ane pApodaye duHkha che. duHkha Ave nahi ema A prakriyA tyAre ja thaI zake ke jyAre vyavahAraDAhyAoe kahelA icchIe chIe ane sukha jAya nahi ema icchIe chIe. paraMtu duHkhanuM saMsAranA uparyukta pAMceya sukhothI uparanA jJAnIoe prabodhelA ke sukhanuM AvavuM, rahevuM ke javuM karmAdhIna hovAthI emAM parAdhInatA chaThThA sukhane pAme che....kharo sukhI che ke je pUrvokta pAMceya sukhane che. jJAnIe duHkha ane sukhanI vyAkhyA karI che ke na iccho to ya mAne asAra.' A pAMceya sukhane asAra samajanAro ja e AvavA Ave tenuM nAma duHkha ane na iccho to paNa cAlI jAya tenuM nAma javAnA svabhAvavALA sukhanA AvavAthI phulAze nahi ane javAthI sukha. muDaka upaniSadamAM be pakSInI kathAnA mAdhyamathI sukha-duHkha karamAze nahi. e ja e sukhane choDI zakaze ane saMsAranA baMdhanathI eTale ke puNya-pApathI muktinI prakriyA sarasa rIte samajAvI che. pharI zakaze. sanAtana sAkhanI gAMThathI joDAyelAM suMdara pIchAMvALAM be pakSIo cakravartI bharata mahArAjAne e pAMceya sukha parAkASTAnA maLyAM eka ja vRkSa para vAsa karI rahyAM che. eka pakSI vRkSanI nimnatara zAkhA hatAM. chatAM ya e pAMceya sukha asAra che evI samyagu mAnyatA haiye upara vAsa karI vRkSa (jIvana)nA kaDavA-mIThAM (pApa-puNya) phaLano dRDha thayelI hatI. tethI ja rojeroja enI asAratAnI yAdI thayAM kare rasAsvAda le che. e ja vRkSanI uccattama zAkhAe vasatuM paMkhI pote evI vyavasthA karI hatI. enA ja pariNAme e cakravartIpaNAmAM potAmAM ja nimagna che. phaLanA rasAsvAda ke phaLanA AkarSaNathI e gRhasthAvAsamAM kevaLajJAna pragaTa karI jIvanamuktAvasthAne pAmI nirlepa rahe che. e pote potAmAM AtmatRpta ane AtmasaMtuSTa rahe parama sukhadAyI paramAnaMdI paramapadane pAmyA. che. - sAdhu paNa sukha mATe ja udyamazIla che. eo duHkha nathI veThatAM. A mAnava AtmAnuM citra che. mAnavI, jIvananAM sArA narasAM eo to duHkhane paNa kanirjarAnuM nimitta gaNI, ene sukharUpa phaLa cAkhe che. e mAyAvI suvarNamRganI mRgayA kare che. potAnI lekhe che. sAdhu bhagavaMto to sukhaduHkha, zubhAzubha, zAtAazAtA, indriyonI, jIvananAM mithyAbhimAnonI mRgayA kare che. sonerI ubhaya hetathI para thaI, indriyonI gulAmIthI mukta thaI, indriyo svapno jotAM jotAM bhAna thAya che ke A badhuM asAra che-mithyA che. para savAra thaIne indriyothI para javAnI sAdhanA kare che. pariNAma chatAM e mAyAjALamAMthI kema chaTakavuM tenI jANa nathI. A ja to svarUpa atIndriya divyasukhanI prApti kare che. jyAre sAmAnya staranA jIvano saMsAra che. chatAMya darekanA jIvanamAM sonerI kSaNo Ave che. loko indriyone gulAma hoya che eTale ke indriyo emanA upara
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 mArca, 2005 have eka asad kalpanA karIe ke uparyukta vaividhya ane vicitratAthI trasta asahAya jIva jaDa evAM pudgalane vinaMti kare che ke... hAvI (savA2) thayela hovAthI indriyajanita anubhava sudhInI sAMkaDI sImita anubhUtimAM ja rAce che. kahyuM che ke mana e saMgItanA taMtuvAdya jevuM che ke jeno tAra yogya mAtrAmAM barobara kheMcAyelA haze to ja te sAruM saMgIta pedA karI zakaze. jIvanI vartamAnadazA jaDa sApekSa eTale ke karma sApekSa che. e nathI to zuddha caitanyavasthA ke nathI to pUrI jaDa (ava) avasthA. jIva ane ajIva arthAt caitanya ane jaDa bhegAM thavAthI trIjI karmayukta saMsArI avasthA pedA thaI che. jIva mAtrane prazna vedanano che. azAtAnuM duHkha vedana joituM nathI ane zAtAnuM sukhavedana joie che. vedana che te mAtra jIvane ja che ane tethI vedanano je prazna che te jIvano potAno che. pudgala jaDa che ane te vedanavihIna hovAthI pudgala (jaDa)ne koI vedanano prazna nathI. e to jIva sahita hoya to saMcita ane jIva rahita hoya to acita pudgala skaMdha tarIke oLakhAya che. be bhegAM bhaLyAM che ane ekameka thayA che paNa ekarUpa ke tadrupa nathI thayA. A paristhitimAM jaDa saMge jo cetana jaDa thaI jaI zakato hota to cetana, jaDa thaI jaI du:khamukta thaI zakyo hota ane sukha prAptino prazna Ubho raheta niza kAraNa ke jaDane vedana nathI. jaDa cetanane ane cetana jaDane nimitte naimittika bhAve asara pahoMcADe che paNa jAtyAMtara eTale ke dravyAMtara thatuM nathI mATe ja have te pote ja jaDathI chUTavAno ane duHkhamukta thavAno prazna ukelavAne rahe che. Ama jaDathI eTale ke karmathI mukta thavA mATe jIve mokSa meLavavAno che. 'huM to tArAthI chUTI zakavA azakta chuM mATe vinaMti karuM chuM ke have tame ja mane sahAya karo ane tame badhAMya pudgala eka sAthe, eka samaye tamArA A skaMdha svarUpane choDI tamArA mULa svataMtra kAryaza vargaNArUpa paramANu svarUpamAM AvI jAo, jethI huM ja nahi paNa ame saghaLAMya jIvo amArA mULa zuddha caitanya svarUpane pAmI zakIe !'' e ja pramANe cetananI cetanA jaDanA saMge jaDa thaI jatI nathI tethI ja caitane jaDa evA pudgala ke je eno virodhI (virUddha sudharma dharAvanAra) ari (zatru) sAme yuddha karI cetanAne mukta karAvI arihaMta banavAnuM che. Ama mAyAvI svarga mRganI tRSNAmAM apahRta thayelI cetanAne choDAvI, cetanathI ekarUpa-tadrupa banAvavA mATe mokSa meLavavAno che. jIvanI AvI vinaMti sAkAra thavI zakya nathI. kAraNa ke karma rUpe pariNamela badhAMya kAryaNavargaNArUpa pudgala paramANuonuM yugapad nirjaraNa zakya nathI. kemake karmarUpe baMdhAyelAM kArmaNa vargaNArUpa puddagInuM nirjA (kharavApaNuM) kramika ja hoya che. vaLI nirdezanI sAthesAthe navA navA pudgalonuM pariNamana paNa satata cAlu ja hoya che. Ama jIva jaDa pudgalanA saMge jaDa thaine vedanarahita banI zakato nathI ane bIjI bAju badhAM jaDa pudgala paramANuo enA skrepasvarUpane choDI mULa kArmAsvarUpa pudgala paramAra,svarUpa)ne yugapad pAmatA nathI. A saMjogomAM jIve pote ja vaiyaktika prayatna karI, jaDa puddagalathI chUTavAnA mATe moka meLavavAno che. rAme (AtmAe-patane) zavA (anAtma-acetana sAthe yuddha karI potAnI sautA (cetanA-AtmabhAva)ne mukta karI, kaMI keTalAMya kaSTa veThIne, kaMI keTakeTalI sAmagrI ane jIvonA jIvananA mokSetrakSetrAMtaratAne pAmanAruM asthira che. ethI viparIta va darzana, je jaDa pudgalanI sAthe joDAyA chIe-baMdhAyA chIe tenA guNadharmo ApaNA dhvasvarUpanA guNadharmothI viruddha che. pudgala rUpa (varNa), rasa, gaMdha ane sparzayukta rUpI evuM parivartanazIla ane parikramAzIla eTale ke rUparUpAMtarane pAmanAruM anitya che ane rAme potAnI sItAne mukta karAvI. eka mAtra sItAne mukta karavA rAme ATaATo bhoga Apyo. kAraNa zuM ? kAraNa ke rAvaNanI baMdI banyA chatAM paNa sItA koI dhAkadhamakI ke pakSIbanane vaza paDI jaI rAvaNanI na thaI jatAM rAyanI ja rahI. sItAnA satItvanA rakSaNa mATe yuddha khelAyuM. e mAtra sItA mATe ja khelAyeluM yuddha nahotuM. paNa samarana strI jAtino sahItyanI rakSA mATenuM, rAkSaso (vAsanArAkSasI) cArmanuM yuddha hatuM. satInA astItvanI to rAme rakSA karI paNa sAthe sAthe pAchuM e satItvanI agniparIkSA laine jagatanA cokamAM jagajAha2 karyuM ke satInuM satItva akabaMdha che ane zaMkAthI para che. jJAna, sukha, vIrya yukta nitya ane sthira arUpI che. khAAmAMthI maLI AvatA kanakapASANane bhaThThImAM tapAvI, ogALI muDhio dUra karI kanakane pASANAthI chUTuM pADIne ja kenanI kanaka eTale ke suvarNa tarIke upabhoga paI zake che. Ama jainI sAthe joDAyA chIe tenA jevAM banI zakAtuM nathI ane te ApaNAthI enI meLe chUTuM paDI javAnuM nathI, to pachI have enAthI chUTA paDyA sivAya ane ApaNane potAne ApaNA potApaNAmAM lAvyA vinA koI ja Aro vAro (chUTakAro) nathI. manuSyayoni, karmayoni che. mokSaprAptino karmapuruSArtha-mokSapuruSArtha karmabhUminA saMzi paMcendriya manuSyapaNAmAM ja thaI zakato hoya che. bIje mokSa puruSArtha zakya nathI. mATe ja karmabhUmimAM saMjJi paMcendriya manuSyapaNAne pAmelA Apaze ahIM ja thaI zakatA moDha puruSArthathI ApaNe karamukta thavA mokSa puruSArtha ka2vAno che. eka vyakti, bIjI ziktane maLatAM prathama nI pRcchA karatI hoya che ke...'kema cho ?' 'majAmAM to cho ne ! AnaMdamAM to cho ne ! sArA naravA to cho ne !' jIva mAtra niraMtara sukhane jhaMkhe che arthAt vaLI jaDa evAM kArmaNa pudgalonuM pariNamana eTale ke karmabaMdhanasukhane ja zodhe che. kAraNa jIvanuM maulika svarUpa AnaMda che. jIva evI rIte thatuM nathI ke badhAMyane badhAMya kAryaNa pudgalo eka sAthe, saccidAnaMda eTale sat, cida ane AnaMda svarUpa che. emAM cidh eka samaye, eka sarakhA rUpe phaLe, ane sarvane sarvakALa sukhamaya kahetAM jJAna eTale AtmA rahyo che paNa te enA capaNA arthAt samasthitimAM rAkhe, pratyeka jIvanA bhAva judA judA hoya che ane avinAzItA (nityatA) ane AnaMda (zAkAta-advaine sukhI eka ja jIvanA paNa bhAva pratyeka samaye judA judA hoya che. jIvanA vikhUTo paDI gayo che, eTale jJAna je nitya ane AnaMdasvarUpI hovuM bhAvanI AvI vicitratAne kAraNe, kArmaNa pudgalonuM phaLa paNa joie te anitya ane sukhaduHkharUpa thaI javAthI, e jJAna niraMtara vicitra hoya che, "kramAAm gahanAm gati.' karmanI gati vicitra nityatA, nirAmayatA, nirAkulatA ne AnaMdane zodhe che. Ama moza che. A vicitratAnuM pariNAma ja vaividhya che arthAt viSamatA che. meLavavAno che kemake e jIvAtmAnuM potAnuM ja potAmAM dharabAyeluM svarUpathI samavarUpI evAM jIvo A karma vaividmatAnA kAraNe viSama prAnaparo evuM amagaDha svarUpa che, je jIvanI jaDa pudgalAMrganI svarUpI thayAM che. jIva, jIva vacce bheda paDI gayA che. jIvanA 563 azuDhAvasthAmAM paNa enA astitvanI jhAMkhI karAve che. UMDA utarIne bhedamAM mULamAM judA judA chavonA judA judA karyo che. ApaNe jIvanavyavahArane tapAsI to buddhimaMtane enA astitvano
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra va 16 mArca, 2005 prabuddha jIvana ahesAsa thaze. thavAnuM hoya che, e to che, che, chenI ujjAgara thavAnI prakriyA che. A to huM ApazuM ja hatuM ane ApaNA ja gharamAM daTAyeluM anaMta darzana, anaMta jJAna, atyaMta sukha ane anaMtavIrya ema anaMtAyeluM, gupta raheluM hatuM. te daTAyelAne khodI kADhI prakAzamAM AtmAnI guNazakti anaMta che. e anaMta guNAtmaka che. AtmA catuSkAya hovAthI chadmasthAvasthAmAM paNa enI IcchAno koI aMta ja nathI. eka pachI eka evI anaMta icchAo jIvana udbhavatI ja rahe che. ene koI Raw Material-kAcA mAlanA pUravaThAnI jarUra paDatI nathI. AtmA enA maulika svarUpamAM sva-52 prakAzaka jJAnamaya che, pUrNa che, avinAzI che ane sarvocca che. to enI sAme jIva enI chadmastha avasthAmAM paNa jANanAro ane jaNAvanAro che ane enI mAMga sarvatra, sarvadA pUrNatAnI, nityatAnI, sarvoparitAnI che. paramAtmAnA vaLajJAnamAM sarva kozanA sarva o enA sarva bhAva eTale ke sarva guNa ane paryAya sahita eka samaya mAtramAM jaNAya che arthAt sarva zeya sarvezano thAna prakAzAmAM jhaLake che-pratibiMbita thAya che. Apa sarvajJanA jJAnane dUgdha, kSetra, kALa ane bhAvanA koI baMdhana rahetA nathI. jIvane enI pUrNatAmAM pUrNapaNe sarvatta thayethI je che te, apanna chAsya hote chate paNa AMzika jhalakarUpe ane maLelAM manamAM jovAmAM Ave che. eka samaya mAtramAM mana kSetranA baMdhana toDIne muMbaithI surata, amadAvAda, dhrAMgadhrA, laMDana, nyuyorka, mahAvidehakSetra, devalokanA devavimAno sudhI manathI jaI AvI zake che. tema jIvane eka dravyanI vicAraNAmAMthI bIjA dravyanI vicAraNAmAM viSayAMtara karavAmAM koI vAra lAgatI nathI. ethI viparIta adhyAtmakSetre to sAdhakAtmAe bhAvano ja bhAva karI potAnA AtmabhAva evAM svabhAvamAM sAdi-anaMta sthita 9 lAvavAnuM che ane ene anubhUtimAM lAvavAnuM che. A Apazo, ApazALAmAM potApaNAmAM AvavAnI prakriyA che, ApaNA AptapururSoe Apane je sAdhano hatu, anaMta matunI prApti mATe ApavAnI kRpA karI che, te viSe vicArIzuM to jaNAze ke e sAdhanA catuSkonA kaLazamAM bhAvathI bhAvamAM eTale ke svabhAvamAM javAnI sAdhanAnI ja nirdeza che. e sAdhanA catuSko che... (1) dravya-kSetra-kALa-bhAva. (2) dAna-zIla-tapa-bhAva. (3) nAma-sthApanA-dravya-bhAva. (ka) dharma artha-kAma- moM. anukULa dravya kSetra-kALanA saMogone meLavIne ke pachI pUrva karma anusAra maLelAM dravya-kSetra-kALanA saMyogone sAdhanAmAM anukULa banAvI sAbane anurUpa bhAva bhAvatAM bhAvatAM bhAvamAM eTale ke svabhAvamAM javAnuM che. arthAta mokSa pAmavAno che. pariNAme deza (kSetra) ane kALanA baMdhanathI mukta thavAya ane dravya je bhAva svarUpa che te bhAva eTale ke guAparyAyathI dravya abheda thAya. kyA svarUpa kSetra dravyamAM samAI jAya ane kALa bhAvamAM samAI jAya. tyAga karIne, tapa eTale talapa kahevAM icchAno nirodha ka2vA rUpa icchAnirodha tapathI AhA2saMjJA toDI azarIrI adehI, anAmI, arUpI banavA rUpa aNNAhArIpadane eTale ke svabhAvane pAmavAno che. arthAt pudgalayukta evAM ApaNe pudagalamukta banavAnuM che. dAna-zIla-tapanA tyAgadharmathI gRhita pudagalono dAna dvArA tevI ja rIte manane A saMvata 2060 ke i. sa. 2004nA tyAga karIne, agRhita pudgalonI icchA ane kAmanAno, zIladharmanA sapTembaranA vartamAnakALamAMthI briTIzakALa, galakA, mauryakALa,pAlana dvArA viSayasevana ane aAnA sevanathI dUra rahevArUpa, mahAvIrasvAmIjI, AdinAtha prabhujI sudhInA bhUtakALamAM DokiyuM ka2vAmAM kALavilaMba hoto nathI. e ja pramANe jIvane prApta dIrghakAlikI saMjJA zaktithI Aloka, paraloka, paramaloka AdinI bhAvinI dIrdhakAlikI vicA2A thaI zakatI hoya che. vaLI zAMta beTheluM mana nimitta maLatAM ja palakArAmAM zAMtabhAvathI khasI raudrasvarUpa dhAraNa karI zakatuM hoya che. mana je AtmAno aMza che enI AMzika zakti jo AvI agAdha hoya to pachI pUrNa evAM paramAtmasvarUpanI zakti pUrNa-anaMta hoya emAM Azcarya pAmavA jevuM nathI, paNa saMkalpa karavAnI jarUra che ke alpajJa evo huM sarvajJa banuM ane mArA aMzane enA pUrNa svarUpamAM vikasita karuM. Ama aMzamAMthI pUrNa thavA mATe mokSa meLavavAno che. AtmAnuM AvuM ekameva advitIya adbhuta paramAtmapaNe je potAnI mAlikIno maulika Atmavaibhava arthAt sanAtana Atmaaizvarya che, je potAmAM ja apragaTa paDela che, tene bhrAnta dunyavI nazvara aizvaryano tyAga karI prakAzamAM lAvavuM te buddhizALInuM kartavya che. prApta saMyogomAM jinokta cAra prakAranA tyAgadharmanI pAlanA mATe janAra bhagavaMtanA nAma, sthApanA, vya, bhagavadbhAvanuM AlaMbana laine paramabhAva evAM svabhAvamAM AvavAnuM che. uparyukta dharmArAdhanA karatAM karatAM eTale ke dharmapuruSArtha karatAM vacamAM AvatA artha ane kAmanA vacagALAnA sthAnako (sTezano)ne oLaMgI jaI, aMtima paDAva evAM mokSanA aMtima mukAme pahoMcavAnuM che. e to ApaNI ja potAnI mAlikInI cIja che je Aparo pote ja koipaNa bhoge meLavIne ja rahevuM joie ! saMsAramAM to ApaNe abhAvano bhAva ka2vA mathIe chIe. ane pAchA abhAvamAM ja rahIe chIe. karmajanita avasthAmAM je sattAmAM rahela prArabdha karma che teno udaya thatAM e karmano bhogavaTo karI ene khapAvIe chIe. A nathI, che, nathInI svapnAvasthA jevI prakriyA che. svapnapUrvenI avasthAmAM svapna hatuM nahi, svapnAvasthAmAM svapnasRSTi je che te pAchI jAgRtAvasthAmAM AvatA rahetI nathI. pUrve je hatuM nahi, pachI je rahenAra nathI tenuM vacagALAnA vartamAnamAM hovApaNuM e na hovApaNA barobara che. badhIya sAMsArika avasthAkSetramAM zakya nathI. paraMtu ene meLavI ApanAra samyaktva je mohanidrAmAM paDelA saMsArInI mohadazA eTale ke svapnadazA che. vartamAnakALe A kSetramAM maLI zake ema che, te to ApaNe sahu meLavIe ja evI abhyarthanA ! saMkalana : suryavadana ThAkoradAsa javerI A mATe pa2ma du:khI ApaNA jevAM paramAtmasvarUpa saMsArI jIvonI sevA karavArUpa karmayoganI pAMkha ane paramasukhI evAM paramAtmAnI bhaktirUpa bhaktiyoganI pAMkha, prazAzaktithI pasArI sAdhanAnA vihaMgama mArge uDDayana karI mokSane AMbavAno che. duniyA AkhI karIe pA mare AvIe tyAre karIe ! duniyA AkhImAM 72vA chatAM ghara bhUlAtuM nathI. tema cauda rAjalokarUpa brahmAMDa AkhAmAM rakhaDIye chatAM AtmA-Atmaghara bhUlAtuM nathI. paribhramaNa ane parivartanano aMta ANI ApaNe ghare jaie to TharIe, te mATe paza mokSa baigavavAno che. paradeza bahu TharyA. paradezamAM ApaNuM koza ? have to Apo deza cAlIe ! ApaNe sahu koI sarvathA sarvadA duHkhathI mukta thaI vAMchIta saMpUrNa, zuddha, svAdhIna, zAzvata, sarvocca sukhane prApta karI ApaNA mAlika saccidAnaMda svarUpamAM ramIe ! jo ke e prApti A kArya A
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana jaina saMghanuM AbhUSaNa : sAdhvIgaNa pU. munizrI vAtsalyadIpa caturvidha jaina saMghanI sthApanA karatI vakhate zrI tIrthaMka2 52mAtmA 'namo tityassa' kahIne tenuM bahumAna kare che ane adakeruM mahattva prasthApita kare che. caturvidha jaina saMghane pacIsamA tIrthaMka2 tulya gaNAya che. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA svarUpa A jaina saMgha dharmasAdhaka che ane dharmavAtaka paNa che. paMcaparambajiyAM AcArya, upAdhyAya, sAdhu pada dvArA sAdhu padanuM prasthApana ane mahattva banne siddha thayA che ane sALI saMya paNa e sAdhu padamAM ja samAviSTa thaI jAya che. paMca mahAvratanuM pAlana karavA sAthe Atmonnati mATe paLe paLe puruSArtha karanA2 zramaNI saMgha e to jaina saMghanI ananya zobhA che. mahAkavi nAnAlAla jaina sAdhvIne nihALIne mAtA sarasvatInI putrIonuM smaraNa thAya che' tema kahe che. ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya, aparigrahanA utkRSTa vratapAlana sAthe potAnI tamAma maryAdAo sAcavIne adbhuta ane sAdhanAmaya jIvana jIvanAra jaina sAdhvI, A samagra vizvamAM nirmaLa jIvananA pratika rUpe che ane zreSTha ajAyabI che. rUparUpanA aMbAra sukhI ane saMsAranA tamAma sukhone meLavavA zaktimAna strI gha2, parivArano tyAga svecchAe kare che tyAre te ArbhAsthAnanA utkRSTa svarUpane pAmavAno pracaMDa puruSArtha Adare che ane te lo tapa, tyAga, anAsakti ane jJAnArjanano je pa mAMDe che te koIne paNa AzcaryamAM mUkI de tema cheH kaThora sAdhanAthI bhareluM ane bhaktimaya jIvana koIne paNa abhibhUta kare tema cheH strI eka anokhI zakti che paNa temAM sAdhanAnI tenuM joDAya tyAre tenuM ke pachI temAM pUchavAnuM ja zuM rahe ? jagatanA itihAsamAM strIne jema abaLA rUpe joI zakAya che tema, e kalpanAne khoTI TharAvanA2 mahAna nArIo paNa joI zakAya cheH zIyaLanA rakSaNa mATe, dharma ane kartavyanA rakSaNa mATe, pratiSThA jALavavA mATe strI phUla jevI maTIne vajra jevI kaThora bane tyAre parvato kaMpI uThe che, dhI dhrUjI uThe che. saMsArano hajAro varSano ItihAsa A vAtanI sAkSI che. ItihAsane A mUlavaNI sudhI na dorIe to paNa AtmakalyANanA hetuthI zarU thatuM pramANa, jemAM nitAMta nirmaLatAno vAsa che te, sarva maMgalakArI to che ja, paraMtu sukhane mATe talasatA saMsArIo mATe Azcarya sarjaka che te na bhUlavuM joie. sukomaLa zarIra ane karUNAbhInuM hradaya dharAvatI strInuM mana keTaluM dRDha hoya che teno anubhava jaina sAdhvInuM vairAgyavAsita ane tapa suvAsita jIvana joyA pachI ja thaI zake. satata tapa, vaDIlonI suzruSA, bhakti ane jJAnano nitya saMga ane te dvArA AtmotthAna mATeno satata prayAsa e jaina sAdhvIonAM AbhUSaNa che. 16 mArca, 2005 hajAro varSono jaina sAdhvIMgaNAno apUrva ItihAsa che, zrI tIrthaMka2 devo caturvidha jaina saMghamAM 'sAdhvI' padanI sthApanA kare che ane tene paNa 'mukti pada' pAmavAno saMpUrNa haka che tema kahe che. adyApi thayela asaMkhya nAmAMkita sAdhvIjIo mokSa pAmanArA to nIkaLyA ja paraMtu vividha svarUpe zAsana sevA karanArAM paNa nIkaLyA che. bhagavAna AdinAthanI saMsArI putrIo brAhmI ane suMdarI dIkSita thaI temAM, suMdarIe, dIkSA mATe 20,000 varSa paryaMta AyaMbila tapa karyuM hatuM ane te banne sAkSIo bhAI muni bAhubalIne kharvanA gaja parathI utArIne kevaLajJAna prApta karAvavAmAM nimitta paNa banI hatI ! sAdhvI rAkhatIe muni anaimine vairAgyanA parva pAchA vALyA to sAdhvI sarasvatIe zIladharmanI jaya patAkA laherAvI. AcArya zrI haribhadrasUrinI dIkSAmAM eka sAdhvIjIno svAdhyAya nimitta banyo hato ane tethI ja to potAne yAkinI mahattanA sUnu' gaNAve che. evI ja rIte kAmavijetA sthUlibhadrajInA bahena sAdhvI zreNIe prema karIne be mumukSuo saMyamamArge mokavA ane temAMthI jaina zAsanane Artha mahAgira ane Arya suhRdinasUri jevA mahAna sUrivaronI bheTa maLI ! A to keTalAMka suvarNa jevA puNyazALI nAmo saMbhAryA paza Aje paNa keTalAMka puSpadaMtA sAdhvIno vidyamAna che ja ke jeo aneka bhASAomAM sAhityasarjana karI rahyA che, kaoNleja yunivarsiTI dvArA zikSaNa meLavIne pIeca.DI.nI kakSA sudhI pahoMcyAM che, eka ja dinamAM pa0/100 zloka kaMThastha karatAM hoya che, seMkaDo stavana, sajjhAya, rAsa Adi mukhastha hoya cheH saMskRta, prAkRta Adi bhASAo tathA vyAkaraNa, nyAya, jyotiSa ane karmagraMthonA gahana abhyAsI hoya che. prAcInakALathI Aja sudhImAM zramaNI saMghano pIjjavala itihAsa nihALIe to e puravAra thaI jAya che ke jaina zAsananI prabhAvanAmAM zramannIonuM yogadAna bahu moTuM che ane teNe bhASa nArInI sarvocca saMskAritAnuM zreSTha pratinidhitva karyuM che. sapheda vastromAM zobhatA sAdhvIonA AcAradharmano prabhAva vizALa che. zramaNI saMgha chUpAyelI pratibhAonA bharelA dAbaDA jevo che. vairAgya, tapa ane saMyamathI ubharAtA sAdhIonuM jIvana preraka che teTaluM ja udAtta che ! prasiddhimAM paDyA vinA, mauna pALIne ane mauna jIvIne tathA anyane upayogI thaIne nirmaLa AyuSya pUruM karavAnI tatparatA ja keTalI preraka che ! vibhinna kuLa, gAma ane kSetramAMthI AvatI strIo sAdhvI banIne jIvanabhara saMgAthe rahe, ekabIjAne upayogI bane, sahAyaka bane ane vahetA jaLanI jema vicaratA Ine sarvatra prezAnAM puSTha veba kare evA prabhAvaka jIvanamAMthI je AcAradharmano mahimA janme che te saune sanmArge vALe che ! eTaluM ja nahi, zramaNI saMgha haMmezAM sAdhu bhagavaMtone paNa temanA kAryomAM uparyAgI bane che. sahAya karatAM sAdhujI' ema kahevAyuM che. anukULatAne choDIne pratikULatAne sAmethI svIkAravuM eTale jaina dharmanI dIkSA. saMsAra mATe nahi paNa AtmAne mATe manuSya jIvana kharcavAnI AMtarika samajaNa eTale jaina dharmanI dIkSA. pArAvAra pratikULatAnI vacamAM paNa jyAM prasaLatA nihALavA maLe tenuM nAma sAdhutva. A saMyamajIvana yuvaka svIkAre te to mahAna ghaTanA che ja paNa yuvatI svIkAre te paNa eTalI ja mahAna ghaTanA che kemake ene sAdhvIonA tapapradhAna jIvanano to vicAra karIe to game teTaluM savizeSa kaSTano sAmano karavAno che chatAMya te paMthe javAnI e lakhAya to paNa ochuM paDe tevuM che ! keTalAMya evA sAdhvIjIo che strInI tatparatA che ane te icchApUrvaka tema kare che, ke je tamAma svAdiSTa bhojana sAmagrI upalabdha hovA chatAM AjIvana jaina sAdhvI eTale ja saMskArano bhaMDAra. jaina sAdhvI eTale ja mevA, mIThAI, phaLa ityAdino tyAga karIne mAtra dALa ne roTalI ja saMskAranI khANa. vApare che ! evA keTalAMya sAdhvIo che jeo phakta kariyAtuM ane
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 mArca, 2005 prabuddha jIvana roTalI vAparIne vardhamAna tapanI aneka oLIo kare che ! ghaNAM ane te netRtva saphaLa rIte jaina sAdhvIgaNa adA paNa kare ja che. sAdhvIjIo jIvanaparyata ekAzana paNa maryAdita dravyo vAparIne kare paccakakhANa, sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha ityAdi kriyAo ane che. ghaNAM AjIvana lIlAM zAkabhAjIno ja tyAga karI de che ! bIjA nAnI-moTI zibi2, saMgoSThi dvArA zrAvikAsaMghanuM ghaDatara ane vikAsa sAdhvIjIone AhAra pANI vaparAvIne AyaMbila karanArAM paNa zramaNIsaMgha saphaLatama rIte saMbhALe che ane tethI ja dharmAcaraNanI ghaNAM che ! sugaMdha hajI janatAmAM pratyakSa nihALavA maLe cheH zAsanaprabhAvanA evA puSkaLa sAdhvIjIo paNa nihALavA maLe che ke je o ene ja kahevAya ! kensaranI jevI vikaTabhiyAnaka vedanA hasatA moMe sahI le che, dehanI Ama chatAM paNa, ema paNa kahI zakAya ke pratibhAsaMpanna kSaNabhaMguratA vicAratA AtmaciMtanamAM magna rahe che. saMyamajIvanane sAdhvIgaNa hajI paNa Aja kArya vizeSarUpe adA karI zake. dUSaNa na lAge tenI tatparatA, daDha AcAracustatA, cittaprasannatA ane bIjuM, AjanI strI-pachI te game te uMmaranI hoI zake-je ane apAra samatA joIe tyAre thAya ke A jIvananI pachItamAM paheraveza, abhyAsa, khAna-pAna ane zokha pAchaLa doDe che teNe nakkI koI divyazakti preraka baLa banIne ubhI che ! potAnA jIvanane tathA saMskArane surakSita rAkhavA A saMskAranA bhAratabharamAM jainonI saMkhyA vadhumAM vadhu ekAda karoDanI mAnI dhAma jevA sAdhvIgaNanA adhikAdhika saMparkamAM rahevA jevuM che. zakAya. temAM, 50 lAkha zrAvikAo gaNIe to A sAdhvIsaMgha bhUkaMpano eka ja jhATako jIvana keTaluM kSaNabhaMgura che te puravAra kare temanuM netRtva kare che. 50 lAkha jaina zrAvikAo (mahilAo) mATe che tyAre, e nazvara duniyA tarapha doTa mUkavA jevI nathIH jIvana ArAdhanA, bhakti, saMskAra ane utthAnanuM kendra jaina sAdhvIo che. saMskAranA alaMkArathI maDhavA jevuM che ane te A sadAcArazIla zrAvikAo temanI pAse ja dharmakriyA, dharmasAdhanA mATe jAya che ane sAdhvIo ja zIkhavaze te nakkI. temanA saMparkamAM rahIne AtmakalyANa pAmavA puruSArtha kare che. ane saMsArasAgaramAM nirmaLa AcAra, vicAra ane vANInA svAmI, Ama paNa, jaina saMghamAM vadhumAM vadhu dharmasAdhanA mahilAo ja kare uttama tapa, saMyama ane jJAnanA dhAraka paMca mahAvratadhArIonA che ane te tamAmanuM bhaktibiMdu A sAdhvIsaMgha sAthe joDAyeluM che. zaraNamAM je jAya che tenuM kalyANa avazya thAya che. dekhAvuM ane hovuM DaoN. raNajita paTela (nAma) ' dekhAvuM ane hovuM'no gajagrAha' A duniyAmAM varSothI cAlyo kaoNlejamAM gujarAtIno prophesara ne vAIsa prinsipAla hato. amArA Ave che. eno saMvAda sAdhanArA sAdhako virala gaNAya; paNa evA prinsipAla hatA DaoN. mahAdeva avasAre ane amArA lAyabrerIana & virala vIralAono sAkSAtkAra ane svIkAra karanAra to ati virala hatA zrI mukunda desAI. avasAre sAheba emanA viSayanA niSNAta ja gaNAya. mArI A sAcI ke khoTI mAnyatAnA samarthanamAM huM keTalAMka paNa dehadRSTi jarAya prabhAvazALI nahIM. jyAre zrI mukundabhAI desAI 57 dRSTAMto ApIza. kevaLa lAyabrerIana paNa koI prabhAvazALI AI.sI.esa. jevA mArA be mitro to nahIM paNa paricita, sva. anavara AgevAna lAge. ekavAra yunivarsiTI DepyuTezana AveluM tyAre moTAbhAganA ane zAyarInA ustAda zrI naTavara bhaTTa ardhI sadI pUrve muMbaImAM sabhyo mukundabhAIne prinsipAla samajI beThelA ! paNa jyAre emaNe patrakAratvanA kSetre hatA. baMneya rUpALA, prabhAvazALI ne koIne paNa jAgIne joyuM to badhA "aTapaTA'nI khaTapaTa TaLI gaI ! dekhAvuM AMjI nAkhanArA. ekavAra e baMne mitro copATIne bAMkaDe beThelA ane hovuM'no saMbhrama jevo tevo nathI ja. to tyAM pharanArA betraNa jaNe pUchyuM: "mApha karajo, tamo sinemA avasAre sAheba pachI huM mArI ja vAta karuM, ekavAra mArA mitra jagatanA abhinetAo cho ? tyAre naTavara bhaTTa muphalisIno eka zrI phulInacaMdra yAjJika vaDodarAnA kalekTara hatA. emanAM zrImatI zera kahyo ne anavare kahyuM: "bhalA mANasa ! amArI pAse to gajavAmAM caMdrikAbahena yAjJika (paraNyA pahelAMnAM caMdrikAbahena paMDyA) naDiyAda piksara jovAnA paisA nathI." A dekhAvuM ane hovuM no virodhAbhAsa kaoNlejamAM mArAM vidyArthinI hatAM ne gujarAtI sAhitya maMDaLanAM maMtrI ! anavara to gujarI gayA paNa zrI naTavara bhaTTa vaDodarAvAsI banyA paNa. ekavAra teo emanA dIkarA ci. nIraja sAthe zaheramAM jatAM bAda mArA parama AtmIya suhRda banI gayA che. Aje paMcotera varSe hatAM ne rastAmAM mane maLI gayAM eTale page lAgI dIkarA nIrajane paNa emanI ronaka rUAbadAra che-abhinetA zA! ema to phAIna kahyuM: 'jo beTA' A 'anAmI' sAheba kaoNlejamAM mArA prophesara hatA ArTasanA prophesara amArA bihArI bAramaiyA "sarasvatIcaMdra'nA mukhya ! ci. nIraja page to lAgyo, paNa mArA dhotI jhabhbhAnA paheraveza abhinetA maniSa jevA lAge che...dekhAya che paNa kharekhara vAstavamAM parathI huM ene prophesara jevo na lAgyo. mArA karatAM to ekavAranA nathI. ' ema.e.nA mArA vidyArthI DaoN. mahendra cokasI, je emanI hAIskUlanA rajjumAM sarpano AbhAsa thavo, chIpamAM moktikano ane prinsipAla hatA, te tene mana prophesara jevA vadhu prabhAvazALI lAgyA kaTorAmAM paDatI pUrNimAnI jyotsanAmAM bilADIne dUdhano AbhAsa haze ! thavo-AvA vicAre kadAca narasiMha mahetAe gAyuM hazeH DaoN dhIrubhAI ThAkare gujarAtI vizvakozanuM mahAbhArata kAma upADyuM jAgIne jouM to jagata dIse nahIM, che. ekavAra lagabhaga cha hajAranAM pustako laI eka AMgaDiyo pro. UMghamAM aTapaTA bhoga bhAse; DaoN. Ara. ema. paTela-"anAmI'nA nAmanuM raTaNa karato mAre ghare citta caitanya vilAsa tadrupa che, Avyo. tyAre huM mArI osarImAM sadaro ne lUMgI paherIne beTho hato. brahma laTakAM kare brahma pAse." mArI pAse mAro moTo dIkaro paNa hato. AMgaDiyAne meM kahyuM, "huM A vAta che sane 1957nI jyAre huM naDiyAdanI ArTasa sAyansa DaoN. Ara. ema. paTela chuM." e mArI sAme zaMkAnI daSTie joI rahyo.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 mArca, 2005 enA manamAM ema ke cha hajAranAM pustako koI bIjI vyakti to arIsAmAM zuM jovuM ? paDAvI letI nathI ? eNe mArA dIkarAne pUchayuM...eTale meM ene aSTAvakranI kevaLa dehanI kurUpatAne joine hasanArAo camAra' kahyuM ke huM tane prophesara jevo lAgato nathI ? eNe sahasA kahyuMH hatA-carmadaSTivALA hatA. teo enA AMtarasauMdaryane joI zakyA "hA, mane tame prophesara jevA lAgatA nathI paNa A bhAI (mAro nahIM. kavi bhartuharine dAMtanI battIsI dADamanI kaLIo jevI lAgI dIkaro), kahe che eTale pArsala ApuM chuM." AMgaDiyo to zuM, mArI haze paNa tattvajJAnI bhartuharine e kevaLa goThavelA asthinA TUkaDA putravadhU paNa mane anekavAra kahe che ke pappA ! tame sArA ne moTA lAgyA haze. kavi bhartuharine, piMgalAmAM pAgala haze tyAre nArI prophesara cho e huM jANuM chuM paNa 'hajAra nUra lugaDAM'nI nyUnatAnuM stana kalakanA amRta-kalaza samAna lAgyA haze paNa piMgalAnI zuM ? mAro pautra to mAro heja phATelo jhabhbho jue to kANAmAM bevaphAIne pAmyA bAda ene kanakanA e be amRta-kalaza, kevaLa AMgaLInI kAtara nAkhI lIre lIrA karI nAkhe che ! mAMsanA piMDa lAge che ! attara nAkhIne paTiyA pADelA zira-keza ekavAra vaDodarA kaoNlejamAM zrI ramaNalAla va. desAInuM "saMyuktA' kabIrane 'ghAsanI pULI' jevA lAgyA-agnimAM bhasma thaI javAnI nAmanuM nATaka bhajavAtuM hatuM: sTeja para saMyuktA ne saMyuktAnI dAsI bAbatamAM ! "matalaba ke je dekhAya che te satya nathI hotuM-sadAhatA...ploTa pramANe pRthvIrAja cauhANe saMyuktAnuM apaharaNa karavAnuM sarvadA ne je satya che te hatuM paNa saMyuktA karatAM dAsI vadhu prabhAvazALI lAgI haze vA hiraNyayena pAtreNa satyasyApihitaM mukham / anya saMbhramamAM pRthvIrAja dAsIne upADIne bhAgyo ne saMyuktA e tata vaM pUSanuM mapAvR" satya thaya tU I baMnenI pAchaLa bhAgatAM bhAgatAM bolatI hatIH 'e nahIM huM, e matalaba ke savarNana jevA camakIlA DhAMkaNathI satyanuM mukha baMdha che, nahIM huM'... dekhAvuM ne hovuM'no A saMbhrama kevaLa sTeja para ja nahIM te pUSanuM ! (jagatanuM poSaNa karanAra bhagavAna) satyanI khoja karanAra paNa saMsAra-vyavahAranAM aneka kSetromAM, anekavAra aneka rUpe jovA- evA mane satyanuM mukha spaSTa dekhAya eTalA mATe e AvaraNa tuM dUra jANavA maLe che ! "brahma laTakAM kare brahma pAse"nI jema ! kara. dekhAvuM ane hovuM'mAM keTalA badhA saMbhramo, keTalAM badhAM pralobhano, ardhI sadI pUrve, pIeca.DI.no mAro zodhaprabaMdha (thIsisa) pUrNa keTalAM badhAM AvaraNo che te sarvane dUra karavAnI ApaNane satya dRSTi karIne enA bAInDIMga mATe huM eka vahorAjI pAse gayo. be divasa prApta ho. satya ane nyAya-kevaLa hovAM seeing & Being no ja mahimA bAda lai javAno eNe vAyado karyo. trIje divase huM gayo to moTo che. joIe ja nahIM, dekhAvAM paNa joie. bAInDIMga'nI kamAlanAM vakhANa karatAM e kaheH "juo sAheba ! che ne pharsTa kalAsa ! A "bAInDIMga joine ja tamane DIgrI maLI gaI samajo." prabuddha jIvana meM kahyuM: "mIyAM ! bAInDIMga joine DIgrI nathI apAtI, aMdaranI kamAla (rajIsTrezana opha nyujha peparsa rulsa 1956 anvaye) jovAnI hoya che." mArI vAta, e samajyo ke nahIM, na-jAne, paNa (phorma naM. 4, juo rUla naM. 8) hovA' karatAM "dekhAvAno' eno ahobhAva spaSTa hato. prabuddha jIvana' saMbaMdhamAM nIcenI vigato pragaTa karavAmAM Ave che. 65 sAla purANA mArA eka eDavokeTa mitra mAdhyamika zALAmAM J1, prasiddhinuM sthaLa : rasadhArA ko.o.hA.sosAyaTI, bhaNatA hatA tyAre hastalikhita mAsika kADhatA hatA. ekavAra emaNe 385, saradAra vI. pI. roDa, narmadanuM "kabIravaDa' kAvya potAnA nAme ThaTheDI dIdhuM ! emanA ne muMbaI-400004. mArA majhiyArA bIjA mitra-jeo muMbaimAM pablika prosikyuTara 2. prasiddhino krama : dara mahinAnI 16mI tArIkhe thayelA-temaNe kRtaka narmadanI kAnabUTTI pakaDI phajeto karyo tyAre 3. mudrakanuM nAma : zrImatI nirubahena subodhabhAI zAha 'dekhAvuM ne hovuM kyAM kyAM enI kamAla kare che teno khyAla Avyo, 4. prakAzakanuM nAma : zrImatI nirubahena subodhabhAI zAha paNa A to skUla-kakSAnI vAta karI..are ! kaoNleja levalanI vAta kayA dezanA : bhAratIya karuM to varSo pUrve, eka raghuvIra desAIe "sopAna'ne nAme prophesarane saranAmuM : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, 385, saradAra vI. pI. roDa, pustako bheTa ApI ThIka ThIka saMbhramamAM nAkhelA ! hAIskUlamAM A muMbaI-400004. raghuvIra desAI mAro sahAdhyAyI hato-TIkhaLI ne naTakhaTa ! 5. taMtrInuM nAma : DaoN. ramaNalAla cI. zAha yuvAvasthAthI ja amo traNeka mitrone rAjakAraNano bhAre zokha. kayA dezanA : bhAratIya "karIara' tarIke apanAvavAnI paNa taiyArI. eka pIDha ne proDha : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, rAjakAraNI netAe amane salAha ApelI: 'bimAra ho ke svastha 385, saradAra vI. pI. roDa, ho, ThaMDI hoya ke garamI, kAma hoya ke na hoya, paNa je pakSamAM tamo muMbaI-400004. pesAro karavA mAgo cho-enI oNphisanAM pagathiyAM ghasI nAkho. 6. mAlikanuM nAma : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha lAyakAta meLavavAnI jarUra nathI, dekhADo karavAnI jarUra che. te ane saranAmuM rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, divase tamAro uddhAra thavAno ja.' sAMprata rAjakAraNanI misAla jotAM 385, saradAra vI. pI. roDa, e pIDha-prauDha rAjakAraNI netAnI salAha sAcI lAge che ! atyAre muMbaI-400004. to phUla DUbI jAya che ne pattharo tarI jAya che ! kevaLa rAjakAraNa huM ramaNalAla cI. zAha AthI jAhera karuM chuM ke upara ApelI vigato pUratI ja A vAta satya ne sImita nathI paNa jIvananA sarva kSetramAM mArI jANa ane mAnyatA mujaba barAbara che. svasthatAthI jotAM enAM varanAM darzana thaze ja thaze. hAthe kaMkaNa ne tA. 16-3-2005 ramaNalAla cI. zAha saranAmuM Printed & Published by Nirubahen Subodhbhai Shah on behalf of Shri Mumbat Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing I TWorks, 3121A, Bycutta Service Industrial Estate, Dadasi Konddev Cross Road, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, I IS.V.P. Road, Mumbai400 004. Tel.: 23820296, Editor: Ramanlal C. Shah, , , , 1
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No.R.N. 1.6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 Licence to post without prepayment No. 271 0 varSa : (50) + 160 aMka: 4 - 16 eprila, 2005 0 0 Regd. No. TECH / 47 -890 / MB2003-2005 * * zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 0 prabhuddha QUO6 * * prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa * * vArSika lavAjama rU.100/-0 0 chUTaka nakala rUA. 10/-0 0 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha sahataMtrI : dhanavaMta ti. zAha kaDANa kammANa Na mokkha asthi / -bhagavAna mahAvIra [karelAM karmo bhogavyA vinA chUTako nathI.] A saMsAramAM koI paNa jIvane potAnAM zubhAzubha karma avazya eka vidhavA mAtA, emano dIkaro ane vahu ane emanAM saMtAno bhogavavAmAM Ave che. kyAreka te A bhavamAM to kyAreka bhavAntaramAM rahetAM hatAM. vidhavA mAtAnuM nAma lalitAbahena ane putravadhUnuM nAma kyAreka to vaLI evA ja krame bhogavavA paDe che. mAyAbahena. A sAsuvahu vacce roja vAguyuddha thatuM. emAM ekabIjAnI keTalAka vakhata pahelAM javalle ja bane evI eka vilakSaNa ane ke paDozIonI jarA paNa zarama nahi, sAsu pUrepUruM sAsupaNuM bhajave vicitra ghaTanA muMbaImAM banI hatI. eka bahumALI makAnanI bArIethI ane vahu dhaDAdhaDa sAmAM javAba Ape. ' vRddha patipatnIe paDatuM mUkIne ApaghAta karyo. ema jANavAmAM AvyuM eka divasa savAre lalimA (ame badhAM e nAmathI bolAvatAM) ke pitAputra vacce saMpattinA jhaghaDA eTalI ugra koTIe pahoMcyA ke mAdhavabAgamAM lakSmInArAyaNanAM darzana karavAM rojanI jema gayAM. te putre potAnAM mAtApitAne phleTanA eka rUmamAM pUrI rAkhyAM. putranA A vakhate maMdiranAM pagathiyAM caDatAM lalimAno paga lapasyo ane jamaNA kAryamAM enI patnI ane putrIno paNa pUro sahakAra hato. page phekya thayuM. temane upADIne ghare lAvavAmAM AvyAM. have ghare temanI - teo vRddha vaDIla mAtApitAne nahI jevuM khAvAnuM ApatA ane cAkarI karavAnI javAbadArI vahunA mAthe AvI. vahu jabarI ane raka mAnasika trAsa ApatA. rUmamAM nhAvA vagerenI sagavaDa nahotI. bedhaDaka bezarama rIte bolavAvALI hatI. te bolI "DozI paDI tethI AthI mAtApitAno mAnasika saMtApa divase divase eTalo badho vadhI mAre cAkarI karavAno vAro Avyo. tenA karatAM te marI gaI hota gayo ke teo bannee nizcaya karIne eka divasa bArImAMthI paDatuM to sAruM hatuM.' lAcAra lalimA A sAMbhaLe, sahana karI le ane mUkyuM. ema kahevAya che ke teo bannee ekabIjAnA hAtha jorathI vahune gALo ane zApa paNa Ape. sAsunuM kAma karatAM vadhu roja pakaDI rAkhyA hatA ke jethI emAMthI koI paNa eka himmata hArI na babaDatI, 'jone DozI mAro keDo choDatI nathI. have mare to sAruM.' jAya. paDatAM ja teo mRtyu pAmyA. cha mahinA sudhI A rIte roja gALAgALI ane kaMkAsa cAlyo. ane A ghaTanAnI muMbaImAM samAja jIvanamAM ghaNI cakacAra thaI. polIsa lalimAM gujarI gayA. gharamAM zAMti thaI. vahu paNa roja mAdhavabAgamAM kesa thatAM chApAMomAM ghaNI vigato AvI. vaLI paDozIo dvArA vadhu darzana karavA jatI. tyAra pachI ekAda varSa pasAra thayuM. eka divasa vigato bahAra AvI. putra tathA putravadhUne samAjamAM kyAMya moTuM vahu mAdhavabAgamAM darzana karavA gaI tyAre je pagathiyA parathI sAsuno batAvavA jevuM rahyuM nahi. temanI sAme polIsa kesa thayo. adAlatamAM paga lapasyo hato barAbara e ja pagathiyA parathI vahuno paga lapasyo. kesa cAlyo. bannene sajA thavAno pUro saMbhava hato. putra, putravadhU ane tene paNa te ja rIte jamaNA page phrezcara thayuM. ene uMcakIne ghare temanI yuvAna dIkarI. traNe thanArI sajAthI ekadama bhayabhIta thaI gayAM lAvyA. pIDAne lIdhe vahu gharamAM pathArImAM paDI paDI je rIte DosI ke temane lAgyuM ke jelajIvana bhogavavA karatAM jIvanano aMta lAvavo cIso pADatI hatI te ja rIte cIso pADavA lAgI. cha mahine eTalA sAro. eTale temaNe traNee potAnA phleTanI bArImAMthI paDatuM mUkIne ja divase tenuM paNa mRtyu thayuM. AkhI ghaTanAnuM jANe punarAvartana ApaghAta karyo. ' thayuM. mAtApitAnA ApaghAtanI ghaTanA jevI rIte banI tevI ja rIte A karmaphaLa bhogavavAnAM A to vilakSaNA prakAranAM udAharaNo che. traNenA ApaghAtanI ghaTanA banI. je rIte mAtApitAe mAnasika keTalIka vAra koIka bIjA prakAranI vilakSaNatA ke vicitratA karmaphaLanA saMtApane kAraNe AtmahatyA karI tenA ja phaLasvarUpe temane saMtApa viSayamAM jovA maLe che. karmanI gati bahu nyArI che ane gahana tathA ApanArAone paNa AtmahatyA karavI paDI. temaNe jhe2 laIne ApaghAta akaLa che. eTalA mATe bhagavAne uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che: karavAne badale bArImAMthI paDatuM mUkIne AtmahatyA karI. pApakarmano teNe jahA saMdhimuhe gahIe sakammuNA kiccar3a paavkaarii| udaya kyAreka evI rIte Ave che ke jIvane potAnA je karmo bhogavavA evaM payA pecca ihaM ca loe kaDANa kammANa Na mokkha atthiA paDe che temAM paNa AgalI ghaTanAnuM ja punarAvartana thAya che. (jema khAtara pADatI vakhate ja "saMdhimuheeTale chIMDuM pADavAnI ghaNAM varSo pahelAM muMbaImAM eka cAlImAM ame rahetA hatA tyAre jagyAe pakaDAI jatAM pApI cora potAnAM pApakarmothI duHkha pAme che banelI eka vilakSaNa ghaTanA yAda rahI che. cAlInI eka oraDImAM tema dareka jIva potAnAM karelAM karmonuM phaLa A lokamAM ke paralokamAM
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 eprila, 2005 bhogave che, kAraNa ke karelAM karmo bhogavyA vinA chUTako nathI.] bIjA eka dRSTAMtamAM eka cora AvI rIte rAtre aMdhArAmAM suMdara vaLI uttarAdhyayanasUtramAM ja bhagavAne kahyuM che: kalAtmaka bAkoruM pADIne kuzaLatApUrvaka corI karato ane pakaDAto je pAvakammehiM dhaNaM maNussA samApayaMti amaI gahAya / nahi. je gharamAMthI rAte corI karIne Ave, pachI savAre pote dorelI pahAya te pAsapayadie Nara verANuvaddhA NarayaM uveti / / AkRti jovA thAya. eka vakhata eNe moTI corI karI hatI. enuM je manuSyo pApakarma karIne dhananuM upArjana kare che ane dhanane kalAtmaka bAkoruM jovA AkhuM gAma umaTyuM hatuM. pote paNa gayo hato. amRtatulya samajIne saMgraha kare che, paraMtu saMsAranI jaMjALamAM sapaDAyelA loko corInI vAta choDIne bAkorAnI prazaMsA karavA lAgyA. e vakhate te dhana ahIM mUkIne ja jAya che. verabhAvathI baMdhAI tevA jIvo marIne enAthI rahevAyuM nahi. enAthI utsAhathI bhUlamAM bolAI gayuM ke naraka gatimAM jAya che.] Are, A kalAtmaka saMdhimukha to meM karyuM che', paNa pachI tarata bhagavAne ahIM saMdhimukha' zabda prayojyo che. eno artha thAya che potAnI bhUla samajAI gaI. te pakaDAI gayo. tenI corI puravAra bhIMtamAM pADelA bAkorAnuM moMDhuM. thaI ane rAjAe ene phAMsInI sajA karI. keTalIkavAra mANaso pApa keTalAMka karmo evAM che ke enAM phaLa tarata ja bhogavavAmAM Ave che. kare che ane pApa mATe baDAI hAMke che, paNa jyAre enAM phaLa ahIM jUnA vakhatamAM corI karanAra coranuM udAharaNa ApavAmAM AvyuM bhogavavAnAM Ave che tyAre te ghaNAM moTAM hoya che. karmanAM phaLa che. jUnA vakhatamAM jyAre vIjaLInA dIvA nahotA ane sAMja paDe aMdhAruM bhogavyAM vinA koIno chUTakAro nathI. keTalIkavAra mANasa potAnA thAya tyAre aMdhArAmAM coro pravRtta thatAM. teo corI karavA mATe divasa kuTuMba mATe pApa kare che, paraMtu e jyAre udayamAM Ave che tyAre te daramiyAna ghara joI rAkhatA ane gharamAM dAkhala thavA mATe kaI bhItamAM bhogavavAmAM koI bhAga paDAvavA AvatuM nathI. gaMbhIra roganA rUpamAM bAkoruM pADavAnI zakyatA che te paNa nakkI karI letA, AvI rIte te karma udayamAM Ave che ane asahya yAtanA bhogavavI paDe che to te corI karavA mATe rAtanA bhIMtamAM bAkoruM karavuM ene "khAtara pADavuM' pote ekalAe ja bhogavavAnI rahe che. kahe che, bAkoruM bahu moTuM pADavAmAM nahotuM AvatuM, kAraNa ke emAM keTalAka mANaso corI karIne ghaNuM dhana kamAya che, paNa pachI te samaya vadhu lAge ane pakaDAI javAnI bIka rahe, eTale nAnA bAkorAmAM ahIM ja mUkIne javAnuM thAya che. paraMtu potAnAM karmanuM phaLa ene A pahelAM paga nAkhI pachI sUtAM sUtAM ke beThAM beThAM gharamAM dAkhala thavAtuM. bhavamAM ke parabhavamAM bhogavavAnuM Ave che. koI cora to dAkhala thatAM, "saMdhimukha' eTale chidranA moDhA AgaLa ja potAnA lobha ke svArthane mATe mANasa asatya bole che, corI kare pakaDAI jatA. che, bIjAnuM chInavI le che. jara, jamIna ane joru e traNe kajiyAnAM jUnA vakhatamAM corI e paNa eka kalA gaNAtI. nATyakAra zUdrake choruM' e kahevata taddana sAcI che. enA mATe moTAM vera baMdhAya che, mRcchakaTika' nATakamAM cauryakalAno nirdeza karyo che. keTalAka sutAra, verano badalo levAya che. e mATe ghora hiMsA thAya che. paraMtu AvI luhAra, kuMbhAra vagere jAtinA loko paNa corI karavA nIkaLatA. hiMsAne pariNAme tevA jIvo naraka gatimAM jAya che. eTalA mATe ja teone ema thAya ke ApaNe corI karI e paNa jovA jevI hovI kahevAyuM che ke "baMdha samaya citta cetIe, udaye zo saMtApa ?' joIe. corI karyA pachI savAre jyAre mANasa bAkoruM jovA ekaThA kayuM karma kyAre udayamAM Ave che e to koNa kahI zake ? kyAreka thayA hoya tyAre to teo paNa pote banAveluM bAkoruM jovA jatA. te tarata udayamAM Ave che ane kyAreka hajAro bhava pachI. paraMtu karmano bAkorAno AkAra kaLaza jevo, kamaLa jevo, sAthiyA jevo, dhyAnamAM hisAba avazya cUkate thAya che. beThelA mANasa jevo karatA. ApaNane thAya ke emAM to vadhAre vAra koIvAra corI ke baLAtkAra karavA jatAM mANasa pakaDAya ane te lAge, paNa teo eTalA anubhavI ane kuzaLa hoya bhIMtamAM tarata vakhate ja loko enA para evA tUTI paDe ke mANasa tyAM ja mRtyu pAme, kalAtmaka bAkoruM karI zakatA. tyAre ene enA karmanuM phaLa tarata maLyuM ema loko kahe che. keTalIka bhagavAne A zlokamAM saMdhimukha' zabdanA ullekha dvArA te kALe vAra mANase moTI dANacorI karI hoya paNa AkhI jiMdagI te prakAzamAM banatI corInI evI ghaTanAono nirdeza karyo che. A zlokanA saMdarbhamAM na AvI hoya. e rIte corIthI meLavelI rakamamAMthI te samAjamAM moTuM saMdhimukha'no ullekha karIne TIkAkAra zAstrakAroe coranAM keTalAMka dAna Ape ane dAnavIra tarIke prakhyAta thAya che. eTale keTalIka vAra dRSTAMto varNavyAM che. priyaMvada nAmano eka suthAra lAkaDAnI kalAkRtio karmanuM phaLa jiMdagIbhara maLatuM nathI. are keTalAka bhava sudhI paNa na banAvavAmAM ghaNo kuzaLa hato. bahu thoDA samayamAM e suMdara kalAkRtio maLe. paraMtu game tyAre paNa ene e karma bhogavyA vagara chUTako nathI. banAvI zakato. vaLI bhIMta upara khodIne paNa je kaho te kalAkRti paraMtu bhogavavAnuM Ave tyAre ghaNuM vadhAre bhogavavAnuM Ave. azubha ghaDImAM banAvI Apato. e suthArane pachIthI corInI Teva paDI. karma hasatAM hasatAM baMdhAya che ane raDatAM raDatAM bhogavavA paDe che. jema kalAtmaka bAkoruM karavuM e ene mATe ramata vAta hatI. eka rAte azubha karmanI bAbatamAM tema zubha karmanI bAbatamAM paNa samajavuM ke eNe karavata ane bIjAM ojAro vaDe bhIMtamAM kamaLanA AkAranuM joie. bAkoruM banAvyuM. pachI corI karavA mATe eNe beThAM beThAM bAkorAmAM karma anaMta prakAranAM che ane anaMta prakAre bhogavavA paDe che. anaMta dAkhala thavAno prayAsa karyo. sauthI pahelAM eNe potAnA be paga prakAranAM karmonuM mukhya ATha prakAramAM vargIkaraNa karavAmAM AvyuM che. bAkorAmAM dAkhala karyA. paraMtu eja vakhate gharanAM mANaso jAgI gayA. A badhA karmonA baMdha, sattA, udaya, udIraNA vagere ghaNI badhI, dIvo karIne joyuM to bAkorAmAM be paga dekhAyA. temaNe tarata ja be jhINavaTabharI vigato 'karmagraMtha'mAM ane bIjA zAstragraMthomAM ApavAmAM paga pakaDI lIdhA ane dorI vaDe majabUta rIte bAMdhI dIdhA. cAre tarata AvI che. mANasa jo divasa rAta, potAnA kAryo karavA sAthe duniyAmAM bahAra nIkaLavAno prayAsa karyo. paNa gharanA lokoe paga kheMcI rAkhyA banatI ghaTanAo pAchaLa rahelA karma ane enA prakAranuM ciMtana-manana ane enA upara tIkSaNa prahAro karyA. karato rahe to eno AtmA bahu nirmaLa thAya che ema zAstrakAro kahe coranA sAthIdAro bahArathI tene pakaDIne jorathI jema kheMcatA jAya che. tema banne bAju kheMcAtA coranA paga bhAMgyA ane ema karatAM to cora jeo zubhAzubha karmanA baMdha ane bhogavaTAmAMthI kAyama mATe tyAM ja mRtyu pAmyo. cora corI karavA gayo, haju eNe corI karI mukti meLave che, mokSagati pAme che e jIvo parama vaMdanIya che ! nahotI, tyAM ja ene corInA phaLarUpe mRtyune bheTavuM paDyuM. D ramaNalAla cI. zAha
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ C 16 eprila, 2005 prabuddha jIvana upAdhyAya zrI yazovijayajI kRta zrI aSTasahastrItAtparyavivaraNam i DaoN. kumArapALa desAI graMthanuM prAgaTya e viziSTa sAMskRtika ghaTanA gajavAya. keTalAka graMtho sAhityarasiko mATe hoya che, keTalAka vidvAno mATe hoya che. ane keTalAka virsa pratApurI mATe hoya che. tAjetaramAM prakAzita thayelI 'aSTasAstrItAtparyavivaraNam' graMtha dArzanika vAdIlIno diggaja mahAgraMtha che. A mahAnagraMtha khuda vidvAnone mATe paNa atyaMta gaDhA gaNAya che. emAM prAcIna nyAya ane nayanyAyanuM saMmilana to vaLI jainadharmanI digaMbara ane gItAMbara dhanirmitanuM durlabha sAyujya che. vikramanI trIjI zatAbdImAM racAyelA A graMtha vize aneka paMDitoe abhyAsa karyo che. khuda vidvAnone mATe e atyaMta agharo ane kaSTadAyI graMtha hovAthI A kRtine keTalAka "aSTasastrI'ne badale 'sAstrI' tarIke oLakhe che. A graMthano paMdara saikAono javalaMta itihAsa che. enI racanA thaI trIjI sadImAM thayelA AcArya samaMtabhadra dvArA. emaNe 'AptamImAMsA' nAmanA zAstranI racanA karI, jenI 11 4 gAthAomAM paramAtmAnI stuti karavAmAM AvI hatI. zAstra para bhASya racAya, e rIte vikramanI chaThThI sadImAM AcArya bhaTTa akalaMka " deva 'AptamImAMsA'nuM bhASya cce che. 114 gAthAonI e sAti para bhASya rUpe AThaso navA zloko race che. graMthanAM rahasyo samajavAnI ane enA artho pAmavAnI yAtrA vaNathaMbhI cAlu rahI che. vikramanI navamI sadImAM AcArya vidyAnaMdajI pelA AThaso zlokanA bhASya para ATha hajAra kamamAza TIkA race che. A TIkA e 'aSTasahastrI'nA nAme oLakhAya che. e pachI tattvajJAnanA A OM atyaMta kaThina mahAgraMtha 52 adhyayana-adhyApana thatuM rahyuM. enI samaja ane enA arthonI khoja cAlu rahI. vikramanI aDhAramI sadIno nyAyavizArada nyAyAcArya upAdhyAya zrI yazovijayajI gaNivarya 'aSTasahastrI' graMtha 52 ATha hajAra zloka pramANa vivaraNa lakhe che. A vivaza te 'asahastrInAnpardhavivarazam' tarIke prakhyAta thAya che. gujarAtanA mahAna jyotirdhara ane parama prabhAvaka evA mahAna dArzanika upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja 'upAdhyAyajI' tarIke oLakhAtA hatA. teonuM vidyArtaja joine vidvAno emane "A to sAkSAta mUchALI sarasvatI ja che' ema kahetA. emanA thALI, vacano ane vicAro atyaMta AdhArabhUta ane zAstravacana samA gaNAya che. upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje saMskRta, prAkRta ane gujarAtImAM asaMkhya kRtionI racanA karI che, paraMtu emanI kRtionuM 'evaresTa' zikhara eTale 'aSTasahastrI-tAtparyavivaNam'. navya nyAyamAM viSayanA niSkarSa ApatI sUkSma carcAo karatI vicArapaddhatine 'vAda' tarIke oLakhavAmAM Ave che. A prakAranI saMracanAnI zailI samajavI atyaMta adharI hoya che. 'sahastrItAtparyavidyAm'mAM AvA eka-ne nahIM, paraMtu chatrIsa jeTalA vArtAno samAveza tha che. raghunAtha tarka ziromaNi, raghudeva bhaTTAcArya, madhusUdana sarasvatI, baghendra, gaMgA upAdhyAya, bhadeva tAlaMkAra, bhAjI dIkSita, bhartuhari, gopAla sarasvatI, zAkhAzita, dharmakrIte jevA dhuraMdhara tArkikInI vicAradhArAnI sUkSma samArkopanA A graMthamAM karavAmAM AvI che. mAtra upAdhyAya zrI dharmAvijayajI ma. ja AvuM adbhuta prajAsAmarthya dAkhavI zake ! vaLI A graMthanA pratyeka paricchedanA AraMbhamAM bhaktibhAvathI tarabola evI stutio che. upAdhyAya zrI yazovijayajI ma.e lakhelA A graMthanI eka vizeSatA e che ke svayaM teonA svahaste lakhAyelI hastaprata punAnA bhADArakara orienTala risarca senTaramAM jaLavAyelI che. sarjakanA ja svahaste lakhAyelI hastaprata maLavI e keTaluM moTuM sadbhAgya kahevAya. A hastapratanuM saMzodhana ane saMpAdananuM kAma darzanazAstramAM nipuNatA dharAvatA munirAja zrI vairAgyarativijayajIe karyuM. saMpAdananuM kAma e dhULadhoyAnuM kAma che. varSono parizrama mAgI le tevuM kAma che. kyAreka to koI eka zabda ke koI eka vAkyane samajavA mATe divasonA divaso UMDA ciMtana ane vicAramAM pasAra karavA paDe. AvI rIte satata be varSanI athAga mahenata bAda munirAja zrI vairAgyarati vijayajIe A atyaMta kaThina graMthane taiyAra karyo. A zapanI pAchaLa gurunA AzIrvAdanuM baLa heluM che. pUjyapAda AcArya bhagavaMta zrImad vijayarAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAja sAhebane upAdhyAyajI mahArAjanA graMtho khUba gamatA hatA. enuM mukhya kAraNa e ke teone dravyAnuyoga sAhityamAM vadhu rasa hato. pUjyapAdIne upAdhyAyajIno spaSTa ane taTastha upadeza khUba gamato, tema ja upAdhyAyajInI saMpUrNa zraddhAmaya vicArazakti pasaMda hatI. AthI padamA varSe dIkSA lenArA munizrI vaizaSyavRtivijayajIne pUjayapAda AcArya bhagavaMte kahyuM, 'tArA jevA sAdhuo mAtra bhaNe ane zAre eTaluM pUratuM nathI. tenA karatAM tuM upAdhyAyajI mahArAjanA graMtho 52 kAma kare to mane vadhu AnaMda thAya.' Aje e AnaMda koI biMdu rUpe nahIM, jharaNAM rUpe nahIM, nadI ke sarovara rUpe nahIM, paraMtu eka sAgara rUpe munirAja vairAgyarativijayajInA upAdhyAyajInA graMthI paranA aneka graMthIthI pragaTa thAya che. A samaye yunizajInA hradayamAM kaI lAgaNI hatI ? te lAgaNI vize temanA laghubaMdhu munizrI prazamarativijayajI mahArAja sAhebanA zabdomAM kahIe to maMtrI vastupALa bhavya saMpa krAryA, saMdhanI pALa paherI, sarvatra utsava, mahIya ane AnaMda hato tyAre vastupALa bAjumAM UbhA UbhA ii rA hatA. emanI AMkhomAM codhAra AMsu joIne koIe pUchyuM ke zA mATe ATaluM badhuM AkraMda karo cho ? tyAre emaNe kahyuM ke A kSaNe mane mArI mA yAda AvI A gaI. e Aje hAjara hota to keTalI badhI khuza thAta !' upAdhyAya yazovijayajI mahArAjanA atyaMta kaThina graMtha evA 'aSTasahastrItAtparyavivaraNam'nA prAgaTya-prasaMge Aje pUjyapAda AcAryamahArAja hota to kevuM ! Avo anubhava munizrI verAvyavijayajI ma.nA hRdayamAM thaI rahyo che. A graMtha racanA pAchaLa eka virala ghaTanA che ane te che be AcArya mahArAjonI virala pre2NA. amadAvAdanA pAlaDImAM pU. AcArya zrI vijayapradhumnasUrIzvarajI mahArAja sAheba birAjamAna hatA. upAdhyAyajI mahArAjanA sAhityanA raMge raMgAyelA evA AcArya mahArAje pU. AcArya zrI vijayakIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjane samAcAra mokalyA ke, 'mAre tamane eka cIja banAvavI che. tame AvyuM,' AcArya zrI vijayakIrtiyAsUri jaina sosAmaTInA
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 eprila, 2005 upAzrayamAM gayA ane AcArya zrI vijayapradyumnasUrie upAdhyAya A siddhapuramAM upAdhyAya yazovijayajIe "jJAnasAra' graMthanI racanA zrI yazovijayajI mahArAjanA hastAkSaramAM lakhelI karI hatI. teonI chabI joI ane basa, pachI cittamAM skuraNA thatA ? aSTasahastrItAtparyavivaraNamunI jherokSa batAvI. e vAta AcArya trIje ja divase be kalAkamAM avirata kalama cAlI ane prastAvanA : zrI vijayakIrtiyazasUrie jyAre munizrI vairAgyarativijayajIne karI. lakhAI gaI. AcArAya zrI vijayakIrtiyazasUrie kahyuM ke e aSTasahastrI- A graMtha saMzodhana samaye mAMdagI paNa evI AvI ke je sAmAnya tAtparyavivaraNam jotAM mArA manamAM evo bhAva jAgyo ke tArA mAnavIne jIvana pratye nirAza karI mUke. kamarathI paganA aMgUThA jevA A graMtha saMpAdana karI zakaze ane tethI tuM A kAma kara. Ama sudhIno duHkhAvo evo thayo ke jANe perAlisIsa na thayo hoya! baMne AcAryazrIoe kahyuM ke, "tuM nahIM kare to koNa karaze ?' ane Ama to vIsa varSa jUnuM darda hatuM, paNa have e darda dehane satata e vacanoe munirAjane prabaLa preraNA pAtheya pUruM pADyuM. DAma devA lAgyuM hatuM. A nirAzA ane hatAzAnA samaye A eka to atyaMta kaThina graMtha. e graMtha agAu pragaTa paNa thayelo. saMzodhanakAryuM navI cetanA jagAvI. munirAja besI zakatA nahIM, rAjanagara jaina graMtha prakAzaka sabhAe pUjyapAda AcArya vedanAne kAraNe UMdhA sUI rahevuM paDe. pATa para UMdhA sUtA sUtA vijayaudayasUrIzvarajIe A graMtha 1937mAM prakAzita karyo hato. nIce pATalI rAkhIne hastapratonAM pAnAM ukelatA jAya, noMdha karatA to pachI zA mATe enuM prakAzana ? enuM kAraNa e hatuM ke AcArya jAya ane e rIte mahinAo sudhI emaNe A saMzodhana kArya zrI udayasUrIzvarajI pAse koIe karelI kopI hatI. mULa graMtha nahoto karyuM. saMpAdanakAryamAM jhINavaTathI kAma karavAnuM hatuM. ekAMtamAM ja ane tethI tenI pAThazuddhi karavAnI jarUra hatI. bIjuM aSTazatI ane kAma thAya tevI apekSA hatI, mATe lagabhaga eka mahino munizrI aSTasahastrInA judA pATha na hatA te A graMthamAM munirAjazrIe judA ajJAtavAsamAM rahyA hatA. tAravyAM. enA viSayone alaga pADyA. eTaluM ja nahIM paNa AmAM A graMtha saMpAdananI vizeSatA e che ke bhAratIya zAstra - je vAdonI vAta Ave che, te dareka viSe eka eka prakAraNa thAya tevA paraMparAmAM darzanazAstranA graMtho sauthI kaThina gaNAya che. emAM paNa chatrIsa jeTalA vAdo vize vigate noMdha karI. bhAratanI dArzanika paraMparAmAM "aSTasahastrI' graMtha e sauthI kaThina A graMtha saMpAdanamAM satata magna evA munirAja zrI graMtha gaNAya che. emAM saMzodhakane pade pade kaSTa Ave eno artha e vairAgyarati mahArAjane svapnamAM paNa A ja graMtha dekhAto hato. ke ene eke eka zabdano artha pAmavA ghaNo prayAsa karavo paDe. vihAra daramiyAna teoe gaMgA nadIne kinAre bhramaNa karyuM hatuM. AnuM kAraNa enI nava-nyAyanI kliSTa zailI che. Ama jeno viSaya A e gaMgAnadI ke jyAM upAdhyAya yazovijayajIne sarasvatI prasanna kliSTa ane jenI zailI kliSTa e graMthanuM saMpAdana keTaluM kaparuM hoya? thayA hatA ane emaNe varadAna ApyuM hatuM ke tame vAda-vidyA eka eka zabda ke paMktinA artha besADavA mATe divasarAta mahenata ane graMtharacanAmAM ajeya vidvAna thazo. tarka-kAvyamAM tamArI karavI paDe. enA mULa sthAno zodhavA paDe. vaLI e mULanA saMdarbhane spardhA kare tevo koI maLaze nahIM. munirAjane gaMgA kinAre to graMthakAre kaI rIte mUlavyo che te jovuM paDe. enA zuddha pATha meLavavA sarasvatIno sAkSAtkAra na thayo, paraMtu A graMtha saMzodhana samaye paDe. upAdhyAya yazovijayajIno sAkSAtkAra thayo hoya tevA virala A saMpAdanane mATe darzanazAstranA jaina ane jainetara evA anubhava thayo. kyAreka koI zabdano artha na samajAya tyAre teo 1100 graMtho joyA ane enuM pariziSTa taiyAra karyuM. navya nyAya sAMje jApa karatI vakhate upAdhyAyazrI yazovijayajI ma.nuM smaraNa ane prAcIna nyAyanA saMdarbhe koI pragaTa thayelA pustakamAM maLatA kare ane pariNAme emane yogya pATha maLI jato. ema kahevAya che nahatA. ene mATe mULa hastaprato jovI paDe. nyAyadarzana, ke A prakAre darzanazAstrano abhyAsa karanArane svayaM vaizeSikadarzana, cArvAkadarzana, boddha darzana, vedAMtadarzana, upAdhyAyajInI sahAya maLe che. A graMtha racanA samaye e kathA mImAMsAdarzana, sAMkhyadarzana, yogadarzana, taMtra, zAstra, vividha satya hovAno anubhava saMpAdakazrIne vakhatovakhata thayo che. jANe kozagraMtha, sAhityazAstra, prAcIna nyAyanA graMtho, nabanyAyanA upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja svayaM bAjumAM besIne graMtho, Agama graMtho, niryukti graMtho, bhASyagraMtho, prakaraNa graMtho, bhaNAvatA hoya tevI virala anubhUti thaI. A virala anubhUti vivaraNa graMtho, purANagraMtho, digaMbara prAbhUtagraMthonA AdhAre zrI ja atyaMta muzkela evA saMpAdanakAryanI sauthI moTI AnaMda aSTasahastrItAtparyavivaraNamunA mULa viSayane spaSTa karatI TippaNa anubhUti banI rahI. be varSanA TUMkA gALAmAM A saMpAdanakArya lakhI che. e rIte munizrI mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI .. karavuM ati kaThina hatuM paraMtu upAdhyAyajI mahArAjanI preraNAne mahArAjanA zabdone surekha spaSTatA ApI che. emanA A graMthanI kAraNe e siddha thayuM. paMDitavarya zrI rajanIkAMtabhAI parIkha tathA TippaNamAM emaNe chassothI vadhu saMdarbhagraMtho noMdhyo che. uttama kakSAnA zrI nArAyaNazAstranI draviDa jevA dhuraMdhara neyAyika vidvAno pAse saMpAdana graMthamAM hoya tevA agiyAra pariziSTa khaMDo graMthanA aMte darzanazAstrono saghana abhyAsa karIne munizrIe 35 varasanI che. vistRta paribhASA ane nyAyonI akArAdikrama anusAra vistRta vaye, vIsa varasanA dIkSA-paryAyamAM jJAnasAdhanAnAM kSetre sUci paNa mUkI che. vidvAnone atyaMta rasa paDe tevI pariziSTa yojanA anumodanIya pragati hAMsala karI che. upAdhyAyajI mahArAjanA A graMthane AMtararASTrIya stare mahattvano puravAra kare che. A graMthamAM graMthonI khoja karatAM eka navo graMtha maLI Avyo ane te sAtaso pRSTha mULa graMthanA che ane baso pAnA pariziSTanA che. A 'upadezAmRtataraMgiNI.' pariziSTa atyaMta viziSTa e mATe che ke emAM nyAyasUci ane vAdasUci A graMthanuM saMzodhana pUrNa thayA bAda prastAvanA lakhavAnI veLA che. A nyAyasUcimAM AlekhAyelo kahevato ane uktiono saMgraha AvI. munirAja zrI verAgyarativijayajIe ghaNI mathAmaNa karI. svayaM eka pustaka banI zake tema che. vaLI samagra bhAratIya darzananA prastAvanA lakhavA mATenA vicAro cittamAM koI AkAra dhAraNa karatA pAribhASika zabdonI sUci ane daza paricchedamAM maLatI ekAMtavAdI na hatA. khUba becenI thaI. evAmAM vihAra karatA siddhapuramAM AvyA. darzananI carcA A saMpAdananI vizeSatA che. vaLI AmAM AvatA
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 eprila, 2005 prabuddha jIvana cAlIsathI pacAsa carcAnA sthAnone judA pADIne darzAvavAmAM AvyA dravya bhAva sudhA je bhAkhe, sAcI jinanI vAcA. dhanya." * che. e dRSTie ema kahI zakAya ke eka hajAra graMthonA je vAMcanathI te munivaro dhanya che ke, je samabhAve-rAgadveSa rahitapaNe cAlI je jJAna maLe te graMthonuM navanIta ahIM prApta thAya che. vaLI graMthanI rahyA che ! je AtmapariNatimaya zuddha kriyArUpa no kAvaDe A akSarayojanA ane mudraNa zailImAM sUkSmatA ane jhINavaTathI kAma lIdhuM bhavasamudrane lIlAmAM-ramata mAtrAmAM pAra UtarI jAya che ! bhoga* ke aSTasahastragraMtha ane tAtparyavivaraNam graMtha eka ja pAne vAMcI paMka choDI daI, je te upara udAsIna thaine paMkaja-kamalanI jema nyArA zakAya. hajI ochuM hoya te ma mULa graMtha, pUrvapakSa-uttarapA, thaIne beThA che, siMhanI jema je AtmaparAkramI zUravIra che-potAnA vivaraNagraMtha ane avataraNa ane viSaya pramANenA zIrSakone judI AMtara zatruone haNavAmAM vIra che ne je tribhuvana jananA AdhArarUpa judI TAIpogrAphImAM mUkIne eka navI viziSTatA aMkita karI che. che, je pote jJAnavaMta-AtmajJAnI che ne jJAnI puruSo sAthe A prasaMge upAdhyAya yazovijayajI mahArAjanI A paMktionuM haLImaLIne rahe che, je tana, mana, vacane sAcA che ane je dravyabhAvathI smaraNa thAya che. teo nigraMtha munivaranuM kAvyacitra ApatA kahe cheH zuddha evI sAcI jinanI vAcA vade che, sAcA vItarAgakaNIta mArgano dhanya te munivara re, je cAle samabhAve; upadeza Ape che, evA te nigraMtha munivarone-zramaNone dhanya che ! bhavasAgara lIlAe Utare, saMyama kiriyA nAve. dhanya. athAga mahenata dvArA AvA atyaMta kaThina graMthanuM saMpAdanakArya bhoga paMka tajI upara beThA, paMkaja pare re nyArA; karIne munirAjazrI vairAgyarativijayajIe vItarAgapraNita mArgane siMha pare nija vikrama zUrA; tribhuvana jana AdhAra. dhanya. ApaNe mATe (kevo) vidyAtapathI ajavALI Apyo che. jJAnavaMta jJAnI zuM maLatA, tana mana vacane sAcA; bhogasukha : viSa-mizrita dUdhapAka IT AcArya vijaya pUrNacandra sUrijI bhUkhanuM duHkha dUra karavuM, e jeTalI mahattvanI bAbata che, ethI majabUtAIne toDI nAMkhavAmAM nimitta banIne eka dahADo kaMI gaNI vadhu mahattvanI bAbata bhUkhanuM A duHkha dUra karavA jevuM 'hArTa-pheIla'no vipAka notarI lAvatI hoya, to AvI davAne kayo bhojana AvakAravuM, e che ! bhUkhanuM duHkha dUra karavA kAje sAme DAhyo mANasa AvakAre ? tatkALa darda dUra karavA chatAM dUdhapAkanA pyAlA bharelA paDyA hoya, paNa e jo viSamizrita hoya, "rI-ezana'no vipAka ANanArA iMjekzanathI Arogya premIo to koI enI para najara paNa karatuM nathI. AnI sAme jo bAjarAnA so gAu dUra rahetA hoya che, to pachI AtmAnA Arogyane sUkA roTalAnuM nirviSa bhANuM pIrasAyuM hoya, to ya bhUkhanuM duHkha icchanArAo durgati-duHkhonuM rIekzana" lAvanArA bhogasukhone dUra karavA ene hoMza ane haiyAthI AvakAra ApavAmAM Avato hoya bheTI paDavAnuM bhaLapaNa dAkhave kharA ? bhoganuM sukha rIekzana-rahita nathI. jyAre tyAganA sukho koI rIekazana' mAnava-mAtranI A tAsIra ja e satyanI-saccAInI vadhu pratIti abhaDAvI zakatuM nathI. lobhanuM sukha mUccha-gRdhdhi, sAcavavAnI karAvI jAya che ke, bhUkhanA duHkhane dUra karavuM e jarUra mahattvanuM che, takedArI, corIno bhaya ane vadhu ne vadhu meLavavAnI nitya-yauvanA paNa ethI ya vadhu mahattvanI cIja AhAra-bhojananA pariNAmanI tRSNA, vagere keTalA badhA du:khothI viMTaLAyeluM-gherAyeluM che ! jyAre vicAraNA che! ethI ja jheramizrita dUdhapAkathI bhUkhanuM duHkha dUra thatuM lobhanA tyAganA sukhane AmAMnA koI paNa duHkhano ochAyo ya hovA chatAM, AnA vipAka rUpe AvI paDanArA motanA mahAduHkhano abhaDAvI zake ema che kharo ? vicAra ja mAnava pAse e dUdhapAkane jAkAro apAvIne sUkA krodha-mAna-mAyA-lobha: A cAra cIjo dvArA thatA roTalAne AvakAra apAve che. sukhAnubhUtinA AbhAsanI Asa-pAsa-copAsa duHkhono dariyo * ApaNI samakSa be jAtanA sukha pratyakSa che. eka bhogasukha, bIjuM ghUghavI rahyo che, jyAre kSamA--namratA- saraLatA-saMtoSaH A cIjo tyAgasukha ! saMsArI bhale bhogasukhane ja sukha mAne, paNa tyAga je nakkara sukhano bhogavaTo karAvI jAya che, ene du:khano ekAda dvArA ya eka anupama sukha anubhavAya che, A hakIkata che. AnI aMza paNa abhaDAvI zakavA sAva ja nakkara sukhano bhogavaTo karAvI = vicAraNAne hAla bAju para rAkhIne prastutamAM uMDANathI vicAravA jAya che, ene duHkhano ekAda aMza paNa abhaDAvI zakavA sAva ja jevuM e che ke, bhogasukha sarasa jaNAtuM hovA chatAM viSamizrita nAmarda che, A satyano koNa InkAra karI zake ema che ? dUdhapAkanI sAthe samAnatA dharAve che. ethI enA vipAka rUpe duHkhono bhatRharinuM peluM verAgya-gAna kAna AgaLa guMjI uThe che. bhogavaTo avazyabhAvi banI jato hoya che. tyAgasukha dekhItI rIte bhogamAM rogano, vaMzavelAmAM enI vRddhi aTakI javAno, dhanamAM roTalAnA bhANA samuM nIrasa bhAse che, paNa AnA prabhAve sAcA rAjAnA karaverAno, mAnamAM dInatAno, baLamAM zatru no, rUpamAM sukhanI sRSTinuM avataraNa avazyabhAvi bane che. jarAno, vidvatAmAM vivAdano, guNamAM nidAno ane kAyAmAM eka subhASite A ja vAtane bIjI rIte rajU kare che ke, evA mRtyuno bhaya rahelo che. AvI A badhI ja cIjo bhayanI bhUtAvaLathI bhogasukhothI saryuM, je pariNAme duHkhonI vaNajhArane kheMcI lAvanArA gherAyelI che. AmAM nirbhaya jo koI hoya to te eka vairAgya ja hoya ! kaNa jeTalI sukhamajAnI Tana jeTalI duHkhasajA ! bhogasukhonA che. bhAge lAgelI A eka evI kALI TIlI che ke, jene koI ja dhoI vairAgyane varelI nirbhayatA jo barAbara samajAI jAya, to pachI zake ema nathI. bhoganuM koI paNa evuM mojathI bhogavavA yogya duHkhamAM pariNamanArA bhoga-sukhamAM ApaNane thatI bhoga ane sukha maLavuM azakya che je pariNAme duHkhomAM palaTAtuM na hoya ! sukhanI bhramaNAno bhAMgIne bhUkko thaI gayA vinA na rahe ! mAthAno :khAvo 62 karI ApatI davA jo tAre-dahAnInI
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 eprila, 2005 ciMtana-jidaMgI eTale kalyANayAtrA a DaoN. bahecarabhAI paTela jiMdagI eka samasyA che. kema jIvavuM ?' e ApaNI sAmeno eka ane artha prApta thAya che. mahAbhAratakAra vyAsa muni kahe che: "huM UMcA mahAprazna che. 'jIvana zuM che? zA mATe che? kevuM che? kevuM hovuM joie? hAtha karIne kahuM chuM, paNa mAruM koI sAMbhaLatuM nathI. dharmathI ja artha " A aMge mAnavajAta satata ciMtana karyA kare che. jiMdagI eTale zuM te ane kAma prApta thAya che. to e dharmane ja kema sevatA nathI ? jANyA vinA ja karoDo-abajo mANasa jIve che, mare che. paNa samaju mahAbhAratamAM eka bAju duryodhana vagere che. te kahe che ke dharma zuM che, te mANaso jIvananA marmane pAmyA vinA rahetA nathI. jIvananuM svarUpa huM jANuM chuM, paNa te pramANe vartI zakato nathI. adharma zuM che te jANuM jANavA mATe to jIvanadarzana (Philosophy of Life) che. jIvana ane chuM, paNa adharma AcaraNathI mukta thaI zakato nathI. duryodhana jagata e ApaNA ciMtananA mukhya viSaya che. vastu, jIvana ane duvRtti-durvAsanAne kAraNe dharmane choDI daIne kAma ane artha, sattA jIvanamUlyo (Matter, Life and Values) viSe tattvajJAnI joDe ThIka ane saMpatti, jara-jamIna ne joru mATe mathe che, laDe che, te mare che. ThIka ciMtana karyuM che, te kahe che ke jagatamAM vastuo karatAM jIvananuM jyAre pAMDavo ane zrIkRSNa jyAM dharma tyAM jaya' mAnIne laDe che, jIte mUlya vizeSa che, paNa jIvanamAM mahattva to che jIvanamUlyonuM ja. A che, AtmakalyANa ane vizvakalyANa sAdhe che. jIvanamUlyone jANIne- samajIne, te pramANe jIvavuM enuM nAma e vyAsa munie ja mahAbhAratanA aDhAra hajAra zlokono sAra che jiMdagI. eka paMktimAM ja ApatAM kahyuM cheH paropakAraH puyAya, pApAya A virATa vizvamAM pAra vagaranA padArtho che. keTalAka padArtho tuccha parapIDanam' paropakAra eTale ke janakalyANa ke jagakalyANa karavAthI che, to keTalAka kiMmatI che. mANasa mUlyavAna padArtho-suvarNa, hIrA, puNya maLe che. parapIDana karavAthI pApa thAya che. mATe ja bhaktakavi motI, jhaverAta, pleTInama, jamIna, jAyadAda vagere prApta karavAmAM narasiMha mahetAe uttama mAnava vaiSNavajananuM guNacitra ApatAM bhAre puruSArtha kare che. hIrAnI zodhamAM nIkaLelo mANasa ene mATe gAyuM cheH keTakeTalA jaMga khele che ? aMte e jIte che to tene saMpatti maLe che paNa "vaiSNava jana to tene re kahIe saMpatti e sarve kaMI nathI. e hAre che, mare che, ne jIvana gumAvI de che. je pIDa parAI jANe re, jiMdagIne bhoge kazuM na thAya. Akhare to jIvana ja mahattvanuM che. jIvana paraduHkhe upakAra kare toya, jIvavA mATe che, sArI rIte jIvavA mATe che, vastuo bhegI karavAmAM mana abhimAna na ANe re." ne bhegI karyA pachIya ene bhogavyA vinA marI javAmAM sArthakya zuM ? koI paNa sajjananuM jIvana dhyeya che AtmakalyANa ane te dvArA jara, jamIna ne joru e traNeya kajiyAnAM choruM." mahAna sikaMdarane vizvakalyANa. jiMdagI e zuM che te samajAvatAM mahAkavi nAnAlAla kahe digvijaya karyA pachI aMte samajAyuM ke mANasane Akhare to be gaja cheH "kAlodadhinA taTa para jiMdagI eTale kalyANayAtrA." ApaNI A jamIna joie che, ane eTalI jamIna to grIsamAM paNa hatI. samrATa bhavasAgaranI yAtrA e jiMdagInI kalyANayAtrA che. jIvanamAM Akhare azokane kaliMganA vijaya pachI samajAyuM ke mANasone mArI nAkhavAthI ApaNe zuM sAdhavAnuM che ? kalyANa. ApaNuM ane saunuM kalyANa thAya temane jItI zakAtA nathI. mAnavInA pradeza para nahi, tenA haiyA para e ja aMtima, carama ane parama, eka manISA che. eka kavie gAyuM che: vijaya meLavavo e ja sAco vijaya che. "eka manISA mujane huM vaheMcAI sahumAM jAuM; ApaNe mAnavI bauddhika, sAmAjika ane sAMskRtika prANI chIe. eka maTIne aneka evAno paNa huM kahevAuM.' badhAM prANIomAM mAnava zreSTha che. kema ? ApaNe Izvarane prArthIe chIe? AhAra nidrA bhaya maithunam, saunuM karo kalyANa, sAmAnya metata, pazurnirANAm; dayALu prabhu, saunuM karo kalyANa." dharmo hi teSAdhikA mato me, A jagatamAM nara, nArI, pazu, paMkhI, jIvajaMtu saunuM kalyANa thAya dharmaNa hInA; pazubhiH samAnAH' e ja prArthanA che. mAnavInI vizeSatA e teno dharma che. AhAra, nidrA, bhaya ane ApaNI vaidika prArthanAmAM zuM kahyuM che, aMte ? maithunamAM to prANI mAtra jIve che. dharmamAM jIve te mANasa, mAnavane 'sarve janAH sukhino bhavantu, sarve santu nirAmayAH mana-buddhi-AtmAnI viziSTa zakti maLelI che. e pazunI jema na sarve bhadrANi pazyantu, mA kazcit duHkhamApnayAt' jIve. pazuonI sRSTimAM to 'jIvo jIvasya jIvanam'nuM cakra cAle che. sarva manuSyo sukhI thAo, sarva nirAmaya-taMdurasta raho. sarvenuM eka prANI bIjA prANI, pazu ke jIvajaMtune mArIne, khAI jaIne, jIve kalyANa thAo. koine duHkha na paDo. che. pazusRSTimAM-jIvajaMtumAM sadA 'masya-galAgala' cAle che. ekane mahAkavi kAlidAse "abhijJAna zAkuMtalammAM zakuMtalAnI vidAyanA mArIne bIjuM jIve. mAnava sRSTino niyama cheH "jIvo ane jIvavA do.' prasaMge tenA pAlaka pitA evA kava RSinA mukhe zakuMtalAne AzIrvAda ahiMsA paramo dharmaH' mANaso ekabIjAnI hiMsA karyA vinA jIve, apAvyA cheH 'zAntAnukUla pavanazra zivAte patthAnaH santu. koI jIvanI hiMsA na kare, sarva pratye jIvadayA dAkhave, sarva sAthe premathI tArA mArge anukULa ane zAnta pavana vAje. tAro mArga kalyANamaya rahe, temAM tenI mAnavatA che. mANasanuM dhyeya che pazutAno tyAga karI, hajo." pUrNa mAnava banavAnuM, deva jevA divya banavAnuM. ethI ja mAnavajIvana ApaNI A jiMdagIno mArga bhAre aTapaTo che. bALapaNa eka saMskArayAtrA che, eka kalyANayAtrA che. ramavA-bhaNavAmAM, yuvAnI bhogo bhogavavAmAM ne saMsAranAM kAryomAM jiMdagI eka koyaDo che. ene ukelatAM hindu tattvajJAne kahyuM che te vitI jAya che. have vAna-prasthAzrama ane saMnyAsAzrama to rahyA ja mananIya che. mAnava jIvananA cAra puruSArtha che, jene mATe mANase mathyA nathI. mANasa mare che, tyAM sudhI jiMdagInI tANa anubhave che. jIvana karavuM joie. dharma, artha, kAma ane mokSa, parama ane carama puruSArtha eTale jANe Tenzana, penzana'mAM paNa "Tenzana' che. to keTalAMkanuM evuM che, mokSa, parama jJAna, jIvana ane jagatanA vividha pAzomAMthI mukti; che ke darajIno chokaro jIve tyAM sudhI sIve. AvakanA ane jAvakanA be e AtmakalyANa che. ene mATe sAdhanarUpa che dharma. A dharmathI ja kAma cheDA meLavavAmAM ja jiMdagI pUrI thaI jAya che. keTalAka jIvana-saMgharSamAM
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 eprila, 2005 prabuddha jIvana ja khatama thaI jAya che. kAma ane arthanI sAdhanAmAM ja mANasa kheMcAI jAya. bhaNI gaNI taiyA2 thaI nokarI-dhaMdhAmAM paDe che, paraNe che, saMsAramAM paDe che, pachI uMco Avato nathI. potAnA sukha ne svArtha mATe mathyA ja kare che. paNa enuM dhyeya ja uMcuM nathI, khAI pIne lahera * karavI e jIvana nathI. jIvana jIvavA mATe che, paNa te sArI rIte jIvavA mATe che. peTa to kUtarAMya bhare che. tame tamAre mATe zuM karyuM tenuM koI mahattva nathI, bIjAne mATe zuM karyuM tenuM ja mahattva che. ApaNI pAse jIvana che. so varSanuM AyuSya che. kArya eTale ke satkArya-kalyANakArI kArya karatAM karatAM so varSa jIvavuM joIe. 'kurvanneveha karmANi jijiveSetra zatam samAH' paNa keTalAka mANaso jiMdagIne aMte raDe che ke na svArtha sadhAyo na 52mArtha karyo ne AkhuM jIvana nakAmuM gayuM ! 'nA khudA bhI milA, nA didAre sanama' (nA bhagavAna maLyA ke nA priyatamAnuM darzana thayuM)-nA aihika sukha maLyuM ke nA pAralaukika AnaMda maLyo, evo ghATa thAya che. haDakAyA kUtarA jevI jiMdagI jIvI kamote maravuM e jiMdagI nathI. ghaNIvAra aphasosa thAya che. 'A jiMdagI te kaMI jiMdagI nathI. jiMdagI jANe eka lAcArI che.' ApaghAta karavAnI hiMmata nathI. mANasa ve che. bAkI, astitvavAdI ciMttaka cArje to kahyuM ja che ke jyAM ApaNe ApaNA svarUpane ke svapnane siddha karI zakatA na hoIe tyAM ApadhAta sivAya koI upAya nathI.' 3 (2 je mANo jiMdagInuM mUlya samajatA nathI te jyanAM jIvanAM anekavAra mare che, temanuM maraNa eka binavArasI lAza banI jAya che. jIvana amUlya che tene kalyANayAtrAnI jema jIvavuM joIe. jIvananA vividha tabakkAo kalyANatIrtho banavAM joIe. kavi bAlamukuMda davee kahyuM che. "ApaNo te kevA ? ApaNe videza devA ? ApaNe pravAsI pArAvAranA ho jI.' ApaNe to bhavobhavanI jIvanayAtrAe nIkaLyA chIe. moMgho mAnavadeha maLyo che, to jiMdagInuM kayANa karI laIe, jiMdagInI yAtrA pUrI thAya tyAre ApaNe khAte kalyANanI moTI mUDI hovI joIe. ApaNuM jIvana e 'ANaMdajI kalyANajI'nI peDhI che. A jIvanamAM to vAparI jANe te baDabhAgI'. 'paMDanI peTImAM pArasa che paDyo.' paNa enI ene khabara nathI. ajJAna aMdhakAramAM jiMdagI pasAra thaI jAya che. gAMThanuM garatha chUTI jAya che, hAthano hIro khovAI jAya che. samayanuM sonuM khoTI rIte kharcAI jAya che, jIvana bApanA dardIne sarakI jAya che, khUba ghUMTIe chIe toya jiMdagInI joDaNI khoTI paDe che. kALa pasAra thato nathI, ApaNe ja pasAra thaI jaIe chIe. paMDita govardhanarAma tripAThIe 'sarasvatIcaMdra' navalakathAne aMte 'kalyANagrAma'nI yojanA ApI che. dhanika ne zikSita sarasvatIcaMdra, kusuma ane kumuda e traNeya potAnI milanA vikAsane badale gAmaDAnA vikAsanI yojanA kare che. temanI icchA che ke A jana-pazu sarvanA hitamAM potAnA tana-mana-dhana hImI devAM. gAMdhIjIe aMgata milakatano tyAga karI jIvana dezane-duniyAne arpI dIdhuM. e kalyANayAtrAnA mahAna pravAsI hatA. ApaNI bhAvanA paramArtha, tyAga, sevA, samarpaNanI hoya to jiMdagI kalyANayAtrA bane che. mahApuruSoe vizvakalyANano vicAra karIne rASTrasaMgha jevI kalyANasaMsthA UbhI karI che. e dvArA jagatabharanAM pachAta rASTro, bALako, mANaso saunA banI ne vizvazAMtinI pravRttio cAle che. vizvazAMti, vizvabaMdhutva ane vizvakalyANa e Adhunika yuganI vaizvika bhAvanAo che. ApaNo mAnavasamAja eTale kalyANalakSI ane sAmAjika zreyanI kalyANa saMsthA. paraspara vyavahAra ane sahakArathI samAja bane che. sAmAjika mANasa sadAya samAja kalyANanI pravRtti kare. asAmAjika tattvo akalyANamAM rAce che ne samAja mATe trAsarUpa bane che, tyAre satanI senA UbhI karIne samAje have to yuddha e ja kalyANa' karIne baDI levuM paDe che. samAjamAMnA rAvI, kuMbhakarNo, keso, zizupAlo, jarAsaMdhone to motane thATa utaravAthI rAmAjanuM ne citAnuM kalyANa che. vyaktivana tema samAjavana, Akhare to dhyeyalakSI vikAsayAtrA che. jIvanano mahAsaMgha kAzInA kalyANadhAmamAM jaI rahyo che. ene sAphalya maLe e mATe Avazyaka che ke sau jiMdagI eTale kalyANayAtrA samajI AtmakalyANa ane vizvakalyANane mArge AgekUca karatAM rahe, loka maMgala e ApaNuM dhyeya che. ApaNe sau 'satyam zivam suMdaram'na ArAdhako banIe ane vizvakalyANanA himagirinAM eka pachI eka sarvaunnata zikhara sara karatAM jaie ane vyaktidhyAna, karaMbakAza, grAmakalyANa, rAjyakalyANa, rASTrakalyANa vagerene mArge AgaLa vaLIne vizvakalyANane sAdhIo ane 'kyAA vizva' (Welfare Worl) | svapna sAkAra karIe. to zuM karavuM A jIvanayAtrAne saphaLa banAvavA ? eka to jIvanayAtrA saMskArayAtrA banavI joIe, ane bIjuM ke jiMdagI kalyANayAtrA banavI joIe. cAre taraphathI zubha vicArone grahaNa karIe, sadAcAra pALIe, eka saMskArI mAnava banI rahIe, 'huM mAnavI mAnava mAuM to paNa" suMdaram) ane bIjuM jiMdagIne svArthe nahi, paramAthai jIvIe. paramArtha e ja jIvanano 52ma artha che ane paramArtha e ja jIvanano parama svArtha che. paheluM karavAnuM che AtmakalyANa, ane pachI 1 vizvakalyANa. sadAcAra e kalyANapatha che. jiMdagI saMskArayAtrA bane to ja jiMdagI kalyANayAtrA bane. vidyA, kalA, zIla ane udyoga vinA kalyANa nathI. mANase avidyA-alpa ke utaranI vidyAthI jIvananAM sukhasagavaDa pAmI, vidyAthI amRta pAmI, mRtyune taravAnuM che. yama-niyamanuM pAlana eTale ke satya, ahiMsA, asteya, aparigraha, brahmacarya, zoca, tapa svAdhyAya, saMtoSa ane Izvara-prANidhAna e vratone pALavAM. gAMdhIjIe kahelAM agiyAra vratonuM pAlana karavAthI AtmAnuM ja nahi, sarvanuM kalyANa thAya che. mANase jIvananI jarUriyAto ne sagavaDo pUrI karavA nItine mATe samyak AjIvikA meLavavI, paNa anItine mArge na javuM. vaibhav ane sattAthI mANasanuM patana thavA saMbhava che. gItA kahe che ke divya saMpattinA chavIsa guNothI mANasanI unnati thAya che. emAM mukhya che satya, ahiMsA, abhaya ane namratA. jyAre kAma, krodha ane lobha e traNe narakanA dvAra che mATe tethI bacIne cAlavuM. A che sAdhujIvananI kalyANayAtrA. gItAmAM zrI kRSNe AzvAsana ApyuM che ke AtmakalyANa eTale vyaktizreya. vyaktinuM zreya tenA vaiyaktika vikAsamAM raheluM che. tana, mana ane dhananI bAbatamAM mANasa samRddha rahe te tenuM aMga kalpA, vyaktine sukha maLavuM joIe. ISTanI prApti te sukha, ane aniSTanuM AvI paDavuM te du:kha 'paheluM sukha te jAte naza'. 'zarIramAJa bahu dharma sAdhanam.' 'zarIre sukhI to sukhI vAte.' pahelAM indriyono saMyama pALIne, mana para kAbU rAkhIne bhogo choDI rogothI bacI zarIra kalyANa sAdhavuM. taMdurastI ane manadurastI e AtmakalyANano mArga che. zubha vicAra, ziva-saMkalpa, zIla ane 'huM hiM kyAkRta kavita durgatinuM tAta gati 11 'kalyANa karanAra kadi durgatine pAmato nathI.' badhI vyaktio jo kyAdAmA cAle, to AkhA samAja, rASTra ane vizvanuM kalyANa thAya. vyaktie samAja-rASTra-vizvane mATe tyAga karavI joIe. niHsvAbhAve janasevA karavI joIe, janasevA e ja prabhusevA che. mahApuruSI AtmakaSANa sAdhatAM vizvacAmAM sArI che. rAma, kRSNa, buddha, mahAvIra, gAMdhIjI, Isu, abrAhama liMkana jevA mahAnubhavoe potAnA gharabAra, jAnamAlanI paravA karyA vinA janasevA kAje jIvana samarpita karyA. emaNe lokasaMgraha khAtara potAnI jiMdagIno khajAno luMTAvI dIdho.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 eprila, 2005 zrI devacaMdrajI mahArAja racita zrI mahAvIrasvAmI jina stavana - sumanabhAI zAha zrI jinazAsananA anuyAyIone jyAre pratyakSa sadguru mAraphata zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM yathArtha khADA thAya che tyAre tene prabhu pratye ahobhAva ke mAna pragaTe che. eTale sAdhakane prabhunA pragaTa AtmikaguNo ane aizvarya pratye ruci ane bhakti utpanna thAya che. zrI arihaMta prabhu taraNatAraNa ane patitapAvana hovAnI sAdhakane gurugame jANa thatAM, tenAthI ajJAnadazAmAM thayela vibhAvika pravRttinuM praNa atyaMkha nikhAlasa bhArthe nirdhana kare che. athavA Adhi, vyAdhi ane upAdhimaya trividha saMtApamAMthI chUTavA sAdhaka prArthanA ane kSamAyAcanA prabhu samakSa kare che. potAnI sevA-bhaktimAM rahela UNapane dhyAnamAM na letAM prabhu potAnA tAraka-birudane sArthaka karavA paNa sAdhakano uddhAra kare evI vinaMti bhaktajana kare che. zrI devacaMdrajI racita prastuta stavanano mukhya hetu nIce mujaba jaNAya che. (1) kapaTarahita thaI sAdhaka prabhunuM zaraNuM laI bhUtakALamAM thayela bhUlo ane avaguNone prabhu sanmukha jAhera karI pazcAttApa kare ane pharI AvI bhUlonuM punarAvartana thAya nahIM evo dRDha nizcaya kare, (2)prabhu pAse sAdhaka Atmika-zaktinI mAgaNI kare che jethI te AtmAnA zuddha guNo ke dharmone tathA paradravyanA guNone nizcaya--vyavahAradRSTie yathArthapaNe jANe. have stavanano gAthAvAra bhAvArtha joie. tAra ho tAra prabhu muja sevaka bhaNI, jagatamAM eTaluM sujaza lIje; dAsa avaguNa bharyo, jANI potAtaNo, dayAnidhi dIna para dayA kIje. tAra ho tAra prabhu....1 he taraNatAraNa ! he dInAnAtha ! ApanuM jinazAsana pAmela mArA jevA sevaka para kRpA karI bhava-samudramAMthI mane hemakhema pAra utAro. he prabhu ! mane ApanA zaraNamAM laI, mAruM Atma-kalyANa karI jagatamAM Apa suyaza meLavanAra thAo. jo ke huM aneka dUSaNo ane avaguNothI bharapUra chuM, rAgadveSa ane ajJAnavaza chuM, chatAMya mane adano sevaka gaNI mAro uddhAra karo jethI mAruM bhava-bhramaNa TaLe. he prabhu ! mArI AvI prArthanA ApanI kRpAthI saphaLa thAo. rADhaya bharyA mota ghero naDyo, lokanI rItamAM ghaNuMya rAto; koMdhavA thayo, je guNA niSi ramyo. bhamyo bhavamAMnI ke viSaSaSThAto. tAra ho tAra prabhu....2 prabhunI sanmukha AtmArthI potAnA avaguNo ane dUSaNonuM nivedana karatAM jAhera kare che ke : he prabhu ! huM moDha, Asakti, grahe, vaibhava dimAM AjasudhI tanmaya rahyo chuM. huM lokavAyakA ane mithyA-mAnyatAomAM racyopacyo rahI, viSaya-kaSAyAdimAM aTavAI jaI anAdikALathI cAragatirUpa saMsAramAM paribhramaNa karI rahyo chuM. pratikULa saMjogomAM krodhAyamAna thaI sArAsArano viveka mane varto nathI. he prabhu ! zuddha AtmikaguNo jevAM ke samyak jJAna, darzana, cAritrya, vIryAdimAM mane ruci ane tattvaramaNatA thaI nathI. he prabhu ! koIpaNa prakAranA dhyeya vagara manuSyagatimAM mAruM avataraNa niSphaLa gayuM che. AdaryuM AcaraNa loka upacArathI, zAstra abhyAsa paNa kAMI kIdho; zuddha zraddhAna valI Atma avalaMbana vinuM, tehavo kAMrya teNe ko na sIdho tAra ho tAra prabhu...3 anAdikALathI saMsAranA paribhramaNamAM anekavAra manuSyagatimAM mAruM avataraNa thayuM haze. mAnavabhavamAM paNa AvyA pachI loka-upacArathI ke paraMparAgata mAnyatAothI dharmakriyA ane anuSThAnonuM bhautika sukhAdi meLavavA meM AcaraNa karyuM haze. mA2I mati-kalpanAthI zAstrano abhyAsa paNa meM karyo haze. paraMtu AvI saghaLI pravRtti yaMtravat, azraddhA, puSTa-AlaMbana vinA, bhAvavihIna tathA laukika mAnyatAo mujaba thavAthI mane AjasudhI samyak jJAna-darzanAdiprAptirUpa zuddha dharmanI kAryasiddhi sAMpaDI nathI. he prabhu ! huM Adhi, vyAdhi, upAdhirUpa saMsAranA saMtApa bhogavI rahyo chuM. he prabhu ! ApanuM jinazAsana pAmI mane na janma-jarA- maraNAdivALA saMsAramAMthI have chUTavAnI jijJAsA utpanna thaI che. svAdhI darizana samI nimitta laI nirmaLuM, ja upAdAna e sucina thAya; doSa ko vastuno ahavA udyama taNo, svAmI sevA sahI nikaTa lAge. tAra ho tAra prabhu...4 he prabhu ! mane have gurugame samajaNa pragaTI che ke zrI tIrthaMkara bhagavaMtanuM darzana, teonuM puSTa-nirbhita tathA teoe gayela dharma pAmavA chatAya mArI sattAgata upAdAna zakti (zuddha guNa-paryAyamaya Atmika saMpadA) pragaTa na thaI temAM jinazAsanano kiMcitamAtra paNa doSa nathI. paraMtu kAryasiddhi na thavAmAM mArA puruSArthanI UNapa ane sat sAdhanono azraddhAthI upayoga javAbadAra jaNAya che. Ama chatAMya mane dRDha nizcaya varte che ke zrI jinabhakti mane prabhunI najIka laI jaze ane mArA tathA prabhu vaccenA aMtarane yathAyogya samaye dU2 karaze. aA zrI tIrthaMkaraprabhunA pragaTa zuddha svarUpanuM aAkaraNa, pUjana, bhakti, dhyAnAdi mane paramAtmAnI najIka vahelA-moDA pahoMcADaze. svAmI guNa oLakhI svAmIne je bhaje, darisana zuddhatA teha pAme; jJAna cAritra tapa vIrya ullAsathI, karma jIpI mukti dhAme tAra ho tAra prabhu...pa AtmArthI sAdhaka pratyakSa sadguru mAraphata zrI tIrthaMkara prabhunuM zuddha guza-paryAyamaya svarUpa ane aizvarya yathArthapaNe jI, zrI arihaMta paramAtmAnI puSTa-nimitta kAraNatA ane upakArakatAne gurugame sAdhaka oLakhe. sAdhaka sadgurunI nizrAmAM prabhunuM bahumAnapUrvaka guzaMkA ane bhaktimAM samaya thAya. Avo sAdhaka uttarottara zuddha samyakdarzana pAmavAno adhikArI nIvaDe che. kramazaH sAdhaka ullAsapUrvaka potAno vIryaguNa pravartAvI jJAna, darzana, cAritrya, tapAdi sat sAdhanono sadupayoga karI eka bAju tattva2maNatA pAmato jAya che ane bIjI bAju tenAM karmarUpa AvaraNo dUra thavA mAMDe che. chevaTe mumukSune prabhu jevA ja zuddha AtmikaguNo AvirbhAva pAme che ane te sanAtana sukha ke sahajAnaMda pAmavAno adhikArI nIvaDe che. jagatavatsala mahAvIra jinavara vANI, citta prabhu caraNane zaraNa vAsyo; tArajo bApajI biruda nija rAkhavA, dAsanI sevanA rakhe na jozo. tAra ho tAra prabhu...6 he mahAvIra prabhu ! Apa bhaktavatsala ane bhavya jIvonA Atmika hitanuM janata ka2nA2 hovAnuM gurugame mane jANa thaI che. he prabhu mane ApanuM ja zaraNa hI ! mArI samI cittavRttio he prabhu ! ApanA zuDha svarU5mAM ja giranA pAmo. mArA jevA mAmUlI sevakanI bhaktimAM UNapa hoya to he prabhu ! tenI upekSA karI ApanA tAka-birudane sArthaka ka2vA paNa mane saMsAra-sAgaramAMthI hemakhema ugArI uddhAra karazo. he prabhu ! mArI AvI prArthanA ApanI kRpAthI saphaLa thAo. vinatI mAnajo zaktie Apajo, bhAva syAdvAdatA zuddha bhAse; sAdhI sAdhaka dazA siddhatA anubhavI, 'devacaMdra' vimala prabhutA prakAze. tAra ho tAra prabhu...7 hai prabhu ! mArI upara mujabanI vinaMti ane prArthanAno svIkAra karI mane sevakadharma bajAvavA upakRta karazo. he prabhu ! mane evI Atmika zaktinuM pradAna hai karazo ke jenAthI huM Atmadravya ane paradravyanA saghaLA guNo ke dharmone nizcayadRSTie tathA vyavahAraDhaSTie yathArthapaNe jANyuM. AvA jANapaNAthI mane syAdvAda varte jethI mane nijabhAva AvirbhAva pAme ane parabhAvanuM kartRtva-bhoktRtva mArAmAMthI nirmULa thAya. athavA mArI sAdhakadazAmAM mane AtmAnuM anuzAsana varte ane saMsAra-vyavahAramAM AvatA saMjogono samatAbhAve nikAla thAya, jethI navAM karmabaMdha na thAya. chevaTe devomAM caMdrathI paNa adhika ujjavaLa ane nirmaLa evuM AtmasvarUpa prakAzamAna thaI mArAmAM prabhutA pragaTe. Printed & Published by Nirubahen Subodhbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Road, Byculla, Mumbai-400 027 And Published at 385, SV.P Road, Mumbai-400 004. Tel. 23820296. Editor: Ramanlal C. Shah,
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No.R.N.1.6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 Licence to post without prepayment No. 271 0 varSa : (50) + 160 aMka: 5 16 me, 2005 0 0 Regd. No. TECH / 47 -890/MBI / 2003-2005. * * * zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra * * ug& QUOGI 0 0 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa 0 0 vArSika lavAjama rU. 100-0 0 chUTaka nakala rUA. 10-00 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha sahataMtrI: dhanavaMta ti. zAha AzAtanA ane aMtarAya thoDA vakhata pahelAM eka mitre mane kahyuM, 'ramaNabhAI, amArA eka mANaso darzana kare, rajasvalA strI bahArathI darzana kare mATe paDado ke borDa vaDIla ke jeo baMne page apaMga che emane eka pavitra divase bhagavAnanAM rAkhavAmAM Ave che paNa te niyama keTalo vyAjabI te vicAravuM joIe. darzana karavAno bhAva thayo. ame emane UMcakIne gADImAM besADyA eka vakhata pa. pU. sva. kelAsasAgarasUrijI sAthe mAre vAta thaI hatI ane darzana karavA laI gayA. eka derAsare gayAM ane daravAjA pAse tyAre emaNe kaheluM ke "mahesANAmAM gAmamAM nahi paNa hAive para huM gADI evI rIte UbhI rAkhI ke jethI gADImAM beThAM beThAM bhagavAnanAM derAsara eTalA mATe karAvuM chuM ke jatAM AvatAM pravAsIo dUrathI paNa. darzana thAya. paraMtu darzana na thayAM, kAraNa ke daravAjAmAM bhagavAna ADe darzana karI zake. sImaMdharasvAmInI pratimA eTalI UMcI banAvaDAvI che, kALuM moTuM borDa hatuM. eTale ame emane bIjA derAsare laI gayA to beThaka paNa UMcI rAkhI che ane derAsarano daravAjo paNa UMco ane pahoLo. tyAM paNa daravAjAmAM ADuM borDa hatuM. trIjA ane cothA derAsare paNa banAvyo che ke jethI roDa uparathI mANasa bhagavAnanAM darzana karI zake. ema ja hatuM. teo bahu nirAzA thaI gayA. pachI ame emane samajAvyA moTarakAra ke basamAM jatA AvatA pravAsIo paNa darzana karI zake.' ke derAsaranI dhajAnAM darzana karo eTale bhagavAnanAM darzana thaI gayAM bharata mahArAjAe aSTApada tIrthamAM covIsa bhagavAnanI pratimA kahevAya. emaNe dhajAnAM darzanathI saMtoSa mAnyo." bharAvIne pratiSThA karAvI hatI. A pratimA nija nija dehapramANa' . mArA eka mitra zrI bipinabhAI jene kahyuM, "kacchamAM amArA nAnI evI karAvI hatI ane cAra dizAmAM enI goThavaNI be, cAra, ATha - khAkhara gAmamAM pahelAM derAsarano daravAjAmAM bhagavAnanI ADe koI ane dasa e krame rAkhI hatI. sUtramAM Ave che. . mahAma borDa nahotuM. bahArathI UbhAM UbhAM darzana thaI zakatAM. have tyAM paNa cattAri aThTha dasa doya vaMdiyA jinavarA cauvirsa. pATiyuM AvI gayuM che.' aSTApada parvata ghaNo UMco hato. eTale nIce ghaNe dUrathI pratimAo meM kahyuM, "kacchamAM bhadrezvaranA jUnA derAsaramAM AMgaNAmAM UbhA rahIne nihALI zakAya. have e covIza bhagavAnanAM darzanamAM aMtarapaTa kyAMthI aMdara dUra ame mahAvIra svAmInAM darzana karatA. derAsaranI racanA evI Ubho karI zakAya ? karI hatI ke TheTha bahAra Ubhelo mANasa bhagavAnanAM darzana karI zake." pa. pU. zrI devacaMdrajI mahArAje zrI zAntinAtha bhagavAnanA stavanamAM ema kahevAya che ke borDa rAkhavAnuM kAraNa e che ke bhagavAnanI lakhyuM che keH pratimA para ochAyo paDe ethI AzAtanA thAya ane vaLI bahAra dakSiNa pazcima uttara dizimukha zravaNa jina upagArI re; nIkaLatAM bhaktonI cUMTha thAya e bIjA prakAranI AzAtanA thAya. ema tasu AlaMbana lahIya aneke, tihAM thayA samakitadhArI re. A be prakAranI AzAtanA mATe derAsaronA daravAjA pAse borDa A stavanamAM devacaMdrajI mahArAje samavasaraNanI vAta kahI che. rAkhavAmAM Ave che. A uparAMta bIjuM koIka kAraNa hoya to te mArA samavasaraNamAM sahu koI jaI zake che. bhagavAna samavasaraNamAM jANavAmAM nathI. paraMtu A aMge jarA vigatathI vicAravAnI jarUra che. pUrvAbhimukha hoya che. anya dizAmAM beThelA lokone paNa bhagavAnanAM bhAratamAM badhAM jinamaMdironA daravAjAmAM bahAra moTAM borDa nathI sAkSAt darzana thAya e mATe devo bAkInI traNe dizAmAM bhagavAnanI hotAM. gujarAtamAM jUnA vakhatamAM badhe evuM haze ke nahi te khaba2 jIvaMta pratikRtinI sthApanA kare che. e evI AbehUba hoya che ke nathI, gujarAta, rAjasthAna vagere bhAratanAM maMdiromAM kyAM kyAM AvAM jonArane ema nathI lAgatuM ke ame bhagavAnane badale emanI pratikRti borDa rAkhavAmAM AvyAM che teno sarve karavo joIe. keTalAMka maMdiromAM joIe chIe. samavasaraNanI racanA badhAMne darzanano lAbha maLe ane jinapratimA ja pahele mALe rAkhavAmAM AvI hoya che. eTale teone bhagavAnanI pavitra dezanA sAMbhaLavA maLe e mATe hoya che. tyAM zraddhAdi, mATe AvA prazno upasthita thatA nathI. muMbaImAM pAyadhUnInA cha derAsara mithyAtvI anya dharmI loko paNa bhagavAnanAM darzana kare che. are tathA digaMbara derAsara pahele mALe che. pazupaMkhIo paNa tyAM Ave che. paraMtu e mATe samavasaraNanA daravAjA - jUnA vakhatamAM prasUtivALI strI ke enAM gharanAM sabhyo mATe athavA baMdha karavAmAM nathI AvatA athavA borDa mUkavAmAM nathI AvatuM ane rajasvalA strI mATe darzananI judI kAyamanI vyavasthA thatI. amArA gAmamAM Ave to paNa bhagavAna eTale UMce birAjamAna hoya che ke daravAjAnuM derAsaramAM evI racanA pUrvajo e karelI ke prasUtivALI strI ke rajasvalA ke borDanuM kharca mAthe paDe. vaLI mahattvanI vAta to e che keTalAya bhavya strIne darzana karavA hoya to te mATe derAsaranI bahAra eka jALI jIvone pratikRti arthAt pratimA jotAM ja tyAM samavasaraNamAM ja samakita rAkhavAmAM AvI hatI ke jyAMthI teo darzana karI zake. prApta thAya che. samavasaraNamAM bhagavAna ke emanI pratikRtine koIno derAsaramAM bhagavAnanI pratimAne koinI azubha dRSTi lAge, zUdrAdi ochAyo lAgato nathI to derAsaromAM bhagavAnanI pratikRti-pratimAne
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana koIno ochAyo kema lAgI zake? derAsaromAM to yuropiyano, ke anya videzonA pravAsIone athavA ApaNA dezanA anya dharmIone AvavA devAya che. teo hoya che pravAsI, padma teomAMnA koIkane bhagavAnanI pratimA jotAM samakita thaI zake che. e ja eno mahimA che. jina pratimAnA AkAranI mAchalIne jotAM jo samakita thavAnAM udAharaNa zAstramAM hoya to bIjA lokomAMthI koIkane kema samakita na thAya ? aba, derAsaranI aMdara AvanAre derAsaranA AcAranuM pAlana karavuM joIe naLadamayaMtInI paurANika kathA che. dyUtamAM hArI jatAM teone vanamAM cAlyA javAno Adeza thI che. vanamAM damayaMtIne mUMjhavaNa thaI. tene rojano niyama hato ke bhagavAnanI roja pUjA karIne pachI bahAra levo paNa vanamAM jinapratimA kyAMthI hoya ? paNa damayaMtI kalAkArIgIrImAM hoMziyAra hatI. e veLu (ratI-mATI)mAMthI eka sthaLe koIka anukULa jagyAmAM suMdara jinapratimA banAvI. enA upara pANI chAMTI, mATIno ja sarasa suMvALo lepa karyAM. A rIte taiyAra thayelI manohara jinapratimAnI vidhisara sthApanA karIne te enI ceja pUjA karatI. bIjuM mukAma kare to tyAM paNa e rIte vaizunI pratimA banAvatI ane pUjA karatI. have damayaMtInA jinamaMdirane koI divAla ke chAparuM nahatuM. e vakhate tyAM AgaLathI pasAra thatA AdivAsI bhI jAtinA lokono ochAyo bhagavAnanI pratimA upara paDe to tenuM zuM karavuM ? paraMtu damayaMtI jANatI hatI ke jinezvara bhagavAnanI pratimA upara koIno ochAo paDe ja nahi. trilokanA nAthanuM svarUpa ja evuM alaukika hoya ke ochAyo Ave te pahelAM ogaLI jAya. sAmAnya rIte derAsaro savArathI sAMja sudhI khUllAM hovAM joIe. ane pUjA paNa sUryAsta sudhI thaI zake. paNa vyavahAra draSTie, corI vagerenA bhayane kAraNe tathA vahIvaTI kharca ocho rAkhavA mATe pUjA phakta savA2nI thaI gaI ane sAMje phakta darzana thaI zake. sAmAnya rIte sAMje AratI thaI jAya ane tyAra pachI derAsara mAMgalika thaI jAya te pachI koInA mATe te kholI na zakAya, paraMtu koI moTo saMgha Avyo hoya athavA viziSTa pAtrALuo AvyA hoya to athavA viziSTa ya hoya to derAsara avazya kholI zakAya che. pacAsa varSa pahelAM ame zaMkhezvaranI yAtrAe jatAM. comAsA pachI basa retImAM cAlu thAya. savAre gayelI basa sAMje pAchI Ave. jAtrA karI, basano TAIma thAya tyAre daravAjA bahArathI darzana karI sarva yAtrIo basamAM besatA. junA vakhatamAM jyAre muMbaimAM TrAma hatI. tyAre mATuMgA sAyana janArA loko TrAmamAM beThAM beThAM mATuMgAnA caumukhI bhagavAnanAM be hAtha joDI darzana karatA. 16 me, 2005 derAsara hoya ane raMgamaMDapa nAno hoya tyAM bhagavAnane sUMTha karyA vaga2 pAchA page cAlIne bahAra nIkaLI zakAtuM. paNa tyAM borDa nahotAM. paraMtu have jyAre moTA moTA raMgamaMDapo baMdhAvA lAgyA tyAM artha sudhI nI mALAsane pUMThe karIne nIkaLavuM paDe che. vaLI pAchA page tI daravAje oLaMgavAnuM paNa aruM che. UMdhA page vadhAre cAlatAM bhANasa kyAreka paDI jAya, bhaTakAI paDe ke cakkara paNa Ave. mahesANA, arthodhyApurama, zAhapura vagerenAM derAsaromAM keTalA moTA raMgamaMDho che ! tyAM kyAMka ne kyAMka koIka bhagavAnane sUMTha thavAno saMbhava rahe che. pAlitANAnA samavasaraNa maMdiramAM bhamatImAM pArzvanAtha bhagavAna che, eTale kyAMka to pUMTha thavAno saMbhava rahe che. rANakapuranA derAsaramAM bahAranA bhAgamAM racanA ja evI karavAmAM AvI che be pratimA sAmasAme jovA maLe. tyAM eka bhagavAnanAM darzana-pUjA karIe to bIjA bhagavAnane pUTha thAya. paraMtu e aTakAvavA mATe tyAM kyAMya borDa rAkhavAmAM AvyAM nathI. ApaNA ghaNA derAsaromAM gabhArA bahAra raMgamaMDapamAM baMne dIvAlomAM jinapratimA prIya che; eka bAjunA bhagavAnanI pUjA karIe to sAmenI dIvAlanA bhagavAnane pUMTha thavAnI. borDa mukhya daravAje hoya ane moTA derAsaramAM bAjunA be daravAjA hoya to tyAM to nIkaLatI vakhate pUMTha thavAnI che. eTale nA kAraNa paNa bahu vyAjabI lAgatuM nathI. tIrthaMkara bhagavAnano avinaya thAya ema hoya eve vakhate aMtarapaTa eTalI vA2 mATe ka2vAmAM Ave che. e jarUrI che. dIkSA ke padavI prasaMge pya gurumahArAjane vaMdana kare tyAre bhagavAnanI upasthitimAM guru mahArAjane vaMdana karAya eTalo samaya bhagavAna ane gurumahArAja vacce aMtarapaTa rAkhavAmAM Ave che. e yogya che ane zAstrokta che. moTA bhAganAM derAsaromAM borDa upara gAmaparagAmanA utsavonI moTI moTI patrikAo lagADelI hoya che. bIjA paNa samAcAro cokathI lakhAyA hoya che. A badhuM Avazyaka che, paNa te anyatra hoya to vadhAre yogya gaNAya. derAsaramAM pravezatAM ja vacce borDa Ave ane mANasa patrikAo vAMcavA rokAya, to enI 'nisiha'no bhaMga thAya che. kyAreka to samAcAra evA hoya che ke bhaktanuM mana prabhunAM darzana karatAM karatAM enA vicAre caDI jAya che. pariNAme darzana-pUjAmAM evI ekAgratA etI nathI. Ama derAsaranA daravAjA pAse UMcuM pATiyuM rAkhavAthI keTalAya lokone darzanano lAbha maLato nathI. jeo derAsaranAM pagathiyAM na caDI zake evA vRddho tathA apaMgone bhagavAnanAM darzana sahaja rIte thatAM nathI. koI caDIne laI jAya to thAya, pachA badhA vRddho pAse evI sagavaDa hotI nathI. eka gAmamAM ame evuM derAsara joyuM che ke jyAM covIse kalAka darzana thaI zake. emAM gabhArAmAM phakta traNa moTI pratimAo che. AMgI mATenA cAMdInA mugaTa amuka avasare ja savAranA paherAvAya che. derAsaranA bhArAnI jALI bapore baMdha thAya, paNa tene tALuM mAravAnuM nahi, bapore paNa koIne pUjA karavI hoya to thaI zake. derAsa2nA mukhya dvArane rAtanA AMgaLiyo bharAvAya. paraMtu aDadhI rAte paNa koIne derAsaramAM jaI prabhujI sAme besI dhyAna dharavuM hoya to dharI zakAya. dIvo covIse kalAka cAlu hoya. tyAM corInuM koI ja jokhama ja nahi eTale cokIdAranI jarUra paNa niha. jUnA vakhatamAM gujarAtamAM gAmaDAMomAM borDa vagaranI AvI derAsaro hatAM. kiMmatI AMgInI prathA AvI tyArathI bIjI badhI jarUriyAto UbhI thaI. AvAM borDa rAkhavAmAM bIjo eka Azaya ema kahevAya che ke derAsaranI bahAra nIkaLatAM mANasa jinapratimAne pUMTha karI na nIkaLe. bahAra nIkaLatAM bhagavAnane sUMTha na thAya. paraMtu pUMTha karavAnA A viSayane paNa barAbara samajavI joIe. jUnA vakhatamAM nAnAM gAmamAM nAnuM Ama derAsaranA daravAjAmAM borDa rAkhIne keTalAka lokone darzana karatA aTakAvavA emAM aMtarAya karma baMdhAya che ? aMtarAyano Azaya na hoya to paNa aMtarAya avazya thAya che. jo aMtarAya karma baMdhAtAM Doya to te kone lAge ? TrasTIone ? saMghapatione ? enI pre2NA ka karanAra sAdhu mahArAjane ? te vyaktigata baMdhAya ke sAmudAyika baMdhAya ? A badhA praznonA javAba to jJAnI bhagavaMto ApI zake. vaLI AzAtanA ane aMtarAya karma e bemAM zuM vadhu gaMbhIra ? AzAtanA eTale Aya+zAtanA. Aya eTale Avaka, napho ityAdi. zAtanA eTale kSati. AzAtanA eTale vepArI bhASAmAM kahevuM hoya to nahe nukazAna eTale AzAtanA doSa jeTalI lAge tenA karatAM atadhakarma vadhu gaMbhIra gaNAya. A viSaya para maiM lakhyuM che te mArI samaja pramANe hAkhyuM che. emAM koI doSa hoya to te mATe mApI che. jJAnI bhagavaMto A viSayamAM vadhu prakAza pADe ane yogya mArgadarzana Ape ema icchuM chuM. ] ramaNalAla cI. zAha
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ C 16 me, 2005 prabuddha jIvana ba. ka. ThA. - DaoN. rAjita paTela-anAmI 3 pro. ba. ka. ThA. eTale pro. balavaMtarAya kalyANarAya ThAkora. emanA 'bhaNakAra' soneTa ane e ja nAmanA kAvyasaMgrahathI huM paricita. 'mArAM soneTa' paNa vAMcelAM; paNa emane prathamavAra maLavAnuM sadbhAgya to prApta thayuM sane 1938mAM huM amadAvAdanI gujarAta kaoNlejano vidyArthI hato tyAre. gujarAtInA mA2A sIniyara pro. anaMtarAya rAvaLanI 'prastAvanA' sAthe meM 'kAvyasaMhitA' nAme kAvyasaMgraha pragaTa karelo....kaoNlejanA prathama varSamAM, tAkaDe pro. ThAkora amadAvAdamAM emanA mitra zrI ratilAla lAkhiyAne baMgale hatA. pro. rAvaLa sAhebanI sUcanAthI huM mAro kAvyasaMgraha temane bheTa ApavA zrI lAkhiyAne baMgale gayo to prathama darzane javuM to 'narvasa'nI thaI gayo. moTI moTI mUrchA, ThaMDI garadana, mArI tulanAe 'pracaMDa dehayaSTi', vicitra paheraveza,-TUMko po ne vedhaka AMkho, parga hAthIne prI. rAvaLa sAhebanI sUcanA anusAra Apane mArI kAvyasaMgraha bheTa ApavA Avyo chuM ema kahI 'kAvyasaMhitA' emanA karakamalamAM mUkI. mArI kAvyasaMgraha Tebala upara mUkI mane kaheH 'mAro eka bhANo che...e paNa kAvyo lakhavA lAgyo. meM ene kahyuMH 'alyA ! kAvyo lakhanAra huM nathI te pAcho tuM maMDI paDyo ?'...ATaluM bolI mAro kAvya saMgraha hAthamAM laI, thoDAM pAnAM pheravI pustakane Tebala para pachADI mane kahe: A ja AnAmAM AvI lirikanI paryeSaNA tamane anyatra vAMcavA nahIM maLe. e uparAMta koinI sAthe jhaghaDo thAya to chUTo ghA karavAmAM paNa ze2 tarIke upayogamAM Avaze...laI lyo, laI lyo, phakta cAra ja AnAmAM.' mitrone vaheMcavA mATe aDhI rUpiyAmAM 'lirika'nI daza nakalo meM lIdhelI. je pAMca mitrone ApelI te badhA bhaviSyamAM sArA sAhityakAro thayelA...dA. ta. DaoN. bhogIlAla sAMDesarA, DaoN. upendrabhAI paMDyA, DaoN. tanasukhabhAI bhaTTa, zrI pItAMbara paTela ane pro. rAmaprasAda zukala. 'lirika'ne kAraNe teo sArA sAhityakAro thayelA ema nahIM paNa e sAhitya prakAre emanI samajaNamAM vRddhi karelI ja. 'lirika', 'kavitA zikSaNa', 'navIna kavitA viSe vyAkhyAno" ane 'ApaNI kavitA samRddhimAM kAvyakalAnA zikSAguru tarIkenI pro. ThAkoranI ujjvaLa chabInuM darzana thAya che. tatkAlIna aneka kavione e saMdhoe preraNA ne mArgadarzana ApyAM che. brahmacarya pALo, kAtharyuM.' pAMceka sekanDa bAda bolyAH kalamanuM ' cA-pANInuM patyA bAda mane kaheH 'navajavAna ! have tuM kyAM javAno ? meM kahyuM: 'bhArI hosTele. Apane koI kAma hoya to mAryA' to kahe: AMbAvADImAM mAre mArA parama mitra pro. ANaMdazaMkara dhruvane-'vasanta' baMgale javuM che. tuM tAro khabho mane pIrIza ?' meM kahyuMH 'eka nahIM, ma.' dhruva sAhebano baMgalo bahu dUra nahoto eTale vAto karatA karatA 'vasanta' baMgale AvI pahoMcyA. pAMceka miniTa rokAine ja mArI hosTela bhego thaI gayo...paNa prophesara sAhebanA prathama darzane ja ghAyala thaI javA jevI anubhUti thaI. rAvala sAhebane vigate vAta karI to kaheH emanI prakRti nAriSa jevI che. uparathI rUma, aMdarathI koparA-pANInI mIThAza, emanI kavitA paNa evI. sane 1938 pachI to e prakAMDa vidvAna ne svataMtra ciMtakanuM sane 1944 sudhImAM traNaikavAra darzana thayuM. saMbhava che ke sane 1943mAM 'vidyAsabhA'nA upakrame temaNe navIna kavitA-viSayaka vyAkhyAno ApelAM tyAre lagabhaga be aDhI kalAka mATe emanuM darzana ne satsaMga thayelo, vyAkhyAno pro. umAzaMkarabhAie vAMcelAM. sane 1940mAM meM gujarAtI sAhitya maMDaLa'nA upakrame gujarAta kaoNlejamAM ne sane 1945mAM vaDodarAnI 'premAnaMda sAhityasabhA'nA upakrame pro. hArkAranI avadhana kavitA saMbaMdha baMne purAomAMthI anekAneka vArtAo tema ja temanA uparathI prAkRta, vyAkhyAno ApatAM. 'mAruM soneTa' mane sauneTo lakhavAnI preraNA apabhraMza ne prAMtIya bhASAomAM utarI AvelA bI, jaina, jainetara ApelI, khAsa karIne temanAM dAmpatya praNayanAM soneToe jyAre sAhitya aMtargata kaI vRtti-pravRtti rahI che. tenI jhAMkhI karAvI che, emaNe navIna kavitA viSe vyAkhyAno ApelAM tyAre emI emanAvI rAsano vizatapUrNa sAra Apyo che je anivArya hato, kema ke 'lirika'nI pacAseka nakalo umAzaMka2bhAine ApelI-vecavA mATe sto..emAM 'lirika' nAmanA kAvya prakAranI UMDI sa-dRSTAMta paryeSaNA che. sarasa pAkA bAinDiMgavALuM A prakAzana-mULa kiMmata to rUpiyAthI ochI nahotI paNa caccAra AnAmAM kADhavAmAM AvelI. emAM emanA keTalAka vidyArthIo samakSa jamaNA hAthamAM 'lirika'nI nakala rAkhI umAzaMkarabhAi bolatAH 'laI lyo, laI lyo, phakta cAra arthaghaTana kavitAnA prakhara puraskartA to teo hatA ja paNa mane temanI bIjI eka zakti mATe vizeSa mAna thayeluM teo jUnI gujarAtInA bahu sArA to nahIM paNa ekaMdare sArA abhyAsI kahI zakAya. nivRtti kALe emaNe jUnI gujarAtInA be graMthonuM saMpAdana kareluM tenI sAthe mAre thoDoka dUrano saMbaMdha paNa kharo. sane 1950 thI sane 1958 sudhI huM naDiyAdanI kaoNlejomAM prophesara ne adhyakSa hatI. naDiyAdanI zrImatI DATIlanI lAyabrerImAM jUnI hastaprato sacavAyelI che temAMthI ekanuM saMpAdana pro. ThAkore kareluM che. 'aMbeDa vidyAdhara rAma' emanuM saMpAdana dAda mAgI le tevuM che. alabatta, jyAM jarUra paDe tyAM temarI DaoN. bhogIlAla sAMDesarAnI Avazyaka madada lIdhI che--sAbhAra. bIjuM emanuM saMpAdana che udayabhAnu viracita vikrama caritrarAsa'. madhyakAIna vArtAsAhitya-kathAsAhitya e srotamAM vahe cheH jena ane jainetara. zAmaLa pUrvenuM je vArtA-sAhitya gujarAtImAM upalabdha che, te moTe bhAga jainonuM che. vikrama caritrarAsanA kartA zrI udayabhAnu paNa soLamA saikAnA eka ziSTa jaina kavi che. temanA A AsanI saMkhyAbaMdha sApranI judA juda graMthabhaMDAromAM maLe che, paraMtu A saMpAdana mATenI AdhArabhUta prata pro. ThAkore A graMtha bhaMDAramAMthI meLavI che te jANavA maLyuM nathI, paNa A kRtinI mULa pATha emaA i. sa. 1951mAM zrI kizanasiMha cAvaDAnA 'sAdhanA presa'mAM chapAvyo hato, jemAM lagabhaga 129 jagyAe bhraSTapATha rahI javA pAmelo jene meM, rAsane aMte 'zodhapatra' zIrSaka nIce pragaTa karyo hato. A nAnakaDA rAsanA khAssA chavvIsa pAnAnA upodghAta'mAM meM cheka RRRgvedathI zarU karI brAhmaNa, AraNyaka ne upaniSada sAhitya tema ja mahAbhArata, rAmAyaNa kavie 'TabA paddhati' e ati saMkSepamAM kyAMka kyAMka vArtAno vistAra karelo che, vaLI lagabhaga cAraso varSa pUrvenI jUnI bhASAthI ghaNA vAMcako nAna na parA hoya ! A rAsanA saMpAdanamAM upayogamAM levAyelI prata saM. 1760 nI hovA chatAM lahiyAe mULa kRtinI jUnI bhASAne sAcavI rAkhavAno Agraha sevyo hoya ema lAge che, eTale A prakArano
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 me, 2005 vArtAsAra vistArathI ApavAno abhigama rAkhyo che. rAsanI joyAnuM mane smaraNa che. eka cheDo gAMdhIjIe ne bIjo cheDo ThAkora bhASAmAM kavinuM saMskRta bhASAnuM jJAna sarvatra pragaTa thAya che. bhASAmAM gurjara-kAvya-pAlakhIno ucakelo emAM darzAvyo che. eka bAju eka prakAranI ziSTatA, lAghava, gorava, coTa ane prAsAdikatA sukalakaDI gAMdhIjIne bIjI bAju pracaMDa dehayaSTivALA ThAkorane emAM varatAya che. vizeSamAM, lokavArtAnuM paraMparAgata vAtAvaraNa A citrita karelA che. rAsamAM tenI vizeSatAo sahita upasthita che. choMterame varSe A pro. ThAkora, zrI kizanasiMha cAvaDA (jIsI)nA khAsa snehI hatA. rAsanuM saMpAdana karatAM pro. ThAkora "puSpikA'mAM lakhe cheH- vaDodare Ave tyAre zrI cAvaDAnA alakApurI sosAyaTInA ATha 'bhASApurANa abhuruici dhane naMbaranA bhADAnA baMgalAmAM utare. vaDodarAnI mahArAjA sayAjIrAva paMktimaMkti paDhaze ekamane, yuni.nI sthApanA nahotI thaI tyAre pratApasiMha rAva komarsa kaoNleja zataka cAranA rAsa prabaMdha ane baroDA kaoNlejamAM gujarAtI-aMgrejInA lekacarara ne zrI cAvaDAne taNI lAbhaze kUci kamAla ne mArA mitra zrI bhAilAla koThArI ekavAra navAM racelAM be gIto thaze hemakutiyo ya rasALa (pR.52) paNa A rAsano upoddhAta laI pro. ThAkorane vaMcAvavA gayA. ThAkora sAheba tyAre AMkho mIMcIne ke zabdakoza' taiyAra thAya te pahelAM pro, ThAkoranuM avasAna thayuM koI vicAramAM khovAI jaine hIMcake jhUlatA hatA. koThArIe emanAM eTale vaDodarAnI mahArAjA sayAjIrAva yunivarsiTIe e kAma ane gIto saMbhaLAvavAnI icchA vyakta karI...ThAkore saMmati ApI...AMkho soMpeluM. 'upodaghAta', 'zabdakoza' ne zodhapatra" joyA pachI ApaNA mIMcIne eka gIta sAMbhaLyuM...pachI kahe, "tama tamAre gAye jAva...gAya mUrdhanya vivecaka pro. viSNuprasAda trivedIe mane dhanyavAda ApatAM jAva...huM sAMbhaLuM chuM ne jyAM bIjuM gIta gAvAnuM zarU karyuM...tyAM lakheluM: ThAkora sAhebanAM nasakorAM bolavA lAgyAM....pAMca sAta miniTa 'ApaNA prAdhyApakonuM kAma AvuM hovuM joie." vaDodarAnI samAdhibhaMga thavAnI pratIkSA karI paNa vyartha...eTale pro. koThArI gRham ma.sa. yunivarsiTImAM ema.e. kakSAe A pustaka traNa sAla sudhI prati gacchatti karI gayA ! ekavAra pro. ThAkora cAvaDAne tyAM ArAma, pAThya-pustaka tarIke raheluM. karatA hatA. vaDodarAnI sayAjI Ayarna varkasanA mAlika zrI choTAbhAI pro. ThAkoranI sAhityasevAno khyAla ApavAno mAro irAdo paTelane tyAMthI ekavAra phona Avyo. cAvaDAnI dIkarIe phona to nathI. kaika saMsmaraNAtmaka rajU karavAno prayatna che. bAkI ucca bhAvanA, lIdho paNa te vakhate ThAkora sAhebanAM naskorAM bolatAM hatAM eTale artha laya ne sudaDha baMdhu ghATIlAM aneka soneTanA kavi tarIke ane emane jagADyA nahIM, jAgyA eTale cAvaDAnI dIkarIe phonanI vAta navIna kAvyavibhAvanAnA jAgrata AcArya tarIke tema ja gadyazailInA karI to kahe: "huM UMghato hato !' dIkarIe kahyuM: 'hA, jorathI tamArAM zilpI tarIke Aje paNa teo jIvaMta che. huM bhaNato hato tyAre ne nasakorAM bolatAM hatAM eTale emane jagADyA nahIM, jAgyA eTale Aje paNa emanI kavitAno A Adarza mane khUba khUba AkarSe cAvaDAnI dIkarIe phonanI vAta karI to kahe; huM UMghato hato ! dIkarIe kahyuM: "hA, jorathI tamArAM nasakorAM bolatAM hatAM to badhA sUra khilAvaje manuja citra sAraMgInA, kahe: 'jo, mArAM nasakorAM bolatAM hoya tyAre huM UMghI gayo chuM ema badhAM phalaka mApaje manuja-buddhi-brahmAMDanAM.' samajavAnuM nahIM, huM kevaLa taMdrAvasthAmAM hoiza. nidrA ne taMdrAvasthAno temanA A Adarzane anusarIne lakhAyelI keTalIka arthaghana dIrgha bheda tuM samaje che ? pro, koThArI ane cAvaDAnI dIkarIne AvI sUkSma kavitAo ane anya racanAo mATe zrI manu ha. davee, 'kavimAM bheda-rekhAnI jANa nahIM bAkI gIta gAye jAta ne ThAkorane kAne takarAra' nAmanA hAsyarasika kAvyamAM pra. ThAkoranA mukhamAM A DAyala dharI deta ! paMktio mUkI cheH sane 1938mAM to pro. ThAkore mane ghAyala karI dIdho hato paNa "arthabhArathI bharyA kAvyano eka huM ja ghaDanAra, cosaTha sAla bAda, emanAM zrImatInI bhatrIjInI bhANI jyAre mArI loka kahe che, "A kavithI to mAthAM che caDanAra dIkarInA moTA dIkarA sAthe premalagna karIne amArA parivAranI kulavadhU davAnI zodha koI karanAra ? banIne AvI tyAre pro. ThAkorane jovAnI mArI dRSTimAM AmUla mazkarImAM ApaNe haLavI kalpanA karI zakIe....ko'ka anidrAno parivartana AvI gayuM ! ne traNeka mAsa bAda emanI A kAvyAtmaka rogI davA mATe DaoNkTara pAse jAya che...UMghanI davA mATe te pro. citrAtmaka suMdara paMktio sArthaka thavAnI pratIkSA karI rahyo chuM. ThAkoranI artha-ghana kavitA vAMcavAnI salAha Ape che ! zrI mahendra goruM cUse akhuTa rasathI aMguTho pa% jevo,. meghANI saMpAdita "aradhI sadInI vAcanayAtrA-bhAga-2 vAMcato AvI joI, dayita, ucaro locane koNa jevo." hato temAM AvI ja eka satyaghaTanA umAzaMkarabhAie AlekhI che. 'jevo' ke "jevI'-bhAvinA garbhamAM. eka dardI DaoNkTara pAse jAya che. badhuM ja tapAsIne DaoNkTara dardIne kahe che: 'tamane kazo roga nathI. ciMtA karyA karavAnI Adata paDI lAge che ! phikaranI phAkI karI jAo, e ja davA. jarIka moliyeranA nATaka saMghanAM navAM prakAzana jotA raho eTale khaDakhaDATa hasIne tame khuzamijAja thaI jazo.' dardIe kahyuM: 'dAktara sAheba ! paNa huM moliyera paMDe ja chuM." keTalAka (1) jina tattva bhAga-8 | kiMmata rUA. 50/sAhityakAronuM sAhitya DaoNkTarone prIskrIpzana'mAM paNa lekhe lAge (2) sAMprata sahaciMtana bhAga-15 kiMmata rU. 80/che. kavi tarIkenA ThAkoranA prabhAvane nirUpatAM umAzaMkare uccAryuM lekhaka : DaoN. ramaNalAla cI. zAha cheH "adyatana gujarAtI kavitA kapitAya paratve gAMdhIjI ane (noMdha : saMghanA sabhyoe aDadhI kiMmate kAryAlayamAMthI meLavI Ayojana paratve ThAkora-ema be bhinna bhinna prakRtinA mANasone levuM mokalavAmAM Avaze nahIM.) khabhe caDIne jAya che." "prajAbaMdhu' aThavADiyAmAM AnuM kArTUna',
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 me, 2005 prabuddha jIvana kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryanI sUktio In saMpAdaka-Da. dharmendra ma. mAstara (madhuram) - I. sa. 1088nA navembara mAsamAM gujarAtanA dhaMdhukA gAme page upayogapUrvaka divase cAle te ja cAritradhArI munio gaNAya 9 janmI 84 varSanuM sArthaka AyuSya bhogavI I.sa. 1173mAM pATaNa nahIM. dareka jIvanA sukhaduHkhane priya ane apriyane jANanAra dayALu mukAme kALadharma pAmanAra gujarAtanI asmitAnA pahelA jyotirdhara jaina munio paraprANIone kema duHkhI kare ? gAyaka kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArye chaMda, alaMkAra, zabdakoza, Atmakathana : pramANazAstra, mahAkAvya, caritra, yogakAvya, nyAya, vyAkaraNazAstra mArgamAM huM pagathI cAluM chuM, rasavinAnuM bhikSAtra divasamAM Adi kSetromAM samartha vihAra karI nAnA moTA maLI tetrIsa graMtho ekavAra jamuM chuM, jIrNa vastra paheruM chuM, rAtrie ja kSaNamAtra bhUmi ane temAM Azare lAkha uparAMtanA saMskRta zloko ApaNane ApyA para zayana karuM chuM. sarvathA saMgarahita vartu . haMmezAM samatA guNamAM che. vaLI siddharAja jayasiMha ane kumArapALa jevA saMskArI rAjavIone ramuM chuM ane hRdayamAM parama jyotinuM dhyAna karuM chuM. have rAjAnuM zuM temaNe vividha viSayanA vArtAlApa dvArA ane kavidha preraNA ApI kAma mAre ? (rAjavI siddharAja jayasiMhane uddezIne-vArtAlApamAM), che. A rIte temanuM ciMtana vyApaka ane preraka che ne sUktio paNa sarvasaMgano tyAga : mananazIla che. enuM viSayavAra AsvAdana emanA ja zabdomAM karIe. "sarvasaMgano tyAga karavo te cAritra kahevAya' ema zrI jitendra sattvaguNa : bhagavAne kaheluM che. jaLanA saMyogathI citra, jema rAjya vaDe cAritra 'sarve guNomAM sattvaguNa kharekhara sArvabhauma tarIke gaNAya che. naSTa thAya che. saMyamazrI ane rAjya zrI e baMne paraspara virodhI che, anya sarvaguNo je sattvaguNanI pAchaLa kulavAna nokaronI mAphaka kAraNa ke sapatnI-zokyanI mAphaka ekanA AgamanathI bIjIno nAza doDe che. eka sattvaguNa siddha thavAthI dareka kArya siddha thAya che. anya thAya che.' guNo enI AgaLa vRthA che. je sattvaguNathI ciMtAmaNi rAjAnI jIvAta jema sarve saMpattio prApta thAya che. vyasana-du:kharUpI sAgaramAM paDela jIvano ghAta thayA vinA koI divasa mAMsanI prApti thatI nathI. prANI annaputranI mAphaka sattvaguNa vaDe lakSmIno bhokatA bane che. ane jIvaghAta samAna bIjuM koI duSTa kArya nathI, mATe mAMsano zAzvata sukha-muktiH tyAga karavo ucita che. adbhuta svAdavALuM anya bhojana maLe che "he bhavyAtmAo ! A jagatamAM durlabha evo manuSyabhava pAmI to kayo buddhimAna mAMsa bhakSaNa kare ? kAraNa ke, potAnI pAsamAM buddhimAna puruSe evuM kArya karavuM ke jethI zAzvata sukhanI prApti amRta hoya chatAM viSanI icchA koNa kare ? mahAbhAratanA thAya. vaLI te abhaya sukha muktimAM raheluM che. 'zAMtiparva" vageremAM kahyuM che ke, mAMsano tyAga karavAthI ghaNA zuddha-satya dharma : rAjAo svarge gayA che, paNa bhogAdivaDe svarga maLatuM nathI. vaLI darbAdikanA aMkurothI jema divya auSadhi AcchAdita thaI gaI mAM satyAganA bhISmapitAmaha kahe lA keTalAMka vacano tema A yugamAM satya dharma anya dharmothI nirohita thayo che. paraMtu mahAbhAratamAM rahelAM che. jemake, "je puruSa mAMsabhakSaNA karato samagra dharmonuM sevana karavAthI darmAdika ghAsanI aMdara rahelI divya nathI, tema ja pazuvadha karato nathI ane anumodana paNa A to auSadhinI mAphaka koIka samaye koIka mANasane zuddha dharmanI prApti nathI, te sarva prANIono mitra gaNAya che, ema svayaMbhu manue thAya che. kahyuM che. dravya vaDe je te hajjA--mAranAra, upabhoga vaDe je khAya dayA-dharmanuM mULa ane paropakAra : ane vadha baMdhana vaDe je ghAta karAve te traNa prakArano vadha kahevAmAM sarva prANIone hitakada ane kukarmone pratikula evo mukhya dharma Avyo che. tema yojanA karanAra, anumodana ApanAra, mAranAra, dayA mULa gaNavAmAM Avyo che. kAraNa ke megha vinA vRSTi, bIja kriya-vikraya karanAra, saMskAra karanAra ane upabhoga karanAra e vinA aMkuro ane sUrya vinA divasa hoI zake ja nahi tema dayA vinA sarve khAdaka (khAnA2) kahyA che. suvarNa, gAya, bhUmi ane dharma hoto nathI. vaLI te dayA dharma mANikya ratnathI AbhUSaNa jema ratnAdikanAM dAnathI paNa mAMsa nahi khAvAmAM vizeSa dharma thAya upakAra vaDe siddha thAya che. jemanI aMdara dayA dharma haMmezAM taruNAvasthA che, ema zrutikAranuM mAnavuM che. comAsAnA cAra mAsa sudhI je bhogave che, mATe vidvAna puruSoe niraMtara paropakAra karavAno prayatna mAMsano tyAga kare che te puruSa kIrti, AyuSya, yaza ane baLa e karavo. kAraNa ke padmanI aMdara lakSmI jema upakAra vratamAM puNya tattva cAra mAMgalikane prApta kare che. mAMsanI mAphaka magha paNa vaikalyAdika rahe che. anya dharmamAM sarva darzanIo paraspara vivAda kare che, paraMtu aneka dUSaNone pragaTa kare che, mATe buddhimAna puruSe iSTa kAryanI sarva saMmata upakAra vratamAM koipaNa vivAda karatA nathI. aho ! siddhi mATe mAMsa tathA madhano tyAga karavo joie.' paropakArano prabhAva ! sajjanoe karelo upakAra vipattine dUra kare tIrthATana ne vAhana : che, kIrtine pragaTa kare che, verano uccheda kare che, lokomAM mAna vadhAre bhUkhyA mANasane bhojana mATe zuM nimaMtraNa karavuM paDe kharuM ? che. lakSmIne vaza kare che, dayAmUlaka dharmane utpanna kare che ane sarvatra tema ja mahAtmAne yAtrA mATe koIpaNa samaye ghaNuM zuM kahevuM paDe mahodayane phelAve che. vaLI koI paNa vastu evI nathI ke paropakArathI ? tIrthayAtrA karavI e ja mAruM mukhya kartavya che. tIrthATana vinA siddha na thAya.' kSaNamAtra paNa mane hArelA jugArInI mAphaka sukha paDatuM nathI ane cAritradhArI munio: padAcArI chIe. amAre sukhAsananuM zuM prayojana che ? vivekI vAhanAdikamAM besavAthI anya prANIone bahu duHkha thAya che. evo gRhastha mANasa paNa tIrthayAtrAmAM vAhana vaDe cAlato nathI, mATe munio koIpaNa vAhanamAM besatA nathI. tema ja jeo ughADA rtA haMmezAM pAdacArI je yati-cAritryadhArI hoya te kevI rIte
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 me, 2005 vAhanamAM bese ? dAna, zIla, tapa ane bhAva vaDe te dharma cAra prakArano che. temAM devavANI: svarga ane mokSanuM kAraNabhUta je dAna te abhaya, jJAna ane dharmanAM paraspara viruddha evI zAstronI goSThiothI bharyuM. devavANI satya upakaraNarUpa bhedathI traNa prakAranuM kahyuM che. vaLI mRtyuthI bhaya pAmelA hoya che. prANIonuM saMrakSaNa karavuM tene puNyazrIne vadhAravAmAM khAsa tattvarUpa uttama AcaraNaH prathama abhayadAna kahyuM che. sumeruthI anya koI sthira nathI. AkAzathI lavaNa samudramAMthI amRta, dravyathI dAna, vANIvilAsamAMthI satya, bIjuM koI vizAla nathI ane samudrathI anya koI zuddha nathI tema ja vRkSathI uttama phala, dehathI upakAra, vAMsamAMthI muktAmaNi, abhayadAnathI bIjuM koI hita nathI. mRttikAmAMthI suvarNa, puSpamAMthI sugaMdha ane kAdavamAMthI kamala jema dAna-kalpavRkSa, zIlavrata ane tapa : grahaNa karAya che, tema asAra evA jIvanamAMthI uttama AcaraNarUpI anupama rUpavALuM zarIra, bhAgya ane saubhAgyano saMyoga, sArano saMgraha karavo. vaLI kaMdamAMthI latAo jema jethI utkRSTa abhiSTa siddhi vizvamAM bhogavavA lAyaka vaibhava, haMmezAM udAra sukha saMpattimAM vRddhi pAme te ja puNya kahevAya, ema zrI jaga-prabhue ane svarga temaja mokSanI prApti e sarva dAnarUpa kalpavRkSanuM akhaMDita kaheluM che. game tyAM pharo athavA game tevA udyama karo, paNa puNyazALI phala che. vaLI sarvathI athavA deza thakI paNa je brahmacarya vrata pALavuM te puruSa ja vIrAMgadakumAranI jema lakSmI bhogave che. zIlavrata kahevAya che. A zIlavaMta kIrti vadhAravAmAM mukhya sthAne jIva ane karma tathA samyakatva: gaNAya che. e ja zIlavratanI tulanA karavA mATe kalpadruma kevI rIte jIva anAdi che ane karma paNa pravAhathI anAdi che. suvarNa ane zaktimAna thAya ? kAraNa ke, je zIlavrata kaliyugamAM paNa sevana mATInI mAphaka jIvakarmano saMbaMdha paNa anAdi che. sadaiva, guru ane karavAthI kalpanAtIta phala Apa che. tema ja vividha prakAranI iSTa dharmane viSe je deva, guru ane dharmanI buddhi rAkhavI te samyakatva jANavuM vastuomAM mana ane iMdriyonI icchAno je rodha kare che te tapa kahevAya ane tethI viparita buddhi ne mithyAtva kahevAya. kAma, roga ane che ane te tapa pApa samudranuM pAna karavAmAM agatya muni samAna mohathI bharelA temaja krodhanI ceSTAo vaDe bhayaMkara ane bhaktone hoya che. durbhAgIonI mAphaka jemanI muktirUpI strI icchA karatI chetaravAmAM tatpara evA devo mukti mATe samartha thatA nathI. cAritrarUpa nathI temane paNa te tapa utkRSTa saubhAgya ApanAruM thAya che. tema ja lakSmIne krIDA karavAnI vApI-vAva samAna, brahmacarya pALanAra ane dAnAdika dharmakAryomAM mAnasika atyaMta prIti dAkhavI te bhAva kahevAya zuddha dharmanA upadezaka evA guruo mokSadAyaka thAya che. viSayomAM ane te bhAva bhava-saMsAra rUpI vAdaLone vikheravAmAM pavana samAna lolupa, nirdaya, brahmacaryathI bhraSTa, kalezI, kaSAyonuM sevana karanAra hoya che, jema lavaNa vinAnuM bhojana bahu svAdiSTa hotuM nathI tema ane dharmano nAza karanAra guruone nAmadhArI ja samajavA. teo samagra dAnAdika paNa eka bhAva vinA rucikara thatAM nathI. hitakAraka thatA nathI. jo hiMsAmaya dharma mokSa Apato hoya to sAcA vratadhArI-sajjanavANI: prANIonA jIvita mATe viSabhakSaNa kema na thAya ? jemanA cittarUpI Aragya samayamAM kayA mANaso zIlavrata pALatA nathI ? paraMtu gharamAM haMmezAM samyakatvarUpI dIvo atizaya prakAza ApI rahyo che te jeo prANa saMkaTamAM paNa jIvitanI mAphaka koI divasa zIlano tyAga puruSone mithyAtvarUpa aMdhakArano samUha koI divasa bAdha karato karatA nathI teo ja sAcA vratadhArI jANavA. grISmaRtumAM kayA nathI. manuSya aMtarmuhUrta sudhI paNa hRdayamAM samyakatva dhAraNa kare che. puruSo nadI taratA nathI ? paraMtu jeo varSARtumAM pravAhathI saMpUrNa teno saMsAra apAI-ardha pudgala parAvarta thAya che. jo pUrvakAlamAM bharelI nadIne taravA mATe zaktivAna hoya teo ja kharA tArA gaNAya. kukarma vaDe narakAdikanuM AyuSya na bAMdhyuM hoya to samyak prakAre A pRthvI satyabrahmacaryadhAraka tArAthI ja zobhe che. pUrNimAnA caMdra samakitadhArI prANI devatAnI lakSmIne prApta thAya che. jo tame potAne vaDe ja rAtrI prakAzavALI kahevAya che. sajjanonI vANI mRSA hotI mukti strI pratye ruci karAvavAnI icchA karatA hoya to haMmezAM nathI. samyakatvarUpa alaMkAra vaDe tamArA AtmAne suzobhita karo. zama, caitya mahimA: saMvega, nirveda, anukaMpA ane AstikatA e lakSaNothI jJAnI puruSo jagatane dharmano AdhAra che. dharmane moTA tIrthono AdhAra che. samyakatva pratipAdana kare che. tIrthanuM mULa paNa zrImAna jinendra bhagavAna che ane hAlamAM te zrI ' hiMsA ane sukRtaH jinendra bhagavAna pratimarUpa che. temane rahevAnuM sthAna caitya che. dayA dharmamAM tatpara thayelA bhavyAtmAe aparAdha rahita jIvonI mATe he maitrIndra ! teM A caityano uddhAra karI potAnI sAthe samagra saMkalpapUrvaka hiMsA karavI nahi tema ja sthAvara prANIonI paNa vyartha bhuvanano paNa uddhAra karyo ema huM mAnuM chuM. pahelAnA samayamAM ? hiMsA na karavI. deva ane atithi vagerenI pUjA mATe veda, smRti mATInA ghaDAmAMthI utpanna thaI agasti muni sAte samudrone ayozana AdinA vAkyathI je vadha karavAmAM Ave che te paNa naraka prAptino kriyAmAM eka aMjali vaDe pI gayA, to he maMtrI ! teM caitya upara sAkSI thAya che. jemake kadAcita samudra marusthalatAne pAme, caMdra sthApana karela suvarNamaya kalazathI pragaTa thayela puNyarUpI putra tArA uSNatAne dhAraNa kare, sUrya aMdhakAranI puSTi kare, divasa rAtripaNAne eka bhavasAgaranuM pAna kema nahi kare ? ane rAtri divasapaNAne pAme to paNa hiMsA karavAthI sukRta thAya tIrthayAtrAnuM mahattva: nahi. tevuM zAstra, deva pUjA, kulakrama ke, tevuM puNya koI nathI ke, tIrthayAtrA karavAthI sahastra palyopamathI pragaTa thayeluM pApa dUra jenI aMdara prANInI hiMsA hoya, mATe buddhimAna puruSe durjananI thAya che. abhigraha karavAthI lasa palyopamathI thayeluM ane mArge maitrI mAphaka hiMsAne ati dUra karI sajjananI maitrI samAna bahu samIpa cAlavAthI eka sAgaropamathI kareluM pApa dUra thAya che tema ja tIrthano rahelI eka ja dayA pALavI." Azraya karavAthI sadgati prApta thAya che. deva-darzana karavAthI lakSmAdika abhayadAna : sukha maLe che, pratimAnuM pUjana karavAthI svarga saMpatti ane devArzana cAra gatimaya saMsArarUpa utkaTa vanane bhAMgavAmAM hastI samAna saMbaMdhI tIvrabhAva thavAthI mohalakSI prApta thAya che. kharekhara zubha
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 me, 2005 prabuddha jIvana kAryomAM mukhya tIrthayAtrA ja kahevAya che. dAnAdika sarva dharma paNa huM tIrthamAM ja samAI jAya che. vaLI tIrtha baMdhAvavAthI dharmasaMpatti kacAzakAraka thAya che. kAraNa ke, yu-zeraDInA khetaramAM varasavAmI zuM pAchI mAdhuryadAyaka ne thAya ? eko paNa zukriyAna purUSa tIrthayAtrA karavAthI kalyANa meLave che. munidharma : hastachaMda, ziraccheda ane zUlAropaNa vagere vadha, baMdhana kriyAo mArgamAM page cAlavuM e muniono dharma che, kAraNa ke teo corInuM phala che; ema jANI sthULa corIno tyAga karavo. vadha karavAthI prANIonA rakSaka hoya che. jIvavyavahArI ane sUkSma : jIvo vyavahArI ane avyahArI ema be prakAranA che. sarve vyavahAro jIva sUkSma zauya che ane avyavahArI cho nioda ja hoya che. te jIvI sakarma hovAthI saMsArI hoya che ane karmono sarvathA ja paNa corI adhika gaNAya che, kAraNa ke, mA2vAthI eka ja prANI mare che paNa dhana co2vAthI to bahu kSudhA vaDe samasta kuTuMba marI jAya che. anuSTha prAza ApIne paNa dravyanuM rakSaNa kare che. mATe vivekI puruSa prANathI paNa ne adhika jANI sarvathA corI karavI nahi. temaja ciAla potAnI kuzalavRddhi icchanAra buddhimAna purupe kAlakUTanI mAphaka prANApahArI coryavRtti ka2vI nahi. parastrI saMgati ane vArAMganA : kSaya thavAthI kAMtamanohara lokAMtamAM vizrAMti pAmelA ane anaMta ma duSkIrti, napuMsakatA ane dravyahAni e abrahmamaithunanuM phala che, ema jANI buddhimAna puruSa potAnI strI upara prIti kare, paNa je puruSa jitendriya thaI zIlavrata pALe che tenA guNo vaDe phalana thayelI hoya tema suktathI pote AvI tene vare che. potAnI, pAraDI, vezyA ane kanyA ema ekaMdara cAra strIonI cAra jAti hoya che. temAMthI satpuruSoe potAnI strInuM ja sevana karavuM. bAkInI strIone potAnI mAtA samAna haMmezAM jANavI. kAma vaDe aMdha banI jeo pa2 strI seve che teo AgaLa naraka sthAnamAM agnithI tapAvelI loDhAnI pUtaLIone dekhatA nathI. je strI potAno jamo hAtha ApIne paNa potAnA patino tyAga kare che, dAsI samAna zIlathI bhraSTa thayelI te strI upara prema kevI rIte thAya ? kSaNa mAtra tApa karanArI agni javAlAno Azraya karavI sArI, paraMtu kha vamAM tapAvanArI A parastrInI saMgati sArI nI. patine duHkha denAra ane pitabAMdhavano nAza karanAra jene dhA nathI, tevI parastrIno anarthakArI zastrI-kaTAranI mAphaka sparza paNa karavo nahi. temaja nizvAsathI darpaNa jema jemanA AliMganathI nirmala evo paNa kulAcAra malina thAya che te vArAMganAone paNa sarvatho tyAga karavo. vaLI temanuM mana eTaluM caMcala che ke prAsAdanI dhvaja, kuza darSanA agrabhAgamAM raheluM jaLa, vIjaLIno camakAra, gajendrano kAna, khalanI prakRti, parvatamAMthI nIkaLatuM pUra, lakSmI ane vAnarakIDA e badhAnI aMgatA ekaThI karIne vidhie vaizyAonuM hRdaya banAvyuM haze, ema huM mAnuM chuM. kAraNa ke, jAkithI paNa te ghaNuM caMcaLa hoya che. mATe emano samAgama koI divasa karavo nahi, hAsya karIne, rUdana karIne ane koTI koTI phUTa vacana bolIne paNa je sarvasva chInavI le che te vezyA u52 kevI rIte prIti thAya ? vaLI hRdayamAM viSa, vANImAM amRta, netramAM AMsu ane mukhamAM hAsyane dhAraNa karatI jeo bIjAone chetaravAmAM ja taiyAra hoya che, te vArAMganAono sarvathA tyAga karavo. e pramANe kAmAMdha thayelA koipaNa puruSe kanyA sAthe paNa bhauganI IcchA karavI nahi. dvArakA ke, je kanyAnA bhAgathI durti ane pApa paNa bahu pragaTa thAya che. mATe parastrI vagereno tyAga karI zuddha brahmacarya vrata pALavuM, jenA prabhAvathI devatAo paNa dAsapaNuM dhAraNa kare che. . catuSTayathI siddha thayelA jIvo mukta thAya che. cidAnaMdamaya akSayasukhane mukta jIva anubhave che te sukhane buddhimAna purupI paNa koI samaye kahI zakatA nathI. mokSa : che. A zrI jinendroe niHzeSa karmathI mukta thavuM tene mokSa karyo ane te mokSa kharekhara kevaLajJAnI AtmAono ja thAya che. jagatamAM sarvathA du:khanA nAza varDa je zAzvata sukha meLave che te mokSa sarvane priya hoya che. cAturmAsa-dharma : vivekI pururSAe varSARtumAM potAnA sthAnamAMthI bahAra javuM nahIM, kAraNa ke, varSARtumAM bahu pANIne lIdhe sarva pRthvI jIvAkula thAya che. te para unmatta pADAnI mAphaka paribhramaNa karato mANasa jIvone haNe che. mithyAtvIo paNa jIvarakSA mATe kahe che ke DAhyo mANasa eka gAu cAle ane cAturmAsa eka sthAnamAM rahe. davAdharma-puNyanuM mULa aMkuranA uttama bIjanI mAphaka puNyanuM mULa dayA che, pRthvI AdikanI mAphaka satya vagere tene sahAya ApanAra che. dIna, haNAtA ane bhayamAM AvI paDelA prANIonuM potAnA prANanI mAphaka rakSaNa karavuM te kAruNya vAdharma kahevAya che. kalyANarUpI valIonI kaMda sarva vrata saMpadAonA prANa samAna ane saMsAra samudranI naukA paNa dayA karelI che. tema ja A duniyAmAM adbhuta vaibhavadAyaka yAdharma kahelo che. vaLI te dayA manuSyane dIrdhAyuSya Ape che, zarIrane Arogya Ape che, devAMganAone bhogavavA lAyaka bhAgya Ave che, temaja jagatamAM uttama prakAranA guNa, akhaMDita baLa, samRddhamaya rAjya, caMdrasamAna ujjavala yaza ane chevaTe svarga tathA mokSasaMpatti Ape che. A dayAdharma sarva lokone saMmata che. kevaLa jeno ja mAne che ema nathI. paratIpiMkI paNa dAdharmane svIkAre che. vaLI teo kahe che: 'eka tarapha pRthvIrUpa sarva dakSiNAvALA sarve yajJo ane anya bAjue bhayamAM AvI paDelA prANIno bacAva karavo te baMne samAna che.' teo ema paNa kahe che 'he bhArata ! prANIonI dayA je kArya kare che te sarva veda, sarve yajJa ane sarve tIrthAbhiSeko paNa karI zakatA nathI. satya-kukarma 1 ArlokamAM apratiSThAdi ane pakSI janmAMtaramAM mUkatva Adi doSo e asatyanuM phaLa che ema jANI dharmiSTha puruSa sthUla asatyano tyAga karavo. aMdhakAramAM dIvo, samudramAM vahANa, zItakALamAM agni, ane rogamAM auSadha ema darekano upAya hoya che. paraMtu asatyavAdInI koI pratikriyA nathI. anya asatya bolavAthI paNa prANI durgatimAM jAya che, to dharma saMbaMdhI asatyabhASI mANasa koNa jAze kaI gatimAM jaze ? mATe kukarmanI mAphaka agatyanI sarvathA tyAga karI vizvAsAdika curNAnuM sthAnabhUta satyano ja Azraya karavo. corInI vRtti H aparigraha-saMtoSavRtti : mAthe parigraha vadhAravI te pApanA vyApAranuM kAraNa che ane te pApa vyApAra du:khatarunuM mULa che. mATe buddhimAna puruSe jema bane tema parigrahanI apanA karavI. ghaNA moTA parimAM tharDa sthULa svarUpane '
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 me, 2005 pAmatA AraMbho, UDelI retI sUryane jema sukRtane jarUra DhAMkI de che, sarve zAzvata samaya mATe ciraMjIva mUlya dharAve che, sAtvika ne ema jANI parigrahanA mAna vaDe saMtoSa rUpI uttama vidhinI sevA Arogyaprada tathA jIvanane UrdhvapuNya paMthe laI jAya tevI che emAM ja karavI. je saMtoSanA anucarapaNAne pAme che. tene koI prakAranI koI zaka nathI. vyagratA rahetI ja nathI. abhakSya padArtho : mAMsa, madha, mAkhaNa, madha, pAMce udba2, rAtribhojana, anaMta saMghane bheTa kAya, ajJAta phala, tucha phala, bahubIja, rIMgaNAM, karaka-karA, barapha, | gata thoDA mahinAmAM nIce pramANe rakama saMghane bheTa maLI che. calita rasa-jeno rasa calAyelA na thayo hoya te, athANu, kRtikA, tino ame saharSa svIkAra karIe chIe ane teono AbhAra gholava-Taka, dholavaDA ane viSa-A bAvIsa padArthone zrI jinendra bhagavAne abhakSya kahyA che, temaja teo pApanA kAraNa che. e mAnIe chIe. padArthono je tyAga kare che te puruSa vivekI kahevAya che. paMcendriya kizora TiMbaDiyA keLavaNI phaMDa prANIno vadha karavAthI ja sarve jAtanA mAMsa utpanna thAya che to te rUA. 31000/- zeTha hIrAcaMda talakacaMda smAraka TrasTa taraphathI mAMsane khAnArA mANaso paNa rAkSasa kema na kahevAya ? pArakAnA dIpacaMda TI. zAha pustaka prakAzana phaMDa (CORPUS) mAMsa vaDe ja jeo haMmezAM potAnuM zarIra poSe che te nirdaya manavALA manuSyomAM ane vAgha vagere hiMsA prANIomAM keTalo bheda rahyo ? | rUA. 1,00,000/-DaoN. ramaNalAla cImanalAla zAha taraphathI arthAt baMne sarakhA ja gaNAya. mATe dayAmaya dharmane jANanAra puruSe prabuddha jIvana te samaye utpanna thayelA tenA sarakhA vavANA aneka jIvothI vyApta rUA. 10924/- (Dolara 251) DaoN. harakha vI. deDhiyA evA mAMsanuM koipaNa samaye bhakSaNa karavuM nahi. temaja jenA pAnathI moragana TAuna, yu.esa.e. taraphathI jIvato paNa marelA sarakho bebhAna banI jAya ane lokamAM tathA zAstramAM dUSita evA madyanI koNa icchA kare ? gALelA sIsAnA netrayajJa pAna vaDe manuSyae maravuM te sAruM, paraMtu madirAnA pAna vaDe sarvatra rU. 20,000/- kumArI kuMtala abhayabhAI mahetA taraphathI phajeta thavuM te sAruM nahi. apakIrti, unmattapaNuM, Adika aneka jamanAdAsa hAthIbhAI mahetA anAja rAhata phaMDa'. doSonA sthAnabhUta madyano viSamizrita jalanI mAphaka sarva prayatnathI tyAga karavo. vaLI je nI aMdara aMtarmuhUrta pachI tenA sarakhI 1 rU. 15,000/- tArAbahena DAhyAlAla ceriTebala TrasTa taraphathI) AkRtivALA aneka jIvo utpanna thAya che te navanIta-mAkhaNano pharIthI sarvano AbhAra mAnIe chIe. puNyArthI puruSe tyAga karavo. temaja makSikAonA mukhamAMthI nIkaLeluM, 0 maMtrIo jenI aMdara aneka jIvaDAo marelA hoya che ane gaLaphAnI mAphaka niMdanIya evA madhanuM paNa koI divasa bhakSaNa karavuM nahi. temaja pIpaLo, pIpara, kAkoduMbara, uMbaro ane vaDanuM phUla aneka kIDAothI zrI naTubhAI paTelanuM avasAna bhareluM hoya che, mATe te phala koI samaye khAvuM nahi. jenI aMdara vamana Adi aneka doSa pratyakSa dekhAya che tevuM rAtribhojana tiryaMca saMghanA AjIvana sabhya, varSothI kAryavAhaka samitinA sabhya sivAya anya kayo mANasa kare ? naktavrata-rAtribhojanAdikanA | zrI naTubhAI paTelanuM acAnaka avasAna thayuM che. zrI naTubhAI | miSathI je mUDha mANaso rAtrie khAya che teo jarUra zrI jina bhagavAne paTela saMghanI dareka miTiMgamAM hAjara rahetA hatA. teo ghaNI kahelA adhaHsthAnamAM jAya che, ema huM jANuM chuM. prAyaH pazuo paNa pravRttiomAM rasathI bhAga letA hatA. saMgha taraphathI cAlatI premaLa | rAtrie ghAsa khAtAM nathI, to rAtrI bhojana karanArA manuSyo to te | jyotinA kAryakramamAM teo dara zanivAre dardIone davA ApavA pazuothI paNa adhama kema na gaNAya ? temaja sarva kaMda jAti, navIna ane cazmA ApavAnA kAryakramamAM acUka hAjara rahetA hatAM. pallava ane sUtramAM kahelI kuvera Adi dhaSionAM anaMtakAya - sva. naTubhAI saMgha taraphathI bahAragAma netrayajJa ane bIjI hovAthI sarvathA tyAga karavo. soyanA agrabhAga jeTalA anaMtakAyanA | pravRttiomAM bhAga letA hatA. teo vinamra, maLatAvaDA ane zarIramAM anaMta sUkSma jaMtuo hoya che, ema zrI jitendra bhagavAne saujanyazIla hatA. kahyuM che, jemanA avayavo gupta hoya, temaja naso ane sAMdhA gupta vidhinI vicitratA kevI che dara zanivAre bapore 2-30 thI ! hoya, vaLI jeo kApavAthI punaH Uge-pallavita thAya tevAM vRkSone 4 vAgyA sudhI cAlatA premaLa jayotinA kAryakramamAM teo anaMtakAya kahyA che. vaLI bIjA paNa jInAgamamAM duSita karelA abhakSya | samayasara AvI jatA. chelle jyAre teo A kAryakramamAM AvavA padArthonuM viSavRkSanA phaLanI mAphaka dharmaniSTha puruSoe bhakSaNa karavuM | mATe gharethI nIkaLyA tyAre Trena akasmAtamAM teo mRtyu pAmyA. sva. naTubhAinA acAnaka avasAnathI saMghane moTI khoTa paDI. mahApaMDita hemacaMdrAcAryanI A sarve sUktio te samayanI jema | che. prabhu emanA AtmAne zAMti Apo. Aje paNa sAcI ne AcaraNamAM mUkavA jevI che-eTaluM ja nahi te I maMtrIo I nahi." Printed & Published by Nirubahen Subodhbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312 A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Road, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, JS.V.P. Road, Mumbai-400 004. Tel.: 23820296. Editor: Ramanlal C. Shah. T
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No.R.N. 1. 6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 Licence to post without prepayment No. 271 - varSa : (5) + 16 0 aMka: 6 0 16 juna, 2005 0 - 0 Regd. No. TECH / 47 - 890 / MB / 2003-2005 * zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 0 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 50 varSa 0 0 vArSika lavAjama rU.100-0 0 chUTaka nakala rUA. 10-0 0 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha sahataMtrI : dhanavaMta ti. zAha amArA pUjya zrI dozIkAkA dhoyelAM svaccha paNa istrI vagaranAM khAdIno jhabhyo, baMDI ane vacce ApaNane rahevAnuM maLe. ApaNAmAM moTAI AvI na jAya.' pAyajAmo paherelA, khabhe khAdIno AchA lIlA raMgano thelo pUjya dozIkAkAnuM nAma to mu. maphatakAkA ane anya keTalAka bharAvelA, gAmaThI caMpalavALA nIcuM joIne cAlatA sittera-eMsI dvArA sAMbhaLyuM hatuM. paNa emane maLavAno saMyoga prApta tharyA varSanA koI kAkA ANaMdathI amadAvAdanI ke gAMdhInagara jatI basamAM nahoto. 1984 daramiyAna eka divasa amArA vaDIla, amArA rekhA caDe ane jagyA hoya to bese, nahi to dAMDo jhAlIne UbhA UbhA bilDiMgamAM rahetA bhUdAna kAryakartA zrI kIrtanabhAI dhAriyAno phona pravAsa kare emane tame juo to samajajo ke e cikhodarAnI AMkhanI Avyo ke 'dozIkAkA atyAre amAre ghare AvyA che. tamane anukULatA haoNspiTalavALA DaoN. ramaNIkalAla dozI-dozIkAkA che. amadAvAda- hoya to ame maLavA AvIe." gAMdhInagaranI basamAM ja nahi, bIjI koI basamAM paNa tame emane meM kahyuM, 'jarUra Avo, gharamAM ja chuM.' joI zako, gujarAtanI basomAM seMkaDo vAra emaNe pravAsa karyo zrI kirtanabhAI ane dozIkAkA padhAryA. kIrtanabhAie emanI haze. gAMdhIjI ane ravizaMkara mahArAja dAdAnA prabhAva nIce AvelA, kSayanivAraNa ane cikhodarAnI AMkhanI hospiTalano paricaya ane lokasevAno bhekha dhAraNa karelA DaoN. dozIkAkAne Aje Apyo." 89-90nI umare e ja taravarATathI kAma karatA tame joI zako ! vAtavAtamAM kAkAe kahyuM, 'koIvAra samaya kADhIne amArI emanA paricayamAM Avo to tamane emanI mahattAno khyAla Ave. AMkhanI hospiTala jovA Avo." e cAlyA jatA hoya to emanA paheraveza parathI koI ajANyA meM kahyuM, "hamaNAM huM kapaDavaMja pAse utkaMThezvara AvavAno chuM. mANasane khyAla Ave ke A DaoNkTara che, AMkhanA moTAmAM moTA paraMtu tyAMthI cikhodarA AvavAno samaya nahi rahe, kAraNa ke tyAMthI DaoNkTara che. pAMca vAge basamAM nIkaLI amadAvAdathI Trena pakaDavAno chuM.' kAkAe eka vakhata kAkAne ame pUchayuM ke "kAkA, tamArI pAse saMsthAnI kahyuM, "tamane anukULa hoya to tame bhojana karI lo pachI sADA bAre pAMca gADI che, to tame saMsthAnA kAma mATe amadAvAda ke gAMdhInagara utkaMThezvara tamAre mATe jIpa mokaluM. tyAMthI aDhI kalAkamAM cikhodarA basamAM kema jAva cho ?' kAkAe kahyuM, "jo mAre ekalAe javAnuM AvI jAva. pachI cikhodarA hospiTala joI ane jamIne cha vAge hoya ane samaya hoya to huM jIpa nathI vAparato. bIjA eka-be nIkaLo to amArI jIpa tamane nava vAge amadAvAda sTezane pahoMcADe. vadhAre hoya to huM jIpamAM jAuM chuM. amArI saMsthAnI badhI jIpa tamArI Trena rAtanA dasa vAgyAnI che. tamane zrama na lAgato hoya Akho vakhata kAma mATe kyAMthI kyAM jatI hoya che. koI vAra eka ja to A rIte goThavo." DaoNkTara hoya ane jIpa laI jAya che. paraMtu A niyama to meM mAre meM kahyuM, "tame ATalI badhI sagavaDa karI Apo cho to pachI kema mATe rAkhyo che. ethI saMsthAnuM eTaluM peTrola bace che. jyAM sudhI na phAve." mArAthI basamAM javAya che tyAM sudhI basamAM jAuM chuM. amArI saMsthA A goThavaNa pramANe kAkAnA DrAIvara ramezabhAI barAbara vi zakya eTalI karakasarathI ame calAvIe chIe. sADAbAranA Takore levA AvyA. ame-huM, mArAM patnI ane nirubahena kAkA TrenanA pravAsamAM sAdA bIjA vargamAM bese che. teo kahe, (saMghanAM maMtrI) taiyAra hatAM. ame jIpamAM besI cikhodarA pahoMcyA. 'rijharvezana'nA paisA bace eTale saMsthAnA paisA bace. sAdA bIjA cikhodarA pahoMcIne haoNspiTalanI mulAkAta lIdhI. dozIkAkAe vargamAM besavAnI jagyA maLI jAya. na maLe to vacce nIce besI jAuM amAruM bhAvabhInuM svAgata karyuM. hospiTalamAM sarasa atithigRha hatuM. chuM. mane beThAM beThAM sArI UMgha AvI jAya che. kyAreya khIsuM kapAyuM eTale bIjA mitrone laI AvIe to sagavaDa sArI maLe. nIrava nathI. mAro dekhAva joIne ja koI khIsuM kApavA na lalacAya. javA zAMta vAtAvaraNa, vRkSo, moranA TahUkA vagerene kAraNe upavana jevuM AvavAnI TikiTa hoya pachI vadhAre paisA rAkhato nathI. keTalAye lAgatuM hatuM. haoNspiTala paNa ame joI. sAMje bhojana vakhate kAkAnAM zaheromAM sTezanathI rIkSA ke TekSI, anivArya na hoya to karato nathI. dharmapatnI mu. bhAnubahene paNa bhAvathI pIrasyuM. amane eka sarasa, sTezanathI cAlI nAkhuM chuM." Worth repeating, anubhava thayo. jIpa amane amadAvAda sTezane gujarAtamAM aneka gAmomAM netrayajJa karavAne kAraNe basa ke TrenamAM samayasara pahoMcADI gaI. amane ema thayuM ke paryuSaNa vyAkhyAnamALA kAkAne oLakhanAra koIka ne koIka to nIkaLe ja ane jagyA ApavA daramiyAna A saMsthAne sahAya karavAnI apIla karavA jevI che. taiyAra hoya ja. vaLI kAkA kahe ke "A rIte pravAsa karavAthI janatAnI tyAra pachI bIjA keTalAka sabhyo paNa cikhodarA jaI AvyA.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana * 16 juna, 2005 ame yuvaka saMghanI kAryavAhaka samitimAM kAkonI haoNspiTalane sahAya emano ghaNo sAro prabhAva hato. teo pote suzikSita hatA eTale karavAno nirNaya karyo. e mATe ghaNI sArI rakama ekatra thaI. e rakama saMtAnone paNa ucca zikSaNa apAvavAnI dRSTivALA hatA. teo * ApavAno kAryakrama cikhodarAmAM yojAyo. eno je pratisAda eTalA prAmANika hatA ke rAjyanA kArabhAra mATenI pena judI rAkhatA sAMpaDyo ane pariNAme dozIkAkA sAthe evo gADha nAto baMdhAyo ane aMgata vaparAzanI judI rAkhatA. rAjya taraphathI maLela Teliphonano ke varasamAM cAra-pAMca vakhata cikhodarA na jaIe tyAM sudhI game upayoga teo aMgata kAma mATe vAparatA nahi. rAmajIbhAie be - nahi. doMzIkAkA ane bhAnubahena sAthe vaDIla svajana hoya evo vAra lagna karyA hatAM ane emane sAta dIkarA ane eka dIkarI ema saMbaMdha baMdhAI gayo. . : : ' ; ' ATha saMtAna hatAM. rAmajIbhAie potAnA keTalAka dIkarAone tyArapachI amArA yuvaka saMghanA upakrame cikhodarAnI hospiTala abhyAsa mATe karAMcI mokalyA hatA. eTale dozIkAkAe paNa thoDo dvArA varSamAM cAra-pAMca vakhata netrayajJa yojAvA lAgyA. e mATe vakhata karAMcImAM abhyAsa karyo hato. e divasomAM bahu ochA dAtAo taraphathI maLelI rakama ame haoNspiTalane pahoMcADIe chIe. vidyArthIo dAktarI vidyAno abhyAsa karI DokaTa2 thatA. taduparAMta bIjI rakamo mokalAvatA rahIe chIe. netrayajJanI tArIkho rAmajIbhAinAM pAMca dIkarA DaoNkTara thayA hatA. dozIkAkA be mahinA agAu nakkI thAya, kAkA sthaLa jaNAve ane sAthe pUche ke amadAvAdamAM ela.sI.pI.esa. thayA ane muMbaimAM DI.o.ema.esa. A vakhate kayA tIrthanI jAtrAe jazo ? ' , thayA. emaNe kacchanA bhacAumAM, tathA pAnelI, jAmajodhapura vagere muMbaithI ame ATha-dasa sabhyo cikhodarA jaIe ane tyAMthI sthaLe dAktara tarIke ane naDiyAdamAM te viSayonA prAdhyApaka tarIke netrayajJanA sthaLe jaIe. A rIte bAvIsa varSa daramiyAna amArA sevAo ApI hatI. A sitterathI vadhu pravAsa thayA haze ane eTalI ja tIrthayAtrA thaI haze. dozIkAkAnAM dharmapatnI bhAnubahena kAkAnA dareka kAryamAM amArA jaina yuvaka saMgha taraphathI A rIte ANaMda, paMcamahAla, sahayoga ApatAM rahe che. jUnAgaDhanAM vatanI, paraMtu raMgunamAM ucharelA vaDodarA ane surata jillAmAM ghaNuM pharavAnuM thayuM hatuM. ame ThAsarA, bhAnubahena bIjA vizvayuddha pachI potAnAM mAtApitA sAthe jUnAgaDha borasada, vaDavA, vaDatAla, bocAsaNa, dhoLakA, veDachI, nArezvara, pAchAM pharyA hatAM. rAjakoTa DaoN. ramaNIkalAla dozI sAthe emanAM sarabhoNa, sAgatALA, dhoLI DuM garI, rAjapIpaLA, jhaghaDiyA, lagna thayAM. dozI daMpatIne saMtAna nahi, paNa teoe potAnAM maMgalabhAratI, bAMdhaNI, kapaDavaMja, mAtara, godharA, dAhoda, devagaDha bhAIonAM saMtAnone ghare rAkhI potAnAM saMtAnonI jema sArI bAriyA, boDelI vagere sthaLe dozIkAkAnI AMkhanI haoNspiTala dvArA rIte ucheryA. netrayajJanuM Ayojana karyuM hatuM. keTaleka sthaLe eka karatAM vadhAre vAra bhAnubahena zrImaMtAImAM ucharyAM hatAM, paNa kAkA sAthe lagna netrayajJa yojAyA hatA. dareka netrayajJano judo ja anubhava thato. pachI emaNe kAkAnI sAdAI, sevA ane samarpaNanI bhAvanAne vaLI kAkAnI sAthe satata pravAsa daramiyAna kAkAnA vividha AtmasAta karI lIdhI hatI. ame vaDodarA jaIe to keTalIyevAra anubhavonI vAta nIkaLe. koI vAra gAMdhIjI, koI vAra ravizaMkara tyAM bhAnubahenanI sAthe emanA bhAInuM paNa Atithya mANyuM che. dAdAnI, koIvAra gaMgAbAnI preraka vAto jANavA maLe. koI vAra hospiTalamAM bhAnubahena rasoDAnuM dhyAna rAkhe. dozIkAkA bahAragAma najIkamAM koI jovA jevI saMsthA hoya te batAve. koI vAra najIkamAM hoya to DaoN. choTubhAI ane AMbAlAla dhyAna rAkhe, paNa bhAnubahena hoya evAM kabIra vaDa, mAlasara, aMgArezvara, manana Azrama, bahAI paNa hospiTalanuM dhyAna rAkhe. videzathI AvelA kapaDAnuM garIbomAM maMdira, nArezvara, garuDezvara, narmadA Dema, vaNAkaborI Dema, agAsa vitaraNa kare. bhAnubahena savAranAM AMgaNAmAM pakSIone caNa nAkhe Azrama, vaDavA, bAMdhaNI, veDachIno Azrama, bAjumAM zabarIzaLA, tyAre mora, popaTa, kabUtara, kAbara, cakalI vagere pakSIo ekasAthe vAtsalyadhAma, pAvAgaDha vagere amane batAvyAM hatAM. maLIne caNe e raMgaberaMgI manohara dRzya raLiyAmaNuM ane zAMtipreraka kAkAne kheDA (ANaMda sahita) jillAmAM ane paMcamahAla jillAmAM lAge. ANaMdamAM upAzraya baMdhAvavA mATe phaMDa ekatra karavAmAM gAme gAma keTalAya kAryakaro oLakhe. kAkAnI saraLa, nirabhimAnI, bhAnubahene ghaNe ghare pharIne sArI mahenata karI hatI. Ama kAkAnI prAmANika, sevAbhAvI prakRtine kAraNe kAkAnuM kAma sau koI karavA ardhAginI tarIke bhAnubahene paNa potAnA jIvanane sArthaka karyuM che taiyAra. AthI ja kAkA gAmegAma netrayajJanuM Ayojana kare tyAre ane zobhAvyuM che. ' badhA sthAnika kAryakartAonI TIma vyavasthAnI badhI javAbadArI upADI tyArapachI dozIkAkAe amadAvAdamAM rIlipha roDa upara eka DaoNkTara le. pratyeka aThavADiye kAkAnA netrayajJo cAlatA ja hoya. cikhodarA mitronI bhAgIdArImAM 'hiMda mizana hospiTalazarU karI. A haoNspiTalano sTApha khATalA, gAdalAM, anAja, oparezana thiyeTaranI hospiTalamAM phakta eka rUpiyo phI laI dardIne AMkhanI sAravAra karI sAmagrI, cazmAM-vagere mATe darekane soMpavAmAM AvelI javAbadArI ApavAmAM AvatI. daramiyAna dozIkAkA pU. ravizaMkara dAdAnA gADha. teo barAbara saMbhALe. sTApha paNa atyaMta vinayI, kyAreka koI prazna paricayamAM AvatA gayA. 1947mAM AjhAdI pUrve dAdAe Ubho thayo hoya to chevaTano nirNaya kAkAno raheto. rAdhanapuramAM netrayajJa yojyo hato ane emAM dozIkAkAne sevA dozIkAkA sAthenA amArA anubhavanA keTalAka prasaMgo varNavatAM ApavA mATe nimaMtraNa ApavAmAM AvyuM hatuM. dozIkAkAne A vakhate pahelAM dozIkAkAnA jIvananI ahIM TUMkI rUparekhA ApI che. zrI Ara. dAdAnI sAthe rahevAnI ane emanI kAma karavAnI kunehanAM darzana ke, desAie karmayogI zrI ramaNIkabhAI dozI' nAmanI pustikA thayAM.dardIonI sTrecara ravizaMkara mahArAja pote paNa upADatA. dAdAe lakhI che jemAM dozIkAdAnA jIvananI vistRta rUparekhA ApI che. dozIkAkAne zaherane badale gAmaDAmAM jaIne lokonI sevA karavAnI dozIkAkAno janma i. sa. 1916nA bIjI sapTembaranA roja bhalAmaNa karI. eTale dozIkAkA amadAvAdathI ANaMda ane rAjakoTamAM thayo hato. emanA pitAzrI sva. rAmajIbhAI dozI bocAsaNa sevA ApavA javA lAgyA. pachIthI to amadAvAda choDIne rAjakoTa rAjyanA dIvAna hatA. teo kAryadakSa, satyaniSTha, ANaMdamAM davAkhAnuM karyuM. pachI teo dara zani, ravi bocAsaNamAM prAmANika, daDha saMkalpa, dhIragaMbhIra svabhAvanA ane pragatizIla netrazibira yojatA. emAM eka paNa dardIne pAcho mokalatA nahi. vicAra dharAvanAra hatA. eTale rAjakoTanA nareza lAkhAjIrAja para Ama dozIkAdAnI maphata netrayajJonI pravRtti vadhatI cAlI. "
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 jUna, 2005 prabuddha jIvana 100mo netrayajJa vyArAmAM thayo. tyAra pachI dozIkAkAe potAnI ja batAvavAno Agraha rAkhe. eTale emane mATe ghaNI moTI lAIna ANaMdanI hospiTala, TrasTa banAvI TrasTane soMpI dIdhI. have potAnI thAya. eTale kAkAnA sahakAryakartAomAMthI koIke sUcana karyuM ke aMgata milakata rahI nahi. kAkAnI pAse potAnI mAlikInuM makAna, kAkA, tamane batAvavAno Agraha rAkhanAra dardI pAse ApaNe pAMca jamIna, milakata, beMkamAM khAtuM vagere kazuM ja nathI. kAkAne InkamaTekSa ke dasa rUpiyAnI phI rAkhIe to kema ? ethI thoDo bojo ocho bharavAno hoto nathI. kAkAe potAnuM jIvana samAjane samarpita thaze, vinA kAraNa Agraha rAkhanArA nIkaLI jaze ane saMsthAne Avaka karI dIdhuM. thaze !' kAkAe thoDIvAra pachI hasatAM kahyuM, 'bhAI, daridranArAyaNa dozIkAkAne gAMdhIjI, vinobAjI, ravizaMkara mahArAja, pAse phInI vAta karavI e mane yogya lAgatuM nathI. dardI e ApaNA babalabhAI mahetA, pU. moTA svAmI saccidAnaMdajI, gaMgAbA, deva jevo che. enuM darda dUra karIe e ja ApaNuM dhyeya hovuM joie.' dAMDIyAtrAvALA zrI kRSNajI vagere pAsethI lokasevAnI preraNA maLI eka vakhata eka netrayajJamAM eka bApa potAnA nAnA dIkarAne che. DaoN. choTubhAI paTela, zrI goradhanabhAI Thakkara, DaoN. pro. bhAnuprasAda laIne AvyA hatA. tenI baMne AMkha sadaMtara gaI hatI. kAkAe kahyuM cokasI, ravizaMkara mahArAjanA putra paMDita meghavrata, DaoN. caMpakabhAI tyAre bApa kAkAnA paga pakaDI karagaravA lAgyA. kAkAne kaDavuM satya mahetA, DaoN. nahendrabhAI mahetA vagereno sarasa sahakAra sAMpaDyo kahevuM paDyuM. paNa e kahetAM kahetAM kAkA pote raDI paDyA. tyAra che. ahIM to thoDAMka ja nAma ApyAM che. pachI kAkAe poSaNanA abhAve bALakanI AMkha na jAya e mATe dozIkAkAno nityakrama te vahelI savAre UThI sIdhA sAmAyikamAM bALakone khavaDAvavA mATe sukhaDI karI ane gAme gAma jaI besI javuM ane logassano jApa karavo. pachI dUdha pIne (cA to vaheMcavAno-aMdhatva nivAraNano kAryakrama upADyo.. kAkAe jiMdagImAM kyAreya cAkhI nathI.) hospiTalamAM oparezana i. sa. 1984 thI 2004 sudhImAM jaina yuvaka saMgha taraphathI kare ane tyAra pachI ANaMdanA davAkhAnAmAM jAya. dAtAonA dAnathI cikhodarAnI 'ravizaMkara mahArAja' AMkhanI dozIkAkA sAMje jamIne bhAnubahena sAthe sArA graMthonuM vAMcana haoNspiTala dvArA gujarAtamAM keTalAye sthaLe netrayajJa thayA che. kare. rAtre dozIkAkA oNphisamAM Tebala para mAtra cAdara pAtharI, pahelI-bIjI vakhatanA anubhavathI amane ema thayuM ke netrayajJamAM Teliphona pAse rAkhI sUI jAya. sUtAM ja UMgha AvI jAya. rAtre koIno avazya javuM ane garIba dardIo mATe thatI maphata AMkhanI zastrakriyA * phona Ave to dozIkAkA tarata upADe. pachI jo UMgha UDI jAya to jAte nihALavI. gujarAtanI garIbIno ethI vAstavika khyAla maLe tarata sAmayikamAM besI jAya. che. keTalAye garIba dardIo pAse netrayajJa sudhI AvavAnuM becAra dozIkAkAe pAMca dAyakA karatAM vadhAre samayathI kSayanivAraNa rUpiyA jeTaluM paNa basa bhADuM na hoya. eTale A netrayajJomAM ame ane aMdhatva nivAraNanA kSetre saMgIna, saMnki, sevAbhAvI kArya karyuM garIbone bIjI paNa sahAya karatA. dozIkAkAnA judI judI saMsthAo che. eTale emanI e kSetranI siddhionI kadara rUpe vakhatovakhata judI taraphathI thatA netrayajJo AkhuM varasa cAlatA hoya eTale ame amArA judI saMsthA ke sarakAra taraphathI evorDa, sanmAnapatra vagere ghaNAM maLyAM netrayajJanI tArIkha traNa mahinA agAu nakkI karI letA.amArA re che. amerikA, iMgleMDa, sviTjharalenDa, svIDana, jarmanI vagere dezo saMghanI samitimAM sAtA-ATha sabhyo evA che ke je avazya 2 taraphathI emane sahAya maLI che. dozIkAkAe keTalIye saMsthAmAM netrayajJamAM Ave. vaLI AraMbhathI ja kAkAne khAtarI thaI hatI ke pramukha, mAnad maMtrI, TrasTI, samitinA sabhya tarIke kArya karyuM che. jyAM netrayajJa hoya tyAM najIkamAM je koI tIrtha hoya enI ame yAtrA sarakAranI samitiomAM paNa kArya karyuM che. A badhAMnI vigato karatA. eTale A bAvIsa varSa daramiyAna saMgha dvArA sittera jeTalA ApavAmAM Ave to eka moTI yAdI thAya. netrayajJa yojAyA haze ane eTalI ja ame tIrthayAtrA karI haze. dozIkAkAe jyArathI maphata netrayajJanuM kAma upADI lIdhuM tyAra dozIkAkA sAthe Ave ane pahelethI pUchAve ke A vakhate tamAre pachI cikhodarA haoNspiTala dvArA dara aThavADiye gujarAtanA judA judA yAtrA karavA kaI bAju javuM che ? gAmomAM netrayajJo thavA lAgyA. te mATe mahinA agAuthI nakkI dozIkAkA eTale AMkhanuM mobAila davAkhAnuM. meM keTalIye vAra karelAM gAmomAM sarve karavA mATe TIma roje roja ravAnA thatI. joyuM che ke ame cAlyA jatA hoie tyAM sAmethI Avato koIka dozIkAkAne keTalAye sevAbhAvI AMkhanA DaoNkTaronI sevA maLavA mANasa kahe, "dozIkAkA, rAma rAma.' kAkA oLakhe nahi, paNa vAta lAgI. Ama atyAra sudhImAM 800 thI vadhu jeTalA netrayajJonuM karavA premathI UbhA rahe. tyAM AvanAra vyakti kahe, 'kAkA, mArI dozIkAkAe Ayojana karyuM che. dareka netrayajJamAM dozIkAkA pote AMkha joI Apone, motiyo to nathI Avato ne ?' hAjara hoya ja. cikhodarAnI hospiTalamAM agAu dozIkAkA kAkA ema na kahe ke "bhAI atyAre TAIma nathI. davAkhAne batAvavA oparezana karatA. hAla 89 varSanI umara thaI, paNa koI DaoNkTara na Avaje.' teo tarata thelImAMthI beTarI kADhe ane bilorI kAca kADhe. AvyA hoya to dozIkAkA pote oparezana kare. atyAra sudhImAM pelAnI baMne AMkha vArApharatI pahoLI karI, Torca mArIne ane jarUra aDhI lAkhathI vadhu maphata oparezano thayAM che. kudaratanI maherabAnI paDe to kAcano upayoga karIne jue ane saMtoSakAraka javAba Ape. kevI che ke 89-90 varSanI uMmare kAkAne potAne haju motIyo' AvuM kAma karavAmAM kAkAne kyAreya moDuM na thAya. kAkAne mana dardI Avyo nathI. eTale daridranArAyaNa. kAkAe hajAro mANasanI AMkha rastAmAM ja sAptAhika netrayajJa uparAMta gAMdhI parivAra taraphathI jamazedapuramAM barAbara dhyAnathI joI ApI haze. koI vAra evuM bane ke AMkha ane rAjasthAnamAM jayapura najIka janajana jillAmAM eka sthaLe aMbujA joyA pachI kAkA kahe 'bhAI, tamArI AMkha mazInamAM jovI paDaze. simenTa taraphathI ATha-dasa divasano moTo netrayajJa yojAya che. kAkA davAkhAne Avajo.' emAM paNa samayasara pahoMcI jAya che.' ame yuvaka saMghanA ATha-dasa sabhyo netrayajJa mATe jyAre cikhodarA AMkhanA davAkhAnAmAM roja savArathI ja ghaNA mANaso AMkha jaIe tyAre koIkane AMkha batAvavAnI hoya, naMbara kaDhAvavo hoya | batAvavA AvI jAya, dozIkAkA uparAMta AMkha tapAsanArA bIjA to kAkA davAkhAnAmAM badhAMnI AMkho joI Ape. kAkA naMbara - DaoNkTarI paNa hoya, paNa ghaNA dardIo patAnI AMkha dozIkAkAne kaDhAvavA mATe lAiTa karIne nAnA moTA akSaronA, cArTamAM amane
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana akSaro vaMcAve. emAM nIce jhINA akSaronI lITI Ave. la na ga ka 2. amArA eka mitre bhUlathI vAMcyuM 'lagana kara' eTale hasAhasa thaI paDI. tyArathI AMkho batAvavI hoya to ame kahIe, 'kAkA, zana kara'. eTale kAkA tarata samajI jAya ane badhAMnI AMkho joI Ape. caramAno naMbara kADhI Ape. eka vakhata ame gujarAtanA eka nagaramAM eka navI thayelI haoNspiTalanI mulAkAte gayA hatA. haoNspiTala Adhunika sAdhanothI sajja hatI ane DaoNkTaro paNa sevAbhAvI hatA. haoNspiTalamAM bIje hoya enA karatAM paMcottara TakA cArja ocho hatI. je mATe bIjI hospiTalamAM so rUpiyA kharca thAya te mATe A haoNspiTalamAM pacIsa rUpiyA kharca thAya. ekaMdare madhyamavarganA lokone sAro lAbha maLI zake. haoNspiTalanI mulAkAta pachI utAre ame AvyA tyAre dozIkAkAne abhiprAya pUchyo. emI kahyuM, haoNspiTala ghaNI ja sArI che ane madhyamavarganA loko mATe ghaNI ja rAhatarUpa che. A vistAranA ghaNA lokone eno lAbha maLaze. paNa... kAkA bolatAM aTakI gayA. ame kahyuM, 'kAkA paNa zuM ?' kAkAe kahyuM 'paNa mAre karavAnI hoya to AvI haoNspiTala na karatAM garIba loko lAbha le evI haoNspiTala karuM. mAruM kSetra juduM che. amerikA ke yuropanA dezomAM lokonI Arthika sthiti evI che ke koIne rAhata ApavAno vicAra thato nathI. ravizaMkara mahArAjanA hAthe tAlIma pAmelA ame loko gAMdhIjIe je raskinano vicAra apanAvyo Un to this last eTale ame sAva chevADAnA garIba mAzono vicAra karIe. A haoNspiTalamAM zone badale pacIsa rUpiyA cArje che. paraMtu jenI pAse pacIsa rUpiyA na hoya, are haoNspiTala sudhI AvavAnA basabhADAnA rUpiyA nathI evA loko mATe kAma karavuM e amAruM kSetra che. zaheromAM nahi, paNa dUra dUranA gAmaDAmAM ame jaIe tyAre cIMtharelAla dazAmAM jIvatA lokone joI amane dayA Ave.' tyAre amane lAgyuM ke kharekhara, dozIkAkA eTale garIbonA belI. eka vakhata kAkA mAre tyAM jamavA padhAryA hatA. unALAno samaya hato. kAkA savAranA jamavAmAM pAMca vAnagI le e amane khabara hatI. ame amAre mATe paNa pAMca vAnagI banAvI hatI. jamavA beThA tyAre unALAmAM kerInI mosama hatI eTale kAkAne paNa rasa pIrasyo hato. badhA besI gayA ane 'sAthe ramIe, sAthe ja ramIe...' e prArthanA karyA pachI jamavAnuM cAlu karyuM tyAre kAkAe rasanI vATakI bahAra mUkI. ame pUchyuM, 'kAkA, kerInI bAdhA che ?' emaNe kahyuM, 'nA, paNa kerI khAvI nathI.' 'kema ?' to kahyuM 'pachI vAta!' ame pAMcamI vAnagI tarIke bIjI koI vAnagI ApavAnuM kahyuM to te mATe paNa emaNe nA pADI. kAkAe rasa lIdho nahi eTale ame rasanI vATakI bahAra mUkatAM hatAM to amane AgrahapUrvaka aTakAvyAM, jamyA pachI ame kAkAne kAraNa pUchyuM to emaNe kahyuM, 'moTA zaheromAM badhe kerI cAlu thaI gaI che, paNa amArA gAmaDAMomAM garIba lokone tyAM haju cAlu nathI thaI. kerI thoDA divasamAM sastI thaze ane emane tyAM cAlu thaze, pachI huM kerI khAIza.' kAkAnI garIbo mATe keTalI badhI sahAnubhUti che ena tyAre khyAla Avyo, 16 jUna, 2005 bahAragAma javuM hoya to A eka ja koTa paheryo hoya. kAkA karakasara kare, paNa manathI daridratA nahi. jarUra paDe, anivArya hoya to game neTaluM moTuM kharca karatAM acakAya nahi, dozIkAkA vaizAkha mahinAmAM ophisamAM barpore eka divasa kAma karatA hatA ane bhayaMkara ga2mI paDatI hatI. e vakhate eka zrImaMta bhAI potAnI e.sI. kAramAMthI UtarIne kAkAne maLavA AvyA. emanAthI garamI sahana thatI nahotI. emaNe kahyuM, 'kAkA AvI garamImAM tamane kevI rIte kAma karI zako cho ?' kAkAe kahyuM, 'huM garamIthI TevAI gayo chuM,' pelA zrImaMte kahyuM 'kAkA oNphisamAM mArA kharce e.sI. naMkhAvI ApuM chuM, enA vIjaLInA bilanI javAbadArI paNa mArI.' kAkAe kahyuM, 'bhAI tamArI darakhAsta mATe AbhAra. paNa e.sI.vALI oNphisa mane na zobhe,' gAMdhIjInI jema vyavahAramAM karakasara ka2vI e dozIkAkAnuM paNa jIvananuM mukhya lakSa. dareka viSayamAM karakasarapUrvaka vicAra kare, be ja. khAdInAM kapaDAM AkhuM varSa calAve. phATe to sAMdhI te soMpeluM huM paheravAmAM zarama nahi. dozIkAkA pAse eka garama koTa che. chellAM bAvIsa varSathI ame jotA AvyA chIe ke kAkAe ziyALAmAM netrayajJanI sabhAomAM kAkA parIvAra kahetA ke AvA pakSanuM Aojana traNa nArAyaNa ekatra thAya tyAre thAya. dardIo te daridranArAyaNa, dAkAro ane bIjA kAryakartAo e sevAnArAyA ane yajJa mATe dAna ApanAra te lakSmInArAyaNa. kAkAnA vaktavyamAM A traNa nArAyaNa to hoya ja, paNa koIvAra prasaMgAnusAra kAkA bIjA eka be nArAyaNa joDI detA. koI vAra lakSmInI vAta nIkaLe to kahetA ke lakSmI traNa prakAranI che, zubha lakSmI, azubha lakSmI ane mahAlakSmI pApa karIne, chetarapiMDI karIne ke dhana kamAya te azubha lakSmI. pramANikapaNe je kamANI thAya te zubha lakSmI. ane lokasevAnAM kAryo je kare tenI lakSmI te mahAlakSmI. azubha ane zubha lakSmI avazya nAza pAme. mahAlakSmI to kyAreya nAza na pAme, te bhavAMtaramAM pA sAthe Ave. mAM nA hoya tyAM kAkA sthAnika kAryone e nAnakaDI sabhA yojavAnuM kahe. dardI ane emanA baradAsIo tathA DaoNkTaro, kAryakartAo, sthAnika loko e amAro zrotAgaNa aDadho kalAka kAryakrama cAle. amArAmAMnA koIka kAryakartAone A sabhAo dvArA jAheramAM bolavAno mahAvaro thayo hato. eka vakhata eka sabhyane bolatAM bIjuM kaMI AvaDyuM nahi to emaNe dozIkAkAnA traNa nArAyaNanI ja vAta karI. eTale dozIkAkAne te divase bIjo viSaya levo paDyo hato. dareka netrayajJamAM sabhA pachI bhojananuM nimaMtraNa sthAnika kAryakartAo taraphathI hoya ja. AraMbhanAM varSomAM netrayajJamAM 700-800 dardIo AvatA. kAkAnI suvAsa evI ke dardIone jamADavA mATe anAja vagere sAmagrI gAmanAM zreSThIo taraphathI maLatI. baLataNa mATe lAkaDuM dareka gharethI eka eka Ave. eTale kazI muzkelI na rahe. kAkAmAM kuzaLa vahIvaTI zakti ane sUjha che. netrayajJa eTale AkhA gAmano utsava. kAkA savAranA pAMca vAgyAthI rAtanA bAra sudhI kAma kare. koIka vakhata to teo eka divasamAM 125 thI vadhu oparezana kare, chatAM thAkanuM nAma nahi. .... pahelAM sarakArI niyama evo hato ke je netrayajJamAM so ke tethI vadhu dardIo thayA hoya to te netrayajJa mATe sarakAra sahAya kare. eka vakhata eka netrayajJamAM badhuM maLIne navvANu dadIoM thayA. kAryakartAoe kahyuM, 'kAkA, koI eka mANasanI AMkha joIne pachI enuM nAma-saranAmuM copaDAmAM lakhI daIe to sau dardI thaI jAya ane ApaNane sarakArI grAnTa maLe.' paraMtu kAkAe kahyuM, 'evI rIte khoTuM ApaNAthI na karAya.' kAryakartAono Ama chatAM kAkA makkama hyA hatA. mahIkAMThAnA harilAlabhAI be AMkhe varSothI sadaMtara aMdha hatA. eka vakhata ANaMdanI kolejanA sevAbhAvI prophesara DaoN. bhAnuprasAda
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 jUna, 2005 prabuddha jIvana cokasI emane kAkA pAse laI AvyA. kAkAe kahyuM ke kadAca khAdInI garama zAla bheTa ApI to kAkAe kahyuM ke "mArI pAse eka oparezanathI pacIseka TakA teja Ave. e rIte oparezana thayuM ane zAla che ane ekathI vadhAre na rAkhavAno mAro niyama che. eTale harilAlabhAI thoDuMka dekhatA thayA. teone jANe ke navI jiMdagI tamArI zAla huM to ja svIkAruM ke mane jyAre yogya lAge tyAre koI maLI. dozIkAkAno teo roja sAMje eka mALA "dozIkAkA, yogya vyaktine huM ApI dauM, e mATe tamArI maMjUrI hoya to ja dozIkAkA' e nAmanI mALA japatA. lauM.' A zarata ame maMjUra rAkhIne ame kAkAne zAla bheTa ApI. eka vakhata amAro netrayajJa paMcamahAlamAM devagaDha bAriyA pAse dozIkAkA ane emanA dharmapatnI bhAnubahena amerikA traNeka sAgatALA nAmanA gAmamAM hato. jaMgala vistAra pAse AveluM A vAra gayAM che. temanA bhatrIjAone tyAM rahe che. kAkA jAya tyAre gAma che. amAro utAro jaMgala vibhAganA gesTa hAusamAM hato. hospiTala mATe kaMIka phaMDa laIne Ave. chelle gayA tyAre kAkAnI netrayajJa pachI bIje divase ame alirAjapura pAse madhyapradezamAM umara 87 ane bhAnubahenanI 83, vRddhAvasthAne lIdhe koIpaNa AvelA lakSmaNI tIrthanI jAtrAe gayA. kAkAe A tIrtha joyuM temane amerikA javAnI salAha na Ape. paNa teo baMne manathI dRDha nahotuM. amArAmAMnA bIjA paNa ghaNAkharA pahelIvAra AvatA hatA. hatA. vaLI ArogyamAM koI khAmI nahotI. bhAnuM bahenanuM zarIra Akho rasto kharabacaDo. ame pahoMcI, pUjA karI, bhojana ane ArAma bhAre, paNa teo kahe "amAre to badhA ja eraporTa para vhilacera karI pAchA AvavA nIkaLyA. paNa tyAM to rastAmAM dhodhamAra varasAda maLavAnI che. amerikA jatA hatA tyAre bhAnubahene kAkAne kahyuM, cAlu thayo. aMdhAruM thaI gayuM hatuM. eMsI kilomiTarano rasto vaTAvatAM 'tamArA caMpala ghaNA ghasAI gayA che. amerikAmAM tUTaze to bahu ghaNIvAra lAgI. rastAmAM thAkelAM hovAthI koI jholAM khAtAM to takalIpha thaze. mATe tame navI joDa laI lo.' koI vAto karatAM. eka kalAka pachI kAkAe gIta upADyuM. paNa kAkA jUnA caMpala paherIne javAmAM makkama hatA. temano AMkho pavitra rAkha, sAcuM tuM bola, niyama hato ke eka caMpala ghasAIne tUTI jAya tyAre ja navA caMpala Izvara dekhAze tane premaLano kola, kharIdavA. eTale kAkAe kahyuM, 'caMpala tUTI jaze to tyAM ughADA page satya e ja paramezvara, bApuno bola cAlIza. nahi vAMdho Ave. badhe gADImAM pharavAnuM che. vaLI tyAMno tArAmAM Izvara che ke nahi khoLa." unALo che.' dozIkAkAmAM AtmavizvAsa ghaNo. pAchA pharyA tyAM sudhI badhAMe kAkAnuM gIta jhIlyuM. pAMca kalAka pachI ame sAgatALA caMpalane vAMdho Avyo nahi. AvyA pachI jUnA caMpala ghasAI gayA AvyA. bIje divase kAkAe kahyuM, 'tamane khabara che, kAle ApaNe tyAre navA caMpala lIdhA. keTaluM jokhama kheDavuM? A bhIla vistAra che. rAtanA koI vAhana eka vakhata ame netrayajJa pachI eka tIrthanI yAtrAe gayA hatA. Ave to bhIlo jarUra lUMTI le. mane thayuM ke hemakhema pAchA pahoMcI rAtano mukAma hato. eka rUmamAM huM, dozIkAkA ane amArA eka jaIe to sAruM. Akhe raste huM manamAM bhaktAmara stotra bolato sabhya mitra hatA. thAkelA hatA eTale huM ane dozIkAkA sUI gayA rahyo hato. vacce AMkho pavitra rAkha'nuM gIta jhIlAvyuM ke jethI ane mitrone paravAratAM thoDI vAra hatI. savAre vahelA UThI, tamane Darano vicAra na Ave." snAnAdithI paravArIne ame teyAra thayA. bahAra jatAM dozIkAkAe - eke vakhata amArA saMgha taraphathI ThAsarAmAM netrayajJa hato. pacAsa kahyuM, "mArA caMpala kyAM gayA?' to mitro tarata emanA caMpala jeTalA dardIonAM oparezana hatAM. ame muMbaIthI saMghanA sAteka batAvyA. kAkAe kahyuM, "A mArA caMpala nathI.' mitre phoDa pADatAM sabhyo cikhodarA pahoMcyA. oNgasTa mahino hato ane varasAdanA kahyuM, 'kAkA, rAtanA mArA buTa pAlIza karato hato tyAM pachI vicAra divaso hato. cikhodarAmAM snAnAdi vagerethI paravArI, ame jIpamAM Avyo ke tamArA baMnenA caMpalane paNa pAlIza karI lauM.' beThA tyAre kAkAe kahyuM ke kAle rAtanA bahu varasAda paDyo che ane kAkAe kahyuM, "mane pUchyA vagara tame mArA caMpalane pAlIza joradAra pavana phUMkAyo che eTale dardI ochA Avaze evo saMbhava che. karyuM te barAbara na kahevAya. pAlIzavALA caMpala mane zobhe nahi. ame ThAsarA netrayajJanA sthAne pahoMcI gayA. oparezana mATe dAktaro have pAlIza kADhI nAkho.' mitre lUgaDA vaDe pAlIza kADhavA prayatna AvI gayA hatA. khATalA patharAI gayA hatA. oparezana thiyeTara karyo, paNa pAlIza bahu ochI thaI nahi. tyAM bahAra jaI kAkA mUThI - teyAra thaI gayuM hatuM. paraMtu nava vAgyA to paNa koI dardI Avyo dhULa bharIne lAvyA ane caMpala para nAkhI. eTale caMpala kaMIka barAbara nahoto. rAha jovAtI gaI, samaya pasAra thato gayo. ema karatAM thayA. agiyAra vAgyA to paNa koI dardI AvyA nahi. ame badhAM besIne apaMga kanyAo mATe gujarAtamAM kalola pAse AvelI saMsthA o.. mAMhomAMhe gapATA mAratA rahyA. amArA mATe bhojananI vyavasthA "maMthana'ne mATe ame paryuSaNa parva daramiyAna sahAya mATe zrotAone tyAM ja thaI hatI eTale bAra vAge jamavA beThA. sADA bAra sudhI koI apIla karI hatI ane ekatra thayela rakama e saMsthAne arpaNa karavAno dardI na Avyo eTale eka vAge netrayajJa baMdha jAhera karavAmAM Avyo. kAryakrama ame goThavyo hato. e mATe kAkAne paNa padhAravAnuM nimaMtraNa kAkAe kahyuM, atyAra sudhI ATalA badhA netrayajJo karyA, paNa dardI ame ApyuM hatuM. kAkAe "maMthana" saMsthA joI nahotI ane kyAMthI vagarano A pahelo thayo, tenuM kAraNa dhodhamAra varasAda ane javAya e teo jANatA nahotA. eTale ame emane amadAvAdathI vAvAjhoDuM che. " amArI sAthe basamAM joDAI javA kahyuM hatuM. amadAvAda sTezane dozIkAkA ane bhAnubahena eka vakhata amerikA javAnAM hatAM "InkavAyarI'nI bArI pAse teo UbhA rahevAnA hatA, paraMtu te tyAre amArA yuvaka saMgha taraphathI ame vidAyamAnano kAryakrama yojyo divase TrenamAM amAro Dabbo ghaNo AgaLa Avyo eTale ame badhA hato. ATalI moTI uMmare tamane phAvaze ke kema ema ame pUchyuM pArsalanA phATakamAMthI nIkaLyA ke jethI tarata sAme basa pAse tyAre kAkAe kahyuM hatuM ke "mArA bhatrIjAo tyAM rahe che ane pahoMcAya. savAranI utAvaLamAM ame je bhAIne kAkAne laIne eraporTathI eraporTa amane eTalA badhA sAcave che ke amane jarAya AvavAnuM soMpyuM hatuM te bhUlI gayA ane bIjA paNa bhUlI gayA. takalIpha paDatI nathI.' A bhatrIjAo nAnA hatA tyAre kAkAe ane ame zerisA pahoMcyA tyAre khabara paDI ke kAkAne levAnuM rahI gayuM bhAnubahene potAne ghare rAkhIne sAcavyA hatA ane taiyAra karyA che. zerisA snAnapUjA karI ame maMthanamAM pahoMcyA to kAkA tyAM * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * ** 1 + 4 *** *La *** 1 1 .
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - 16 jUna, 2005 jarA paNa Thapako nahoto, emaNe hasatAM kahyuM, 'tame bhUlI gayA te jarUra paDye dALa ane zAkanuM mizraNa kare. pachI Akho divasa vacamAM sAruM thayuM. eTale tamArA karatAM huM vahelo ahIM AvI gayo.' pachI kazuM na le. covihAra kare ane temAM phakta traNa vAnagI le. pravAsamAM kAkAe kahyuM ke "badhA pesenjaro nIkaLI gayA ane koI mArI pAse ame hoIe ane sAMja paDavA Ave paNa pote kazuM bole nahi. AvyuM nahi eTale thayuM ke tame nIkaLI gayA hazo. pachI DrAIvara yAda rAkhe. sUkI traNa vAnagIono bhAnubahene Dabbo bAMdhI nimaMtraNa patrikA joI ane emAMnA eka sabhyane phona karyo. teo Apyo hoya to te Ape. cAlu pravAse ja teo AhAra le. e mATe haju nIkaLyA nahotA. eTale emanA ghare pahoMcI emanI sAthe gADI thobhAve nahi. koI vakhata veLAsara hospiTalamAM pahoMcI javAnI gADImAM ahIM AvI gayo chuM.' amArI bhUla mATe emaNe jarAye dhAraNA hoya eTale bhAnubene kazuM baMdhAvyuM na hoya, paNa moDuM thAya Thapako Apyo nahi. emanI samatA ane prasannatA mATe mAna thayuM. to DrAIvara kahe ke bhAnubahene kazuM ApyuM nathI. pachI pote ja rastAmAM emaNe hasatAM kahyuM, 'tame bhUlI gayA te sAruM thayuM: mane gADImAM koI keLAMnI lArI UbhI hoya to keLAM lAve. temAMthI dozIkAkA ane tamArA karatAM vahelA AvavA maLyuM.' eka athavA be le. koI vAra rastAmAM keLAM na maLe to kAkA bhUkhyA sAyalAnA zrI rAjasobhAga AzramamAM muMbaInI ratnavidhi TrasTa rahe, paNa koIne kahe nahi, koInI bhUla na kADhe ke koIne Toke nahi. nAmanI saMsthA dvArA vikalAMgo mATe eka kempanuM Ayojana thayuM mahemAnonuM premabharyuM svAgata karavuM, temane atithigRhamAM utAro hatuM. emAM dozIkAkAne paNa nimaMtraNa ApyuM. sAmAnya rIte maMca ApI temanA bhojanAdinI sagavaDa karavI, temanI sevAmAM para besavAnuM dozIkAkA TALe ane AgaLanI kAramAM besavAnuM karmacArIone judAM judAM kAma soMpavA, gADImAM besADIne teone paNa TALe. dozIkAkA thoDA pAchaLa beThA hatA. AgaLa AvavAno AsapAsa pheravavA ityAdi pravRttiomAM dozI daMpatInA utsAhanI Agraha karyo tyAre kahyuM ke teo nizcita samaye nIkaLIne cikhodarA ApaNane pratIti thAya. kAkA ane mu. bhAnubahena atithigRhamAM pahoMcavA icche che. sAyalAthI amadAvAda basamAM ane amadAvAdathI AvI badhI vastunuM barAbara dhyAna rAkhe. koI divasa evo na hoya ke basa badalIne teo ANaMda javAnA hatA. sabhAmAM eka sajjana mAtra kAkA ane bhAnubahena-ema be jaNe sAthe bhojana lIdhuM hoya. padhAryA hatA, teo kAryakrama pachI potAnI gADImAM ANaMda javAnA atithi bAre mAsa hoya ane temane utsAhathI jamADe. mahemAna hatA. eTale meM temanI sAthe gADImAM javAnuM sUcana karyuM. paraMtu vagara khAvAnuM na bhAve. cikhodarAnI hospiTalane AMtararASTrIya dozIkAkAe kahyuM "mane ema koInI gADImAM javAnuM nahi phAve. khyAti maLelI che eTale dezavidezathI mulAkAte AvanAra mahemAnonI koIne moDuM vaheluM thAya. basa tarata maLI jAya che eTale mAre moDuM avarajavara AkhuM varSa rahe, chatAM nahi thAke ke nahi kacavATanuM nahi thAya." ame bahu Agraha karyo tyAre kahyuM, 'bhale joIzuM.' nAmanizAna. teo kAma karavAmAM cokkasa, paNa nokaracAkaranI kaMI paraMtu kAryakrama pUro thayo tyAre dozIkAkA to nIkaLI gayA hatA. bhUla thaI hoya chatAM dozI daMpatIe kyAreya gusso karyo hoya, barADA dozIkAkAne zrImaMto pratye elarjI che evuM nathI, paNa temane pADyA hoya evuM kyAreya na bane. samatAno guNa temanA jIvanamAM AmajanatA vacce AmajanatAnA thaIne, jANe ke koI potAne vaNAI gayo che. oLakhatuM nathI evA thaIne rahevuM game che. emanA vicalita thayelA zrI Ara. ke. desAIne emanA jIvanavRtAMtamAM lakhyuM che: mAnakaSAyanuM A pariNAma che. 'dozIkAkAmAM krodha karamAI gayo che, gusso gAyaba thaI gayo che. eka vakhata amAre AgaloDa ane mahuDInI yAtrAe javuM hatuM. badhAM kAma premathI ja karavAnAM. adharAta madharAta game tyAre game te kAma kAkA kahe "amArI jIpa laI jAva." ame kahyuM paNa kAkA tamAre mATe emane maLI zakAya. tenI samakSa koI gusso laIne AvyuM to gAMdhInagara javuM che to tame ja jIpa laI jAva, ame bIjI vyavasthA tarata ja AvanAra vyakti barapha banI jato. bhayaMkara gaNAtI kSatine karI laIzuM. kAkA kahe, "jIpa to tame ja laI jAva, huM basamAM ja paNa mApha ja karavAnI vRtti. sau sAthe premabhAvano dhodha ja vaheto jaNAze. jaIza.' bahu Agraha karatAM kAkA kahe, "ema karo, mAruM kAma patAvI koInA pratye zatrutA nathI, vera nathI ke kaDavAza nathI. zithilatA huM mahuDI AvIza ane vaLatAM tamArI sAthe pAcho AvI jaIza." darzAvanAra vyaktio pratye AkarA thavAnI vRtti nathI. narI zItaLatA kAryakramanI vigato nakkI thaI. mahuDI pahoMcavAno amAro samaya caMdrathI paNa vizeSa zItaLatA. sonuM vizrAmasthAna eTale dozIkAkA; paNa nakkI thayo. paraMtu cikhodarAthI nIkaLyA pachI tarata amArAmAMnA thAkyA pAkyAnuM e vizrAmasthAna che. emane maLatAMnI sAthe ja boja ' eka mitre bIjuM paNa eka sthaLa samAvI levAno Agraha karyo. ane haLavo bane che. teo AbAlavRddha saunA vAtsalyamUrti che. teo gheghUra cikhodarAthI pahelAM e sthaLe javuM ane pachI ja AgaloDa ane mahuDI vaTavRkSa samI zItaLa chAyA pradAna karanAra che.? 'javuM. paNa e sthaLano rasto lAMbo hato. eTale ema karatAM amArI dozIkAkA eTale gAMdhIyuganA chellA avazeSomAMnA eka. emanI basa sAMjanA sAta vAge mahuDI pahoMcI. pahoMcatA ja tyAMnA eka keTalIka vAto, bhaviSyamAM loko jaladI mAnaze nahi. jemanI pAse karmacArIbhAIe kahyuM, "dozIkAkA to tamArI be kalAka rAha joIne potAnI mAlikInuM ghara nathI, jamIna nathI, milakata nathI, beMkamAM basamAM cikhodarA gayA.' khAtuM nathI evA A lokasevake bharayuvAnImAM ravizaMkaradAdAnA ' A sAMbhaLIne amane bahu aphasosa thayo. jemanI jIpa che te prabhAva heThaLa AvI sevAno bhekha lIdho. teo sAcA vaiSNavajana basamAM jAya. amAre emanI jIpamAM javAnuM. vaLI emane be kalAka che, sAcA zrAvaka che. emaNe gItAnI paribhASAmAM karmayogI tarIke rAha jovI paDI. oLakhAvavA te yogya ja che. ' - cikhodarA ame pahoMcyA to kAkAe pUchyuM, "kema moDuM thayuM?' bhAnubahena ane dozIkAkA pAse ame hoIe to jANe ame emanI kSamA mAgI paNa emaNo e vAtane sahaja gaNI, jarA paNa mAtApitA pAse hoIe evuM apAra vAtsalya anubhavyuM che. jANe ciDAyA nahi ke na Thapako Apyo, balake teo hasatAM hasatAM amArI ke janmAntarano saMbaMdha na hoya ! .' sarabharAmAM lAgI gayA. dozIkAkAnI samatAnuM tyAre darzana thayuM. pU. DaoN. dozIkAkA ane mu. bhAnubahenane bhAvapUrvaka vaMdana karuM dozIkAkAnI bhojananI pravRtti atyaMta zAMta ane saMyamita. savAre chuM ane emanA zatAyu mATe prArthanA karuM chuM. teo cAra ke pAMca vAnagI le. AkhA divasamAM ATha vAnagI le. ' ramaNalAla cI. zAha
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 jUna, 2005 prabuddha jIvana kavizrI khoDIdAsa svAmInA cAbakhA DaoN. kavina zAha khoDIdAsa svAmI sthAnakavAsI goMDala saMpradAyanA DosAjI vyavahAranuM jJAna nathI. mAtApitA ane vaDIlono vinaya-maryAdAnuM svAmInA ziSya hatA. 22 varSanI vaye dIkSA aMgIkAra karIne bhAna nathI. abhimAnathI akkaDa thaI rahe. snAna karavAmAM vadhu AnaMda. ratnatrayInI ArAdhanA sAthe sva paranA kalyANArthe keTalIka kRtionI jAtajAtanA bhojanano svAda game. abhakSa padArthonuM bhakSaNa kare. racanA karI hatI. dharmanI vAta jANe nahi ane sudhArAne sudhAro mAne che. AvA sudhArA brahmadatta cakravartI, rAsa jugaTa paccIzI, jo bana paccIzI, joIe. kavi jaNAve che ke satyacovIzI, niraMjana paccIzI, bhImajI svAmInuM coDhaLiyuM, sudharelAnuM caNatara joI satyabAvIzI, stavana covIzI cAbakhA vagere kRtio pragaTa thayela dayAvaMtu dila akaLAtuM. che. madhyakAlIna samayamAM saMkhyAvAcaka zabdothI kRtionuM zIrSaka aMte kavi jaNAve che ke sudharelA kahevAtA lokoe punarvicAraNA ApavAnI praNAlikA jovA maLe che. tenuM anusaraNa kavi khoDIdAsa karIne zAstranA AcArane grahaNa karavo joIe. kavinA zabdo che. svAmInI kRtio nihALI zakAya che. maNi jevo manuSya bhava maLiyo temAM nathI zubha thAtuM. khoDAjI kahe A kavi 19mI sadInA aMta samayamAM thayA hatA ane 20 mI che. kharekhara aMte Avaze mAMDave gavAtuM. navA jAtanA vicArothI sadInA sarjaka tarIke sthAna pAmyA che. emano samaya saM. 1892 prabhAvita thayelA kahevAtA sudharelA lokone joIne kavi hRdayamAM thI 1947 sudhIno che. A lekhamAM kavinA cAbakhAno paricaya udbhavelI vyathAne A cAbakhAmAM sthAna maLyuM che. sudharelA lokone ApavAmAM Avyo che. punarvicAraNA karavAno upadeza ApIne sanmArge AvavA mATe saMketa madhyakAlIna samayamAM bhojA bhagata nA cAbakhA pracalita hatA. karyo che. sudhArAnI vAto bhAratIya vicAra dhArAne anurUpa nathI akhA bhagatanI vANImAM bAhyADaMbara ane gatAnugatika dhArmika eTale teno tyAga karIne Arya saMskAronuM AcaraNa karavA mATeno anusaraNano kaTAkSa thayelo jovA maLe che te rIte bhojA bhagate paNa kalyANakArI vicAra sArabhUta gaNAya che. dUra karavAno bodha maLe che. kaThora zabdamAM Avo kaTAkSavANIno prayoga karyo hato te 'cAbakhA' cAbakho-2 nAmathI pracalita che. bhojA bhagatano samaya saM. 1841 thI 1936 yuvAnone navA jamAnAno raMga lAgyo che ane potAnI jAtane sudhIno hato. sudharelA mAne che. emane kendramAM rAkhIne kavi jaNAve che. khoDIdAsa svAmI tyArapachInA samayamAM thayA che. bhojA bhagatanA sAMbhaLI sudharela chela chabIlA, , cAbakhAno prabhAva khoDIdAsa svAmI para paDyo hato. ane jaina thayA kema dharma kare vA DhIlA * sAhityamAM cAbakhAnI racanA thaI che. A cAbakhAmAM jaina darzananA kaMdamULa kero kera karo re, che. vicArono samAveza thayo che. temAM cAbakhA madhyakAlIna jJAna mArganI DhoLI pANI karAve golo zAkhAnuM anusaMdhAna kare che. A prakAranI racanA sAmAjika ane UMTanI pere uchaLatA pharo, dhArmika jAgRtinuM ananya preraka kArya karavAmAM upayogI banI che. pahero buTa jaDAvI khIlo. Atma jAgRti mATe zAstranuM yathArtha jJAna jarUrI che. te vinAno dharma kavie navA jamAnAnA yuvAnonI lAkSaNika rIte paricaya Apyo niSphaLa nIvaDe che. te dRSTie khoDIdAsa svAmInA cAbakhAno paricaya che. UMTanI upamA yathocita lAge che. pustako vAMce paNa dharmano paMtha samAjane sanmArge vALavAnuM puNya kArya karIne AtmalakSI dharma karavA che te na jANe, vairAgyanI vAta to samajAtI ja nathI. manamojI raho mATe bodhAtmaka vicAronuM bhavobhAvanA sAthI banavAmAM upayogI, cho. mijAja to dulAsA jevo ane laDavAmAM pAchA paDatA nathI. bhAthuM pUruM pADe che. avivekI vartanamAM rAce che. bhaNyA paNa gaNyA nahi. guNa joyA cAbakho-1 nahi ne doSonuM poSaNa karyuM. vAdavivAdamAM sUrA thayA. zilA paththara pazcimanI saMskRtinA prabhAvathI raMgAyelA loko potAnI jAtane samAna jaDa hRdaya banAvyuM che. sudharelA mAne che. A lokone joIne kavi khoDIdAse zAstrIya navA jamAnAnI vAstavikatA citrAtmaka zailImAM darzAvI che. saMdarbhathI vicAro vyakta karatAM cAbakhAnI racanA karI che. AraMbhanA chelachabIlA yuvAnanuM zabdacitra cittAkarSaka che ane cAbakhAmAM zabdo che. sAMbhaLo zrAvaka zubhanI vAtuM ane A duHkhaDuM nathI khamAtuM. pragaTa thayelA durguNo dUra karavA mATeno saMdarbha maLe che. ghaNA divasa gopavIne rAkhyo paNa have nathI gavAtuM. A kavie chellI kaDImAM jaNAvyuM che kepaMktiomAM kavi hRdayanI vyathAno AdrabhAva vyakta thayo che. sadgaNanI zerInI navI zodhI hRdaya kaThaNa jema zilA khoDAjI kare che. " sudhArAnA duHkhathI haiyuM bharAI gayuM che. eTale svAbhAvika vicAro jema vikarALa jhADa kaze te jhIlo || 6 || vyakta thaI gayA che. cAbakho-3. - yuvAno bhegA maLIne aMgrejI bhaNe che. prabhu nAmano jApa karatA zrAvakane upadezAtmaka vicAro rajU karato cAbakho jainAcAranuM nathI. dhyAnane dezavaTo Apyo che. sApa ane vIMchInI hatyA kare che. yathocita pAlana karavA mATe uddhodhana kare che. munio gharmatattvanI svadharmamAM potAnA dharmamAM zraddhA nathI. zAstra vacana mAnatA nathI. vAta judI judI rIte samajAve che. jIva-ajIva jANe nahi. gurunI kevaLajJAnanuM vacana mAne nahi. dharmanuM bhAthuM svIkAre nahi svarga ane sevA na kare. naraka karyA che. "sAmAyika kare tenI zuddhi nahi AvA sudharelA lokone upadezarUpI auSadhathI paNa lAbha thato " jhukI jhukIne jholA khAve re nathI vartamAnamAM je sakha maLe temAM ja rAkhavuM, jAtijAtinA dhanyavANI satyavANI karIne mastakaDolAve.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 jUna, 2005 anya mAhitI kavinA zabdomAM joie to gAthA-4/5. ane jayaNApUrvaka karavAno upadeza vyakta thayo che. sAmAyika pauSadha . AMdhaLAne arIso batAve, bahIrA AgaLa gAve ! jevI amRta kriyAo AtmalakSI banIne karavAnI che. ane samatAno mUrakhane upadeza karIne raNamAM koNahI vAve resA 4 | guNa keLavavAno che. ane virati dharmanuM niraticArapaNe pAlana kAgaLamAM guNa kIti paNe re zrAvaka kerI gAve | karavAnuM che. strIonI vAstavikatAno pravRttiono ullekha karIne paNa ehi mAMhilo eDe nahI guNa phogaTa kulAve re ! 5 / upadeza dvArA sudhAro karavAnI zubha bhAvanA vyakta thayelI che. tyAga-vairAgya nathI anaMtakAyano cAhaka kare, vrata-paccakhANa ' cAbakho-5 kare nahi AraMbha samAraMbha pyArA lAge, parigraha rAkhe, rAtri bhojana sArA zrAvaka zAstramAM jaNAvyA pramANenA AcAranuM pAlana karIne kare, dharmanI niMdA kare, kumaLAM jhADa kapAve, jIvahiMsAnA dhaMdhA kare, sadguNothI alaMkRta hoya che. dAna, zIla, tapa ane bhAvanA ema jIvone duHkha Ape, cunAnI bhaThThI calAve, bhara varasAde ghara ukele, cAra prakAranA dharmanuM AcaraNa karavAmAM sukha mAne, viSaya kaSAyathI dharmanA kAmamAM vighna karAve, apazabdono prayoga kare, sAdharmika mukta rahe, vrata pAlanamAM zUravIra banIne mokSa mArgane sAthe sAthe kajiyo kare vagere. zrAvaka dharma nathI ema jANIne AcAra dharmanuM ahambhAva rahita vagere lakSaNo hoya to sAro zrAvaka kahevAya che. pAlana karavuM joIe. zrAvakanI AkaraNI AcAra dharma viruddhanI che. aMte kavinA zabdo che- teno tyAga karavAno upadeza vyakta thayo che. khoDAjI kahe tIle zrAvaka thayA cAbakho-4 sadA duniyAne sukha devA. zrAvikAne upadeza vizenA cAbakhAmAM tyAga karavA lAyaka kAryone A cAbakhAmAM kAMI kaThora vacana nathI paNa mAnavInA sAtvika pravRttiono ullekha thayo che. cAbakhAnA AraMbhamAM kavinA zabdo guNono zAstrIya AcAranA saMdarbhamAM ullekha thayo che. parokSa rIte A guNo prApta karavA mATe manuSya janmamAM puruSArtha karavAno baMdha sAMbhaLo zrAvikA copaDI dharI rajU thayo che. tamArI-vAta kahuM vistArI cAbakho-6 zrAvikAe nahi karavA jevA kAryono ullekha karatAM kavi kahe che narasA zrAvakanAM lakSaNo vize AraMbhamAM kavi jaNAve che keke samakitanI rIta jANatI nathI. aMtaramAM vahema rAkhavo, saMnyAsI, zANA zrAvaka thaIne Dolo bAvA, jogI, DozI, bhuvA bharaDA jevA mithyAtvano vacanamAM mukhethI satya vacana navi bole, vizvAsa karavo. tithi ane vAranuM vrata kare. devI, devatA ne pUje, mammA caccA gALa diye mAnatA mAne, dorA-dhAgA karAve ane zrAvikAnA vrata choDyAM, ALa anAhuta bole, pIpaLAnA vRkSane pANI DhoLe ne nevedya caDhAve, chANanA devane banAvI - niMdA karatA navaro na thAye pUje. AvI mithyAtvanI pravRtti kare pachI kevI rIte bhavapAra utare ? evA beTho gaLoDAM phole | 1 || mAtra mithyAtva nahi paNa mithyAtva zalyathI varte eTale uddhAra kyAre taduparAMta anya vyaktinAM durguNo dekhe enI cAlamAM sAmI thAya, chANanA devane pUje evI mithyAtvanI karaNI karo cho vagere vyaktine chetaravAnI dRSTi rahelI che. gupta vAtane pragaTa kare, kAryo karavAmAM Ave che. zrAvikAnAM anya kAryono ullekha karatI chetaravAnI dRSTithI vastunI levaDa devaDamAM ochuM toLe, avaguNa kAvyapaMktio nIce mujaba che. chaThThI kaDImAM lakhavAnI sAmAyika- gAIne kAgaDA samAne Dole che. ahIM kAgaDAnI upamA dvArA zANA vratamAM zI zI vidhi sAcavavI tenI khabara nahIM dhArI ! zrAvakanA lakSaNa pragaTa karavAmAM AvyAM che. kAgaDo kAkA kare teno aMdhArAmAM ThAMThAM phUTo cho khUba ehamAM khuvArI || 1 || koI artha nathI tema duSTa zrAvakonA rnidArUpI vacano niSphaLa che. jJAnasahita kriyA karavI joie. vratapAlanamAM vidhinuM anusaraNa kavie kaTAkSa vedhaka dvArA aMte jaNAvyuM che kejoIe. mukhe bAMdhI muhapattI banAvIne dharma samajAvyo cUlA khAMDaNI pUje nahi, avIgaNa pANI vApare, vAsI gAra Dhole khoDAjI kare mama tAtane bajAvyAM te gurune bajAvyo gole ||4 ! rAkhe vahelI savAramAM ghaMTIno avAja ane anya pravRttiomAM bAhya rIte dekhAtA dharmIjanonA durguNo pragaTa thAya eTale sAco upayoganA abhAvathI jIvahiMsA, kaMdamULa vAparavuM, mAthuM dhotA ju, dharma kevo che te samajAya che. narasA zrAvako mAtA pitA, jAti ane lIkha, jIvano nAza karavo, ghara AMgaNe kAdavanA DhagalAM dharmane bajAve che. parokSa rIte AvAM apalakSaNono ullekha thayo che. " "jIva jatanane jANo nahi, nahi viveka vicArI, cAbakho rAMka taNI anukaMpA na Ave lobha taNA ziradArI cAbakhAnA vicAromAM zrAvakanA aticAra saMdarbhamAM rahelo che. vera virodha ne vAMdhA ghaNA vaLI vAta karo cho vadhArAnI khoDIdAsanA cAbakhA zrAvaka-zrAvikA ane yuvAnonI kaThora jhe2 karo cho sagA saMgAthe garvane na zako gALI vAstavikatAno vividha upamAo, vedhaka zabdo ane kaTAkSathI nirUpaNa gALo Apo ne ALa caDhAve marmanAM veNa ucArI, thayuM che. parokSa rIte vicAratAM te paristhitimAMthI mukta thaIne sAmAyika posAmAM samatA nahi, tame jAo cho dharmane mArI zAstranI vidhi ane AcAranA pAlana dvArA vyavahAra calAvavo o ve karIne copaDI lakhAvI, raMgabharI zaNagArI, joIe. vaLI yuvAnone sudhArAnA raMgaDhaMgane badale vinaya-viveka paraNIne paraharI melI tene pAchI nahi saMbhALI maryAdA ane vizuddha AcArathI jIvana ghaDatara karavuM joIe evI uMdare karaDI ane chokare utaraDI rajhaLatI vAI raDhiyALI upadezAtmaka abhivyakti thaI che. khoDAjI kahe che copaDI bicArI karame rAMDI kuMvArI jena sAhityanI vividhatAmAM cAbakhAnI racanAno paricaya A cAbakhAmAM je kauTuMbika sAmAjika ane dharmapravRttiono sAhityanI samRddhinI sAthe jIvana ghaDatara mATe mArgadarzaka niyamonuM ullekha thayo che te niSedhAtmaka che teno tyAga karIne zAstravidhi bhAthuM arpaNa kare che.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 jUna, 2005 prabuddha jIvana | upadezanI vAto AjanA vijJAnayuganA mAnavIne vAhiyAta lAge mATe tejIne TakorAnI jarUra samAna zrAvaka-zrAvikA ane yuvAnone ke tema che..vaDIlono upadeza na svIkAranAra pratyakSa rIte sAdhujIvana jAgRta thavA mATe sAco puruSArtha karavA prere che. kaThora lAgatA ane ucca vicArane samarpita jIvana jIvanArA sAdhu-saMtono upadeza cAbakhAnI vANImAM rahelI komaLatA mAnava hRdayane sparzIne udAtta svIkArya bane tevo che. saMta svanA kalyANano mArga svIkArIne thavA mATe puNya kArya kare tevI kSamatA dharAve che. vyavahAra jIvana ke bahujana samAjanA kalyANa mATe sanmArganuM darzana karAve che. eTale adhyAtma sAdhanAno mArga hoya to paNa Atma sabhAnatA vagara emanA vacanomAM jinavANIno sAco raNakAra che. ethI mAnIe koi zreya sadhAtuM nathI. AvI Atma jAgRti mATe sAdhu bhagavaMtoe, to te yathArtha gaNAze. A cAbakhA vrajaghAta pahoMcADIne hRdayanI jinavANIe potAnI AgavI zailImAM vyakta karIne samAja sukumAratAne cetanavaMtI banAvI mArgAnusArInA paMthe prayANa karavA sudhAraNAnuM mUlyavAna kArya karyuM che. vadhu sAvadhAna konAthI rahevAnuM ? agnithI ke vAyuthI ? 1 AcArya vijaya pUrNacandrasUrijI agni ane vAyu A baMnnene ApaNe joIe jANIe chIe, ApaNI A mAnyatA saMpUrNa aMzamAM sAcI nathI, kema ke kyAreka chatAM koI evo prazna kare ke, A bemAM vadhu baLavAna koNa ? ane ja nahi, ghaNI vAra duzmana pApodaya ke duHkha ApaNA jIvanamAM je A bemAM vadhu nukazAna koNa karI zake ? to Ano javAba ApavAmAM nukasAna nathI notarI jatA, e nukasAna mitra, puNyodaya ke sukhanI ApaNe lagabhaga thApa khAI jaIne ema ja rahevAnA ke, agni ane tripuTI tANI lAvatI hoya che. pahelI tripuTI dvArA thatuM nukasAna vAyumAM vadhu baLavAna ane vadhu nukazAnakAraka to agni ja gaNAya, jo vanane bALatA agnithI sarjAtI tabAhI sAthe sarakhAvIe to kema ke vAyu vAvAjhoDuM bane, to ya je nukazAna verI zake, enA bIjI tripuTI dvArA sarjAtI tabAhI vRkSone mULathI ukheDI nAkhanArA pramANamAM AgamAM palaTAto agni je tArAjI sarajI jAya, e kaMI vAvAjhoDAnA vinAza sAthe sarakhAvI zakAya. A vAtane jarAka raka gaNI vadhu hovAnI pUrI zakyatA che. mATe vAyu karatAM vadhu baLavAna vistArathI samajIe. to agni ja gaNAya ! dekhItA duzmana karatAM mAyAvI mitra ghaNI vAra ApaNe vadhu nukazAna dekhItI daSTie ApaNo A javAba sAco lAge evo hovA karato hoya che. A to eka naradama satya che. A ja rIte pApano chatAM eka subhASita AnI sAme paDakAra pheMkIne kahe che ke, agni vipAka dharAvanArA puNyanA udayathI kheMcAIne AvanArI bhautika karatAM vadhu bhayaMkara nukazAna karanAra to vAyu ja che ! kema ke vanamAM samAgrIo ApaNe je jaMgI pramANamAM dhanotapanota kADhI nAkhatI bhaDabhaDa karato bhabhUkI uThelo agni bALI-bALIne mAtra vRkSone hoya che, enA pramANamAM puNyanuM phaLa dharAvanArUM pApa potAnA : ja bALI zake e vasonA maLiyAne to unI AMca paNa pahoMcADavAnuM udaya kALamAM ApaNane je nukazAna pahoMcADatuM hoya che, e sAva enuM jarAya gaLyuM nathI, jyAre vAvAjhoDAmAM pheravAyelo vAyu to mAmUlI hoya che, emAM vAvAjhoDAnI jema vaibhavanA vRkSanA mULiyA vRkSone jaDa-mULathI ukheDI nAMkhato hoya che. A daSTithI bhayaMkara ukhaDI jatA na hovAthI vahelA moDA e vRkSanAM pharI vikAsa saMbhavita ane raudra jaNAtA agni karatAM mRdu ane zItala lAgato thAya ja hoya che, jyAre pApAnubaMdhI puNyano udaya vAvAjhoDuM banIne vaibhavanA vadhu baLavAna ane nukazAnakAraka gaNAya ! vRkSo mULathI ukheDI nAkhato hoya che. ethI e vRkSono punarvikAsa subhASite je dRSTithI agni karatAM vAyune vadhu bhayaMkara gaNAvyo che, e dRSTikoNa sAthe ApaNane paNa sahamata thayA vinA cAle Ama, subhASita pApAnubaMdhI puNyanA udayathI maLanArI evuM nathI ane ethI A apekSAne mAnya rAkhIne evo javAba ApyA che sukha-sAmagrIne vAvAjhoDA sAthe sarakhAvIne enAthI to khUba ja vinA ApaNe ya na rahI zakIe ke, vanane bALatA agninI sa sAvaceta sAvadhAna rahevAno je saMdeza ApaNane surAvI jAya che; sarakhAmaNImAM vAvAjhoDuM, je rIte vRkSone mULiyA sAthe ukheDIne te e kALaje kotarI rAkhavA jevo che. pheMkI de che ane potAnI pracaMDa-tAkAtano paraco batAve che, e rItabhAta jotAM to agni karatAM ya vAyu ApoApa ja vadhu baLavAna saMghanAM prakAzano sAbita thaI jAya che ! saMgha taraphathI nIcenAM pustako prakAzita karavAmAM AvyAM che : agni karatAM vAyune vadhu baLavAna sAbita karatuM subhASita mAtra kiMmata rUA. ATalI sAmAnya vAta tarapha ja aMgulinirdeza nathI karI jatuM, paNa (1) pAsaporTanI pAMkhe-1 ramaNalAla cI. zAha 150-00 AthI ya vadhu gaMbhIra ane mahattvanA muddAo tarapha ApaNuM dhyAna (2) pAsaporTanI pAMkhe-2 150-00 kendrita karavAnA saMketo paNa subhASita darzAvI jAya che. Aje ApaNe [(3) pAsaporTanI pAMkhe-3 200-00 lagabhaga evI bhrAmaka mAnyatAnA ja bhoga banelA chIe ke, DaravA 100-00 jevuM to agni jevA tattvothI hoya, vAyu jevA tattvothI vaLI Dara (5) ApaNA tIrthakaro tArAbahena 2. zAha 100-00 zAno rAkhavAno ! A mAnyatAne kAraNe ja sAvadhAna ane sAvaceta / jharato ullAsa zaila pAlanapurI 80-00 rahevA jevA tattvonI ApaNI sUcimAM duzmano, pApodaya ke duHkha; (zaileza koThArI) AvI ja nAmAvali prAyaH lAla akSare lakhAyelI haze ! emAM mitra (7) jaina dharmanA DaoN. bipinacaMdra hI. kApaDiyAno ane puNyodaya ke sukhaH AvA tattvono samAveza prAyaH nahi ja thayo puSpaguccha DioN. ramaNalAla cI. zAhano lekha saMgraha 100-00 hoya.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana svAmI samantabhadra ; vyaktitva ane kRtitva - DaoN. haMsAbahena zAha zrI vardhamAna svAmInA nirvANa pachI bhAratamAM bhAvi tIrthaMkara dhavAnuM saubhAgya zalAkA purujI ane zika rAjAnI sAthe samAbhadrane paNa prApta thAya che ane tethI ja samantabhadrano itiA ane emanA caritranuM gaurava vadhI jAya che. temanA bhAvi tIrthaMkara thavAnA ullekho keTalAya graMthamAMthI maLI Ave che. jevA ke vikrAMta kaurava AmAM........ 'zrI mUdhamendubhAsate bhAvItIrthakRta deze samaMtabhadrANo munirtIcAtpadaddhirkaH // tema ja rAjavArtikamAM lagna mAna mIrthanuM gagA matapasyAya A sivAya jinendra kAza abhyuddhamAM, ratnakarma, zrAvakAcAramAM, naimidatta kRta ArAdhanA vagere graMthomAM paNa ullekha che. sAthe sAthe e paNa jANavA maLe che ke teo soLa guNa yukta hatA. te A pramANe (1) darzana vizuddhi, (2) vinaya samAnatA, (3) zIlavartaSvananiyA, (4) abhIlA jJAnayoga, (5) saMvega (6) zakti pramAI tyAga, (7) zakti pramANe tapa, (8) sAdhu samAdhi, (9) vaiyAvRtyakaLA, (10) ati bhakti, (11) AcArya bhakti, (12) bahuzruta bhakti, (13) prathama bhakita, (14) AvazyakanA kartA, (15) mArgaprabhAvanA ane (16) pravacana vatsalya. (otAMbarImAM vIsa sthAnaka che.) tattvAdizcama sUtramAM (darza adhyAya, 24muM sUtra kahevAya che ke jenI darzana vizuddhi hoya te jIva tIrthaMka2 nAma karma bAMdhe. svAmI samAbhadramAM paNa darzana vizuddhi sAthe t bhakti khUba ja UMcA prakAranI hatI. jemAM aMdhazraddhA athavA aMdhavizvAsane sthAna nahotuM paNa guptatA, guzIti ane hradayanI saraLatA hatI. 'jinatizataka' nAmanA temanA lakhelA graMthane aMte A vAtanI pratIti maLI Ave che ke temanI bhakti zuddha ane nirdoSa hatI. jinastutinA chellA 114mA zlokamAM teo lakhe che ke, 'he bhagavan, ApanA ja matamAM ane ApanA ja viSaya saMbaMdhI mane suzraddhA che-aMdhazraddhA nathI. mArI smRti paNa tamane ja tathA tamArA viSAthI ja bharapUra che. huM pUjana paNa tamAruM ja karuM chuM, mArA hAtha paNa tamane ja praNAma karavA talase che. mArA kAna paNa tamArA guNagAna sAMbhaLavA tatpara che, mArI AMkho paNa tamArA rUpane jovA talaze che, mane je vyasana che te tamArI suMdara stutio racavAmAM ane mAruM mastaka paNa tamane ja praNAma karavA tatpara rahe che. AvA prakA2nI jo ke mArI sevA che ane huM niraMtara ApanuM AvA prakAranuM ja sevana karyA karuM chuM-tethI ke tejapatta (kevaLajJAnI) ! huM tejasvI chuM, sujana chuM ne sukRtI (puNyavAna) chuM.' AvA vyasanI samantabhadre aneka suMdara stutio ane satra graMthonuM nirmANa karyuM che, je spaSTatA batAve che ke teo ahaM bhakta hatA. teo aMdhazraddhALu na hatA teno paricaya ApaNane temanA lakhela graMtha "Apta mImAMsAnA pahelA padyamAMthI ja maLI e che. jemAM teo AA (bhagavAna)nI parIkSA karatAM kahe che ke, 'hai bhagavAn, mahAna AtmAnA Adhikya kathanane stavana kahevAya che, paNa ApanuM mahAtmya atIndriya hovAthI mAro pratyakSa viSaya nathI, tethI huM kevI rIte tamArI stuti karuM? uttaramAM bhagavAne kahyuM ke, 'he vatsa, je prakAre bIjA vidvAna devonA Agamana ane AkAzamAM 16 jUna, 2005 gamanAdi hetuthI mAruM mAhatmya samajIne stuti kare che, tevI ja rIte tuM kema nathI karato ? AnA javAbamAM samajADhe pharIthI kahyuM ke, bhagavana, A hetu prIthI huM Apane mahAna nathI gaNAtonuM devonA Apane mATe Agamana ane AkAzamAM gamana Adi karatA teone joIne Apane pUjya nathI mAno-kArA ke A hetu vyabhicArI che ! Ama samantabhadre Apta mImAMsAnA prathama padya dvArA bhagavAnanA vyabhicArane batAvyo che. 'jinastutizataka' sivAya 'devAma' (AptamImAMsA, yuktAnuzAsana athavA svayaMbhUstotra, temanA khAsa stuti grantho che. temI stutigraMtho dvArA stuti vidyAno khAsa karIne udvAra ne saMskAra karyo che. tethI teo stutikAra kahevAyA. teo smrutiracanAno premI kema hatA, teno javAba svayaMbhU otramAMthI maLI rahe che. teo lakhe che ke, 'stutinA samaye ane sthAna para cAhe stutya hoya ke nahi, ane phaLanI prApti sIdhI ho nA ho, paraMtu sAdhue stotronI stuti kuzaLa pariNAmathI-puNya prasAdhaka pariNAma mATe jarUra karavI joIe ne karatA hoya che. ane A kuzaLa pariNAma athavA tad ja puNya vizeSa zreSTha haLadAnA che. jyAre jagatamAM AvI rIte svAdhInatAthI zreSamArga sulama che. ApanI stuti dvArA ja-no dve sarvadA abhipUjya nanirjina evA koNa parIkSA pUrvakArI vidyAna athavA vivekI hoya je ApanI stuti na kare ? jarUra kare.' A vAtathI spaSTa thAya che ke samattabhadra A arhat stotra dvArA zreya mArgane sulabha ne svAdhIna mAnatA hatA. teoe A mArgane gaLuM nAzinI' eTale ke janmamarazarUpI saMsAravanane bhasma ka2vAvALI agni mAnatA hatA. ane tethI ja mukti prApta viSayaka A bhAvanAnA poSaka rahyA. ane temAM sAvadhAnIthI vartatA ane tethI ja temaNe 'jina-stutio'ne potAnuM vyasana batAvyuM hatuM. sAthe sAthe teo ema paNa mAnatA hatA ke jevI rIte loDhuM pArasamaNinA sparzathI sonuM banI tenAmAM teja Ave che tevI ja rIte manuSya ApanI sevA karavAthI jJAnI thatAM thatAM tejasvI bane che ane teonuM vacana paNa sArabhUta ane gaMbhIra thAya che. AvI zraddhAne kAraNe ja teo ati bhaktimAM lIna rahetA ane temanI AvI bhaktinA ja pariNAme teo tejasvI ane jJAnI banatA gayA hatA. jethI temanA vacano advitIya, apUrva ane mahAna hatA. Ama samantabhadra jJAnayoga, kriyAyoga ane bhaktiyoga traNenA saMgama rUpa hatA. teo ekAntavAdanA virodhI hatA. moha zatruno nAza karI kaivalyanA samrATa banavuM, basa A be ja temanA jIvanano uddeza hato. kevaLajJAna na hovA chatAM samantabhadra svAdavAda vidyAthI vibhUSita hatA. temaNe devaLajJAnInI jema badhA ja tattvone prakAzita karatI vANI lakhI che ane jema kevaLajJAnamAM sAta amAsanano bheda mAnavAmAM che. zrI jinarsanAcArye samanabhadranA vacanone kevI bhagavAna mahAvIranA vacano tulya gaNyA che. zvetAMbara sAdhu jinavijayajInA zabdomAM kahIe to ATaluM mAna zAyada koI AcAryane ja ApavAmAM AvyuM hatI. A parathI ApaNane jaNA Ave che ke teo eka moTA mahAtmA hatA, samartha vidvAna hatA, prabhAvazALI AcArya hatA. mahA munirAja hatA, syAdvAda vidyAnA nAyaka hatA. ekAMta pakSanA nirmUlaka hatA. abAdhita zakti temanAmAM hatI. sAtizaya yogI hatA, sAtizaya vAdI hatA, sAtizaya vAgmI
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 jUna, 2005 prabuddha jIvana 11 hatA, zreSTha kavi hatA, uttama namaka hatA, saguNonI mUrti hatA. bherI bajAvato Avyo chuM. koIe paNa bherIno virodha karyo nathI." prazAMta, gaMbhIra, vizvapremI, parahitaniratikAra munijanomAM vaMdya banArasamAM jaine tyAMnA rAjAne paricaya ApatAM temaNe kahyuM hatA. loka hiteSI, hitamitabhASI, bhadra prayojana ane sad udezyanA ke, "he rAjanuM, huM jaina nigraMthavAdI chuM. koInI paNa zakti mArI dhAraka hatA. moTA moTA AcAryo ne vidvAnonA stutya hatA ane sAthe vAda karavAnI hoya to mArI sAme Ave." kahevAya che ke teoe * jaina zAsananA prabhAvaka ane prasAraka uttama puruSa hatA. vAda karI vAdIone rAjA sAme harAvyA ne badhAnA stutipAtra rahyA. kavitva, gamakatva, vAditva ane vAgmitva-A cAra asAdhAraNa teo caraNasiddha hatA eTale ke tapanA prabhAvanI bIjAne bAdhA guNonA teo dhAraka hatA. ' pahoMcADyA vagara mAIlonA mAIlo utAvaLathI cAlI nAkhatA. A 'vInAM, 17nAM va vAvInA vAmanAma ' pAdasiddha hatA. yaza: sAma7padrI mUrNa vUDI maLIyo |' (44 mahipurA) ema.esa. rAmasvAmI AyaMgaranA "sTaDIja ina sAutha inDiyana zrI jinasenAcArya likhita AdipurANamAMthI udbhUta karyuM che. jenIjhama'mAM lakhe che ke teo bahu moTA jaina dharmanA pracAraka hatA. yazodhara caritanA racayitA, vikramanI agiyAramI sadInA vidvAna temaNe jaina siddhAMtone ne jaina AcArone dUra sudhI phelAvyA ane jyAM mahAkavi vAdidevasUrinA zabdomAM kahIe to teo utkRSTa kAvyo- teo gayA tyAM temane bIjA saMpradAyono sAmano na karavo paDyo. mANikyonA parvata hatA. ane e parvata para caDhavA mATe sUktirUpI eDavarDa rAIsanA zabdo che ke teo tejapUrNa prabhAvazALI hatA ne jaina ratnonA samUhanA ApavAvALA hatA. dharmanA syAdvAda siddhAntano sArA bhAratamAM pracAra karyo. zrI zubhacaMdrAcArye samantabhadranI kavitA sAthe temanI kavitAne Ama samantabhadranI saphaLatAnuM rahasya temanA aMtaHkaraNanI sarakhAvatA, potAnI kavitA kSudra batAvI che. zuddhatA, cAritranI nirmaLatA ne prabhAvazALI vANImAM hatuM. teo kavi kone kahevAya ? vAda prIti eTalA mATe hatA ke lokone ajJAna bhAvathI dUra karIne 'vinUtanasaM:" je navA navA saMdarbhamAM navI navI racanAonA sanmArga dekhADavAnI zubha bhAvanA bhAvatA tathA jena siddhAMtonuM kartA hoya tene kavi kahevAya. pratibhA ja jemanI ujIvana che, je mahattva vidvAnonA hRdayapaTa para aMkita karavAnI suruci dharAvatA hatA. nAnA varNanomAM nipuNa hoya, nAnA abhyAsomAM kuzaLabuddhi vApare, tethI ja AkhA bhAratavarSane vAdanuM lIlAsthAna banAvyuM hatuM. loka vyavahAramAM paNa kuzaLa hoya tene paNa kavi kahevAya. samantabhadra parINApradhAna hatA. temaNe khuda mahAvIra bhagavAnano stotro dvArA tattvajJAnane sahelAithI samajAI jAya tevuM "Apta' rUpathI svIkAra karyo hato. tethI ja teo bIjAne paNa banAvanAra, samantabhadra pahelA kavi hatA. temane kavivedhA kahyA che. parIkSApradhAnI banavAno Agraha sevatA hatA. temanI zikSA paNa e eTale ke kavione utpanna karavAvALA mahAna vidhAtA-mahAkavi brahmA ja prakAranI hatI. teo kahetA ke koIpaNa tattva athavA siddhAMtane kahyA che. A apanAvyA pahelA tenI parIkSA lo. kevaLa bIjAnA kahevAthI mAnI teo gamaka hatA. "Th: kRti:' eTale ke bIjA vidvAnonI laIne siddhAntane apanAvo nahIM. aneka yuktio dvArA barAbara kRtionA marmane samajanAra, tenA UMDANamAM pahoMcanAra ane parIkSA karI, tenA guNadoSa samajI pachI ja svIkAra karavo ke nahi te bIjAone teno marma tathA rahasya samajAvavAmAM pravINa hoya tene mata pa2 Avo. jabarajastI koIpaNa matanA mAnavIne teoe gamaka kahevAya. nizcayAtmaka, pratyayajanaka ane saMzaya chedanAra potAnA siddhAnto apanAvavAno Agraha sevyo nathI. paNa teone samantabhadra mahAna gamaka hatA. khullA manathI, niSpakSa dRSTithI sva-paramatanA siddhAntone carcA teo vAdI paNa hatA. temanA vacanonA vajapAtathI kumatirUpa karavAno vidvAnone samaya ApatA hatA. temanA mate dareka vastu parvata paNa cUra thaI jato. Ama teo duvadiyonI vAdI rUpI khujalIne eka taraphathI na jotAM cAre bAjuthI badhA ja pAsAnuM avalokana maTADavAmAM advitIya mahauSadhI samAna hatA. kahevAya che ke koI temane karavuM. tyAre ja tenuM yathArtha jJAna thaze. pratyeka vastunA aneka aMgo vAda karavAno paDakAra Ape e pahelAM temane jo koI vAdazALAnI hoya che tethI vastu ane kAtmaka bane che. teno koI eka aMga athavA khabara maLe to teo ja tyAM pahoMcI paDakAra karatA. hyunatsaMga ane dharma laI tenuM avalokana karavuM te ekAntatA che. je mithyA che, kadAgraha phAhiyAnanA kahevA pramANe, te samaye hindustAnamAM rivAja hato ke che, tattvajJAnanuM virodhI che. A adharma ne anyAya che. syAdvAda nagaranA sArvajanika sthAna para Dako athavA nagAruM rAkhavAmAM AvatuM. nyAya AvA ekAntavAdano niSedha kare che. sarvathA sat-asat, jo koI vidvAnane potAnA matano pracAra karavo hoya athavA vAdamAM e ka- ane ka, nitya-anityAdi. saMpUrNa e kAMtano vipakSa potAnI nipuNatA ke pAMDityane siddha karavA hoya to teo dvArA anekAntavAda ja che. te saptabhaMgI ne nayavivekSAne lIdhe che ane DaMkA vagADI vidvAnone AhvAna ApavAmAM AvatuM. kahevAya che ke heyadeyanA vizeSaka che. teno sAt zabda ja anekAntavAdano dyotaka samantabhadra syAdvAda nyAyanI tulA para toLIne tattvabhASaNa karatA. ane gatino vizeSaka che. athavA to kavaMcit Adi zabda dvArA paNa te sAMbhaLIne loko mugdha thaI jatA ane temano virodha paNa koI na prakaTa karI zakAya che. temano graMtha Apta mImAMsA athavA devAgama" karatuM. Ama temaNe pUrva, pazcima, dakSiNa, uttara lagabhaga badhA dezomAM sUtra ja ApaNane A viSaya para anubhava karAve che ke samantabhadra eka apratikaMThI siMhanI jema pharatA ne nirbhayatAthI vAda mATe ghUmatA svAdavAdanA raMgamAM pUrepUrA raMgAyA hatA ane A ja mArganA sAcA rahetA. ne pUrepUrA anuyAyI hatA. eka vakhata pharatA pharatA samantabhadra karahATaka nagaramAM pahoMcyA. itihAsakAronuM mAnavuM che ke kyAMka temanA samaya pahelA ja te sthAna vidyA ne vidvAno mATe utkaTa gaNAtuM. tyAMnA rAjA pAse syAdavAda vidyA lupta thaI hovI joIe. athavA to vizeSa prakAzamAM jaIne temaNe potAnA paricayamAM kahyuM ke, "huM pATalIputra ja na AvI hoya athavA to tenA jANakAro ja jUja hovA joie (paTaNA)nagaramAM, mAlava (mALavA)mAM, sindha athavA Thakka (paMjAba) jethI te loko sudhI na pahoMcI hoya. janatA tenAthI anabhinna hoya. dezamAM, kAMcIpuram (kAMjIvarama) ane vaidiza (mAlavA)mAM vAdanI paraMtu samantabhadre temanI asAdhAraNa pratibhAthI A vidyAne punarjIvita
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 jUna, 2005 karI. tethI vidvAno temane syAdavAda vidyAguru, syAdavAda vidyAdhipati, eka dhyAnathI covIza tIrthakaranI stuti karavAnI zarUAta karI. AThamA ane syAdavAda mArganA agraNI jevA vizeSaNothI saMbodhatA thayA. tIrthakara caMdraprabhunI stuti karatAM AMkha kholIne bhImaliMga para dRSTi teo vAgyA hatA, 'vAmI tu nana nana:" eTale ke je potAnI karI tyAre temane e ja sthAna para koI divya zaktithI caMdra lAMchana vAkapaTutAthI tathA zabdacAturyathI bIjAne AnaMda pahoMcADe athavA yukta ahaMta bhagavAnanI jAjaramAna suvarNamaya vizAla bimba vibhUti tenA premI banAvavAmAM nipuNatA keLave tene vAgmI kahevAya. sahita pragaTa thatuM dekhADyuM. A joine temaNe maMdiranA daravAjA temanI vacana pravRtti bIjAnA hita mATe ja hatI. teo satyanA kholI nAkhyA ne zeSa bhagavAnanI stuti karavAmAM tallIna thayA. premI hatA, yathArtha bhASaNa karatA, pramattayogathI prerAIne bIjAne daravAjo kholatAM je A mahAtmAne joine zivakoTI rAjA duHkha pahoMce tevA sAvadya vacana bolatA nahi. ane jarUra paDye mauna Azcaryacakita thayA. temanA nAnA bhAI zivAyana sahita yogIrAja dhAraNa karatA. teo saMpUrNatayA nigraMtha sAdhu hatA. eka paricayamAM samantabhadranA caraNomAM namI paDyA, zrI samantabhadra bha. mahAvIra temaNe gaurava sAthe kahyuM che ke teo "nagnATaka ne malamalinatanuM' paryata stuti pUrI karIne hAtha UMcA karI baMnene AzIrvAda ApyA. vALA che. bhojanane teoe mAtra jIvanayAtrAnuM ja sAdhana mAnyuM te pachI temanA moDhethI dharmanuM vistRta svarUpa sAMbhaLI rAjA ne tenA hatuM ke jenAthI jJAna, dhyAna ne saMyamanI vRddhi, siddhi ane sthitinA nAnA bhAI saMsAra-deha-bhogathI virakta thaI, temanA putra zrIkaMThane sahAyaka thaI zake, sudhA pariSahane sahatA temanA jIvanamAM "bhasmaka' rAjya ApI jaina sAdhu banyA, ne keTalAka lokoe zrAvaka dharma nAmanA roge praveza karyo. eTale ke traNa lokanuM khAvAnuM maLe to apanAvyo. Ama temano AkhakAla pUrNa thayo. deha prakRtistha thaI paNa teTalI ja bhUkha lAge ne mahA vedanAno anubhava thAya. A gayo jANe pharIthI jainamunie dIkSA dhAraNa karI. vedanAthI munijIvananI pratijJA nahIM toDavA, eTale ke saMlekhanA A uparathI samajAya che ke svAmI samantabhadra kevA prakAranA vidvAna karavAnI paravAnagI temanA guru pAse mAMgI. gurue yogabaLathI hatA, kevI uttama pariNati temanAmAM hatI, kevA moTA yogI ne joyuM ke teno hajI saMlekhanA kALa pAkyo nathI ane tenA dvArA ja mahAtmA hatA. temanA dvArA deza, dharma ne samAjanI keTalI badhI sevA zAsanano uddhAra thavAno saMbhava che tethI saMkhanA karavAnI nA pADI. thaI. sAthe ApaNA kartavyanI temaja truTionI ApaNane jANa thaI. ne kahyuM ke "vatsa, tAro saMlekhanAno samaya hajI nathI Avyo. tArA svAmI samantabhadra kutitva: dvArA zAsanano uddhAra thavAnI ghaNI ja saMbhAvanA che. nizcayathI tuM 1. Apta mImAMsA: devAgama stotra paNa kahevAya che. zloka kula " dharmano uddhAra ne pracAra karIza. mATe munipada choDI rogane zAMta 1 14. ahaMta bhagavAnanuM Agama A dvArA vyakta thAya che ane karavA jyAM ane je veSamAM rahevuM paDe temAM rahe. roga zAMta thayA temanuM tattva samajAI jAya che. A graMtha para 4 TIkAo che. pachI pAchuM jaina munipaNuM grahaNa kara. eTale mArI AjJA che ke je 2. yuktAnuzAsana: 64 padano banelo A graMtha svamata, paramatanA ane jevI rIte roga zAMta thAya te karavAnI tane rajA ApuM chuM." guNa doSa sUtra dvArA mArmika rIte prakaTa karyuM che ane pratyeka vastunuM gurunI AjJA ziromAnya dharI samantabhadra digambara veSa choDI kSullaka' nirupaNa khUbI sAthe yukti dvArA prakaTa karyuM che. na banatA zarIra para bhasma lagAvI mAnavakallI choDIne kAMcI 3. svayaMbhU stotra: bRhat svayaMbhU stotra athavA samantabhadra stotra ziva koTI rAjAnA bhImaliMga nAmanA zivAlayamAM rAjAnI rajA laI paNa kahevAya che. covIza tIrthakaranI stuti che. rahyA. rAjA e temanI bhadrAyuti vagere joIne vismaya pAmI ziva 4. ratnakaraMDaka zrAvakAcAra : A kRti sauthI prAcIna, sauthI mAnI praNAma karyA. gharmakRtyonA hAla pUchI rAjA pAsethI jANI adhikata, lokapriya ane vadhAre pracalita che ne saraLa racanA che. lIdhuM ke rAjA zivabhakta, zivAcAra, maMdira nirmANanA icchuka hatA. A sivAya temanI kRtio jIvasiddhi, tarvAnuzAsana, prAkRta ane rAjAe temane bhImaliMgamAM bAra khAMDI annakuTa dharavAnI AjJA vyAkaraNa, pramANapadArtha, karmaprAbhRtaTIkA ane gadhahastimahAbhASya. ApI. A vAtane dhyAnamAM laI samantabhadra rAjAne kahyuM ke, huM tamArA A naivedya ne zivAparNa karIza.' Ama A bhojana sAthe temaNe saMdaranuM navuM prakAzana maMdiramAM sthAna maLyuM ane kamADa baMdha karI badhAne tyAMthI cAlyA vIraprabhunAM vacano javAnI AjJA ApI. bhojanane jaTharAgnimAM Ahuti ApatA ApatA eka paNa annano dANo na bacyo. tarata ja temaNe maMdiranA bhAga 1 ane 2 daravAjA kholI nAkhyA. rAjAne ne lokone A vAtanuM Azcarya thayuM. 1 DaoN. ramaNalAla cI. zAha bIjA divase paNa adhika bhaktithI uttama bhojana dharyuM, paraMtu AgalA kiMmata: 100/- rUpiyA divasanA bharapUra bhojanathI jaTharAgni kaMIka zAMta thayo hato. tethI maMtrIo eka caturkIsa bhojana bAkI rahyuM. trIjA divase aDadhuM bhojara bAkI rahyuM. samantabhadra zeSa bhojanane deva prasAda tarIke oLakhAvyo. paraMtu saMghane bheTa rAjAne A javAbathI saMtoSa na thayo. cothA divase enAthI paNa | zrI vikTara pharnAnDisa (haste zrI ramAbahena vinodabhAI mahetA) | vadhAre bhojana vadhyuM hatuM tethI rAjAne vahema paDyo ane pAMcamA | taraphathI rUA. 1,00,000/- (aMke eka lAkha) jamanAdAsa divase rAjAe cAre bAju sainika pahero goThavI daravAjo kholavAnI | hAthIbhAI mahetA anAja rAhata phaMDa mATe bheTa maLyA che. AjJA karI. te samaye samantabhadrane upasargano khyAla Avyo ne ! teno sAbhAra svIkAra karIe chIe. upasarganI nivRtti sudhI zarIranI mamatA choDI, khAvA pIvAnuM choMDI I maMtrIo, Printed & Published by Nirubahen Subodhbhai Shah on behalt of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Road, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, Sv.e. Road, Mumbai-400 004. Tel: 23820296. Editor: Ramanlal C. Shah. iTe rajanI parIpala parama jo jaLajarIporezana limiMAR
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 Licence to post without prepayment No. 271 0 varSa : (50) + 160 aMka : 7 16 julAI, 2005 0 * Regd. No. TECH 47 - 890 / MBI | 2003-2005 * * * zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 0. prabuddha jIvI 0 0 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa * * vArSika lavAjama rU.100-0 0 chUTaka nakala rUA. 10-0 0 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha sahataMtrI : dhanavaMta ti. zAha pa. pU. sva. yugadivAkara zrI dharmasUrIzvarajI mahArAja pa. pU. sva. yugadivAkara zrI vijayadharmasUrIzvarajI mahArAjanuM A AgAhI karatAM ke A bALaka bhaviSyamAM eka tejasvI mahAna vyakti * janma zatAbdI varSa che. banaze. A avasare emanA eka ziSya pa. pU. zrI sUryodayasUrijI ane A bAju chabalabahenanI paNa evI ja aMtarecchA hatI ke potAno praziSya pa. pU. zrI rAjaratnavijayajIe ghaNI badhI vigato sAthe ane putra dharmaparAyaNa-tyAgI jIvana jIvIne AtmakalyANa sAdhe. mAtA jUnA vakhatanA ghaNA phoTAo sAthe ArTa pepara upara vizALa, daLadAra taraphathI temane avAranavAra dIkSAnI preraNA maLyA karatI. evAmAM saM. (ane vajanadAra) zatAbdI smAraka graMtha pragaTa karyo che. emAM ghaNI 1975 mAM boTAdamAM cAturmAsa karavA jatAM pa. pU. AcAryadeva zrI ghaTanAonuM savigata varNana karyuM che. Ama pa. pU. zrI dharmasUrIzvarajI vijaya mohanasUrIzvarajI mahArAja rANapura mukAme rokAyA hatA. tyAM mahArAja mATe eka yAdagAra graMtha prakAzita thayo che. pAThazALAmAM abhyAsa karAvatA mAtA chabalabahenane AMgaNe pagalAM - IsvI. sananA vIsamA saikAmAM je keTalAka mahAna prabhAvaka paDyAM ane bhAIcaMdanA lalATanI bhavya rekhAkRtio joIne AgAhI jainAcArya thaI gayA temAMnA eka te pa. pU. sva. vijayadharmasUrijI karI ke, A bALaka zAsanane ajavALaze. upadeza ApI kahyuM paNa kharuM mahArAja che. emanA sAdhujIvanano pUrvakALa talasparzI adhyayana ane ke ene zAsanane samarpita karo. 16 varSanI vaye, bhAIcaMde pU. gurudevazrInuM lekhanamAM pasAra thayo hato ane uttarakALa jinamaMdironAM nirmANa, zaraNa svIkAryuM. saM. 1976nA mahA suda 11 nA maMgaLa dine mahesANA sAdharmika kSetrone saMgIna banAvavA vageremAM vItyo hato.. najIka sAMgaNapuramAM dIkSAgrahaNano mahotsava ujavAyo ane potAnA mahArAjazrI jyAM jyAM vicaryA ane jyAM jyAM dezanA ApI tyAM tyAM ziSya munivaryazrI pratApavijayajI mahArAjanA ziSya banAvI munizrI mahAna dharmapravRttio thaI che, jemAM goDIjInA upAzraya mATe sADA dharmavijayajI' nAme jAhera karyA. pAMca lAkha, cemba2 tIrtha nirmANa mATe 10 lAkha, muMbaI jaina munizrI dharmavijayajIe jemanA varad haste cAritra grahaNa karyuM te dharmazALA-bho janAzALA mATe 20 lAkha, ghATakopara-zrI dAdAguru pU. AcArya deva zrI vijaya mohanasUrIzvarajI mahArAja munisuvratasvAmInA maMdira mATe 20 thI 25 lAkha, pAlItANAmAM samakAlIna AcAryomAM prathama paMktimAM sthAna dharAvatA hatA. zramaNI vihAra mATe 10 lAkha, zrI zatruMjaya haoNspiTala mATe 25 lAkha, teozrI prakAMDa paMDita ane samartha vyAkhyAnakAra hatA. teozrInAM ArAdhanA mATe dharmavihAra bAMdhavA 4 lAkha-Ama, pUjyazrInI preraNAthI ziSyaratna zrI vijayapratApasUrijI mahArAja paNa mahAna abhyAsI karoDo rUpiyAno dAnapravAha vahyo che. vidvAna hatA; AvA samartha gurudevonI preraka nizrAmAM munirAjazrI mahArAjazrIno janma saM. 1960 nA zrAvaNa suda 11 ne zubha dharmavijayano zAstrAbhyAsa dinapratidina vadhavA lAgyo. ucca koTino divase saurASTranA vaDhavANa zaheramAM vIzA zrImALI jaina kuTuMbamAM vinayaguNa, gurudevonI satata sevA, kuzAgra buddhi, athAga ane thayo hato. emanA pitAnuM nAma hIrAcaMda raghubhAI zAha ane mAtAnuM avirata parizramane lIdhe dharmavijaye thoDAM varSamAM ja vyAkaraNa, nyAya, 0 nAma chabalabena hatuM. mahArAjanuM janmanAma bhAIcaMdabhAI hatuM. temanI sAhitya, kozAdi-viSayo temaja Agamo, prakaraNo, karmazAstro 6 varSanI vaye pitAnuM avasAna thayuM hatuM. vidhavA mAtA dharmamaya Adino talAvagAhI abhyAsa karyo. tyArabAda pU. zAsanasamrATa jIvana gALatAM ane gujarAna mATe vaDhavANa tathA AsapAsanAM gAmomAM AcArya bhagavaMta zrI vijayane misUrIsvarajI mahArAja ane pAThazALAmAM zikSikA tarIke kAma karatAM tethI bALaka para nAnI vaye pU.Agama dvAraka AcArya bhagavaMta zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI dharmanI UMDI asara thaI hatI. pAThazALAmAM dhArmika abhyAsamAM bhAIcaMda mahArAjano samAgama thatAM teozrInI pAse temaNe bRhad kalpabhASya, agresara rahevA lAgyA. temaNe paMca pratikramaNanAM sUtro kaMThastha karI vizeSAvazyaka mahAbhASya, tattvArthasUtra, paMcamAdhyAya Adi uccatara lIdhAM hatAM tathA temane sAmAyika, pratikramaNanI vidhi barAbara AvaDatI. zAstrono gahana abhyAsa karyo. temanI abhyAsanI laganI kevI hatI naveka varSanI vaye bAjunA lakhatara gAme paryuSaNa parvamAM sAMvatsarika ke amadAvAdamAM maracaMTa sosAyaTIthI 6 mAIlano vihAra karIne pratikramaNa karAvavA teo gayA hatA. vaDhavANamAM cAra gujarAtI dhoraNano pAMjarApoLamAM pU. sAgarajI mahArAja pAse adhyayana mATe jatA. pU. abhyAsa karI teo amadAvAdamAM suprasiddha sI. ena. (cImanalAla sAgarajI mahArAja anya samudAyanA hatA to paNa gurubhagavaMtoe nagInadasa) chAtrAlayamAM dAkhala thayA. tIvra buddhizakti ane khaMtapUrvaka e mATe saMmati ApI hatI. zAstronA abhyAsanI AvI apUrva abhyAsa karavAnI vRttine lIdhe abhyAsamAM teo khUba jhaLakyA. zikSako rucine lIdhe mahArAjazrI karmaprakRti ane karmazAstromAM eTalA
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 prabuddha jIvana niSNAta banyA ke zramaNa samudAyamAM teozrInI gaNanA jevA daLadAra zAstrIya graMthanI racanA karI. dravyAnuyoganA eka uccatama jJAtA tarIke thavA lAgI. pUjyazrIne grahaNa ane Asevana-baMne prakAranI zikSAmAM AgaLa vadhelA joI pUjayapAda AcAryazrI vijayamohanasUrIzvarajI mahArAje pAlItANAmAM saM. 1987mAM mAgazara mAsamAM prathama pravartaka pada ane te pachI saM. 1992mAM kArataka suda 14nA divase bhagavatIjI vagere yogIhaThana karAvI gati-paMnyAsapadathI vibhadhita karyAM. tyArapachI saM. 2002mAM kArataka vada bIjanA divase amadAvAdamAM pU. zAsanasamrATa AcArya bhagavaMta zrImad vijayanemisUrIzvarajI mahArAje virATa mAnavamedanInI upasthitimAM pU. dharmavijayajIne upAdhyAyapade ArUDha karyAM. te prasaMge pU. nemisUrie sabhAmAM kahyuM ke mArI icchA to sIdhI AcAryapada ApavAnI hatI, paNa pU. dharmavijayajIe eno asvIkAra karyo, paraMtu ema kahyuM ke jyAre paNa pote AcAryanI padavI leze tyAre te khArI (pU. nemisUri mahArAja ) pAse leze. tyArabAda se. 2006mAM muMbaI, goDIjhanA cAturmAMsa prasaMge bhAyakhalAmAM upadhAna tapanI mAlAopAno prasaMga upasthita thatAM muMbaI mahAnagaranAM tamAma saMghonI bhAvabharI vinaMtIthI pU. A. zrI vijayapratApasUrIzvarajI mahArAjanA varad haste 2. 2007nA poSa vada pAMcame AcAryapadavI arpaNa karavAmAM AvI. pU. mahArAjazrIe nI pU nemisUridAdAne vacana ApyuM hatuM. paraMtu tyAre pU. nemisUriThAThA kALadharma pAmyA hatA eTale emanA paTTadhara pU. zrI udayasUri pAse A AcAryapadavI pradAna mATe AjJA maMgAvavAmAM AvI hatI. vizALa mAnava samudAya vacce mahAmahotsavapUrvaka ujavAyelA A avismaraNIya avasa2 pachI pUjyazrI vijayadharmasUrIzvarajI mahArAja tarIke vikhyAta thayA. saM. 2020mAM vAlakezvaramAM upadhAna tapa mALAropaNa prasaMge muMbaInA tamAma saMghoe pUjyazrIne 'yugadivAkara'nuM birUda apUrva sanmAnapUrvaka ardhajA karyuM. mahArAjazrIne dIkSA levA mATe preraNA karanAra emanAM mAtuzrI chabalabahena hatAM. dIkSA lIdhA pachI mahArAjazrInAM mAtuzrI chabalabahena jyAM jyAM avakAza maLe tyAM tyAM jaI potAnA putramuninA vyAkhyAnamAM besatI. dhIme dhIme emane padma vairAgyano raMga lAgyo. mahArAjazrI emane dIkSA levA mATe preraNA karatA rahyA. ema karatAM e dhanya divasa Avyo jyAre chabalabahene dIkSA levAno nirNaya karyo. mahArAjazrInA mAtuzrIe 5. 5. zrI mohanasUrijInI AjJAvartinI sAdhvIzrI jayaMtazrIjInAM ziSyA zrI gulAbazrI ane emanAM ziSyA pu. zrI jJAnI pAse amadAvAdamAM dIkSA lIdhI. emanuM nAma zrI kurAlazrI rAkhavAmAM AvyuM. emanAmAM tyAga vairAgya ucca koTinAM hatAM. pU. mahArAjazrIe emane zAstrAbhyAsa karAvyo. pote pUrvAvasthAmAM dhArmika zizikA hatAM ane saMskRta prAkRta zIkhyAM hatAM eTale abhyAsa karatAM vAra na lAgI. uttarAvasthAmAM temane pakSapAtano humalo thayo hato to paNa aMtima yA sudhI emaNe sArI samatA dhAraNa karI hatI, aMta samaye mahArAjazrIe emane niryAmaNA karAvyAM hatAM. mahArAjazrI vijayadharmasUrinA sarva prathama ziSya te pU zrI covijayajI mahArAja. koinA te vatanI ane karNAvayamAM temAM dIkSA lIdhI hatI. mahArAjazrIne emane mATe khUba lAgaNI hatI. kaMThatha saMgIta, nATaka, nRtya, vAjiMtra, zilpa sthApatya vagare vividha kaLAomAM emI sArI nipurAtA meLavI hatI. mahArAjazrIe emane gho saMgIna zAstrAbhyAsa karAvyo ke ugatI yuvAnImAM emaNe 'buddha saMgrahI 16julAI, 2005 pU. mahArAjazrI pAse pa. pU. zrI yazovijayane dIkSA levAnA bhAva - thayA hatA, paraMtu svajanono virodha hato eTale mahArAjazrIe emane ekAMta sthaLe dIkSA ApavAnuM nakkI karyuM. vaDodarA rAjyamAM vaLI bAla dIkSA upara pratibaMdha hato. eTale 5. pU. zrI yazovijayane kadaMbagIrI jevA ekAMta sthaLamAM dIkSA ApavAmAM AvI hatI, mahArAjazrIne prathama ziSya zrI pardAvijayajI mATe eTalo badho bhAva hato ke dIkSAvidhi vakhate teo je sthaLe UbhA hatA e sthaLanI thoDI raja (dhULa) eka bhAI pAse hevaDAvI hatI ane te eka nAnI zIzImAM bharI hatI ane enA upa2 svahaste lakhyuM hatuM: yaza: pAvara: | A zIzI thaze. varSo sudhI emanA poTalAmAM sacavAI rahI hatI, je emanA kALadharma pachI jaDI AvI hatI. pUjyazrInI nizrAmAM aneka mahAna avirAma zAsana prabhAvanAnAM kAryo thatAM rahyAM. teozrI jyAM jyAM cAnumisa rahyAM tyAM tyAM japa-tapa-anuSThAnathI vAtAvara AnaMda ane maMgaLamaya banI rahetuM. pujyazrI samartha vyAkhyAtA hatA. bhagavatIsUtra vizenA vyAkhyAnomAM teozrInI zakti soLe kaLAe khIlI UThI hatI. bhagavatI sUtranAM pravacano parano emano pragaTa thayelo daLadAra graMtha A vAtanI sau pUre che. cAturmAsa daramyAna mahArAjazrI upadhAna tapa avazya karAve. teozrInI nizrAmAM 25 vAra upadhAnatapanI ArAdhanAo thaI che. A prasaMgoe pUjyazrInI prabhAvaka preraNAnA baLe lAkho rUpiyAnI upaja thatI. vividha phaMDo paNa thatA ane e phaMDomAMthI supAtra kSetro ane anukaMpAnAM kSetrone paNuM dhaNuM poSaNa maLatuM. pUjyazrInI preraNAthI Azare 25 jeTalAM ujamaNAM thayA che, temAM khAsa karIne saM. 21 16-17 mAM muMbaI-vAlakezvaramAM 55 ane 77 choDanAM ujamaNAM ane saM. 2018 mAM goDI pArzvanAtha sArtha zatAbdI mahotsava prasaMge zrI goDIjI upAzrayamAM thayeluM 108 choDanuM bhavya ujamaNuM yAdagAra raheze. samyagajJAna-dhArmika zikSAnA pracAra-prasAra mATe paNa pUjyazrIe ghaNuM lakSya ApyuM hatuM. cAturmAsa daramyAna ane zeSakALamAM vizALa saMkhyAmAM sAdhu-sAdhvIo ane zrAvaka-zrAvikAone teo karma graMthAdinI vAcanAo ApatA. muMbaI jaina dhArmika zikSA saMgha, jaina ejyukezana borDa AdinAM ghaNAM saMmelano paNa teozrInI nizrAmAM yojAyo hato. teozrInI preraNAthI muMbaI-goDIjImAM jagadguru zrI hIrasUrIzvarajI saMskRta-prAkRta pAThazALA sthapAI. vaLI tenA zikSaka ane vidyArthIonA utkarSa mATe kAyamI phaMDanI vyavasthA thaI. jaina sAhityanA nirmANa ane prakAzanamAM paNa pUjyathI ghaNo rasa ketA hatA. ane tenA pariNAme, teozrInI prakAthI, zrI yukti-kalama-mohana jaina graMthamALA dvArA aneka dhArmika prakAzano pragaTa thayAM hatAM. teozrIe paNa saM. 1990mAM navatattva prakaraNa upara saMna bhASAmAM cha hajAra zlokapramANa 'subaMgalA' nAmanI TaukA harbala hatI. jaina bhUgoLano mahAgraMtha ladhutaMtra samAya, paMcama (zataka) karbhagraMtha, paTarnizikAyatu prakA, praznottara mohanathALA, zrAddha pratikramaNa, vaMditusUtra AdinA savistAra anuvAdo paNa karyA hatA. temano bhagavAna mahAvIradevanA pUrvabhavone Alekhato mahAgraMtha 'zramaNa bhagavAna mahAvIra' temanI ucca koTinI lekhanazailIno paricaya Ape che. muMbaImAM judI judI dhArmika pAThazALAomAM judI judI abhyAsakrama cAlato ane te dareka pramANe parIkSA levAtI, zrI jaina zvetAmbara ejyukezana borDa, zrI jaina pArmika zikSaNa saMdha, zrI jaina dhArmika zalA sosAyaTI e traNeno potapotAnI judI abhyAsakrama hato.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 julAI, 2005 prabuddha jIvana koI vidyArthI eka vistAramAMthI bIjA vistAramAM rahevA jAya ane eka vakhata muMbaImAM vAlakezvara vistAramAM mahArAjajI sthira hatA , tyAM pAThazALAmAM judo abhyAsa karAvAto hoya to teNe te pramANo tyAre temane hRdayaroganI thoDIka takalIpha cAlu thaI gaI hatI. paraMtu navo abhyAsa karavo paDato. A abhyAsakrama ekasarakho karavA mATe ethI temaNe potAnA Avazyaka kartavyomAM jarA paNa pramAda sevyo te te saMsthAnA sUtradhAro taiyAra thavA joIe. koI samartha yogya nahoto. vaLI teo manathI ghaNI moTI naitika hiMmata dhAravatA hatA. vyakti navo ekasarakho abhyAsakrama taiyAra karI Ape to ja te mAnya eka vakhata koI eka bahene vinaMtI karI, "mahArAjajI, mArA bA bane. A saMjogomAM pa. pU. zrI dharmasUrijI mahArAje A kArya upADI bImAra che. teo ApanA darzana mATe, ane ApanA mukhe mAMgalika lIdhuM. temaNe vartamAna samayanA saMdarbhamAM vidyArthIo mATe yogya sAMbhaLavA utsuka che. paraMtu ame chaThThA mALe rahIe chIe eTale evo abhyAsakrama taiyAra karI Apyo. je traNe saMsthAe mAnya rAkhyo. kahevAnI hiMmata nathI cAlatI." mahArAjajIe kahyuM, 'tamArAM mAjIne A abhyAsakramanI jAherAta temaNe 1970 nA jAnyuArImAM kahejo AvatI kAle savAre ATha vAge-jarUra AvIza. dhIme dhIme ghATakoparamAM upadhAna tapanI ArAdhanA vakhate karI hatI. dAdara caDI jaIza. savAre sADA sAta vAge mane teDavA mATe koIka tyAra pachI emaNe dhArmika zikSaka-zikSikAnA utkarSa mATe eka evuM Ave ke je pote mArI sAthe cha dAdara caDI zake ema hoya.' bIje phaMDanI sthApanA karAvI hatI. divase nakkI karyA pramANe mahArAjajI be ziSyane sAthe laIne tyAM saM. 2031 mAM caitra mAsamAM muMbaI-govAlIyA TeMkanA gaSTa padhAryA, dAdara dhIme dhIme zvAsa na bharAI jAya e rIte caDhyA ane krAMti medAnamAM 5 divasa sudhI mahAvIra bhagavAnanI 25 mI nirvANa e mAjIne mAMgalika saMbhaLAvyuM ane vAsakSepa nAMkhyo. e mAjInA zatAbdI abhUtapUrva utsava sAthe ujavAI, temAM pUjyazrInI preraNA jIvanamAM to koI utsava thayo hoya evuM lAgyuM. pramukha hatI. saM. 2033 mAM muMbaIthI zatruMjaya mahAtIrtha padayAtrA saMgha mahArAjajInI saraLatA ane laghutA sparzI jAya tevAM hatAM. I. ane saM. 2034 mAM pAlItANAthI giranAra tIrtha padayAtrA saMgha sa. 1958 mAM amArAM mAtuzrIne pakSaghAtano humalo Avyo. DAbuM pUjyazrInI nizrAmAM nIkaLyA hatA. A sarva kAryo pUjyazrInI prauDha aMga, hAtha, paga, moTuM vagere rahI gayAM, tarata ja ame haoNspiTalamAM pratibhAnA sImAcihno che. dAkhala karyA. tAtkAlika sAravAra maLI gaI eTale bacI gayAM. jaina samAja ane jaina dharma uparAMta janasevAnI pravRttiomAM haoNspiTalamAM thoDA divasa rahI ghare AvyAM. bAthI thoDuM thoDuM calAvA paNa pUjyazrI prasaMgopAta yogadAna ApatA rahyA hatA. saM. 2028 lAgyuM ane bolAvA lAgyuM. bAne roja darzana-pUjAno niyama hato, ane 2029 mAM gujarAtamAM paDelA duSkALa vakhate teozrInI paNa have te chUTI gayo. chatAM koI koI vakhata ame TekSI karIne darzana preraNAthI aneka rAhatakAryo thayA hatAM. pUjyazrIe saM. 1998 mAM karavA laI jatAM. eka vakhata bAne bhAvanA thaI ke vAlakezvara bAbunA potAnA vatana vaDhavANamAM cAturmAsa kareluM. te pachI 37 varSe saM. daherAsare darzana karavAM che. ame emane laI gayAM. mArAM bahena IndirAbahena 2035 mAM, vaDhavANa saMghanI ghaNI vinaMtIone aMte cAturmAsa haMmezAM sAthe hoya ja. darzana karatAM amane jANavA maLyuM ke pa. pU. zrI padhAryA. vaDhavANa ane surendranagara tema ja jhAlAvADa vistAranA ane dharmasUrijI mahArAja upAzrayamAM pahele mALe birAjamAna che. muMbaInA bhAvikoe pUjyazrIno amRta mahotsava ujavavAnI vizALa indirAbahene upara jaI mahArAjazrIne badhI vAta karIne vinaMtI karI. pAye "taiyArIo karI, lAkhonuM phaMDa ekatrita karyuM, paraMtu mahotsavanI te vakhate sAta ATha mANaso mahArAjazrI pAse beThA hatA ane kaMIka ujavaNI AraMbhAya te pahelAM macchu DemanI morabInI honArata sarjAI. vAta cAlI rahI hatI, topaNa mahArAjazrI tarata UbhA thayA, nIce eTale pUjyazrIe sarva saMghone bolAvIne potAnA aMtaranI bhAvanA AvyA ane bAne mAMgalika saMbhaLAvyuM tathA vAsakSepa nAkhyo. e jaNAvI ke amRta mahotsava ujavavo baMdha rAkho ane e saghaLA phaMDano vakhate mahArAjazrInI saraLatA hRdayane sparzI gaI hatI. upayoga honAratano bhoga banelA mAnavasamAja mATe karo. A pUjya mahArAjazrI pAse vaMdana arthe AvelA lokonI haMmezAM prasaMgathI pUjyazrInI pratibhA lokAdara pAmIne mahAna banI gaI. bhIDa rahetI. tenuM kAraNa nAnAmoTAM sahunI sAthe teo AtmIyatA pUjya AcArya mahArAjano amArA kuTuMba upara anahada upakAra dAkhavatA. ene lIdhe koIne emanI pAse jatAM saMkoca thato nahi. hato. huM emanA saMparkamAM Avyo hato. e mATe mane taka apAvI AcArya mahArAja pote darekanI vAtamAM pUro rasa laI tene yogya 'hatI mArA mitra rolIvAlA zrI bAbubhAI (vrajalAla) kapuracaMda mArgadarzana ApatA. seMkaDo nahi balake hajAro mANasone teo mahetAe. teo dara maMgaLavAre rAte ATha vAge pUjya mahArAja sAheba nAmathI oLakhatA. emanI pAse koI jAya ke tarata teo nAma jyAM hoya tyAM jatA ane dharmacarcA karatA. temaNe mane paNa emAM daIne bolAvatA. teo uMmaramAM moTA hatA eTale keTalAMyane eka * joDAvAnuM AmaMtraNa ApeluM. ame cha-sAta mitro jatA. bAbubhAI vacanamAM saMbodhatA. paraMtu ethI temanAmAM raheluM pitRtulya vAtsalya potAnI gADImAM darekanA gharethI laI jatA ane pAchA ghare mUkI jatA. pratIta thayuM ane tene lIdhe te vizeSa gamatuM. cembara cAturmAsa hoya to cembara sudhI paNa ame jatA. pU. mahArAjajI mArAM bahena IndirAbahenane eka bahene kahyuM, 'ghATakopara dharmasUrijI koI eka zAstragraMthanuM amane adhyayana karAvatA. tyAre amane pratIti mahArAja upadhAna karAve che. tamAre joDAvuM che ? bahene kahyuM, 'mane thatI ke emaNe ApaNA zAstragraMthonuM UMDuM adhyayana karyuM che. zAstranI joDAvAnuM bahu mana thAya che. paNa mane kazI vidhi ke sUtro AvaDatAM temane seMkaDo paMktio kaMThastha che. dareka prazranI chaNAvaTa teo pUrvagraha nathI.' e bahene kahyuM, 'tamane eka navakAramaMtra AvaDe to paNa basa ke pakSapAta vinA taTasthapaNe karatA. emanuM hRdaya karuNAthI chalakAtuM. thayuM. mahArAja sAheba tamane badhI vidhi karAvaze.' vicAra karatAM be 5. mahArAjazrI sAthe mArI vizeSa gADha paricaya to pa. pU. zrI divasa thaI paNa gayA. vaLI koino saMgAtha hoya to javuM game. mArAM yazovijayajI mahArAje bhagavAna mahAvIranAM citrapaTono saMpuTa bhANI sarojane taiyAra karI. upadhAna zarU thayAne traNa divasa vItI. taiyAra karyo ane e nimitte mAre vAraMvAra upAzraye javAnuM thayuM tyArathI gayA hatA. teo begamAM kapaDAM ane upakarauM laI ghATakopara thayo hato. tyArapachI uttarottara e saMbaMdha gADha thato gayo hato. te pahocyAM, AcArya mahArAje kahyuM, 'bahena, jagyA badhI bharAI gaI che. emanA kALadharmanA prasaMga sudhI rahyo hato. vaLI moDuM paNa thayuM che.' IndirAbahene kahyuM. "amane be divasa pahelAM
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ja khabara paDI. vaLI amane kazI vidhi AvaDatI nathI. paNa mahArAjajI ! A vakhate thayuM to thayuM nahi to jiMdagImAM kyAre upadhAna thI e khabara nathI.' ema bolatAM bolatAM bahenanI AMkhathI daDa daDa AMsu paDayAM. mahArAjAe tarata eka kAryakartAne bolAvyo. kyAMya jagyA nahatI. paraMtu agAzI khAlI che, tyAM emane phAve to thAya,' bahene agAzI joIne tarata saMmati ApI. traNa divasa thaI gayA hatA to paNa mahArAjajIe kahyuM: 'phikara na karazo. tamane pravezanI vidhi karAvI daiza.' Ama upadhAna thayAM e bahenanA jIvanano eka dhanya prasaMga banI gayo. paraMtu vizeSa lAbha e thayo ke mahArAjajI IndirAbahenane nAmathI oLakhatA thayA. kAyamano paricaya thaze. A paricaya pachI indirAbahena vakhatovakhata mahArAjajIne vaMdana karavA jatA eTale paricaya gADha thayo hato. mahArAjazrI jyAre kuMbhathI zatruMjayano saMdha laIne javAnA hatA tyAre indirAbarDananA sAsune e graMthamAM joDAvAnI bhAvanA thaI, bahena potAnAM sAsujIne varlDa goDIjInA upAzrayamAM pahoMcI gayAM. te vakhate mahArAjajIe kahyuM, 'badhAM nAmo bharAI gayAM che. have emane levAM hoya to vyavasthApakone pUchavuM paDe.' vyavasthApakoe kahyuM ke have eka paNa jagyA nathI. paraMtu IndirAbahene Agraha rAkhyo eTale chevaTe sAMje mahArAjajIe joDAI javA mATe saMmati ApI. 11julAI, 2005 varSa ke vadhu samaya rAha jovI paDatI. mahArAjazrIne koI paNa navuM kArya upADatAM te pAra paDaze ke kema te vize saMzaya raheto nahi, kAraNa ke dAtAo pAsethI lAkho rUpiyAnAM vacano agAuthI temane maLelAM rahetAM. koI paNa kArya mATe mahArAjathI Tahela nAkhatA hai tarata te mATe joIe te karatAM vadhu nAzAM ekaThAM thaI jatAM. pU. mahArAjajInA pagale pagale utsava thato. teo jyAM jyAM vicaratA tyAM tyAM utsavanuM vAtAvaraNa ApoApa sarjAI jatuM. keTaleka sthaLe sthAnika mANaso vacce sumeLa na hoya to sumeLa sthapAI jato. surya sthApavA tarapha temanuM lakSa paNa rahetuM, eka prasaMga yAda che. dahANu pAse bIraDI ane golavaDa nAmanAM be gAma che. tyAM jainonI kIka ThIka vastI che. boraDImAM pratiSThA mahotsava hato. huM ane mArAM patnI tyAM gayAM hatA. pratiSThAnA mahotsava daramiyAna pUjya mahArAjane evo vahema paDyo hato ke A utsavamAM golavAnA AgevAno utsAhabhera bhAga letA nathI ane kaMIka nArAja rahyA kare che. mahArAjazrIe temAMnA keTalAkane bolAvIne dilathI vAta karI to baMne gAmonA jeno vacce ghaNI khaTarAga che ema jANavA maLyuM, eTale mahArAja sAhebe teone manAvyA ane sabhAmAM jAhera karyuM ke pratiSThA pachI bIje divase dvAra uddaghATanano lAbha golavaDanA saMdhane ja maLavI joIe. AthI uchAmaNImAM teo ghaNI sArI rakama bolyA. vaLI mahA2AjajIe kahyuM ke golavaDano saMgha ema ne ema nahi Ave. boraDInA saMghe vahelI savA2mAM vAjate gAjate golavaDa jaI ane tyAMthI e saMghane AmaMtraNa ApI bolAvavI joIze. saMdha AcArya mahArAja sAthe hoya to ja zobhe. AcArya mahArAjane hradayaroganI taklIpha hatI to pA javA-AvavAno eTalo vikAra karavAnuM temaNe svIkAryuM. teo vahelI savAre potAnA zramaNa samudAya sAthe boraDIthI vAjate gAjate nIkaLyA ane cAra-pAMca kilomiTara cAlyA. tyAM derAsaramAM darzana-caityavaMdana karyAM. ane boraDI tathA golavaDa baMne saMgho sAthe tyAMthI vAjate gAjate nIkaLyAM. huM tathA mArAM dharmapatnI A vihAramAM mahArAjazrInI sAthe ja hato, A sumeLanuM dazya atyaMta ullAsabharyuM hatuM. boraDI padhA2I derAsaramAM dvAroddhArano utsava sarasa rIte pAra paDyo, potAnI nAdurasta tabiyata hovA chatAM baMne gAmanA saMgho vacce sumeLa karAvavA mATe temaNe ATaluM badhuM kaSTa uThAvyuM hatuM. pU. mahArAjazrIno prabhAva evo moTo hato ke keTalAye nAthaso yathAzakti jAhe2 kArya mATe pote je rakama dAna tarIke vAparavA icchatA hoya tenI jANa mahArAjazrIne karI jatA. keTalIka vAra mahArAjazrInI sUcanA anusAra e rakama vAparavAne mATe keTalAka dAtAone eka-be mahArAjazrI muMbaIthI vihAra karI gujarAta tarapha vicaryA hatA tyAre bharuca pAse daheja baMdaramAM emanI preraNAthI ane sahAyathI tyAMnA jinamaMdirano jIrNodvAra yo hato ane tyAM pratiSThAno prasaMga bhavya rIte emanI nizrAmAM yojAyo hato. e prasaMge emanA umaLakAbharyA Agrahane vaza thaI ane sahakuTuMba tyAM gayAM hatAM. ethI emaNe bahu ja prasannatA anubhavI hatI ane amane paNa e mahotsavamAM upasthita rahevAno ghaNo AnaMda thayo hato. I. sa. 1974 mAM bhagavAna mahAvIranA 2500 mAM nirvANa mahotsava prasaMge pUrva AphrikAmAM vyAkhyAno ApavA mATe mane ane mArAM patnIne jyAre nimaMtraNa maLyuM tyAre emanI pAse AzIrvAda levA gayelAM. e vakhate kevA kevA viSayo para vyAkhyAno ApavAM vagere ghaNI bAbato vize emaNe sarasa mArgadarzana ApyuM hatuM. e vakhate A mahotsava nimitte meM bhagavAna mahAvIra ane jaina dharma vize khethI aMgrejI-pustikA mATe emaneM ADIrvacana zekhI ApyAM hatAM. emanA ja hastAkSa2no bloka banAvI pustikAmAM meM e bloka eka saMbhAraNA rUpe chApyo hato. mahArAjajIe dIkSA pachI prathama cAturmAsa vaDodarAmAM karyuM. tyA2 pachI sUta, amadAvAda thaI temaja DabhoImAM cAturmAsa karyuM. mahArAjane hoI sAruM dharmakSetra jaNAyuM. temane zrI yazovijayajI (hAla pa. pU. codevasUri-9, 90), zrI vAcaspatija, zrI mahAnaMdavijayajI, zrI sUryodayavijayajI vagere tathA chelle pa. pU. zrI rAjaratnavijayajI eka dhaNA badhA cetA koImAMthI sAMpaDyA che. mahArAjajIe rAjI, jUnAgaDha, verAvaLa, prAMgadhrA, morabI, pAlItANA, amadAvAda, vaDodarA, chANI, DabhoI, sUrata, navasArI varnare sthaLe eka athavA be ke trA cAturmAsa karyAM hatAM. potAnA vatana vaDhavANamAM dIkSA pachI paheluM comAsu lagabhaga tevIsa varSe karyuM hatuM ane chelle pAlItALAthI pAchA pharatA eka comAsuM tyAM karyuM hatuM. mahArAjajIe sauthI vadhu cAturmAsa muMbaImAM karyAM hatAM. vacce saLaMga sattara cAturmAsa karyAM hatAM. muMbaInuM kSetra ghaNuM moTuM che. muMbaI eTale sitte2 gAmano samUha. eTale vividha kSetrone lAbha ApatAM ghaNA cAturmAsa thAya e svAbhAvika che. mahArAjazrInI nizrAmAM muMbaIthI zatruMjaya mahAtIrthano cha'rI pAlita saMgha nIkaLyo tyAre ame eka divasa mATe muMbaInA hAIve para zirasADathI mano2 gAma sudhI page cAlIne joDAyA hatA. taduparAMta saMgha amArA vatana pAdarAmAM pahoMcyo tyAre paNa eka divasa mATe ame pharIthI joDAyA hatAM. pAdazamAM mArAM dAdImA amIbahena amRtalAlanA nAmathI baMdhAyelA pApamAM mukhya preraNA mahArAjazrInI ja hatI. eTale upAzrayanA udghATanano kAryakrama mahArAjazrInI nizrAmAM, saMghapraveza vakhate yojAyo hato. A yAtrAsaMdhe je je gAme je mukAma karyo tyAM tyAM jIvadayA, sAdharmika bhakti vagere prakAranAM ghaNAM sarasa kAryo thayAM. vaLI eka mahattvanI yAdagAra ghaTanA to evI banI hatI ke muMbaI choDatA eka kUtaro saMgha sAthe joDAI gayo hato. pote paNa yAtrika hoya tema saMgha sAthe te vihA2 ka2to, vyAkhyAnamAM besato, navakArazI ane vihAra karatI. saMgha sAthe zatruMjaya parvata para caDI AkAra dAdAnAM eka darzana karyAM, pAchAM ke A pavitra kUtarAne
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16julAI, 2005 prabuddha jIvana koNa potAne ghare rAkhe e mATe mahArAjazrInI nizrAmAM uchAmaNI savArathI ja seMkaDo mANasonI lAIna lAgI gaI hatI. huM ane mArAM bolAvavAmAM AvI hatI. ( patnI emanAM darzana karavA gayAM tyAre aDadhA kalAke vAro Avyo. pUjya AcArya mahArAjanuM manobaLa ane AtmabaLa kevuM hatuM aMtima darzana mATe vyavasthA paNa sArI rakhAI hatI. lAkho mANasa e teno eka prasaMga yAda Ave che. lakavAne lIdhe temanAM jamaNAM aMgo emanAM aMtima darzana karyA. barAbara kAma nahotAM karatAM. lAMbo samaya besI zakAtuM nahi. paraMtu bIje divase jaya ja, bhadrA bolAvatI emanI aMtima yAtrA nIkaLI. pUjya yazovijayajI mahArAja ane pUjyazrI jayAnaMdavijayajI mahArAjane e mATe cembaranA derAsaranA paTAMgaNanuM sthaLa nakkI thayuM. goDIjIthI AcAryanI padavI ApavAno prasaMga pAlItANAmAM hato. te vakhatanA cembara sudhI bAvIsa kilomITara jeTalI aMtimayAtrAmAM lAkho mANasoe vaDA pradhAna mAnanIya zrI morArajIbhAI desAI A prasaMge AvavAnA bhAga lIdho hato. emane mATenI guNAnuvAda sabhA paNa aMtima hatA. bapora pachIno samaya hato. je maMca taiyAra karavAmAM Avyo yAtrAnI jema ajoDa ane yAdagAra banI hatI. hato tyAM AcArya mahArAjane besavAnuM hatuM. temanI tabiyata ghaNI pUjya mahArAjazrIno ziSya-praziSyano samudAya vizALa che, nAdurasta hatI. taDako paNa sakhata hato. to paNa e prasaMge pUjya AcArya emAM AMtararASTrIya khyAti dharAvanAra sAhitya-kalAratna pU. zrI mahArAja pUrI svasthatA sAthe AkhA kAryakrama daramiyAna maMca upara beThA vargodevasUri che, zatAvadhaNI pU. zrI jayAnaMdasUda (je kALadharma pAmyA hatA. apUrva AtmabaLa sivAya AvuM kaSTa uThAvI zakAya nahi, che), prakhara vyAkhyAtA pU. kanakaratnasUri ane pU. sUryodayasUri tathA pUjya AcArya mahArAjano amArA pratye sabhAva ghaNo badho chellA dIkSita ziSya paMnyAsa zrI rAjaratnavijayajI vagere ghaNA badhA hato. game teTalA teo rokAyelA hoya to paNa ame jaIe ke tarata che. vartamAnakALamAM jinamaMdira nirmANa ke jirNoddhAranA kSetre pU. zrI amane samaya ApatA ane zubhAziSa darzAvatA. vi. saM. 2035 sUryodayasUrijI sakriya che. lekhanakAryamAM zrI yazodevasUri pachI zrI mAM pUjya AcArya mahArAja vaDhavANamAM cAturmAsa karatA hatA tyAre rAjaratnavijayajI sakriya che. huM ane mArAM patnI temane vaMdana karavA gayAM hatAM. ame upAzraye mahArAjazrInA sarva ziSyomAM anupama gurubhakti jovA maLI pahoMcyAM ke tarata caMdrasenavijaya mahArAje kahyuM, "mahArAjajI tamane che, paraMtu temAM savizeSa ullekhanIya che. pU. caMdrasenavijayajI bahu yAda karatA hatA. mahArAjajIne cha IMcanI dhAtunI be pratimAjI mahArAja, AcArya mahArAja zrI vijayadharmasUrijInI tabiyata bagaDI koIka ApI gayuM che. eka mahAvIra svAmInI ane bIjI gautama tyArathI jIvananA aMta sudhI ema satata pAMca varSa sudhI rAta ane svAmInI che. mahArAjajI kahe A baMne pratimAjI ramaNabhAI ane divasa emanI pUrI kALajIpUrvaka saMbhALa lIdhI hatI. UThavA-besavAmAM tArAbahena Ave tyAre emane mAre bheTa ApavI che.' caMdrasena mahArAjanI Teko Apava, zaucAdi kriyA karAvavI, mukhamAMthI jharatI lALa satata vAta sAMbhaLI amane ghaNo harSa thayo. ame mahArAjajI pAse gayAM. te sApha karatA rahevuM, samaye samaye davAo ApavI, AhArapANInI divase khAsa kaMI bhIDa nahotI mahArAjajI have dhIme dhIme paNa spaSTa saMbhALa rAkhavI, mahArAjazrI aspaSTa vANImAM zuM kahe che te bolI zakatA hatA. vAtacIta karavAmAM bahu zrama paDato nahoto. e mahAvarAthI samajIne bIjAne kahevuM tathA mahArAjazrInA darzana mATe divase amArI sAthe emaNe nirAMte dharmanI ghaNI vAto karI. amane khUba satata jAmatI bhaktonI bhIDane vyavasthita ane niyaMtrita rAkhavI-A AnaMda thayo. teo e divase bahu ja prasanna hatA. mahArAjasAhebe baMne badhuM atyaMta parizramabhareluM kArya pUrI niSThApUrvakanI gurubhaktithI pratimA maMgAvI maMtra bhaNIne tenA upara vAsakSepa nAkhyo ane e be prasannatApUrvaka karyuM che je badala teo dhanyavAdane pAtra che. pratimAjI amane ApI. amArA jIvanano A eka atyaMta pavitra, AcAryadeva zrImad vijayadharmasUrIzvarajI mahArAja eTale jena maMgalamaya, avismaraNIya prasaMga hato. pUjya AcArya bhagavaMta pAse zAsananA tejasvI sitArA, jaina dharma siddhAMtonA parama abhyAsI, keTalAMka varSa pUrve ame AjIvana caturthavratanI brahmacaryanI bAdhA lIdhI karmazAstronA rahasyavettA, dravyAnuyoganA niSNAta, siddhAMta hatI tyArathI emano amArA pratye apAra vAtsalyabhAva rahyo hato. nirUpaNamAM virala pratibhAnA svAmI, samartha vyAkhyAtA, aneka pUjya mahArAjazrI pAse keTalIka labdhisiddhi hatI. emanuM vacana mithyA graMthonA racayitA, aneka AtmAone jinezvara bhagavAnanI thatuM nahi, emanA vAsakSepathI potAne lAbha thayo hoya evI vAta ghaNA ArAdhanA pratye vALanArA, zatAdhika jinAlayonAM jIrNoddhAraka, pAsethI sAMbhaLI che. emanA vAsakSepathI eka bhAI paradezamAM akasmAtathI saMkhyAbaMdha jinAlayo, upAzrayo, pAThazALAo, dharmazALAo, bacI gayAnI vAta paNa huM jANuM chuM. A zraddhAno viSaya che. aneka lokone AyaMbila bhavano, bhojanazALAo, sAdharmika saMsthAonA prabaLa AvA niHsvArtha karuNAsabhara mahAtmA pratye zraddhA hoya e svAbhAvika che. preraka, aneka pratiSThA-aMjanazalAkA-upadhAna-udyApana-padayAtrA pU. mahArAjazrIne pAlItANAmAM lakavAno humalo thayo ane saMgho, vividha mahotsavo AdinA nizrAdAtA, sAteya supAtrakSetro teo bezuddha banI gayA hatA. paraMtu e gaMbhIra hAlatamAMthI teo mATe preraNArUpa tema ja aneka sAmAjika kSetro mATe karoDo rUpiyAnI beThA thayA ane potAnA AtmabaLa vaDe temaNe potAnAM keTalAMka dAnagaMgAne vahAvanAra parama prabhAvI gurubhagavaMta hatA. adhUrAM rahelAM mahattvanAM kAryo pAra pADyAM. A lekhamAM pa. pU. sva. yugadivAkara mahArAjazrI mATe saMkSepamAM pAlitANAthI vihAra karI, mArgamAM eka cAturmAsa vaDhavANamAM karI saMsmaraNAtmaka rUpe paricaya karAvavAmAM Avyo che. haju ghaNI vigato muMbaI pAchA pharatAM muMbaImAM vicaratAM vicaratAM teo chelle jyAre upara prakAza pADI zakAya ema che. mahArAjazrInuM jIvanakArya ghaNuM ja majhagAMvanA upAzraye hatA tyAre zanivAra, tA. 6 ThThI mArca 1982, vizALa che. aneka bhakto pAse potAnAM aMtaramAM sva. mahArAja zrI phAgaNa suda 13, saM. 2038nA pavitra divase paroDhiye navakAramaMtranuM vize kaMI avanavA anubhavI rahyA haze ! raTaNa karatAM karatAM samAdhipUrvaka kALadharma pAmyA. A samAcAra vAyuvege mahAtmAonAM jIvana to Abha jevAM agAdha hoya che. cAre bAju prasarI gayA. A janmazatAbdInA avasare pa. pU. mahArAjazrIne bhAvapUrvaka natamastake pU. mahArAjazrInI pAlakhI bIje divase goDIjInA upAzrayethI vaMdana karuM chuM. nIkaLavAnI jAherAta thaI. emanA pArthiva dehanAM aMtima darzana mATe 0 ramaNalAla cI. zAha
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16julAI, 2005 traNa cAtrA-kAvyo D DaoN. raNajita ema. paTela (anAmI) kavivara ravIndranAtha TAgore nirdeza yAtrA' nAme baMgALImAM eka suMdara kAvya meLAmAM saunI saMge aDhata sAdhavA chatAM nirALA ne nirALA rahevAne kAraNe kahe lakhyuM che jeno anuvAda zrI nagInadAsa pArekhe gujarAtImAM karyo che-gadyamAM. cheH "huM ja rahuM avazeSe." tAjetaramAM jemane jJAnapITha evorDa maLyo che te gujarAtI kavi zrI rAjendra zAhe paNa TAgoranI 'nirdeza yAtrA" paNa nirdeza to nathI ja. tyAM paNa hiraNyamayI nirudeza nAmanuM kAvya lakhyuM che je emanA prakhyAta kAvyasaMgraha 'dhvani'mAM che. phrenca naukA che. e naukAne agamya pradeza tarapha haMkAranAra videzinI, madhurahAsinI bhASA-sAhityanA eka virala kavi bodaleyare paNa 'LEVOYAGE' nAmanuM suMdara aparicitA a-nAnI suMdarI che. jyAre prathamavAra e suMdarIe bUma mArIne AvAhna kAvya lakhyuM che. bhinna bhinna bhASIonA A traNeya kavionAM yAtrA-viSayaka kAvyo ApeluMH kone mArI sAthe AvavuM che? tyAre teNe hAtha phelAvIne pazcima tarapha vAMcatA emane tulanAvavAno vicAra Avyo jene pariNAme A lekha lakhAyo che. agAdha sAgara batAvyo hato-abolapaNe. sonAnI naukAmAM besIne kavie ene yAtrA' zabdanA tri-vidha artha thAya che. eka mukhya artha to, pracalita artha to, anekavAra aneka prazno pUchyA hatA. tyAM navIna jIvana che zuM? tyAM AzAnAM tIrthonI musApharIe javuM evo thAya che. bIjo artha che-deva ke mahApuruSane nimitte svapnone sonAnAM phaLa Ave che zuM? tyAM snigdha maraNa che zuM? timira taLe tyAM thato moTo samAraMbha ke meLo ane trIjo artha che, 'bharaNa-poSaNano mArga'-je zAMti che, supti che? kavinA prazno badhA ja anuttarita rahe che. e to kevaLa mUMgI artha, uparyukta baMne arthanI tulanAe ocho pracalita che. ' mUMgI AMgaLI UMcI karIne hasIne pazcima dizA jyAM saMdhyAne kinAre divasanI citA gujarAtI kavi zrI rAjendra zAhanA kAvyanuM zIrSaka kevaLa 'niruddeze' che, jyAre saLage che ne jyAM kUlahIna samudra Akula banI jAya che-te tarjanI dvArA darzAve che. kavivara ravIndranA kAvyanuM zIrSaka to che "niruddeza yAtrA'. 'nirdeza' zabda baMneya rahIsahI dhIraja gumAvIne kavi aMte kahe che, "hamaNAM aMdhArI rAta pAMkha phelAvIne kaviomAM sAmAnya che paNa yAtrA zabdanA prayogane badale zrI rAjendra zAha ene Avaze, saMdhyAkAzamAM sonerI prakAza DhaMkAI jaze mAtra tArA dehano saurabha UDe che. mugdha bhramaNa' kahe che jene kazo uddeza nathI chatAMye sUkSma uddeza che. kAvyanI zarUAtamAM mAtra jalano kalarava ka paDe che. vAyuthI tAro kezarAzi zarIra upara UDIne paDe che. teo kahe cheH vikala hradayane vivaza zarIradhArI kavi bUma pADIne, adhIra banIne pUche cheH "are o niruddeze. tuM kyAM che? pAse AvIne mane sparza kara.' kavinI ArjavabharIyAcanA niSphaLa jatAM saMsAre mugdha bhramaNa, aMte samAdhAnanA be zabdo bole cheH "tuM zabda paNa nahIM bole, tAruM nIrava hAsya huM pAMzu-malina veze. jovA nahIM pAmuM.' kavivaranI A yAtrA uddeza vinAnI nathI, rahasyamayI che.' uddeza kavi jevA alagArI-AvArA jIvane prakRtimAtAnA rAjyapAnanuM AkarSaNa to jIvana-maraNanuM rahasya pAmavAno che. tratunI lIlA ne niyaMtanI balihArIno che ja... eTale to kavi kahe cheH ghuMghaTapaTa kholavAno che. bhale emAM e niSphaLa nivaDyA. jANe agamyane gamya kyAreya mane AliMge che karavAnA puruSArthano udeza keTalo to bhavya che enI pratIti, kAvyanIsamartha abhivyakti kusuma kerI gaMdha, dvArA avazya thAya che ja. kyAreka mane sAda kare che phrAnsamAM jo vikTara hyugo romAnTIsIjhamanI parAkASThArUpa hatA to bodaleyara kokila-madhura kaMTha, prathama kAunTara romAnTikane kAvyamAM 'AdhunikatAnI keDI' pADanAra hatA. kautukavAdanAM neNa to ghelAM thAya nihALI vismaya ane utsAhane badale vitRSNA ne nirvedanuM nirUpaNa emane abhipreta hatuM. nikhilanA sahu raMga. kautukavAdI kavio prema ne mAdhuryanA kavio hatA to bodaleyara kaTutA ane dhRNAnA ! kusuma-gaMdhanuM AliMgana ne kokilakaMThano madhurasAdakavicittane, kavinA saMvidne IrSAnI dhArA romAnTikone amRtanI dhArA lAge to bodaleyarane AnaMda-lokanI yAtrAe laI jAya che ne emanAM ghelAM neNa, nikhilanA sahu raMga When the rain spreading its immense trails nihALIne emanA aMcala caraNamAM nUtana cetanA bhare che eTale ja kavi-sauMdaryapremI imitates a person of bars. kavi-nikhilanI nIlimAne vaza thaI gAya cheH matalaba ke jelanA saLiyA jevI lAgatI hatI. hospITala emane mana 'mana mAruM laI jAya tyAM jAvuM mAnavadardIothI pIDAtuM UbharAtuM pRthvInuM pratIka che. "TheVoyage' e yAtrAkAvyamAM premane saMniveze." eka sthaLe mRtyune saMbodhIne kahe che: This Cuntry bores, Death ! Let us * dhvani', kAvyasaMgraha kavie emanA be guruone arpaNa karyo cheH said. (A dezathI to tobAha ! mRtyu! calo ApaNe upaDIe.') mRtyu sAthe e kyAM 'gurudeva zrI upendrane upaDavA mAMge che? "manuSyalokane ane vizvaprakRtine' to teo kaMTALAnImabhUmimAM jeNe kIdho dIkSita, trAsano marudIpa mAne che eTale gantavyasthAnanI paravA karyA vinA, gati ke palAyanane ane ja aMtima lakSya gaNI, dhRNAthI sabhara vANImAM kahe cheH zrI trilokacaMdrasUrine "To dive into the gulf, Hell or Heaven-What matter? into the jeNe dIdhI lekhinI.' unknown in search of the new' (akhAtamAM-pachI e naraka hoya ke svargato je gurue lekhinI dIdhI temaNe saMniveza' zabdanI aneka arthacchAyAo enI zI paDI che? DUbakI mAravI, navInanI zodhamAM ajJAtamAM jhukAvavuM.) paNa dIdhIkavinuM A to nirdeze "mugdha bhramaNa' che eTale emAM prathamathI ja AnerbachnA matAnusAra 'alaukika koI vastunI tRSNA nahIM, paNa jagatanA badhA AMkelA koI rAjamArga to hoya nahIM. eTale e paraMparAthI cAlatA paMthe cAlavAnuM ja viSayo pratyenI vitRSNA ja bodaleyaranA kAvyanuM mULa ane vyApaka anubhUti che." azakya. eTale ja gAya cheH zrI rAjendra zAhanuM 'nirudero' nitAnta sauMdaryalakI kAvya che, kavivara TAgoranuM bharuM Daga "niruddeza yAtrA" nakhazikha hRdayasparzI kAvya che jyAre kavi bodaleyaranuM dhI voyeja tyAM ja racu muja keDI palAyanavAdI kAvya che. traNeyanI anubhUti bhinna ane svataMtra che paNa abhivyakti e keDI kavine tejachAyA taNA' loke laI jAya che ne tyAM prasannatAnI vINA para traNeyanI sabaLa che. rAgiNI pUrvI cheDe che ne ApaNe kalpanA karIe ke e rAgiNIne halese (?), zrI zAhanuM kAvya AnaMdanI, ravIndranuM kAvya poeTIka helthanI ne badaleyaranuM AnaMdasAgaranA jalamAM emanI beDI lIlayA sarI jAya che. bhale kavie kAvyanuM kAvya morbIDITInI anubhUti karAve che. traNeyanI vyutpatti, sajjatA ne sAdhanA - zIrSaka "niruddeze' rAkhyuM paNa kavinI jijJAsAvRtti, kutUhalavRtti, UbharAI jato kaladAra che paNa traNeyanA jIvanadarzananI jhalaka AgavI che. bhAvakanI sajjatA utsAha emane AnaMdalokanI, saudaryalokanI yAtrAe laI jAya che jyAM e samaSTinA pramANe enIrasAnubhUti thavAnI
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16julAI, 2005 prabuddha jIvana dUdhe dhoIne pAchuM ApavuM gulAba deDhiyA saMsAra vacce beThelA mANasane mATe levaDadevaDa to svAbhAvika pakSe bahumAnano bhAva hoya to. * che. thoDA varSo pahelAM le-veca karatAM AdAna-pradAnanuM valaNa vadhu : mULa to A samagra prakriyA pAchaLa Adarano bhAva che. hoMzathI hatuM. vastu kharIdavAnI jarUra na hoya, thoDA samaya mATe ja vAparavA ApanAra khAyo ane kRtajJatAthI parata karanAra khAya. hA, joIe tyAre zuM karavuM ? ADozapADozamAMthI laI, vAparI ane ApaNA mananA tuccha bhAva jarUra naDe che. pramAda ane ahaMkAra vacce pAchI ApavI e sahaja hatuM. pANI nAkhe che. vastu hoya ke saMbaMdha hoya ene kharAba karavAnI Dhabe kharekhara to anya koI pAsethI mAgavAnI jarUra ochI paDe e vAparavuM e AsurIvRtti che. sau koI iccha. mAgavAmAM majA nathI hotI e paNa sau jANe. chatAM AgaLa jatAM e vicAra Ave ke mane je maLyuM che mAnavIo yogya vyakti pAsethI koI cIja mAgavAmAM vAMdho nathI hoto. pAsethI, kudarata pAsethI, tene jatanathI vAparuM ane capaTI UmerIne mAganAra, ApanAra ane jarUriyAta e traNeno sumeLa e paNa kharI sAvadhAnI rAkhIne parata karuM. bhUmikA bhajave che. ApaNe levaDadevaDa zuM mAtra cIjavastuonI ja karIe chIe ? vartamAnakALa bhale aLakhAmaNo lAge, bhUtakALa vadhu gamavAno. nA. ApaNe to vicAro, jJAna, lAgaNIo, uSmA, prema, sAtha, kAraNa ke e have jIvavAno nathI. bhUtakALamAM jIvana saraLa hatuM. sahakAra, sahAya, mArgadarzana, keTakeTaluM ApIe-laIe chIe ? loko bhalA hatA e kharuM paNa Aje paNa udAra mANaso thoDA paNa kharIdavA-vecavAmAM paNa kyAreka paisA uparAMtanuM udAtta tattva kAma maLI Ave che. paragajupaNuM taddana to lupta kyAMthI thAya ! karatuM hoya che. have kharIdavA-vecavAmAM pratyakSatA ghaTatI jAya che jamAno to e ja che. roja sUraja Uge che, phUlo khIle che. bALako tethI e bhAva paNa lupta thato jAya che. smita kare che. ApaNAM vicAra, vANI ane vartanathI ja ApaNAM dUdhanI pavitratA, madhuratA, dhavalatA ane savAyu karIne parata saMbaMdho khIle karamAya che. karavAnI utkRSTa vRtti AdAna pradAnane zuSkatAmAMthI bacAvI laI Aje paNa sarerAza mANasane sArAmAM zraddhA che. chetarAyA pachI gaurava bakSe che. paNa mANasa bIjA mANasano vizvAsa kare che. mANasa sukha icche che. vadhumAM vadhu lenadena to paisAnI ja thatI hoya che. dhana oLavavI ane bIjAne sukha maLatuM hoya to pote sahAyaka thavA paNa taiyAra levAnI kathAo prAcIna kALathI cAlI Ave che. dhananI lenadenamAM hoya che. pravAtihA, svAbhAvikatA ane saraLatA vadhu che ane emAM melApaNuM khapa paDyo, koinI vastu lIdhI paNa ene kema vAparIe chIe paNa vadhu che. dUdhe dhovA yogya lakSmI mATe AMsu ane lohI paDe e e mahattvanuM che. ApaNuM mana potAnI ane pArakI evA khAnAM paNa kevo anartha che. artha ane anartha keTalAM samIpa rahe che ! pADI zake che. je kaMI paNa lIdhuM hoya te dUdhe dhoine pAchuM vALavuM e kartavya che mukhya vAta to have Ave che. mAnavAmAM to bahAdurI batAvI paNa have e kartavyamAM evI achata varte che ke parata karanArane guNIjana zakIe paNa parata karavAmAM kevo vartAva karIe chIe e mahattvanI mAnavo paDe che. ane pAchuM vALyuM mATe tAro upakAra ema kahevuM paDe vAta che. amuka loko koInI paNa vastu pAchI vALavAnuM zIkhyA ja che. nathI hotA. sajjana to e che je lIdhelI vastu saMbhALIne, jatanathI. vApare, pAchI vALe, samayasara pAchI vALe, AbhAranA bhAva sAthe | paryuM paNa vyAkhyAnamALA- Arthika sahayoga. pAchI vALe. DAMga-svarAja Azrama mAgatI vakhate vinaya dekhADIe ane parata karatI vakhate uddhata | paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna 2005nA varSa mATe saMgha thaI jaIe e apalakSaNa che. vastu game tenI sAthe dhakelI na devI. | taraphathI pachAta ane AdivAsI vistAramAM Avela DAMga svarAja potAnI vastu pAchI meLavavA koI AvIne kahe, mAge, vinaMtI Azrama, (jillo : DAMga-gujarAta) ne Arthika sahAya karavAnuM kare, dhakkA khAya tyAM sudhI pramAda sevIe e to adhama vRtti che. | TharAvavAmAM AvyuM che. , samayasara ApavAnuM mahattva che. te ja pramANe hAlata na bagADavI te maMtrIo e paNa mahattvanuM ja che. eTale ja DAhyAjanoe kahyuM che, 'dUdhe dhoine ApavuM.' A salAha gAMThe bAMdhavA jevI che. sarjananuM lakSaNa che. oNphisanA saranAmAmAM pheraphAra vastune sArI sthitimAM, sArA bhAva sAthe pAchI ApavI. dUdha pote saMghanI hAlanI oNphisa 385, saradAra vI. pI. roDa, prArthanA pavitra che, paMcAmRtamAMnuM eka amRta che. dUdhane pUjAnI sAmagrImAM samAja upara che te bilDIMga rIperIMga navuM banAvavAnuM hoI saMghanI. sthAna che. bIjAnI vastune pUjya mAnI, pavitra mAnI bhAvapUrvaka oNphisa kAmacalAu dhoraNe bIje ThekANe laI gayAM chIe. pAchI vALavI joIe. navuM saranAmuM : mahaMmadI mInAra, dukAna naM. 33, bhoMyataLIye, levaDadevaDano vyavahAra saMskAranuM darzana karAve che. yogya vyaktine 14 mI khetavADI, muMbaI-400 004. kaMIka ApIe emAM kevI prasannatA hoya che ! e svIkAre tyAre Teliphona naMbaramAM koI pheraphAra nathI. aMtaramAM harSa UbharAya che. ApanAra potAne kRtArtha mAne che. jyAre sarvane vinaMtI karavAmAM Ave che ke saMgha sAthe badho patravyavahAra pAchI vALavAno vAro Avyo tyAre parata karanAre evA ja, enAthI | havethI navA saranAme karavo. savAyA bhAva sAthe vastu jALavIne ApavI rahI. dUdhe dhovAnuM smaraNa A B maMtrIo rAkhavuM. Apa-le thI saMbaMdho vikase che, vaNasatA nathI jo banne
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana zrI cidAnaMdajI racita avadhU nirapakSa viralA koI D sumanabhAI ema. zAha pravartamAna pakALamAM cItarAga bhagavana prIna sAdhupa AMtara-bAhyadazAmAM dharAvanAra mahAtmAnI achata vartAya che. jeone syAdvAda ragerage varte che, jeo pakSapAta rahita che ane jeonA mana-vacana-kAyAdi yoga mAtra saMyamanA hetuthI varte che, evA sAdhupuruSanI dazA kevI hovI ghaTe athavA teomAM kevA guNo pragaTapaNe varte teno sAmAnya paricaya prastuta padanA racayitA zrI cidAnaMdajIe prakAzita karela che. have padano gAthAvAra bhAvArtha joIe. avadhU nirapakSa viralA koI, dekhyA jaga sahuM joI. avadhU samarasa bhAva bhalA citta jAke, thApa uthApa na hoI; avinAzI ke ghara kI bAteM, jAnege nara soI. avadhU nirapekSa viralA koI... 1 vartamAna kALamAM niHspRhI ane pakSapAta rahita sAdhupuruSa jagatamAM jaDavA ati durlabha jaNAya che. athavA koI avadhUta ane nirALA saMtapuruSa virala hoya che. AvA satpuruSanuM aMtaraMga samatArasathI bharapUra hoya che. teonI cittavRttio zuddhaupayogamaya ane dhyeyalakSI hoya che. teo potAnA dRSTibiMdu ke maMtavyanA maMDanamAM ke anya matanA khaMDanamAM paDatA nathI. AvA puruSo madhyastha bhAve rahe che ane tarka-vitarkathI aLagA rahe che. teo pratikULa saMjogo ke anupayogI prasaMgomAM taTasthatA jALavI rAkhe che. AvA jJAnI puruSo paramAtmAnA zuddha svarUpane yathArthapaNe jANI zake che, ane teonA saMparkamAM AvatA bhavyajanonA AtmakalyANamAM upayogI nIvaDe che. je AtmArthIne AvA satpuruSano meLApa thAya che, tene sahajapaNe zraddhA utpanna thAya che. rAyacaMkameM bheda na jAne, kanaka upala sama lekhe; nArI nAgaNI ko nahIM paricaya, to ziva maMdira dekhe. avadhU nirA viralA koI... 2 jJAnIpuruSa potAnA saMsargamAM AvatA saghaLA bhaktajano pratye bhedabhAva rahita hitopadeza Ape che, athavA teonA sAnnidhyamAM AvatA sarvajano pratye sarakhI karuNAdRSTi rAkhI AtmakalyANamAM upayogI nIvaDe che. rAjA ke raMka athavA tavaMgara ke garIba vacce jJAnIpuruSa bhedabhAva rAkhatA nathI. tema ja sonuM ke pattharane samAna lekhave che eTale suvarNane joI lalacAtA nathI ke sAmAnya gaNAtI vastuo pratye teone tiraskAra hoto nathI. satpuruSo viSayAsakti ke vikAra karanArI vyaktiono paricaya TALe che. athavA saMjogavazAt viSaya-vikAra karanArI vyaktiono paricaya TALI zakAya nahIM to satpuruSo teo pratye adveSapaNe udAsIna bhAve rahe che. AvA satpuruSo ke jJAnIpuruSo AtmAnA anusAzanamAM rahI saMyamI jIvana vyatIta karatAM muktimArganA adhikArI nIvaDe che. niMdA ati zravaNa suNIne, harSa zoka vi AvI. te jAmeM jogIAma pUrA, nitya caDhate guNAkAro. avadhU nirapakSa viralA koI...3 16julAI, 2005 koI bhaktajana puruSa ke zAnI puruSanI prazaMsA ke stuti kare to tenAthI sAdhupuruSane koIpaNa prakA2no harSa ke AvI vyakti paratve rAga thato nathI. evI ja rIte koI virodhI maMtavya dharAvanAra vyakti sAdhupuruSanI niMdA kare to te aMge teone zoka ke dveSa thato nathI. TUMkamAM laukika mAnyatA mujaba harSa ke zokanA prasaMgo vakhate satpuruSa ke zAnIpuruSa tene udayakarmanA saMjogo gaNI teno rAgadveSa rahita samatAbhAve nikAla kare che athavA temAM udAsInatA seve che. sAdhupuruSanI AMtara-bAhya dazAmAM AvI nirapakSa vartanA hovAthI teone navAM karmabaMdha ghatAM nathI ane udayakarma saMvarapUrvaka nirjare che. jJAnIpuruSanA AMtarika vartanA to mAtra potAnA zahera-darzanAda gAyika svarUpamAM je varte che. AvI dazA pAmelA satpuruSa sAcA arthamAM yogIzvara kahI zakAya kAraNa ke teo guNazreSTimAM uttarottara caDhatA pariNAmo pAme che. AvA sAdhupuruSa potAnuM ane anyanuM AtmakalyANa sAdhI zake che. caMdra samAna saumyatA jAkI, sAyara jema gaMbhIra, apramatta bhAraMDapare nitya, sura girisama zucidhIrA. avadhU nirapakSa viralA koI...4 AmasvabhAvanI sthirUpa cAritryadharmamAM prabhAdarahita pravartamAnanuM yathArtha sAdhupaNuM kevuM hovuM maTe tenuM varNana prastuta gAthAmAM thayela che, je nIrma mujaba che. saumyatA : caMdrathI paNa adhika ujjavaLatA, nirmaLatA ane zItaLatA. AvA sAdhunA sAnnidhyamAM AvatA bhaktajano parama zAMtino anubhava thAya che. apramattatA : bhAraDa pakSI jema pramAdarahita, nitya pravRttimaya, rahe che evI rIte satpuruSa manuSyagatinA avataraNane sArthaka karavA dhyeyalakSI pravRtti kare che, jethI te AtmakalyANa sAdhI zake. gaMbhIratA : jema sAgara dhIragaMbhIra hoya che ane saghaLuM potAnI aMdara samAvI de che evI rIte satpuruSa pratikULa paristhitimAM paNa dhIratA rAkhI calAyamAna thatA nathI. sugagirisama : jaMga rUpavaMta pavitra, zAzvata ane aDola hoya che evI rIte sAdhupuruSa potAnA dhyeyamAM ke sAdhyadraSTimAM acaLa hoya che (anukULa ke pratikULa paristhitimAM). caudhIrA ! sAcA sAdhupuruSa potAne je AtmAnubhava varte che enA AdhAre teonA sAnnidhyamAM AvanAra anya bhavyajIvone hitazikSA ke bodha Ape che, je kalyANakArI nIvaDe che. paMkaja nAma dharAya paMkachyuM, rahata kamaLa jima nyArA; cidAnaMda izyA jana uttama, so sAhiba kA pyArA, avadhU nirapakSa viralA koI...5 cidAnaMdajI prastuta gAthAmAM jJAnIpuruSa ke satpuruSanI nirmaLatA kevI hovI ghaTe tenuM sAmAnya dRSTAMta Ape che. kamaLanuM phUla taLAvamAM kAdava-kIcaDamAMthI UgI pANInI sapATI upara khIle che. kamaLanuM phUla pANImAM rahevA chatAM pANIthI aLaguM rahe che. evI rIte jJAnIpuruSa ke satpuruSa game tevI viSama paristhitimAM paNa jaLakamaLavat rahI lepAyamAna thatA nathI. eTale teo nirmaLa ane nirdoSadazAne pAmelA hoya che ane vyavahAramAM azuddhatA phelAyelI hovA chatAMya teo nirlepabhAve saMyamayAtrA nirvahe che. AvA sAdhupuruSa ja paramAtmadazAne pAmavAnA adhikArI nIvaDe che ane teo AtmArthI bhavyajanonA AtmakalyANamAM upayogI nIvaDe che. paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMghanA upakrame paryuSaNa vyAkhyAnamALA guruvAra tA. 1lI sapTembara 2005 thI guruvA2 tA. 8 mI sapTembara 2005 sudhI ema ATha divasa mATe pATakara haoNla, nyU marIna lAInsa, carcageTamAM moMjavAmAM AvI che. roja savAre 7-30 thI 8-20 bhaktigIto tathA 8-30 thI 10-15 sudhI be vyAkhyAno ra, savizana kAryakrama have pachI prakAzita karavAmAM Avaze. saune padhAravA nimaMtraNa che. E maMtrIo Printed & Published by Nirubahen Subodhbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A Byculla Service industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Road, Byculla, Mumbai-400 027 And Published at 385. SVP Road Mumbai-400 004. Tel. 23820296. Editor: Ramanlal C. Shah.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No.R.N. 1.6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 0 varSa : (50) + 160 aMka: 8. 0 1 6 oNgasTa, 2005 0 Licence to post without prepayment No. 271 0 Regd. No. TECH / 47 - 990 / MB / 2003-2005 zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra che 0 0 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 50 varSa 0 0 vArSika lavAjama rU.100-0 0 chUTaka nakala rU. 10/- 0 0 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha sahataMtrI : dhanavaMta ti. zAha sAdharmika vAtsalya. sAdharmika vAtsalya e jainono viziSTa pAribhASika zabda che. peDhInA sAdharmiko mATe ApaNe yathAzakti kaMIka karI chUTavuM joie. sAdharmika vAtsalya uparAMta sAdharmika bhakti, svAmivAtsalya jevA A rIte ApaNI sAdharmika paraMparA hajAro varSathI cAlI AvI che. zabdo paNa prayojAya che. jyAM jyAM jaino che tyAM tyAM derAsara, upAzraya, sthAnaka, pAMjarApoLa paryuSaNa parvamAM zrAvakonAM kartavyomAM eka mahattvanuM kartavya che vagere sarvatra che ane hovAM joie. sAdharmika vAtsalya che. kahyuM che : jinai samAna dharmANa: sAdharmikA udAhRtAH / saMghArcAdi zuddhatyAni prtivrssvivekitaa| dvidhApi teSAM vAtsalyaM kArya taditi saptamaH // yathAvidhi vidheyAni ekAdaza mitAni ca / / [zrI jinezvara bhagavaMtoe sarakhA-samAna dharmavALAne sAdharmika [vivekI zrAvake dara varase saMghapUjA Adi 11 prAkaranAM sukRtyo kahyAM che, te sAdharmikanuM baMne rIte dravyathI ane bhAvathI vAtsalya vidhipUrvaka karavAM joie.] karavuM te sAtamo darzanAcAra che.] pUrvAcAryoe parya paNa parvamAM je agiyAra prakAre sukRtyo sAdharmikone anna, vastra, auSadha, raheThANa ityAdi vaDe sahAya karavAnAM pharamAvyAM che te A pramANe cheH karavI te dravya sAdharmika vAtsalya che. sAdharmiko pratye baMdhu bhAva, (1) saMghapUjA, (2) sAdharmika bhakti, (3) yAtrA, (4) premabhAva rAkhavo te bhAva vAtsalya che. jinamaMdiramAM snAtrotsava, (5) devadravyanI vRddhi, (6) mahApUjA, jaina dharmamAM paMcAcAranuM mahattva ghaNuM che. A pAMca AcAra cheH (7) rAtrijAgaraNa, (8) siddhAMtapUjA, (9) ujamaNuM, (10) caitya (1) jJAnAcAra, (2) darzanAcAra, (3) cAritrAcAra, (4) tapAcAra paripATI, (11) prAyazcita. ane (5) vIryAcAra. A dareka AcAranA vaLI peTA prakAro che. Ama agiyAra kartavyamAM sAdharmika bhaktine sthAna ApavAmAM sAdharmika vAtsalya e darzanAcArano eka bheda che. darzanAcAranA AvyuM che. ATha bheda nIcenI darzanAcAranI gAthAmAM batAvavAmAM AvyA cheH keTalAka jJAnI bhagavaMtoe pAMca mukhya prakAre paryuSaNa parvanI nikriya, nivaraci, nirvitiSTha, 34mUviTTIyA ArAdhanA karavAnuM kahyuM che: amAri pravartana, sAdharmika vAtsalya, savalUhafdharIvAra che, vachana prabhAvane rU . sAMvatsarika pratikramaNa, prabhAvanA ane caitya paripATI. (1) niHzaMka, (2) niHkAMkSA, (3) nirvicikitsA, (4) amUDha kyAMka paryuSaNa parvanAM kartavyo 21 batAvyAM che. Ama judI judI daSTi, (5) upabRhaNA-dharmajananI prazaMsA, (6) sthirIkaraNa, (7) rIte je kartavyo batAvAyAM che emAM sAdharmika vAtsalya, (8) prabhAvanA. AmAM vAtsalya eTale sAdharmika vAtsalya. - bhakti-svAmivAtsalyane mahattvanuM sthAna ApavAmAM AvyuM che.' Ama, sAdharmika vAtsalyane darzanAcArano eka prakAra kahyo che. sAdharmika athavA sAdharmI kone kahevAya ? je potAnA jevo dharma eno artha ke je vyaktimAM sAdharmika vAtsalya na hoya tene pALato hoya che. jaina dharmamAM je zrAvaka kuLamAM janmyo hoya, zrAvaka samyagudarzana na thAya. dharma-jaina dharmamAM zraddhA dharAvato hoya, deva-gurunI pUjA-bhakti sAdharmika vAtsalyanI prathA RSabhadeva bhagavAnanA samayathI cAlI karato hoya, navakAramaMtranI ArAdhaka hoya tene sAdharma kahI zakAya. Ave che. eka vakhata RSabhadeva bhagavAna aSTApadagiri upara zrAvaka kuLamAM janma anivArya nathI. keTalAka zrAvaka kuLamAM janmyA sama saryA. e vakhate bhagavAnanI bhakti karavA mATe bharata hovA chatAM anya dharma pALatA hoya che. paraMtu ekaMdare ema kahevAya mahArAjAe vividha prakAranA bhojananI vAnagI taiyAra karAvI ane ke je jena kuLamAM janmyo hoya ane jaina dharmamAM zraddhAvALo hoya tene e badhI pAMcaso gADAmAM bharAvIne taiyAra karAvyAM (e kALe AhAra sAdharmika kahevAya. paNa eTalo badho thato hato.) pachI emaNe bhagavAnane, vinaMtI Aje ApaNe derAsara, upAzraya vageremAM jaIne je kaMI dharma karI, "bhagavAna, Apa gocarI vahoravA padhAro." ArAdhanA karIe chIe te ApaNA sAdharmikonA pratApe, maMdira koike tyAre bhagavAne kahyuM, "bharata ! tuM rAjA che. eTale amane tArA baMdhAvyuM hoya, teno upayoga ApaNe karIe chIe. e mATe koI phI mahelanuM anna-rAjapiMDa khape nahi. mArA munio je vicAre che temane ApavI paDatI nathI. ApaNane vyAkhyAna mATe upAzrayamAM jaIne paNa meM e pramANe sUcanA ApI che.' eno upayoga karIe chIe. A badhuM ApaNA sAdharmika te vakhate bhagavAne tyAM AvelA Indrane munio mATe kaI kaI vaDIlo-pUrvajoe badhA sAdharmiko mATe karAvyuM che. mATe e zakya vastu pratibaMdhita te vize samajAvyuM. emAM munio rAjapiMDa, devapiMDa, che. eTale sAdharmika tarIke ApaNI pharaja che ke ApaNA AvatI vagere zuM zuM na grahaNa karI zake te samajAvyuM. kahyuM che ke:
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - 16 oNgasTa, 2005 rAjapiMDaM na gRhNati aadyaaNtimjinrssyH| .. divase paNa upavAsa thayo. paNa rAjAne thayuM ke eka sAruM kAma karatAM bhUpAstadA vitanvaMti zrAddhAdibhaktminvam / / upavAsa thayo to ethI lAbha ja che. ema karatAM ATha divasanA upavAsa prathama (RSabhadeva) ane aMtima (mahAvIra svAmI) tIrthakaranA thayA. daMDavIrye mAnyuM ke potAne sahaja aThThAIno lAbha thayo. " munio rAjapiMDa grahaNa karatA nathI. AthI te samayanA rAjAo IndramahArAjAnI kasoTImAM pAra UtaryA eTale Indra mahArAjAe haMmezAM zrAvakonI bhakti karatA.) - pratyakSa thaI daMDavIya rAjane dhanyavAda ApyAM-vaLI daMDavIrya rAjAne - tyAra pachI bhArata mahArAjAe indra mahArAjAne pUchayuM, "paNa devI ratha; dhanuSyabANa, hAra ane kuMDala bheTa ApyAM. sAthe sAthe A huM pAMcaso gADAM bharIne AhArapANI lAvyo chuM tenuM zuM karavuM? emaNo daMDavIryane zatruMjayanI yAtrA karIne e zatruMjayano tIrthoddhAra Indra mahArAjAe kahyuM, "have tame e badhuM lAvyA cho to enAthI karavAnI bhalAmaNa karI ane pote emAM sahAya karaze evuM vacana tamArA badhA vratavAna-bAravratadhArI zrAvakonI pUjA-bhakti karo.' ApyuM. daMDavarTe e pramANe zatruMjayano uddhAra karyo. - AthI bharata mahArAjAe zrAvakone bolAvI kahyuM: 'havethI tamAre sAdharmika bhaktinA viSayamAM prAcIna samayanuM bIjuM eka jANItuM badhAMe mAre ghare ja bhojana karavAnuM che. te vakhate tamAre badhAMe nAma te zubhaMkara zreSThInuM. roja sabhAmAM AvIne mane kahevuM. 'tuM jitAyo chuM. bhaya vadhI che mATe upadezaprAsAdamAM zrI lakSmIsUrie kahyuM che ke sAdharmika vAtsalyathI haNIza nahi, haNIza nahi." (nito navIna, vardhata paya, tamannA hA, A tIrthakara nAmakarma bAMdhavAnA viSayamAM trIjA saMbhavanAtha bhagavAnanuM ha |) caritra uttama udAharaNa rUpa che. pUrvanA trIjA bhavamAM teo roja A sAMbhaLIne bharata mahArAjA manana kare che ke huM cha khaMDano ghAtakIkhaMDanA airAvatakSetre kSamApurI nagarInA rAjA hatA. emanuM cakravartI konAthI jitAyo chuM ? manana karatAM emane samajAyuM ke huM nAma vimalavAhana hatuM. temanA rAjyakALa daramiyAna eka vakhata pote ajJAna ane kaSAyothI jitAyo chuM. mATe mAre mArA AtmAne bhayaMkara dukALa paDyo. bhUkhathI aneka loko TaLavaLatA hatA, paraMtu haNavo joie nahi.' , vimalavAhana rAjAe maMtrIone sUcanA ApI ke koine paNa bhUkhathI bharata mahArAjAe jyArathI sAdharmikone jamADavAnuM cAlu karyuM mRtyu thavuM na joie. anna bhaMDAro khulA mUkI dIdhA. e vakhate emaNe tyArathI sAdharmika bhaktinI prathA cAlu thaI. sAdharmIonI paNa pUrI saMbhALa lIdhI. AthI temaNe tIrtha kara nAmakarma Ama rAjanA rasoDe dina-pratidina jamanArAonI saMkhyA vadhI bAMdhyuM. tyAra pachI potAnI gAdI putrane soMpI temaNe dIkSA lIdhI. gaI.. bina zrAvako paNa ghUsI javA lAgyA. rasoDAnA saMcAlakoe anukrame teo kALadharma pAmyA ane Anata devalokamAM deva thayA. bharata mahArAjAne phariyAda karI. bharata mahArAjAe emane kAkiNI tyAMthI tyArapachI avIne teo saMbhavanAtha nAme tIrthakara thayA. rana ApIne kahyuM ke je bAra vratadhArI zrAvako hoya temanA hAtha temano janma thayo te pahelAM te dezamAM dukALa paDyo hato paraMtu upara A kAkiNI ratnathI jJAna, darzana ane cAritrarUpI traNa lITA temano janma thatAM cAre bAjuthI anAja AvI pahoMcyuM ane bIjuM karavA. e lITA bhUMsAze nahi. pachI navA koI Ave to bAra vratadhArI ghaNuM anAja AvI rahyuM hatuM. anAja AvavAnI saMbhAvanA hatI e zrAvaka che ke nahi tenI khAtarI karIne traNa lITA karavA. . uparathI paNa emanuM nAma saMbhavanAtha pADavAmAM AvyuM che. , Ama sAdharmikanI pUjA-bhakti karavAnI paraMparA 2SabhadevanA hemacaMdrAcArye kumArapALa rAjAe sAdharmika bhakti mATe je upadeza vakhatathI thaI. - ' Apyo tethI emaNe sAdharmika bhakti mATe cauda karoDa dravyano kharca bharata mahArAjAnA pachInA kALamAM kAkiNI ratna rahyuM nahi. eTale karyo hato. bhUtakALamAM bharata cakravartI ane tyAra pachI saMmati emanA putra AdityayazAe zrAvakone oLakhavA mATe sonAnA mahArAjAe sAdharmika bhaktinA kSetramAM je mahAna kArya karyuM hatuM enI tAranA yajJopavita karAvI. tyAra pachInA rAjAoe samaya badalAtAM yAda apAve evuM kumArapALa mahArAjAe kArya karyuM hatuM. emaNe cAMThanA tAranI yajJopavita karAvI ane tyAra pachInA rAjAoe jinAlayo ane pauSadhazALAonI jema aneka dAnazALAo sthApI sUtaranA tAranI karAvI. A rIte A oLakhaprathA cAlI hatI. tyArathI hatI. ' yajJopavitanI je prathA cAlu hatI te pachInA kALamAM jenomAM na sAdharmika vAtsalyanA viSayamAM kumArapALa mahArAjAnuM nAma moTuM rahetAM brAhmaNomAM cAlu thaI. che. teo kSatriya ane zavadharmI hatA, paraMta kalikAla sarvajJa - sAdharmika vAtsalyanA viSayamAM prAcIna kALanuM daMDavIrya rAjAnuM hemacaMdrAcAryanA saMparkamAM AvIne emaNe jaina dharma aMgIkAra karyo duSTAnta jANItuM che. daMDavIrya rAjA bharata cakravartInA vaMzaja hatA. temano hato. eTaluM ja nahi temaNe zrAvakanA bAra vrata dhAraNa karyA hatAM. niyama hato ke roja savAre rAjya taraphathI sAdharmika zrAvakone bhojana eka vAra hemacaMdrAcArya mahArAja zAkaMbharI nagarImAM padhAryA hatA. karAvyA pachI ja pote bhojana karatA. rAjya taraphathI saMkhyAbaMdha rasoIyA tyAM eka garIba zrAvaka raheto hato. eka vAra eNe AcArya ane saMkhyAbaMdha vyavasthA karanArA rAkhavAmAM AvatA ke jethI badhAMne mahArAjane potAne ghare padhAravAnI vinaMtI karI. AcArya mahArAja vyavasthita rIte ane jaladI bhojana karAvavAmAM AvatuM eTale madhyAhuna padhAryA tyAre eNe pote hAthe vaNeluM jADuM kApaDa-thepADuM (jADA sudhI badhA bhojana karI letA. rAjA pote jamavA beThelAne badhAne praNAma dhotiyAne thepADuM kahevAmAM Ave che.) vahorAvyuM. mahArAjazrIe karatA ane bhAvathI jamADatA. koIvAra rAjAne potAne bhojana karatAM harSathI e vahoryuM. tyAra pachI teo pATaNa padhAryA. eka divasa moDuM thAya to paNa teo asvastha ke aprasanna thatA nahi, pUrI hoMza mahArAjazrIe thepADuM oDhyuM hatuM. e vakhate tyAM Avela kumArapALa ane prasannatAthI teo sAdharmikonI bhakti karatA. rAjAe kahyuM, "mahArAja ! AvuM thepADuM oDhAya ? huM aDhAra dezano Indradeve rAjA daMDavIryanI sAdharmika bhaktinI prazaMsA sAMbhaLI. mAlika, ane mArA gurumahArAja AvuM thepADuM oDhe ?' mahArAjazrIe temaNe emanI kasoTI karavAnuM vicAryuM. eka divasa emaNe potAnI kahyuM, "je maLe te oDhIe. amane sAdhuone kazAnI zarama nahi. labdhithI hajAro zrAvako viduryA. daMDavIrya ethI Azcarya anubhavyuM, paNa tamAre zaramAvuM joie ke tamArA rAjyamAM kevA garIba zrAvako to paNa potAnA sevakone AjJA karI ke saunI premathI AdarapUrvaka che." A sAMbhaLIne kumArapAla rAjAe potAnA taraphathI sAdharmika bhakti karavI. paraMtu ema karatAM karatAM sAMja paDI gaI. daMDavIrya thAkyA bhaktinI jAherAta karI. rAjyamAM koI zrAvaka garIba na rahevo nahi, paNa potAnA covihArano samaya pUro thaI gayo. ethI daMDavIrya joie. rAjAne upavAsa thayo. bIjA divase paNa e ja pramANe banyuM. bIje sAdharmika bhaktine lIdhe ja garIba zrAvaka udA mAravADI udayana
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 oNgasTa, 2005 prabuddha jIvana kavinA avasAnanA samAcAra jANI huM sIdho smazAna ghATe gayo AtmasaMyama adbhUta, dInatA, lAcArI emanAthI bAra gAu dUra. hato. mane e vAtanuM Azcarya thAya che ke kavi zrI dezaLajI paramAre siMha bhUkhyo rahe paNa ghAsa na khAya..temAM ya kavivara to ekalavIra. A samAcAra zA AdhAre ApyA ? kavine baMgalethI nIkaLelI vADAbaMdhImAM svapna ya na pUrAya. siMha vicare tyAM vATa paDe. zarIrasaMpatti smazAnayAtrAmAM keTalA jaNa haze tenI to mane khabara nathI paNa ekadama sArI. mAMsala-snAyubaddha zarIra paNa 66 sAla bAda meM joyuM dUdhezvaranA smazAna ghATe paMdara vIsa nahIM paNa sothI ya vadhAre loko che ke emane cAmaDIno vyAdhi hato. hAtha satata khaNyA kare...roga hatA. paMdara vIsa to mArA mitro ja hatA. hA, gAMdhIjI, saradAra gaMbhIra nahIM paNa dhyAna tyAMnuM tyAM ja jAya ! ane koMgresano virodha na hota to saMbhava che ke e saMkhyA vadhAre Arthika saMkaDAmaNamAM emaNe kadApi rodaNAM raDyAM nathI. karakasara hota paNa je hatA te ya ochA to nahotA ja. Aje 59 sAla bAda karI haze, kaMjusAI kadApi nahIM. e bAbatamAM e horelA paNa mane zrI umAzaMkarabhAI joSIe citAnI pAchaLa be-traNa narmada..garIbAIne gaurava ApanArA. zaktizALIne chaMcheDavAmAM pradakSiNA karI kavinI je bhasma lIdhelI ne kapAle mUkI vaMdana kareluM Ave to enI rItanuM bahAravaTuM kheDe, pratikAranuM game tevuM jokhama tenI smRti gaIkAla jeTalI ja tAjI che. e pachI to, ekavAranA kheDIne paNa. zaktino ahaMkAra kharI. vyavahAra paTunI jema thoDuMka madrAsanA gavarnara zrI prabhudAsa paTavArInA prayAsathI kavinuM bAvaluM namatuM jokhyuM hota to ghaNuM badhuM aMke karata paNa e emanI prakRtimAM amadAvAdamAM mUkAyeluM paNa emanA "vAlesarIoe ukheDIne pheMkI ja nahIM. zakti svIkAre maLyAno AnaMda-saMtoSa. na maLyAno kazo dIdheluM. umAzaMkara joSI, balubhAI ThAkora, meghANIbhAI, dhUmaketu, ja raMja nahIM. thoDoka AtmasaMyama dAkhavI zakyA hota to sAdhu pere jIvaNalAla dIvAna, prabhudAsa paTavArI, viSNubhAI bhaTTa, pro. pUjAtA hota. zaktino svIkAra to gujarAte karyo ja hato. prabodhamUrti anaMtarAya rAvaLa, DaoN. dhIrubhAI ThAkara...A badhAnI zraddhA govardhanarAme "lIgala prekaTIsa' ne nAnAlAle nokarI choDyA bAda gAMdhI-sarakAra-koMgresamAM hatI chatAM ye kavi sAthe madhura saMbaMdha jIvananAM zeSa varSo sarasvatInI upAsanAmAM ja gALyAM che. e baMneya hato, are, amadAvAdanI kaoNlejonI ardhI sadI sudhI jJAnanI jhaDIo sAhitya vibhUtioe emanI jIvananI zaktiono TheTha sudhI pUro varSAvanAra, ajAtazatru jevA pArasI prophesara phiroja kAvasajI devara hisAba Apyo che. nokarI choyA pachInI khAssI paccIsInA sAheba to kavivara hAnAlAlanA bhakta jevA hatA. koIpaNa koMgresI yogakSemanI javAbadArI sarasvatImAtAe nibhAvI che. kalamane karatAM emanI rASTrabhakti rajamAtra UNI nahotI. uddezIne bolAyelA narmadanA zabdoH "mA ! AjathI huM tAre khoLe - satata ATha varSa sudhI meM joyuM che ke kavi-dampatInuM Atitheya chuM'..nhAnAlAlanA jIvanamAM paNa sArthaka thayA che. Adarza hatuM. dUdha jyAre be Ane ratala hatuM tyAre paNa ekalA dUdhanuM sane 1946 mAM kavinuM 68 me varSe avasAna thayuM enA be mAsika bajeTa rUpiyA eMzInuM hatuM. nokarImAM hatA tyAre to ThIka che divasa agAu kRSNa-viSayaka suMdara bhakti kAvya lakheluM, matalaba ke paNa nokarI choDyA pachInI Arthika kaTokaTI viSama hatI. kavi jIvananA aMtakALa sudhI emanI sisRkSA jIvaMta hatI. saurASTramAM zikSaNa khAtAmAM vidyAdhikArI hatA tyAre paNa udAratA A lekhamAM to mAre kavinA sarjananI samIkSA karavAnI nathI to enI e. ekavAra TreniMga kaoNlejanA rasoDAnI mulAkAte gayA. paNa emanI sAthenAM keTalAMka saMsmaraNo ja rajU karavAnAM che. tA. chAtro ghI ke tela vinAnI lukhkhI roTalI khAtA hatA. mAsika cha 1-8-1938nA roja, muMbaInI jogezvarI kaoNlejanA gujarAtI rUpiyAnI chAtravRttimAM dhI kyAMthI poSAya ? sarakAramAM bamaNI sAhityamaMDaLanA upakrame satrAraMbhaka (Inaugural) vyAkhyAna aMgrejImAM chAtravRtti mATe lakhANa karyuM ne e bAra mahine maMjura to thayuM paNa ApatAM pro. ba. ka. ThAkore "arvAcIna gujarAtI sAhitya'nA cAra tyAM sudhI kavine tyAMthI bAremAsa ghIno Dabbo jato. ATha sAlamAM diggajonI sAhitya sevAonuM samApana A zabdomAM kareluM:meM kavine apa-Tu-DeTa poSAkamAM joyA nathI. nIcalA madhyamavargane "baMdhuo ane baheno ! mArI tamane salAha che ke hame zrI poSAya evI emanI Arthika sthiti. skUla-kaoNlejomAM emanAM nehAnAlAlane emanA graMthomAMnI bhAvanAo mATe vAMcazo, zrI munazIne keTalAMka pustako Teksa tarIke niyukta thayAM temAMthI ne keTalAka prazaMsako joma ane skUrti mATe, zrI mohanabhAIne (gAMdhIjIne) zraddhA ane taraphathI emane thoDIka madada maLatI jethI rAhata rahetI...AvI AzA mATe ane zrI govardhanarAmane ApaNI pacaraMgI dharatI ane sthitimAM paNa emanI garimA ne garavAI to kavi-rAjAnI.... prajAnI sahRdaya samajaNa mATe vAMcazo.' manuSya janma utkrAMti mATe che 1 pa. pU. zrI pradyumnasUrijI mahArAja vyathA ThAlavavA ja A lakhuM chuM. Aje ema thayuM ke mArA mananI ghaDataranuM vAtAvaraNa maLatuM hatuM enAthI enA jIvananuM ghaDatara zarU vyathA tamane vaheMcuM. vAta to tame badhA jANo cho te ja che. ' thatuM hatuM. bALapaNamAM e vAvetara thatuM hatuM te lagabhaga jiMdagInA ' AjanA A samayamAM co-tarapha phelAyelA A mIDiyA-vartamAna cheDA sudhI poSaNa ApyA karatuM hatuM. e strota have jANe bhUtakALanI patro, TI.vI.nuM dhyeya ane prayojana to prajAnI cetanAnA utthAna ghaTanA banI gaI che ! bALapaNanI e avasthA zAhIcUsa (bloTIMga mATenuM hovuM joIe ema mAnavuM game che paNa..paristhiti viparIta pepara) jevI hoya che. e vaye ene je maLe, jyAMthI maLe te grahaNa jaNAya che. jo evuM udAtta dhyeya hoya to AvA jabarajasta mAdhyama karI le che. saMskRtamAM e aMge kahevAya cheH dvArA prajAnI noMdhapAtra sevA thaI zakI hota. have to mIDiyA ja na mAgane nana: saiRAro nAkhyA zikSaNano sabaLa srota banyo che. e utthAnanuM kAraNa banI zake che. navA vAsaNAmAM lAgyA raMga-gaMdha sadA rahyA.' vAstavamAM e patananuM kAraNa banyuM che. cittamAM koI paNa dezyanI chabi kheMcAI, te nIkaLe to nIkaLe bALakane enA mAtA-pitA ane kuTuMba parivAra dvArA saMskAra paNa jo rahI jAya to te sadAkALa rahI jAya. AvA kumaLA mAnasamAM
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 19 oNgasTa, 2005 TI.vI.nA dazyo ane chApAMnA zabdo vavAI jAya tethI tenuM mAnasa ratno pakavavA haze to mATI-khAtara-pANI badhuM ja juduM ja lAvavuM kevuM ghaDAya ? TI.vI.nI sIrIyalo ke enI saMgIta cenalonA ri-mIkSa paDaze. juduM eTale kazuM navuM nahIM. ApaNI maulika paraMparA pAse + gItonAM dazyo kevA IrAdAthI dekhADAtA haze ? ane chApAM to badhuM ja che. e kyAre paNa jUnuM nathI thatuM. AjanI prajA mATe to kAmukatAne utteje, hiMsaka bhAvone bahekAve tevuM ja enA eka-eka mIDiyA eka nisaraNI che. UMcA mahAlaya caNavA mATenI A nisaraNI pAne chApe che. emAM chapAtAM akSara-akSaranuM kAma jANe vAcakane je UMce-UMce laI jAya, tame tene badale ene kUvAnA caNatara mATenA pazutA tarapha laI javAnuM hoya tema lAge ! upayogamAM kema levA lAgyAM ? e to nIce pAtALa sudhI laI jaze! ' are bhAI ! mANasa pazunI jAtimAM rahIne tyAMnA saMskAromAM ApaNI prajA khamIravALI ane khamatIdhara che. enI nasla umadA jiMdagI sudhI taraboLa thaIne Avyo che. enI jiMdagI mAtra deha kendrI ane khAnadAna che. tame to tene nirmAlya ane nirvIrya banAvAvanuM bhoga-vilAsa mATe ane mana hiMsaka bhAvonI dveSa, bhAvanAthI lakSya tAkIne sajja thayA ho tevuM lAge che. kramazaH tene niprANa ne khadabadatuM rAkhavA mATe je hoya tema A mIDiyA temAM sahAyaka banI nirjIva pretanI phoja banAvI devA mAMgo cho evuM spaSTa dekhAya che. rahyuM che. bhAIo ! kAMIka vicAro. AvatI kAla tamane zAbAzI de evuM are manuSyane to UMce javAnuM che. jIvanane zIla-sadAcAra- karo. mApha na kare tevuM karazo nahIM. maitrI-sneha-paropakAra-nIti-pramANikatA jevI devI saMpadAthI bALakanuM cAritra ghaDanAra strI che. nArI to samagra parivAranuM maghamaghatuM banAvavAnuM che. divya guNothI sajAvavAnuM che. te ahIM ja pAvara-hAusa che. enA hRdayanA zubhabhAvo ja kuTuMbanA tamAma thaI zake tevuM che. mANasa jyAM che tyAMthI thoDo-thoDo UMce jAya sabhyonuM siMcana kare che. saMtAnomAM doSa-durguNa-duSaNa na praveze ane vadhu sAro bane tevuM thavuM joIe. ene badale, A duniyAmAM je tenI ene satata kALajI hoya che. AvI mAtA-moTI bahena ke kAMI thoDuM duSita che; mAMDa 8/10 TakA jeTaluM kharAba che tene ja dIkarInA aMga-upAMga jovAnI IcchA ja kema thAya ? nArInA dehane khUNe-khAMcarethI zodhIne TI.vI.nA skrIna para ke chApAMnA pAnAMo khUllo karI-karIne chApAM-TI.vI.nA mAdhyama dvArA batAvavA che ane para mUkavAmAM Ave to e TIkI-TIkIne jonAra bALaka kevo ghaDAya? sAthe-sAthe baLAtkAranI saMkhyA vadhI rahI che, hiMsAnA banAvo enI AvatI kAla kevI thAya ? e jovuM joze tevo te thaze ! Thera-Thera vadhI rahyA che tenI phariyAda paNa karavI che ! are bhAI ! hAlaraDAmAM jevA zabdo pIvarAvavAmAM Ave tevA saMtAnanuM nirmANa cittavRttine upara-upara ramADavAnI nathI. tene to UMDANamAM laI thAya ! javAnI che. tenI kSamatA ane zakyatAono aMdAja lagAvavo ApaNI tradaSipradhAna saMskRtimAM kevo jAjaramAna ane ujaLo AsAna nathI. ItihAsa bharyo paDyo che ! madAlasA jevI mAtAe dIkarAne zikSaNanI ADa laIne je jAtiya zikSaNanA pATha bhaNAvAya che hAlaraDAmAM kevA amRtanuM pAna karAvyuM ! kevA-kevA zUravIra, e to bhAre lapasaNI ane DhALavALI saDaka bAMdhI che. ahIM peMDala pANIdAra, prANanA bhoge paNa pratijJAne pALanArA ane sattvathI mAravAnA na hoya paNa breka para kAbU rAkhavAno hoya. mana kAbaracItaruM ubharAtAM puruSo ane vIrAMganA jevA nArI-ratno, A vasuMdharAne ane ogharALuM thAya evI-evI sAmagrI zA dhyeyathI pIrasavAmAM zobhAvanArA thayA che. nAma rozana karIne prAtaHsmaraNIya banyA Ave che ? kharekhara to kumaLA mAnasamAM evA bIjonuM AropaNa che...A ja paraMparAnuM dhAvaNa ApaNI vasudhAnI reNumAM hajI phore karavuM joIe ke tenuM mana saMsAranA caMcaLa sukhone uttarottara gauNa che. evI dharatInA jAyAne tame naTa-naTInA nAma raTAvo cho ? samaje, A sukha meLavavA e ja jIvananuM prayojana che evuM mAne tamAre AvatIkAla kevI banAvavI che? nahIM, ulaTAnuM ethI UMce upAdhi-mukta sukha hoya che ane tenI e bhAIo ! have e badhuM aLakhAmaNuM thaI paDyuM che. aNagamatuM sukhAnubhUtinI kSaNo ghaNuM Take tevI lAMbI hoya che te samaje. bhautika thayuM che ! nA, nA. mArA aMtaramAMthI Avo javAba Ave che. manane sukha-sagavaDanA sAdhanonI laMbAtI jatI yAdI saravALe to kSaNajIvI dhIraja baMdhAvI agharI thaI paDI che. hada se jAdA adhamano anurAga nIvaDe che. jemake, koIe eka moTaragADI kharIdI. emAM saphara paNa vadhyo che ane amaryAditapaNe uttamanI upekSA thaI rahI che. A lakSaNo karI. mAlikIno ahaM saMtoSAyo paNa kharo. thoDA divasa pachI jANa sArAM nathI. koThAsUjhavALA ane DAhyA kahevAya evA puruSo kahetA thaI ke tenA bhAIe ethI paNa suMdara ane moMghI gADI kharIdI ! hoya che ke A eMdhANI sArI nathI. je vAto, dazyo, ghaTanAo DhAMkavA AnaMda ane sukhano anubhava kSaNavAramAM varALa thaIne UDI gayo ! lAyaka che tene AvI rIte ughADIne zuM hAMsala karavuM che ? ' . sukhanuM sAdhana to rahyuM paNa sukhano anubhava to thayo na thayo tyAM tamane khabara haze. eka prasaMge rAjA ane rANI ane teono vilaya pAmyo, duHkhamAM pheravAyo ! varasanI AsapAsanI vayanA bALaka- A traNene bhautika sukhanI A tAsIra che. te barAbara samajavI jarUrI che. rAjapATa-gAma-nagara choDIne javAno vAro Avyo tyAre e vikaTa dehathI para, indriyothI para, manathI paNa para jaIne; dekhItA sAdhano vATamAM visAmo levA kyAMka jhADane chAMyaDe beThAM hatAM. tyAM e nAnAM vinA paNa dehajanita sukhathI nirALuM sukha maLe che. A ApaNA bhUlakAnI hAjarImAM yuvAna rAjA rANInI sAme Tagara-Tagara jovA bhArata dezanI sAcI oLakha che. enA pratyakSa udAharaNo maLe che. lAgyA. te pachI sahaja Avegane vaza thaI nAnuM aDapaluM karI beThAM. kyAreka to koIke to kahevuM paDaze ke manane bahekAvI uttejita rANI coMkyA. chAtIe vaLagelA bALaka tarapha hAtha karI kahe ke Ano karIne zuM maLe che ? mIDiyAnA mAMdhAtAo ja e mATe javAbadAra to vicAra karavo hato ! AnI hAjarImAM tame AvuM karyuM ! dila che. A manuSyabhava maLyo che te pAchA Adima yugamAM javA mATe valovAI gayuM. mana kaDavuM thaI gayuM. kSaNabharamAM to jIbha kacarI prANa nahIM paraMtu upara caDavA mATe, utkrAMti tarapha javA mATe maLyo che. choDyAM ! saMskRtinA A pAnAM che. tamAre e ja copaDInA pAnAMmAM utkrAMtino artha ja UMce hajI vadhu UMce-jIvananA zikharo tarapha mana juduM ja cItaravuM che ke zuM? tamAro IrAdo to jAhera karo ! uttama laI javA mATe ja ApaNe janmyA chIe.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 oNgasTa, 2005 prabuddha jIvana, sAdhucarita sva. hiMmatabhAI beDAvAlA DaoN. ramaNalAla cI. zAha parama pUjya paMnyAsajI mahArAja zrI bhadraMkaravijayajIe keTalAkane hato. eTale hiMmatabhAI ghaNIvAra maLI jatA. hiMmatabhAI pUjananA munidIkSA ApavA uparAMta je keTalAka gRhasthane dharmanA pAkA raMge viSayamAM varSonA anubhavI hatA. teo arihaMta paramAtmA, siddha raMgyA emAM svargastha zrI hiMmatalAla vanecaMdabhAI beDAvAlAnuM nAma paramAtmA vagerenuM svarUpa sarasa samajAvatA. e vize emanI prathama zreNimAM mUkI zakAya. jo aMtarAyAdi karmoe emane pratikULatA anuprekSAgahana hatI. teo zloko madhura kaMThe gAtA. pUjanamAM teo na karI hota to teo avazya dIkSA laIne saMyama ane cAritranA tanmaya thaI jatA, teo zistanA AgrahI hatA. koIne vAto karavA mArge vicaryA hota ! to paNa hiMmatabhAInuM sadbhAgya kevuM ke emanI ke ghoMghATa kavarA detA nahi. ApaNAM pUjano dhArmika anuSThAnane tabiyata bagaDI ane aMtima kSaNo ardhabhAnamAM hatA tyAre emane badale sAmAjika meLAvaDA jevA banI gayA che te emane gamatuM nahi. hAthamAM ogho maLyo hato. Ama thavAnuM kAraNa e ke AkhI jiMdagI pa. pU. zrI caMdrazekhara mahArAje navasArI pAse tapovana sthApanA teo dIkSA eTale ke cAritra jhaMkhatA hatA. ' karAvI tyAre enA vikAsamAM sva. hiMmatabhAIne sAruM yogadAna ApyuM - sva. hiMmatabhAI bAra vratadhArI zrAvaka hatA. bAra vrata paNa teo hatuM. bahu custa rIte pALatA. AyaMbIla, ekAsaNA, jinapUjA, eka vakhata mAre hiMmatabhAIne rAjasthAnamAM luNAvAmAM maLavAnuM sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha, dikpariNAma vagerenuM teo barAbara thayuM hatuM. vastutaH ame keTalAka mitro rAjasthAnanAM tIrthonI yAtrAe pAlana karatA. bAra vratadhArI zrAvaka sAdhunI lagolaga kahevAya. paraMtu nIkaLyA hatA. tyAre amane bhAva thayo ke luNAvAmAM pa. pU. zrI. hiMmatabhAI to evA zrAvakathI paNa AgaLa vadhyA hatA. eka anubhavI paMnyAsajI mahArAjanuM cAturmAsa che to tyAM jaI emane vaMdana karIe. bhAI pAse teo vakhatovakhata loca karAvatA. teo kAyama ughADA ame luNAvAnA upAzrayamAM gayo tyAre khabara paDI ke paMnyAsajI page cAlatA tapazcaryAmAM AyaMbilanI vardhamAna tapanI oLI cAlatI mahArAjanI tabiyata barAbara nathI. teo sUtA che. tethI koIne hatI. teo 94 mI oLI sudhI pahoMcyA hatA. teo roja 500 maLavA devAmAM AvatA nathI. AthI ame nirAza thayA. te vakhate thI 1000 logassano kAusagga UbhA UbhA karatA. emanI IcchA tyAM zrI hiMmatabhAI ane rAjakoTavALA zrI zazikAntabhAI hatA. dIkSA levAnI hatI, paNa kuTuMbanA sabhyo temane dIkSA levA detA ame emane kahyuM ke "ame jaIe chIe. mahArAjajIne amArI vaMdanA. nahotA. eTale dIkSA na levAya tyAM sudhI emaNe keTalIka vigaIno kahejo.' eTale zrI hiMmatabhAIe aMdara jaI mahArAjajIne mArI vaMdanA tyAga karyo hato. teo ghaNo samaya 5. pU. zrI paMnyAsajI mahArAja kahI. to mahArAjazrIe amane aMdara bolAvyA. amane kahevAmAM pAse rahetA ane emanA kALadharma pachI pa. pU. zrI kalyANapUrNasUri AvyuM, pAMca-sAta miniTamAM UbhA thaI jajo, kAraNa ke mahArAjazrI sAthe rahetA. teo sAdhu thaI zakyA nahotA, paNa ghaNo samaya teo vadhu besI zakatA nathI. hiMmatabhAI ane zazikAntabhAI paNa sAthe sAdhuonI saMgatamAM rahetA ane bIjAne dIkSA levAnI preraNA karatA. AvyA. mahArAjazrIne tAttvika vAto samajAvavAmAM eTalo badho hiMmatabhAI sAtheno mAro pahelo paricaya te siddhacakrapUjana utsAha Avyo ke dasa miniTane badale eka kalAka thaI gayo, jANe ke nimitte.1974 mAM muMbaImAM amArA mitra zrI mahendrabhAI mahetA emanA peTanuM darda adRzya thaI gayuM. pU. paMnyAsajI mahArAjanA kALadharma ane AzAbahenane copATInA derAsare siddhacakra pUjana bhaNAvavAnI vakhate potAne mAthethI zirachatra gayuM ema lAgyuM ane tyArathI bhAvanA thaI. e mATe eka bhAIe zrI hiMmatabhAInA nAmanI hiMmatabhAIne lAgyuM ane tyArathI emaNe enA pratIkarUpe TopI bhalAmaNa karI. ame emanI muMbaImAM dhanajI sTrITamAM AvelI caMdA paheravAnuM choDI dIdhuM hatuM. khuzAlanI peDhImAM maLavA gayA. emaNe e vize jarUrI mAhitI ApI. eka vakhata ame keTalAka mitro rAjasthAnamAM rAtA mahAvIrajInI pUjana mATe pote kazuM letA nathI e paNa kahyuM. pachI jarUrI sAmagrI yAtrA gayA hatA. A tIrtha thoDe dUra khUNAmAM AveluM che, eTale ane bIjI sUcanAonuM lisTa ApyuM. pachI chelle kahyuM, 'juo, bahu ochI yAtrIo tyAre tyAM jatA hatA, ekAntanI dRSTie A pUjanamAM bhAga lenAra badhAe kevadevI banavAnuM che. e mATe tamane tIrtha sAruM che. ahIMnA pratimAjI viziSTa rAtA raMganAM ane bhavya je mugaTa ApavAmAM Ave te mugaTa ane gaLAmAM hAra paheravAM ja che ane atyaMta prAcIna che. parama pUjya paMnyAsajI mahArAja rAtA paDaze. ane dhotiyuM, aMtarAsana paheravAM paDaze. pAyajAmo, paheraNa mahAvIrajImAM rahIne, tyAM bhoMyarAmAM bhagavAna mahAvIra svAmInAM nahi cAle. A zarata maMjUra hoya to ja huM AvuM.' ame emanI zarata bIjA moTA AchA rAtA raMganAM pratimAjI sAme nIrava ekAMtamAM maMjUra rAkhI ane temaNe derAsare AvIne sarasa pUjana bhaNAvyuM. besIne dhyAna dharatA. ame jyAre rAtA mahAvIrajI gayA tyAre amane zarUAtamAM hiMmatabhAI mugaTa ane hAra mATe bahu ja AgrahI hiMmatabhAI tyAM maLyA. vAta karatAM jANavA maLyuM ke teo potAnA hatA, paNa pachI jema samaya jato gayo tema Agraha chUTato gayo. eka mitra sAthe cAturmAsanI ArAdhanA karavA padhAryA hatA. AvaDA hiMmatabhAI roja savAre potAnuM aMgata siddhacakrapUjana sarasa moTA tIrthamAM mAtra be ja jaNa hatA, paraMtu ArAdhanA mATe adbhuta bhaNAvatA. teo vAlakezvaramAM caMdanabALA epArTamenTamAM rahetA. ekAMta hatuM. bhoMyarAmAM besIne rAtanA paNa dhyAna dharI zakAya. vAlakezvaranA amArA bAbunA derAsare jeo pUjana bhaNAvavA IcchatA hiMmatabhAI ane emanA mitra e rIte dhyAna dharatA. teo sAdhu hoya ane teone khAsa koI vidhikAra mATe Agraha na hoya to jevuM jIvana jIvatA hatA. ' menejara phona karIne hiMmatabhAInuM nakkI karAvI ApatA. A rIte hiMmatabhAI svabhAve vinamra, saraLa ane mAtra dharmanI vAtomAM ja rasa varSothI aThavADiyAmAM ekAda vakhata hiMmatabhAI derAsaramAM pUjana dharAvanAra hatA. emaNe potAnA dharmamaya jIvanane sArthaka karyuM hatuM. bhaNAvavA AvatA. savAranA 12-39 muhUrta pUjana cAlu thAya. AvA sAdhucarita satata AtmabhAvamAM rahenArA virala gRhastha hiMmatabhAI savA bAra vAge derAsaramAM AvI badhI taiyArI nihALI mahAtmAne bhAvathI aMjali arpa chuM. letA, mAre roja savAre bAra vAge derAsare pUjA karavAno niyama
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 oNgasTa, 2005 DAMga svarAja Azrama-AhavA 1 mathurAdAsa TAMka prativarSa saMgha taraphathI paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna A saMsthAnuM zikSaNa kSetre stara khUba UMcuM lAvyAM. nirakSaratA nivAraNa AdivAsI ke pachAta vistAramAM lokasevAnuM kAma karatI koI eka ane pazu sudhAraNA kAryakrama pAra pADyA ane saMsthAne zikSaNanA saMsthAne Arthika sahAya ApavA mATe nirNaya karavAmAM Ave che ane kSetre khUba ja ucca Asane besADI. sva. choTubhAI nAyakanA te mATe vyAkhyAnamALA daramiyAna zrotAone apIla karavAmAM Ave 1987mAM avasAna pachI badhI javAbadArI zrI dhIrubhAI nAyaka che. saMgha taraphathI A rIte atyArasudhImAM soLa jeTalI saMsthAone ane zrI ghelubhAI nAyaka upara AvI paDI. emanI sAthe choTubhAInA Arthika sahAya karavAmAM AvI che. jamAI gAMDAlAla paTela saMsthAno kArabhAra saMbhALavAmAM khUba ja - A varSe DAMga jillAmAM AdivAsI, pachAta ane nirakSara prajA sakrIya che. teone gRhapati tarIke niyukta karavAmAM AvyAM che. mATe kAma karatI DAMga svarAja Azrama, AhavAne pasaMda karavAmAM nAyaka baMdhuonA nejA nIce DAMga svarAja AzramanI sAthe kALakrame AvI che. enuM saMcAlana.nAyaka baMdhuomAMthI hAla zrI ghelubhAI bIjI pAMca saMsthAonI sthApanA emanA mArgadarzana nIce zarU nAyaka kare che. karavAmAM AvI jeno tamAma vahIvaTa ane kharca DAMga svarAja Azrama A saMsthAmAM AjubAjunA DAMga jillAnA nAnA nAnA kare che. saMsthAnI dareka pravRttio sarakArI grAMTa, khetInI Avaka, gAmaDAMonA bALako zikSaNa mATe Ave che. rahevAzI Azrama bhADAnI Avaka upara nirbhara rahe che. teoe koI divasa saMsthAnA zALAmAM bALako rahe che. A vistAranI prajAne DAMgI prajA kahevAmAM vikAsa ane kArabhAra calAvavA mATe koI pAse Arthika sahayoga Ave che. A prajAmAM zikSaNanuM stara khUba ja nIcuM che. jUnI mAMgyo nathI ke nathI hAtha lAMbo karyo. taduparAMta gujarAta rAjyanA mAnyatAo ane jUnavANI raheNI karaNIne lIdhe emano vikAsa khUba ja avikasita ane pachAta vistAramAM vasavATane lIdhe khAsa thayo nathI. dAtAonI najaramAM A saMsthA bahu AvI nathI. saMghanI praNAlikA mujaba Arthika sahAya mATe saMsthA nakkI karatAM saMghanA hoddedAroe saMsthAnI mulAkAta lIdhI tyAre skulamAM pahelA saMsthAnI rUbarU mulAkAta laI, saMsthAnuM kAmakAja saMtoSakAraka vekesana hatuM. saMkulanuM avalokana karatAM evuM anubhavyuM ke A saMsthAne lAge ane kharekhara saMsthAne madada karavA jevuM lAge to ja tenI kharekhara koInA sahArAnI jarUra che. emaNe sahAya mATe hAtha lAMbo bhalAmaNa saMdhanI samitimAM karavAmAM Ave che. te mujaba e nathI karyo paNa ApaNe tene hAtha lAMbo karI Arthika sahAya karavI 2005mAM saMghanA keTalAka hoddedAro ane anya sabhyo saMsthAnI evuM amane lAgyuM. zarUAtamAM A saMsthAne hari: oma Azrama mulAkAte muMbaIthI nIkaLI AhavA gayAM hatAM. DAMga svarAja Azramano surata taraphathI kaMIka madada karI hatI. paraMtu saMsthAnA vikAsa mATe hAlano vahIvaTa saMsthAnA eka Adya sthApaka zrI ghelubhAI nAyaka sahAyanI hAlamAM khUba jarUra che. saMbhALe che. emaNe amAruM bhAvabharyuM svAgata karyuM hatuM. saMsthAnI amArI A mulAkAtano ahevAla kAryavAhaka samitimAM rajU sthApanA temanA moTAbhAI sva. choTubhAI nAyakanA sahayogathI karavAmAM Avyo ane badhAe paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna 1948mAM thaI hatI. rASTrapitA gAMdhIjI ane sva. sa2dA2 A mATe apIla karavI ema sarvAnumate TharAvavAmAM AvyuM. vallabhabhAI paTelanA Agrahane mAna daI, pote zikSaNakSetre khUba ja saMghanA sabhyo, dAtAo tathA anya mahAnubhAvone A kAryamAM bhaNelA hovA chatAM DAMga jevA ati pachAta vistAramAM gAmaDAnI sAtha sahakAra ApavA amArI namra vinaMtI che. garIba ane abhaNa prajAnI sevA karavA mATe emane kahevAmAM AvyuM ane e rIte A saMsthAno janma thayo che. mukhya dhyeya zikSaNane lakSamAM asthi sAravAra kendra rAkhIne A saMsthAnI sthApanA thaI. | saMghanA upakrame hADakAnA niSNAta DaoN. jamazeda pIDAvAlA dvArA Adya sthApaka sva. choTubhAI nAyaka ane ghelubhAI nAyake sthApelI hADakAnA dardIone maphata sAravAra ApavAmAM AvatI hatI te A DAMga svarAja Azrama saMsthAe zarUAtamAM khUba ja lokacAhanA bilDIMga rIperIMga/navuM banAvavAnuM hoI emanI pravRtti kAmacalAu meLavI hatI-kAraNa ke te arasAmAM sva. choTubhAI nAyaka prathama dhoraNe baMdha karavAmAM AvI che jenI saue noMdha levA vinaMtI. lokala borDanA pramukha cUMTAyA. temane DAMganA choTe saradAra' kahetAM jayAbena vIrA nirubahena esa. zAha hatAM. sarakAra taraphathI vadhAremAM vadhAre sahAya maLavAthI DAMga rAjyamAM saMyojaka DaoN. dhanavaMta TI. zAha ophisanA saranAmAmAM pheraphAra saM dAnAM prakAzano - saMghanI hAlanI oNphisa 385, saradAra vI. pI. roDa, prArthanA | | saMgha taraphathI nIcenAM pustako prakAzita karavAmAM AvyAM che: samAja upara che te bilDIMga rIperIMga/navuM banAvavAnuM hoI saMghanI kiMmata rUA. oNphisa kAmacalAu dhoraNe bIje ThekANe laI gayAM chIe. [ T(1) pAsaporTanI pAMkhe-3 ramaNalAla cI. zAha 200-00 navuM saranAmuM : mahaMmadI mInAra, dukAna naM. 33, bhoMyataLIye, T(2) gurjara phAgusAhitya 100-00 14 mI khetavADI, muMbaI-400 004. (3) vIramabhunA vacano 100-00 Teliphona naMbaramAM koI pheraphAra nathI. (4) sAMprata sahaciMtana bhAga-15 " 80-00 (5) jina tatva bhAga-8 " sarvane vinaMtI karavAmAM Ave che ke saMgha sAthe badho patravyavahAra '' 50-00 T(6) ApaNA tIrthakaro tArAbahena 2. zAha 100-00 havethI navA saranAme karavo. (7) jaina dharmanAM DaoN.bipinacaMdra hI. kApaDiyA ane D maMtrIo puSpaguccha DaoN. ramaNalAla cI. zAha 100-00
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 oNgasTa, 2005 ma maMtrI banyo hato. udA pAse kaMzo vepAradhaMdho nahoto. kazI Avaka nahotI. e vakhate karNAvatI nagarI (hAlanuM amadAvAda) atyaMta samRddha hatuM. udAne thayuM ke tyAM jAuM to kaMIka rojI maLI raheze. dorI loTo laI te karNAvatI Avyo. tyAM koI oLakhe nahi. tyAM ane thayuM ke moTAmAM moTo Asaro dAdAnI (tIrthaMkara bhagavAnano) che. eTale eka derAsaramAM jaIne tyAM stuti bhakti karI ane pachI bahAra oTale beTho. e vakhate lAchI nAmanI eka zrImaMta bhAI darzana karavA AvI. ene udAne joyo eTale thayuM ke A koI navA zrAvaka darzana karavA AvyA lAge che. eNe jijJAsAthI pUchyuM, 'bhAI, tame kyAMthI AvI cho ? kyAM o cho ?' chAe kahyuM, "mAruM koI ghara nathI garIba chuM. bahAragAmathI nokarIdhaMdho zodhavA ahIM Avyo chuM. lAchIe ene besavA kahyuM ane darzana karI bahAra AvIne uddAne potAne ghare jamavA laI gaI. pachI rahevA mATe potAnuM eka jUnuM ghara AkhuM ane pherI karavA cIja vastuo apAvI. ema karatAM uMdo mAravADI potAnI buddhi ane hoMziyArIthI AgaLa vadhato gayo. vaLI enA gharamAMthI suvarNamahorano caru nIkaLyo. lAchIe e suvarNamahora dAne ja rAkhavA ApI dIdhI. Ama garIba mAravADImAMthI enuM bhAgya palaTAyuM ane pachI te potAnI hoMziyArIthI eTalo AgaLa vadhyo ke te siddharAja mahArAjAno udayana maMtrI thayo. ApaNane hemacaMdrAcArya jevA mahAna AcArya bhagavaMta maLyA te paNa udayana maMtrInI bheTa che. C . prabuddha jIvana sAdharmika vAtsalya 52thI svAmivAtsalya zabda Avyo che, paraMtu saMghomAM svAmivAtsalya eTale saMghanA jainoe bhegA maLI bhojana karavuM evo maryAdita artha thaI gayo che. e jarUrI che. sahabhojanathI sno vadhe che. paraMtu AvA svAmivAtmAthI ApaNuM kartavya pUruM thaI gayuM ema na mAnavuM joie. zIrA mATe zrAvaka thayA evI kahevata paDI che. TheTha prAcIna kALathI AvI ghaTanAo banatI AvI che. evA keTalAya khoTA dAva pachIpI sAcA zrAvaka banI gayA hoya evAM ghaNAM dRSTAMto che. mATe evA zrAvako pratye sadbhAvabharyuM vartana rAkhavuM joie. emAM alabatta aucitya jALavavuM joIe. kahyuM chesaadhrmiksvruupN yat vyalIkamapi bhRbhUtA / sanmAnitaM sabhAyAM tat tarhi satyasya kA kathA // binAvaTI sAdharmikAnA svarUpane-sAdharmikane paNa rAjAe bharasabhAmAM sanmAna ApyuM. jo nA pramAI hoya to sAcA sAdharmikanI vAta zI ?] koI vyakti lAbha levAnA AzayathI pote jaina che ema kahe to tethI tenA pratye purA ke tiraskAra karI ene tarata na putkArI kADhavo joie. keTalAye kissA evA banyA che ke lAbha levA mATe jaina thayo hoya ane pachI pAchaLathI jena dharmamAM enI zraddhA daDha thaI hoya. rAjA kumArapALanA vakhatamAM jainone karaverAmAMthI mukti hatI. eka vakhata eka ajainanI karavero na bharavA mATe dha2pakaDa karIne rAjyamAM sipAio laI jaI rahyA hatA tyAre rastAmAM pote jaina na hovA chatAM jaina maMdiramAM darzana kemarAnI IcchA batAvI sipAIoe ene javA dIdho. e maMdiramAM jaI mastakamAM moTuM tilaka karI, khabhe khesa nAkhIne bahAra Avyo. sipAIo ene rAjya darabAramAM rAjA kumArapALa pAse lAvyA. ane phariyAda karI ke A mANase karavero zrAvakoe potAnA vyavahArajIvanamAM vividha prakAranA AnaMda-utsavanA prasaMgo Ave che. putra ke putrIne janma, potAno ke ke kuTuMbanA anya koI sabhyano janmadina hoya, navuM ghara lIdhuM, navI dukAna lIdhI, sagAI ke lagnanA prasaMgo-Ama vividha prakAranA prasaMge khAvApIvAmAM ekalapeTA na thatAM potAnAM sAdharmikone sahabhAgI karavA joIe. vaLI eve prasaMge nizcita rakama judI kADhI, garIba,bharyo nathI. enA mastaka para tilaka joIne pheramApALe kahyuM, 'A dInaduHkhI sAdharmikone yathAsti sahAya avazya karavI joie ane to jaina zrAvakra che ane jainonA karaverA mA che.' sipAIoe te paNa sabhAna-bahumAna sAthe karavI joie. kahyuM, 'mahArAja | e jaina nathI, paNa rastAmAM derAsaramAM jaI ane tilaka karI lIdhuM che.' kumArapAle kahyuM, 'bhale e jaina na hoya, eNe kapALamAM tilaka karyuM che eTale eno kara huM mApha karuM chuM.' AthI e mANasa gaLagaLo thaI gayo ane eNe jaina dharma svIkArI lIdho. zAstrakAroe 'sAdharmika bhakti' zabda vAparyo che, jyAre sAdharmiko pratye bhakti bahumAna pragaTe che tyAre sAdharmiko koI yAcaka nathI e vicAra aMtaramAM spaSTa thAya che. sAdharmikanA kapALamAM tilaka karAya, hAthamAM zrIphaLa apAya che, zakya hoya to khesa paherAvAya che ane tyAra pachI teone bhojana, vastra, davA anya upakaraNo vagere apAya che ane namaskAra karAya che. sAdharmika bhaktimAM mAtra cIja vastuo apAya che eTaluM ja nahi, sAdharmiko dharmakriyAo karI zake te mATe temane dhArmika upakaraNo apAya che. ane temane mATe pauSadhazALA-upAya ityAdi bAMdhI zakAya che. Apa sAdharmiko pratye snehAdara batAvavI joie. kahyuM che kesmaandhaarmikaan vIkSya vAtsalyaM snehanirbharam / mAtrAdi svajanAdibhyopyadhikaM kriyate mudA // sAdharmikrane joine mAtApitAdi svajano karatAM paNa adhika snehapUrvaka vAtsalya karavuM. sAdharmika bhakti oTale sAdharmikone dhanathI sahAya karavI eTalo 4 artha nathI. du:khI sAdharmikone bhautika sahAya uparAMta dhArmika ane AdhyAtmika saMhAya paNa karavI joie. jeo zrImaMta hoya paNa dharmathI vimukha banyA hoya athavA dharmakAryamAM pramAdI banyA hoya evA sAdharmikone dharmakArya tarapha AvavA mATe preraNA karavI joie. sAdharmika vAtsahyamAM aucityanI vAta bhUlavI na joie, AMdhaLI sAdharmika bhakti na karavI joie. koI garIba sAdharmika zrAvakane Arthika madada karIe ane pachI jANavA maLe ke e to paisA maLatAM jugAra ramavA lAge che athavA anya vyasanomAM DUbelo che to ene Arthika madada na karavI joie, paNa avakAza maLe to vahAlathI ene samajAvo joIe. eTale ke sAdharmika bhaktimAM parA viveka hovI joie. Ama sAdharmika vAtsalyanuM mahAtmya ghaNuM che. AthI AkhI duniyAmAM jaino sauthI udAra gaNAya che. teo phakta jaino mATe nahi paNa ajaino mATe paNa eTalA ja udAra hoya che. sAcA jenanuM hradaya haMmezA mRdu ane karuNAmaya hoya che. je mANasa kaMjUsa che, krUra che te sAdharmika vAsakSa anubhavI zake nahi. sAdharmikano mahimA darzAvatAM zAstrakAroe kahyuM che: sAdharmivatsale puNyaM yadbhavated vaco'tigam / dhanyAste gRhiNo'vazyaM vatkRtvAznanti pratyaham // (sArmikavAtsalya karavAthI je puNya thAya che te zabdothI kahI zakAya tema nathI. je gRhastho haMmezAM avazya sAdharmika vAtsalya karIne jame che teone dhanya che.) ratalAmamAM eka zrAvakanI vAta sAMbhaLI che. teo roja ratalAma sTezane phranTiyara melamAMthI je koI UtaryA hoya temane potAne ghare cApANI ke bhojana mATe laI jatA ane tyA2pachI ja pote bhojana karatA, keTalAya evA che ke jemane ghare jamavAmAM mahemAna na hoya te divase khAvAnuM bhAve nahi. eTale ja kahevAyuM che : na kayaM dINuddharaNaM, na kayaM sAhamiANa vacchalaM / hiayaMmi vIyarAo, na dhArio hArio jammo | (jemaNe dIna daridrano uddhAra karyo nathI, sAdharmikanuM vAtsalya karyuM nathI ane hRdayamAM zrI vItarAgaprabhune dhAraNa karyA nathI te potAnI janma hArI gayA che ema samajavuM.1 - ramaNalAla cI. zAha 1
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 oNgasTa, 2005 nhAnAlAla kavi B DaoN. raNajita ema. paTela (anAmI) tA. 16-52005 nuM prabuddha jIvana' vAMcI zrI mahendrabhAI mane jIravavI kaparI che.' huM mauna rahyo. mArAM khAdInAM vastro joI meghANI lakhe che: " bAdarAyaNa pachI ba. ka. ThA. vizeno tamAro lekha kadAca kavi AvuM bolyA hoya evI mane zaMkA thaI. chUTA paDyA bAda paNa rasathI vAMcyo. "brahmacarya pALo' vALI temanI zIkha to Aje rastAmAM pro. rAvaLa sAhebe mane sUcanA ApI ke kavine tyAM paNa keTalA badhA lekhakone lAbhadAyI thaI paDe ! AvI saMsmaraNAtmaka avAranavAra javuM paNa koMgresa ke koMgresIonI vAta bhUlecUke paNa rajUAta bIjA sAhityakAro viSe paNa karavAnA hazo.' karavI nahIM.' meM khAssAM ATha varSa sudhI pro. rAvaLa sAhebanI sUcanAno sane 1938 mAM, gujarAta kaoNlejanA mArA sIniyara prAdhyApaka custa amala karyo..ne amAro saMbaMdha zAzvasta sukhada rahyo. zrI anaMtarAya rAvaLa sAhebe mArI oLakhANa kavivara hAnAlAla ekavAra meM moDarna rIvyu' mAM pro. hIrAlAla kApaDiyAno sAthe karAvI ene huM mArA jIvananuM sadbhAgya samajuM chuM. kavinA hAnAlAla viSayaka lekha vAMcelo. emAM emaNe evuM vidhAna karyAnuM nAmathI ne thoDAka kAmathI to huM paricita hato ja. mArA gAmanI smaraNa che ke kavinuM sAhitya vAMcanAra ne kavine pratyakSa maLanArane aMgrejI zALAmAM jyAre huM bIjA dhoraNamAM bhaNato hato tyAre amArA ekane badale be hAnAlAla hovAno bhrama thAya ! pro. kApaDiyAnI vidvAna AcArya zrI zaMkaraprasAda rAvaLe bhaktakavi dayArAmabhAI, kavi vAta mane to zuM, koIne paNa sAcI lAge, "jayA jayaMta', hAnAlAla ane bhadraMbhadra' tathA "rAIno parvata" nA lekhaka zrI indukumAra', zahanazAha akabarazAha ! ke "saMghamitrA'nA ramaNabhAI nIlakaMThano ThIka ThIka khyAla Apelo. 'dayArAma rasasudhA', nATyakAra-kavi nhAnAlAla judA ane sAdhAraNa zikSita, taLapadI ane "mAMDaNa baMdhAra' (prabodha batrIsIno kavi)-e be rAvaLa bhASAmAM vyavahAru vAta karanAra hAnAlAla judA. A vAta to sAhebanA saMpAdana. hanAlAlanAM 'jaya jayaMta' ane IndukumAra' kalpanAsamrATa "sAkSaravarya zrI go. mA. tripAThI mATe paNa sAcI hatI. nATakathI paNa amane paricita karelA. kavinAM keTalAMya gIto emane sane 1940 mAM, gujarAta kolejamAM mAre gujarAtI kaMThastha. zrI zaMkaraprasAda amadAvAda jAya tyAre kavine maLe ne emanI sAhityamaMDaLa'nA upakrame pro. ThAkoranI arthaghana kavitA saMbaMdha vAta amane vargamAM kare. vyAkhyAna ApavAnuM hatuM. A viSayanI carcA karavA mATe huM kavine pro. anaMtarAya rAvaLe kavine mAro paricaya karAvyo eTale prathama baMgale gayo to kaheH "ThAkore Aja sudhImAM kevaLa be ja uttama kAvyo prazra kavie karyo : 'paTela ! tamAruM gAma kayuM ? meM kahyuM: lakhyAM che. "khetI' ane rAsa'. meM emanAM "bhaNakAra' ne "mArAM "DabhoDA'...eTale tarata ja kahe...sAdarAvALuM DabhoDAM ?' meM hA kahyuM: soneTa'nA prema-viSayaka.dAmpatya viSayaka keTalAMka sArAM kAvyonI eTale kahe : DAbhoDA to meM anekavAra joyuM che." meM kahyuM: "kyAre vAta karI paNa mArI vAtamAM teo saMmata thayA nahIM. meM ThAkoranA ?' to kaheH "rAjakoTanI rAjakumAra kaoNleja jevI sAdarAmAM ThAkoronI. "ArohaNa' kAvyanI vAta karI to kahe: "e badho buddhino prapaMca che. kaoNleja ejansInA vahIvaTa nIce cAle, sAdarAnI ThAkoronI kolejamAM emAM kAvya nathI. meM "mogaro', 'vadhAmaNI' jevAM keTalAMka sArAM huM adhyApaka hato. sAdarA javA mATe amadAvAdathI AgagADImAM soneTanI vAta karI paNa mULe ja emane "soneTa'nA kAvya prakAra paratve DabhoDA sudhI AvavuM paDe ne DabhoDAthI sIdhI basa sAdarA sudhI jAya." umaLako ja nahIM. narasiMharAvanI jema e paNa ene videzI bhUmino sAdarAmAM phArbasa sAheba, kavinA pitAzrI kavi dalapatarAma, choDa mAne...ba. ka. ThAkore pracalita karela soneTa prakAramAM zrI na. vidyAsabhAnA adhyakSa pro. rasikalAla choTAlAla parIkha ane 'zeSa bho. dIveTiyA ne kavi nhAnAlAle akakeka soneTa lakhyAnuM smaraNa tathA "dhirepha'nA takhallusathI kAvyo ne vArtAo lakhanAra pro. che. ba. ka. ThAkorane mate, te kALe sArA kavio be kAnta ne kalApI. rAmanArAyaNa pAThaka paNa keTalAMka varSo tyAM rahelA. sane 1938 mane nahAnAlAlanI upekSA thaI lAge che. mAM kavi elisabrija vistAramAM AvelA lAlazaMkara umiyAzaMkaranA kavi 'kAnta'nI sAthe, pro. ba. ka. ThAkoranI pragADha maitrI. vividha baMgalAmAM rahe. huM vADIlAla sArAbhAI haoNspiTala pAchaLa AvelI vyAkhyAno'-guccha-2, pR. 104 para ThAkora kahe che: "maNizaMkara ane pATaDI darabAranI surajamalajI borDiMgamAM raheto hato. kavinA hune jevA amArA beno abheda lAgato hato tevo emane ke mane baMgalAnI najIka ja TAuna haoNla ne mANekalAla jeThAbhAI pustakAlaya. bIjA koI sAthe nahIM. 'bhaNakAra'nA guccha3 mAM ThAkore kAnta viSayaka tyAMthI be miniTane raste "AkAzavANI' ne gujarAta kaoNleja, mArA naveka kAvyo lakhyAM che to pUrvAlApa'mAM kAnta paNa ThAkorane uddezIne nivAsasthAnethI kaoNleja sudhI cAlI nAkhuM to mAMDa daza ja miniTathAya keTalAMka kAvyo lakhyAM che. pUrvAlApa'mAM ThAkora viSayaka ne " ne raste keTalAMka badhAM tIrthasthAno Ave'. TAuna holamAM meM subhASa "bhaNakAra'nAM kAnta-viSayaka kAvyomAM baMne mitronA hRdayajIvana bojhane sAMbhaLelA. bhASaNa ApatAM bhAvAvezamAM mUcha pAmelA ! ne buddhijIvananA spaSTa dhabakAra saMbhaLAya che. A baMnenI maitrI saMbaMdhe mANekalAla je. pustakAlayamAM huM niyamita vAMcavA jato. vAta nIkaLatAM kavi nhAnAlAla kaheH "e baMnenI vAta sAcI che paNa 'AkAzavANI'mAM mArA be traNa mitrone gujarAta kaoNlejamAM to kAnta khristI dharmano svIkAra karyo pachI mo. ThAkoranA prema saMbaMdhamAM abhyAsa aMge javuM ja paDe. koleja jatAM-AvatAM lAlazaMkaranA ekadama oTa AvelI ne e saMbaMdha kevaLa nAmano ja rahelo. kAntanAM baMgalAnA vizALa kaMpAunDamAM kavine AMTA mAratA anekavAra jouM. patnI narmadAgaurInI suvAvaDa vakhate ThAkoranI maitrI kyAM gayelI ? sane 1938 thI sane 1946 sudhImAM..e ATha varSamAM huM kavine narmadAgaurInI suvAvaDa karavA to mArI mANeka gayelI.' kavinA A ane kavAra maLyo hoiza. moTA gajAnA sAhityakAromAM lAMbA vidhAnanI cokasAI karavA huM gayo nathI. pro. rAmanArAyaNa pAThaka ke samayano ne ghaniSTha paricaya mAro kavivara hAnAlAla sAtheno. prathama zrI munikumAra bhaTTa ke zrI bhRgurAya aMjAriyA adhikArapUrvaka kaikeya paricaye ja mane kaheluM: 'juo paTela ! mArA baMgalAne jhAMpo ke kahI zake paNa eka vAtanI mane pratIti thaI gayelI ke kavine pro. ba. khIDakI nathI. daravAjA sadAya khullA che..makAnanA ne dilanA...paNa ka. ThAko2 sAthe meLa nahoto !' "jayA jayaMta' nATakanI kaDaka
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 oNgasTa, 2005 * prabuddha jIvana AlocanA karanAra ne kavine saMskRtanuM jJAna nathI ema kahenAra zrI maLyo ne kavinA seTanA vecANamAM madada karavAnI vinaMtI karI. emaNe 2 na. bho. dIveTiyA mATe kavine abhAva nahoto. balake emanA mArI vinaMtI svIkArI ne mane kavivara nAnAlAla upara bhASaNa karavA bhaktahRdaya mATe ahobhAva hato. kArDinala nyUmenanA Lead kindly kahyuM. meM kalAkeka bhASaNa ApyuM ne je te hAIskUlonA AcAryone light-prArthanA kAvyanA 'kAnta' ane zrI na. bho. dIveTiyAnA seTa kharIdavA apIla karI. ghaNo sAro pratibhAva sAMpaDyo. meM * anuvAdo... o snehajyoti ! doro, doro, doro re mane' ane paNa be seTa kharIdelA. kavinuM RNa cUkavavAnI mane AvI suvarNa premaLa jyoti hArI dAkhavI, muja jIvanapaMtha ujALa'-mAM nhAnAlAla taka maLI tene huM mAruM sadbhAgya samajuM chuM. huM jANuM chuM e pramANe 'kAnta' karatAM na. bho. dI. nA anuvAdane sAro gaNatA hatA, IMglenDa-AphrikAmAM paNa thoDuMka vecANa thayeluM. A vidhAna huM mArA alabatta, kAnta mitra hovA chatAMya ! kavi-berIsTara mitra zrI DAhyAbhAI paTela (kavi dineza)nI vAtacItane kavivara jAnAlAlane tyAM rASTrIya zAyara meghANIbhAI, AdhAre karuM chuM. emaNe paNa kavinAM pustakonA vecANamAM thoDIka - dhUmaketu', umAzaMkara joSI, pro. phiroja kAvasajI dAva2, pro. bAlacaMdra madada karelI. parIkha, DaoN. tanasukha bhaTTa, sneharazmi, dezaLajI paramAra, Indubahena sane 1943 mAM eka vicitra ghaTanA ghaTI. ema.e.mAM mArI sAthe mahetA, balubhAI dIvAna, zrI prabhudAsa paTavArI, zrI viSNu bhaTTa bhaNatAM eka bahenane muMbaInI eka saMsthAnI InAmI harIphAimAM vagere avAranavAra AvatA. pro. rAvaLa sAheba to anekavAra emane bhAga levAnI IcchA thaI. emaNe viSayanI carcA karI mArI pAsethI darzane jatA. "maLelA jIva' laIne zrI pannAlAla paTela gayelA paNa keTalAMka pustakonI mAgaNI karI. e pustako meLavIne huM ApavA emane sukhada anubhava thayelo nahIM ! kavinA kahevA pramANe teo gayo to ghare koI maLe nahIM ne tAkaDe mAre unALAnI rajAomAM traNekavAra pro. AnaMdazaMkara dhruvane baMgale gayelA paNa dhruva sAheba mAre gAma javAnuM thayuM...eTale e pustako pelAM bahenane ApavA eDreya vAra kavine tyAM gayelA nahIM...A prasaMganI vAta karatAM kaheH 'huM kavinI dIkarI ci. uSAne ApIne gayo. pelAM bahena AvyAM eTale 'karTasI jevI koI cIja kharI? vana-ve-TrAphIka ApaNane na pAlave, uSAe pustako to ApyAM paNa kavine A vAtanI khabara paDI. eTale paNa dhruva sAheba mATe emane TheTha sudhI mAnanI lAgaNI hatI. kavino emaNe to mAre vatanane saranAme traNa ke pAMca paisAnuM poSTa-kArDa pUjyabhAva traNa pratye UbharAI jato jovA maLe. kaheH A mastaka lakhI nAMkhyuM: kArDamAM kevaLa be ja vAkyo lakhelAM: "eka kahuM ? juvAna traNa jaNAne namyuM che. eka paramAtmAne, bIjA mArA guru pro. chokarIo sAthe jhAjhI lappana chappana rAkhavI sArI nahIM." amArA kAzIrAma davene ne trIjA sAkSaravarya zrI kezava harSada dhruvane. huM aMgata saMyukta kuTuMbamAM khAssAM vIsa mANaso. sAruM thayuM ke poSTa-kArDa rIte jANuM chuM ke kavine pro. viSNuprasAda 2. trivedI mATe paNa sadbhAva mArA hAthamAM AvyuM. A prasaMga pachI anekavAra maLavAnuM thayuM paNa hato. emaNe ke meM pelA poSTakArDanI vAta ja karI nathI. kavi, khUba ja ekavAra sAMjanA huM kavine baMgale gayo to bahAra javA mATe pyurITana prakRtinAM.. taiyAra thatA hatA. meM pUchyuM to kaheH "pATaDI darabAra zrI pratApasiMhajI sane 1951 mAM mArA vaDIla baMdhu zrI maNibhAI ema. paTela, desAIne baMgale jAuM chuM..tAre AvavuM che ? zrI desAI mArA sArA vaDodarAnI ma. sa. yuni.mAM bI. TI. no korsa karatA hatA tyAre kavino 'peTrona' che. huM pATaDI darabAranI borDiMgamAM ja raheto hato...emanA dIkaro jayaMta emano sahAdhyAyI hato. kavinA mArI sAthenA saMbaMdhane eka pitarAI bhAI jemanI gujarAta kaoNleja pAse narsarI hatI temane kAraNe emanI vacce maitrIbhAva jAmelo. paNa huM oLakhato hato...sane 1938mAM emaNe mArA prathama ATha sAla daramiyAna meM e joyuM che ke kavinI khUbI ane kAvyasaMgraha "kAvyasaMhitA'nI pacAsa nakalo kharIdelI...pratApasiMhanI khumArIno, koThe paDI gayelI garIbAIe, svapna paNa parAbhava karyo dIkarI padhAbahena te aMbikA milsavALA zeTha zrI jayakRSNa nathI. e emanI sisRkSA-dhUna ke khumArImAM aharniza masta rahetA. harivallabhadAsanAM dharmapatnI ne jayakRSNabhAI zeTha amArA gAmanA sAhityasarjananI kekane kaika pravRtti karyA ja kare. maulika na lakhAya bhANAbhAI....eTale kavi sAthe javAmAM koI ja vAMdho nahoto. paNa to saMskRta ziSTa graMthonAM bhASAntara kare. je divase kazuM ja na lakhAya mane e ucita lAgyuM nahIM. kavinI Arthika muzkelImAM pATaDI darabAre to emanAM kulayoginI mANekabAine uddezIne kahevAnA bAI ! ThIka ThIka madada karelI. Aje tArA roTalA maphatanA TocyA.' mANekabAIne teo bAI' kahIne kavi, moTe bhAge potAnAM prakAzano jAte ja karatA. lagabhaga bolAvatA. huM emane baMgale jAuM to patnIne kaheH "bAI ! paTela 300 nakalo khape eTale rokelI mUDI gajavAmAM AvI jAya. AvAM AvyA che'...bulaMda paDachaMda, ghogharA avAje nava lakhAyelAM lagabhaga sAteka Dajhana prakAzano thayelAM. emanA baMgalAnI aMdara gItomAMthI ko'ka gAI batAve, bulaMda rAgamAM, gharamAM rahIne paNa pustakonI dIvAle hajjAro pustako. ekavAra banyuM evuM ke kuTuMbamAM avAja to bulaMda-bhalene gItano bhAva game te hoya ! mArI samakSa nAdAna bALakone pustako ApIne khUmacAvALA pAsethI seva-mamarA gAyeluM "madharAtano pelo moralo'nI kekA hajIya mArA karNapuramAM gUMjyA lIdhA. kavine AnI jANa thaI...eTale AkrozapUrvaka nahIM paNa kare che-cha dAyakA bAda paNa. 'Tero A gayo' e pada paNa gAyeluM. karuNabhAvathI mane kaheH "joyuM ne ! mArA jayA-jayaMta' ne 'indukumAra' pro. ba. ka. ThAkore emanA jamAnAnA be kaviono ullekha seva-mamarA raLe che ! mArA jIvatejIvata jo A dazA che to mArA karyo-'kAnta' ne 'kalApI'no-e kALanI dRSTie yogya haze paNa mRtyu pachI zuM? emanA mRtyu pachI pustakonA ghaNAM seTa paDI rahelA. 'kAnta'nA cAra khaMDakAvyo ane keTalAka anvaye suMdara gIto...saravALe emanA pautra azoka kavie ekavAra mane maLIne A badhA seTa'nuM emanuM sarjana sImita che. jyAre kalApInuM sarjana ghaNuM badhuM che. paNa kaika karavAnuM kahyuM. te vakhatanAM gujarAta rAjyanAM DepyuTI DAyarekTara kAcuya ochuM nathI. kavitAne kalApIe lokapriya banAvI paNa opha ejyukezana..zrImatI kusumabahena zaMkarabhAI paTela mArAM mitra lokapriyatA e uMcI kavitAnI pArAzIzI nathI. arvAcIna kavitAmAM hatAM. tAkaDe vAkaLa keLavaNI maMDaLanA makAnamAM vaDodarA jillAnI suMdaram kahe che te pramANe kAnta'nI kavitA gujarAtI kavitAmAM hAIskUlanA AcAryonuM adhivezana hatuM. zrImatI kusumabahenane huM kaLAnI vasantanA Agamana jevI che to kAntanI pAchaLa pAchaLa cAlyA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana AvatA nhAnAlAlanI kavitA e kaLAvasaMtanA utsava jevI che. nhAnAlAlanuM kAvya, zabda, artha ane bhAvanAo, sauMdarya ane rasamAM koka navIna sattvavALI phoramathI madhamadhI uThe che. emanI kavitAmAM prAcIna ane arvAcIna kAvya kaLAnuM kAnta karatAM bhinna rItinuM abhinava samRtivALuM mizraNa jovAmAM Ave che. 'kAnta'nI ne nhAnAlAlanI vizeSatAo darzAvatAM suMdaram lakhe che. 'prAcIna aMtardezIya saMskRta kavitA ane videzI aMgrejI kavitA tathA arvAcIna gujarAtI kavitAmAM uttama tattvono meLa atyAra lagI 'kAnta'mAM siddha thayo hato.. "pAnAlAhe e trividha sisTimAM Apaze. madhyakAlIna jIvananI, bhASAnI, kavitAnI ane raMgadarzitAnI chaTA umerI gujarAtI bhASAmAM eka navIna dhamaghATa, eka navIna arthachaTA pragaTAvI, nhAnAlAlanI samagra kavitAnuM mahAna prasthAna te A che.' vizeSamAM AcAryazrI AnaMdazaMkara dhruva kahe che tema, nhAnAlAla jeTalA 'teje ghaDiyA' zabdo gujarAtI kavitAne bIjA koI kavie bhAgye ja ApyA haze.' 'jagata-kAdarIomAM sarasvatIcaMdranuM sthAna'nA lekhaka-kavi mane anekavAra karyAtA... vizvanA ardha-bajAramAM Dolara ne pAuMnDanI tulanAe rUpiyAnuM mUlya zuM ? vizva sAhityamAM ApaNA sAsiddha ne sAhityakAronuM sthAna zuM ?' emanI dRSTi AvI vizALa hatI. huM mAnuM chuM ke kavitAmAM bhavyatA (subm) nA nirUpaNanI dRSTie Adi kavi narasiMha pachI kavivara nhAnAlAlanuM sthAna che. AnA samarthanamAM emanAM aneka kAvyo TAMkI zakAya tema che. kavi emanI Dolana zailImAM lakhAyelI moTI kRtionI presakIpI mane vAMcavA ApatA. koI sUcana sudhArA mATe kahetA paNa huM zuM sUcavavAno hato ! mane e bheTa nakala Ape to paNa huM enuM mUlya cUkavato. mane kahe: 'tuM paTela thaI ATaluM kema samajato nathI.' tArA khaLAmAMthI koIne tuM sUpaDuM ke sUDo bharIne anAja Ape to tuM enA paisA le che ? A paNa mArA khaLAno pAka che, enA paisA na levAya, chatAMye be pustakonA apavAda sivAya meM badhI ja kRtionI je te kiMmata cUkavI che; eTaluM ja nahIM paNa emanI badhI ja kRtionI eka seTa kharIdI kalApInA mitra 'dIvAne sAgara'vALA sAgara mahArAjanI citrAlanI hAIskUlane bheTa Apyo che. je be kRtionA paisA maiM nahotA ApyA te che 'haridarzana' ane 'vaizuvihAra' 'haridarzana'mAM AvatuM gIta 'madharAtano moralo' kavie mane gAI saMbhaLAveluM. kavinA baMgalAnI pAse-pravezadvAra najIka-meMdInuM jhUMDa hatuM. emanA kahevA pramANe emane e meMdI upara kRSNanuM pratyakSa darzana thayeluM...A aMgata anubhUtinI kathA 'haridarzana'mAM che--emanA ja zabdomAM: 16 oNgasTa, 2005 prasanna, saMtoSaprada ne ubhaya-upakAraka banyAM haze.' mArA ATha sAlanA anubhavamAM meM je jIvanano saMvAda jI-jAryo che te kalpanAtIta - che. kavie patnIne uddezIne lakhelAM keTalAMka kAvyomAM-'prANezvarI', 'kirITa', 'ApaNI bnatithi', 'jinA paDachAyA', 'saMskRtinuM puSpa' ane A badhAmAM AgavI bhAta pADe evA 'kuLaginImAM, prasanna dAmpatyajIvanamAM sukha-saMtoSa supere AlekhAyAM che. 'gujarAtano tapasvI'mAM pU. kasturabAnuM je adbhuta zabdacitra...guNacitra aMkita thayuM che te paNa vinA AvA abhigamanuM dyotaka che. tyAM to tejala vaika kI jhALI, jvALA vicaDhe DhALI, jhUlano jhabakAra eka jhalo, vaNa thaI vIjaLI; khUlyAM hAra anantanAM, harlRi gayA have zuM ? vA zrImamAM ? ne tyAM brahmakumAranI pagalIo yAtrI Ubho DhUMDhato. relAye prabhupura pRthvipaTamAM prAtaHsarpa projjavaLAM, ne pAchAM vaLI jAya, razmi vizarma sAyaM same sUryamAM; hArI borakhaDI hasI, uravI, zailI, diganto bharI Avyo magAya, gyo, zamI gaya aiMidha amAMpiAMDa mArAM nayAAnI ALasa hai na nirakhyA Dine jI gAnArane AMgaNiye svayaM hari ramI gayo ne sAgaramAM sAgara zo samAI gayo ! khUba ochA sAhityakAronAM dAmpatyajIvana ATalAM badhAM sukhI, amArA gAmano lAlu mIra ati bolako (Vool)..ghaDIka vAyaDo pA kharo. mUka calacitrInA jamAnAmAM e pikcaranI kaoNmenTrI Apato. paMcotera sAta pUrve mane maLyo ne vAtavAtamAM lapata-narmadanI carcA thaI...e carcA daramiyAna kavi nhAnAlAlanuM e ghasAtuM bolyo. kavita konuM che e mane khabara nathI paNa jindagImAM prathamavAra meM sAMbhaLyuM lAlu mIrane mukhethIH DAhyA bhAInI dIkarI, dalapata jenuM nAma, DaphoLa pAkyo nhAniyo, boLyuM bApanuM nAma. enA jamAnAmAM kavio beH dalapata ne narmada, mArA dAdA ne pitAjI paNa e be kavione bhInnA, e bemAM paNa lokapriyatAnI dRSTie dalapata caDhe. lAlu mIra nhAnAlAla saMbaMdhe khAsa kazuM jANe nahIM. meM ene nhAnAlAlanI keTalIka vAto karI ane pelI dUdhI A pramArza karyoH - 'DAhyAbhAIno dIkaro, dalapata jenuM nAma; sapuna pAko hAniyoM dIpaNuM bApanuM nAma.' gujarAtI bhASA-sAhityanA ItihAsamAM, pitA-putra khAssI 114 varSanI atUTa sevA ApI hoya evA kissA keTalA ? kadAca vizva-sAhityanA itihAsamAM AvI ghaTanAo virala haze ! keTalAka vivecako 'kAnta'ne cAra khaMDakAvyonA sArA ne saphaLa kavi tarIke oLakhAve che nI kavi ba. ka. ThAkora kare che. ko vatsalanAM nayano' ne 'sAgara ane zazI' lakhIne hAtha dhoI nAkhyA che.' vivecananI A eka zailI che. sArAM, saphLa kALo koIpaza kavie vadhumAM vadhu saMkhyAmAM ApyAM hoya to, saMbhava che ke temAM kavivara hAnAlAlano naMbara prathama Ave. dhoraNa pAMcamAmAM bhAta hatI tyArathI mArA priyamAM priya kavi be rahyA che. 'kAnta' ne nhAnAlAla. mArA para vadhumAM vadhu asara e be kavionI rahI che. Aje paNa e be kavionuM AkarSaNa ochuM thayuM nathI. kavitAne ne kuMdanane kALano paNa kATa caDhato nathI. sAcI kavitAnI e carama ne pa2ma kasoTI che. vaDanagaranA gujarAtAta sevAbhAvI netraroga-niSNAta DaoN. vasaMtabhAI parIkha sArA sahityakAra paNa che. emo amRtanuM suMdara saMpAdana karyuM che...temAM pU. 59 upara makaraMda davenuM A lakhANa uSkRta karyuM cheH 'kavinA avasAna dine savAramAM dezaLajI paramAra AvyA. bolyAH 'kavi gayA'. samAcAra ApatAM te sake dhrusake raDI paDyA. gujarAtanA A mahAna kavinI (nhAnAlAlanI) smazAnayAtrAmAM mAMDa paMdara vIsa jaNa hatA. gAMdhIjI, sa2dA2 ane koMgresa sAmeno kavino virodha jANItI hatI, paNa eTalA mATe ja A upekSA ? avajJA ? ke pachI eka sAhityasvAmInA mUlyanI avagaNanA ? A mahAnagaramAMthI gujarAtanA mahAkavinI ci2 vidAya veLAe muThThIbhara mANaso hoya enI nAmozI ATalA va2se paNa hRdayane korI khAya che.' kavinuM avasAna thayuM tyAre huM peTalAda kaoNlejamAM gujarAtIno prophesara hato.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 ogasTa, 2005 . prabuddha jIvana zrI devacaMdrajI racita zrI vimaLanAtha jina stavana - sumanabhAI zAha sva-dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe zrI vimaLanAtha * prabhunA dareka Atma-pradezamAM rahelA anaMnA zuSA-paryAyanI astitA che, tema ja '52' dravyonI pratyeka samaye nAstitA che. Ama paramAtmAmAM 'sva' ane 'pa' guNa-pazcimanI samakAle asmitA ane nAstinA rahelI che, je teonI vizuddhatA ke vibhannatA vyakta kare che. je bhAva Adara ane bahumAnapUrvaka prabhunI nirbaLatAnuM guzakaMraza, manana, ciMtana, dhyAnAdirUpa upAsanA kare che, temAM ekAkAra thaI abheda thavAnI ciMdha dharAve che te potAnuM sattAgata Atma-svarUpa pragaTa karavAno adhikArI nIvaDe che. have stavanano gAthAvAra bhAvArtha joie. vimalajina vimalatA tAharIjI, avara bIje na kahAya; laghu nadI jema tema baMdhIe, svayaMbhUramA na tarAya. vimalajina....1. che. vimalanAtha prabhu ! Ape je Atmika jJAna darzanA guNonuM saMpUrNa nikAvA karI nirmaLatA pragaTa karI che tenuM varNana karavuM mArA jevA chANa mATe azakya che. sarvajJa bhagavaMta potAnA kevaLajJAna zuzathI zuddha svarUpane jALatA hovA chatAMya teothI paripUrNa varNana karI zakAtuM nathI, kAraNe ke vana-vyavahAra sImita ane kramika che. dAkhalo ApatAM stavanakAra jaNAve che ke nAnI nadIne jema tema karI tarI zakAya, paraMtu asaMkhya koDAkoDI cIjananA vistAravALA svayaMbhUmakA mahAsAgarane kevI rIte oLaMgI zakAya ? he prabhu ! ApanA lokAloka prakAzaka kevaLa jJAna-darzanAdi svarUpano pAra pAmI zakAya tema nathI. sayala puDhavI giri jala tarujI, koI tole eka haththu; teha paNa tuja guNa-gaNa bhaNIjI, bhAkhavA nahIM samaratha. vilajina...3. dhAro ke koI baLavAna ane buddhizALI mAnava samasta pRthvI, pANI, parvata, vanaspati vagere eka hArtha uThAvI, mApI ke gaNI zakavA kadAca kSamatA dharAve, paraMtu he prabhu ! te ApanA kSAyika~bhAve pravartatA sadhaLA Atmika-guone kahI zakavA ke gAvA samartha nathI. koI kevI potAnA jJAnaguNAnA uparyAmathI zrI vimaLanAtha prabhunA Atmika zonI vizALatA avazya jANI zake paraMtu tene vANIthI pUrepUruM khI zakAya nahIM eTalI anaMtatA che. sarva pudgala nama dharmanA, tema adharya pradeza, tAsa guA dharma dhajjava tuM, tuja mA Ika to veza. viSayajina...3 samasta lokamAM hela pudgala, AkAza, dharma, ardhatikAyanA (ava Dha1) asaMkhya pradezo ane dareka pradezamAM rahela guNa-paryAyono jo saravALo ka2vAmAM Ave to te prabhune pragaTapaNe vartatA kevaLa-jJAnAdi guNano eka aMza mAtra che. uparokta ava dravyomAM helA sarva-bhAvInuM nikAlika jANapaNuM eka samaya mAtramAM karavAnuM sAmarthya zrI tIrthaMkara paramAtmAmAM che, evI vizALatA teonI che. TUMkamAM vaLajJAna gujAnI zakti adronA saMsthA bhAvothI anaMta-gaNI adhika che. ema nijabhAva anaMtanI che, astitA keTalI thAya; nAstitA 'sva'-'para' pada astitAjI, tuja sama kAla jaNAya. vijina...4 zrI tIrthaMkara prabhunA jJAna, darzana, cAritrya, zrIdi anaMta svaronA zuddha parirAmananI asmitA vizALa che. tema ja teone '52' pudgalAdi ajIva-dravyonA guNa-paryAyonI nAstitA paNa pratyeka samaye varte che. stavanakAra vizeSa phoDa pADI jaNAve che ke je para padArthonA zuza-paryAnI nAstinA che, tenuM teomAM astitA che. TUMkamAM 'sva' ane 'para'nA zuSA-paryAyanI asmitA ane nAstitA dareka sAthe prabhune varte che, jenI anuttatAnuM varNana karavuM azakyavanuM che. hA zuddha svabhAvane jI, Adare pI bahumAna; tehane tehI ja nIpaje jI, e koI adbhuta tAna. ok vimalajina...5 prastuta gAmAmAM nakAre sAdhakane muktimArgamAM caDhatA pariNAmo kevI rIte sAdhya karI zakAya tenI saraLa rIta batAvI che. prathama no sAdhake zrI tIrthaMkara paramAtmAne pragaTapaNe vartatA anaMtA sva-gurone gurugarbha oLakhe. AvA ja zu sAdhakanI sattAmAM apragaTapI (Avayukta) rahelA che, te paNa zurugarbha jAze. sAdhaka sadgurunI nizrAmAM prabhune vartatA Atmika yuddhaguNonuM zraddhApUrvaka smaraNa, manana, ciMtana, khAnAdi Adara ane bahumAnathI ArAdhana kare. sAthe-sAthe sAdhakamAM anAdikALathI jaDa ghAlI gayela doSo oLakhI teno hRdayapUrvaka pazcAttApa karI, karI AvA dIpta na thAya teno daDha nizcaya kare. sAdhakanI AvI dhaMdhalakSI upAsanArthI potAnA sattAgata nizuo nirAvaraNa thavA mAMDe. chevaTe sAdhaka potAnuM nirmaLa, adbhuta ane AnaMdamaya svarUpanI AsvAda karavAno adhikArI nIvaDe. tuma prabhu tuma tAraka vibhujI, tuma sama alara na koI, tuma dariyA thakI huM taryo jI, zudhdhAvalaMbana hoI vijina... he vimalanAtha prabhu ! Apa taraNatAraNa ane patitapAvana cho. ApanI kRpA aparaMpAra che. Apa bhavaroga nivAraka sujANa vaidyarUpa cho. he prabhu ! gurugarbha mane nizcaya-vyavahArASTiI ApanuM sabhya-darzana thayuM che. he prabhu ! ApanA puranukhAvabanathI huM saMsAra sAgara hemarzvama pAra karIza evo nizcaya ane varte che. huM prabhu ! ApanA pragaTa jJAna-darzanAdi guNonuM smaraNa, ciMtana, manana, dhyAnAdi thavAthI mane Atma-prakAza thayelo jaNAya che. ke prabhu ! ApanI sAthe mane ananyatA thavAthI, Apa sivAya anya koInuM AlaMbana levAno vicAra paNa mane Avato nathI. ke prabhu ! Apa ajoDa ane advitIya cho. prabhu taNI vimalatA obIjI, je kare sthira bana sevA; devacaMdra pada te zaheja, vimala AnaMda svadharma. viSa-jina...3 A pramANe je bhavyajIva paramAtmAnI nirmaLatAne gurugame yathAtathya oLakhI, sthira mana-cittAdithI prabhunI sevA" pUjana-muzakaraza-manana-ciMtanAdi bhaktirUpa upAsanAmAM pravRtta thAya che, te kramazaH darzana-jJAnAvaraNIya ityAdi karmano kSaya karI, caMdra samAna ujjavaLatAne prApta kare che. chevaTe Avo bhavyajIva nirmaLa AnaMda ane sanAtana-sukha bhogavavAno kAyamI adhikArI mauvarDa che.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 oNgasTa, 2005 paryuSaNa vyAkhyAnamALA - 2005 Arthika sahayoga : sevaMtIlAla kAntilAla TrasTa zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI guruvAra, 1-9-2005 thI guruvAra tA. 8-9-2005 sudhI ema ATha divasanI vyAkhyAnasabhAo, pATakara haoNla, nyu marIna lAInsa, muMbaI-400 020 madhye yojavAmAM AvI che. A ATheya divasanI vyAkhyAnasabhAonuM pramukhasthAna Do. ramaNalAla cI. zAha zobhavaze. dareka sabhAmAM prArthanA pachI savAre 8-30 thI 9-1pa ane 9-30 thI 10-15 ema roja be vyAkhyAna raheze. vyAkhyAnamALAno vigatavAra kAryakrama nIce mujaba che : divasa tArIkha vyAkhyAtAnuM nAma viSaya gurUvAra 1-9-2005 zukravAra 2-9-05 zanivAra 3-9-2005 ravivAra 4-9-2005 pUjya sAdhvIzrI AnaMdazrIjI. DaoN. gautama paTela DaoN. kalA zAha DaoN. baLavaMta jAnI zrI razmibhAI jhaverI prA. vijaya paMDyA DaoN. vinoda adhvaryu bhAgavatAcArya pU. zrI bhUpendrabhAI paMDyA DaoN. haMsAbena zAha zrI aruNa gujarAtI pro. navIna kabaDiyA DaoN. nalinI maDagAMvakara pAzrI mujaphphara husaina zrImatI varSA aDAlajA DaoN. nareza veda somavAra 5-9-2005 jaina dharma aura anekAMta aDhI akSaranI mAyA karma siddhAMto ane manovijJAna vahorA saMta : jIvana-kavana vANImAM saMyama-svAdamAM saMyama jaina rAmAyaNa abhaya arjunano viSAda : ApaNo prasAda Apta mImAMsA jIvanamAM dharmanuM sthAna sAta sopAna sadgatinA bAula saMta paraMparA ahiMsA aura IslAma sAhityakAra ane dharma bhAratIya saMskRtimAM jaina dharma-darzananuM yogadAna jaina AgamomAM kSamApanA maMgaLavAra 6-9-2005 budhavAra 7-9-2005 gurUvAra 8-9-2005 yogAcArya zrI caMdrasena koThArI vyAkhyAnanI zarUAtamAM dararoja savAre 7-30 thI 8-25 prArthanA ane bhajano raheze. te rajU karaze anukrame (1) zrImatI pArUlabahena paMDyA, (2) zrImatI uSAbahena gosalIyA, (3) zrImatI iMdIrAbahena badIyANI, (4) zrImatI caMdrAbahena koThArI, (5) zrImatI apUrvabahena gokhale, (6) zrImatI kokIlAbahena jhaverI, (7) zrI lalitabhAI damaNiyA, (8) zrImatI zAradAbahena Thakkara. ja ' ' " kA kA kA kA kAma A vyAkhyAnano lAbha levA saMghanA sarva zubhecchako ane mitrone bhAvabharyuM nimaMtraNa che. caMdrakAnta dIpacaMda zAha upapramukha rasikalAla laheracaMda zAha pramukha nirubena esa. zAha dhanavaMta TI. zAha maMtrIo varSAbahena rajajubhAI zAha sahamaMtrI bhUpendra DI. javerI koSAdhyakSa | Printed & Published by Nirubahen Subodhbhai Shah on behalt of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works. 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Road, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, S.V.P. Road, Mumbai 400 004. Tel.: 23820296. Editor: Ramanlal C. Shah.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No.R.N.I.6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 Licence to post without prepayment No. 271 0 varSa : (50) + 160 aMka : 9 0 16 sapTembara, 2005 0 0 Regd. No. TECH / 47 - 890 / MBI 72003-2005 * * zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 prabhuThTha 68466 0 0 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 50 varSa 0 0 vArSika lavAjama rU.100-0 0 chUTaka nakala rUA. 10-00 taMtrI ramaNalAla cI. zAha sahataMtrI : dhanavaMta ti. zAha sva DaoN. pravINabhAI mahetA gAyanekolojInA kSetre jemanuM ghaNuM moTuM.nAma che, "no eksapojhara thaI gayuM hatuM. temaNe kahyuM ke davAonI garamIne lIdhe vALa gayA hatA. leproskopI'nA sauthI vadhu oparezana karavA mATe jemanuM nAma ginesa paNa bIjI rIte teo bahu svastha hatA. emaNe jyAre sAMbhaLyuM ke buka opha varlDa rekorsamAM dAkhala thayeluM che, DAMga ane dharamapura enDoskopI karAvatAM jaNAyuM ke mArI annanaLI sAMkaDI thaI che ane jIllAnA AdivAsIomAM samAjasevAnuM uttama kAma karanAra, bahuvidha eka mahinAthI huM sUto rahuM chuM, tyAre emaNe kahyuM ke ema sUI rahevAthI pratibhA dharAvanAra pAlanapuranivAsI DaoN. pravINabhAI mahetAnuM thoDA paga jhalAI jaze. emanI vAta sAcI paDI. temaNe kahyuM, 'tame vokarathI divasa pahelAM 71 varSanI uMmare avasAna thatAM ApaNe eka cAlo, tamArI pAse vokara na hoya to huM laIne AvuM chuM.' ame kahyuM: khyAtanAma gAyanekolojisTa ane dhuraMdhara samAjasevakane gumAvyA "vokara mahendrabhAI mahetA laIne AvavAnA che.' pachI pravINabhAI che. aMgata rIte ame to amArA eka hitecchu bhAI gumAvyA che. mahetAe potAnI vAta karI. traNa mahinA sudhI sUI rahevAne kAraNe mArA mitra mahendrabhAI mahetA eka divasa eka bhAIne laIne emanA paga jhalAI gayA hatA, paraMtu mana makkama karI emaNe vokara mAre ghare AvyA. mane kahe Aje tamane eka sarasa paricaya karAvuM, vAparI potAnA paga sArA karI nAkhyA hatA ane pachI to bahAra paNa "A DaoNkTara pravINabhAI mahetA. mane ghaNA vakhatathI kahe che ke mane ekalA jatA hatA. te divase ghare AvyA tyAre amArA svAthya mATe ramaNabhAIne tyAM laI jAva, eTale Avyo chuM." emaNe judA judA upAyo batAvyA hatA. tyAra pachI thoDA divasamAM ja pravINabhAIe kahyuM, "sa2, tame mane nahi oLakho. paNa huM temanuM avasAna thavAnA samAcAra sAMbhaLI amane ghaNo AghAta lAgyo. tamAro vidyArthI chuM. jheviyarsa kaoNlejamAM tamArA hAtha nIce bhaNato DaoN. pravINabhAI mahetAno janma kalakattAmAM I. sa. 1934nA hato. vaLI huM ena.sI.sI.no keDeTa paNa hato. tyAre tame kepTana paMdaramI ogasTe thayo hato. emanA pitA pAlanapuranA jaina zrI zAha tarIke oLakhAtA. tyArathI tamArA pratye mAna hatuM.' vrajalAlabhAI mahetA hatA. emanI mAtAnuM nAma maNibahena. potAnA bhUtapUrva vidyArthIne maLatAM kone harSa na thAya ? huM vrajalAlabhAInAM kalakattAmAM jhave rAtano vyavasAya hato. bahu rAjI thayo. vaLI pravINabhAIe kahyuM, 'tame nahi jANatA ho ke pravINabhAIe prAthamika zikSaNa pAlanapuramAM ane mAdhyamika zikSaNa ame keTalAka DaoNkTara mitro ApaNI vyAkhyAnamALAmAM niyamita amadAvAdanI jheviyarsa hAIskUlamAM lIdhuM hatuM. tyAra pachI teo AvIe chIe. vyAkhyAna pachI amAre tarata javAnuM hoya eTale koI muMbaI seMTa jheviyarsa kaoNlejamAM vijJAna zAkhAmAM joDAyA hatA. tyAra tamane maLavA rokAtuM nathI. vaLI tyAM tamane maLavAvALA ghaNA hoya che. pachI teo muMbaI grAnTa meDikala kaoNlejamAM ema.bI.bI.esa. thayA. . eTale nirAMte maLI zakAya nahi. ame vyAkhyAnamALAmAM eTalA mATe teo ethI AgaLa vadhavA icchatA hatA. teo koI viSayamAM AvIe chIe ke tame ghaDiyALanA Takore chApelA samaya pramANe vyAkhyAna speziyAlisTa thavA icchatA hatA. eTale temaNe gAyanekolojIsTa barAbara cAlu karo cho ane barAbara samaye pUruM karo cho. mane lAge che thavAnuM pasaMda karyuM. temane pitAnA jhaverAtanA dhaMdhAmAM javAnuM gamatuM ke tamArI ena.sI.sI.nI asara che. eTale amAre samayasara kyAMka nahotuM. eTale vepArI na thatAM teo DokaTara thayA. teo 1964mAM pahoMcavuM hoya to pahoMcI zakIe chIe." gAyanekolojImAM ema.DI. thayA. paricayathI jANavA maLyuM ke pravINabhAI prasiddha gAyanekolojIsTa DaoN. pravINabhAie tyAra pachI muMbaImAM 'madhara enDa cAIlDa che, paraMtu have temaNe sevAnA kSetramAM jhaMpalAvyuM che. nAmanI hospiTala zarU karI. pravINabhAInA patnI DaoN. kumudabahena pachI jema jema emane maLavAnuM thayuM tema tema Azcarya thAya evI bALakonA speziyAlisTa-peDiyATrika che. eTale 'madhara enDa cAIlDa' emanI siddhio ane evuM emanuM vyaktitva jaNAyuM. nAma navuM ane sArthaka hatuM. kumudabahena bALakonI cikitsA kare muMbaImAM ame vAlakezvarathI muluMDa rahevA gayAM hatAM. ane pravINabhAIne ane pravINabhAI prasUti vibhAga saMbhALe. muMbaImAM madhara enDa tenI jANa karI hatI. avasAnanA thoDA divasa pahelAM pravINabhAI cAIlDanuM nAma bahu prakhyAta thaI gayuM che. ane emanAM patnI kumudabahena mArI khabara kADhavA nepIyansI roDanA pravINabhAInAM patnI DaoN. kumudabahena zrIdharabhAI mahAlanAM putrI potAnA nivAsa sthAnethI TheTha muluMDa amAre ghare gADI laIne maLavA che. teo karNATakamAM kAravAranA gauDa sArasvata brAhmaNa kuTuMbanAM AvyA hatA. tyAre jANe ke na oLakhAya evA pravINabhAI hatA. che. pravINabhAIe AMtarajJAtIya lagna 1962mAM karyo. e mATe emanA mAthAnA badhA vALa UtarI gayA hatA. taddana TAla jevuM mastaka baMne pakSe saMmati hatI. baMneno meLApa DaoNkTara thayA pachI InTarnazipa
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16. sapTembara, 2005 badhI siddhi prApta karI hatI eno khyAla Avaze. Ama chatAM vyavahAramAM teo sAmAnya mAsanI jema rahetA ane kyAMya moTAI batAvatA nahi. prabuddha jIvana karatAM hatAM tyAre thayelo. paraspara anurAga thatAM teo baMnee lagna karavAno nirdhAra karyAM. ane ubhaya pakSe svajanonI saMmati maLatAM e nirNaya saharSa pAra paDyo hato. emanAM lagna dhAmadhUmapUrvaka thayAM hato. pravINAbhAI ane kumuda bahenanuM dAmpatyajIvana udAharUpa hatuM. jyAM javuM hoya tyAM baMne sAthe ane sAthe, davAkhAnAmAM sAthe ane bahAra paNa sAthe, pratyeka konpharansamAM baMne sAthe jAya. kumudabahena gujarAtI eTaluM sarasa bole ke koIne khabara na paDe ke teo karNATakI che. gAyanekolojisTa tarIke potAnI prekaTisa temaNe vahelI choDI dardI pachI temaze varSo sudhI potAnI sevA DAMga, dharamapura, vAMsadA, kaparADA vagere AdivAsI vistAra tarapha vALI. muMbaIthI nIkaLI da2 zukra, zani ane ravi teo A AdivAsI vistAromAM yojanAbaddha kArya karatA. AMkha, cAmaDInA rogI, kRminA rogonA kempa jude jui DhaMkAI satata cAlato. samaya bace eTalA mATe emaNe valasADamAM eka phleTa lIdho hato. teo rAtanA valasADamAM potAnA phleTamAM rokAtA. bIjA karmacArIo ane kAryakartAo temanI sAthe hoya. 1977 sudhI pravINabhAine gAyaneka tarIke sArI prekaTisa karI. potAnA vyavasAyamAM vadhu abhyAsa ane anubhava thatAM temaNe saMtati niyamana mATe eka sarasa paddhati vikasAvI. bhArata deza garIba che ane khAsa karIne gAmaDAMmAM strIo vastra utA2I saMtati niyamananuM oparezana karAvavAmAM ghare kobha anubhavatI hoya che ane evuM oparezana karAvavAnuM TALe che. pravINabhAie 'no eksapojhara' paddhati zo.. eTale oparezana karAvatAM strIoe vastra utAravAnI jarUra nahi. pravINabhAI nAbhI pAse jarA kApo mUkI nasa bAMdhI letA. AkhuM auparezana karatAM temane eka-be miniTa lAgatI. oparezana thiyeTaranAM bArIbAro khullAM rahetAM. eTale lAInamAM UbhelI bIjI strIo paNa oparezana joI zakatI. A paddhatino pracAra thatAM sarakAra paNa temanI sevA levAnuM vicAryuM. ema karatAM teo samagra bhAratamAM pharI vaLyA. The2 The2 emanA kempa yojavA lAgyA. A Tekanikano sauthI vadhu lAbha burakhAdhArI musalamAna strIoe lIdho. teone burakho paNa utAravAno nahi. oparezana Tebala para sUI jAya ane eka miniTamAM oparezana karAvI nIce UtarI jAya. A oparezanamAM strIonI maryAdA purI sacavAtI. eTale te bahu lokapriya thaI. amArA jaina yuvakasaMghanuM makAna bahu jarjarita thaI gayuM hatuM. amAre te khAlI karavAnuM hatuM. amArI mirAtA momacaMda lAyabrerI cAlatI hanI. emAM dasa hajAra pustaka hato. khAlI karIne kAM rAkhavI e ciMtAno viSama hato. evAmAM pravINabhAI sAthe vAta thaI. emaNe karyuM, tamArI lAyabrerI DAMganI eka zALAmAM ApI che. tyAMnI prajAne akSarajJAna maLyuM eTale temanI vAcanabhUkha ughaDI che. tame hA pADo Avaze. tamArAM pustako ane badhu ja TrakamAM bharIne sIdhuM DAMgamAM laI jaze. tyAM goThavIne tamArA nAmanI lAyabrerI karaze. ame amArI samitimAM sarvAnumate TharAva karI ane AkhI lAyabrerI DAMganI zALAmAM ApI dIdhI... DaoN. pravINabhAIe jAze ke yuddhanA pIraze A kArya karyuM. ene prasiddhi eTalI badhI maLI ke bI.bI.sI.nA patrakAroe 'sama sviMga lAIka vo2' nAmanI nAnI philma banAvI ane bI.bI.sI. TI.vI. upara ene broDakAsTa karavAmAM AvI ane enuM bIjuM nAma No Expo-no tamAre zuM kAma nahi karavuM paDe. tyAMja mAsI ane mIstrIo sure Laproscopy' evuM ApavAmAM AvyuM. e divasomAM temaNe 4,60,000 oparezana karyAM hatAM. eka vakhata to temaNe savArathI rAta sudhImAM 684 jeTalAM oparezana karyAM hatAM. te vakhatanA pramukha zAnI jhailasiDa paNa temanA kAmanI prazaMsA karI hatI. vaLI temanI siddhinI kadararUpe Guinees Book of World Records mAM teo sthAna pAmyA hatA. temanA A bhagIratha kAryamAM temanAM patnI kumudatane sAthe sahakAra Apyo hato. pravIrAbhAie jude jude sthaLe sarakAranA kahevAthI relvenA pleTaphArma upara ja pAMca hajAra jeTalA nasabaMdhInAM oparezana karyAM hatAM. eTalA mATe muMbaI myunisipala korporezane emane te samayanA Arogya maMtrI zrI ke. ke. zAhanA haste speziyala evaoNrDa Apyo hato. vaLI saMtati niyamana ane kuTuMba kalyANa (Family Planning ane Family Welfare) mATe temane godareja TrasTa, phikkI (FICCI), roTarI kalaba, lAyansa kalaba, jAyanTasa grupa, divALI bahena'kumuda pravINa mahetA ceriTebala TrasTa' ApyuM hatuM. A TrasTamAM TrasTa vagere ta2phathI evaoNrDa maLyA hatA. vaLI samagra bhAratamAM jyAM jyAM kolasAnI khANo che tyAM tyAM saMtati niyamananuM kArya karavA mATe temane Coal India Ltd. ta2phathI dhanvaMtarI evorDa maLyo hato. 1987mAM yunAITeDa nezansa taraphathI temane amerikAno PopulatLa Award ApavAmAM Avyo hato. A uparAMta leTina amerikAmAM yIlomAM gAyanekolojisTanI AMtararASTrIya pariSada vakhate cIMlInA presiDenTe temane evaoNrDa Apyo hato. lAyabrerInA sthaLAMtara pachI pravIrAbhAIne bIjo eka vicAra ryo, je koI pAse jUnAM pustakI, sAmAyiko, vAso, kapaDAM varlDare vadhArAnAM hoya te emanA klinikamAM ApI jAya athavA phona kare ta. pravINabhAInA sTAphanAM bhAI-baheno jaIne laI Ave. emanA klinikamAM jagyA ghaNI che. vaLI dara zukra-zanivAre DAMganA kAryakartAo AvIne laI jAya ane tyAM vitaraNa kare. pravINAbhAI ane kumudabahene potAnI AvakamAMthI tabIbI madada ane zikSaNakArya mATe 1993 mAM eka TrasTa sthApyuM hatuM jenuM nAma bahArathI paNa rakama AvatI. TrasTa dvArA vividha kAryo mATe sahAya karavAmAM AvatI. TrasTanA upakrame motiyAnA garIba dardIone maphata oparezana karAvI ApavAmAM Ave che. TrasTa taraphathI moTI rakama paNa apAtI. teoe muMbaImAM jarakhAI vADiyA haoNspiTalamAM bALadardIo mATe vorDanI sthApanA mATe moTI rakama ApI hatI. enI jyAre krAryakrama thayo tyAre huM ane mArAM patnI tArAbahena thayAM hatAM. vaLI teoe navarojajI vADiyA nIpaTalamAM enDoskopI DipArTamenTanI sthApanA mATe mAtabara rakama ApI. emAM yavAna DaoNkTarone tAlIma A badhA evaoNrDa 52thI pravINabhAIe potAnAM kSetramAM keTalI pravINabhAI eTale garIbonA belI. saunuM dhyAna rAkhe ane saunI sAthe vahAlathI vAta kare. pravAbhAIe A AdivAsI vistAramAM Azare so jeTalI AzramazALAo rAhata ApI cAlu karAvI hatI. e rIte paMdara hajArathI vadhu AdivAsI bALakone zikSaNa lettA karyA hatA. A badhI AzramazALAonI teo niyamita mulAkAta letA ane temanI jarUriyAto mATe potAnA TrasTamAMthI rakama ApatA athavA yogya dAtAo meLavI ApatA. pravINabhAIne maLavA ame ghaNIvA2 emanA klinikamAM jatA. kaMIka yojanAo vicArAtI. temane mArA pratye Adara dho hato. teo koIne paNa mATe ciThThI lakhe to temAM 'My Guru Ramanbhai' avazya lakhe.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 sapTembara, 2005 prabuddha jIvana ApavAnuM kendra paNa sthApavAmAM AvyuM hatuM. gesTa hAusamAM mukAma karyo. bIje divase savAre ame nIkaLI DAMgamAM pravINabhAI sAthe jema saMbaMdha gADha thato gayo tema amane yuvaka be zALAmAM yuniphormanuM vitaraNa karI, AaAmAM pharyA ane zrI saMghanA sabhyone emane kempa jovA AmaMtraNa ApyuM hatuM. ghelubhAI nAyakanA ghare emane maLyA. tyAra pachI AdyAthI nIkaLI, * e rIte eka vakhata saMghanA keTalAka sabhyo muMbaIthI vahelI savAranI rastAmAM vAdhaI mAtAnAM darzana, garama kuMDa nihALI valasADanA raste TrenamAM nIkaLI valasADa pahoMcyAM. DaoN. pravINabhAI sTezane svAgata muMbaI pAchA pharyA. karavA UbhA hatA. pahoMcIne tarata sTezana pAse ja cA-pANI karI, DaoN. pravINabhAie eka vakhata AMkhanA garIba dardIo mATe eka jIpamAM ame dharamapura pAse kaparADA gAme pahoMcyA. A nAnuM gAma yojanA amArI samakSa rajU karI. AMkhanA motiyAnA oparezana pravINabhAInI sevAnuM eka moTuM kAryakSetra. dara zani, ravi teo lensa besADIne karavA mATe tyAre muMbaImAM bAra hajAra rUpiyA DaoNkTaro kaparADAmAM hoya. tyAMthI amAre jaMgalamAM keDIe keDIe page cAlatA letA hatA. (pheko mazIna tyAre AvyAM nahotAM.) pravINabhAie kahyuM eka kilomiTara javAnuM hatuM. A jaMgalanA DuMgarALa vistAranI keDI, ke teo AMkhanA DaoNkaTara pAse eka hajAra rUpiyAmAM oparezana eTalI UMcInIcI, ADIavaLI jAya. keDImAM vacce moTA moTA paththaro karAvI Apaze. jena yuvake dardI dITha eka hajAra rUpiyA ApavAnA paDyA hoya. bahu saMbhALIne cAlavuM paDe. tyAM ame eka nAnA gAma ane dardInuM nAma ApavAnuM. ame emanI A yojanA svIkArI lIdhI. pAse pahoMcyA. tyAM eka makAnanA moTA holamAM dardIo mATe kempa ame dAtAo pAse oparezana mATe dAna meLavatA. ema karatAM rAkhyo hato. tyAM ghaNA laMgoTIbhara AdivAsIo lAIna lagAvIne 25,000/- rUpiyA thayA eTale emane ApyAM. teo potAnA beThA hatA. ame pahoMcyA eTale pravINabhAIe eka lAInamAM badhAne oparezana thiyeTaramAM AMkhanA DaoNkaTa2 mitra DaoN. koDiyAlane UbhA rAkhI kRminI goLIo tyAM ja gaLavA ApI, pachI cAmaDInA bolAvatA. teo sevAbhAvathI oparezana karatA. ema pacAsa jeTalAM dardI judA besADyA ane darekane tyAM ja malama lagADI ApavA lAgyA. oparezana thayAM. pravINabhAI amAro bhalAmaNa patra, dardIno melAghelA dardIne potAne hAthe malama lagADatAM pravINabhAIne jarA paNa phoTo-nAma, uMmara ane oparezananI tArIkha. ema rekorDa rAkhatAM. saMkoca nahi. vaLI teo darekane vAtsalyathI bolAvatA. melA, gaMdA pachIthI davAo bahu moMdhI thaI tyAre davAnA paisA paNa ame ApatA. mANasone joIne temane jarA paNa sUga nahi. A rIte pAMceka varSa yojanA cAlI. pachI pheko mazIna AvyAM ane eka bAju AMkhanA dardIonI AMkha tapAsavA judI lAIna hatI. oparezana bahu moMghAM thayAM eTale e yojanA baMdha thaI. AMkhanA eka DaoNkTara mitra sevA ApavA AvyA hatA. bIjI eka jIvananA pAchalAM varSo DaoN. pravINabhAIe hepITAITIsa nAmanA bAju kAnanA DaoNkTara dardIonA kAna tapAsI ApatA hatA. tAvavALA kamaLA jevA roga mATe jhuMbeza upADI hatI. patrikA dvArA teo pracAra dardIono ke kamaLAnA dardIono judo vibhAga hato. doDhaso, baso karatA ane aneka ThekANe bALakone enI rasIno Dojha ApavA mATe dardIo dara vakhate A kempano lAbha letA. kempanuM Ayojana muMbaImAM ane muMbaI bahAra karatA. vaLI potAnI jaina yuvaka saMghanA upakrame pravINabhAI cAmaDInA dardIo mATe oNphisamAM game tyAre koI bALakane laIne Ave ke tarata nAma, kempa karatA. eka vakhata emanI sAthe dharamapuramAM kempamAM ame gayA saranAmuM noMdhI Dojha ApatA. hatA. sADA traNaso dardIo AvelA. dharamapuranA jaMgalomAM vasatA pravINabhAinA hArTanuM oparezana eka vAra thaI gayuM hatuM. AdivAsIo nahAya nahi ane kapaDAM paNa badale nahi. keTalAka pAse 2010mAM pharI karavAnI jarUra paDI. ahIMnA DaoNkTaroe temane badalavA mATe kaMI hoya paNa nahi. eTale evA lokone cAmaDInA amerikA javAnI salAha ApI. amerikAnI nyuyorkanI haoNspiTalamAM roga vadhu thAya. kempamAM jAtajAtanA dardIo AvyA hatA. pravINabhAI oparezana thayuM. paraMtu tyAM emanI tabiyata bagaDI. e haoNspiTalanA jAte te badhAne davA lagAvI Ape. keTalAkane to brazathI lapeDA niSNAMta sarjanone khUba ciMtA thaI. kAraNa haju sudhI e haoNspiTalamAM karavAnAM hoya. keTalAkano roga cItarI caDe evo hoya. paraMtu badhAne koI oparezana niSphaLa nahotuM thayuM. A pahelI vAra ciMtAjanaka vahAlathI aDIne davA lagADI kahe ke thoDA divasamAM maTI jaze hoM. sthiti UbhI thaI. DaoNkTaroe khUba mahenata karI. vaLI tyAM rahenAra davA dhoI nahi nAkhavAnI. cAmaDInA kempamAM pravINabhAInuM juduM ane AvanAra sarva dharmanA lokoe potapotAnA dharmasthAnamAM vyaktitva dekhAya-mizanarInuM. ' pravINabhAI mATe prArthanA karI. lagabhaga traNa mahinA I.c.U. mAM 0 pravINabhAI dara zani, ravi judAM judAM gAmaDAMomAM jatA. teo temane rAkhavA paDyA. badhAMnI prArthanA phaLI. hospiTalanA DaoNkTarone eka mizanarInI jema kAma karatA. yaza maLyo. daramiyAna kumudabahenano satata sAtha rahyo. ane chevaTe DAMga jillAmAM ane dharamapura jillAmAM teo vividha sthaLe kAma badhAMnA AnaMda vacce pravINabhAIne sAthe laIne kumudabahena bhArata karatA. keTalAka nAnA gAmanI zALAomAM jaI teo bALakomAM pAchA AvyA. kumudabahenae jANe satI sAvitrInuM kAma karyuM. yuniphorma, noTabuka vagerenuM vitaraNa karatA. sAvitrIe satyavAnane yamanA hAthamAMthI ugAryA hatA tevI rIte. jaina yuvaka saMgha taraphathI eka vakhata DAMga jillAnA eka gAmanI muMbaI AvyA pachI pravINabhAInI tabiyata krame krame sudharatI zALAmAM yuniphorma vitaraNano kAryakrama hato. ame pahelAM sAputArA gaI ane pharI pAchA teo kAryarata thaI gayA. teo agAu mujaba jaI, tyAMno kAryakrama patAvI DAMga javAnA hatA. sAputArAmAM zrI DAMga ane dharamapura ekalA jatA thaI gayA. pUrNimAbahena pakavAsAnI RtaMbharA vidyApIThamAM amAro mukAma ema karatAM cAra varSa vItI gayAM. teo amArA ghare paNa AvI hato. jIpanI vyavasthA RtaMbharA taraphathI karavAmAM AvI hatI. ame gayA. pharI pAchI temanA svAthyanI takalIpha cAlu thaI ane muMbaIthI vahelI savAre nIkaLI nAsikanA raste sAputArA pahoMcyA. hospiTalamAM thoDA divasamAM emaNe deha choDyo. tyAM DaoN. pravINabhAie bALAone Arogya vize vistArathI pravINabhAInA dhyeya ane dhagazane kevI rIte biradAvI zakIe ! samajAvyuM. tyAra pachI meM ane amArA maMtrI nirubahene prAsaMgika pravINabhAInA puNyAtmAne bhAvabhInI vaMdanA !
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana necaropathI ane jaino 1 DaoN. maheravAna bhamagarA ApaNA dezamAM necaropethInA abhyAsa mATe vidhivat je pUrI pADavA jaina maMDaLI, saMgho, saMsthAo AgaLa Ave e jarUrI sADA-pAMca varSanA abhyAsakramavALI pahelI kaoNleja 1989mAM che. paraMtu ethI paNa vadhu moTI jarUra che kaoNlejamAM potAnAM putra, keMdrAbAdamAM zarU thaI hatI, jene 'bApu'nI smRtimAM gAMdhIputrIo ke pautra, pautrIone dAkhala thavA mATe protsAhita naeNcara kora kaoNleja' nAma apAyuM hatuM. e ja varSamAM karNATakanA karavAnI ! jaina samAje hajAro elopethI DaoNkTaro, zreSThattama UjIre zaheramAM paNa eka necarcApaki kaoNleja UbhI karAI hatI. sarjIyano, binnabhinna rogonA niSNAta spezyAlisTo ane supara tyAra pachI tAmIlanADunA TI ane sAlema zaheromAM tathA spezyAlisTo pedA karyAM che. dezamAM ja nahi, videzamAM paNa e jaina chattIsagaDha ane anya sthaLoe evI ja pAMca ke sADA-pAMca varSanA mahAnubhAvonuM yogadAna noMdhapAtra rahyuM che. jena meDikla DokTaranI korsavALI necaropethika kaoNleja moTe bhAge dabhiAnAM rAjyomAM AMtara-rASTrIya konpharansa paNa gayA varSathI bharAvA lAgI che. A sthapAI hatI. A varSe mahA2ASTramAM eka ane gujarAtamAM paNa eka, varSe jAnyuArImAM kAMdivalI muMbaI khAte yojAyelI konpharansamAM evI ja kula-phyujhDa lAMbA korsanI kaoNleja A mahinAthI zarU thavAnA amerikA, iMglenDa jevA dezamAM prekaTIsa karatA hoya evA, uparAMta samAcAra maLyA che. gujarAtI prajA mATe A AnaMdanI vAta gaNAvI dezamAM prekaTIsa karanAra maLI, kula eka hajAra uparAMta DaoNkTaroe joIe ke vaDodarAnA karelI bAga jevA samRddha vistAramAM, kezava bhAga lIdho hato. keTalAka mahArAja sAhebo, muni-bhagavaMtoe bAganI pAse, A kaoNlejanuM navuM makAna nirmANa thaI cUkyuM che. paza A konpharansamAM potAnAM maMtavyo rajU karyAM hatAM, jemAMnA vaDodarAmAM lokarsavarka maMDaLa (gujarAta) saMcAlita baLavaMtarAya mAMnA keTalAka mahAnubhAvonI aMgata mata evo hato ke elopevika DaoNkTarI nisargopacAra Arogya bhavanamAM je upacAra kendra chellA be dAyakAthI abhyAsa daramyAna ane eka snAtaka prekaTIsa zarU kare tyArapachI, saphaLatApUrvaka cAlI rahyuM che, tenI najIka ja A kaoNlejanuM makAna jANatAM ke jANa-bahAra, enI prekaTIsamAM hiMsAnAM tattvo dAkhala taiyAra thaI gayuM che. A kaoNleja ubhI karavAmAM sauthI moTI phALo thaI jatAM hoya che. abhyAsakALa daramyAna ja gInIpIMga, uMdara, deDakAM, bhUtapUrva sAMsada zrI manubhAI paTelano rahyo che, prathama varSamAM trIsa vidyArthInI maMjurI maLI che. kaoNlejamAMthI uttIAM thanAra mAtAne BNYS yAne 'becela2 opha necaropethI enDa yogIka sAyansIsa'nI UMcI enAyata thaze. hIjhIksa, kemIsTrI ane bAryAnA viSayo sAthe bAramA dhoraNamAM pacAsa TakA mArksa sAthe saphaLa thanAra vidyArthI A BNYS DIgrI kaoNlejamAM dAkhala thavA mATe arajI karI zakaze. vAnara vagere aneka prANIo para e lAgaNIzIla jIvone bhAre trAsa thAya evA prayogo karatA hoya che. uparAMta phAsyuiTIkala kaMpanIo je davAo, rasIo vagere banAve tenI cakAsaNI karatI veLA paNa evA ja saMvedanazIla prANIo para aneka jAtanA akhatarA karavAmAM Ave che. AvA akhatarAo pachI, moTe bhAge, enAM pariNAmo jANavA mATe e prANIne mArI nAkhI enA hRdaya, magaja, lIvara, jJAnataMtuo, vagere para davAonI je asara paDI hoya teno abhyAsa karavAmAM Ave che. vivisekzana nArya A prayogo duniyAbharamAM meDikala risarca senTaromAM doDhaso varSathI thatA AvyA che, jemAM ApaNA yAne mAnavInA, rogo dUra karavAnA hetusara lAkho prANIono bhoga levAto hoya che. gAMdhIjIne pagale cAlI nisaryAMpacArano pracAra mATe jemaNe potAnI lAMbI AyunAM chellAM trIseka varSa arthA karyAM e mahAnubhAva zrI mocarajI desAI sAthe A kaoNlejanuM nAma joDIne ene 'mozajI desAI prAkRtika cikitsA ane yoga mahAvidyAlaya' evuM nAma apAyuM che. ApaNA dezanI prAkRtika cikitsAnI A navamI DIgrI kaoNleja che, jene gujarAta sarakAra temaja kendra sarakAra taraphathI svIkRti maLI che, ane je jAmanagaranI gujarAta Ayurvedika yunivarsiTI sAthe ephIlIeTa karAI che. baLavaMtarAya mahetA Arogya bhavana je ekaso khATalAnI hospiTala che, teno lAbha vidyArthIone maLato rahe evI goThavA karAI che. Ayurveda, homiyapaMthI, vagerenI pAMca varSanA korsavALI kaoNlejo dezabharamAM aneka ThekANe pALI rahI che, te pramANenA pAyAnA abhyAsakrama sAthe prAkRtika cikitsAnA siddhAMtonI tAlIma ApavAnI jogavAI A navI kaoNlejamAM karavAmAM A AvI che. A resiDansIala kaoNleja hovAthI chaoNkarAo ane chokarIo mATe alaga-alaga hosTelonI sagavaDa paNa karAI che. cIMha meDIkala oNhisara tarIke DaoNkTara prabhAkaranI nimaNUMka thaI che. vadhu mAhitI meLavavA mATe 'morArajI desAI InsTITyuTa opha necaropathI e yogIka sAyansIsa'nI oNphisamAM A saranAme pUchatAcha karI zakAya. 'baLavaMtarAya mahetA Arogya bhavana, karelI bAga, vaDodarA, 390022.' phona naMbara cheH 5596155. prAkRtika cikitsAno pAryA ahiMsA che, tethI jaina samAja uparokta kaoNlejane aneka rIte madadarUpa thAya evI apekSA saheje rAkhI zakAya. lAcArI, pragazALAnAM sAdhano, hosTelo rasoDAMo vagere aneka savidhAo mATe moTI manI 5.3.2 ho 16 sapTembara, 2005 uparokta uparAMta evAM bIjAM aneka prabaLa kAraNa dhyAnamAM rAkhIne jaina samAje elopethIka cikistAne protsAhana ApatI pravRttiothI dUra evuM joie evuM have keTalAka muni-mahArA pote samajavA lAgyA che, ane e hAthoM potAnI mAMdagI ke svAsthya saMbaMdhI samasyA mATe nirdoSa upAyo-nisargopacAra, yoga-cikitsA ke AyurvedamAM zodhatA hoya che. 'AhAra e ja auSadha 3 che ! je AhAra tarIke eka svastha mAnavI laI zake, tevo ja kudaratI khorAka eka rugNa vyakti potAne sA karavA mATe laI zake !' e prAkRtika cikitsAnuM mahattvanuM sUtra che. elopethIka DokTaro potAnI sAjo DaoNkTarI kArakirdInI zarUAta karatAM pahelAM je zapatha le che-je hokreTika otha' kahevAya che-te dirpokreTIsa nAmanA RSi tulya cikitsaka potAnA dardIo ane vidyArthIone haMmeza eka mahAmaMtra pAmavAno anurvASa karatA ke, 'AhAra ja evo levo je svayaM auSadha banI rahe.' Ayurveda paNa spaSTa zabdomAM kahe che ke 'daradI jo pathya na pALe to ene mAtra auSadhothI kaI rIte phAyado pahoMce ? ane e jo pacya pALe, to ene auSadharyAthI jarUrata ja kyAM ?' ja rahe Ayurveda suhAM anya cikitsA-paddhatiomAM mAMsAhAra varjIta nathI gaNAtI-jaima prANIo paranA prago yAne vilise kAna 1. ..!
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 sapTembara, 2005 prabuddha jIvana 1 elopethIka haoNspiTalo ja ubhI karavA haMmeza utsuka hoya che. muMbaI parivAranAM chokarAMone kudaratI upacAronI jANakArI mATe uparAMta gujarAta, kaccha, saurASTranAM Dajhano zaheromAM jaina samAje eDamIzana apAvavAnI tajavIja karAya to eka moTuM punyanuM kAma, Dajhano haoNspiTalo, sArvajanika lAbhArthe kholI che je eka rIte atyaMta ahiMsAnuM kAma, dharmanuM kAma thayuM gaNAze. potAnA parivAramAMthI prazaMsanIya sakhAvatanuM kAma che. paraMtu "elopethI'no pAyo hiMsAmAM yogya vyakti vidyArthI tarIke na upalabdha hoya, to anya yogya che e hakIkata svIkAryA vinA cAle ema nathI. jena samAje vidyArthIo nA abhyAsamAM sahAyarUpa thavA skolarazipa ke necaropethInI eka paNa kaoNleja ke eka paNa moTI hospiTala cAlu sponsarazipa paNa vaDodarAnI kaoNlejane sUcavI zakAya, jethI garIba karI nathI, e bane kasaro bane teTalI vahelI take dUra karavI jarUrI che. vidyArthI e kaoNlejamAM dAkhala thaI zake. tatkALa A ahiMsA-pracAranuM e karAya te pahelAM hAla turaMta vaDodarAnI kaoNlejamAM patAnA kArya karavuM jarUrI che. samAdhi : maMgalamayatAthI chalochala chalakAto eka zabda AcArya zrI pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAja A vizvamAM vasatA mAnavonA vibhAga pADavA hoya, to prAyaH ane ene koI rasa reDIne Adarata paNa nahi, paraMtu parIkSA ane be vibhAgamAM sau vaheMcAI jAya ? eka varga jJAnArjana karanAra, naphA sAthe sarakhAvI zakAya evuM samAdhi nAmanuM tattva astittva bIjo varga dhanArjana karanAro ! vidyArthI avasthA jJAnArjananI dharAve che, ethI ja tapa-japanI e pravRtti sArthaka, sarasa ane avasthA gaNAya, vepArIvarga ke nokarIyAta varga dhanArjana karanAramAM saphaLa-sabaLa banI rahe che. Ave. AjanA vidyArthInuM paNa jJAnArjana pachInuM dhyeya to dhanArjana je ATalI badhI mahattvanI cIja che e samAdhinuM svarUpa paNa jANavuM ja jovA maLe che, dhanArjananA kAraNa tarIke e jJAnArjanane thoDuM ati jarUrI che. ghaNAne samAdhi zabdanA uccAra sAthe ja mRtyu yAda ghaNuM paNa mahattva Ape che. nivRtti anubhavatA mANasono trIjo AvI jatuM hoya che. ethI A zabdonI maMgalamayatA teo kalpI paNa eka varga pADI zakAya, jene dhanArjananA naphAnI majA mANatA paNa zakatA nathI. paraMtu samAdhi to maMgalamayatAthI chalochala varga tarIke biradAvI zakAya ! chalakAto eka zabda che ! jIvanathI mRtyu lagInI aMtima paLa sudhInI ATalI bhUmikAnI vAta pAkI karIne ApaNe je vicAravuM che, e yAtrA zAMti-saMtoSa-itikartavyatA-prasannatA vagerethI bharapUra to vaLI juduM ja che. samAdhinuM jIvana-maraNamAM keTaluM badhuM mahattva che banAvavI hoya to samAdhine samajIne apanAvI levI ja rahI. e vicAravA ATalI bhUmikA paryApta che. jIvana-maraNanI phalazruti samAdhi kAMI mRtyu TANe ja yAda karavA jevI cIja nathI ! jIvananI "samAdhi' che. A samajavA vidyArthI ane vepArInA jIvanane najara paLepaLamAM jIvavA je vI cIja samAdhi che. A jIvana to sAme lAvIe. Adhi-vyAdhi-upAdhi jevI cIjothI ja bharapUra rahevAnuM ! evI vidyArthI potAnA jIvanamAM bhaNavAnI je mahenata kare che, amuka kALa-anAdinI avaLI cAlanA kAraNe jIva sukha AvatAM hasIne divasomAM to rAta-divasanA ujAgarA veThIne ya kitAbanA kIDA ene bheTI paDavAno, duHkha AvatA ene Thokara mAravAno ane A jevuM ja jIvana jIvato te jovA maLe che ane AnI pAchaLa dhUma kAraNe ja sukhanuM Agamana ThelAtuM javAnuM tema ja duHkhanuM Agamana nANAM verAtAM ya najare caDe che. A badhAno hetu jANavA prazra karIzuM aphara banIne daDha banI javAnuM. AvA A jIvataramAM jo samAdhi to vidyArthI javAba vALaze ke, puruSArtha karyA vinA kAMI cAle ? hAthavagI banI jAya, to sukha uparano sneha cAlyo javAno ne duHkha puruSArtha karIe to ja parIkSAmAM pAsa thavAya. sAthe dostI baMdhAI javAnI. pachI sukha. sukha ne sukhanuM ja sAmrAjya vepArI varga paNa kaDI mahenata kare che. sIjhananA divasomAM to sthapAI jAya emAM navAI zI ? khAvuM-pIvuM harAma karIne e dukAnamAM goMdhAI marato hoya che. AvA sukhamAM virAga ane duHkhamAM samatA-A samAdhinuM TuMkuM svarUpa pracaMDa puru arthano hetu jaNAvatAM e paNa kahe che ke, divALIno che. jenI sAme AvI samAdhi dhyeya rUpe sthira thaI jAya ane pachI copaDo naphAthI chalakAto jovo hoya to AthI ya vadhu majUrI karavI tapa-vrata ane jJAnanA kaSTa kaSTadAyaka na ja jaNAya, kema ke Ane to e dharmI samAdhinI parIkSAnI pUrva taiyArI samajato hoya, dharmArAdhanA vidyArthInI sA parIkSA che, vepArInI sAme napho che, to kaSTa mATe sadgati jarUrI che. enA mATe mRtyu TANe samAdhi joie. mRtyune paNa ene mATe ISTa banI rahe che. sAcA dharmInA jIvanamAM vidyArthI samAdhimaya banAvavA jIvanane sukhamAM alIna ne duHkhamAM adIna karatAM vadhu khaMta ane vepArI karatAM vadhu jahemata jovA maLatI hoya rAkhavuM joIe. ATaluM thaI jAya, to pachI vrata, tapa ne zrutanuM vRkSa che. tapa-japa jJAna-dhyAnanA mAdhyame A khaMta ane jahemata ApaNA samAdhinA phaLathI lacI paDyA vinA rahe ja nahi ! mATe pratyakSa banatA hoya che, ethI prazna jAge ke, dharmI samakSa parIkSA ke naphA tarIke kayuM tattva taravaratuM haze ke, jethI kaSTane ISTa gaNI zakavAmAM ene saphaLatA vare ! AnA tattva tarIke samAdhinuM darzana saMghanuM navuM prakAzana karAvatA eka subhASita kahe che ke : jIvanamAM je tapa tapAya, je vrata paLAya ke je zruta bhaNAya, enuM saMskRta nATakonI kathA phaLa jo koI hoya to te samAdhi che. bhAga 1 jIvanamAM ya samAdhi ne maraNamAM ya samAdhiH e A badhA kaDavA || lekhikA-cho. tArAbahena 2. zAha kaSTonuM mIThuM phaLa che. tapa, vrata ke zruta jo mAtra bhaNyA karavA jevI ke kiMmata : 100/- rUpiyA * n iii che ! 6 ja paDe.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 sapTembara, 2005 bhUtanA mArA anubhavo 1 DaoN. raNajita paTela (anAmI) AjathI 77 sAla pUrve huM mArA gAmanI (DabhoDA: jillo gAMdhInagara) amArI jamInane aDIne magana bhagatanI jamIna. dara pUname emane tyAM kumArazALAmAM bhaNato hato tyAre amAre eka pATha bhaNavAno hato...jenuM bhajanamaMDaLI bhajano kare. tyAre mArI vaya mAMDa paMdaranI. rAtanA dezathI. eka zirSaka hatuM: "zaMkA bhUta ne maMchA DAkaNa'. te samaye mane maMchAno artha na vAgyA sudhI bhajano cAle. pitAjI niyamita e maMDaLImAM jAya ne bhajano samajAya paNa amArA gAmamAM maMchA nAme eka proDhA hatI jene loko DAkaNa paNa gAya. ekavAra meM emanI sAthe rAtavAso karelo. bhajana maMDaLImAM ne apazukaniyALa gaNatA hatA. koI eno paDachAyo le nahIM. loko kahe jatAM pahelAM mane daza bAra phUTanI chAparI para sUvADelo...ne jatAM jatAM ke e enA dhaNIne ne dIkarAne bharakhI gaI che. bicArI prauDha vidhavA mATe kaheH "jo beTA ! ApaNA A khaLAvALA AMbA pAse traNeka lIMbaDA AvelA bhAge to gharamAM ja bharAI rahe, lokoe enuM nAma dUtI' paNa pADeluM che...tyAM dhUvaDa rahe che. rAtanA e evI bheMkAra rIte bole che ke bhalabhalAnA jeno artha Aja sudhI huM jANI zakyo nathI. nAnAM bALako paNa ene chakkA chUTI jAya. tuM e ghuvaDono avAja sAMbhaLI gabharAI jato nahIM. kAMkarI mAre. dazeka varSanI vaye huM A maMchA vidhavAne DAkaNa samajato keTalAka vahemI loko mAne che ke avagatiyA thayelA e adhama jIvo che. hato. pachI jyAre khabara paDI ke maMchA e saMskRta manISAnuM ja rUpa che, jeno eTale bhAtabhAtanA udhAmA ne bhAtabhAtanAM caritara kare che. rAtanA bAre artha icchA, urmada, vicAra thAya che. matalaba ke DAkaNa bAhya jagatamAM nahIM ghUvaDa ghUrakyAM, bhAtabhAtanA avAjo kare paNa pitAjInI sUcanA pachI mane paNa ApaNI icchAomAM, ApaNA vicAra vizvamAM ja vase che !... matalaba koI vAtanI bhIti na rahI. 'ghUvaDa' nAmanuM kavi na.bho. dIveTiyAnuM kAvya ke "bhUta-DAkaNa ApaNI ja zaMkAo ne manISAo che. dUtIno pracalita vAMcatAM, vicAra sAhacaryane kAraNe, amArI lIMbaDInAM 'dhUvaDo yAda AvelAM. artha to saMdezo pahoMcADanAra strI evo thAya che paNa vizeSaNa dUta' (prA. bhUtapretanI sAdhanAmAM ghuvaDo paNa lekhe lAgatAM haze ! mArA eka dIveliyA dhRta saM. dhUrta) luccuM evo thAya che. maMchA vidhavA jene loko DAkaNa samajatA mitrane mAro eka bIjo mitra 'dhUvaDa' kaheto. ghuvaDanI vAta Ave eTale hatA te dhurta to nahotI ja. DAkaNamAM dhUrtatAno avaguNa kadAca apekSita paMcataMtra'nuM trIjuM taMtra-jemAM kAgaDAne ghuvaDano vigraha nirUpyo che te haze ! moTapaNe meM pitAjIne pUcheluM ke ApaNA gAmanI maMchA vidhavA kAkalUMkIya taMtra paNa yAda Ave. kharekhara DAkaNa hatI? to pitAjIe kaheluM DAkaNa kevI ne vAta kevI ? ekavAra amArA khaLAmAM annanA DhagalA taiyAra thaI gayelA. rAtanA e to enA kuTuMbIoe pati-putranuM mRtyu thayA bAda enI milkata paDAvI- AThe pitAjIne khAsa kAme gAmamAM javAnuM thayuM. amo baMne bhAione pacAvI pADavAnI tarakIba mAtra hatI !' khaLAnI rakhevAlI soMpIne pitAjI gayA...jatAM jatAM kahyuM ke huM navanA mArA pitAjI cauda sAlanA hatA tyArathI amArI jamIna upara rahetA sumAre AvI jaiza...tyAM sudhI tamAre kyAMya paNa pharakavAnuM nahIM tyAre hatA. gAmathI amArI jamIna lagabhaga be ki.mI. dUra...lagabhaga 104 moTAbhAinI uMmara 17 varSanI, mArI aMdaranI. sADA daza thavA AvyA toya varSa pUrve vastI paNa ochI ne e. pI. relve paNa nahIM. loko kahe che ke pitAjI AvyA nahIM ne amane gabharAmaNa thavA lAgI. e Ave pachI be AgagADInA Agamana bAda vanavagaDAnAM badhAM bhUtaDAM bhAgI gayAM ! ki.mI.nuM aMtara kApIne gAmamAM javAnuM. lagabhaga agiyAranA sumAre lagabhaga 74 sAla sudhI (88 varSanA thayA tyAM sudhI) teo vagaDAmAM ja pitAjI AvI gayA..amane ghare javAnI paravAnagI maLI....rAtanA relve paDI rahetA...moTe bhAge ekalA ja. khUba varasAda hoya to be mAsa gAmamAM sTezana bAjuthI javAnI sakhata manAI...eTale dUdhiyA taLAvano rasto levo rahe. ekavAra meM pitAjIne pUchayuM: "tamo 74 sAlathI ujjaDa jevA vagaDAmAM paDe...taLAvanI AjubAju bhayaMkara ghIca jhADI, sApano bhaya moTo. taLAvamAM paDI raho cho to tamane koI divasa bhUtano bheTo thayo che ? pitAjIe jaMgalI pazuo paNa pANI pIvA Ave. Ama chatAMye amo baMne bhAio kahyuM: 'bhUta jevI koI sRSTi ja nathI. e badhA mananA vahema che. bhItigrasta ghare javA nIkaLyA...thelImAM paththara bharI lIdhA-relvenA sto ! jevA taLAvane mananA e badhA khela che. ema kahI emaNe be dRSTAMta ApelAM. kinAre AvyA tevA "UMvAuM... UMvAuM. UMvAuM'nA avAjo AvyA....lAgyuM gADAmAM lagabhaga 40 maNa rIMgaNa bharIne amadAvAda vecavA javAnuM ke bhUtanAM caritara hoya ! moTAbhAie thelImAMthI be paththara kADhI moTe hatuM ! pitAjI gADAmAM beThelA...udhaDiyo gADuM hAMke. bAreka ki.mI. gayA avAje paDakAra karyo koNa che tuM ? bola nahIMtara A paththara tAro sago bAda eka sAMkaDuM neLiyuM Ave, ekavAra vADa tarapha joI baLada bhaDakyA ne nahIM thAya....'ne tyAM to koka strIno karuNa avAja Avyo: 'jo jo meM game teTalA DacakArA kare, ALa ghoMce paNa baLada AgaLa ja vadhe nahIM. paththara mAratA....e to huM sagu paramAranI gharavALI chuM.....emanuM bhAthuM laine udhaDiyo kahe : "mAno na mAno paNa mohana paTelya ! A badhAM vaMtarIonAM AvatI'tI ne A dudhiyA taLAvanI jhADImAM ja prasava thaI gayo." be phalAMga - caritara lAge che mane to.' udhaDiyo gabharAI gayo. pitAjI lAkaDI laine dUra AvelI enI jamIna pa2 amo mUkI AvyA. vagaDAmAM janmela bALakanuM nIce utaryA...neLanI vADanI baMne bAju lAkaDI ThokI to loMkaDI-ziyALa nAma vAgho-vAghojI rAkheluM. bhItigrasta thayA hota to bhUta samajIne bhAgyA ke zAhuDI jevuM kAM'ka vagaDAu janAvara UbhI pUMchaDIe bhAgyuM ne baLada hota paNa sTeja hiMmatane kAraNe bhUtanA bhayane manamAMthI bhagADyo. AgaLa vadhyA. bIjuM dRSTAMta emaNe gAmanA bekAra Thaga lokonuM ApeluM. lagabhaga eMzI sAla pUrve huM mArAM gaMgAdAdIne piyara zAhapura gayelo. rAtanA ATha ke navanA sumAre keTalAka loko bhAta laIne khetare ApavA amArA gAmathI zAhapura lagabhaga ATheka ki.mI.ne aMtare. zAhapura najIka jAya. A bekAra Thago neLiyAnI baMne bAju AvelAM jhADa para saMtAI jAya jatAM rastAnI banne bAjue sAbaranAM moTAM AMghA, bhekhaDo ne kotaro ane mAthe bhAta laIne janAra para doraDuM e rIte pheMke ke mAthA parathI bhAta Ave. rasto lagabhaga nirjana eTale bheMkAra, bIka lAge tevo. lagna pUrve, paDI jAya ane bhAta laI janAra bhUtanI vhIke UbhI pUMchaDIe bhAge. dAdI nhAnAM haze tyAre emanA manamAM evuM ThasI gayeluM ke A lagabhaga bekAra Thagono A dhaMdho ja thaI paDelo. vaLI jhADa para caDhIne bhaDakA kare daza miniTane raste bhUtono nivAsa che eTale mane khAsa sUcanA Ape ke jethI vAto karanAra DarIne ghara bhegA thaI jAya ne A loko pachI khetaramAMthI have ahIMthI tAre heMDa" ke cAla' zabda nahIM bolavAno...jo tuM "cAla' ke corIo kare. bhAbho nAme eka pArasI-phojadAra..ene AvA badhA bekAra IMDa' bolIza to bhUtaDAM tArI sAthe Avaze...emane dUra rAkhavA mATe ThagonI khabara paDI eTale mArI mArIne emane adhamUA karI nAkhyA pachI tAre daza miniTa sudhI manamAM "jaya aMbe, jaya aMbe, jaya aMbe' bolyA lokomAMthI bhUtanI bhIti TaLI. karavAnuM ne dAdI manamAM babaDeH "he mArI mAtA ! jo te amane Demakhema,
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ gyeong 16 sapTembara, 2005 prabuddha jIvana ghare pahoMcADIza to ghare jaine tArA nAmanA pAMca dIvA karIza ! aMbA mA, to mArI mAtAnuM paNa nAma. aMbA bhavAnI dAdInuM avalaMbana banI rahetAM, paNa ATheka varSanI vaye, 'jaya aMbe, jaya aMbe'no manamAM jApa karavAthI bhUtaDAM dUra rahe ne saMskAra mana para paDelA. bhUta bhale khoTAM hoya paNa A saMskAra sAcA hatA. bhayane kAraNe e maLelA paNa samajaNa sAthe e dRDha paNa thayA. 60-70 sAla pUrve meM mArA gAmamAM, aneka strIone dhUNatI joi che. emAM moTe bhAge moTI vayanI kumArikAo hoya ne navoDhAya hoya. dhUNe eTale kAM to hoya to bhUvAne bolAve athavA anubhavI prauDhAo prasaMga sAcave. dhUNatI strIne bhUvo ke anubhavI prauDhA pUche ke tuM koNa che, kyAMthI AvI che ne zA mATe AvI che ? to purAtAM khUlatAM karyo ke huM to bhagavAnadAsanA trIjA mALanA gokhale beThI hatI ne A rAMDe mane 'keMDa' kahyuM eTale huM AvI. divALI para huM mATI levA gaI'tI...mATI dhI, huM daTAi ne mArAM khIcaDI, athANAM khAdhA vinAnAM rahI gayAM...pAlI kAkInI dIkarI huM gorI chuM.' tAre zuM joie che ? ema pUchatAM kaheH 'mane khIcaDI ne athANuM ApI no, DAyAnI pAse AvelI pIyuDInI bakholamAM jatI. huM ' eka ThIbamAM thoDI khIcaDI ne camacI athANuM mUDI cArTa mUkavA jAya eTale dhUNatI strI ekadama doTa kADhI enI pAchaLa jAya...40-50 DagalAM jaine phasaDAI paDe. pachI dhUNavAnuM baMdha thaI jAya. ThIbamAM athANuM mUkatI strIne bIjI strI sUcanA Ape ke athANAmAM thoDuM eraMDiyuM nAkha...bAkI caTAkedAra athANuM ApIza to bIjIvAre TeMza karavA pharI pAchI Avaze ! pAMca cha pUrAtI strIone meM joI che...emanI sAtheno bhUvAno ke prauDhAno vyavahA2 lagabhaga u52 varNavyo tevo...emAM sthaLa, vyaktio ne vAnagIo badalAya paNa 'peTarna' lagabhaga sarakho. huM Ane bhUtapretanA vaLagADamAM (kahevAtA vaLagADamAM) mUkato nathI paNa mananI nabaLAinuM e pariNAma che eTale hIsTIrIAmAM ane mUvI jaie. sAyAnaH pravRttizIla nUtana saMskRtimAMthI janmela anekavidha mAnasika mUMjhavonI phaLadrupa pedAza samAna roga te hisTIrIyA che... dezI varSAmAM gulma, kAryAnmAda poSAyaspAra, Apaka ke taMdrA tarIke jANIto che. zuM zahera ke gAmaDAmAM ati vyApaka ne ati paricita che. zArIrika karatAM vizeSe to e mAnasika roga che.hisTIrIA aneka kAraNonuM pariNAma-phaLa che. puruSo karatAM strIomAM-vizeSa to moTI uMmaranI kumArikAomAM, vidhavAomAM, navoDhAomAM-sAdhAraNa rIte 14 thI 24 varSamAM ane aTakAva jatAM 4045 pachI jovAmAM Ave che. vaMdhyAne, zArIrika, mAnasika, bauddhika ne Arthika kajoDAM hoya, ciMtA, zoka, bhIti hoya, mAnasika ne magajanA roga hoya, ati vilAsI, ati beThA, lAgaNIpradhAna strIone A rIMga thato hoya che. emAM vaLagADa jevAM lakSaNo jovA maLe che. zarIra taMga thAya, tANA Ave, bUmabarADA kare, chAtI para mUkkA lagAve. moM baMdha rAkhe, moMmAM phIza Ave. dhamapachADA karuM, hAthamAM Ave te torDa-phorDa, AMkho dharAya ghaDImAM hase, ghaDImAM raDe. dAMta khIlI peThe majabUta bhIDe, dama ghUMTe, kesa pIkhe vagere enA lakSaNo che. enI tANa baMdha thatAM zira, peDhuM, peTa ne chAtInI kaLata2 upaDe. aruci, kabajiyAta ne ArtavadoSanI phariyAda rahyA kare. koI koI strIo to potAne na AvaDe evI bhASAmAM paNa gIto gAya. mArAM eka kAkIne varSothI DasTIrInuM AvuM jhoDa thaze...jene badhAM bhUta-pretano vaLagADa kahetA hatA. enI asara nIce kAkImAM eTalI badhI rAkSasI tAkAta AvatI ke cAra sazakta puruSo paNa emanA hAtha-pagamastaka dabAvI rAkhavAmAM niSphaLa jatAM. emane hiMdI na AvaDe paNa phakkaDa hiMdImAM gIto gAya. bhuvAnI garImAothI maTyuM nahIM, eTalehuM ANaMdanA khristI meMkTara pheMka pAse laI gayelo. te vakhate samagra gujarAtamAM DaoN. krUnI bolabAlA hatI. hisTIrIAno humalo Avyo eTalI DaoN. ALA. be hAtha pakaDI jhATako mArI UbhAM karI eka dhola gAle ne bIjI nitaMba 7 para lagAvI dIdhI ne pUchyuM H 'kyA hai ?' garIbaDI gAya jevAM banI gayelAM kAkIe kahyuM: "zuM ja nathI.' pAMca rUpiyA phInA ApI huM jato hato tyAre DaoN. phUMke kahyuM: `She is not possessed buy a ghost but she is possessed by your Uncle ghost !' 'emane koI bhUtapreta vaLagyuM nathI paNa tamArA kAkAnuM bhUta vaLagyuM che.' vAta ema hatI ke kAkAe prathama kAkI (mArI kAkI) gAmaDiyA lAgatAM phAragati ApI A navI kAkI karelAM. cauda sAlanI kAkI ne 25 sAlanAM kAkA, hIsTIrIA thavAnuM kAraNa mAnasika hatuM je jate divase dUra thayuM ! ke sane 1943mAM mane eka evo vicitra anubhava thayo jene huM vaLagADa hIsTIrIA-zemAM, eno samAMsa karavo te hajI sudhI nakkI karI zakyo nathI, tyAre huM darabAra sUrajamalajI borDigamAM rahIne gujarAta kolejamAM ema.e.mAM bhaNato hato, mArI sAthe ema.e.mAM zrI pitAMbarabhAI paTela padma hato. abhyAsamAM ne vayamAM armA sIniyara. amArI sAthe vIsanagara tAlukAnA eka nAnakaDA gAmano zivAbhAI paTela rahe ne amadAvAdanI hAIskUlamAM aMgrejI dhorA pAMcamAM bharo, guru svAmInArAyA. ekadama vivekI..mitabhASI, zaramALa ne sIdho, ApaNI sAthe bAvAnI paNa hiMmata na kare. AvA zivAbhAI eka divasa mIyAMbhAinI je TeDI TopI mUkI, hAthamAM DaMDuko laI, sigareTa pIto pIto mArI rUmamAM AvI, khurasI para laMbAvI mane uddezIne kahe H 'abe kavi ! cala nAca kara.' mArA be sAthIo, morathAnIAnA dvArakAdAsa jI. paTela (bI.esasI.)ne gojhArIonA zrI choTAbhAI amIcaMda paTela (elaela.bI.) DaghAI gayA ne ene pakaDI. nRpati zrI jamanAdAsa khAdhune havAle karI dIdho. enA pitAne jA karI...pitA gAmaDe laI gayA...traNa-cAra mAsa bAda badhuM ThekANe paDyuM....varSa to bagaDyuM...paNa bIje varSe zikSaka kRSNa phalaka para dAkhalo gaNatA hatA tyAM zivAbhAI ekadama Ubho thaI gayo..zikSakane keDyethI pakaDI bhoMya para paTakyA ne chAtI para caDhI besI pIbavA lAgyo, chokarAoe ene pakaDIAcAryane suparata karyo....karI enA pitA laI gayA... hiMdImAM bakyA kare, sauI parathI bhUskI mAre...bhUvA-pIrane batAvatAM, enAmAM rahela 'spIrITa' bolyuMH e mArI kabara para mUtaryoM hato eTale eno jIva lIdhA vinA nahIM choDuM. amArI borDiMganI sAme 250-300 phUTane aMtare, sAbaramatI nadI bAjU, keTalIka kabaro hatI. eNe tyAM laghuzaMkA karelI ke nahIM, bhagavAna jANe, paNa thoDAMka divaso bAda zivAbhAI Amane Ama gujarI gayo. huM bhUtapretamAM mAnato nathI paNa jo A keIsa hisTIrIAno hoya....to ati jaTIla ne saMkula "keIsa' che. bhUtapratanA kahevAtA vaLagADane atikramI jato keIsa !' ApaNane zaMkAnA vamaLamAM ghusAve evo 'kesa', pachIto sane 1944mAM ema.e. thaI huM pIlavAinI zeTha gi2dharalAla cunIlAla zAha hAiskukamAM zikSaka tarIke joDAyo. mArI sAthe meTrIkamAM bharatI mArI nAno bhAI (DaoN hIrAlAla paTela hAla muMbaImAM) pajA hato. amo eka mArzaka zeThANI (nAgara vAyArDanA makAnamAM bhADe rahetA hatA paNa amane e makAna khUba sAMkaDuM paDatuM hatuM eTale e khAlI karI amo eka vizALa baMgalAmAM gayA ! gayA pachI khabara paDI ke e to bhUtiyA baMgalA tarIke oLakhAto hato. evI paNa vAto sAMbhaLavA maLI ke mArA pahelAMnA bhADUtane bhUte trIje mALethI nIce paTakyo hato. are ! e baMgalAnA mAlikanA sagAne e jyAre AgagADImAM musApharI karato hato tyAre e ja bhUte ene AgagADInA DabbA bahAra pheMkI dIdho hato ! mane A badhA taraMga ne tukkA lAgatA hatA paNa sagarbhA mArI patnI AvuM badhuM sAMbhaLI DaghAI gaI hatI ne makAna badalI nAkhavAnI vAta karatI hatI...e daramiyAna evI DaoN. vADIlAla ravacaMda zAhanA meTaraniTI homamAM putrane janma Apyo....je Aje ghaTa sAlano che. bhagavAna zivanI kRpAthI amo to sAlabhara e ja bhUtiyA baMgalAmAM rahyA ne sane 1945mAM bI.TI. karavA mATe huM vaDodare Avyo.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 sapTembara, 2005 paNa A bhUtiyA baMgalAmAM ziyALAnI eka rAte vicitra ghaTanA ghaTI. "paTela bhAgye ja AvA bhUtiyA baMgalAmAM rahI zake !' rAtanA lagabhaga doDhekanA sumAre huM kaMIka lakhavA beTho....to lagabhaga be Aje sane 2003mAM paNa mArI sosAyaTImAM, mArI lAInamAM ja.. chaThTho " vAge baMgalAnI AjubAju lagabhaga 20-25 mANaso bhegAM thaI gayelAM baMgalo bhUtiyA tarIke jANIto che. varSothI e khAlI paDI rahyo che. koI ne meM thoDAka samaya bAda zabdo sAMbhaLyAH "mAstara sAheba 1 mAstara sAheba emAM rahevAnI hiMmata karatuM nathI. koI ene kharIdatuM paNa nathI. ajJAnajanya !' zabdo sAMbhaLIne huM trIjA mALanI eka oraDImAMthI bahAra Avyo to AvA vahemo to vizvanI badhI ja prajAomAM, mAtrAnA pheraphAra sAthe sarvatra ToLuM bheguM thayeluM joyuM. meM pUchyuM: 'zuM che ? to ToLAmAMthI eka TahUko pracalita che. mArA gAmanI kumArazALAmAM bhaNato hato tyAre 'zaMkA bhUta AvyoH sAheba ! badhuM salAmata che ne ? meM 'hA' bhaNI...eTale ToLAmAMthI ne maMchA DAkaNa' e pATha hajI paNa mane yAda che, ne mArA gAmanI kahevAtI eka jaNa bolyuM: "sAheba ! ziyALAnI rAtanA be vAgyAno dIvo baLato "maMchA DAkaNa-dUtI' paNa smaraNamAM tAjI thAya che-77 sAlanA vahANA joI amane vahema paDyo ke koI vaMtaranuM A caritara che.' A pahelAM vityA bAda paNa ! paNa, khAlI baMgalAmAM AvA ja dIvA thatA hatA ! eka jaNa bolyoH kalpasUtrakAra, aMtima zrutakevalI, caudapUrvadhara zrI bhadrabAhusvAmIjI pa. pU. munizrI vAtsalyadIpa jaina saMghanA prabhAvazALI ane puNyazALI AcAryomAM jemanI gaNanA maurya vaMzIya samrATa caMdragupta temanA anuyAyI hatA. teNe thAya che tevA AcArya zrI bhadrabAhusvAmI samartha yugapradhAna hatA. temano pAchaLathI dIkSA paNa lIdhI hatI. A caMdragupta, kArtika pUrNimAnI janma vIranirvANa saM. 104 (vi. saM. pUrve 366)mAM thayo hato. temanA rAtre, svapnamAM soLa svapno joyA. A svapnomAM teNe eka bAra vatanano ullekha pratiSThAnapura tarIke maLe che paNa te uttara bhAratIya ke phaNAvALo nAga paNa joyelo. A svapnonuM phaLa kathana kahetA zrI dakSiNa bhAratIya ke anya kSetriya che tenI mAhitI upalabdha nathI. bhadrabAhusvAmIe kahyuM ke have bAra varSano duSkALa paDaze. zrI bhaMdrabAhu svAmI brAhmaNa hatA, prAcIna gotrIya hatA, mahAna ati vikaTa ane vikarALa duSkALa paDyo. jainAcArya zrI saMbhUtivijayajInA nAnAbhAI hatA ane prakAMDa vidvAna te samaye zrI bhadrabAhusvAmIjI nepALa cAlyA gayA. tyAM temaNe hatA. 45mAM varSe temaNe dIkSA lIdhI. AcArya zrI saMbhUtivijayajI mahAprANa dhyAnanI bAra varSIya sAdhanAno prAraMbha karyo. duSkALanI pachI temaNe saM. 156mAM AcArya pada prApta karyuM. darzanazAstro pUrNAhUtinA samayamAM zrI skUlibhadrajInI nizrAmAM sau prathama ane ane jyotiSa vidyAnA teo vizeSa jJAtA hatA. itihAsa prasiddha zramaNa saMghanI pariSadA maLI. temAM sakaLa zruta jJAnanuM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIjI paTaparaMparAmAM zrI prabhava saMkalana karavAmAM AvyuM. 11 aMgonuM sakaMlana thayuM paNa 12 muM svAmIjIthI prAraMbhita zrutakevalInI paraMparAmAM zrI bhadrabAhusvAmIjI 'daSTivAda' koine AvaDatuM na hatuM. aMtima ane pAMcamAM zrutakevalI che. temanA pachI koI, artha ane te mATe pATaliputranA saMghanI vinaMtIthI nepALamAM ja temaNe mULa banethI saMpUrNa caudapUrvanA jJAnI thayA nathI. bhaNavA AvelA 150 munione traNa vAcanA ApavA mAMDI. eka temanuM zrutajJAna apUrva hatuM. teo bhaviSyane hastakamalavat joI vAcanA gocarI pachI, bIjI traNa vAcanA saMdhyA samaye ane trIjI zakatA hatA. vidyamAna 45 AgamomAM cheda sUtronuM mahattva ghaNuM traNa vAcanA pratikramaNa pachI-ema roja sAta vAcanA ApavA mAMDI. che. AcArazuddhi saMbaMdhita vidhividhAno temAM sUtrarUpe maLe che. cheda paraMtu te aMtaparyata bhaNavA mATe zrI yUlibhadrajI eka ja tyAM rahI nAmanA prAyazcittanA AdhAre te racAyela che. temAM, 1. dazAzrutaskaMdha, zakyA. 2. bRhatkalpa, 3. vyavahArazruta, 4. nIzitha sUtra-A cAreya cheda ekavAra varSo pachI, sthUlibhadrajIe paNa pUchyuM ke "bhagavaMta, sUtronI racanA zrI bhadrabAhusvAmInI manAya che. zrI bhadrabAhusvAmIe haju keTaloka abhyAsa bAkI haze ?" aneka niryukti racI che tethI teo niryuktikAra tarIke paNa prasiddha zrI bhadrabAhusvAmIe kahyuM ke, 'haju to eka biMdu jeTaluM zAstrajJAna che. paryuSaNamAM vaMcAtuM ati prasiddha jainAgama 'kalpasUtra' temanI ja meM kahyuM che, ane samudra jeTaluM bAkI che !' racanA che. zrI sthUlibhadrajI temanI pAse mULathI cauda ane arthathI dasa pUrve zrI bhadrabAhusvAmI eka pramANita ane mUrdhanya kathAkAra paNa sudhI ja abhyAsa karI zakyA hatA. hatA. temaNe prAkRta bhASAmAM savA lAkha zloka pramANa vasudeva Ama, zrI bhadrabAhusvAmIne aMtima zrutakevaLI mAnavAmAM Ave cariya" paNa racyuM hatuM kiMtu Aje A graMtha kyAMya paNa upalabdha nathI. che. kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcAryanA gurudeva zrI devacandrasUrizrIe jIvananA 62 mAM varSe teo AcArya thayA. vI. vi. saM. 170 potAnA prAkRta 'saMtinAha cariya"mAM uparokta graMthano prazaMsArabhe2 pachI 76 mAM varSe svargavAsa pAmyA. zrI bhadrabAhusvAmIjIne 4 ullekha karyo che. ema kahevAya che ke prAkRtamAM ja temaNe jyotiSa ziSyo hatA paNa te pachI temanI ziSya paraMparA AgaLa vadhI nathI, vidyAno graMtha 'bhadrabAhu saMhitA' racela, paNa te paNa upalabdha pachIno ziSya samudAya, AcAryazrI saMbhUti vijayajInI pATe zrI nathI- jo ke tenA AdhAre bIjA bhadrabAhue saMskRtamAM "bhadrabAhu sthUlibhadrajI AvyA ane temanI pATe ziSya paraMparA AgaLa vadhI. saMhitA' racela che te maLe che. - kavi tenI para che rIte Printed & Published by Nirubahen S. Shah on behalf of Slori Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing works. 312/A Byculla Service Industrial Estate, Dadali Konddev Cross Road, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd, Mumbai 400004. Temparary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Ramanlal C. Shah - hatA .
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No.R. N. 1.6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 Licence to post without prepayment No. 271 0 varSa (50) + 160 aMka: 10 0 16 okTobara, 2005 0 0 Regd. No. TECH / 47 - 890/MBI 72003-2005 * zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 prabuddha jIvI * * prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa 0 0 vArSika lavAjama rUA.100-00 chUTaka nakala rUA. 10-00 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha sahataMtrI: dhanavaMta ti. zAha sva. maphatalAla mahetA-maphatakAkA jaina samAjanA agraNI, deza-videzamAM paNa bhAratanI eka kaDaka chatAM premALa lAgyA. bhAratamAM davAomAM bheLaseLa karanArA jANItI vyakti, hIrAbajAranA eka agragaNya vepArI, aneka pratye temane napharata hatI. temanuM ghara ane temanI oNphisa vizALa saMsthAone mAtabara dAna ApanAra, divALIbahena mohanalAla mahetA hatAM. ophisamAM je koI vepArI, dalAla vagere hIrA laIne AvatA TrasTanA sUtradhAra zrI maphatalAla mahetA-mu. maphatakAkAnuM 12mI sapTembara te potAnI begane ke moTA pAkITane lAMbI cena bAMdhI ane bIjo 2005nA roja muMbaImAM avasAna thatAM ApaNane eka samartha samAjasevaka cheDo potAnA koTanA gAjamAM bharAvatA. lUMTAvAnI bIka ochI, ane dAnavIranI khoTa paDI che. maphatakAkAne keTalAka vakhata pahelAM paNa kyAMka vAtavAtamAM te bhUlI gayA to sAthe kheMcAIne Ave. hRdayanI takalIpha hoMgakoMgamAM thaI hatI. sAjA thaine bhArata AvyA maphatakAkA yuvAna vaye potAnA hIrAnA vyavasAyanA vikAsa arthe pachI teo svasthatAthI badhe haraphara karatA ane bahAragAma paNa jatA. enTavarpa gayA hatA ane tyAM ja kAyama rahI gayA hatA. teo A chellA humalA pachI temano jIvanadIpa bujhAI gayo. bahoLo svajana beljiyamanA siTijhana thaI gayA hatA. parivAra ane aneka mitro, saMbaMdhIone mUkI teo cAlyA gayA. eka divasa enTavarSamAM pharI sAMje huM braselsa javA UpaDyo. amArA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM paMkhAvALuM evuM ja nAnuM vimAna hatuM. cAreka pesenjara hatA, kAraNa bahAragAmanI pachAta vistAranI je saMsthAne Arthika sahAya mATe apIla ke potAnI gADImAM braselsa javuM saheluM hatuM. karavAmAM Ave te saMsthA mATe kAkA rUpiyA eka lAkha ke tethI vadhu rakama maphatakAkAno janma 1917nA phebruArImAM muMbaImAM thayo hato. avazya lakhAvatA. sAmAnya rIte kAkAe ghaNI kharI saMsthAonI agAu emanA pitAzrInuM nAma mohanalAla mahetA. emanA mAtuzrInuM nAma mulAkAta lIdhI hoya. paraMtu kAkAe mulAkAta na lIdhI hoya ane ame divALIbahena hatuM. emanA moTAbhAInuM nAma caMdulAla hatuM. koI saMsthA pasaMda karIe to kAkA e saMsthAnI avazya mulAkAta laI maphatakAkAe bAlyavayamAM ja pitAzrInuM chatra gumAvyuM hatuM......emanA Ave. jyAre ame ekatra thayela rakama ApavA mATe kAryakrama goThavIe mAtuzrI TviALIbahene emanA ucheranuM dhyAna rAkhyuM hatuM. AthI ja tyAre kAkA sIdhA tyAM acUka padhAre. jo kAkA tyAM padhAravAnA hoya to maphatakAkAe potAnA mAtuzrInuM nAma bahu rozana karyuM hatuM. ame kAkAnA pramukhapade e kAryakrama goThavatA. kAkA sAthe A rIte maphatakAkAe potAnuM zikSaNa muMbaInI phelozipa hAIskUlamAM amAre doDha dAyakAthI eka prakArano gADha saMbaMdha thayo hato. lIdhuM hatuM. daramiyAna teo potAnA moTAbhAIe sthApelI hIrAnA mAre pahelI vAra maphatakAkAne maLavAnuM thayuM 1971mAM enTavarSamAM. vepAranI me. mohanalAla rAyacaMdanI kaMpanImAM joDAI gayA hatA ane ha 1971 mAM jyAre huM amerikA gayo hato tyAre laMDana, enTavarpa, e vyavasAyamAM sArI pragati karI hatI. perisa thaIne muMbaI AvavAno hato. te samaye enTavarpa mArA kAryakramamAM 1955 mAM maphatakAkA pa. pU. zrI ujjavaLakumArIjInA saMparkamAM nahotuM paNa mArA mitra mahendrabhAI mahetAe kahyuM: ramaNabhAI, e AvyA hatA. tyArathI mAnava sevA tarapha emanuM lakSya dorAyuM hatuM. ja vakhate huM enTavarSamAM maphatakAkAne tyAM chuM. ApaNe eka divasa sAthe daramiyAna maphatakAkA potAnA hIrAnA vyavasAya mATe enTavarpa rahIzuM. tame tamArA pravAsamAM e pramANe pheraphAra karI jarUra Avo. gayA hatA ane tyAM potAnI AvaDatathI dhaMdho khUba vikasAvyo hato. laMDanathI enTavarpa javA mATe huM vimAnamAM beTho tyAre te jeTa ane tyAM potAnI svataMtra moTI oNphisa ane moTuM ghara vasAvyAM nahi paNa paMkhAvALuM 21 sITanuM vimAna hatuM. mane Azcarya thayuM ke ' hatA. potAnI zrImaMtAithI tyAM enTavarpanA gorA strIpuruSone mAre AMtararASTrIya saphara AvA vimAnamAM karavAnI hatI ! paraMtu potAne tyAM gharakAma mATe rokyAM hatAM. rasoIo teo bhAratathI plenamAM phakta agiyAra pesenjara hatA. meM erahosTesane pUchayuM laI gayA hatA. e divasomAM eka bhAratIya mANasane tyAM gorA to jANavA maLyuM ke moTA bhAganA pravAsIo moTarakAramAM ke mANaso nokarI kare e ApaNe mATe navAInI vAta hatI. maphatakAkAe sTImaramAM enTavarpa jAya che. iMgliza khADI oLaMgatAM vAra zI ? tyAMnI phlemiza bhASA upara ghaNuM prabhutva meLavI lIdhuM hatuM. anukrame jeo vRddha hoya ke gADI na calAvI zakatA hoya ke ajANyA hoya emaNe nyuyorkamAM paNa potAnI oNphisa kholI hatI. muMbaImAM paNa teo vimAnamAM bese che. enTavarpa pahoMcI TekSI karI huM tarata emanI oNphisa sArI cAlatI hatI. maphatakAkAne tyAM pahoMcI gayo. maphatakAkAne vyAvahArika zikSaNa ane preraNA emanA pUjya maphatakAkAno A mAro pahelo paricaya hato. teo svabhAvanA mAtuzrI divALIbahena taraphathI maLatuM rahetuM hatuM. 1970 mAM
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ okTobara, 2006 badhAmAM vizva gurjarI evorDa, gADarga mahArAja evorDa, jaina ratna, nyuyorkanI saMsthA taraphathI 'lAika TAima ecIvarmanTa', 'navajIvana dAtA' (vizAkhApaTTam) vagere gaNAvI zakAya. mahAsatI ujjavaLa kumArI pachI natakAkI ghaNA sAdhu saMtonA saMparkamAM AvavA lAgyA hatA. teo sau prathama madhara TeresAnA saMparkamAM AvyA hatA. dhare emane beljiyama khAtenA phAunDezananA bahatapapramukha banAvyA hatA. tyAra pachI bhAratamAM AvyA pachI pA teo madharanA saMparkamAM niyamita rahetA. madhara uparAMta teo bAbA maTe ane pAMDuraMga zAstrInA gADha saMparkamAM hatA. gujarAtanA ghaNA saMtono paNa temanA para ghI prabhAva paDI hato. teonI saMsthAne kAkAe sAruM moTuM anudAna ApyuM hatuM. mahAkAkAe 87 varSanuM AyuSya bhogavyuM, teo potAnA svAsthya mATe sabhAna hatA. teo vahelI savAre pharavA jatA. tyAra pachI yogAsano, dhyAna, masAja vagere karAvatA. jamavAmAM teo saMtarAno rasa, saragavAno sUpa, moLu dahIM roja letA. svAsthya mATe teo satata kALajI rAkhatA. prabuddha jIvana mAzrInuM avasAna thayuM tyAre emarza mAtuzrI divALIbahena mohanalAla mahetAnA nAmathI eka TrasTa sthApyuM hatuM. temAM temanI muMbaI, enTavarpa ane nyuyorkanI peDhIo taraphathI sArI rakama apAtI A hatI eTale kAkAe potAnI lokasevAnI pravRttio vizALa dho2Ne vikasAvI hatI. maphatakAkA A TrasTa dvArA videzathI vaheMcaNI mATe maLelA garama ane sutarAu kapaDAM, dhAbaLA, davAoM hAMsiTalamAM jarUrI sAdhano maMgAvIne sthAnika saMsthAo dvArA vitaraNa karatAM. mahatakAkAe je mAzI bahAragAmathI muMbaI davA karAvavA Ave teone koI Azaro na hovAthI dharmazALAo baMdhAvI ema anAtha chokarA-chokarIo mATe saMsthAo sthApI hatI. aMdha kanyAo mATe temA ThArA ane zivAnI eka saMsthA sthApI hatI, jeno lAbha aneka aMdha vidyArthinIoe lIdho che. taduparAMta raste rakhaDatA chokarAo mATe temaNe saMsthA sthApIne aneka chokarAone dhaMdhe lagADayA che. maphatakAkAe gujarAta-saurASTra ane bhAratanA itara pradezomAM jAte pharIne aneka saMsthAone mAtabara dAna ApyuM che. cikhodarAnI AMkhanI haoNspiTala sarasa kAma kare che. enA sUtradhAra DaoN. ramaNIkalAla dozIno mane amo paricaya karAvyo hato. dozIkAkAnAM dharmapatnI bhAnubahenane emaNe potAnI bahena mAnyA hatAM ane paradezathI AvelAM garama ane sutarAu kapaDAM teo garIbomAM vitaraNa karavA mATe temane niyamita mokalatA. bhaktakAkAne vividha prakAranI sevApravRtti mATe keTalAya evorDa maLyA che. e AkhI yAdI ahIM ApatAM ghaNo vistAra thAya. e zrIpAlarAjAnA rAsanuM kendriya tattva E DaoN. bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyA jaina dharma jagatanA anya dharmothI tenA keTalAMka siddhAnto tattvajJAna, ahiMsA, syAdvAda, karmanA vividha dRSTibiMduo ane dhArmika tathArAthI judo paDe che. tenA vividha tIvArImAM be janatA priya tahevAro te paryuSA parva tathA AyaMbilanI oLI che. A baMnenA nava divaso hoya che; jemAM AbAlavRddha strIpuruSo, bALako paNa utsAhapUrvaka bhAga le che. paryuSaNa zrAvaNa-bhAdaravAmAM tathA AyaMbilanI oLI caitra suda-sAtamathI punama tathA Aso suda sAtamathI punama sudhI Ave che. AyaMbilanI oLI viSe tenA be mukhya pAtrI zrIpAlarAjA tathA mathA suMdarIne kendramAM rAkhI temanA jIvananA mukhya prasaMgo joIe tathA tenuM rahasya joIe. jaina zAsanamAM navapadano mahimA tathA gaurava dvitIya, mahAmaMgaLakArI hoI jenI ArAdhanA jIvane karma krame UMce laI jaI sarvocca sthAna eTale ke mokSa pahoMcADe che. navapadamAM adbhuta zakti che tethI jevuM tenuM nirmaLa ArAdhana tevuM tenuM uttama phaLa maLe che. navapadanI ArAdhanA darzana, jJAna, cAritra, tapa rUpI AtmavikAzanA saupAnI tathA guNo dvArA ArAdhya arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, sAdhunA paMcapararmaSThI thakI ArAdhaka guzI saMpAdana kare maphatakAkA potAnI jJAtinA loko tathA sagAM saMbaMdhIo vagere sAthe sAro vyavahAra rAkhatA. divALInA divase teo anekane miThAI ke DrAyaphruTanA bokSa mokalatA. sagAI, lagna, bimArI, avasAna prasaMge garIba, tavaMgara saunA ghare teo pahoMcI jatAM. saMbaMdho kema bAMdhavA ane sAcavavA enI kaLA emanI pAse hatI. Ama vividha prakAranI anokhI pratibhA dharAvanAra kuzaLa vepArI ane moTA dAnavIra evA mahatakAkAne aMjali arpIe chIe. ] ramAlAla cI. zAha A ArAdhanA AyaMbila tapathI karAya che. jemAM rasa, kasa, svAdanI moha jaMjALathI dUra rahI dehane dApuM ApavA pUrato nIrasa, svAda vagarano AhAra eka TaMka khAIne karAya che. paryaSaNa parvanI pavitra ArAdhanA jevI rIte vyAkhyAno nAATi vagerethI karAya che je vyAkhyAnI bhAvika janasamudAya bhAvapUrvaka, ekAgra citte sAMbhaLe che tevI rIte A be oLI daramyAna upAzrayo, jJAnazALA ke anya sthaLo zrotAothI bharapura rahe che. dharmasthAnomAM zrIpALAjAnA rAsamAM vahetI surAnI sAkara zelaDI jevI amRta vANInA rasapAnanI parabo banI jAya che je bhAvika janonA hRdayane sparzI jAya che. A rAsanA racayitA nirmAtA upAdhyAya zrI vinayavijayaja mahArAja tathA upAdhyAya zrI yazovijayajInI joDIe dharmarasapUrNa supta kavivANIe puNyazALI puruSanA upara vIsarcI vIsarAya nahIM evo upakAra karyo che. saMskRta sAhityamAM prasiddhi pAmelI mahAkathA kAdaMbarIno prAraMbha mAkavi bhArAbhaphanA hAthe thI, paraMtu svargavAsI thatA emanA putre pitAnuM adhuruM kArya daLatApUrvaka pUruM karI pitRRNamAMthI mukta thayA. zrIpAlarAjAnA rAsanuM paNa tevuM ja thayuM. sUrata pAsenA rAMderanA saMghanI vinaMtIthI upAdhyAya zrI vinayavijayajI mahArAja sAhebe vi. saM. 1778 mAM rAsanI racanA karI; paraMtu rAsa pUrNa thAya te pUrve trIjA khaMDanI pAMcamI DhALanI amuka gAthA racI teo svaMrgavAsI thatAM sADA sAtaso gAthAo pachInI adhurI kAvyakRtinA bhAva tathA mAdhuryanuM sAtatya jALavI upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje aMtaramAM kavitA svarUpa sarasvatI mAtAnI kRpAno tathA UMDA avagAhanI saMgama sAthI adhUrI kAvyakRti pUruM karavAnuM svIkArI / / zrI kAko ka
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 okTobara, 2005 prabuddha jIvana mitra dharma adA karI kAvyakRtimAMno, sarasvatInI upAsanAno prasAda zrIpAla samudramAM paDe che chatAM paNa hAyavoya nahIM ! paDatAMnI sAthe meLavyo. ja navapadanA dhyAnamAM tallIna, vipattimAM bIjuM kaMI nahIM paraMtu navapadanuM vadhu na lakhatAM A rAsanA hArda samAna keTalAMka rahasyo rajU karavA smaraNa, kevI vasI gaI haze zraddhA ! emanI zraddhA keTalI prabaLa ane - mAMguM chuM. ' ApaNI keTalI pAMgaLI ! ApaNI icchA na phaLe temAM Azcarya kema bhara rAjadarabAramAM karmanA siddhAntane vaLagI rahenArI mayaNA lagADavuM ? nAnAmAM nAnI kriyAmAM ApaNA cittanI sthiratA TakatI pitAnA kopanuM kAraNa banI ane pitAe koDhiyA sAthe lagna karAvyA nathI. kriyAmAM rasa nathI. veTha utArIe chIe. tallInatA dUra che. utAvaLa, chatAM paNa mayaNAe mukhane navi pAlaTe ane pitAnA vacanane mAnya udvega, kheda vagere tathA ApaNI ArAdhanAdi zraddhA, mehA, dhRti, dhAraNA, karI lebararANAnI DAbI bAjue UbhI rahI. patie bIjo pati karavA anuprekSA je vRddhigata thavI joIe tevI nathI. jaNAvyuM paNa eka bhavamAM be bhava nathI karavA kahI bIje divase prabhunI ApaNI icchAo na phaLe temAM zA mATe Azcarya thavuM joIe. pUjA-arcanAdi hRdayanA ullAsa tathA bhaktipUrvaka karatAM tarata ja nAnAmAM nAnI kriyAmAM sthiratA TakatI nathI. kriyA pratye Adara, sukRtyanuM phaLa, nija kaMThathI kusumamALA tathA phaLa deve ApyuM. vaLI samarpaNa tAttvika bhAvo sakriya banatAM nathI. citta vAraMvAra DAmADoLa gurugame navapadanI ArAdhanAdi karavAmAM tallIna banI navame thayA kare che; pachI temAM rasa tallInatA kyAMthI AvI zake ? cittane AyaMbile zrI siddhacakranA namamaNa lagADavAthI zrIpAlanuM zarIra roga bhaTakatuM rAkhavuM, asthiratA, kriyA sAthe tanmayatA ekarUpatA nathI vagaranuM thayuM. zrIpAla rAjAe dhavalazeThanA vahANa bahAra kADhyA ane je roga AjakAlano nathI, anAdino che. te dUra karavA bhagIratha upakAra para upakAra karavA chatAM paNa teNe mRtyu pAmelA zeThanA puruSArtha, prayatna joIe. bIjuM pudgalAdapaNuM, bhavAbhinaMdapaNuM kAraja yogya rIte karyA. jyAre zrIpAla dorI tUTatAM pANImAM paDyA dUra karI caramayathApravRttikaraNa karI samakita meLavavA mATe ekAgratA tyAre kazI paNa hAyavoya vagara navapadanuM dhyAna dhare che ane tethI meLavI levAthI zrIpAla rAjAe je hAMsala karyuM che tenAthI A rAsanuM malyanI pITha para besI gaMtavya sthAne Ave che. e mayaNAne paraNyA hArda maLI zake che, pAmI zakAya tema che. pachI bIjI je 8 patnIo sAthe lagna thayA temAM paNa navakAranI te kyAre siddha thAya ? kemake ApaNe bAMdhI navakAravALI gaNI sAcI zraddhAe kAma pAra pADyuM che. jemAM eka ThekANe maMdiranA baMdha hoya, derAsaramAM jaI pUjAdi karyA hoya, sAmAyika pratikramaNa vrata, thayelAM dvAra daSTithI kholyA tathA mRtyu pAmI che te kanyAne paNa upavAsAdi karyA hoya, oLIo karI hoya, dAnAdi karyuM hoya tethI jIvaMta che tevuM puravAra karI tene paNa patnI banAvI. ApaNe dharma karyo che tema manAya paNa dharmano marma ja na samajyA ! A rAsanI pratyeka paMkti upara khUba vicAra karIe to ghaNuM lakhAI temAMthI bahAra nIkaLAya ? hA. te mATe tIvra paramocca kakSAno zake, je rahasyamaya vAto jaNAvatAM pAnAnA pAnA bharAI jAya. puruSArtha je dvArA navakArano prabhAva ghaTyo che, dekhAto nathI, camatkAra mayaNA je vevamAM ucharI hatI chatAM mAtAe bAlikAne jenadarzananuM na thayo jethI ema manAya ke navakArAdimAM zakti ghaTI gaI che. tenI tattvajJAna meLavavA pAThazALAmAM yogya zikSakane soMpI. tethI zakti ghaTI nathI. ApaNI te mATenI rIta paddhati ja khoTI che. jainadarzana pAmelI mayaNA jJAnanI AvazyakatA, upakAratA vagere eka udAharaNathI spaSTa karuM te mATenI prakriyA samajavI tathA haiyAmAM aMkita thavAthI heya, upAdeyanuM jJAna samajI upayoga kare caritArtha karavI paDe. roTalI khAvI hoya to ghauM joIe, teno loTa che. tethI puNya-pApa, kartavya, akartavya, bhaThya, abhakSya, hitakAraka, thALImAM rAkhI pANI nAMkhI kaNaka banAvavAnI, tenA luA vaNI hAnikArakano sacoTa khyAla dharAvatI hatI. Aje sArA sArA jaina tAvI para te kAcI roTalI zekavI paDe. te pachI tene thALImAM mUkI kuLomAM bhakSyAbhaThya peyApeyano viveka pratidina bhUlAto jAya che kaTakA moMDhAmAM mUkI cAvavAthI roTalI khAdhI che tema thAya. tevI rIte je bhAvI peDhI mATe khataranAka che. jevI rIte samakitavaMta jIva ATha dharma karatAM pahelAM anaMtAnaMta bhavomAM karelAM pApo pratye tIvra dRSTi sahita navamI sarva viratine icche che; ATha pravacana mAtA (pAMca saMtApanA, vedanA, pazcAttApa puraHsara pharI te na thAya tevo dRDha samiti ane traNa gupti) sahita guNavaMta muni navamI samatA icche manasubo nirdhAra karI saunI sAthe khamatakhAmaNAM, veravirodha mATe A che tema zrI zrIpALa mahArAjA nava navoDhA paraNI, navapadanI zreSTha mAphI tathA kSamA karI jagatanA sarva jIvone khamAvI aMtaHkaraNapUrvaka zakti ane dhana kharca arihaMta vagerenI zreSTha ArAdhanA karI caityo maitrI, pramoda, vAtsalya, guNAnurAga darzAvI uccattama bhAvanA bhAvI karAvyAM jemAM nava navIna pratimAo bharAvI, nava jina maMdirono saunuM kalyANa thAo, koI paNa pApa na Acare, jagatanA sarva jIvo. uddhAra karAvyo, nave padanI ArAdhanA karI nava putro thayA, nava hajAra duHkha na pAme, sarva jIvo karmathI mukta thAya, mukta bane tevI utkaTa hAthI, nava hajAra ratha, nava lAkha jAtivaMta ghoDAo, nava karoDa bhAvanAthI aMtaHkaraNane bhIMjavI devAnI A prakriyA dvArA jIvananI sainika, nava prakAranI rAjyanI tithI, zatrurahita rAjyanuM pAlana, pATI svaccha, sughaDa, aMkita thAya tevI banAvavAnI A vidhi pUrNa navaso varSa karI, pUrve trIjA bhavamAM zreSTha 20 sthAnakanuM tapa karI karI have navI gillI navo dAvanI jema bhakti, bhAvanA sabhara rIte tIrthakara nAmakarma nikAcita karyuM hatuM. je kaMI dhArmika kriyA, vidhi, AcaraNa, ArAdhanAdi suMdara UrdhvagAmI . ApaNe derAsara jaIe, pUjAdi karIe vyAkhyAna sAMbhaLIe, pariNAma prApta karAve ja te zraddhAthI jIvana naukAne halesA mArI mALA gaNIe, caitya vaMdana, sAmAyika, pratikramaNo karIe chatAM pele pAra paMcaparameSThInA pavitra prasAde pahoMcADe ja. paNa ApaNe uparanI zreNimAM kema na gayA ? zuM khUTatuM hatuM ? zrIpAla mahArAjanuM A rAsanuM rahasya, nicoDa pAmavAmAM te halesAM mArIne thAkyA paNa hatA tyAM ne tyAM ja kema rahyA ? pamADavA pAchaLa pApI evA zrIpAlane sanmArge caDhAvI pratyakSa prabhu zrIpAla rAjA sarva vighno siddhacakra dUra karaze ema vicArI mana, kRpAno sAkSAta paricaya tathA anubhava karAvanArI te divya zAkta vacana ane kAyAne sthira karI siddhacakranA dhyAnamAM lIna rahyA. cittane tathA zraddhA samarpaNAdi guNothI prajvalita banelI mayaNAsuMdarIe tadAkAra karyuM. ApaNAmAM zrIpAlanA jevI zraddhA, sthiratA, ekAgratA zrIpAlane mokSanA dvAra sudhI pahoMcADanArI vipula sAmagrIno thALa kyAM che ? tenA caraNamAM mUkI dIdho.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - 16okTobara, 2005 sarvamaMgala mAMgalya D DaoN. kavina zAha pratyeka manuSya jIvanamAM sarva rIte kalyANa thAya tevI bhAvanA eTale te lokottara maMgala hovAthI pApa karmono nAza karIne mokSa rAkhe che. AvA kalyANanI bhAvanAno sUcaka zabda maMgala che. A sukha ApavA mATe samartha che. traNa akSaranA zabdamAM maMgalanI vaividhyapUrNa vicAradhArAno samAveza saMthArA. porisI sUtramAM cAra maMgalano ullekha maLe che. thayela che. maMgalano sAmAnya vyavahAramAM kalyANa artha pracalita che attAri maMgalam arihaMtAmaMgalam sidhdhA paNa zAstromAM tenA vividha arthano ullekha maLe che. maMgalam sAhU maMgalam, kevali pannato dhammo maMgalam. . maMgala eTale jenA vaDe hita magAya, samajAya, ke sadhAya te maMgala ciraMtanAcArya kRta paMcasUtranA prathama adhyayanamAM cAra maMgalano kahevAya che. ullekha thayo che tenI mAhitI nIce pramANe che. mAnayata ti maMtra-arthAt mArApaNuM huMpaNuM (ahamnI arihaMta-traNa lokanA sarvazreSTha nAtha, anuttara puNyanidhAna, bhAvanA) abhimAna dUra kare tene maMgala kahevAya che. te jemanA rAgadveSa ane moha kSINa thayA che tevA aciMtya ciMtAmaNi, saMsAranA bhava cakramAMthI uddhAra kare, bacAve tene maMgala kahevAya bhava samudramAM jahAja samAna ekAMte zaraNa karavA rUpa arihaMta e che. vizvanA sarva prANIonuM hita kare te paNa maMgala sUcaka che. maMgala svarUpa che. jenAthI adRSTa durbhAgyarUpa duHkha dUra cAlyuM jAya tene maMgala kahevAya ' siddha-jeonA jarA maraNa saMpUrNa nAza pAmyAM che. karmanA kalaMkane che. maMgaLano eka artha "dharma' thAya che. eTale je dharmane lAve, prApta jeoe vedavAnA nathI, jemanI sarva pIDAo nAza pAmI che. karAve te paNa maMgala che : kevaLajJAna ane kevaLadarzanane dhAraNa karanArA sidhdhapura nivAsI, mAM galayaI javAo maMgalamihevamAi nerutA anuttara sukhathI yukta sarvathA kRtakRtya evA evA sidhdha bhagavaMto (muM athavA mA eTale ke pApane je goLI nAkhe che te maMgala maMgala svarUpa che. kahevAya che). sAdhu-prazAMta gaMbhIra, AzayavALA, Avagha yogamAM aTakelA, mAM galayati bhavAyiti maMgalaM saMsArAyApanaM tIttharthaH / pAMca prakAranA AcArane jANanArA, paropakAramAM rakta, padmAdinI athavA bhA bhUta zAstrasta galo vighno asmAyiti / / upamAvALA, dhyAna, adhyayanathI yukta vizuddha bhAvavALA sAdhuo (mane bhAvathI eTale ke saMsArathI dUra kare che eTalA mATe te maMgala maMgala svarUpa che. che athavA gala eTale vigna. zAstranA adhyayanamAM prAraMbhamAM amane dharma-sura, asura ane manuSyothI pUjita, moharUpI aMdhakArane vina na ho mATe maMgala.) dUra karavA mATe sUrya samAna, rAgadveSa rUpI jherano nAza karavA mATe vaLI, 'vizeSAvazyaka bhASya'mAM kahyuM cheH zreSTha maMtra samAna, saghaLA kalyANanuM kAraNa, karmavanane bALavA mATe maMgajivaNaDadhigammai jeNa hiyaM teNaM maMgalaM hoI / agni samAna, siddhapaNAnA sAdhaka, kevaLajJAnIoe prarUpelo dharma ahavA bhaMgo dhammo taM lAi tayaM samAyate / / sarva jIvone mATe maMgala svarUpa che. (jenA dvArA hitanI mAMgaNI karavAmAM Ave che ane prApti thAya A cAra maMgala svarUpanuM ja AtmAo zraddhApUrvaka mana, vacana che te maMgala kahevAya che. athavA maMgala'no artha dharma thAya che ane ane kAyAnA zubha yogathI zaraNa svIkAre che tenuM avazya maMgala e je dharma prApta kare che te maMgala kahevAya che.) thayA vagara rahe nahi eTale ke lokottara maMgala thAya che. dravyathI maMgala 'maMgala' zabdanI bIjI vyAkhyA mAnIe paNa tenI sAthe bhAva AvI jAya to AtmAno avazya mA galo bhUyiti maMgalam uddhAra thaI jAya che. AtmA jyAM sudhI zAzvata sukha na meLave tyAM (je gala arthAt vipnano nAza kare che te maMgala.) sudhI bhavo bhava A cAra maMgalanI upAsanA ane zaraNa e ja siddhino madhAnti dhyayanti aneneti maMgalam rAjamArga che. bhAva dharmanI paramocca sthitinA dRSTAMtarUpa jina (jenA vaDe prasanna thAya te maMgala.). zAsanamAM marUdevI mAtA, jIraNa zeTha ane prasannacandra rAjarSinA dRSTAMta mahAnte pUjyante'neneti maMgalam pracalita che. tenuM ciMtana ane manana paNa maMgalanI bhAva upAsanAmAM (jenA vaDe pUjA thAya te maMgala.) zaktivardhaka bane tema che. dravya maMgala e bhAva maMgalanuM nimitta che maMgalanA prakAranI vigato paNa tenA garbhita rahasyane pragaTa kare ema jANavuM joIe. bhAva maMgalanI siddhi mATe vizuddha bhAvanAthI : che. laukika maMgala ane lokottara maMgala ema be prakAre maMgalanuM arihaMta, siddha, sAdhu ane dharmanuM AlaMbana svIkAravuM joIe ane svarUpa che. mAtra AtmasiddhinuM ja lakSa rAkhIne ekAgratApUrvaka upAsanAthI laukika maMgala eTale ke jenAthI A bhavamAM sarva rIte duHkha dAridraya AtmA muktinA avyAbAdha ane anaMta zAzvata sukhano bhokatA dUra thAya ane sarva rIte zAMti-samatA prApta thAya. ' bane che. lokottara maMgala eTale sarva pApa karmono nAza karIne AtmAnA namaskAra mahAmaMtramAM pAMca maMgala ane A maMgala navapadamAM zAzvata sukha-svarUpanI prApti karAve che. mAnava jIvanamAM sAdhanA paNa prathama pAMca padamAM birAjamAna che. eTale namaskAra mahAmaMtra karavA lAyaka laukika maMgala karatAM lokottara maMgala ja iSTa che. laukika paMca mahAmaMgalayukta che. navapada paNa A pAMcanI ArAdhanAthI siddhi maMgalathI A bhavamAM zAMti thAya paNa janma, jarA ane vyAdhi tathA padanI prApti karAve che. siddhacakra yaMtra nAmano artha zAzvata sukha janma-maraNanA bhava bhramaNamAMthI mukti to maLe ja nahi mATe ApanAra navapadanI ArAdhanA che. lokottara maMgala ja iSTa gaNAya che. jinAlayamAM bhagavAna pAse aSTamaMgalanI pATalI maMgala rUpe namaskAra mahAmaMtramAM prathama pAMca pada arihaMta, siddha, AcArya, mUkavAmAM Ave che. svastika, zrIvatsa, naMdAvarta, vardhamAka, "upAdhyAya ane sAdhune namaskAra e sarva pApano nAza karanAra che bhadrAsana, kaLaza, mInayugala, darpaNa. A aSTamaMgala paNa
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 okTobara, 2005 prabuddha jIvana mahAmaMgalakArI che. vyavahAra jIvanamAM maMgalanAM anya dRSTAMto prApta laukika ane lokottara maMgala prApta karAvanArI che. maMgala gAvAnI ke thAya che. bhAvanA manuSya lokamAM pracalita hoya te to svAbhAvika che paNa maMgala bhagavAna vIro, maMgala gautama prabhuH | svargamAM rahelAM deva-devIo paNa prabhunA kalyANakanA divase naMdIzvara maMgala sthUlibhadrA, jaina dharmostu maMgalam ||. dvIpa upara mahotsava kare che tyAre maMgala' gIta gAya che. udAharaNa , Asanna upakArI zrI mahAvIra svAmI bhagavAna A kaLIyugamAM joIe tosarva jIvone mATe kalyANarUpa che. prabhu mahAvIra svAmInA prathama gaNadharathI mArA nAthanI vadhAI vAje che, gautama svAmI anaMtalablinidhAna hatA te paNa guruonA paNa sarvazreSTha 'indrANI mila maMgala gAve, motIyana coka purAve che guru tarIke pUjya che te paNa maMgala-kalyANa karanArA che. mArA nAthanI vadhAI vAje che." aMguThe amRta vase, labdhi taNo bhaMDAra, prabhAtanA pahoramAM maMgala gAvAno rivAja che te aMgenI vigato zrI guru gautama samarIe, vAMchita phaLa dAtAra. nIce mujaba che. aSTApada parvata upara 1500 tApasIne khIranA AhArathI cAlo sahIyara maMgala gAIe, pAraNuM karAvanAra e lablinidhAna zrI gautamasvAmI hatA teno maMgala laie prabhunuM nAma. sthAna rUpa samAveza thayo che. jethI zAsanamAM zrI sthUlibhadranuM nAma paheluM maMgala vIra prabhunuM, bIjuM maMgala gautama svAmI re . loka jIbhe ramatuM jovA maLe che. zIlavrata (brahmacaryanuM vizuddha pAlana trIjuM maMgala cUlibhadranuM, cothuM jena dharma. cAlo. 1 karIne 84 covIzI sudhI jemanuM nAma amara che evA sthUlibhadra paNa maMgala gAvAno raMga lAgyo ho benI, maMgalarUpa che. rUpakozAne tyAM cAturmAsa karIne zIlavratanI rakSA karI maMgala gAvAno raMga lAgyo re lola. aMte kozAne paNa bAra vratadhArI zrAvikA banAvanAra zrI sthUlibhadra vinatI svIkArI nemazrIjI padhAryA, jIvonuM maMgala karanArA che. sAta varSe saMyama dhArI re lola. dazavaikAlika sUtranA prAraMbhamAM dharma e utkRSTa maMgala che evo "maMgala hema prabhAtiyAM' pustikAmAM vividha gItono saMcaya thayo ullekha karIne jaNAvyuM. dharma e utkRSTa maMgala che. ahiMsA, saMyama che. keTalIka paMktio udA.rUpe atre noMdhavAmAM AvI che te uparathI ane tapa e traNa prakArano dharma maMgalarUpa che. AvA dharmanuM pAlana maMgala gItono paricaya thAya che. karanArAne devo paNa namaskAra kare che. cAra maMgalamAM dhammo maMgalano moMghI mAlaNa velA Avo, lAvo caMpo phUla re, samAveza thayo che te daSTie uparokata prakArano dharma maMgala sarakhI saiyara sAthe Avo, gAvo maMgala gIta re. vAcaka-kalyANakArI bane che. paheluM maMgala vIra prabhunuM. samAjamAM lagna prasaMga apUrva AnaMda ane ullAsathI ujavAya zAMti jina rAjamAM saue eka tAnamAM, che. lagnanI vidhimAM maMgalASTaka gavAya che ane daMpatInA jIvananI mIThA mIThA maMgala gAvo, prabhujInA dhAmamAM. maMgalakAmanAnI abhivyakti-zubhecchA vyakta karavAmAM Ave che. | UMcA nIcA derAsare zikhara zobhe, A maMgala bhAvanA mAtra saMsArI jIvana sukha-samRddhimaya bane teno tyAre pharakAvo rUDI moMgherI dhajA. ja saMdarbha darzAve che. eTale lokika maMgala tarIke gaNavAmAM Ave che. ere derAsara zrAvaka bhAI baMdhAve dhArmika mahotsavanI ujavaNI prasaMge prabhAtanA pahoramAM maMgala gIto zrAvikA bahena rUDI pUjA racAve. gAvAnI praNAlikA Aje paNa pracalita che. dIkSA mahotsava, mora jAje ugamaNe deza, mora jAje AthamaNe deza. jinamaMdiranI pratiSThA, paryuSaNa pachI cAturmAsa daramyAna thayelI mora jAje zetruMjA upara re, sonAnI cAMca moralImAM jI. ArAdhanAnI anumodanAno mahotsava, jinAlayanI sAlagIrI, guru savAmaNa sonuM ne adhomaNa rUpuM re, bhagavaMtanI padharAmaNI, upadhAna tapanI ArAdhanA jevA prasaMgoe tenuM ghaDAvo vIranuM pAraNuM re. prAsaMgika maMgala gIto gavAya che. jhUlo jhUlo vIra mArA pAraNIyAmAM. paryuSaNanI thIyamAM maMgalano ullekha thayo che te joIe to maMgala gItonI udAharaNarUpa paMktio maMgala gAvAno ananya dhavala maMgala gIta gahelI karI e'mAM maMgala zabda prayoganI harSollAsa darzAve che. samAjamAM utsavonI zobhA bIjI rIte game lokapriyatA darzAve che. - tevI hoya to paNa strIonI upasthiti utsavanI zobhArUpa che. prabhunI dravyapUjA-aSTa prakArI pUjA pachI "AratI utAravAmAM strIo utsavapriya che. Ave che. tyArapachI "maMgaladIvo' utAravAmAM Ave che. maMgala dIpakamAM bhAratIya saMskRtimAM sAmAjika ane dhArmika tahevAronI dIpakanI eka vATa (jyota) che je AtmAnA jyotirmaya svarUpanuM ujavaNImAM strIonI hAjarI ane ullAsa noMdhapAtra che. pratIka che. AratInI pAMca vATa pAMca jJAnanA pratIka samAna che. maMgala vAcaka-zabdanA saMdarbhamAM vividha prakAranI mAhitI AtmAne pAMcamuM jJAna kevaLajJAna Ave to AtmAnuM jyotirmaya svarUpa prApta aihika ane pAralaukika nimitta prApta karAvavAmAM upayogI che. thAya che. AtmA siddha, buddha, niraMjana, nirAkAra svarUpa dhAraNa karIne ajJAnI jIvo ehika maMgalathI paritRpta thaIne saMsAranA kSaNika siddha zIlA upara birAjamAna thAya che. kavi rUpacaMdanI maMgaladIvAnI ane nazvara sukhamAM rAce che. jJAnI jIvo ehika maMgalathI atRpta racanAmAM cAra maMgalano ullekha thayo che. prathama maMgala prabhunI bhavya banIne sukha zAMtinA kALamAM pAralokika maMgala prApta karavAnI moMgherI pUjA racAvavI, bIjA maMgalamAM prabhunI sarabhayukta dhUpa pUjA, trIjA ghaDI AvI che ema mAnIne AtmAnA zAzvata sukha mATe A maMgalamAM prabhunI AratI utAravI ane cothA maMgalamAM prabhunAM raudradhyAnathI mukta thaIne dharmadhyAnamAM puruSArtha kare che. mAnava jIvananI guNagAna gAvAno ullekha maLe che. prathama traNa maMgala e dravyapUjA, A eka mAtra anukaraNIya ane AvakAradAyaka pravRtti che te sivAya che ane cothuM maMgala prabhunI bhAvapUjA che eTale vidhivat caityavaMdana maMgalanI bhAvanA bhavabhramaNa dUra karavA samartha nathI. eTale maMgala karIne anaMta upakArI tIrthakara bhagavaMtanA guNagAna stavana dvArA icchanAra vyaktie jIvana maMgala kevI rIte karavuM te jANIne temAM karavAno saMdarbha che. cAra maMgalano sAra eTalo ke prabhunI pUjA e puruSArtha Adaravo joIe.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana DAMga svarAja Azrama, AhavA (Arthika sahAya karavA mATe noMdhAyelI rakamanI yAdI) saMghanA upakrame paryuSaNa vyAkhyAnamALA-2005 daramiyAna 'DAMga svarAja Azrama, AhavAne Arthika sahAya karavAnuM TharAvavAmAM AvyuM hatuM. amane jaNAvatAM AnaMda thAya che ke Azare soLa lAkha jevI mAtabara rakama noMdhAI che. e mATe dAtAonA ame RRNI chIe. yAdI nIce mujaba che. 1,00,000 zrI pIyUSabhAI zAMtilAla koThArI 6,000 ane zrImatI caMdrAbahena koThArI (pI.DI.koThArIenDa kuAM.) 9,000 DaoN. ramaNalAla cImanalAla zAha tathA pro. tArAbahena ramaNalAla zAha 9,000 zrI rasikalAla laheracaMda zAha tathA rasIlAbahena rasikalAla zAha zrI caMdrakAMtabhAI dIpacaMda zAha zrI nIrUbIna surbodhabhAI zAha DaoN. dhanavaMtabhAI tilakarAya zAha 1,00,000 zrI zreyAMsa TrasTa haste : 2mAbahena kApaDiyA 1,00,000 mAtuzrI samatAbena mANekalAla zeTha ane H surezabhAI pANakalAla zeTha 1,00,000 zrI kAkulAla chaganalAla mahetA haste : manISa e. mahetA 51,000 ke. ema. ceriTebala TrasTa haste : zrI kAMtilAla nAraNadAsa zAha 51,000 me. konavesTa pablika ceriTebala TrasTa 51,000 zrI praviNabhAI zAMtilAla koThArI 51,000 mAtuzrI ratanabAI ceriTI TrasTa 51,000 zrI kAMtilAla ramaNalAla parIkha 25,000 zrI amIcaMda Ara. zAha 25,000 zrI vikTara pharanAnDIsa haste : 2mAbena vI. mahetA 21,000 zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa 15,000 zrI zailA hareza mahetA onavarDa phAunDezana) 15,000 zrI kAzIbena saMgha2AjakA ane zrImatI DAhIbena modI phAunDezana 15,000 me. heppI homa enTaraprAisIjha JIV) 15,000 zrI jItendra ke, bhaNazAlI 15,000 sva. indubhAI zeThanA smaraNArthe haste : kamalezabhAI zeTha 12,000 zrI e. Ara. cokasI 12,000 zrI aruNAbena ajitabhAI cokasI 11,000 zrI pravINa ke. bhaNazAlI-HUF 11,000 zrI pramodabhAI somacaMda zAha parivAra 11,000 zrI cImanalAla ela. vasA parivAra 11,000 me. kampharTa TrAvelsa haste : dharmeza ema. zAha 10,000 zrI umedabhAI dozI 10,000 zrI rAjeza zrIzrImAla 10,000 zrI mahetA vIracaMda mIThAlAla ceriTebala TrasTa 9,000 9,300 9,000 9,000 9. 9,000 9,000 9,000 9,000 sva. jyotsanA bhUpendra javerInA smaraNArthe 9.33 9,000 haste : zrI bhUpendra DAbhAI jarvI zrI kusumabahena narendrabhAI bhAI zrI ramAbahena jayasukhalAla vorA zrI varSAbahena ane DaoN. rajjubhAI zAha zrI yazomatIbahena zAha zrI bhAnu ceriTi TrasTa haste : zrI pravINabhAI zAha | uSAbahena pravINabhAI zAha 9,000 zrI dilIpabhAI vIrendrabhAI kAkAbaLIyA zrI suzIlAbaina ramaNIkabhAI zAha zrI AzitA enDa kAMtilAla kezavalAla zeTha ceriTebala TrasTa zrI je. vI. mahetA ceriTebala TrasTa zrI zAMtilAla maMgaLajI mahetA 9,000 9,000 9,000 zrI paMkajabhAI visarIyA enDa phemilI 9,000 zrI maphatalAla bhIkhAcaMda phAunDezana 9,000 me. smItha Tulsa koraporezana 9,000 zrI zAMtilAla ujamazI ceriTebala TrasTa 9,000 zrI e. pI. zeTha ceriTebala TrasTa 9,000 zrI zeza vinubhAI jIvanalAla mahetA 8,888 DaoN. bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyA 6,000 zrI harSA vikrama zAha 6,000 zrI gAMgajI popaTalAla zeThiyA phemilI cerITebala TrasTa 6,000 zrI harSadaMjana ceriTebala TrasTa haste zrI harSadabhAI dIpacaMda zAha 6,000 zrI paulomI prakAza zAha 6,000 zrI guNavaMtI pI. zAha * 6,000 mahetA baheno taraphathI 6,000 zrI tarUNA vIpInabhAI zAha 6,000 zrI rohana caMdrakAMta nirmaLa 6,000 me. samakita eDavarTAijhIMga haste : zazikAMta tIjorIvAlA 6,000 me. samyaka mArkeTIMga haste : zazikAMta tIjorIvAlA 16okTobara, 2005 sva. ramAbena jayaMtIlAla zAhanA smaraNArthe haste : jayaMtIlAla phatehacaMda phAunDezana 6,000 zrI ratilAla odhavajI gohila gembala TrasTa 6,000 zrI saMtokabA jeThAlAla desAI ceriTebala TrasTa 6,000 sva. ramaNIkalAla puMjAbhAI parIkhanA mArthe haste H anulabAI 6,000 sva. jazumatIbena hasamukhalAla kuvADiyAnA smaraNArthe haste DaoN. ImaMta nAra. kuvADivA : 6,000 zrI cirAga caMdrakAMta zAha ceriTebala TrasTa haste : paTTaNI opTIkalsa 6,000 zAha pablika ceriTebala TrasTa haste : DaoN. jyotibena zAha 5,001 zrI aMjana AI. DAMgaravAlA 5,000 zrI vasaMtabhAI gAlA 5,000 zrI bAbubhAI caMpakalAla tolATa 5,000 zrI nirmaLAbahena bAbubhAI tolATa 5,000 zrI vI. esa. gAMdhI ceriTebala TrasTa haste : mukuMdabhAI gAMdhI zrI vasaMtalAla kAMtilAla zAha zrI vanItA jayaMta zAha 5,000 5,000 5,000 zrI dIpacaMda ghelAbhAI zAha 5,000 zrI maMjUlA Ara. zAha 5,000 zrI aditi devAMga nagarazeTha 5,000 eka bahena 5,000 me. 2maNIkalAla gosalIyA enDa kuAM. 5. zrI pubIna ke, bhAratI 5,000 zrI umaMga phAunDezana 5,000 zrI hasamukha jI. zAha 3,500 zrI padamAvatI bI. zAha 3,500 zrI bhAicaMdabhAI mahetA ceriTebala TrasTa 3,001 zrI harSA mahendra saMghavI 3,000 zrI vasubahena caMdulAla bhaNazAlI 3,000 zrI kalAvatIbahena zAMtilAla mahetA 3,000 zrI niyatA ajaya goyela 3,000 zrI TI. ema. zAha ceriTebala TrasTa haste zrI puSpAbahena caMdrakAMta parIkha 3,000 zrI dilIpabhAI ema. zAha 3,000 3,000 3,000 zrI. grISmA jaya sonAvAlA zrI ke. ema. sonAvAlA ceriTebala TrasTa zrI diptI jatIna sonAvAlA
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 okTobara, 2005 3,000 me. trizalA ilekaTroniksa 3,000 me. phrenDalI prinTarsa 3,000 3,000 zrI jayavaMtIbena joramalabhAI mahetA DaoN. dhIrendrakumAra varajIvanadAsa zAha 3,000 zrI vizAbona DIrendrakumAra zA 3,000 zrI rAjendrabhAI amaratalAla-HUF 3,000 zrI devakAbahena nAnajI zAha 3,000 zrI mInAbahena gAMdhI 3,000 zrI kAMtilAla ke. zAha 3,000 zrI maNIbahena vIjapA2 sAmata nIsara 3,000 zrI vikrama ramaNalAla zAha 3,000 zrI pArTana hemaMta kavADiyA 3 meM haipada hasamukhalAla vADhiyA 3,000 zrI narmadAbahena ema. zeTha ,000 zrI muktAbahena bAbubhAI saMghavI 3,000 zrI romeza je. zAha 3,000 zrI caMdrakAMta yu. khaMDeriyA 3,000 zrI jayavaMtI pravINacaMdra vorA ceriTebala TrasTa 3,000 zrI praviNacaMda jamanAdAsa zAha 3,000 zrI harSadarAya ke. dozI 3,000 zrI jayaMtIlAla cunIlAla zAha 3,000 zrI vijaya ke. zAha 3,000 zrI pUNya yAtrika jhaverI 3,000 zrI ramezabhAI pI. mahetA 3,000 zrI naMdubhAI vorA/rekhAbahena vorA 3,000 zrI bInAbahena anilabhAI mahetA 3,000 zrI vyomAbahena rAkezabhAI zeTha 3,000 zrI zazikAMta maNIlAla mahetA 3,000 zrI anilA zazikAMta mahetA 3,000 zrI vinodabhAI mahetA 3,000 zrI bhAratI ema. majamudAra 3,000 DaoN. je. Ara. zAha 3,000 zrI ramaNIkalAla umedacaMda zAha 3,000 zrI maMjulAbena ramaNIkalAla zAha 3,000 zrI, ardhA kRlabhAI zAha 3,000 zrI cArUbena harendrabhAI punAtara 3,000 zrI vanalIlA mukuMdabhAI vorA 3,000 zrI kuMjabALAbena ramezacaMda koThArI 3,000 zrI eca. DI. inDasTrIjha 3,000 zrI niraMjana haragoviMdadAsa bhaNazAlI 3,000 zrI nIlAbena caMdrakAMta zAha 3,000 zrI rekhAbena kApaDiyA 3,000 zrI bhAnumatI neNazI vIDa 3,000 zrI sarojarANI zAha ceriTebala TrasTa 3,000 zrI ramIlAbahena ramezabhAI mahetA 3,000 zrI dIpAlI saMjaya mahetA 3,000 zrI sucita azvina dozI 3,000 zrI vI. ena. saMghavI 3,000 zrI mInAkSI vI. saMghavI prabuddha jIvana 3,000 me. gulAbadAsa enDa kuAM. 3,000 zrI harilAla tArAcaMda zAha 3,000 zrI zAradAbahena bAbubhAI zAha 3,000 zrI harSAbahena bharatabhAI DagalI 3,000 zrI lInA vI. zAha 3,000 zrI. nanasukhabhAI kAmadAra 3,000 zrI mahezabhAI mahetA 3,000 zrI puSpAbahena surezabhAI bhaNazAlI 3,000 zrI ramezabhAI popaTalAla zAha 3,000 zrI javalabena rAmacaMda zAha 3,000 zrI indumatI ane harikazana udANI ceriTebala TrasTa zrI je. ke. phAunDezana 3,000 3,000 zrI mahendra vIracaMda mahetA 3,000 zrI hasamukharAya vIracaMda mahetA haste : sva. bindunA smaraNArthe 3,000 zrI kanubhAI rasikalAla zAha (kolasAvALA) 3,000 sva. saralAbena zAM. dozInA smaraNArthe haste : prakAza zAM. dozI 3,000 zrI jamanAdAsa hemacaMda hemANI ceriTebala TrasTa OM, zrI surAvaMtIbena gulAbacaMda jhaverI 3,000 sva. bhAnumatI mahendra saMghavInA smaraNArthe vingArDa sTuDiyo zrI jayaMtabhAI cheDA zrI bInA cokasI 3,000 3,000 3,000 zrI mRdulA ke, zAha 3,000 zrI mahendrabhAI eca. zAha 3.00 zrI sadgRhastha 3,000 zrI mahendrabhAI Ara. zAha 3,000 zrI vinayacaMda yu. zAha 3,000 zrI bhAratIbena gajendrabhAI kapAsI 3,000 zrI bhagavatIbena panAlAla sonAvAlA 3,000 zrI jitendra dharamadAsa 3,000 sva. rasikalAla choTAlAla zAhanA smaraNArthe haste H zarada zAha 3,000 sva. sarasvatIbena rasikalAla zAhanA smaraNArthe haste H zarada zAha 3,000. sva. bAlubhAI choTAlAla zAhanA smaraNArthe haste : haMsAbena bAlulAla zAha 3,000 sva. bhogIlAla sukhalAla zAhanA smaraNArthe haste : latA zAha 3,000 zrI vanalIlA ena. mahetA 3,000 zrI jayeza DI. ajame2A 3,000 zrI kumuda Ara. bhaNazAlI 3,000 eka bahena 3,000 zrI pI. ena. mahetA HUF 3,000 zrI sI. ena. saMghavI ceriTebala TrasTa 3,000 zrI lakSmIcaMda vorA pablika ceriTebala TrasTa 3,000 zrI mahendrabhAI bhAilAla vorA 3,000 zrI AratIbena madhubhAI vorA 3,000 zrI savitA ke. pI. zAha 300 zrI bhUpatarAya che. zeTha 3,000 zrI jayaMtIlAla je. zeTha 3,000 zrI nInA ena. zAha 3,000 me. saMjaya vorA enDa kuAM. 3,000 me. zAko plAsTIka haste : indubena javI 3,000 zrI ema. ema. mohanalAla kArDanezana TrasTa 3,000 sva. pU. pitAzrI tArAcaMda TokarazI zeTha tathA sva. pU. mAtuzrI caMcaLabena tArAcaMda zeThanA smaraNArthe haste : zeTha bhAilAla tArAcaMda (phokasa lAiTanIMga) zrI caMdrakumAra jI. jhaverI zrI jaze araviMda dharamazI sukhI 3,000 3,000 3,000 3,000 zrI virala araviMda dharamazI lukhI zrI vINAbahena javAha2 ko2DIyA 3,000 zrI bhUpendra zAma 3,000 zrI smitA esa. zAha 3,000 zrI pravINacaMdra ema. zAha 3,000 zrI dhairyakAntAbena pI. zAha 3,000 zrI nIlA zAha 2,500 zrI jAdavajIbhAI somacaMda mahetA haste : prabhAvatIbena zrI bhAnubhAI dalIcaMda gAMdhI sva. caMdrAbahena rasikabhAI gAMdhInA 2,500 2,500 smaraNArthe haste : zirISa zrI bhavaramala vI. mahetA zrI Ara. e. saMghavI 2,100 2,001 2, zrI tuSAra navasANIyA 2,000 zrI vinodacaMdra harIlAla mahetA 2,000 eka sadgRhastha 2,000 zrI bhadrAbena vI. zAha 2,000 zrI bAlacaMdajI solaMkI 1,500 1,101 1,101 zrI madhusudana Ara. zAha 1,001 zrI caMdrakAMta basaMtalAla narasiMhapurA 1,000 zrI jagadIza ema. jhaverI 1,000 zrI uSAbena ramezabhAI jhaverI 1,001 zrI phAlgunI mahendra saMghavI 1,001 zrI vaMdana zAha zrI manISAbena dhIrena bhaNazAlI zrI pareza caudharI 1,000 zrI svAti zeTha 1,000 zrI ramaNalAla ke. zAha 4,943 eka hajArathI ochI rakamano saravALo
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16okTobara, 2005 saMgha mATe noMdhAyelI rakamanI yAdI jhaverI vadhatAM jatAM kharca ane ghaTatAM jatAM vyAjanA darane kAraNe saMghane potAnA vahivaTI kharcane pahoMcI vaLavA mATe Arthika sahAyanI AvazyakatA UbhI thaI che. e mATe dAtAone paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna apIla karavAmAM AvatA sAro pratisAda maLyo che. e mATe sarva dAtAonA ame RNI chIe. yAdI nIce mujaba che: 50,000 zrI zreyAMsa TrasTa 5,000' zrI vasaMtalAla kAMtilAla zAha 2,000 zrI bhAnuM ceriTI TrasTa haste : ramAbahena kApaDiyA 5,000 zrI amIcaMda Ara. zAha - haste : uSAbahena ane pravINabhAI 25,000 zrI pIyUSabhAI zAMtilAla koThArI 5,000 zrI mInAbena jhaverI ane kusumabahena 2,000 zrI harSa nItInabhAI sonAvAlA ane zrImatI caMdrAbahena koThArI 2,000 zrI raseza vinubhAI jIvanalAla (pI.DI.koThArI enDa ku.) 5,000 zrI zailA harIza mahetA mahetA 11,000 zrI pramodabhAI somacaMda zAha parivAra (onavarDa phAunDezana) 2,000 zrI pIlomI prakAza zAha taraphathI sva. pramIlAbahenanI smRtimAM 4,000 zrI zAMtilAla maMgaLajI mahetA 2,000 zrI pravINa ke, bhaNazAlI HUF ' 5,000 DaoN. ramaNalAla cImanalAla zAha tathA 3,000 zrI ke. ena. zAha ceriTebala TrasTa 2,000 zrI mInAbena gAMdhI pro. tArAbahena ramaNalAla zAha 3,000 zrI aruNAbena ajitabhAI cokasI 2,000 zrI ramezabhAI pI. mahetA 5,000 zrI rasikalAla laheracaMda zAha tathA 3,000 zrI e. Ara. cokasI 2,000 zrI phrenDalI TAipa seTarsa rasIlAbahena rasikalAla zAha 3,000 zrI ramezabhAI e. mahetA 2,000 zrI e. pI. zeTha ceriTebala TrasTa 5,000 zrI caMdrakAMtabhAI dIpacaMda zAha 3,000 zrI jayaMtIlAla cunIlAla zAha 2,000 zrI je. ke. phAunDezana 5,000 zrI nIrUbahena subodhabhAI zAha 3,000 zrI surekhAbena harIza zAha 2,000 zrI rakSAbahena zropha 5,000 DaoN. dhanavaMtabhAI tilakarAya zAha 3,000 zrI vaMdanA razmibhAI zAha 2,000 eka bahena 5,000 sva. jyotsanA bhUpendra javerInA 3,000 zrI suvarNa jItendra dalAla 2,000 zrI umaMga phAunDezana smaraNArthe 3,000 zrI yazomatIbahena zAha 2,000 zrI je. vI. mahetA ceriTebala TrasTa haste bhUpendra DAhyAbhAI javerI 3,000 zrI siddhArtha lallubhAI saMghavI : 1,500 zrI manISAbenadhIrena bhaNazAlI 5,000 zrI kusumabahena narendrabhAI bhAu 3,000 zrI jayeza DI. ajamerA - 1,001 zrI zAradAbena bAbubhAI zAha 5,000 zrI ramAbahena jayasukhalAla vorA 3,000 zrI AratIbahena madhubhAI vorA 1,000 me. trizalA ilekaTronIksa 5,000 zrI gAMgajI popaTalAla zeThiyA 3,000 zrI AzitA enDa kAMtilAla 1,000 zrI pramodabhAI somacaMda zAha 5,000 zrI suzIlAbahena ramaNIkalAla zAha kezavalAla zeTha ceriTebala TrasTa 1,000 zrI tuSAra talasANIyA 5,000 zrI TI. ema. zAha ceriTebala TrasTa 2,100 me. sonala inDasTrIjha, amadAvAda 1,000 zrI ramaNIkalAla umedacaMda zAha haste zrI puSpAbahena caMdrakAMta parIkha haste : zrI girIzabhAI paTela 1,000 zrI jayaMtIlAla phatecaMda zAha 5,000 zrI dilIpabhAI virendrabhAI (maMthanavALA). 1,000 zrI ramaNIkalAla esa. gosalIyA kAkAbaLIyA 2,000 zrI vasubahena caMdulAla bhaNazAlI 2504 eka hajArathI ochI 2kamano 5,000 zrI vI. esa. gAMdhI ceriTebala TrasTa 2,000 zrI kalAvatIbahena zAMtilAla mahetA saravALo haste : mukuMdabhAI gAMdhI 2,000 zrI dilIpabhAI ema. zAha vArSika sAmAnya sabhA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA zanivAra tA. nirNaya karavo. 12-11-2005nA roja sAMjanA pa-30 kalAke mAravADI vidyAlaya (6) pramukhazrInI maMjUrIthI anya rajUAta. hAIskUla, saradAra vI. pI. roDa, operA hAusa, muMbaI-400004 upara jaNAvelI vArSika sAmAnya sabhAnA anusaMdhAnamAM jaNAvavAnuM ke khAte maLaze je vakhate nIce pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze. saMgha tema ja vAcanAlaya ane pustakAlayanA oNDiTa thayelA hisAbo saMghanA (1) gata vArSika sAmAnya sabhAnI miniTsanuM vAMcana ane bahAlI. kAryAlayamAM rAkhavAmAM AvyA che. tA. 7-10-2005 thI tA. (2) gata varSa 2004-2005 nA saMgha tema ja zrImaNilAla mokamacaMda 10-11-2005 sudhInA divasomAM baporanA 3 thI 6 sudhImAM saMghanA zAha sAvarjanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA vRttAMta tathA oDiTeDa kAryAlayamAM koipaNa sabhya tenuM nirIkSaNa karI zakaze. koine A sAmAnya thayelA hisAbo maMjUra karavA. sabhAmAM hisAbo aMge prazna pUchavAnI icchA hoya to vArSika sAmAnya (3) sane 2005-2006 nI sAla mATe saMghanA padAdhikArIo tema ja sabhAnA be divasa agAu lekhita mokalavA teone vinaMtI. kAryavAhaka samitinA 15 sabhyonI cUMTaNI. je sabhyane oNDiTa karelA hisAbanI nakala joie to temanI lekhita (4) sane 2005-2006 nI sAla mATe saMgha tema ja zrI maNilAla arajI maLatAM nakala mokalavAmAM Avaze. vArSika sAmAnya sabhAmAM sarva mokamacaMda zAha sAvarjanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA aMdAjI sabhyone upasthita rahevA vinaMtI che. bajeTane maMjUrI ApavI. . kAryAlayanuM navuM saranAmuM : - nirubahena esa. zAha (5) sane 2005-2006 nI sAla mATe saMgha tema ja vAcanAlaya ane 33, mahaMmadI mInAra, bhoMyataLiye, DaoN. dhanavaMta TI. zAha pustakAlayanA DiTarsanI nimaNUMka karavI tathA 14 mI khetavADI, maMtrIo vAcanAlaya-pustakAlayanI bhAvi pravRttio aMge vicAraNA karI muMbaI-400004. Te. naM.: 23820296.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16okTobara, 2005 prabuddha jIvana AkRti: guNAnuM kathati 'n DaoN. raNajita ema. paTela "anAmI' atizayoktinA rajamAtra bhaya ke saMkoca vinA ApaNe kahI karmathI, paNa brAhmaNa to chuM ja.' - zakIe ke jana samAjanI kahevato e bahujana samAjanA upaniSadanAM 1. XXX sUtro che. keTalAMka puSpo ke dravyonA arka sAravI levAmAM Ave che. aMgrejI dhoraNa pAMcamAmAM sAMbhaLeluM A vAkya te kALe to cha bAra mAsathIya vizeSa cAle tevA ke TalAMka zAkabhAjI ke vArtha pUratuM sImita hatuM paNa varSo bAda eka dukAnadArane mukhethI phaLaphaLAdinA viTAmInane vijJAna ekAda nAnI DabbImAM samAsa Ape sAMbhaLatAM te saMbaMdhe aneka vicAro magajamAM umaTyA. avasthA, che tyAre te vAmana deha virATa AtmAne dhAraNa karatAM lAge che. abhyAsa, anubhava ne avalokana eka ja vastune tenA anekavidha samAjanA pratyeka staramAM pracalita AvAM sUtro-kahevato paNa samagra arthanA kevA kevA prakAzamAM jue che. samAjanI anubhavavANI hoya che. binaanubhavI ke ardhadagdha upara varNavelA baMne ya sAcA prasaMgomAM meM "dakana" ne "AkRti' anubhavavANIne kaho ke popaTavANIne-samayanA vahana sAthe samAja ne moTA TAIpamAM mUkyA che. 'dakana', 'didAra' 'sikala', "AkRti-A uzeTIne pheMkI deto hoya che. balake je vANI samAjanA UMDA badhA zabdo "soLe soLa AnI' paryAya nathI. e sAcuM, to paNa aMtarAtmAmAMthI AvatI hotI nathI te havAmAM ja vahI jAya che. jana amuka hada sudhI to te eka ja arthanA dyotaka che. pelA eksAIjha samAjanI A lokavANI-anubhavavANI vaijJAnika kasoTImAMthI polIse dakana' zabda vAparyo, te ja arthamAM pelA brAhmaNa vepArIe pasAra thAya che tyAre te eka vaijJAnika satya ke niyama bane che. 'kRti' zabda vAparyo. matalaba ke didAra' ne 'AkRti' eTale nakhathI "kamajora ne gussA bahota', 'kAyara dhaNI beyara para sUro', zikha sudhImAM zarIra-uThAva ane "dakana', "sikala', cahero-eTale putranAM lakSaNa pAraNAmAMthI' ne "vahunAM lakSaNa bAraNAmAMthI', "yathA bhAlapradeza, be jaDabAM ne 'dADhI'-ema e cAra asthimAM kevaLa AkAra yathA muccati vAkyabANam tathA tathA jAtikula pramANam', "bahota pAmatI mukhAkRti-ema nahIM paNa ApaNe A badhAM zabdone tenA laMbA baDA bevakUpha', "bADo batrIsa lakhANo', 'phesa Ijha dha mIrara sAcA ne vizALa arthamAM samajavAnA che. bAkI jo AkRti ja guNonuM ora InDeksa opha dha sola' (Face is the Mirror or Index of kathana karatI hoya to, duniyAnA prathama satyAgrahI sokreTisa mATe zuM the soul)--manuSya svabhAvane vyakta karatI samAjanI AvI ghaNI kahevuM ? enI AkRti jarAya suMdara nahotI. arvAcInomAM vAta badhI kahevato pAchaLa aneka jananI aneka varSonI kasAyelI buddhi ne karIe to svAmI AnaMde AlekheluM sAne gurujInuM A zabdacitra tIrNa nirIkSaNa zakti paDelI che? juo-30,32 varasanI ummara, ThIMgaNa, mareThI bAMdho, ne rotala dareka samAja, potAnI taLapadI bhASAmAM AvAM arthAntaranyAsI dayAmaNA caherA para vaiSNava bairAMonI vevalI ghelachA, paNa AMkho satyo tArave che. samAjane jo bhASAnAM. bAhya vyavadhAno naDatAM na teja tejanA aMbAra ! vedhaka buddhimattA jANe DoLAmAM samAya nahi. hoya to emAM vahetI anubhavanI gaMgAonuM Adya huM avAk banI gayo. AMkha-caherA vacce AvaDo phera ! manamAM prabhava-sthAna-piyara-eka ja hoya che. bhASAnAM vaLagaNa pUrAM thatAM thayuM, A kaI koTinuM prANI haze ! prANInuM nAma hatuM sAne gurujI." vizvamAM badhe eka ja manuSyasvabhAva ne eka ja anubhava-satyanI AjakAla mIca Alboma (Mitch Albom) nA pustaka 'Tuesday lIlA chatI thAya che. with Morrie'e je dhUma macAvI che. jagatanI aneka bhASAomAM 'AkRti : guNAnuM kathayati' e saMskata ukti to huM aMgrejI eno anuvAda thayo che evI ja dhUma sAne gurujInA pustaka "zyAmacI dhoraNa pAMcamAmAM bhaNato hato tyAre sAMbhaLelI paNa AkRtinI AI'e macAvelI...paNa emanI AMkho ne caherA vacce spaSTa vibhAvanAno tyAre khyAla nahIM, ane Ajeya spaSTa khyAla Abha-jamInano phera ! alabatta, AMkho e aMtaranI-AtmAnI hovAno dAvo karI zakato nathI. kAraNo kahuM, ArasI samAna che paNa guNonuM nidarzana karatI AkRtinuM zuM ? jUnI vAta che-lagabhaga ardhI-sadI purANI. eka prophesarane navalakathAmAM keTalAMka guNavAcaka vizeSa-nAmo ne temanA bAhya gerakAyade zarAbanI zIzI laI jatAM eksAIjha polIse pakaDyA. dekhAva ne AMtaravartananA abhyAsa uparathI paNa "AkRti : guNAna pUchyuM: 'tame koNa cho ?' javAba maLyo : 'phalANI kaoNlejamAM huM kayati' e sUtra siddhAMtamAM paNa keTaluM badhuM sAcuM che teno spaSTa mAnasazAstrano prophesara chuM.' polIse mukha para Azcarya sAthe hAthamAM khyAla Ave che. jo ke asAdhAraNa ne labdhapratiSTha kalAkAronI laheko karatAM kahyuM: 'tamArAM 'dakana' prophesara jevAM lAgatAM nathI. sisRkSAzakti-vRttino udraka game teTalo uddAma hoya ne emanA XXX ati bahoLA anubhava vyApamAMthI e game teTalAM vyAvartakula vaDApradhAna paMDita javAharalAlane vidyAnagaramAM sAMbhaLI ANaMdanI kSaNovALAM pAtro sarje to paNa sarjananI amuka kakSAe ekavidhatAno eka dukAnamAM kaika kharIdI kAje pesatAM ja dukAnadAre AvakAra ApatAM doSa AvyA vinA raheze nahIM. ekamAtra vizvakarmA ja evA apratima kahyuM: 'padhAro sAheba', meM kahyuM : "are bhalAbhAI ! huM sAheba nathI, kalAkAra che ke jemAM vipula sarjanonAM e ekavidhatAnA doSane sTeja nokara chuM.' vepArI kahe, ema te hoya sAheba ! banAvaTa zA mATe sAja paNa avakAza nathI. ghaNIvAra ghaNAM pazu jevAM mAnavI ne mAnavI karo cho ? meM kahyuM: 'jo bhAI, tArA dhaMdhAne arthe tuM mane sAheba jevAM pazuonI vipula ne vividha caherAsRSTi jotAM ukta kathana kahIza ethI huM kaMI kulAI javAno nathI, bAkI sAcuM kahuM to huM to satya lAgaze ! kaoNlejamAM mAstara chuM.' vepArI kaheH 'prophesara ne ? e to 'AkRti ekavAra kaoNlejanA "soziyala gedharIMga' vakhate phIza ponDa (FishguNAnu-kathayati'. rUpiyA-AnA-pAImAM bolavAne badale te Piond) nA kAryakramamAM, khAsa karIne kaoNlejanI vidyArthinIoe saMskRta subhASita dvArA saMbhASaNa karavA lAgyo eTale meM kahyuM: 'joSI mane mArA "sogiyA' caherA uparathI "kesTara oIla'nI zIzI bheTa ? - . .. . . . -2.0 0 0 , 2. 1 ? ma eii 1-1 , 1 *** * *.1 - 10 --
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 okTobara, 2005 zvAna, gardabha, kAgaDA, hAthI, UMTa, sarpanA caherA jovAno mAro kALI majUrI ne jaTila jIvanasaMgrAmamAM saMsAranA TapalA khAI khAI rasa khUba ja vadhI gayo che. tyArathI meM eka prakAranI adRSTi darzana' TAla paDela aneka duHkhI jIvaDAonAM dRzya paNa virala nathI hotAM. karavAnI kalA khIlavI che. A kalAe jyAre be-traNa vAra dago dIdho koI joSInA kahevA mujaba zrI umAzaMkaranA nAkanuM Terave jo tala che tyAre je te strI-purUSoe, bAghAnI mAphaka tAkI tAkIne ahIM hota to te koI rAjyanA dIvAna thAta ! gujarAtI sAhityanA zuM tArA bApanuM kapALa jue che ? ema kahIne tataDAvI paNa nAkhyo sadbhAgye evo koI telavALo tala nathI, bAkI rAjAzAhInA che. karNanA astrazastranI mAphaka A kalA paNa khare tAkaDe dago denArI sadbhAgye evo koI telavALo tala nathI, bAkI rAjAzAhInA nIvaDI che ! e game tema, paNa eka vAta to sAcI ke cahero, mukha, aMtakALe paNa jyAM eka tala para samarakaM-bukhArA nyocchAvara thatAM AkRti e aMtaranuM sAcuM darpaNa-AbhaluM che. aMtaranI zuddhi hoya tyAM dIvAnagIrI na maLe te kyAMnI vAta ? matalaba ke ghATIlI AMkhomAM AkRtimAM pratibiMbita thayA vinA rahI zakatI ja nathI. AkRtimAMthI jema rUpa upase che temaja e AkRtinAM amuka lakSaNo aMtaranA sAtvika, rAjasI ke tAmIsa bhAvo mukhakamala ke mukhaphalaka uparathI manuSyanAM keTalAMka lakSaNo paNa kahI zakAya. AkRtizAstranA para citrita thAya e sAva svAbhAvika che. "heta hoya to AMkhomAM niSNAMto ne kaika aMze joSIo Ano vyavahAramAM ThIka ThIka lAbha UbharAya jo.', 'nayaNAmAM neha hasanta', ke jevo battImAM prakAza uThAve che. jhaLake re, tevo suMdarI-nayanamAM ravi rasa camake re'-e kavionI varSo pUrve meM aMgrejI dhoraNa trIjAmAM, 'karaNaghelo' saMbaMdhe eka kevaLa havAI kalpanAo nathI paNa vAstavika anubhava jagatanuM navuM ghelo' prazna pUchelo. prazna A pramANe hato. 'karaNa rAjAne badhA satya che. hA, e vAta kharI ke AMkhamAM ne mukhanI AkRti upara "ghelo' kema kahetA ? keTalAke tene abhimAnI ne laMpaTa hato ema aMtara cItarAya che, paNa e enI svAbhAvika sthitimAM jyAre kahI 'ghelo' TharAvavA prayatna karelo. eka vidyArthIno javAba A pramANe vyaktinA aMtaramananA vyApAro sabhAnapUrvaka ne sajAga rIte cAlatA hato. 'karaNa ghelo hato, kAraNa ke enuM mukha goLa hatuM." koIpaNa hoya che tyAre chetarAvAno bhaya kharo, paNa mANasa dhAre to paNa moM-mAthA vinAno teno javAba mane to te vakhate vicitra ne ghelo dIrdhakALa mATe AMtara vicArabhAva ne mukha paranA tenA pradarzananA lAgelo ne tenA trIjA mALa' saMbaMdhe paNa huM zaMkAzIla banyo hato. vyabhicAra-e vaMcanA calAvI zakato ja nathI. sAcA mAnasazAstrIo Aje mane teno javAba gUDha arthanI khUbI vALo lAge che. svanI ke ne manuSya svabhAvanA aThaMga abhyAsIonI najaramAM asala' ne paranI khUbIo ke khAmIono AdhAra ApaNI sUjha para hoya che ! 'nakalI', 'sahaja' ne kRtrima"nAM vargIkaraNo ApoApa thaI jAya nirIkSaNa karatAM jaNAze ke mukhyatve karIne goLa caherA e bALako ane strIonI AgavI viziSTatA che. puruSomAM ekadama goLa caherA eka jamAno bALakone setAna gaNato. meDama monTesorI ne e virala dazya che ane strIonI buddhi paganI hAnIe" e 'bALakonI mUchALI mA', gijubhAie tene "devano dIdhela' ne samAjanA anubhava sUtrane kAme lagADo. bALakonuM magaja prabhuno payagaMba2' pUravAra karyo. sAmAnya rIte bALa caherA para avikasita, eTale tyAM paNa buddhino dukALa. Ama thavAnuM mukhya nirdoSatA, madhuratA ne komaLatAnA bhAva bharyA hoya che. 13 thI kAraNa temanA gola caherA sivAya bIjuM zuM hoI zake.' karaNa rAjAne 18 yovanano aruNakALa lyo ke 18 thI 25 yauvanano prAtaHkALa paNa strIo ne bALakonI mAphaka evo cahero hato eTale ja lyo, 25 thI 35 yauvanano madhyAhana lyo ke 40 thI 55 yauvanano strI-bALakonI mAphaka, te puruSa hovA chatAM paNa, gaLa caherAne saMdhyAkALa lyo- e avasthAnI lIlA AkRtinAM parivartanomAM kAraNe tenAmAM akkalanI mAtrA alpa hatI ne akkala bAjhakhAMo abhivyakta thAya che ne e AkRtiomAM avasthAne anurUpa bhAva jemanAmAM akkala ochI hoya tene "ghelo' na kahe to zuM 'gAMDo' parivartana pAme che. bukAnI ke burakhAmAM kevA kevA krUra, ghAtakI svabhAva kahe ? ne sauMdarya ke kurUpatA chUpAyelAM rahe che ! e baMne mUla vyaktitvane cahero e jema, manuSyane pichAnavAnuM pradhAna sAdhana che tema chUpAvanArAM sAdhana che e vastuno AkAra ane guNano avinAbhAvI tenA svabhAvanI parakhamAM paNa te pradhAna bhAga bhajave che. navalamAM saMbaMdha pUravAra kare che eTaluM ja nahIM paNa daDhIbhUta kare che. pAtrano svabhAva, mana, vacana ane karma-athavA to manana, ciMtana billI vAgha taNI mAsI joIne udara jAya nAsI' ema kavie ne kriyA-e traNa parathI pArakhI zakAya che. rAmAyaNa ke mahAbhAratanAM jyAre billIne vAghanI mAsI kahI tyAre teNe kaI prANI vidyAnuM pAtro jevAM ne jeTalAM karmo karI zake che tevAM ane teTalAM karmo adhyayana karyuM nahIM hoya, paNa prANI vidyAnA niSNAMto jyAre enuM Adhunika navalomAM-vArtAomAM zakya nathI. eTalA mATe kriyA vargIkaraNa kare che tyAre billIno vAghanI mAsIno kavitAI saMbaMdha karatAM varNano ne mananano upayoga karavo paDe che. keTalAka lekhako khuda vijJAna paNa khoTo pUravAra karatuM nathI. Ama AkRti e paNa pAtronAM, zarIranAM ane vastronAM anukaraNa kare che. te koI vakhata manuSyane pArakhavAnuM pradhAna sAdhana che. mAnava AkRtizAstra e kevaLa vana khAtara varNana hoya che.' koI vakhata pAtrane pratyakSa karavA paNa mahattvanI vidyA che. Aje nRvaMzazAstranA evA keTalAka vidhAno ane koI vakhata teno svabhAva darzAvavA hoya che. zrI ka. mA. munazInI haze ke je kevaLa mastaka joIne ja te kaI prajAno mANasa che te paNa aitihAsika navalakathAomAM vAraMvAra daDhAgrahathI bIDelA hoThanuM kahI Ape. mastaka zAstrano vikAsa noMdhapAtra thayo che. magajano varNana Ave che. ghaNI vakhata mukhanuM ke AMkhanuM varNana teo kare che. vikAsa, magaja ne khoparIno saMbaMdha, te uparathI tenAM mApa, ghATa, A jAtanA varNanonI saphaLatA ane saccAI mATe bemata hoI zake rUpa, magajanuM vajana, te parathI kADhelo buddhiAMka (AI. kya) Ama paNa vyavahAranA kAmakAjamAM eka mANasa bIjAnuM aMtaHkaraNa potAnA sarvajJAna amuka hade siddha thayuM che, anubhavathI ghaNI vakhata kaLI jAya che. vyavahAramAM AvA iMgitothI vizALa bhAla ghaNIvAra tejasvI buddhinuM ramaNakSetra hoya che, jo ghaNuM badhuM kAma saraLa thAya che, paNa bhASA mAraphate iMgita darzAvavuM ke koIkavAra e "khullI agAzImAMthI prajJAnuM paMkheru UDI paNa lagabhaga durghaTa kArya che. paMcataMtrakAra paNa manune TAMkatAM kahe cheH gayuM hoya che ! 'TAliyA nara ko duHkhI' kahevatanI sAmI bAjue "AkAra iMgita, gati, ceSTA ane bhASaNathI tathA netra ane mukhanA '
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16okTobara, 2005 prabuddha jIvana 11 - - - vikArothI aMtargata manano abhiprAya jANI zakAya che." alabatta, AkRtinI khoDa khAMpaNane kAraNe loka-anubhave tAravelI keTalIka keTalAMka iMgito khUba ja pracalita che, paNa keTalAMka iMgito evAM kahevato atizayoktibharI hoya che vA AMzika tabavALI hoya che. sUkSma hoya che, saMkula hoya che, jyAM vaikharI lathaDI paDe che tyAre e enA pAyAmAM keka satya to hoya che. dA.ta.:vANInI apUrNatAne kuzaLa naTa pUrI pADe che. ApaNe badhA paNa A (1) sAjAmAM sAta buddha, bADAmAM buddha bAra, saMsAra vyavahAranI raMgabhUminA kuzaLa ke akuzaLa naTa ja chIe ne ! kANAmAM kroDa buddha, aMdhA kare vicAra. buddha eTale khoDa. matalaba ke AkRtinA abhinayamAM AvAM asarakAraka iMgito manuSya (2) akara jAnAM, makara jAnAM, jAnAM hiMdustAna, svabhAvanA sUkSmamAM sUkSma bhAvo vyakta kare che. * tIna janakA saMga na kIje, laMgaDa, bucaka, kAnA. kAnA eTale kANo. AnuM mukhya kAraNa e che ke lagabhaga badhI ja iMdriyonAM dvArA caherA (3) kAMNiyA nara koka sAdhu, koka dAtA mAMjarA, para AvelAM che. cuMbana coData, parimala zuM smita veratA, prema khopaDadetA koka mUkha, koka nirdhana TAliyA. pAtharatA, AkarSaNa jamAvatA ke AzvAsana ApatA, vAcA maMdiranA (4) ThAMThA ThUMThA sittera phaMdI, mAMjarA phaMdA eMzI, pravezadvAra jevA hoThamAM keTalA badhA jAduI bhAva bharyA che ! bhamara TUMka garadaniyA hajAra phaMgI, kANAno hisAba nahIM." bhAMgatAM, tIrachI najara thatAM ne nAkanuM TeravuM caDhatAM roSa ne dhRNAnA A uparAMta, bahota laMbA baDA bevakUpha, TUMka garadaniyA bhAvanuM nATaka mukhanA takhtA para kevuM bhajavAI jAya che ! pavitratAnA mahApApI, kANAM kephiyatI, laMgaDA hikamatI, paga maTA te akarmI pratIka zI zarada jala je vI gAMdhIjInI AMkho joIe ke zira- moTA te sakarmI, AvI aneka lokoktio che. adhyAtma-ciMtana-nimagna koI yogInI AMkho joIe, premI, ekavAra mAro nAno dIkaro "saMjIvana' mAsikamAMthI phoTA joto pAgala, mUrkha, khUnI, napuMsaka-game tenI AMkho joIe to hato. temAM eka dArUnA daityano phoTo joI mArI pAse doDato AvI ApaNane tyAM sAcuM vyaktitva aMkita thayeluM dekhAze, jevI vRtti kahevA lAgyo, "moTAbhAI ! juo, juo A vAgha to juo-jamaDA tevI kRti, jevI kRti tevI sthiti, jevI AkRti tevI chabi, tevI jevo." hiMsA baLane pazu rUpe vyakta karatAM ghaNAM citro ApaNe joIe ja rIte jevA aMtarabhAva, tevI ja mukharekhAo. vedAMtanI gahana chIe. ghaNA kharA samartha kalAkAro rAkSasI vRttione pazu sarakhI mImAMsA lakhatA zaMkarAcAryanI bhAvamUrti kalpa ne saraLa hRdaye Alekhe che. naitika ne mAnasika vikRtione zArIrika vikRtionA goviMdane bhajavAnuM bhakti stotra racatA-lalakAratA zaMkarAcAryanI mAdhyama dvArA, vAcyArtha ke vyaMgyArtha mAraphate Ama chatI karavAmAM AkRti-rekhAo kalpo-matalaba ke zoka, AnaMda Azvarya, krodha, Ave che. Ama deha ne dehInI pragati ke adhogati avinAbhAvI vicAra, dhyAna, tarka, samatA, saMvedana, jaDatA-A ane AvI aneka saMbaMdhe kevI to saMkaLAyelI che teno khyAla A AkRtinuM zAstra sarvabhAva chabio-AbAda ne AcchI rIte mukhaphalaka para citrita Ape che. selyuTa ne morela to cokkasa mAne che ke vyaktinI nItino thAya che. ApaNuM zarIra e jIvatuM jAgatuM avayavI che. tenA amuka ne tenA zarIrano abhyAsa anyonyano pUraka ne ubhaya apekSita che. aMganA sApekSa vikAsa pramANe vyaktino vikAsa caMbhita thAya, matalaba ke AkRtinI kurUpatA e nItinI kurUpatAnI sUcaka che ne kuMThita bALakonA caherAnA vikAsa parathI bIneTa, monTesorI ne anya AkRtinuM sauSThava nItinI sApekSa ne sahaja pragati darzAve che; eTale vidhAnoe je AMkaDA kADhyA che te mAnavazAstra, mAnasazAstra ne ja 'AkRti: guOTI thati' e janasamAje racelA manuSya svabhAvanA keLavaNIzAstranA abhyAsIo ke rasiko mATe atyaMta mahattvanA che. upaniSadanuM sUtra che. pU. zrI AnaMdaghanajI mahArAja racita-zrI vAsupUjya jina-stavana I sumanabhAI ema. zAha zrI AnaMdaghanajIe prastuta stavanamAM nizcaya ane vyavahAra dRSTithI svarUpa sAkArI che. teonI jJAna-darzanamaya zuddhacetanAnuM AvuM che darzana-jJAnamaya cetanAnI vicAraNA karelI che. niyaSTie athavA adbhuta svarUpa che. zuddha-svarUpe AtmA nirAkAra, abheda ane cetanAmaya che. AvA sarvajJadeva jo sAdhakanA hRdayamaMdiramAM aMtarmatiSThita thAya vyavahA2dRSTie AtmA zarIra-vyApI, sAkAra ane karmano to, teonA svAmItvamAM sAdhaka sAkArapaNAmAM rahI sadgurunI kartA-bhokatA che. bIjI rIte joie to AtmAnuM zuddha svarUpa nizrAmAM saMvarapUrvakanI nirjarA karatAM AtmakalyANa sAdhe. paraMtu nirAkAra ane abheda che, je darzanaguNanuM pariNamana che, jyAre AthI uchuM je jIva dehAvasthAne potAnI mAnI laI "huM ane jJAnaguNamAM jIvanuM svarUpa sAkAra, bhe dasahita ane karmano mArApaNA'nA vibhAvo kare to tene uttarottara karmabaMdha ane kartA-bhokatA che. mAnavane potAnuM daraasala svarUpa oLakhavA mATe karmaphalanI paraMparA sarjAtI rahe, jethI te cAragatimAM paribhramaNa prastuta stavana atyaMta upakArI jaNAya che. have stavanano gAthAvAra karato rahe. bhAvArtha joie. nirAkAra abheda saMgrAhaka, bheda grAhaka sAkAro re; vAsupUjya jina tribhuvana svAmI, ghananAmI paranANI re; darzana-jJAna dubheda cetanA, vastu grahaNa vyApAro re..2 - nirAkAra sAkAra sacetana, karama karamaphala kAmI re...1 prastuta gAthAmAM stavanakAre Atmika darzana ane jJAnaguNanuM zrI vAsupUjya jinezvaranI nAmanA traNe lokamAM sukhyAta che, pariNamana ke jovA-jANavArUpa prakriyA cArvAda rIte prakAzita karelI athavA teonI pratiSThA traNe lokamAM phelAyelI che. teo atidurlabha jaNAya che, jenuM arthaghaTana nIce mujaba thaI zake che. evA tIrthakarapadane varelA che, athavA teo sarvazreSTha pariNAma sadehe udayapUrvaka vimAna zrI arihaMta paramAtmAnI darzanapAmelA che. zrI tIrthaMkara prabhunuM nizcayadRSTie svarUpa nirAkAra ke jJAnamaya cetanAnA upayoganuM pariNamana be prakAranuM hoya che. teonI arUpI che, jyAre teo zarIra sahita hovAthI temanuM vyavahAradRSTie kAyamI AMtarika sthiratA nirAkAra (arUpI) ane abheda svarUpe
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 okTobara, 2005 niraMtara vartatI hoya che, je sAmAnya upayogarUpa darzanaguNanuM tenAmAM vyavahAradRSTie ane kaparuM ke bhinnapaNuM raheluM che. pariNamana che. A apekSAe teone stavanakAre nirAkAra-abheda Ama jIva jo potAnA daraasala svabhAvamAM varte to te sahajAnaMda saMgrAhaka tarIke saMbodhyA che, kAraNa ke nizcayadaSTie dareka jIvamAM bhogave ane vibhAvamAM varte to te sukha-du:khAdi anubhave.. rahela cetanatattvanuM A mULa svarUpa ke svabhAva che. stavanakAre "cetanatA pariNAma na cUke' evuM darzAvyuM che, enuM mukhya zrI arihaMta paramAtmAne jyAre vizeSapaNe jANavAno upayoga kAraNa jIvatattvamAM rahelI caitanyatA che. jIvanuM AvuM svarUpa syAdvAda varte che athavA jJAnaguNanuM pariNamana thAya che, tyAre teone rIte jJAnI-bhagavaMtoe prarUpyuM che. jIva-ajIva, jaDa-cetana vageremAM rahelI bhinnatA ke bheda upara mujabanI saiddhAMtika hakIkato je sAdhakane gurugame prakAzita sAkArapaNAmAM varte che. zrI tIrthaMkara prabhu jyAre dezanArUpa botha thAya che, tene karmabaMdha-karmaphalanI paraMparAmAMthI chUTavAnI ruci pedA syAdvAda rIte jagatanA jIvonA AtmakalyANArthe prarUpe che tyAre thAya che. uttarottara AvA bhavyajIvane AtmAnA ja anuzAsanamAM teo jIva-ajIva ke jaDa-cetanano yathAyogya bheda ke marma prakAzita vartavAno nizcaya thAya che, jethI tene karmaphalanI nirjarA saMvarapUrvakanI kare che, je jJAnaguNanuM pariNamana che. A apekSAe stavanakAre teone thAya che. sAkAra-bheda grAhaka tarIke saMbodhyA che, je vyavahAradRSTie suyogya pariNAmI cetana pariNAmo, zAna karamaphala bhAvI re; zAna karamaphala cetana kahIe, lejo teha manAvI re...5 Ama darzana-jJAnamaya cetanAnuM svarUpa athavA vastu-grahaNanA e to akhaMDa siddhAMta che ke jIva jevA bhAva kare che, te mujaba ja vyApArano daraasala marma nIce mujaba prakAzita thAya che. - te kudaratI niyamAnusAra phaLa bhogave che. bIjI rIte joie to. 1. sAmAnya upayogarUpa darzanaguNamAM AtmAnuM zuddha svarUpa AtmAno svabhAva kalpa-svarUpa che, eTale jIva jevuM kahyuM tevo nizcayadaSTie nirAkArI ane abheda hoya che. yathAsamaye kudaratI niyamAnusAra thAya. dA. ta. jIva jo karmaphala 2. vizeSa upayogarUpa jJAnaguNAmAM jIvanuM svarUpa vyavahAradRSTie bhogavatI vakhate "huM ane mAruM' evo kartAbhAvarUpa vibhAva seve sAkArI ane bhedapaNe hoya che. to tenuM acUka phaLa tene sukha-du:khAdirUpe cAragatinA pariNamanamAM kartA pariNAmI pariNAmo, karma je jIve karIe re; bhogavavuM paDe. paraMtu jIvane pUrvakRta karma bhogavatI vakhate dehAdithI, eka aneka rUpa nayavAde, niyate nara anusarIe re...3 bhinnapaNAnuM bhAna ane nizcaya varte to tene navAM karmabaMdha-karmaphaLa duHkha-sukharUpa karamaphala jANo, nizvaya eka AnaMdo re; aTakI jAya athavA tene saMvarapUrvakanI nirjarA thAya. TUMkamAM "huM cetanatA pariNAma na cUke, cetana kahe jinacaMdo re...4 dehAdithI bhinna AtmA chuM, upayogI sadA avinAza' evA nizvayane uparanI gAthAomAM stavanakAre jIvadravyamAM rahela "jJAna" kahI zakAya evo jJAnI puruSano abhiprAya che. AvI kartutva-bhostRtva svabhAvanuM svarUpa ke cetanAnuM pariNamana vividha samajaNane AtmasAt karI temAM vartana karavAnI muktimArganA prakAre svAvAda rIte prakAzita karyuM che. sAdhakone stavanakAranI bhalAmaNa che. nizcayadaSTie AtmA potAnA nijaguNa ane svabhAvano je bhavyajIvane saMsAranA paribhramaNamAMthI chUTavAnI tIvra jijJAsA kartA-bhoktA che, je tenI zuddhatA vyakta kare che. eTale AtmA varte che, te koI evA puruSanI zodhakhoLa kare che ke je pote jyAre potAnI zuddha dazAmAM pariName che, tyAre te sanAtana-sukha jIvanamukta AMtarika dazA anubhavatA hoya ane jemanAmAM anya ane sahajAnaMdano bhoktA thAya che. bIjI rIte joie to jIva tevI dazA pamADavAnI kSamatA hoya. AvA satparuSanA sAnidhyamAM jyAre potAnA sahaja-svabhAvamAM varte che tyAre te Atmika jJAna- sAdhakane jIva-ajIva ke deha-AtmAnI bhinnatAno yathArtha bheda paDe. darzanAdi guNonA pariNAmo bhogave che athavA tene AtmAnubhava jIvane AvuM bheda-jJAna vartatuM hovAthI te prApta saM jo gomAM varte che. otaprota thato nathI. sAdhakanI AvI upAsanAthI te muktimArgano jIva vyavahAradaSTie bhAvakarma-nokarma-dravyakamadino kartA chechevaTe adhikArI nIvaDe che. ane tenA pariNAmarUpe te cAragatimAM sukha-duHkhAdi kudaratI AtamajJAnI zramaNa kahAve, bIjA to dravyaliMgI re; niyamAnusAra bhogave che. eTale jIva jyAre mithyAtva (ajJAna), vastugate je vastu prakAro, AnaMdaghana mata saMgI re...6 avirati, kaSAya, pramAdAdi karmabaMdha thavAnAM kAraNo seve che tyAre je bhavyajIvane jaDa ane cetanamAM rahelI bhinnatAnI jema che tema te yathAsamaye karma phalA sukha-duHkhAdirUpe bhogave che. Ama samajaNa gurugarma pragaTa thaI che, jeno nizcaya mAtra AtmAnA " vyavahA2dRSTithI jIvano svabhAva pariNAmanazIla hovAthI, anuzAsanamAM vartavAno che ane je AtmadazA sAdhe che, tene ja prApta-saMjogomAM te tanmaya ke otaprota thAya che, jethI te karmano kharekhara zramaNa kahI zakAya. A sivAyanA anya to mAtra vezadhArI kartA-bhokatA thAya che. ke dravyaliMgI che. eTale je bAhya dekhAvamAM sAdhu che, paraMtu jeone saghaLA sAMsArika jIvomAM rahelA zAzvata cetana-tattva sattA ane AtmA-anAtmAno bheda paDyo nathI ane viSaya-kaSAyamAM maMdatA zakitae karIne eka-sarakhA kAyamI guNo dharAve che evuM AvI nathI te to nAmamAtranA sAdhu che. paraMtu kharekharo zramaNa jJAnI puruSonuM kathana che. A apekSAe dareka jIvamAM ekapaNuM ke potAnA AtmAnubhavanA AdhAre vastune yathA svarUpe pragaTa ke abhedapaNe nizcayadRSTie raheluM che evuM kahI zakAya. paraMtu dareka jIva prakAzita karI zake. AvA sAdhu AnaMdaghana matanA premadhArI che athavA svataMtra hovAthI ane tenI vartamAnadazA alaga-alaga hovAthI kharekhara AtmAnaMda mANanAra che evuM kahI zakAya. Printed & Published by Nirubahen S. Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadall Konddov Cross Road, Byculla, Mumbal-400027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai 400004. Temparary Add. : 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbal-400004. Tel.: 23820296. Editor: Ramanlal C. Shah.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 Licence to post without prepayment No. 271 0 varSa : (50) + 16 0 aMka: 11 * 16 navembara, 2005 0 0 Regd. No. TECH / 47 -890 /MBI 7 2003-2005 - zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 prabuddha GUvaLI * prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa * * vArSika lavAjama rUA.100/-0 0 chUTaka nakala rUA. 10-00 taMtrI: dhanavaMta ti. zAha RSi tulya vyaktitva ApaNA ramaNabhAI DaoN. ramaNalAla cI. zAha tA. 24-10-2005nA prAta:kALe zAMta thayA. pU. ramaNabhAI zAha tA. 24-10-2005nA brahma muhUrta arihaMtazaraNa thayA. parama pUjya ramaNabhAI tA. 24-10-2005nA 3-50nA parama zAMti pAmyA. zuMzuM saMbhAruM ? ne zI zI pUjuM pUNya vibhUti ye ? "sAheba, tamArI "jema' ane tamArA jevo' lekha to mArAthI nahi puNyAtmAnAM UMDANo to Abha jevAM agAdha che. lakhAya,' to kahe, "jema'- jevo' bhUlI jAva, "kema" ane "keva"ne -kavi nahAnAlAla kendra sthAne rAkho, lakhAze ja, viSayanI koI khoTa nahi paDe." AvuM vidhinI kevI vicitratA ! 'prabuddha jIvana'nA chellA be aMkamAM kahI mArAmAM AtmavizvAsanuM amRta siMcyuM, zraddhA pragaTa karI ane be mahAnubhAvone zraddhAMjali ApatA ApaNA pU. ramaNabhAIe lekho AzIrvAda ApyA. lakhyA, pachI Aje mAre eozrI vize ja zraddhAMjali lekha lakhavo mAro eozrI sAtheno paricaya cAra dAyakAno. huM eTalo parama paDe che! traNa paLa, traNa kalAka, traNa divasa, ke traNa mahinA, ne bhAgyazALI ke mane kizora avasthAmAM, pU. dulerAya kArANI, traNa loka, jANe eozrIne ja traNano AMkaDo pUro karavo hoya. kaoNlejanA samayagALAmAM pU. rAmaprasAda bakSI ane adhyApananA bhUta ane vartamAnakALanA to eo jJAtA hatA ja, paNa jJAna samRddha kSetrakALamAM pU. ramaNabhAI jevA traNa mahAtmA gurujano prApta thayA. bhaviSyakALanA jJAna tarapha emanI gati hatI ja. traNe potAnA kSetranA prakAMDa paMDito ane vizeSa to traNenuM jevuM AjathI be mahinA pUrve eozrIe mane kaheluM ke "have Disembara kavana evuM ja RSitulya jIvana. pachI taMtrI lekha tamAre lakhavAno che,' Ama mane dhIre dhIre badhuM ramaNabhAI huM adhyApana kSetre pravezyo tyArathI mArA mAtra soMpatA gayA, te A vakhatanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA sudhI. eo mArgadarzaka ja nahi, emanA jIvanane jema jema nirakhato gayo tema 'jANI' gayA hatA, eTale ja dhIre dhIre badhuM choDatA gayA hatA. tema e mArA Adarza banatA gayA. yuvaka saMghamAM rasa leto mane pArthiva ane apArthiva. eozrIe ja karyo. haMmezA mArA lekhana-nATako ane saMzodhanakAryane cAreka mahinA pahelAM saMdhe nirNaya karyo ke ramaNabhAInA vipula protsAhita kare. mArA udyoga-vyavasAyamAM kyAMka kyAreka musIbata sAhitya bhaMDAramAMthI keTalAMka lekho pasaMda karI judA judA viSaya upara Ave tyAre hiMmata ane mArgadarzana Ape, ane mArA kuTuMbIjano pAMca graMtha taiyAra karavA. A kArya mATe eozrInI saMmatithI prA. mATe to pitA samAna ja. pU. tArAbenanA vacano mArA kuTuMbane jazavaMta zekhaDIvALAne ame vinaMti karI, je eozrIe svIkArI kevA kevA phaLyAM che enI to zI zI vAto karuM ? jyAre jyAre phona ane pratyeka graMtha mATe alaga vidvAna saMpAdako DaoN. hasu yAjJika, Do. karIe tyAre sAme che De thI sAhebano uSmAbharyo svara pravINa darajI ane DaoN. prasAda brahmabhaTTane vinaMti karI. ramaNabhAInI "bolo...bolo...' saMbhaLAya. e zabda dhvanimAM graMthita thayelI . suvAsa evI ke sarva vidvAna mahAnubhAvoe e svIkAratA A kArya prasannatA ApaNe pAmI jaIe ane ApaNI e paLa ane pachInI mATe potAne sadbhAgI mAnyA. zIrSaka nakkI karyuM "DaoN. ramaNalAla paLo AnaMdotsava jevI banI jAya. e have kyAM sAMbhaLavA maLavAnI zAha sAhitya saurabha-graMtha 1 thI 5.' A kArya keTaluM AgaLa vadhyuM che ? e huM eozrIne jaNAvuM to, uttaramAM nispRha bhAva! ame vicAryuM kyAMka koI jagyAe aTakI paDIe eTale eozrI pAse doDI ke e ka graMthamAM emanA jIvananI vigato, phoTogrAphsa ane jaIe, salAha Ape, paNa pharI bIjI vakhata maLIe tyAre e ApelI eozrInA saMparkamAM je je mahAnubhAvo AvyA hoya, te sarva pAsethI salAhano hisAba kyAreya na pUche evA nispRhI mAnava. e ozrInA vyaktitva mATe lekha maMgAvIe. vAta vAtamAM meM ramaNabhAI ApaNI vacce nathI e samAcAra meM amerikA mArI eozrIne A vAta karI, tarata ja, e ja kSaNe mane kahyuM, "evuM kAMI putrI prAcI ane jamAI anIzane ApyA, e atyaMta gamagIna banI na karazo, navuM sUkSma karma baMdhAya." ATalA badhAM nispRha, ane Ama, gayAM. lagna pachI e banne hamaNAM ja eozrInA AzIrvAda levA pArthiva apArthiva badhuM choDyuM. gayA hatA, ane ci. prAcIne e pAMca varSanI hatI tyAre pU. taMtrI lekhanI vAta mATe meM mAro kSobha prastuta karyo. kahyuM, ramaNabhAie ja zatru jayanI jAtrA page cAlIne karavA ene
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16navembara, 2005 protsAhita karI bALa sulabha inAma paNa ApeluM. AvA to keTalAka vidvAna mitra DaoN. kumArapALa desAIe A aMkamAM "cetanagraMthanI jIvone emaNe pUchyuM kArya karAvyuM haze ! . - vidAya" dvArA AlekhI che eTale e hakIkatone prastuta karI. ramaNabhAinA kayA kayA guNone yAda karIe ? jeTalA yAda karo punarAvartananA doSathI mukta thavA prayatna karuM chuM. eTalA ApaNe sattvazIla thatAM jaIe. - eo saMghano "AtmA' hatA, chatAM haMmezAM potAne saMdhano - hamaNAM mArA murabbI mitra zrI naTavarabhAI desAIe ramaNabhAinA "sevaka' samajatA. zarIra ane prANanA aNue aNumAM namratA ja guNo ane vividha kSetre emanA yogadAna ane mA zAradAnI emanI phoramatI evA ramaNabhAIne ApaNe zata zata vaMdana karI dhanya thaIe parama sAdhanA vize vAta karatAM kahyuM ke ramaNabhAI pUrvajanmanA bhAvine prakAMDa paMDito to maLaze, kAraNa ke puruSArthathI pAMDitya yogabhraSTa AtmA hatA. meM kahyuM mArI samaja pramANe huM saMmata nathI prApta karI zakAya che, paNa jenuM jIvana ane kavana, jIvana ane sarjana, thato, Avo AtmA kyAreya bhraSTa thAya ja nahi, paNa potAnA bAkI jIvana ane zabda ekarUpa ja nahi, paNa ekarasa hoya evI vyaktinuM rahelA karmone khapAvavA ja janma le. AvA AtmA to pratyeka janma nirmANa karavA mATe to kALane ya tapa karavuM paDaze. urdhvagAmI ja hoya, karma khapAvavAno krama pUro thAya eTale dehane "prabuddha jIvana'no A navembarano aMka 'zraddhAMjali' aMka ane vidAya ApI de. Disembarano "smaraNAMjali" aMka svIkAro ramaNabhAI ! vanamAM rahe e RSi hoya, na paNa hoya, paNa janamAM rahIne tamArA darzAvelA kAryo ame AgaLa dhapAvIe e amArI RSitulya jIvana jIve e RSi hoya ja hoya. pU. ramaNalajAI AvA kAryAMjali ane bhAvAMjali! AzIrvAda Apo. janaRSi hatA. A vyaktibhakti nahi paNa guNabhakti karavAno to amAro adhikAra ramaNabhAI A saMsthA saMghano prANa hatA. eozrInI rAhabarIthI che ! saMghe anerI UMcAio prApta karI, e sarva vigato A sAthenA 0 dhanavaMta zAha zoka TharAvamAM che. uparAMta eozrInA jIvana-sarjana vize mArA DaoN. ramaNalAla cI. zAha prArthanA ane guNAnuvAda sabhA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA bhUtapUrva pramukha, saMgha yojita paryuSaNa hatI. AvI RSinUlya vyakti bhAgye ja janme che." vyAkhyAnamALAnA pramukha ane prabuddha jIvana'nA taMtrI DaoN. ramaNalAla zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA pramukha zrI rasikabhAI zAhe kahyuM cI. zAhano tA. 24-10-2005nA dehavilaya thatAM, muMbainA hatuM ke DaoN. ramaNabhAI zAhanA virATa vyaktitva vize ghaNuM kahI zakAya pATakara haoNla, marIna lAInsamAM tA. 27-10-2005nA sAMje ane jeTaluM bolIe eTaluM ochuM paDe. sittera varSanI vaye teo 5 thI 7 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha ane cImanalAla amRtalAla zAha saMghanA pramukha tarIke nivRtta thayA, paNa mane haMmezAM temanuM mArgadarzana parivAra taraphathI prArthanA sabhA ane guNAnuvAda sabhAnuM Ayojana maLatuM rahyuM che. mane teo pAsethI pitA, moTAbhAI ane mitra thayuM hatuM. sahita badhAM ja rUpe prema ane mArgadarzana maLyAM che. mane asaMkhya prAraMbhamAM eka kalAka prasiddha gAyaka kalAkAra zrI kamAra ceTarajIe praznonA javAba temanI pAsethI maLyAM che. emanA 'pAsaporTanI pAMkhe' mIrAM, AnaMdaghanajI vagerenA bhAvabharyA pado ane bhajano prastuta pustakanA vikalAMga vAMcake temane patra lakhIne AbhAra mAnyo hato, karI potAnA bhAvavAhI svara ane saMtonA zabdathI vAtAvaraNamAM te vAcakane maLavA teo gujarAtanA nAnakaDA gAmaDAmAM gayA hatA. sAttvikatA prasarAvI hatI. temanI pAsethI mane kalpanA bahAranuM jJAna ane jANakArI maLyA bhajana-prArthanA pachI prAraMbhamAM trizalA ilekaTonike sAcavI hatA. temanA mATe zraddhAMjali zabda vAparatA mAruM rUvADuM dhrujI jAya rAkhela DaoN. ramaNabhAI zAhanA pravacananA zabdadhvani saMbhaLAvyA hatA che.' ane paDadA upara DaoN. ramaNabhAI zAhanA vividha phoTo slAiDa sAthe saMghanA upapramukha zrI caMdrakAMtabhAI zAhe jaNAvyuM hatuM ke, "DaoN. - darzAvyA hatA. ramaNalAla zAha vaMdanIya saMtapuruSa hatA. temanI pAsethI mane ghaNuM zrI cetanabhAI zAhe AcArya 5. yazodeva sUrizvara mahArAjanA jJAna ane aneka praznonA ukela maLyAM che. temanI sAthe kAma karavAnuM zraddhAMjali saMdezAnuM vAcana karyuM hatuM. sadbhAgya mane maLyuM hatuM. paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna pachAta guNAnuvAdanI sabhAnuM saMcAlana karatA saMghanA maMtrI DaoN. dhanavaMta pradezanI saMsthAne Arthika madada karavA mATe evI saMsthAnI tapAsa zAhe prAraMbhamAM kahyuM hatuM ke "Aja sthaLe chellA cAra-pAMca varSathI mATe ame gujarAtanA ghaNAM gAmaDAMomAM sAthe pharyA chIe. AvI DaoN. ramaNalAla zAha vyAkhyAnamALAnA pramukhasthAne birAjatA hatA saMsthAone Arthika madada mATe koinI pAse 2kama mAgavI nahi ke ane Aje e ja sthAne emanI chabI mukatAM ame-ApaNe sarve koine Agraha na karavo evo emano niyama hato, ane Azcarya asahya vedanA anubhavIe chIe. 5. ramaNabhAI haMmezAM kahetA ke vacce mAtabara 2kama ekaThI thatI ane Aja sudhI lagabhaga aDhI pratyeka paLe, pratyeka satyano svIkAra karIe to vedanA ke AnaMda karoDanI 2kama 21 saMsthAo sudhI pahoMcI che ane A badhI satya ane suMdara bane che. Aje ApaNe A satyane svIkAravuM ja paDe saMsthAoe Aje saMtoSakAraka pragati karI che. keTalIka to vaTavRkSa che. DaoN. ramaNabhAI sAcA zrAvaka ane vaiSNavajana hatA. Aje amArA jevI vizALa banI che. pU. ramaNabhAino AtmA jyAM haze tyAM amane mArthathI to chAparuM nahi AkhuM AkAza khasI gayuM hoya ema lAge doravaNI Apato raheze evI mane zraddhA che." che. eozrInA guNone ApaNe ghare laI jaie e ja eozrI pratyenI saMghanA maMtrI nirubahena zAhe jaNAvyuM hatuM ke "DaoN. ramaNalAla sAcI zraddhAMjali. eozrInA jIvana ane sarjanamAM pUrI ekarUpatA zAhanA nidhananA samAcAra sAMbhaLIne mana viSAdathI bharAI jAya
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16navembara, 2005 prabuddha jIvana che. dehAvasAna chatAM lokonA dilomAM temanI yAda jIvaMta che. temaNe nirAza thatAM athavA DaratA joyA nathI. tene kAraNe ja teo AkhA ke, aneka karuNA prakalpo vaDe "saMgha'ne navI dizA ApI che. temanI parivAramAM lokatAMtrika vAtAvaraNa ubhuM karI zakyA hatA. teo vAtomAM kyAreya phariyAdI sUra nahotA. temanA nidhanathI dharatIe ena.sI.sI.nA keDeTa tarIke zastranA pAraMgata ane ciMtaka-sarjaka panotA putra gumAvyo che.' tarIke zAstronA vizArada hatA. mArA bALako kevalya ane gArgI DaoN. ramaNabhAI zAhanA mArgadarzana heThaLa pIeca.DI. karanArA pU. temaja bhAI amitAbhanA bALako arpIta ane acIrAne temaNe zrI rAkezabhAI jhaverIno saMdeza vAMcI saMbhaLAvatA zrImad rAjacaMdra nAnI zAMti ane rakSAmaMtra zIkhavyo hato. Aje mAro bhAI Azrama dharamapuranA menejiMga TrasTI maheza khokhANIe jaNAvyuM hatuM bahAragAma jAya tyAre bALako A pATha saMbhaLAve che." ke "bhASA ane sAhitya tema ja dharma ane samAjanA premI DaoN. DaoN. ramaNalAla zAhanA vidyArthI DaoN. gulAba deDhiyAe potAnI ramaNalAla zAha ApaNI vacce upasthita nathI paNa sadguNonI suvAsa AgavI zailIthI potAnA guru pratyenuM sattva ane tattvabharyuM bhAvavAhI ApaNI vacce lAMbA samaya sudhI raheze. asAdhAraNa vidvAna ane aMjali kAvya prastuta karyuM hatuM. vayovRddha chatAM vinoda sAthe saMbaMdha, kuzaLa vaktA ane sAdhaka tema A uparAMta anya pU. sAdhu-sAdhvI bhagavaMto, mahAnubhAvo, muMbaI ja vidyArthIpriya zikSaka hatA. svabhAva ane bhASAnI sAdagIne kAraNe vizvavidyAlaya gujarAtI vibhAga, phArbasa gujarAtI sabhA ane muMbaI ja meM temane pIeca.DI. mATenA mArgadarzaka banAvavAnuM nakkI karyuM gujarAtI patrakAra saMghanA zoka saMdezAonuM paNa vAMcana karAyuM hatuM. hatuM. sAta varSa sudhI mane eozrI sAthe vidyAvyAsaMga karavAnI taka A prasaMge DaoN. bipIna dozIe jaNAvyuM hatuM ke "jaina ekeDemI ejyukezana maLI hatI. saraLatA, haLavAza ne vAtsalyanI teo jANe mUrti hatA.' enDa rIsarca senTara opha muMbaI yunivarsiTI" havethI pratyeka varase DaoN. sAyalAnA zrImad rAjacaMdra AzramanA TrasTI mInalabahena zAhe ramaNabhAI zAhanI smRtimAM eka vyAkhyAnanuM Ayojana karaze. jaNAvyuM hatuM ke "DaoN. ramaNabhAI ane tArAbahena ucca vicAro, aMtamAM DaoN. ramaNabhAI zAhanA bahena zrI indirA bahene "moTI jinezvara bhagavAna pratyeno ucca prema, daMbha vinAnuM jIvana ane zAMti'nuM paThana karyuM hatuM. milanasAra svabhAva dharAvatA hatA. temanI vidvatAno bhAra koine DaoN. ramaNabhAI zAhanA bahoLA parivArajanone AzvAsana lAgyo nathI. guNono bhaMDAra chatAM laghutAmAM teo jIvatA hatA. ApavA muMbainA aneka mahAnubhAvo ane DaoN. ramaNabhAI zAhanA mArA pitA samAna lADakacaMda vorA aMgenA pustaka taiyAra karavAnA prazaMsako ane mitro khUba moTI saMkhyAmAM padhAryA hatA. kAmathI te o Azrama AvatA hatA. tyArapachI upAdhyAya DaoN. ramaNabhAI zAhanA putra DaoN. amitAbha amerikAthI AvatA yazovijayajI likhita adhyAtmasAra' ane "jJAnasAra' pustakono DaoN. zAhanA pArthiva dehane agnidevane arpaNa karatA pahelAM tA. anuvAda ane bhAvArtha taiyAra karyA. DaoN. ramaNabhAI zAhanA jIvananI 25-10-2005nA savAre navathI sADA nava eozrInA pArthiva te ati mahattvanI kAmagIrI hatI. pAsaporTanI pAMkhe' nahIM paNa dehane eozrInA muluMDanA nivAsasthAne nIce darzanArthe mUkAyo hato. satkarma ane satkAryanI pAMkhe uDatA DaoN. ramaNabhAInA AtmAe have tyAre zrImad rAjacaMdra Azrama sAyalAnA sAdhako zrI vikramabhAI zAha navuM kArya AraMvyuM haze." ane minaLabena zAha temaja zrImad rAjacaMdra Azrama dharamapuranA sAdhaka DaoN. ramaNalAla zAhanA putra DaoN. amitAbha zAhe aMgrejImAM pratibhAva zrI meghala desAie potAnA bhAvavAhI ArTa svare bhaktigAna vahetA ApatAM jaNAvyuM hatuM ke "mArA pitA khUba ja sAdI vyakti hatA. Ama karyA hatA. chatAM jIvanamAM aneka siddhio hAMsala karI hatI. temanA mRtyuno zoka karavAne badale ApaNe temanA jIvanane ujavavuM joie. amerikAnA ! prabuddha jIvanano Disembara aMka bagIcAmAM lakheluM hoya che ke tamArA pagalAnI chApa choDI jAva ane A aMka DaoN. ramaNalAla zAha smRti aMka tarIke pragaTa thaze. DaoN. tasavIro sAthe laI jAva. pravAsanA zokhIna mArA pitA kahetA ke saMsmaraNo ramaNabhAinA saMparkamAM AvelA sarva pU. muni bhagavaMto ane ane anubhava lai jAva ane guDavIla choDI jAva. suratamAM ekavAra ! pU. sAdhvIzrIo ane sarve mahAnubhAvone ame vinaMti karIe pustakAlayanI pleTinama jyubilInI ujavaNImAM atithivizeSa tarIke javAnuM chIe ke DaoN. ramaNabhAI sAthenA potAnA saMsmaraNo be thI aDhI * thayuM paNa pahelA mArA pitA, meM ane yajamAne holamAM jhADuM kADhyuM, beThako pAnAmAM amone tA. 30-11-2005 pahelAM saMghanA navA goThavI, puSpAhAra taiyAra karyA pachI kapaDAM badalavA dharmazALAmAM gayA. 'saranAme ravAnA kare. - taMtrI temane koI kAma karavAmAM nAnama lAgatI nahotI. teo cesa, pattA, svImiMga, sAikalIMga ane krikeTa sAruM ramatA hatA. bahu ochA jANe che ke DaoN. ramaNalAla zAhanuM sAhitya ane pravacano. teo sArA bolara hatA. mane bIjagaNitanA amuka koyaDA zIkhavyA hatA DaoN. ramaNalAla zAhanA vipula sAhitya bhaMDAramAMthI lekho te Aje paNa mane kAma Ave che. bALako sAthe teo bALaka jevAM thaine | ekatrita karI "Do. ramaNalAla zAha sAhitya sarabha' zIrSakathI AnaMda mANatA ane sAthe susaMskAronuM siMcana paNa karatA." ane sAthe susaMskAronuM siMcana paNa karatI. * | pAMca graMthonuM saMpAdana thaze. DaoN. zAhanA dIkarI zrImatI zailajAbahene jaNAvyuM hatuM ke teo | e ja rIte DaoN. ramaNalAla zAhe atyAra sudhI paryuSaNa mAtra mArA pitA ja nahIM paNa guru, mArgadarzaka ane paramamitra paNa vyAkhyAnamALAmAM tema ja anya sthaLoe vividha viSayo upara hatA. sAthe dharmanA saMskAro paNa ApyA hatA. mane teo bhavabhava ! pravacano ApyAM che. e sarva pravacanonI sI.DI. trizalA pitA tarIke prApta thAya evI prArthanA huM izvarane karuM chuM. mArA ilekaTronika taiyAra karaze, jethI DaoN. ramaNalAlanA jJAna sAthe zabda pitA mane ane bhAI amitAbhane eka gurucAvI batAvI hatI. te dhvanino lAbha paNa jijJAsuone prApta thAya. A graMtho ane e ke mane badhuM bhAve, mane badhe phAve ane mane badhAnI sAthe bane. | sI.DI. je jijJAsuone vasAvavI hoya eozrI saMghane jaNAve tenA kAraNe jIvanamAM vikhavAda ja na rahe. meM temane jIvanamAM kyAreya evI vinaMti.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 navembara, 2005 cetanagraMthanI vidAya || padmazrI DaoN. kumArapALa desAI tejasvI dharmaniSThA, utkRSTa AbhijAtya ane jijJAsApUrNa hatuM, AthI citrakalA mATenA khAsa vargomAM jaIne vizeSa nipUNatA sAhasavRttine pariNAme murabbI ramaNabhAInA jIvanamAM gahana mATe prayAsa karatA hatA. paraMtu dasamA dhoraNa pachI abhyAsakramamAM tattvaciMtana, spaSTa jIvanazailI ane adamya pravAsazokha jovA maLyA. citrakalAno viSaya nahoto tema ja emAM protsAhana ApanAra zikSaka emanA avasAnathI madhyakAlIna gujarAtI sAhityanA saMzodhaka, rAhalakara paNa avasAna pAmyA. AthI A kSetramAM emane preraNA ke pravAsakathAonA sarjaka ane jainadarzananA abhyAsInI khoTa paDI mArgadarzana ApanAra koI rahyuM nahIM, vaLI e samaye meTrikanA vargamAM che, paraMtu mane aMgata rIte emane eTalo badhe sneha sAMpaDyo ke abhyAsa karatA ramaNabhAIe "vagaDAnuM phUla' e vize suMdara nibaMdha parivAranA vaDIlajana gumAvyA hoya tevo khAlIpo anubhavAya che. lakhyo hato, te vAMcIne amIdAsa kANakiyAe nibaMdha nIce noMdha jIvananA prAraMbhe pAdarAmAM kaparI Arthika paristhiti vacce rahIne lakhI ke, "jo tame sAhityamAM rasa lezo to sArA lekhaka banI zakazo." ramaNabhAIe cAra dhoraNa sudhI abhyAsa karyo. emanA pitA A nAnakaDI noMdhe ramaNabhAInA abhyAsamAM dizAparivartana ANyuM cImanabhAine muMbaInI svadezI mArkeTamAM nokarI maLI, AthI pAMcamA ane vijJAna vidyAzAkhAmAM javAne badale vinayana vidyAzAkhAmAM dhoraNanA abhyAsa mATe ramaNabhAIne muMbaI AvavuM paDyuM. muMbainI abhyAsArthe joDAyA. khetavADInI cAlImAM eka nAnakaDI oraDImAM cImanabhAIno dasa e samaye muMbaimAM yojAyelA koMgresanA adhivezana samaye sabhyono parivAra raheto hato. svadezI mArkeTanI baMdhiyAra havA ane svayaMsevaka tarIke gAMdhIjI, saradAra vallabhabhAI paTela, javAharalAla paMdarathI aDhAra kalAkanI nokarIne kAraNe ramaNabhAInA pitA naheru, sarahadanA gAMdhI' khAna abdula gaphArakhAna ane zrI cImanabhAine traNeka varSamAM damano vyAdhi lAgu paDyo ane nokarI rAjendrabAbunI najIka maMca para svayaMsevaka tarIke rahyA ane A ghaTanAe choDavI paDI. Arthika viTaMbaNAne kAraNe cImanabhAInA moTA be yuvAna ramaNabhAImAM rASTrIyatAnI UMDI chApa pADI. dIkarA vIracaMdabhAI ane jayaMtibhAIne nizALanA abhyAsane mahAvIra jaina vidyAlayamAM hatA tyAre nATaka, ramatagamata ane tilAMjali ApIne nokarI karavI paDI. ghaNI musIbate kuTuMbano nirvAha vastRtva spardhAmAM bhAga lIdho ane inTara ArTsamAM abhyAsa karatA thato hato, paraMtu khaMta, cIvaTa, pramANikatA, dharmazraddhA vagerene kAraNe hatA, tyAre zyAma raMga samIpe ' ane 'svapnAMno sumeLa" jevI nATakanI kuTuMba dhIre dhIre pagabhara thatuM gayuM. cImanabhAInA bIjA putroe racanA karI. Ama ramaNabhAInA sarjanano prAraMbha nATikAthI thayo, vepAra zarU karyo, tyAre ramaNabhAIe vepAra-dhaMdhAmAM joDAvAnI sArI kumAra mAsikamAM temanA nATako chapAyAM ane "zyAma raMga samIpe ' taka hovA chatAM zikSaNa ane sAhityanA kSetramAM gati karavAnuM pasaMda nAmathI graMthastha thayA. karyuM. tArAbahenanA pitA dIpacaMdabhAinI sAhityaprItine kAraNe prAraMbhamAM patrakAra tarIke kAmagIrI zarU karI. e pachI muMbaInI ramaNabhAInI e kSetranI kAmagIrIne baLa maLyuM. senTa jheviyarsa kaoNlejamAM adhyApaka tarIke kAma karatI vakhate emane gujarAtI sAhityane yazasvI pravAsagraMtho ApanAra ramaNabhAIne ena.sI.sI.nuM vadhArAnuM kAma soMpavAmAM AvyuM. ramaNabhAIe abhyAsakALa daramyAna bhUgoLa bahu gamatI hatI. emane maLIe tyAre ena.sI.sI.nI sakhata tAlIma levA mAMDI ane rAyaphala, sTenagana, koI navA dezanA pravAsanI vAto emanI pAsethI sAMbhaLavA maLe. mazInagana, pistola, greneTa, be iMca moTara, bAyaneTa phAiTiMga kyAMya pravAse jAya te pUrve enI saghaLI vigato meLavI le. suMdara jevAM lazkarI sAdhanonI pUrI tAlIma lIdhI. teo A lazkarI Ayojana kare ane pravAsa karatA jAya tema DAyarImAM noMdha TapakAvatA sAdhanone AsAnIthI calAvI jANatA hatA. belagAmanA miliTarI jAya. tIvra yAdazaktine kAraNe e varSo pachI paNa e TAMcaNane AdhAre TreniMga senTaramAM lazkarI tAlIma lIdhA bAda teo sekanDa lephTananTa pravAsakathA lakhI zakatA. pAsaporTanI pAMkhe'nA traNa bhAga tathA banyA ane samaya jatAM pharsTa lephTananTa, kaeNpTana ane chevaTe mejara thayA. oNsTreliyA, nyujhIlenDa ane uttaradhruvanI zodha sapharanA emanA eka samaye emaNe baTAliyana kamAnDara ane kaeNmpa kamAnDanTa tarIkenI pravAsagraMtho gujarAtI pravAsasAhityanI anupama samRddhi che. javAbadArI paNa saMbhALI hatI. A lazkarI tAlIma daramyAna | nizALanA abhyAsakALa daramiyAna AThamA dhoraNanA vargazikSaka ramaNabhAIne samAjasevAnA projekTanuM Ayojana soMpavAmAM AvatuM indrajita mogala pAsethI cAra viziSTa saMskAra maLyA. emanI pAsethI temaja philDamArcanuM kAma soMpavAmAM AvatuM. e vakhate eka sAthe, pahelAM saMskAra sArA akSara kADhavAnA maLyA. bIjI bAbata e hatI kyAMya beThA vagara rojanA paccIsathI trIsa mAIla sudhI ramaNabhAI ke indrajita mogala svacchatA para khUba bhAra ApatA hatA ane kapaDAM, philDamArca karatA hatA. : bUTa, nakha vagere DAgha vagaranAM, ekadama cokhkhAM hovAM joIe tevo thoDA mahinA agAu 2maNabhAI sAyalAmAM zrI rAjasobhAga Agraha rAkhatA. khissAmAM rUmAla ane pensila to hovo ja joIe. satsaMga maMDaLanA kAryakrama nimitte maLyA. e samaye emanA zarIramAM emano sArI Tevo mATeno Agraha varganA bIjA vidyArthIo khUba azakti hatI ane koIno Teko laIne mAMDa mAMDa cAlatA hatA. jema vidyArthI ramaNabhAIne asara karI gayo. e ja rIte iMdrajita paNa AvI paristhitine anokhI samatAthI emaNe svIkArI hatI. mogalanI bhASA ane zabdo mATenI cokasAI paNa ramaNabhAIne emaNe emanA vaktavyamAM kahyuM ke eka samaye mAilonA mAilo sparzI gayA. je kAMI lakhIe ke vAMcIe emAM pUrepUrI cokasAI sudhI philDamArca karato hato ane Aje thoDAMka DagalAM cAlavuM hoya hovI joIe. to paNa muzkelI paDe che, paraMtu AnAthI vyathita thayA vinA emaNe nizALanA abhyAsakALa daramyAna ramaNabhAIne gaNita ane kahyuM ke vizvanA sauthI UMcA zikhara evaresTa para ArohaNa karanAra vijJAnanA viSayamAM ghaNA sArA guNa AvatA hatA. tema chatAM emanI zerapA tenasiMgane e nI pAchaLanI avasthAmAM gharano uMbaro icchA citrakAra thavAnI hatI. skUla ArTisTa thavuM e emanuM svapna oLaMgatA evaresTa ArohaNa karatAM paNa vadhu zrama lAgato hato.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16navembara, 2005 prabuddha jIvana Ama jIvananI vidAraka paristhitine teo haLavAzathI laI zakatA jevA graMthonA bhASAMtaranI sAthosAtha ene bhAvArthamAM AnI vistRta che ane emanI vANImAM hakIkatanA svIkAranI saccAIno raNako chaNAvaTa karIne A gahana graMtho adhyAtmarasiko mATe sulabha karI saMbhaLAto. ApyA che. - 1953mAM ramaNabhAInA tArAbena zAha sAthe lagna thayA ane dharma ane tattvajJAnanA abhyAsathI emanA jIvanamAM paNa parivartana baMne gujarAtInA adhyApaka tarIke to kAmagIrI karatA hatA, paraMtu AvyuM. teo kahetA ke yuvAnImAM emanA svabhAvamAM thoDI ugratA baMnee jenadarzana vizeno UMDo abhyAsa karI emanA pravacano dvArA hatI. kyAMka khaTapaTa ke anyAya jue to manamAM thaI AvatuM ke Ano samAna janapriyatA meLavI. ramaNabhAI ane tArAbahenanuM dAmpatya prabaLa virodha karIne ene khullo pADI dauM? paraMtu dharma ane jaina e eka Adarza dAmpatya hatuM. ramaNabhAInI ekeeka vAtanI ciMtA tattvajJAnanA abhyAsathI ramaNabhAImAM eka evI zraddhA jAgI hatI tArAbahena karatA hoya ane tArAbahenanI nAnAmAM nAnI sagavaDo ke je khoTuM kare, tene cUkavavAnuM hoya ja che, to pachI e aMge gusse sAcavavAnuM ramaNabhAI haMmezA dhyAna rAkhatA hoya. saMvAdI dAmpatyanA thaine ke krodha karIne ApaNe ApaNA mananA bhAva zuM kAma teo baMne dRSTAMtarUpa gaNAya. ane ethI ja ramaNabhAIe jyAre bagADavA? ArtadhyAna zA mATe karavuM ? Ama ramaNabhAInI pIeca.DI.nI padavIno mahAnibaMdha lakhavAnuM kAma hAtha para lIdhuM jIvanadRSTimAM parivartana AvyuM. dveSa, irSyA ke verabhAva ochA thatA tyAre emane mAthe aneka javAbadArIo hatI. roja be kaoNlejomAM gayA ane zAMta, sthira jaLa samo samatAbhAva jAgyo ane e dvArA adhyApana mATe jatA. sAMje ena.sI.sI.nI pareDa karAvavAnI hoya emane mANasamAM zraddhA jAgI. sAthosAtha bhautika AkAMkSAo paNa vaLI ema.e.nA lekTara paNa levAnA hoya. AkhA divasanI A ochI thatI gaI. ekAda mahinA pUrve emane maLavA gayo, tyAre e kAmagIrImAMthI pIeca.DI. mATeno samaya kyAMthI kADhavo? A samaye sahune emanAM pustako bheTa ApatA hatA. ramaNabhAInuM koIpaNa jheviyarsa kaoNlejanA prinsipAla phAdhara Dikrujhe emane kaoNlejamAM besIne pustaka pragaTa thAya eTale teo tenI nakalo amuka lekhakone mokalI kAma karavAnI sagavaDa karI ApI. rAtanA ATha vAgyAthI be vAgyA ApatA. sudhI kaoNlejanA sTApharUmamAM thisisanuM lekhana kare. e samaye jheroksa emanA jIvanamAM bIjI eka vizeSatA e hatI ke khaTapaTa karIne thatI nahIM. AthI pensilathI nIce kArbana peparo rAkhIne cAra kopI ke yAcanA karIne kazuM prApta karavuM nahIM. sahaja maLe teno AnaMda taiyAra karavI paDe. AthI khUba bhAra daIne lakhavuM paDe. teo ghera Ave mANavo. emanAmAM evo parama saMtoSa hato ke emaNe potAnA tyAre tArAbahene AMgaLA boLavA mATe garama pANI taiyAra rAkhyuM pustakonA kopIrAITa paNa rAkhyA nahIM. gujarAtanA kadAca A prathama hoya! satata bhArapUrvakanA lekhanane kAraNe ramaNabhAInA AMgaLA sarjaka haze ke jemanAM pustakamAM 'no kopIrAITa' ema lakhyuM hoya. eTalA duHkhatA ke garama pANImAM thoDIvAra boLI rAkhavAthI rAhata ethIya vizeSa pustanI prathama AvRtti mATe paNa kopIrAITa ApyA thatI. ' hoya to tenuM paNa emaNe visarjana karyuM hatuM. teo vAraMvAra kahetA ramaNabhAI muMbaI yunivarsiTImAM gujarAtInA adhyakSa tarIke paNa kharA ke paM. sukhalAlajI, zrI bacubhAI rAvata, paramAnaMda kAmagIrI bajAvatA hatA ane muMbaInA adhyApakomAM Agavo Adara kApaDiyA, cImanalAla cakubhAI vagerenA jIvanamAMthI ghaNuM zIkhavA pAmyA hatA. traNeka vakhata e adhyApaka saMghanI sabhAmAM vaktavya maLyuM. ApavAnuM banyuM tyAre ramaNabhAI pratyeka adhyApakane ane enA ramaNabhAI sAtheno prathama meLApa muMbaimAM muMbaI jaina yuvaka parivArane oLakhatA hoya tevA AtmIyajana lAgyA. AvA adhyApaka saMgha dvArA yojAtI paryuM paNa vyAkhyAnamALAmAM thayo. emaNe pUjAnA kapaDAM paherIne derAsaramAM pUjA karavA jAya te keTalAkane vyAkhyAnamALAmAM AvavAnuM nimaMtraNa ApyuM ane jIvanamAM eka gamatuM nahIM, paraMtu ramaNabhAIne mAtA-pitA pAsethI dharmanA saMskAro navo anubhava Apyo. zrotAonI hAjarI, enI zista ane enuM maLyA hatA. AthI sAmAyika ane sevApUjA. roja karatAM. Ayojana AdarzarUpa lAgyAM. vaLI ramaNabhAI vaktAnA vaktavyane amadAvAdamAM mAre tyAM AvyA hoya tyAre paNa pUjAnA vastro paherIne aMte saMkSipta paNa mArmika samAlocanA ApatA. emanI A che najIkanA derAsaramAM pUjA karavA jatA. muMbaInA vyasta jIvanamAM zAMti samAlocanAmAM emanA ciMtanano nIcoDa maLato. emaNe 1981nA meLavavI muzkela hoya, paraMtu sAmAyikanI kriyA daramiyAna AvI varSamAM pravacana mATe bolAvyo. vaLI pravacana pUruM thAya ane bahAra zAMti meLavI letA ane A sAmAyika daramiyAna emaNo aneka nIkaLIe tyAre Ayojana evuM ke hAthamAM enI kaeNseTa paNa maLI pustakonuM vAcana ane manana karyuM. upAdhyAya yazovijayajI jAya. hakIkatamAM mArA pravacananI kaeNseTa sAMbhaLIne zrI kapUrabhAI mahArAjanA jJAnasAra' ane adhyAtmasAra' graMthanuM bhASAMtara ane caMdarayAne mArA vize jANavAnI jijJAsA thaI. emaNe ramaNabhAIne bhAvArtha lakhavAnuM kArya sAyalAnA zrI rAjasobhAga dvArA soMpavAmAM pUchavuM ane pachI zrI kapUrabhAI caMdarayA sAthe meLApa thatA emaNe AvyuM. A mATe ramaNabhAI ghaNIvAra dasa ke paMdara divasa sudhI sAyalA mane laMDananA pravAse AvavAnuM nimaMtraNa ApyuM. mArA AMtararASTrIya jaIne AzramamAM rahetA hatA. AzramamAM upalabdha sagavaDo vacce pravAsono e samayathI prAraMbha thayo enI pAchaLa murabbI potAnuM kArya karatA hatA. ramaNabhAIno niyama evo ke sAyalAnA ramaNabhAino sadbhAva kAraNabhUta hato. AzramamAM hoya, tyAre eNe soMpeluM ja kAma karavuM. bIjuM koI kAma paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM ramaNabhAI svayaM jenadarzananA judA ahIM na thAya. sAyalAnA AzramanA preraka zrI lADakacaMdabhAI vorA judA viSaya para pravacana ApatA hatA. emanuM A pravacana e jaina (pU. bApujI) emane kahe paNa kharA ke ahIM rahIne tame anya kArya dharmanA judA judA siddhAMtone AdhArita rahetuM ane eka sAttvika, karo to emAM kazuM khoTuM nathI. tamAruM kArya janahita karanAruM ja hoya saghana ane jainadarzananA gahanamAM gahana siddhAMtane teo vizALa che. Ama chatAM ramaNabhAIe kyAreya AzramamAM Azrame soMpya janamedanIne atyaMta saraLa rIte samajAvatA hatA. emanA A pravacano sivAyanuM kAma nahIM karavAno potAno daDha nizcaya jALavI rAkhyo. e jainatattvajJAnanI AMTI mUDI che. upAdhyAya yazovijayajI mahArAjanA "jJAnasAra' ane adhyAtmasAra' dharmanI bhAvanAnuM mAtra pravacanamAM pUrNavirAma AvI jatuM nathI.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - 16 navembara, 2005 ahiMsAnI bhAvanA sAthe karuNAnI sakriyatAno sumeLa thavo joIe. lekho 'jinatattva' (1 thI 8), 'vaMdanIya hRdayasparza' (1 thI 3), chellA keTalAka varSomAM muMbainI paryuSaNa vyAkhyAnamALA samaye koI prabhAvaka sthaviro" (1 thI 10) ane "sAMprata sahaciMtana' (1 thI sevAbhAvI, sAmAjika saMsthAne mATe dAna ekatrita karavAmAM AvatuM 14)ne nAme prakAzita thayA. teo pUjya jaMbUvijayajI ane AcArya ane atyAra sudhImAM 21 jeTalI sAmAjika saMsthAone aDhI karoDanI pradyumnavijayajI mahArAja pAse vAcanA levA jatA hatA. traNa ke .. sahAya karavAmAM AvI. paraMtu koIpaNa saMsthAne dAna ApavAnuM nakkI cAra divasa pUjya jaMbUvijayajI mahArAjanI nizrAmAM koI dharmagraMthano karatAM pUrve pahelA enA vize pUratI tapAsa karatA. koI mahAnagara abhyAsa karavAmAM Avato. ramaNabhAInA mArgadarzana heThaLa ke nagaranI saMsthAnI pasaMdagI karavAne badale koI dUranA gAmaDAmAM pIeca.DI.nI padavI meLavanAra prathama saMzodhaka DaoN. sarayUbahena AvelI ane Arthika jarUriyAta dharAvatI saMsthAne pasaMda karatA. zrI mahetAe "zrImadbhI jIvanasiddhi vize mahAnibaMdha lakhyo ane emanA muMbaI jaina yuvaka saMghanA kArobArInA sabhyo sAthe e saMsthAnI mArgadarzana heThaLa chelle taiyAra thayelo mahAnibaMdha pU. zrI rAkezabhAI mulAkAte jatA. pachI sahune abhiprAya pUchatA. emAMthI eka vyakti jhaverIno "AtmasiddhizAstra' para che. Ama prAraMbha ane samApana paNa nAmarajI batAve, to e aMge vicAra thobhAvI detA. sahunI zrImad rAjacaMdrajInA viSaya paranA saMzodhanathI thayo, paNa e uparAMta saMmati hoya to ja AgaLa vadhatA ane pachI ramaNabhAI muMbaI jena vividha viSayo para vidyArthIo e temanA mArgadarzana heThaLa yuvaka saMghanA sabhyo sAthe e saMsthAmAM jaIne dAna ApatA. jena pIeca.DI.nI padavI meLavI, jemAM caMdarAjAno rAsa, khaMDakAvya, samAjamAM AvI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI sAthe mAnavakaruNAnuM svAmInArAyaNa saMpradAya ke bhagavadgItA vize taiyAra karAvelA suMdara umeraNA karavAnuM kAma ramaNabhAie karyuM. emaNe gujarAtI mahAnibaMdhono samAveza thAya che. teo zodhArthIo mATe sAhitya pariSadane paNa zrI hemacaMdrAcArya svAdhyAyapITha mATe paryuSaNa aThavADiyAmAM eka divasa mukarara karI rAkhatA. eka vidyArthI Ave ne vyAkhyAnamALA samaye pAMca lAkha rUpiyAnuM dAna ApyuM hatuM paraMtu e jAya eTale bIjo vidyArthI Ave. jANe pIeca.DI.nA vargo cAlatA e pachI e svAdhyAyapIThanI kAmagIrI aMge teo kyAreka asaMtoSa hoya! muMbaImAM jainadarzananA viSayo laIne jahematapUrvaka mahAnibaMdha paNa vyakta karatA hatA. lakhavAnuM kArya atyAre khUba vegathI cAlI rahyuM che enA praNetA Aje jenadarzana vize aneka vidvAno, paMDito ane niSNAto ramaNabhAI gaNAya. videzamAM pravacana ApavA jAya che paraMtu ramaNabhAIe cheka 1974mAM ramaNabhAInA sAhitya vivecana viSayaka graMthonA nAma paNa bhagavAna mahAvIranA 2500mA janmakalyANaka varSe pUrva AphrikAno lAkSaNika rahetA. emanA prathama vivecana saMgrahanuM nAma "paDilehA" be mahinAno pravAsa kheDyo hato. A samaye zrI cImanalAla cakubhAIne che. pAkRta bhASAnA A pAribhASika zabdano artha che, svataMtra dRSTithI A mATe nimaMtraNa ApavAmAM AvyuM hatuM, paNa teo jaI zake tema jhINavaTapUrvaka abhyAsa karavo. e ja rIte emano bIjo vivecana nahotA, tethI temaNe ramaNabhAIne javAnuM kahyuM. e ja rIte 1977mAM saMgraha 'baMgAku-zumi' jApAnI bhASAnA A zabdano artha thAya che zrI devacaMdabhAI caMdarayAnA sUcanathI laMDananA pravAse gayA. e pachI sAhityamAM abhirUci. emaNe emanA trIjA vivecana graMthanuM nAma eNe iMglenDa, amerikA ane yuropamAM paNa pravacano ApyA. lekhake raziyana bhASAnA zabda parathI 'kritikA' rAkhyuM che. 1977nI eka ghaTanAnuM paNa smaraNa thAya che. e samaye laMDanamAM ramaNabhAInA avasAnanA samAcAra DalAsamAM rahetA mArA putra eka yuvAna ramaNabhAI pAse Avyo. e jena hovA chatAM mAMsAhAra nIravane ApyA tyAre eNe ramaNabhAIe bALapaNamAM karelI karato hato, eTaluM ja nahIM paNa mAMsAhAranI tarapheNamAM jorazorathI mAchalInI vAtanuM smaraNa karyuM. ramaNabhAI bALako sAthe jAtajAtanI dalIlo karato hato. e roja ramaNabhAI pAse Avato, bhAre jhanUnathI vAto karatA, majA karatA ane bALako paNa temanA AvavAnI vATa dalIlo karato. ramaNabhAI ene zAMtithI eka pachI eka bAbata jotA. AvA ramaNabhAI amadAvAdamAM Ave tyAre mAre tyAM utaratA. samajAvatA hatat. cothe divase A yuvAna raDI paDyo. eNe kahyuM ke, e samaye amadAvAdanA ghaNA sAkSaro emane maLavA AvatA. kyAreka have mane samajAya che ke jIvadayAnI dRSTie ane dharmanDanI dRSTie ghera nAnI sAhitya pariSada bharAI jatI. mAre mAMsAhAra choDavo joIe.' AgAmI trIjI Disembare ramaNabhAI eMsImAM varSamAM praveza . AphrikA ane briTanamAM ramaNabhAI ane tArAbahene jainadarzana karavAnA hatA. paNa teo haMmezAM ema kahetA ke je kaMI vAcyuMuparAMta samAja, zikSaNa ane sAhitya vize paNa pravacano ApyAM lakhyuM, teno mane parama saMtoSa che. sIttera varSa pachInuM jIvana e hatAM. jaina sAhitya ane saMzodhananA kArya mATe 1984mAM "bonasa' ja gaNAya. teo emanA aMtima chellA be divasa ramaNabhAIne upAdhyAyazrI yazovijayajI suvarNacaMdraka tathA 2003mAM hospiTalamAM hatA. bIjA divase emanI tabiyata sudhArA para hatI. samadarzI AcArya haribhadra suvarNacaMdraka prApta thayA hatA. emaNe kuTuMbanA sahu sabhyone emaNe kahyuM ke Aje kuTuMbanA vaDIla tarIke bauddhadharmano paNa eTalo ja UMDo abhyAsa karyo hato ane jApAnanI tamane kahuM chuM ke badhA saMpathI rahejo. ATaluM kahIne teo moTethI bauddhadharma sabhAe emane vyAkhyAna ApavA mATe jApAna AvavAnuM traNa vAra namaskAra mahAmaMtra bolyA. 24mInI vahelI savAre be nimaMtraNa ApyuM hatuM ane teo jApAna gayA hatA. vAgye emaNe bhagavAna mahAvIranAM AvelAM svapnanI vAta karI ane ramaNabhAInA jIvanamAM rasarucinA kSetro badalAtA rahyA, pahelAM 3-50 miniTe deha choDyo. sarjanAtmaka sAhityanA sarjanamAM je rasa hato te pAchalA varSomAM AvA ramaNabhAInA avasAnathI jaina samAje eka jIvaMta dharmatattvajJAnamAM vahevA lAgyo. cetanagraMtha gumAvyo che. gujarAtI sAhityamAM aneka dezono pravAsa dharma ane tattvajJAna vize gujarAtI ane aMgrejImAM terathI paNa kheDanAra lekhakane vidAya ApI che ane aMgata rIte meM mArA parivAranA vadhu pustako maLe che. A uparAMta jIvanacaritra, rekhAcaritra ane mobhI gumAvyA che. ekAMkIo paNa emaNe lakhyAM che. muMbaI jena yuvaka saMghanA pramukha uparAMta prabuddha jIvana'nA teo taMtrI hatA ane e nimitte lakhAyelA
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16navembara, 2005 prabuddha jIvana zraddhAMjali saMdezA AcArya yazodevasUri tathA muni jayabhadravijaya taraphathI. te temanA pagale cAlI khUba samabhAva rAkhajo. devaguru bhaktikAraka dharmAtmA, bhaktivaMta zrI tArAbena tathA temanA parivAra goMDala saMpradAyanA hIrAbAI ma., smitAbAI ma. muMbaI * yogya dharmalAbha. 1. XXX devagara bhakti kAraka dharmAtmA, bhaktivaMta suzrAvaka zrI ramaNabhAinA Aje vAlakezva2 upAzrayethI ramaNabhAInA avasAnanA samAcAra AvyA. acAnaka thayelA avasAnanA samAcAra sAMbhaLI atyaMta duHkha thayuM. je vAta sAMbhaLavA kAna taiyAra na hatA. magaja mUDha jevuM thaI gayuM, buddhi buThI teo mArA dharma mitra hatA. teo ATalA jaldI cAlyA jaze tevI dhAraNA banI gaI. paNa ghaNI mathAmaNane aMte mane badhAne samajAvyA ne je dhaTanA na hatI. temanA hAthe ghaNAM kAryo karAvavAnAM hatAM. banI che te satya che. tevuM kabUla karyuM. temanA jIvana mATe temanA mAsikanuM nAma ja sArthaka lAge che. teo kharekhara Aje sAhitya jagatano eka sitAro kharI paDyo. sAhityanA varasothI 'prabuddha jIvana' mAsikanA taMtrI hatA. tevuM ja temanuM prabuddha jIvana sarjanahAranuM dehavisarjana thaI gayuM. hatuM. teo haMmezAM AtmA prati jAgRta hatA. temanA jIvanamAM adhyAtmano teozrIe jaina siddhAMto jIbhane Terave nahIM paNa jIvanamAM utAryA hatA. khajAno hato tethI temanAM jIvanamAM ane temanAM saMparkamAM AvatI vyaktionuM temanA zvAse zvAsamAM arihaMta bhaktino guMjArava hato. pUjAnA DresamAM jIvana prabuddha thatuM. ramaNabhAI kharekhara arihaMta bhakta lAgatA hatA. AvI gRhastha sAdhu jevI vyaktie potAnA jIvanamAM dhana karatAM dharmane mane temaNe Ph.D. eka dIkarIne karAve te rIte karAvyuM che. prAdhAnya ApyuM hatuM tethI teonuM mana vyApArikane badale vyavahArika hatuM. zrI ramaNabhAI vyakti rUpe bhale ApaNI vacce nathI paNa teozrInuM vyaktitva potAnA A vyavahArika manane temaNe jJAnanA mArge joDI evo jJAnayajJa saunA dila-dimAgamAM amara raheze. mAMDayo ke hara sAla eka pustaka pragaTa thatuM. phakta dhArmika nahIM vyavahArika ApanI mahAnatAnA gIta gAtA jIbha paNa TUMkI paDe che, zabdo zodhavA bhAna khIle. vyakti kazaLa bane tevuM maulika lakhANa temanuM thatuM. bhaviSyanI paDe che. kAraNa ke mahAjJAnI zrI rAkezabhAIne Ph.D. karAvI Ape to ApanA prajA temanA A jJAna mATe temane haMmezA yAda karaze. temanA hAtha nIce jIvanamAM kalagI lagAvI dIdhI che. taiyAra thayelI vyaktione temanI khoTa satata sAlaze. Ape to vinayathI vidyAdevIne vaza karI lIdhI hatI. svargastha zrImAna teo je kAryano AraMbha karatAM te kArya pUrNa thAya tyAM sudhI teo anya kAryane ramaNabhAino AtmA jyAM hoya tyAM zAMti-samAdhi pAme. letA nahIM ane tethI temanuM kArya jaldI pUrNatAne pAmatuM. -goMDala saMpradAyanA DaoN. jazubAI vAmI, ThA. sarvenI bhAvAMjali pU. upAdhyAya zrI yazovijayajI ma.sA.no chello grantha jJAnasAra hato. 1. XXX tema zrI ramaNabhAInuM chelluM pustaka jJAnasAra anuvAda che e paNa eka Aje ja tattvaciMtaka DaoN. ramaNabhAI zAhanA svargavAsa thayAnA samAcAra yogAnuyoga che. maLyA. sAMbhaLatAM ja AtmiyabhAvane kAraNe lAgaNIne Thesa lAgI ke zuM zrI ramaNabhAI je A suMdara jJAnasevA karI zakyA teno badho yaza temanA ramaNabhAI cAlyA gayA ! sahadharmacAriNI, dharmAtmA, dharmapatnI, zrI tArAbenane jAya che. temanAM suMdara - ramaNabhAinA javAthI sArAye jaina samAjane, bombe yunivarsiTIne eka sahakAra vinA AvuM kArya thavuM azakya che. temanA suMdara sahakArathI ramaNabhAI tattvajJAnInI, dIrghadRSTA vidvAnanI, vicakSaNa anubhavInI, sarasvatIputranI, AvuM suMdara kArya karI zakyA che. temanI suputrI zrI zailejA, putra amitAbha na pUrI zakAya tevI khoTa paDI gaI. ramaNabhAinI saraLatA, samanvayaSTi, ' ane parivAre paNa temanA jJAnayajJanI pravRttimAM suMdara sAtha dAkhavyo che. sUjha, bUjha, sAhityanA pratyeka aMgone sparzatI temanI vicArazailI, lekhanazailI temanA javAthI mane-tamane-saune khUba khoTa paDI che. temanI yAda haMmezAM adbhuta hatI. te have kyAM maLaze ? pratyeka jijJAsu snAtakane temanI jijJAsA AvyA karaze. temano AtmA jyAM gayo hoya tyAM parama zAMtine pAme tevI pramANe samajAvavAnI zailI, viSayane ArapAra samajAvI AtmasAt karAvavAnI zubhakAmanA. AvaData ajaba gajabanI hatI. -yazodevasUri. da. muni jayabhadravijaya mane Ph.D. karavA mATenA viSayanI pasaMdagIthI laine, gAiDa XXX -baLavaMtabhAI jAnIne bhalAmaNa karI lisisa pUro karAvavAmAM je teoe acalagacchAdhipati pa. pU. A. bha. zrI guNasAgarasUrijI ma.nA vinayamuni sahAya karI che te kyAreya bhUlAze nahi. * sarvodayasAgara taraphathI. - ramaNabhAI sadA jAgRta, AtmabhAvamAM rahetA. teoe jIvanabhara jJAnanI jaina sAhityanA mUrdhanya sitArA upAsanA karI, aneka AtmAone karAvI Atmika kamANI karIne gayA che. zrImAna ramaNalAla cI. zAhanI acAnaka vidAyathI ApaNe eka zreSTha teozrI paramAtmAnA jJAnane svayaMnA puruSArthathI, svanI jAgarukatAe saune sAhityakArane khoyo che. jeoe acalagacchanA susAdhvI zrI mokSaguNAzrIjIne samajAvavAno prayatna karatA e jJAnaguNano ekAda aMza paNa ApaNA jIvanamAM Ph.D. mATe pAMca varSa sudhI suMdara mArgadarzana Apela, varSothI prabuddha jIvanamAM AtmaujAgara dazAmAM sahAyabhUta bane e ja aMtarabhAvanA. saMkaLAyelA rahyA. prabhu emanA AtmAne zIdhra mokSagAmI banAve. e ja -e ja pU. muktAbAI svAmInI AjJAthI sAdhvI Dolara -sarvodaya sAgara I XXX XXX samavedanA saha lakhavAnuM ke-pro. ramaNabhAI cI. zAhanA deha vilayanA viddhavarSa jaina dharmanA ananya upAsaka zrI ramaNabhAinA svargavAsanA samAcAra muMbaI samAcAramAM vAMcIne AghAta anubhavyo. samAcAra sAMbhaLI hRdaya eka dhabakAro cUkI gayuM. AvA mahAna AtmAnI to teo eka prabuddha puruSa hatA. temanA mRtyunI ghaTanAne paMDita maraNa ja zI prazaMsA karavI ? paraMtu ramaNabhAI temanA guNothI ApaNA sahunI vacce kahI zakAya, kAraNa jJAnIoe be maraNa batAvyAM che tevuM bALamaraNa ajJAnInuM amara thaI gayA. hoya che paraMtu prajJAvAna, prabuddha jIvonuM maraNa paMDita maraNa kahevAya che. A teonA mArgadarzana heThaLa ghaNAM sAdhvIjI bhagavaMtoe Ph.D. karyuM. teo eka virala ghaTanA ja kahI zakAya ke temaNe lakheluM vAkya keTaluM badhuM arthasUcaka AgavI sUjha dharAvatA hatA. jena dharmanA majIThIyA raMge lokone raMgI temaNe che, "a" "ghara' badalyuM che. navuM saranAmuM noMdhI leza.' zAsana sevAnA apUrva kAryo karyA che. bhagavAna mahAvIranI jayapatAkA laherAvI cokkasa temane temanI vidAya veLAnI pratIti thaI haze ja. teoe jaina itihAsane punarjivIta karyo che. tamo sahu khUba samatA rAkhajo. meM temane mallinAtha bhagavAnanA lekha saMdarbhe patra lakhelo-temaNe tenA dharmanA bhAvamAM rahejo maNabhAI khaba sarasa jIvana jIvI gayA. tamo paNa
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16 navembara, 2005 javAbamAM uparanA-udgAro rajU karyA che. Ajaroja maLela sabhA temanA pavitra AtmAne parama zAMti maLe tevI parama li. mRgendra vijayanA dharmalAbha kRpALu paramAtmAne prArthanA karI bhAvabharI zraddhAMjali arpe che. XXX -dIpacaMda esa. gArDa-pramukha muMbaI vidyApIThamAM gujarAtI vibhAganA adhyakSa tarIke i. sa. 1970 thI zrI mahAvIra jaina vidyAlaya 1986 sudhI kAryarata rahI potAnI saMniSTha adhyApana pravRtti AdaranAra * * * sAhityamarmajJa vidvAna pro. Do. ramaNalAla zAhanA tA. 24-10-200panA ApaNI bhASAnA agraNI abhyAsI, saMzodhaka, vivecaka, saMpAdaka, roja thayela duHkhada avasAna badala muMbaI vidyApITha-gujarAtI vibhAganA vidyAniSTha ane vidyArthIpriya prAdhyApaka DaoN. ramaNalAla cImanalAla zAhanA zaikSaNika-bina zaikSaNika karmacArIgaNa UMDA duHkhanI lAgaNI anubhave che avasAnathI vidyAjagatane moTI khoTa paDI che. vidyA ane dharmanI upAsanAne ane svargasthanA AtmAne zAMti maLe tevI paramakRpALu paramAtmAne prArthanA vareluM temanuM jIvana eka akhaMDa yajJa samAna hatuM. 79 varSanA AyuSyamAM kare che. temaNe saMkhyAbaMdha pustako pragaTa karyA hatAM. paNa aparigrahanA Adarzane svargasthanA AtmAne bhAvabhInI zraddhAMjali ! apanAvIne temaNe potAnAM tamAma pustakonA kopIrAiTanuM visarjana karyuM DaoN. ratilAla rohita, DaoN. urvazI paMDyA, DaoN. nitIna mahetA, hatuM. senTa jheviyarsa kaoNlejamAM ane pachIthI muMbaI yunivarsiTImAM temanI zrImatI AratI DoMgarekara, zrI madhubhAI tAMbolI pAse abhyAsa karanArA asaMkhya vidyArthIonA teo mAtra mAnItA prAdhyApaka DipArTamenTa opha gujarAtI muMbaI yunivarsiTI ja nahotA, paNa teo dareka vidyArthInA Aptajana banI rahetA. XXX temanI pAse eka vAra abhyAsa karanAra temane kyAreya bhUlI na zake evuM eka bahumukhI vyaktitvanI ciravidAya premALa temanuM vyaktitva hatuM. chellA lagabhaga pAMca dAyakAthI sAhitya, jaina patrakAratva, jaina tattvajJAna teo phArbasa gujarAtI sabhAnA pramukha hatA tyAre, ane e sivAya paNa ane muMbaI jena yuvaka saMdha, prabuddha jIvana'nA prakAzanamAM tathA jaina dharmanAM sabhAnI pravRttiomAM rasa laI yogya mArgadarzana ApatA. sabhA sAthenA temanA ucca zikSaNamAM jemano siMhaphALo hato tevA Ada, murabbI zrI ramaNabhAI lAMbA ane sakriya saMbaMdhane kAraNe amArA saunA manamAM temane mATe savizeSa cI. zAhanI ciravidAyathI samasta saMskAemI samAjane ane muMbaI jaina snehAdara hatAM. samAjamAM eka apuraNIya kSati ubhI thaI che. i. sa. 1981 mAM kobAnI A AghAta sahana karavAnuM baLa maLe evI prArthanA sAthe phArbasa gujarAtI saMsthAnA khAtamuhUrtanI veLAe, sarvazrI cI. ca. zAha ane durlabhajIbhAI sabhA A TharAva dvArA UMDA zokanI lAgaNI vyakta kare che. khetANI sAthe teo hAjara hatA ane tyAra pachI muMbaI, sAyalA, pAlItANA phA.gu.sabhAnATrasTIo ane kArobArI samitinA sabhyo vatI ane dharamapura mukAme teono paNa samAgama rahyo. -dIpaka mahetA temanA bahumukhI vyaktitvamAMthI navI peDhI preraNA prApta karIne jIvanane X X X unnata banAve te ja temanI sAcI zraddhAMjali gaNI zakAya. jena sAhitya-prAcIna madhyakAlIna sAhityanA UMDA abhyAsI ane OM zAMti OM zAMti * AMtararASTrIya khyAti dharAvanAra saMzodhaka-ciMtaka ramaNalAla cI. zAhanuM . -parama zraddheya saMtazrI AtmAnaMdajI tAjetaramAM muMbaI khAte duHkhada avasAna thayAnA samAcArathI meM UMDuM duHkha XXX anubhavyuM. saurASTra yunivarsiTI bhavananAM tamAma adhyApako, vidyArthIo ane tA. 27-10-2005 nA roja maLela saMsthAnI vyavasthApaka samitinI karmacArIo UMDA zoka ane AghAtanI lAgaNI anubhave che. sabhAe A saMsthAnA bhUtapUrva vidyArthI, maMtrI, peTrana ane dAtAzrI DaoN. ramaNalAla - ramaNalAla cI. zAhe varSo sudhI ekaniSThabhAve sAhityanI ArAdhanA karI cI. zAhanA tA. 24-10-2005nA roja thayela duHkhada avasAnathI pasAra che. teoe AjIvana potAnI lekhanapravRtti aviratapaNe cAlu rAkhIne zatAdhika karela zraddhAMjali TharAva. pustako dvArA gujarAtI samAja ane sAhityanI bahumulya sevA karI che. A saMsthAnA bhUtapUrva vidyArthI, bhUtapUrva maMtrI, peTrana ane dAtAzrI DaoN. Aje teo ApaNI vacce kSaradehe nathI, paraMtu teo akSaradehe ane ramaNalAla cI. zAhanA tA. 24-10-2005nA roja thayela du:khada sevAkAryathI ciraMjIvI raheze. temanuM jIvanakArya bhAvi peDhIne satata preraNA avasAnathI Ajaroja maLela sabhA gherA zokanI lAgaNI anubhave che. sadgata pUrI pADatuM raheze. * A saMsthAnA bhUtapUrva vidyArthI hatA ane teno teo garva anubhavatA hatA. izvara sadgatanA AtmAne cira zAMti arpe ane temanA parivArajanone AghAta. temanA jIvananI pragatimAM saMsthAno moTo phALo rahyo che ane saMsthA pratyenuM traNa adA karavA sadAya tatpara evA Do. ramaNalAla cI. zAha saMsthA pratyenuM sahana karavAnI zakti Ape tevI abhyarthanA saha. RNa adA karavAnI dRSTie temanA mAtuzrI-pitAzrInA nAme be TrasTa yojanA -DaoN. baLavaMta jAnI tathA vidyAlayanA vidyArthIone prati varSa suvarNacaMdraka ane roNacaMdraka ApavAnI prAdhyApaka ane adhyakSagujarAtI bhASA sAhitya bhavana so.yuni. rAjakoTa bhAvanAthI rUA. 4,00,000/- jevI mAtabara 2kama saMsthAne dAnamAM Apela X X X gujarAtI ane jaina sAhityanA vidvAna, zikSaka, lekhaka ane tattvaciMtaka vidyAlayanA vidyArthIo/vidyArthinIonA dhArmika zikSaNanI zreNI-1 thI Do. ramaNalAla cImanalAla zAhe 'prabuddha jIvana'nA taMtrI tarIke patrakAratvanI zreNI-4 sudhIno abhyAsakrama taiyAra karavAmAM khUba ja jahemata uThAvela che. potAnI AgavI zailInA darzana karAvyA. saMsthAnI sAhityane lagatI pravattiomAM Aja dina sudhImAM jUdA jUdA DaoN. zAhanI ciravidAya viziSTa patrakAratva jagatane moTI khoTa che. muMbaI sthaLe 17 jaina sAhitya samAroha yojavAmAM Avela, tenA teo zrI saMvAhaka gujarAtI patrakAra saMgha eka bahumukhI pratibhAvAna patrakAranA nidhanathI zoka hatA ane tenuM teoe saphaLa saMcAlana karela che ane jaina sAhityanI pravRttine saMtapta che. vega Apela che ane temAM temanI vidvatAnA paNa darzana thAya che. teozrIe kesarasiMha khonA, pramukha muMbaI, gujarAtI patrakAra saMgha vatI jainasAhitya para ghaNA lekho lakhyA che ane ghaNA pustako paNa lakhela che. . XXX anya saMsthAonI pravRttimAM paNa saMkaLAyelA hatA. teo zrI dharmAnurAgI, zrI ramaNabhAIe A maMDaLanA pramukha ane TrasTI tarIke ghaNAM varSo sudhI udAra dila ane koIne mATe kaMIka karI chUTavAnI bhAvanA dharAvatA hatA. yazasvI ane kiMmatI sevA Apela che. jene sAhityanA eka samartha abhyAsI, teonA avasAnathI A saMsthAne, samAjanI anya saMsthAone ane temanA vivecaka ane vidvAna lekhaka hatA. yoganiSTha AcArya buddhisAgara racita parivArane kadI na pUrAya tevI khoTa paDI che. sAhityane A maMDaLa dvArA pragaTa karavAmAM eozrIe uttama koTIno kALo
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ XXX . 16navembara, 2005 prabuddha jIvana Apela che. temanA avasAnathI A maMDaLe eka saMniSTha tAro gumAvela che. mArA parama mitra hatA. temanI sAthe kAma karavAmAM ghaNuM mArgadarzana maLatuM tA. 25-10-2005, maMgaLanI sAMje zrI dhanavaMtabhAie duHkhada hatuM. mArI nAdurasta tabIyatane kAraNe ghaNI icchA hovA chatAM prArthanA sabhAmAM samAcAra ApyA...kSaNabhara to DaghAI gayo. hAjarI ApI zakato nathI. ramaNabhAI mArA kevaDA moTA mitra hatA e amo be ja jANIe. gautamalAla cI. zAha, upapramukha prIti-yogya paraspara ! pradhumanabhAI bhAMkharIyA, mAnad maMtrI e eTaluM badhuM sAruM, zuddha, paropakArI jIvana jIvyA che ke zoka karyAno , zrI AdhyAtma jJAna pracAraka maMDaLa-muMbaI kazo ja artha nathI. XXX raNajItabhAI paTela "anAmI', vaDodarA - mUrdhanya sAhityakAra, dharmapremI, mAnavapremI vaMdanIya ramaNabhAinA XXX haricaraNa javAnA samAcAra maLyA. gherA zokanI lAgaNI anubhavI. bALAoe AtmIya zrI ramaNabhAInA avasAnathI ghaNuM duHkha thayuM che. 1947 thI prArthanAsabhAmAM mauna pALI, navakAra maMtroccAra karI zraddhAMjali arpI. Ajadivasa sudhI, zrI ramaNabhAI mArA eka vaDIla svajana hatA. muMbaI jyAre yuvaka saMghanA nejA heThaLa aneka saMsthAone ane tenA kAryakartAone paNa AvuM tyAre temane maLavuM mArA mATe eka prazAMta visAmo hatAM. temaNe protsAhita karela che. protsAhananA kAraNe aneka kAryakartAo potAnA 'prabuddha jIvana' e eka mahAkAza prabuddhazrAvaka gumAvyA. temanI jaina kAryone suMdara opa ApI zakyA che. nAnA-nAnA gAmaDAmAM jaIne paNa , sAhitya ane jena zrutajJAnanI sevA ajoDa hatI. temaNe sevAnA dIpane prajvalita rAkhyo che. temanI vANI ane zAna khUba ja muMbaI jaina yuvaka saMghane, mu. zrI cImanalAla cakubhAI pachI eka navI vicArazIla ane samAja upayogI hatuM. muMbaI vyAkhyAnamALAmAM AvatA UMcAie laI javAmAM temano siMhaphALo hato. vyAkhyAnamALAmAM temanI tyAre temanuM haiyuM, mana saune umaLakAbhera AvakAratuM. temaNe samAjane, nizrA bhUlI na zakAya tevI hatI. dharmane, parivArane sAcA arthamAM sAkSara banAvavA athAga prayatna karela che. temanI yAda harahaMmeza avismaraNiya banI raheze. AvA virala vibhUtinI ApaNane khoTa vartAze. prabhu sagatanA AtmAne mArA taraphathI, parivAra taraphathI tathA ahIM ghaNAM ghaNAM mitro taraphathI zAMti arpe ane temanA parivArane A sanAtana satyane svIkAravAnI tAkAta aMtaHkaraNapUrvakanI zraddhAMjali svIkArazo. Ape tevI prArthanA.' -zazIkAMta mahetAnA praNAma, rAjakoTa 1 li. maMthana parivAra : nirUbenanA jaya jinendra XXX 1. XXX pU. ramaNabhAI cI. zAhanA dehAvasAnanA samAcAra jANI AdhAta sAthe DaoN. ramaNalAla zAhanA avasAnathI Apa sarvane tathA muMbaI jena saMgha du:khanI lAgaNI anubhavI. Adine kadI paNa na pUrI zakAya evI bahu bhAre khoTa paDI che. teozrIe jaina zAsananA eka mUrdhanya dArzanika ane tattvavinI vidAyathI adhyAtmayo. aneka rIte je sevA karI che teno joTo samAjamAM maLe tema nathI. teozrIne rAMka banela che. jenadarzana ane jainadharma saMbaMdhI gahana tattvone temaNe sugama ane mArA pratye ananya lAgatI hatI. khAsa karIne huM ane mArA patnI-banne sulabhabodhi zailIthI prastuti karI jaina samAjanI Adhunika peDhI upara mahad upakAra sAhitya saMmelanamAM jarUra AvatA ane teozrI khUba ja sadbhAva rAkhatA karela che. dharmanA tattva uparAMta dharmasAzakonA caritra prabhAvaka sthavironI jIvanazreNInuM hatA. e badho emano upakAra huM kyAreya bhUlI zakIza nahi. huM kumArapALabhAI Alekhana upakAraNIya raheze. amara upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjanA 'jJAnasAra' desAI va.nI sAthe Apane tyAM Avela. te vakhate emanI sAthe ghaNI sArI ane 'adhyAtmasAra' jevA bahumUlya jJAnagaMbhIra graMthonA vitaraNa sAthenA anuvAdanuM vAto thaI hatI. temaNe mane 'jJAnasAra' graMtha khAsa Apyo hato. kArya e adhyAtmajagatanA jijJAsuo ane abhyAsuo parano bahu moTo upakAra zArIrika aneka takalIphomAM paNa sthira Asane besIne je lekhana Adi satata karI rahyA hatA te joine ghaNuM Azcarya thayuM hatuM. ane 'ahobhAva' A uparAMta gaccha, mata, vADA ke phirakAbhedathI pa2 paramArtha sAthe pragaTyo hato. paropakAranA samanvayathI cAlatI muMbaI jaina yuvaka saMghanI pravRtiomAM jena dhArmika zikSaNa saMgha taraphathI teozrIne zraddhAMjali' apuM . teozrInuM yogadAna aneruM rahyuM hatuM. vidhavidha viSayo ane vividha vaktAo li. temano guNAnurAgI cImanalAla pAlItANAkaranA praNAma ane lekhakonA sAmaMjasyapUrNa Ayojita paryuSaNaparvanI vyAkhyAnamALAo XXX tema ja 'prabuddha jIvana' saMpAdana e temanuM anupama yogadAna che. zraddheya zrI ramaNabhAInA avasAnanA samAcAra jANI atyaMta duHkha thayela AvI bahuvidha pratibhAsaMpanna vyakti zrI ramaNabhAinA dehavilayathI deza ' che. mane dharma pratye abhuricI jagADavAmAM emano mahatvano phALo hato. e ke videzomAM temanuM pratyakSa ke parokSapaNe satata mArgadarzana meLavanAra AtmAno RNI chuM. thoDAMka varSothI mulAkAta thaI na hatI. jyAre paNa maLavAnuM vidyAbhUSaNa mATe eka zUnyAvakAza sarjAyela che te niHzaMka che. , thAya tyAre mamatApUrvaka mArI zaMkAonuM samAdhAna ApatA. e punita AtmAnA sadgatano AtmA parama gati prati prayANa karI cira zAMti pAme temaja anaMtagaNonI suvAsa mArA hRdayamAM sadeva-sarvadA raheze. emanuM jIvana teozrInA Aptajano parivArajanone zAMti samatA prApta thAo e ja prArthanA. sAdagI-saraLa ane samatAthI bhareluM hatuM. saddagata zrI ramaNabhAinA AtmAne mArA azeSa praNAma...OM zAMti. paramAtmAne e ja prArthanA ke emanA AtmAne cirazAMta bakSe. -vasaMtabhAI khokhANInA AtmabhAve vaMdana,rAjakoTa li. abhaya lAlana-bhAnu lAlana (ahiMsA mahAsaMgha-muMbaI.) * xxx XXX mu. zrI ramaNabhAInI A jagatamAMthI vidAyathI ApaNane saune eka DaoN. ramaNalAla cImanalAla zAhanA somavAra tA. 24-10-2005nA roja akalpanIya evI khoTa paDI che, kAlAMtare vyaktinI khoTa pUrAI jAya ema kahe svargavAsa thayAnA samAcAra vAMcyA jANI ghaNuM duHkha thayuM che. teo senTajheviyarsamAM che. paraMtu ramaNabhAI mATe A vAta susaMgata nathI. bahumukhI pratibhA dharAvatA lAMbA samaya sudhI prAdhyApaka rahyA hatA. zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA pramukha tarIke evA zrI ramaNabhAinA eka pAsAne bhulIe tyAM bIjA pAsAnI yAda Ave. tathA prabuddha jIvanamAM taMtrI tarIke ghaNA lAMbA samaya sudhI sevA ApI hatI. teoe aneka viSaryAnuM jJAna dharAvanAra vyakti pAsethI koI khAlI hAthe pAchuM nahi potAnI AgavI zailIthI ghaNA pustakonuM sarjana karyuM hatuM. ' gayuM hoya. AvA jena agraNInI khoTa samAjane paDI che. mRtyunA thoDA samaya pahelAM temanI sAthe gALelo kalAka-doDha kalAkano sadgatanA AtmAne zAMti prArthIe chIe. samaya amArA mATe amUlya saMbhAraNuM banI raheze. asvastha tabiyate paNa, saritA mahetA, sekreTarI, zrI va, sthA. jaina zrAvaka saMgha
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana 16 navembara, 2005 temaNe mArA praznano javAba khUba ja svasthatApUrvaka Apyo te ja temanI vidvatAnI meM sadAya mANasa banavAnI koziza karI che. jhAMkhI karAve che. AtmiyatApUrvakanuM temanuM mArA mATenuM 'bhAbhI'nuM saMbodhana meM bAhyAMtara pravAsamAM saundaryanuM pAna karyuM che. kAnamAM guMjyA. karaze. tame paNa jIvanamAM je kaMI suMdara che tene jALavajo. kharekhara jaina samAje eka hIralo gumAvyo che. mananA bhAvone hRdayanI huM tamArAthI dUra kyAM chuM ? lAgaNIo vyakta karavA zabdo pAMgaLA pUravAra thAya che. zaradanuM nirabhra AkAza ane nadInAM 2mA-vinodanI hRdayapUrvakanI zraddhAMjali nItaya nIra jotAM [X XX. huM tamane yAda AvIza. sIe eka svajana gumAvyA che, ane mArA mATe eTale ke, gItA mATe meM tamArA hRdayamAM jagA meLavI che. to eka kuTuMbIjana paNa hatA. mAre yazovijayajI, udayaratnajI, amerikAnA jaina samAjanA agraNIoe temanA avasAnano zoka pradarzita AnaMdaghanajI, samayasuMdarajI saune maLavuM che. karyo che. murabI paramAnaMdabhAinA avasAna pachI 'prabuddha jIvana'nuM sukAna mAre have pherA paNa keTalA rahyA ? thoDA samaya mATe cImanabhAI cakubhAIe sAcaveluM, ane tyArabAda zrI chatAM huM tamArAthI kyAM dUra chuM ? ramaNabhAie bahu kuzaLatAe e kAma jIvananA aMta sudhI karyuM. "prabuddha jIvana" huM yAtrAmAM houM ane tame jema eka viziSTa prakAranuM mAsika che. eTale ramaNabhAInuM tenA taMtrI tarIkenuM vartA tema vartajo. pradAna bahu moTuM che. huM tamArAthI dUra kyAM chuM? -sUryakAnta parIkha -gulAba deDhiyA, sAhebano eka vidyArthI XXX XXX zrI ramaNalAla zAhanuM 24mI okTobara, 2005nA roja avasAna muMbaI jena yuvaka saMghe tema ja "prabuddha jIvana'e to eka mahAmUlo thatAM ApaNane eka sAcA ane samartha samAja sevakanI khoTa paDI che. teoe kAryakara gumAvyo paraMtu samasta jaina saMghe eka amUlya ratna gumAvyuM. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA pramukha tarIke tathA "prabuddha jIvana'nA taMtrI tarIke prabhu temano amara AtmA jyAM hoya tyAM ciraHzAMti arpe e ja prArthanA. ghaNI sArI lokacAhanA meLavI hatI. sacoTa, mAhitIsabhara tathA saraLa bhASAmAM lakhela adhyayana karavA jevA temanA lekhothI samAjane jaina dharmanuM tathA anya li. kezavajI rUpasI zAhanA saprema praNAma (laMDana) viSayonuM suMdara sAhitya maLyuM che je ciraMjIva che ane raheze. XXX : teo gujarAtI bhASAnA prophesara hovA uparAMta ghaNA badhA viSayo upara pUjya (DaoN.) ramaNabhAInA Akasmika dehAvasAnanA samAcAra jANI amo " UMDI samaja sAthenuM prabhutva dharAvatA hatA. teo khUba sAdAithI rahetA. temanA sahune khUba AghAta lAgyo che. brahmalIna pU. DaoN. adhvaryajI (pU. bApujI) sAdA paheraveza sAtheno temano kapaDAMno bagalathelo temanA TreDamArka sAtheno temano ane Apano atUTa nAto zivAnaMda parivAranA kAryakaro jevo hato. huM zrI muMbaI jaina yuvaka saMghano AjIvana sabhya thayA pachI sane mATe paNa sabaLa preraNA ApanAro banI gayo hato ane amo sahu paNa A 1992-93 thI zrI ramaNalAlanA aMgata paricayamAM Avyo. temanA vividha alokika lAbha maLavA badala amArI jAtane dhanya banAvI zakyA chIe. viSayonA jJAna tathA saraLa bhASAmAM tene rajU karavAnI temanI zailIthI huM sva. pU. ramaNabhAinI jIvananA tamAma kSetronI upalabdhi, vidvatA ane khUba ja prabhAvita thayela. temanAmAM mANasa parakhavAnI ane temanI pAsethI khAsa to mAnavatAvAdI abhigamane lIdhe gujarAtanI aneka sevAbhAvI samAja upayogI kAmo levAnI AvaData hatI. koipaNa samasyA hoya teno saMsthAone khUba lAbha maLyo che. teozrI hara haMmeza sahunA hRdayamAM zAMtithI dareka pAsAno cIvaTathI abhyAsa karI yogya nirNaya levAnI temanI virAjamAna raheze ane parama kRpALu paramezvara paNa A ati pavitra AtmAnAM zakti ajoDa hatI. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane TekSa kansalTanTa tathA lIgala urdhvagamanathI dhanya thayA haze. eDavAijhara tarIke mAnada sevA ApavAnI mArI icchAne vAcA ApavA zrI OM zAMti jaya jinendra. ramaNabhAie mane saMghanA kAryavAhaka samitinA sabhya tarIke sthAna ja ApI -anasUyA dhoLakIyA, zivAnaMda parivAranAM pramukha tathA TrasTIo sevA karavAno moko Apyo teno mane AnaMda che. - -vallabhadAsa rAmajI ghelANI, zrI muM.je.yu.saMghakArobArI sabhya XXX XXX dharmapriya tArAbena ane tamAro premI parivAra cha mahinAthI dharmayAtrA nimaNe bhArata bahAra hato. AvatAM ja tamArA pUjya ramaNabhAI huM bahAragAma yAtrAe ke pravAse phonathI zrI ramaNabhAInA pAchA thayAnA samAcAra sAMbhaLyA. AvA viyoganA gayo houM ane samAcAra ApatAM paNa tame je cittathI svasthatA jALavI che te tamArI samajaNa " tame jema vartA, tema vartajo. ane sAdhanAnuM pariNAma che. huM tamArAthI dUra kyAM chuM ? zrI ramaNabhAI gayA nathI paNa pAchA thayA che. dharma AtmAonI vidAya e to pazcimamAM paNa farewell kahevAya che. banI zake to thoDoka svAdhyAya karajo. ApaNe jANIe chIe ke jyAM janma che, tyAM mRtyu che ja, bhale ajJAnIne emAM jAtane parovajo. dekhAtuM na hoya, bhale pratiSThA ane pApAnubaMdhI puNyane lIdhe e mohamAM tamArA prophezananuM gaurava vadhArajo.' masta hoya paNa mRtyu to janmamAM chupAyeluM che ja. samajaNabharI saraLatA pragaTAvajo. janma ane maraNa rAta ane divasanI jema anAdi kALathI mohamA thoDAMka dilamAM jagA meLavajo. AtmAone kALacakramAM bhamAvyA ja kare che paNa jene namo arihaMtANanuM huM tamArAthI dUra kyAM chuM ? amRta aMtaramAM utarI gayuM che ene to sAdhanAne aMte AvatuM mRtyu mukti mArI AMkho tamane badhAne jue che. pratyenuM pramANa che. rAgadveSane pAtaLA karatAM karatAM potAnA paramAtma svarUpanuM jayAM zrAvakanI sAdhanA che tyAM huM chuM. darzana karyAno utsava che. jyAM apramAdanI ArAdhanA che tyAM huM chuM. zrI ramaNabhAI pUla dehe nathI paNa emaNe je dharmavardhaka kAryo karyA che,
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16navembara, 2005 H&944 Qualcuni Qatar 404LL SRI4 , 8yas 29-1-ani ist and above all a great human being. We are deeply cAlatI parvAdhirAja paryuSaNanI vyAkhyAnamALAmAM prANa pUryA che ane je sAhitya saddened on hearing about his death. May his soul rest in saryuM che te to akSara dehe jIvaMta che ja. eternal peace. Vinod Kapashi dharmI AtmAonI vidAya Atma jAgRtinuM prabhAta bano evI abhyarthanA. President Mahavir foundation-U.K. -PAGE XXX amone maLelA saMdezAonA sthaLa saMkocane kAraNe ahIM vAkyAMzo ja I heard the sad news of the demise of Adarniya Dr. ugd sul 9. Guaid $48431-412 412 ELL HOU a Shri Ramanlal C. Shah Destiny must have made a decision that I was not to kramamAM mUkatA gayA chIe. meet him in person, as was planned by us, but failed to Apa sarvenA bhAva mATe saMgha aMtaHkaraNapUrvaka AbhAranI lAgaNI vyakta materialise, several times. PS9. It is a sad loss and one that will affect not only his - immediate family, but also the Jain community at large, XXX the scholars if his like, and the academic fraternity with which he was involved for so many years. Tributes Paid to Late Shri Ramamlal C. Shah His services to the community through his position as The Chandaria Family is distressed to learn of the sad a professor, as an active Jain youth, and as a scholar of demise of Dr. Ramanlal Shah Jainism will be missed and remembered for ever. We extend our Heartfelt condolences on your sad loss. May the forces of karma render eternal peace to the With Ramanbhai, we had a long and intimate con- departed soul and give his family the strength to bear this nection loss with equanimity. . He was the first person, along with Taraben to be in- Om Shanti ! Shanti !! Shanti !!! vited by my late brother Devchandbhai for a lecture tour Harshad N. Sanghrajka in the UK to further the cause of Jainism XXX We had the pleasure of enjoying your company and We have learnt with great distress the demise of Dr. your wisdom. . Ramanbhai Shah. He was humble and noble soul full of He served as a professor of Gujarati and Jainism with virtues, patience and compassion. He sat example of high distinction standards in public life for young and old. He was highly He held the distinguished position as The President of admired and respected member of the community. I never Jain Yuvak Sangh for many years We shall all miss him. missed reading, books which he had authored and the We feel how his loss affects you but as a learned per articles in Prabudhh Jivan newsletter. son you know All lives have to travel the same path once. His passing away has left a void in our lives which will Please keep courage and console your family. remain un-filled. May Bhagwan Mahavir grant you the strength to bear We extend our heartfelt condolences and join you in his vacuum prayers for eternal bliss of the departed soul. Kindly take comfort in the fact that All throughout his Meena & Nemu Chandaria-DUBAI life Ramanbhai gave his best. XXX In sympathy. The Death is unvoidable and we all have to surrender RATIBHAI ourselves against the will of Almighty. On behalf of Chandaria Family We PRAY GOD to give an eternal peace to the DE26th October, 2005 PARTED SOUL X X X We EXPRESS OUR HEARTFELT CONDOLENCE on We came to know about the sad demise of your Dr. this most painful berevement. Ramanlal C. Shah. It is shocking news for everybody. It WE PRAY GOD to give you all enough strength to bear has created a loss to your family members, but it is a se- this misfortune. vere loss to our family members too. Shri MAHASUKHBHAI M. SHAH He was a man of vision. A well-read scholar, having XXX an excellent knowledge of Jainism, an editor of With Ramanbhai, we had very, very old relation and Prabuddhjivan, a man of lovely nature-completely inter- after coming to Kenya once with Rana Bahen Vora and ested in the upliftment of Jains, a profound reader and a again with Mahendrabhai Mehta and Asha Bahen. Our great writer-written many books for the mass and class. whole Jain community and friends will have big loss of A writer is always alive through his writings so how this great soul. He was very kind and helpful to us all. He can we believe him as dead. has given us all a lot of Jain knowledge and guidence We have a great loss, but it is all destiny. while I was sick in Mumbai with his prayers and blessMay God give you strength to bear this heavy loss. Letings, gave me Mantra to do Mala. his soul have the deep peace for his journey after death. Really Jain Community will have great loss of this reli Kapoor Chandaria gious leader. Our Jai Jinendra and Vandan to you all. . XXX With regards, Om shanti, shanti, shanti. Since every death diminishes us a little, we grieve not so Kundanbhai-Jyotsna much for the death as for ourselves. (Lymn Caine) Doshi & Sanghrajka Family and - Mahendra Meghani, Bhavnagar all our Nairobi Jain Community and XXX Jaipur Foor Amputees Pujya Ramanbhai was great scholar, a social reform XXX
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 16navembara, 2005 zoka TharAva " zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA pramukha zrI rasikalAla laheracaMda zAhanA svaicchika nivRtti lIdhI. Ama satata 14 varSa saMghanA pramukhasthAne birAjI, pramukha sthAne tA. 8-11-2005nA sAMje cha vAge saMghanI khetavADI-muMbainI eozrInA mArgadarzana heThaLa saMghe aneka kSetre ucAI prApta karI hatI. pramukha vartamAna oNphisamAM maLelI saMghanI kAryavAhaka samitinI miTIMga, temaja tA. sthAnethI nivRtta thayA pachI paNa jIvananA aMtima zvAsa sudhI saMghanI pratyeka 12-11-2005nA sAMje sADA pAMca vAge mAravADI vidyAlaya-muMbaimAM pravRtti sAthe eo pUrA tana, mana, dhanathI sakriya rahyA hatA. ' maLelI saMghanI vArSika sAmAnya sabhAmAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA bhUtapUrva gujarAtI ane jaina sAhitya kSetre DaoN. ramaNabhAinuM pradAna ananya che. pramukha tema ja saMgha Ayojita paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA pramukha ane 'prabuddha lagabhaga 115 thI vadhu pustako ane graMthonuM eozrInuM sarjana, e paNa jIvananA taMtrI DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA tA. 24-10-2005nA thayelA vividha viSayo ane vividha svarUpe, emAMnA keTalAMka graMthonuM sarjana to evuM dehavilayathI UMDA zokanI lAgaNI sarva upasthita sabhyoe vyakta karI nIce ke e eka eka graMtha pIeca.DI.nI ane ethIya AgaLa DI.lITanI upAdhi mATe mujaMbano zoka TharAva pasAra karyo hato. samartha, A badhAM pustakonI yAdI prastuta karavI ahIM zakya nathI. AmAMnA - DaoN. ramaNalAla zAhe potAnA AyuSyanA 79 varSamAMthI 43 varSa A keTalAMka pustakonA prakAzana karavAno yaza eozrIe A saMghane Apyo, saMghane caraNe dharyA hatAM. eNozrI A saMsthAnA AtmA hatA ane saMghane saMgha enAthI yazasvI banyuM che, saMghanuM A sadbhAgya ! anerI UMcAIe laI janArA eka rAhabara ane kalpanAzIla ciMtaka hatA. potAnA A vipUla sarjananA kopIrAiTanA hakkanuM pote ja visarjana karI 58 1952mAM eozrI saMghanI samitinA sabhya banyA. 1931 thI gujarAtI ane samagra sAhitya kSetre eka virala daSTAMta saryuM che. AvA AraMbhAyela paryuSaNa vyAkhyAnanuM 1972 mAM eozrIe pramukhasthAna A amUlya tyAga mATe samagra sAhityajagata sadAnuM eozrInuM RNI raheze. varSa sudhI satata 33 varSa sudhI zobhAvyuM. je vyAkhyAnamALAnA pramukhasthAne ucca zikSaNa pAmI eozrI prAdhyApakathI muMbaI yunivarsiTInA uccasthAna eozrI pahelAM prakAMDa mahAnubhAva vidvAno zrI kAkA kAlelakara, paMDita pahoMcI aneka vidvAno ane pU. sAdhvIzrIonA pIeca.DI. mATe mArgadarzaka sukhalAlajI ane prA. gaurIprasAda jhAlA birAjayA hatA. DaoN. ramaNalAle banyA hatA. vyAkhyAnamALAnuM ciMtanastara mAtra jALavI rAkhyuM ja nahotuM, paNa eozrInA sarjanamAM UMDo marma ane UMcuM tattva che. satya zodhanane vyAkhyAnamALAmAM vidvAna ciMtako, zrI cImanalAla cakubhAI, phAdhara vAlesa, abhilASA ane satya pAmyAnI anubhUtinI anubhUti bhAvakane thAya evAM puruSottama mAvalaMkara, pU. morAribApu ane aneka viSayonA tajajJo temaja sarala eozrInI bhASA hatI. zabda, artha ane dhvaninI suMdaratA ane jaina dharmanA sarva saMpradAyanA muni bhagavaMto ane prakAMDa paMDitone AmaMtrI bhavyatAno zuM jArava eozrInA sAhityamAMthI razake che. eo sarvenA mukhethI jJAna-ciMtananI gaMgotrI vahAvaDAvavAmAM nimitta banyA potAnA svapurUSArthe aneka siddhio prApta karanAra DaoN. ramaNabhAinA jIvahatA. uparAMta navA vidvAna vyAkhyAtAone paNa protsAhita karyA hatA. vividha ane sarjanamAM ekarUpatA hatI. AvI RSitUlya vyakti bhAgye ja janme che. viSayonuM viSada ciMtana ane sarva dharma samabhAvanA vyAkhyAnamALAnA A saMgha pratyenI eozrInI AvI aneka kSetre dIrdha sevAnuM RNa to cUkavavuM uddeza ane AtmAne eozrI pUrepUrA samarpita rahyAM hatAM. azakya ja che. !! A vyAkhyAnamALA mAtra bauddhika vikAsa ane upadeza maMca ja na banI paraMtu amArA AtmasaMtoSa arthe nakkI karyuM che ke "prabuddha jIvana'no rahe, paNa ethI viSeza A pUNya-parvanA divaso daramiyAna samAja upayogI navambarano aMka eozrI pratye zraddhAMjali" aMka tarIke ane Disembarano pradAnaM-pravRtti thAya e mATe eozrIe pratyeka vyAkhyAnamALA daramiyAna eka "smaraNAMjali" rUpe pragaTa thAya. jemAM eozrI sAthe saMparkamAM AvelA gujarAtanA pachAta pradezanI saMsthAo mATe dAna ekatrita karavAnI preraNA mahAnubhAvo potAnA smaraNo prastuta karaze ke je bhAvi peDhIne mArgadarzaka paNa ApI, jethI e saMsthAne madada uparAMta samAjanA Ama AdamIne paNa ane preraka banaze. dAna ApavAnI taka maLe. A rIte atyAra sudhI lagabhaga aDhI karoDa rUpiyA uparAMta eozrInA vipula sAhityano saMcaya karI pAMca graMtha "DaoN. jeTalI rakama gujarAtanI 21 saMsthAo sudhI pahoMcI che ane e sarve saMsthAoe ramaNalAla zAha sAhitya saurabha' zIrSakathI prakAzita thaze, tema ja Aja sudhI Aje pragaMtinI haraNaphALa bharI che ane samAjane upayogI banI che. vividha viSayo upara DaoN. ramaNabhAie paryuSaNa vyAkhyAnamALA tema ja anya DaoN. ramaNabhAI zAhanuM A kalpana ananya ane aneka saMsthAo mATe sthaLe pravacano ApyA che e sarve vyAkhyAnonI sI.DI.nuM paNa nirmANa thaze. preraka che, je jALavI rAkhavA mATe A saMsthAnA bhaviSyanA kAryakaro vacanabaddha AvA mahAna AtmAne Aje aMtaranI zraddhAMjali arpa, eo sAthenA raheze. . ! sahavAsa ane kArya daramiyAna amArA koI thakI eozrIne kyAMya paNa duHkha 1932 mAM prAraMbhAyeluM A saMghanuM mukhapatra sAmayika prabuddha jaina' je pahoMcADyuM hoya to e AtmAnI.ame aMtarathI kSamA mAgIe chIe. 19pa3mAM prabuddha jIvana' banyuM. A mAtabara ane vaicArika sAmayikanuM jo ke DaoN. ramaNabhAI to evA RSicarita ane premanA bhaMDAra hatA, sukAna prAraMbhamAM zrI caMdrakAMta sutariyA, zrI maNilAla mokamacaMda zAha, zrI ane A badhAthI to eo para hatA. paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA ane anya mahAnubhAva vidvAno tema ja tejasvI A AtmA jyAM che tyAM zAMtimAM ja birAjamAna hoya. buddhivaMta zrI cImanalAla cakubhAI zAha pachI 1982 thI Aja divasa sudhI, A TharAvathI amo sarve eozrInA kuTuMbIjano pratye sahAnubhUti e jIvananA chellA zvAsa sudhI, eTale ke satata 23 varSa sudhI taMtrIpade rahI duHkha bhAgI thaIe chIe, ame paNa emanA kuTuMbIjano ja chIe, saMbhALyuM ane DaoN. ramaNabhAinI niSThAthI A sAmayika gujarAtI bhASI anya zUnyAvakAza sahana karavA mATe kudarata ApaNane sattva ane tattva Ape, sAmayikonI kakSAthI aneka rIte viziSTa banI rahI gujarAtIbhASI vidvAnonI prArthanA. ananya prazaMsAne pAtra banyuM che. OM arihaMta zaraNa ., zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA pramukhasthAne DaoN. ramaNabhAI 1982mAM sarve OM zAMtiH OM zAMti OM zAMti. sabhyonA AgrahathI birAjyA, ane potAnI 70 varSanI uMmara pachI koi -rasikalAla laheracaMda zApaNa sAmAjika saMsthAnA koI hodA upara na rahevAnI eozrIe pratijJA pramukha, muMbaI jaina yuvaka saM. lIdhI hatI eTale saMghanA pramukhasthAnethI eozrIe Disembara 1996mAM tA. 8 ane 12 navembara, 2005 maKKhaka nA khAnAmAM Printed & Published by Nirubahen S. Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312A Byculla Service Industrial Estate Dadaji Konddov Cross Road, Byculla, Mumbal-400027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbal400004. Temparary Add. :33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel: 23820296. Editor: Dhanvant T. Shah