Prabuddha Jivan 2005 Year 16 Ank 01 to 11

SR No.: 525990
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramanlal C Shah, Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2005
Total Pages: 108
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 8 MB

Page 58

૨
પ્રબુદ્ધ જીવન
નિષ્ણાત બન્યા કે શ્રમણ સમુદાયમાં તેઓશ્રીની ગણના જેવા દળદાર શાસ્ત્રીય ગ્રંથની રચના કરી. દ્રવ્યાનુયોગના એક ઉચ્ચતમ જ્ઞાતા તરીકે થવા લાગી.
પૂજ્યશ્રીને ગ્રહણ અને આસેવન-બંને પ્રકારની શિક્ષામાં આગળ વધેલા જોઈ પૂજયપાદ આચાર્યશ્રી વિજયમોહનસૂરીશ્વરજી મહારાજે પાલીતાણામાં સં. ૧૯૮૭માં માગશર માસમાં પ્રથમ પ્રવર્તક પદ અને તે પછી સં. ૧૯૯૨માં કારતક સુદ ૧૪ના દિવસે ભગવતીજી વગેરે યોગીહઠન કરાવી ગતિ-પંન્યાસપદથી વિભધિત કર્યાં. ત્યારપછી સં. ૨૦૦૨માં કારતક વદ બીજના દિવસે અમદાવાદમાં પૂ. શાસનસમ્રાટ આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્ વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજે વિરાટ માનવમેદનીની ઉપસ્થિતિમાં પૂ. ધર્મવિજયજીને ઉપાધ્યાયપદે આરૂઢ કર્યાં. તે પ્રસંગે પૂ. નેમિસૂરિએ સભામાં કહ્યું કે મારી ઇચ્છા તો સીધી આચાર્યપદ આપવાની હતી, પણ પૂ. ધર્મવિજયજીએ એનો અસ્વીકાર કર્યો, પરંતુ એમ કહ્યું કે જ્યારે પણ પોતે આચાર્યની પદવી લેશે ત્યારે તે ખારી (પૂ. નેમિસૂરિ મહારાજ ) પાસે લેશે.
ત્યારબાદ સે. ૨૦૦૬માં મુંબઈ, ગોડીઝના ચાતુર્માંસ પ્રસંગે ભાયખલામાં ઉપધાન તપની માલાોપાનો પ્રસંગ ઉપસ્થિત થતાં મુંબઈ મહાનગરનાં તમામ સંઘોની ભાવભરી વિનંતીથી પૂ. આ. શ્રી વિજયપ્રતાપસૂરીશ્વરજી મહારાજના વરદ્ હસ્તે ૨. ૨૦૦૭ના પોષ વદ પાંચમે આચાર્યપદવી અર્પણ કરવામાં આવી.
પૂ. મહારાજશ્રીએ ની પૂ નેમિસૂરિદાદાને વચન આપ્યું હતું. પરંતુ ત્યારે પૂ. નેમિસૂરિઠાઠા કાળધર્મ પામ્યા હતા એટલે એમના પટ્ટધર પૂ. શ્રી ઉદયસૂરિ પાસે આ આચાર્યપદવી પ્રદાન માટે આજ્ઞા મંગાવવામાં આવી હતી. વિશાળ માનવ સમુદાય વચ્ચે મહામહોત્સવપૂર્વક ઉજવાયેલા આ અવિસ્મરણીય અવસ૨ પછી પૂજ્યશ્રી વિજયધર્મસૂરીશ્વરજી મહારાજ તરીકે વિખ્યાત થયા. સં. ૨૦૨૦માં વાલકેશ્વરમાં ઉપધાન તપ માળારોપણ પ્રસંગે મુંબઈના તમામ સંઘોએ પૂજ્યશ્રીને ‘યુગદિવાકર'નું બિરૂદ અપૂર્વ સન્માનપૂર્વક અર્ધજા કર્યું.
મહારાજશ્રીને દીક્ષા લેવા માટે પ્રેરણા કરનાર એમનાં માતુશ્રી છબલબહેન હતાં. દીક્ષા લીધા પછી મહારાજશ્રીનાં માતુશ્રી છબલબહેન જ્યાં જ્યાં અવકાશ મળે ત્યાં ત્યાં જઈ પોતાના પુત્રમુનિના વ્યાખ્યાનમાં બેસતી. ધીમે ધીમે એમને પદ્મ વૈરાગ્યનો રંગ લાગ્યો. મહારાજશ્રી એમને દીક્ષા લેવા માટે પ્રેરણા કરતા રહ્યા. એમ કરતાં એ ધન્ય દિવસ આવ્યો જ્યારે છબલબહેને દીક્ષા લેવાનો નિર્ણય કર્યો. મહારાજશ્રીના માતુશ્રીએ ૫. ૫. શ્રી મોહનસૂરિજીની આજ્ઞાવર્તિની સાધ્વીશ્રી જયંતશ્રીજીનાં શિષ્યા શ્રી ગુલાબશ્રી અને એમનાં શિષ્યા પુ. શ્રી જ્ઞાની પાસે અમદાવાદમાં દીક્ષા લીધી. એમનું નામ શ્રી કુરાલશ્રી રાખવામાં આવ્યું. એમનામાં ત્યાગ વૈરાગ્ય ઉચ્ચ કોટિનાં હતાં. પૂ. મહારાજશ્રીએ એમને શાસ્ત્રાભ્યાસ કરાવ્યો. પોતે પૂર્વાવસ્થામાં ધાર્મિક શિશિકા હતાં અને સંસ્કૃત પ્રાકૃત શીખ્યાં હતાં એટલે અભ્યાસ કરતાં વાર ન લાગી. ઉત્તરાવસ્થામાં તેમને પક્ષપાતનો હુમલો થયો હતો તો પણ અંતિમ યા સુધી
એમણે સારી સમતા ધારણ કરી હતી, અંત સમયે મહારાજશ્રીએ એમને નિર્યામણા કરાવ્યાં હતાં.
મહારાજશ્રી વિજયધર્મસૂરિના સર્વ પ્રથમ શિષ્ય તે પૂ શ્રી ચોવિજયજી મહારાજ. કોઇના તે વતની અને કર્ણાવયમાં તેમાં દીક્ષા લીધી હતી. મહારાજશ્રીને એમને માટે ખૂબ લાગણી હતી. કંઠથ સંગીત, નાટક, નૃત્ય, વાજિંત્ર, શિલ્પ સ્થાપત્ય વગરે વિવિધ કળાઓમાં એમી સારી નિપુરાતા મેળવી હતી. મહારાજશ્રીએ એમને ઘો સંગીન શાસ્ત્રાભ્યાસ કરાવ્યો કે ઉગતી યુવાનીમાં એમણે 'બુદ્ધ સંગ્રહી
૧૬જુલાઈ, ૨૦૦૫
પૂ. મહારાજશ્રી પાસે પ. પૂ. શ્રી યશોવિજયને દીક્ષા લેવાના ભાવ - થયા હતા, પરંતુ સ્વજનોનો વિરોધ હતો એટલે મહારાજશ્રીએ એમને એકાંત સ્થળે દીક્ષા આપવાનું નક્કી કર્યું. વડોદરા રાજ્યમાં વળી બાલ દીક્ષા ઉપર પ્રતિબંધ હતો. એટલે ૫. પૂ. શ્રી યશોવિજયને કદંબગીરી જેવા એકાંત સ્થળમાં દીક્ષા આપવામાં આવી હતી, મહારાજશ્રીને પ્રથમ શિષ્ય શ્રી પર્દાવિજયજી માટે એટલો બધો ભાવ હતો કે દીક્ષાવિધિ વખતે તેઓ જે સ્થળે ઊભા હતા એ સ્થળની થોડી રજ (ધૂળ) એક ભાઈ પાસે હેવડાવી હતી અને તે એક નાની શીશીમાં ભરી હતી અને એના ઉપ૨ સ્વહસ્તે લખ્યું હતું: યશ: પાવર: | આ શીશી થશે. વર્ષો સુધી એમના પોટલામાં સચવાઈ રહી હતી, જે એમના કાળધર્મ પછી જડી આવી હતી.
પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં અનેક મહાન અવિરામ શાસન પ્રભાવનાનાં કાર્યો થતાં રહ્યાં. તેઓશ્રી જ્યાં જ્યાં ચાનુમિસ રહ્યાં ત્યાં ત્યાં જપ-તપ-અનુષ્ઠાનથી વાતાવર આનંદ અને મંગળમય બની રહેતું. પુજ્યશ્રી સમર્થ વ્યાખ્યાતા હતા. ભગવતીસૂત્ર વિશેના વ્યાખ્યાનોમાં તેઓશ્રીની શક્તિ સોળે કળાએ ખીલી ઊઠી હતી. ભગવતી સૂત્રનાં પ્રવચનો પરનો એમનો પ્રગટ થયેલો દળદાર ગ્રંથ આ વાતની સૌ પૂરે છે. ચાતુર્માસ દરમ્યાન મહારાજશ્રી ઉપધાન તપ અવશ્ય કરાવે. તેઓશ્રીની નિશ્રામાં ૨૫ વાર ઉપધાનતપની આરાધનાઓ થઈ છે. આ પ્રસંગોએ પૂજ્યશ્રીની પ્રભાવક પ્રેરણાના બળે લાખો રૂપિયાની ઉપજ થતી. વિવિધ ફંડો પણ થતા અને એ ફંડોમાંથી સુપાત્ર ક્ષેત્રો અને અનુકંપાનાં ક્ષેત્રોને પણું ધણું પોષણ મળતું. પૂજ્યશ્રીની પ્રેરણાથી આશરે ૨૫ જેટલાં ઉજમણાં થયા છે, તેમાં ખાસ કરીને સં. ૨૧ ૧૬-૧૭ માં મુંબઈ-વાલકેશ્વરમાં ૫૫ અને ૭૭ છોડનાં ઉજમણાં અને સં. ૨૦૧૮ માં ગોડી પાર્શ્વનાથ સાર્થ શતાબ્દી મહોત્સવ પ્રસંગે શ્રી ગોડીજી ઉપાશ્રયમાં થયેલું ૧૦૮ છોડનું ભવ્ય ઉજમણું યાદગાર રહેશે.
સમ્યગજ્ઞાન-ધાર્મિક શિક્ષાના પ્રચાર-પ્રસાર માટે પણ પૂજ્યશ્રીએ ઘણું લક્ષ્ય આપ્યું હતું. ચાતુર્માસ દરમ્યાન અને શેષકાળમાં વિશાળ સંખ્યામાં સાધુ-સાધ્વીઓ અને શ્રાવક-શ્રાવિકાઓને તેઓ કર્મ ગ્રંથાદિની વાચનાઓ આપતા. મુંબઈ જૈન ધાર્મિક શિક્ષા સંઘ, જૈન એજ્યુકેશન બોર્ડ આદિનાં ઘણાં સંમેલનો પણ તેઓશ્રીની નિશ્રામાં યોજાયો હતો. તેઓશ્રીની પ્રેરણાથી મુંબઈ-ગોડીજીમાં જગદ્ગુરુ શ્રી હીરસૂરીશ્વરજી સંસ્કૃત-પ્રાકૃત પાઠશાળા સ્થપાઈ. વળી તેના શિક્ષક અને વિદ્યાર્થીઓના ઉત્કર્ષ માટે કાયમી ફંડની વ્યવસ્થા થઈ.
જૈન સાહિત્યના નિર્માણ અને પ્રકાશનમાં પણ પૂજ્યથી ઘણો રસ કેતા હતા. અને તેના પરિણામે, તેઓશ્રીની પ્રકાથી, શ્રી યુક્તિ-કલમ-મોહન જૈન ગ્રંથમાળા દ્વારા અનેક ધાર્મિક પ્રકાશનો પ્રગટ થયાં હતાં. તેઓશ્રીએ પણ સં. ૧૯૯૦માં નવતત્ત્વ પ્રકરણ ઉપર સંન ભાષામાં છ હજાર શ્લોકપ્રમાણ 'સુબંગલા' નામની ટૌકા હર્બલ હતી. જૈન ભૂગોળનો મહાગ્રંથ લધુતંત્ર સમાય, પંચમ (શતક) કર્ભગ્રંથ, પટર્નિશિકાયતુ પ્રકા, પ્રશ્નોત્તર મોહનથાળા, શ્રાદ્ધ પ્રતિક્રમણ, વંદિતુસૂત્ર આદિના સવિસ્તાર અનુવાદો પણ કર્યા હતા. તેમનો ભગવાન મહાવીરદેવના પૂર્વભવોને આલેખતો મહાગ્રંથ 'શ્રમણ ભગવાન મહાવીર' તેમની ઉચ્ચ કોટિની લેખનશૈલીનો પરિચય આપે છે.
મુંબઈમાં જુદી જુદી ધાર્મિક પાઠશાળાઓમાં જુદી જુદી અભ્યાસક્રમ ચાલતો અને તે દરેક પ્રમાણે પરીક્ષા લેવાતી, શ્રી જૈન શ્વેતામ્બર એજ્યુકેશન બોર્ડ, શ્રી જૈન પાર્મિક શિક્ષણ સંધ, શ્રી જૈન ધાર્મિક શલા સોસાયટી એ ત્રણેનો પોતપોતાની જુદી અભ્યાસક્રમ હતો.