Book Title: Paapno Pravah
Author(s): Dhirajlal Tokarshi Shah
Publisher: Mukti Kamal Jain Mohan Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034986/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI yazovijayajI jaina graMthamALA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat dAdAsAheba, bhAvanagara, phona : 0278-245322 3004846 www.umaragyanibhanu can Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna pApanA pravAha [ aDhAra pApasthAnaka ] D thALI 'rAmAya* puSpa : 14 : Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat w.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ //S / ! 0 - ka . . - -~ -- : I 4....... -- ----- dharmabodha grathamALA-puSa:14: GR ovie someone | pApano pravAha [ aDhAra pA5sthAnaka] : mAma : : lekhaka : dhIrajalAla TokarazI zAha Opport -- -- -chace DowcwSto -- --- 10 ma : : prakAzaka 's on ta N www zrI muktikamala jaina mahAgranthA . kAryAdhikArI-lAlacaMda naMdalAla zAha The. rAvapurA, ghIkAMTA, vakIla bradharsa presa-vaDodarA. bA AvRtti 1 lI. ka. 10 AnA vi. saM. 2008. .. mudra zAha gulAbacaMda vallabhAi, zrI mahodaya prinTIMga presa-bhAvanagara. 4 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama pApano pravAha (1) prANAtipAta (hiMsA ) (2) mRSAvAda (asatya) (3) adattAdAna (corI) (4) mithuna (5) paricaya (dhanadhAnyAdimUcha) (6) krodha (7) mAna (8) mAyA (9) lebha (10) rAga (11) deva (12) kalaha (13) abhyAkhyAna (14) pazunya (15) rati-arati (16) para-parivAda (17) mAyA-mRSAvAda (18) mithyAtva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApano pravAha prajJAnidhAna paramapuruSoe e vAtaH punaH punaH uccArI che ke "pa TuraM vAta-A jagatamAM je kaMI sukha dekhAya che, tenuM kAraNa dharma che ane je kaMI duHkha dekhAya che, tenuM kAraNa pApa che; mATe sukhanA abhilASI AtmAoe pApakarma karavuM paNa nahi ane karAvavuM paDyuM nahi. temaja keI pApAcaraNa karatuM hoya tenI anumodanA paNa karavI nahi." sarvanuM samAna hita cAhanArA saMtapuruSee pharI pharIne zikhAmaNa ApI che ke duHkhaM varaM caiva varaM ca bhaikSyaM, varaM ca maukhya hi varaM rujo'pi / mRtyuH pravAso'pi varaM narANAM, paraM sadAcAravilaGghanaM no // 1 // duHkha bhogavavuM sAruM, bhikSA mAgavI sArI, athavA mUrkhatA paNa sArI, rega Ave te paNa sArA ane mRtyu thAya ke sadA pharatuM rahevuM paDe te paNa sAruM, paraMtu manuSyae sadAcAranuM ullaMghana karavuM sAruM nahi. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA : 2 : * puSpa nItivizAradAe jagatanA vividha vyavahAra ane temAMthI nIpajatAM pariNAmone bahene anubhava lIdhA pachI ucAryuM che ke akartavyaM na karttavyaM, prANaiH kaNThagatairapi / suvya tu baM, kALe jaitaiio che ? || prANa kaMThe Ave te paNa akartavya karavuM nahi ane prANa kaMThe Ave te paNa sukartavya avazya karavuM. manuSya svabhAvanuM citra doranArA kavioe kahyuM che keraajdnnddbhyaatpaapN, nA''caratyadhamo janaH / paralokabhayAnmadhyaH, svabhAvAdeva cottamaH // 1 // adhama jane rAjadaMDanA bhayathI pApa karatA nathI, madhyama jane paralokanA bhayathI pApa karatA nathI, jyAre uttama jane svabhAvathI ja pApa karatA nathI, arthAt pApakarmamAM pravRtta thavuM e sajajanenA svabhAvamAM ja hetuM nathI. pApakarma kone kahevAya?" ene uttara e che ke "je dujAnibaMdha-durgatinuM kAraNa che ane kulamAtAvizvagaM-mokSamArganI prAptimAM aMtarAyarUpa che te pApakarma kahevAya." " AvA pApane pravAha kaI kriyAo ke kaI pravRttithI cAle che?" ene uttara e che ke - pANAivAyamaliyaM, corika mehuNadaviNamucchaM / kohaM mANaM mAyaM, lobhaM pilaM tahA dosaM // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A avatAra gaNu che, patipAtanI caudamuM: : 3 : pApane pravAha kalahaM abbhakkhANaM, pesunnaM rai-arai samAuttaM / paraparivAyaM mAyA-mosaM micchattasallaM ca // 1 // (1) prANAtipAta, (2) mRSAvAda, (3) cerI-adattAdAna, (4) maithuna, (5) dravyanI mUracha-parigraha, (6) kedha, (7) mAna, (8) mAyA, (9) lebha, (10) prema-rAga, (11) breSa, (12) kalaha, (13) abhyAkhyAna, (14) paizunya, (15) rati-arati, (16) para parivAda, (17) mAyA-mRSAvAda ane (18) mithyAtvazalya-e aDhAra kiyAethI pApane pravAha cAle che, eTale ke te pApanAM uddagamasthAne che. A aDhAra pApasthAne ke pApasthAnakemAM prathamanAM pAMca mukhya che ane bAkInAM tera gaNu che, arthAt prathamanAM pAMca ghaTe te bAkInAM tera paNa ghaTe che. temAM paNa prANAtipAtanI mukhyatA che, - eTale sahuthI pahelAM tene nirdeza karavAmAM Avye che. 1. prANAtipAta (hiMsA) prANutipAta eTale prANane atipAta. prANa zabdathI pAMca Idriye, mane baLa, vacanabaLa, kAyabaLa, zvAsocchavAsa ane AyuSya e daza prANe samajavAnAM che. tene atipAta kara eTale tenuM atikramaNa karavuM, tene vyAghAta kare ke tene vinAza kara. tAtparya ke-kaI paNa prANune jAnathI mAravuM, tenAM aMgopAMga chedavAM ke tene pIDA yA duHkha upajAvavuM te prANAtipAta kahevAya che. hiMsA, virAdhanA, mAraNa, ghAtanA, AraMbha-samAraMbha vagere tenA paryAya zabda che. nigraMtha maharSioe kahyuM che ke- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabodhagraMthamALA : 4 : jAvanti loe pANA, tasA aduvA thAvarA / te jANamajANaM vA, na haNe no vi ghAyae // 1 // saMsAramAM trasa ane sthAvara je kaI prANIo che, tene jANatAM ke ajANatAM haNavAM nahi temaja haNAvavAM paNa nahi. jaganissiehiM bhUehi, tasanAme hi thAvarehiM ca / no tesimArame daMDaM, maNasA vayasA kAyasA ceva // 1 // jagatamAM rahenArA trasa ane sthAvara jIve para manathI, vacanathI ane kAyAthI kaI paNa jAtane daMDaprayega kare nahi. puDhavI jIvA puDho sattA, AujIvA thaa'gnnii| vAujIvA puDho sattA, taNa-rukkhA sabIyagA // 1 // ahAvarA tasA pANA, evaM chakAya AhiyA / eyAvae jIvayAe, nAvare koi vijaha // 2 // savvAhi aNDajuttIhiM, maImaM paDilehiyA / savve akantadukkhA ya, ao savve na hiMsayA // 3 // pRthvI, jala, agni, vAyu ane bIja sahita tRNa, vRkSa Adi vanaspatikAya-e sarva jIve ati sUkSama che. (uparathI eka AkAravALA dekhAvA chatAM sarvenuM pRthaka pRthak astitva che.) ukta pAMca sthAvarakAya uparAMta bIjA trasa prANuo paNa che. e cha SajIvanikAya kahevAya che. saMsAramAM jeTalA paNa jIve che, te sarvene samAveza A panikAyamAM thaI jAya che. enA sivAya bIjI kaI jIva-nikAya nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : pApane pravAha buddhimAna puruSa ukta SaDajIvanikAyanuM sarva prakAre samyagrajJAna prApta kare ane "sarve jIve du:khathI gabharAya che" ema jANIne tene dukha de nahi. sayaM tivAyae pANe, aduva'nnehiM ghaaye| haNantaM vA'NujANAi, veraM vaiDhai appaNo // 1 // je manuSya prANIonI svayaM hiMsA kare che, bIjAnI pAse hiMsA karAve che ane hiMsA karanArane anudAna Ape che, te saMsAramAM pitAnA mATe vairanI vRddhi kare che. jIvavaho appavaho, jIvadayA appaNo dayA hoi| tA sabajIvahiMsA, pariyattA attakAmehiM // 1 // kaI paNa jIvanI hiMsA karavI e pitAnA AtmAnI ja hiMsA che ane kaI paNa jIva para dayA karavI e pitAnA AtmAnI ja dayA che; tethI AtmAthI puruSoe sarva prakAranI hiMsAne tyAga karavo. anya mahAtmAoe kahyuM che ke - na raNe vijayI zUro, vidyayA na ca paNDitaH / na vaktA vAkpaTutvena, na dAtA dhanadAyakaH / / indriyANAM jaye zUro, dharma carati paNDitaH / satyavAdI bhavedvaktA, dAtA bhUtAbhayapradaH // 1 // yuddhamAM vijayI thAya te zUravIra nathI, vidyAvALo hoya te paMDita nathI, vAkapaTutAvALe hoya te vakatA nathI ane dhana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAdha-thathamALA 6 : H puSpa denArA dAtA nathI; paraMtu indriyAneA jaya kare te ja zUravIra che, dharmanuM AcaraNa kare te ja maDita che, satya khAle te ja vaktA che ane jIvAne abhayadAna Ape te ja sAceA dAtA che. nirguNeSvapi saveSu dayAM kurvanti sAdhavaH / na hi saMharati jyotsnAM, candrazcaNDAlavezmanaH // 1 // sAdhupuruSa game tevAM nirguNI para paNa dayA kare che. jIe ke caMdra cAMDAlanA ghara parathI cAMdanI laI letA nathI. yasya cittaM dravIbhUtaM, kRpayA sarvajantuSu / tasya jJAna ja mokSazra, na gaTAmamIra || || mAtra jaTA vadhAravAthI, bhasma cALavAthI ke amuka jAtanAM vastrA dhAraNa karavAthI AtmajJAnanI prApti ane mekSa thatA nathI, paraMtu jenuM citta sarva prANIo pratye karuNAthI Adra thayelu che, tene ja AtmajJAna thAya che ane tene ja mekSa thAya che. keTalAka manuSyo ema mAne che ke yajJanimitte hi'sA kara vAthI vage javAya che. temane ema pUchI zakAya ke yUpaM chitvA pazUn hatvA kRtvA rudhirakardamam / yadaivaM gamyate svarge, narake kena gamyate 1 // 1 // jo yajJastabha chenrIne, pazuone haNIne tathA leAhIne kAdava karIne ja svage javAtuM hoya teA pachI narakamAM kANu jaze ? athavA ema kahevAtuM hAya ke svarge jAya che, te yajJa karanArAo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat yajJamAM haNelAM prANIo potAnA mAtA, pitA, www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : pApano pravAha patnI ane putrane ja yajJanimitte kAM haNatAM nathI ke jethI teo niHsaMzaya svargamAM ja jAya ? arthAta yajJanimitte hiMsA karavI e jJAnamUlaka che ane te paNa bIjI hiMsA jeTalI ja anucita che. A ja kAraNe vizvavaMdya prabhu mahAvIre hiMsaka yonI niSkalatA pikArI hatI ane bhAvayajJavaDe AtmAne zuddha karavAnI hAkala karI hatI. keTalAka manuSya kAlI, mahAkAlI Adi devIone prasanna karavA mATe temane bakarAM ke kUkaDAM vagere prANIone bhega Ape che, paNa teo e vicAra karatA nathI ke je jagadaMbA che, jagatanI mAtA che, prANI mAtranI jananI che te pitAnA ja pyArA bALakanI kalathI kema prasanna thaze? ane je te evI rIte ja prasanna thatI hoya te jagadaMbA ke jagajananI zAnI? eTale mAtAne prasanna karavA mATe prANIonI hiMsA karavI, e paNa ajJAna ceSTA ja che ane tenuM phaLa durgati che. keTalAka manuSya zikAranA zekhathI prANIonI hiMsA kare che, te paNa keTaluM anucita che ? vasantyaraNyeSu caranti durvA, pibanti toyAnyaparigrahANi / tathApi vaghyA hariNA narANAM, ko lokamArAdhayituM samarthaH 1 // 1 // jeo arayamAM rahe che, ghAsa khAya che ane bIjAe nahi grahaNa kareluM pANI pIe che, te haraNane manuSya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * puSpa dharmabodhacaMthamALA : 8 : zikAra kare che. aha ! AvA anyAyI lekane koNa samajAvI zake ? athata nirdoSa pazuone zikAra kare e bhayaMkara anyAya che. keTalAka manuSya potAnI udarapUrti mATe paMcaMdriya prANIenI katva kare che athavA temanuM mAMsa vApare che. AvA manuSyae e vicAravuM ghaTe che ke-A jagatamAM aneka prakAranAM phala-phUle tathA vanaspatijanya padArtho majuda che, te paMceMdriya prANIone vadha zA mATe kare ? jo ema mAnavAmAM AvatuM hoya ke mAMsAhArathI vadhAre puSTa thavAya che, te e mAnyatA vaijJAnika tathyathI vegaLI che ane gatAnugatikatAthI cAle che, kAraNa ke mAtra vanaspatinuM bhakSaNa karanArA hAthI, ghoDA, baLada vageremAM ghaNuM baLa hoya che ane kevaLa vanaspatinA AhAra para rahenArA pahelavAnee mAMsAhArI pahelavAnene kuratInA medAnamAM aneka vAra harAvelA che. keTalAka manuSyo ema mAne che ke-mAchalAM e te jaLa3DI che eTale ke jaLanI vanaspati che, mATe tenuM bhakSaNa karavAmAM zuM vAMdho ? paraMtu temanI e mAnyatA bhUlabharelI che. mAchalAM e paMceMdriya jalacara prANI che ane tene paNa anya prANuo jeTalI ja sukha-duHkhanI vedanA hoya che, tethI tene zikAra kare ane tenAthI udarapUti karavI e kaI paNa rIte ucita nathI. keTalAka mugdha manuSya ema mAne che ke prANuone jAte mArIe ane tenuM mAMsa vAparIe te pApa lAge paNa bIjA www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda pApane pravAha e mArelAM prANIonuM mAMsa vecAtuM lAvIne vAparIe temAM zuM doSa? A manuSyae ema samajavuM ghaTe che ke-mAMsa khAnArAo che, mATe ja mAMsa vecanArAo jIvanI hiMsA kare che, tethI jeo mAMsa khAya che, tene ja jIvahiMsAnuM pApa lAge che. A viSayamAM RtikAra manuSanA zabdo manana karavA yogya che. te kahe che ke "mAsanA viSayamAM anumodana ApanAra, vibhAga karanAra, ghAta karanAra, vepAra karanAra, rAMdhanAra, pIrasanAra ane khAnAra e badhA ja ghAtaka che." ema kahevAya che ke - nindantu nItinipuNA yadi vA stuvantu, lakSmIH samAvizatu gacchatu vA yatheSTam / adyaiva vA maraNamastu yugAntare vA, nyAyyAtpathaH pravicalanti padaM na dhIrAH // 1 // vyavahArakuzala mANase niMdA kare ke stuti kare, lakSamI IrachA pramANe Ave ke jAya athavA maraNa Aje ja thAya ke kALAMtare thAya, paNa dhIra puruSa nyAyanA mArgathI jarA paNa calita thatA nathI. te hiMsA e kayA prakArane nyAya che? ApaNA prANa jeTalA ApaNane priya che, teTalA anyanA prANa anyane priya che ke nahi? athavA jIvavA jevuM ApaNane game che, tevuM bIjAne paNa game che ke nahi? athavA ApaNane eka nAne sarakhe kAMkare khUMce ke bAvaLa-zeraDIne maTe vAge te paNa keTaluM duHkha thAya che? te jenAM aMge tIkSNa dhAravALA zastrAthI www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamAla-graMthamALA : 10 : puSpa : chedAtAM haze, tene keTaluM du:kha thatuM haze ? tethI koI paNa prANInI hiMsA karavI e ghAra anyAya che. hiMsAnuM svarUpa vicArIe te kAI paNa prANIne niya mAra mAravA, gADha baMdhanathI bAMdhavuM, tenAM agApAMga chedavAM, tenI pAse gajA uparAMta bhAra upaDAvavA ke gajA uparAMta kAma karAvavu' ane tene bhUkhyuM tarasyuM rAkhavuM e paNa eka prakAranI hiMsA ja che, kAraNa ke tethI tene atyaMta duHkha thAya che. vaLI hiMsA jema kAyAthI thAya che, tema vANI ane manathI paNa thAya che. kAIne kharAba zabdo kahevA ane tenA dilane AghAta paheAMcADavA, e vANInI hiMsA che ane manathI pUruM' ciMtavavuM e mAnasika iMsA che. A rIte hiMsAnuM svarUpa jANIne je sujJa puruSo tenA mana, vacana ane kAyAthI tyAga kare che, te sAcA dayALu che. jee hiMsAnA saMpUrNa tyAga na karI zake te yathAzakti tyAga kare. paNa hRdayamAM dayAnA dIpa sadA jalatA rAkhe. jyAM yA che, karuNA che, anukaMpA che tyAM ja samatA ane zAMti che. e vAta kadi paNa bhUlavI nahi. 2. mRSAvAda (asatya) pApanu mInuM udgamasthAna mRSAvAda che. mRSAvAda eTale kaThAra, ahitakara ke asatya kathana. kaThora vacanaprayAga karavAthI anyanuM dila dubhAya che, vaira baMdhAya che ane keTalIka vAra tA prANahAni paNa thAya che. kahyuM che ke-- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 11 : pApane pravAha na tathA ripuna zastraM na viSaM, na hi dAruNo mahAnyAdhiH / udvejayanti puruSaM yathA hi kaTukAkSarA vANI / / 1 / / puruSane jeTalo saMtApa kaThera akSaravALI vANIthI thAya che, teTale saMtApa zatru, zastra, viSa ke dAruNa mahAvyAdhithI paNa thato nathI. pAMDavoe suMdara mInAkArIvALA mahela banAvyuM ane tenI pharasabaMdhI kAcavaDe karI. pachI kaurane te mahela jevAnuM AmaMtraNa ApyuM, tyAre kaura AvyA ane temaNe "nIce pANI bhareluM che," ema mAnIne kapaDAM UMcA laI cAlavA mAMDayuM. te vakhate draupadIe kahyuM ke "AMdhaLAnA te AMdhaLA ja hoya ne ? " A kaThora vacana kauranI chAtImAM tAtA tIranI jema khUlI gayuM ane tenAthI je saMtApa thaye te bhayaMkara vairamAM pariNamyuM, jenuM chevaTa mahAbhAratanA khUnakhAra yuddhamAM AvyuM. tAtparya ke-krodha, abhimAna ke mazkarImAM keIne paNa kaThora vacana kahevuM nahi. eka kavie ThIka ja kahyuM che ke varaM maunena nIyante, kokilairiva vaasraaH| yAvatsarvajanAnandadAyinI gIH pravartate // 1 // jyAM sudhI potAnI vANuM sarva janane AnaMda Ape tevI madhura thatI nathI, tyAM sudhI keyala maunamAM divaso pasAra kare che. tevI rIte manuSya bIjAne AnaMda upajAve tevI vANI na balI zake, te teNe potAnA divaso maunamAM pasAra karavA sArA. athavA e paNa ucita ja kahevAyuM che ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamabodha-cathamALA : 12 : prastutaM hetusaMyuktaM, zuddhaM sAdhujanapriyam / yo vaktuM naiva jAnAti, sa jihvA kiM na rakSati ? // 1 // je puruSa viSayane anurUpa, hetu sahita, zuddha ane mahAtmAone priya lAge tevuM belavAnuM jANatuM nathI, te pitAnI jIbhane kAbUmAM kema rAkhatuM nathI ? arthAta evA puruSoe mauna sevavuM e ja ucita che. A viSayamAM nItikAronAM vacane paNa dhyAnamAM levA jevAM che. A rahyAM te vacane strajihvA no vaze yasya, jalpane bhojane tathA / sa bhavedduHkhito nityamAtmano duSTaceSTitaiH // 1 // bolavAmAM tathA khAvAmAM jenI jIbha vaza nathI, te pitAnAM e duSTa ceNitavaDe nitya duHkhI thAya che. re jive ! kaTukasnehe !, madhuraM kiM na bhASase ? / / madhuraM vada kalyANi !, loko hi madhurapriyaH // 1 // kaTutA pratye prema dharAvanArI he jIbha ! tuM madhura kema olatI nathI? he kalyANI! tuM madhura bola, kAraNa ke lokone madhura vANuM ja priya lAge che. priyavAkyapradAnena, sarve tuSyanti jantavaH / tasmAttadeva karttavyaM, vacane kiM daridratA ? // 1 // sarve prANIo priya vANavyavahArathI prasanna thAya che, tethI te ja vyavahAra karavo, vacanAmAM daridratA zA mATe rAkhavI? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ codaNuM ? : 13 : pApane pravAha lokabhASAmAM paNa kahyuM che ke - aMdhAne aMdho kahe, varavuM kaDavuM) lAge veNa dhIre dhIre pUchIe, zAthI kheyAM neNa ? AMdhaLAne paNa AMdhaLe kahe nahi, kAraNa ke e jAtane vANuvyavahAra vara(viSama) lAge che paraMtu tene ema pUchavuM kebhAI! kema karatAM tamArI daSTi jhAMkhI paDI gaI? sAdhupuruSe keIne paNa saMbodhana karatAM "mahAzaya ! mahAnubhAva!" "devAnupriya! evA zabda vApare che ane saddagRhastha paNa "Apa" "zrImAna " vagere zabdano upayoga kare che, te anukaraNa karavA egya che. kAraNa ke- na tathA zazI na salilaM, na candanaraso zItalA chAyA / AhlAdayanti puruSaM, yathA hi madhurAkSarA vANI // 1 // madhura akSarevALI vANI puruSane eTale AnaMda Ape che, teTale AnaMda caMdramA, jala, caMdanarasa ke zItaLa chAyA paNa ApI zakatI nathI. keTalAka manuSya vAtavAtamAM apazabdone upayoga kare che ane "mUrkha ', "bevakUpha," gadheDA, 'luccA," "pAjI," nAlAyaka' vagere anucita zabda vApare che, te eka prakAranI kaThora asabhya vANI che, tethI sujJa puruSoe tene sadaMtara tyAga karavo ghaTe che. - je vANI sAMbhaLavAmAM madhura hoya paNa ahitakara hoya eTale ke tenAthI bIjAnuM ahita thatuM hoya, te tevI vANune vyavahAra kare ucita nathI. kahyuM che ke - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 puSa dharmabodha-graMthamALA : 14 : hitaM mitaM priyaM snigdhaM, madhuraM pariNatipriyam / bhojanaM vacanaM cApi, bhuktamuktaM prazasyate // 1 // te bhejana jameluM ane te vacana boleluM uttama gaNAya che ke je hita eTale lAbhakartA hoya, mita eTale mApasara hAya, priya eTale rucikara heya, nizva eTale ghI telavALuM ke sArA zabdAvALuM hoya, madhura eTale svAdiSTa ke karNapriya hoya ane pAkakALe ke pariNAme ISTa heya. ahitakara vacana bolavuM, tenA karatAM mana rahevuM zuM khoTuM? je vANuM madhura hoya ane hitakara hoya paNa tathyathI vegaLI hoya eTale ke asatya hAya, te paNa bolavI ucita nathI. kahyuM che ke vitahaM vi tahAmutti, jaM giraM bhAsae naro / tamhA so puTTho pAveNaM, kiM puNa jo musaM vae ? // 1 // je manuSya bhUlathI paNa dekhItuM satya paraMtu vAstavika asatya evuM vacana bole che, te pApathI kharaDAya che, te jeo jANI-bUjhIne asatya bele che, enA pApanuM te kahevuM ja zuM? tAtparya ke-kaThora, ahitakara ane asatya vacana bolavuM e pApanA pravAhane gatimAna karanAra mRSAvAda che, tethI tene sadaMtara tyAga kara ghaTe che. nirgatha mahaSioe kahyuM che ke - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 15 4 pApane pravAha appaNNaTThA paraTThA vA, kohA vA jai vA bhayA / hiMsagaM na musaM vRyA, no vi anaM vayAvae // 1 // pitAnA svArthane mATe ke bIjAnA lAbhane mATe, kedhathI athavA bhayathI kaI paNa prasaMge bIjAne pIDA pahoMcADanAruM mRSAvacana pite bolavuM nahi ane bIjA pAse bolAvavuM paNa nahi. diTuM miyaM asiMdiddha, paDipuNNaM viyaMjiyaM / / ayaMpiramaNuviggaM, bhAsaM nisira attavaM // 1 // AtmAthI sAdhake satya, parimita, asaMdigdha, paripUrNa, spaSTa anubhUta, vAcAlatA rahita ane keIne paNa udvega na pamADanArI vANI bolavI joIe. keTalAka manuSya ema mAne che ke-jUThuM belIne bIjAne chetaryA vinA dhaMdho cAle nahi ke dhaMdhAmAM saphaLatA maLe nahi. temaNe yugayuganA anubhava pachI maharSioe uccArelA A zabdo yAda rAkhavA ghaTe che ke "satyameva =tti nAmRtam - satya ja jaya pAme che, nahi ke asatya. jUThuM bolavAthI grAhaka eka-be vAra chetarAya che, paNa Akhare temane vizvAsa UThI jAya che ane pariNAme dhaMdhAmAM nukazAnI veThavI paDe che. bIjI bAju sAcuM olanAra dhIme dhIme paNa makkamapaNe pratiSThA jamAvate jAya che, tethI tene baMdha dina-pratidina vikAsa pAme che ane chevaTe tene jaya thAya che. eTale bIjAne chetaryA vinA paMthe cAle nahi ke dhaMdhAmAM saphalatA maLe nahi e mAnyatA khoTI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhadhagraMthamALA : 16 : : puSpa i keTalAka manuSyA khAra hAthanu" cIbhaDuM ne tera hAthanuM khI' jevI vAta kare che. tyAre ja satASa pAme che; teA keTalAka manuSyA rajamAMthI gaja kare che, eTale ke eka nAnI sarakhI vAtane zaNagArIne khUba mATI banAvI de che ke temAM mIThuM - maracuM bhabharAvIne tene ghaNI ja tIkhI-tamatamatI banAvI de che. A jAtanI AdatathI temane peAtAne moTu nukazAna e thAya che ke temanI vAtanA keAI vizvAsa karatuM nathI ane bIjAne je nukazAna thAya che, tenA teA aMdAja kADhavA paNa muzkela che. gappAMe ke adhasatya vArtAe aneka manuSyanA zAMta saMsArane saLagAvI dIdhA che, aneka AkharudAra mANasAnI AkharunAM lIlAma karyAM che ane aneka prAmANika mANasAnI pratiSThAnA niyapaNe nAza karyAM che; tethI ucita e che kepApIonI pa`ktimAM na besavA IcchanAre kAI paNa jAtanuM gappu mAravuM nahi ke keAI paNa vAtane mIThuM-maracuM bhabharAvIne kahevI nahi. mRSAvAdane tyAga karanAre UMDANamAM utaryAM vinA koI para AkSepa mUkavA, e cegya nathI. tema ja koI be ke vadhAre vyaktie ekAMtamAM UbhI rahIne vAtA karatI hAya, tA teo amuka prakAranI vAteA karatA hatA, evuM utAvaLuM anumAna karI levuM, e paNa ucita nathI; kAraNa ke evAM anumAne ghaNIvAra sadaMtara khATAM hAya che. vaLI strInI ke mitrAnI chupI vAtAne prakaTa karI devI ane temane ati kaDhaMgI hAlatamAM mUkI devAM, e paNa eTaluM ja anucita che. te ja rIte kAI paNa mANusane khATI salAha ApavI ke e mANusa vacce takarAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 17 : pApane pravAha thAya tevI vAta kahevI ke je zA jANavAmAM nathI, te jANuvAno DoLa karI, tenA viSe bhaLatI ja salAha AvI, te paNa anucita che. ane khoTA cepaDA lakhavA, banAvaTI dastAvejo UbhA karavA ke kAmanA kAgaLanA akSare pheravI nAkhavA, e paNa teTaluM ja anucita che. aneka anarthanA kAraNarUpa mRSAvAdane mana, vacana ane kAyAthI tyAga karanAra pApanA pravAhane moTA pramANamAM aTakAvI zake che ane A jIvanamAM saphaLatA prApta karI pAramArthika hitanI sAdhanA paNa karI zake che. vaLI e vAta paNa sadeva yAda rAkhavI ghaTe che ke vyavahAramAM satyanuM pramANa jeTaluM vadhAre, teTaluM A jagatamAM samatA, zAMti ane vyavasthAnuM pramANa vadhAre. tethI samAjasevA, rASTraddhAra ke vizva vAtsalya IrachanAre satyane AgaLa karIne ja saghaLe vyavahAra calAva ISTa che. gazAstranA matathI sadA satya bolanArane vacana-siddhi prApta thAya che. eTale ke te je pramANe bole che tevI ja ghaTanAo bane che. 3. adattAdAna (cerI) pApanuM trIjuM udgamasthAna adattAdAna che. adatta eTale aNadIdheluM ke na ApeluM ane AdAna eTale grahaNa karavuM ke levuM, arthAta je vastu tenA mAlIke rAjIkhuzIthI ApelI nathI te laI levI, e adattAdAna che. cerI, steya, padravyaharaNu e tenA paryAya zabda che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdha-cathamALA dravya e manuSyane agiyArame prANa che, kAraNa ke gRhastha jIvanane saghaLe vyavahAra tenA AdhAre ja cAle che. AvA agiyAramA prANasamA dhananuM haraNa karavAthI tenA mAlikane AghAta thAya e svAbhAvika che. A AghAta keTalIka vAra eTale meTe hoya che ke tenA lIdhe mUcha AvI jAya che, unmAda lAgu paDe che ke prANapaMkheruM ja UDI jAya che, tethI keIna paNa dravyanuM haraNa karavuM e bhayaMkara pApa che. nigraMtha maharSioe kahyuM che ke ta mArulsa - ghara viva-dAMta khotaravAnI saLI paNa tenA mAlIka ApyA vinA levI nahi." tivaM tase pANiNo thAvare ya, je hiMsati AyasuhaM paDucca / je lUpae hoi adattahArI, Na sikkhaI seyaviyassa kiMci // 1 // je manuSya potAnA sukhane mATe trasa tathA sthAvara prANIenI hiMsA kare che, je bIjAnI vastuo aNalIdhI laI le che arthAt cerI le che tathA je AdaraNIya vratanuM kaMI pAlana karato nathI, te bhayaMkara kaleza pAme che. uDDU ahe ya tiriyaM disAsu, tasA ya je thAvara je ya pANA / hatthehiM pAehiM ya saMjamittA, adinamannesu ya no gahejA // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nama ane A hAlatAcAlatA kA sira maLI cauda : 19 : pApano pravAha AtmAthI puruSe UMcI, nIcI ane tirachI dizA ke jyAM trasa ane sthAvara [ hAlatAcAlatA tathA sthira ] prANuo rahelAM che, temane hAtha, paga halAvIne ke bIjA aMge dvArA pIDA na pahoMcADatAM saMyamathI rahevuM ane bIjAe ApelI vastu grahaNa karavI nahi. varaM vahnizikhAH pItAH, sarpAsya cumbitaM varam / varaM hAlAhalaM lIDhaM, parasvaharaNaM na hi // 1 // anyatra paNa kahyuM che ke agnizikhAonuM pAna karavuM sAruM, sarSanA mukhane cuMbana karavuM sAruM athavA haLAhaLa jherane cATI javuM sAruM, paNa bIjAnuM dravya haraNa karavuM sAruM nahi. - dhADa pADavI, lUMTa calAvavI, vATa AMtaravI, khAtara pADavuM, khIssA kAtaravAM, najara cUkavIne vastu uThAvI levI ke mAlikanI gerahAjarImAM tenA peTI-paTArA khelIne ke gAMsaDIo choDIne mAla taphaDAvI levo e adattAdAnanA ke corInA bhinna bhinna prakAra che. te ja rIte ThagAI karIne, chetarapIMDI karIne, banAvaTa karIne ke harakeI yuktithI bIjAnuM dhana paDAvI levuM e paNa adattAdAna ke cerIne ja prakAra che. nItikAroe kahyuM che ke cAraizcaurApako mantrI, bhedajJaH kaannkkryii| ajara thAnati, pauDha vidhaH kRtaH che ? (1) svayaM cerI karanAra, (2) bIjAnI pAse corI karAva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA : 20 : nAra, (3) cerI kema karavI tenI salAha ApanAra, () corIne bheda jANanAra, (5) cerI lAvelI vastuone vecI ApanAra, (6) cArane roTale ApanAra ane (7) cArane eTale ApanAra, ema sAta prakAranA cAre che. te ja rIte zAstrakAroe corane utpanna karanArI aDhAra prakAranI cAra-prasUtio kahI che, te A pramANe malanaM kuzalaM tarjA, rAjabhAgo'valokanam / amArgadarzanaM zayyA, padamaGgAstathaiva ca // 1 // vizrAmaH pAdapatanaM, vAsanaM gopanaM tathA / khaNDasya khAdanaM caiva, tathA'nyanmAhArAjikam // 2 // padyAgnyudakarajjUnAM, pradAnaM jJAnapUrvakam / etAH prasUtayo jJeyA, aSTAdaza manISibhiH // 3 // 1 bhalana-carane ema kahIne utsAha Apo ke "huM tArA bheguM chuM, tuM Dare che zA mATe ?" 2 kuzala-cerane ema pUchavuM ke "kema bhAI kuzala che? tamArAM chokarAM-chaiyAM majAmAM che? hamaNuM zarIra kaMIka sukAI gayuM lAge che !" vagere. AvI rIte tenuM kSemakuzala pUchavAthI tene ema lAge che ke mArI sArasaMbhALa lenAra-mAruM kSemakuzala pUchanAra che, eTale tene eka jAtanuM pratsAhana maLe che. 3 tarjA-carane hAtha, paga vagerevaDe saMjJA karIne madada karavI. 4 rAjabhAga-rAjyane kara chupAvavA madada karavI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM: pApane pravAha pa avalokana-corI karI rahelA ceranA mArganuM avalekana karatAM rahevuM ane bhaya jevuM jaNAtAM saMjJAthI khabara ApI devI. 6 amArgadarzana-corane pakaDavA mATe sipAIo, pagIe ke bIjA leke Ave ane pUche ke "cAra kayAM gayA ?" te te batAve nahi ke bhaLate ja rasto batAva. 7 zasya cArane sUI rahevA mATe zayyA ApavI. 8 padabhaMga-cAranAM je pagalAM paDelAM hoya, tene bhUMsI nAkhavAM. 9 vizrAma-cerane visAme levA mATe jagyA ApavI. 10 pAdapatana cerane namaskAra kare ke page paDavuM. 11 Asana-zerane besavA mATe Asana ApavuM. 12 gepana-carane pitAnI jagyAmAM chupAve. 13 khaMDadAna-carane khAvA mATe sArI vastuo ApavI. 14 mAhArAjika-zerane mahArAjAnI jema mAna ApavuM. 15 padya-cArane page cALavA mATe tela vagere ApavuM. 16 agnicarane raseIpaNa banAvavA mATe agni Ape. 17 udaka-cArane nahAvA-dhovA mATe pANI ApavuM. 18 raju-cerane DhAra vagere bAMdhavA mATe deraDAM ApavAM. tAtparya e ke corI karanArane uttejana maLe tevuM kaI paNa karavuM e paNa cArI ja che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadhacaMthamALA : 22 : puSa corInA svarUpane vicAra karIe te mAlamAM seLabheLa karavI ke sAcAne badale nakkI mAla Ape te paNa eka prakAranI cerI ja che. dUdhamAM pANI nAkhavuM, ATAmAM cAka bheLava, ghImAM vejITebala umeravuM, talanA telamAM magaphaLInuM tela nAkhavuM, sArAM anAjamAM halakAM anAjane bhegA kara, kesara-kastUrI-aMbara-kapUra vagere kiMmatI padArtho nakalI banAvIne ApavA, auSadhane tAjAM kahIne vAsI ApavA, senAnAM ghareNuM kahIne pittaLanAM ghareNAM padharAvI devAM, vagere paNa cerI ja che, kAraNa ke tethI bIjI vyaktinuM dhana tenI IrachA vinA laI levAya che. khetI, vepAra-udyoga ke hunnara-dhaMdhA vagere mATe rAjya je sagavaDa ane salAmatI Ape che, tenA peTe Avakane amuka bhAga levAne te hakkadAra che; pachI e bhAga sIdhe le ke karaverArUpe vasula kare. A bhAga ApavAnA akhADA karavA ke yukti-prayukitao ajamAvIne teNe nAkhelA karaverA na bharavA, te paNa eka prakAranI corI ja che. zAstrakAre te tyAM sudhI kahe che ke "rAja daMDa upaje te corI. eTale je kAma karavAthI rAjAne daMDa karavo paDe, te badhAne samAveza corImAM thAya che. A uparAMta beTAM tela ane khoTAM mApa rAkhavAM e paNa eka prakAranI corI ja che. keTalAka levAnA kATalAmAM nIce sIsuM caTADI tene vadhAre vajanadAra banAvI de che ane e rIte grAhakone chetarIne tenI pAsethI vadhAre mAla laI le che tathA ApavAnA kATalAne nIcethI khodI nAkhIne tene ochAM vajananuM banAvI de che ane e rIte grAhakane ocho mAla Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 23 : pApane pravAha Ape che. te keTalAka DAMDI maraDIne vadhAre le che ke ochuM Ape che ane keTalAka vAranI karAmatathI vadhAre laI le che ke ochuM Ape che. te ja rIte keTalAka kApaDa vagere para amuka laMbAInuM ke amuka vajananuM sIla ke sikako mAryA pachI temAM thoDuM ochuM Ape che ane e rIte grAhakene chetare che. ane keTalAka amuka kalAka kAma karavAno TharAva karavA chatAM tethI ochA kalAka kAma kare che ke jANI joIne barAbara kAma karatA nathI. A badhI eka prakAranI cerIe ja che, eTale adattAdAnanA tyAga karanAre tenAthI bacavuM ghaTe che. cerI karanAra jANatAM ke ajANatAM bIjA aneka duguNene vaza thAya che, te paNa bhUlavA jevuM nathI. jema ke te ja huM bole che, bIjAne chetare che, prapaMce kare che, jarUra paDe te charI calAve che ke khUna paNa kare che. vaLI anya ceralekenI sebatamAM te dAru pItAM zIkhe che, raMDIbAjI paNa kare che ane jugAra vagere khelavAnA nAde paNa caDe che. A rIte cerI aneka durguNenI khANa heIne sadaMtara cheDavA cogya che. corI karanArane kaI vizvAsa karatuM nathI, mAthe bhaya jhajhumyA kare che, lekene mAra khAvuM paDe che tathA kedakhAnAmAM pUrAI aneka prakAranI zikSAo bhegavavI paDe che. vaLI paralekamAM paNa narakAdi gatimAM javuM paDe che ane bhayaMkara dukhe jogavavAM paDe che, tethI sujJa manuSyoe ceArIne sadA saMpUrNa tyAga karavo ghaTe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamabodha graMthamAkSa : 24 : cerInuM caMDALe jAya, pApI hAtha ghasate thAya" e kahevata paNa vicAravA jevI che. je dhana mahenata-majUrI karIne ke prAmANikatAthI pedA karyuM hoya che, te manuSyane sukha ane zAMti Ape che, jyAre cerIne bheguM kareluM dhana aneka prakAranI Aphatane anubhava karAve che tathA kadi paNa nirAMta levA detuM nathI. te mATe paNa sue pArakA mAlathI paisAdAra thavAno meha cheDI prAmANikatAne Azraya le ghaTe che. 4. methuna. mithuna zabda strI-puruSanA yugalane nidarzaka che, eTale puruSa strIsaMganI IcchAthI ke strI puruSasaMganI IcchAthI tenI sAthe je kIDA kare che tene maithuna kahevAya che. saMga, ramaNa, kAmakrIDA, kaMdarpalIlA e tenA paryAya zabda che. zAstrakAroe maithunane durasevya, pramAdasvarUpa ane bhayaMkara kahyuM che. kAraNa ke- itthINa joNimajjhe, gabhagayA huMti navalakkhA jIvA / uppajaMti cayaMti a, samucchimA je te asaMkhA / / puriseNa saha gayAe, tesiM jIvANa hoi uDDavaNaM / veNugadiTuMteNaM, tattAyasilAganAeNaM // 1 // strInI nimAM garbhagata je nava lAkha heAya che tathA saMmUrNima jI asaMkhya hoya che, je tyAM ja utpanna thAya che ane tyAM ja mare che. A jIve puruSane saMga thavAthI nAza pAme che ke je rIte vAMsanI bhUMgaLImAM rahelA che tapelo loDhAne saLIe besavAthI nAza pAme che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM 4 25 2 pApane pravAha kAmazAstranA racayitA vAsyAyane paNa kahyuM che kerktjaaH kumayaH sUkSmA, mRdumdhyaadhishktyH|| janyavartmasu kaMDUti, janayanti tathA vidhAm // 1 // lehIthI peidA thayela, sUma, mRdu, madhyama, adhika zakitavALA kRmio strInA nimArgamAM tathA prakAranI-potAnI zakita mujabanI kharaja utpanna kare che. zrI hemacaMdrAcArye yegazAstramAM kahyuM che kestriisNbhogen yaH kAmajvaraM praticikIrSati / sa hutAzaM ghRtAhutyA, vidhyApayitumicchati // 1 // je manuSya strIsaMga karIne kAmarUpI javarane zAMta karavA Irache che, te baLatA agnimAM ghI homIne agnine bUjhAvavA Irache che. tAtparya ke-strIsaMga karavAthI kAmanI zAMti thatI nathI paNa vizeSa udIraNa thAya che. varaM jvaladayaHstambhaparirambho vidhIyate / . na punarnarakadvAraM, rAmAjaghanasevanam // 1 // agnithI jAjavalyamAna thayelA leDhAnA staMbhane AliMgana karavuM sAruM paNa narakanAM dvAra tulya strIonA jaghananuM sevana karavuM sAruM nahi. temaNe viSayAsakone uddezIne kahyuM che kermymaapaatmaatrenn, pariNAme'tidAruNam / kimpAkaphalasaMkAzaM, tatkaH seveta maithunam ? // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhagraMthamALA : 26 : kiM pAkanA phala sarakhuM dekhAva mAtrathI ramaNIya paNa pariNAme bhayaMkara dukha ApanAruM mithuna sevavAnI irachA keNa kare? kampaH svedaH zramo mUrchA, bhramiglAnirbalakSayaH / pAnAmAdinAtha, madhukaithunosthitA / 2 // kaMpa, paraseve, parizrama, mUcha, cakarI, glAni, nibaM LatA, kSaya ane bhagaMdarAdi mahArogo maithunathI lAgu paDe che. viSayAsakitamAMthI manane kheMcI levAnuM kAma dhAravA jeTaluM saheluM nathI. kahyuM che ke " vaDhavAnithigrAmo vikrAMsamari jAti-idrine samUha baLavAna che ane te vidvAnone paNa kheMcI jAya che. ane tethI ja anubhavI puruSone e abhiprAya che ke "gvameva trad RAdAM, kSArtha kArAze-traNa jagatamAM brahmacarya vrata eka ja vakhANavA yogya che." | sarvathA brahmacarya pALavA jeTaluM AtmabaLa je na hoya te gRhasthane mATe svadArAsaMteSa-paradArAgamanaviramaNa e brahmacarya tulya che, tethI sujJa puruSoe potAnI strIthI ja saMteSa pAmavo ane paradArAgamanane sarvathA tyAga karavo ucita che. pitAnI strI sAthe paNa maryAdita rIte vartavuM ane nindita viSayabhegane tyAga kara ghaTe che. Adarza gRhastha nIcenA divasee maithuna-tyAga avazya kare che - (1) tIrthakara devanAM kalyANaka divase tathA parvatithio. (2) mAtApitAnI janma-maraNanI tithio. (3) pitAne janma divasa. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 27 : cauda pApane pravAha (4) paryuSaNa parva. (5) be AyaMbilanI oLIo. (caitra suda 7 thI 15 ane Aso suda 7 thI 15.) tathA comAsAnI traNa aThThAIo. (6) strInI sagarbhAvasthAnA divaso. (7) prasUti pachInA traNa mAsa. divase maithunane tyAga karI sarva rIte ISTa che. je gRhastha pitAnI patnIthI saMtuSTa na thatAM paradAra tarapha daSTi nAkhe che, te adhama che, pApI che, sadAcAra ane sunItino bhaMga karanArA che. AvA puruSoe nIcenAM sUkatanuM punaH punaH manana karavuM ghaTe che - prANasaMdehajananaM, paramaM vairakAraNam / lokadvayaviruddhaM ca, parastrIgamanaM tyajet // 1 // prANunAzane netaranAruM, mahAvairanuM kAraNa ane A leka tathA paralokanA hitathI viruddha evuM parastrIgamana cheDI devuM ghaTe che. sarvasvaharaNaM vandhaM, zarIrAvayavacchidAm / mRta nara ghora, mate parArivAH || 6 | padArAmAM Asakata puruSanA sarvasvanuM haraNa thAya che, tene baMdhAdi sahana karavo paDe che, prasaMge tenAM zarIranAM avayave chedAya che ane mRtyu pAmyA pachI ghara narakamAM javuM paDe che. tAtparya ke-paradArAgamana anarthanI khANa che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-raMthamALA : 28 : * puSpa svadArarakSaNe yatnaM, vidadhAno nirantaram / jAnannapi jano duHkhaM, paradArAn kathaM vrajet ? // 1 // pitAnI strI para koI kudaSTi na kare te mATe niraMtara prayatna karanArA ane pitAnI strI durAcAriNI thAya, te kevuM duHkha thAya che? tene anubhava karanAre manuSya padArAgamana kema karI zake ? arthAta bIjAne paNa tevuM ja duHkha thAya che, ema jANIne tene avazya tyAga kare. lAvaNyapuNyAvayavAM, padaM saundaryasaMpadaH / kalAkalApakuzalAmapi jahyAta parastriyam // 1 // bhale lAvaNyavALAM pavitra aMgavALI hoya, bhale saidayanA bhaMDAra samI hoya, bhale vividha kalAomAM kuzaLa hoya, paNa parastrIne avazya tyAga kara. je loke vezyAgamana kare che ane tethI AnaMda pAme che, temaNe e vicAravuM ghaTe che ke-manamAM eka puruSa para prema rAkhe, vacanathI bIjA puruSa para prema batAve ane vartanamAM vaLI trIjA ja puruSa pratye prema vyakta kare, tevI vezyAstrIethI sukha kevI rIte maLe ? jenuM moTuM mAMsathI durgaMdhita, madirAnI vAsavALuM ane aneka jArapuruSavaDe cembita thayeluM hoya, tevA mukhane cuMbana karavAmAM zuM svAda hoya ? arthAta ucchiSTa bhejananI jema tene tyAga kara ghaTe. kAmI puruSe pitAnuM sarva dhana vezyAne ApyuM hoya, chatAM jyAre te nirdhana thaIne tyAMthI cAlyA jAya che tyAre tenAM vastro paNa kheMcI levAnI IcchA rAkhe che. AvI svAthI, niHsneha ane kura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudaze ? : ra9 : pApane pravAha vezyAnA mehamAM keNu paDe? dhananI IcchAthI keDhiyAone paNa kAmadeva samAna jenArI ane kRtrima snehane vistAranArI, neha vinAnI vezyAone samaju manuSyae avazya tyAga karavo ghaTe che. brahmacarya pALavAnI IcchA rAkhanAre kevI paricaryAthI dUra rahevuM ghaTe che, te ame "zIla ane saubhAgya' nAmanA A graMthamALAnAM agiyAramA puSpamAM vigatathI darzAvyuM che. TUMkamAM, maithunane mahAdeSanuM kAraNa samajI tene sarvathA tyAga karanAra pApanA pravAhane ghaNe aMze aTakAvI zake che ane e rIte pavitra banIne pitAnuM AtmakalyANa sAdhI zake che. 5. parigraha (dravyamUccha) pApanuM pAMcamuM udgamasthAna parigraha che. tenA denuM dazana karAvatAM zAstrakAra maharSioe kahyuM che ke - parigrahamamatvAddhi, majatyeva bhavAmbudhau / mahApota iva prANI, tyajettasmAtparigraham // 1 // jema ghaNuM bhArathI bhareluM moTuM vahANa samudramAM DUbI jAya che, tema parigrahanA mamatvaspI bhArathI prANuo saMsArarU5 samudramAM DUbI jAya che, mATe parigrahane tyAga kara. kaI ema mAnatuM hoya ke parigrahathI lAbha che, tene uttara ApatAM temaNe jaNAvyuM che ke - trasareNusamo'pyatra, na guNaH ko'pi vidyate / doSAstu parvatasthUlAH, prAduHSanti parigrahe // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * puSpa dhamadha-cathamALA : 30 : parigrahamAM trasaraNa jeTale paNa koI guNa rahele nathI jyAre doSa te meTA parvata jevaDA utpanna thAya che. ghaNu parigrahavALAnI hAlata zuM thAya che? te paNa spaSTatayA jaNAvyuM che: muSNanti viSayastenA, dahati smarapAvakaH / rundhanti vanitAnyAdhAH, saGgairaGgIkRtaM naram // 1 // ghaNe parigraha ekaThe karanAra manuSyane viSayarUpI cera lUMTI le che, kAmarUpa agni bALe che ane vanitA eTale strIrUpI zIkArIo tenA mArganuM ruMdhana kare che. tAtparya ke-jyAM ghaNe parigraha ekaThA thAya che tyAM rAjasika ane tAmasika vAtAvaraNa vyApI jAya che, tethI viSayanI utpatti vizeSa thAya che ane sparzanendriya manejha sparzamAM, rasaneMdriya sAruM sAruM khAvAmAM, dhrANendriya sugaMdhI padArthonA upaga karavAmAM, cakSurindriya rUpa-raMga jovAmAM ane zrotrendriya madhura zabdone AsvAda levAmAM tatpara rahe che. te sAthe kAmanI utpatti paNa vizeSa hovAthI agnivRtanyAye te sadA jalate ja rahe che. ane kadAca atiparigrahavALe svayaM kAmAtura na thAya te lakSmInI lAlacu strIo tene pitAnI jALamAM phasAvavAnI kozIza kare che ane temAM ghaNe bhAge teo saphala thAya che. vaLI ghaNuM parigrahanI paMcAtamAM paDelA manuSya AhAra-vihAramAM aniyamita thavAthI ke ghaNuM kemala thaI javAthI vividha vyAdhivaDe gherAya che ane temanA parigrahane sAro evo bhAga vaidya, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 31 : pApane pravAha hakIma, DokaTaro, naisargika upacAra karanArAo, haThayegIo, davA banAvanArAo ke lebhAguo laI jAya che. parigraha pApanuM mULa che; tethI ja kahevAyuM che ke-- tapaHzrutaparivArAM, zamasAmrAjyasaMpadam / parigrahagrahagrastAstyajeyuryogino'pi hi // 1 // yogIo paNa parigraharU5 grahathI grasita thayelA je hoya te pitAnI tapa ane zrutajJAnanA parivAravALI samabhAvarUpa sAmrAjyalakSmIne tyAga karavA taiyAra thAya che. parigrahathI tRpti thatI nathI. A rahyA tenI pratIti karAvanArA dawAte tRpto na putraiH sagaraH, kucikarNo na godhanaiH / na ghAnyastilaka zreSThI, na nandaH kanakotkaraiH // 1 // sagara rAjAne sATha hajAra putra hatA, chatAM tenAthI te tRpta thaye nahi. kacikarNa nAmane magadhadezane gRhapati lAkhe gAye hovA chatAM tenAthI tRpti pAmyo nahi ane gAyanAM dahIM tathA ghI vizeSa pramANamAM khAvAthI ajIrNa vaDe pIDAte thake ArtadhyAne maraNa pAmIne tiryacapaNe utpanna thaye. acalapurano rahIza tilaka nAmane zreNI dhAnyane saMgraha karavAmAM atyaMta prItivALe hatuM, te eTale sudhI ke gharanI sArI sArI vastuo vecIne paNa te dhAnyane saMgraha karate. eka vAra kaI naimittika pAsethI jANyuM ke-A varSe dukALa paDaze, eTale teNe dhAnyanI kharIdI eTalA meTA pramANamAM www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-cathamALa : 32 : * puSpa karI ke mUlya cUkavavA mATe tene potAnuM ghara vecavuM paDayuM ane bhAre vyAje nANAM levA paDyAM. evAmAM kaI bhAgyavAnane janma thaye eTale dukALa dUra thaI gaye ane te bhayaMkara kheTamAM AvI paDyo. pariNAme ArtadhyAnamAM sabaDate ane chAtI pITate tathA mAthAM kUTato maraNa pAmIne narake gaye. te ja rIte pATalIputra nagaranA naMda rAjAnI parigrahasaMjJA ati baLavAna hatI, tethI teNe prajA upara meTA kare nAkhIne, dhanAlyone beTI rIte daMDa karIne tathA senAnA sikkAonI jagAe cAmaDAnA sikkAo calAvIne ghaNe parigraha ekaThA karyo ane prajAne pUrepUrI pAyamAla karI paraMtu tenuM Akhara e AvyuM ke-tene bhayaMkara roga lAgu paDyA ane atyaMta AnaM-raudradhyAna karate mRtyu pAmIne narake gaye. keTalAka manuSya ema mAne che ke pahelAM yena kena prakAreNa mAladAra thavA de, bAkInuM badhuM pachI thaI raheze. arthAt A rIte dhana-mAla pedA karavAmAM je pApa karyA haze, tenuM nivAraNa dAna, tIrthayAtrA vagerevaDe thaI jaze; paraMtu temanI e mAnyatA ane prathama kAdavamAM ragadoLIne pachI zuddha karavAnA prayatna jevI che, athavA te pahelAM mAthuM pheDIne pachI zIro khAvA jevI che. AvAone uddezIne ja zAstrakAroe kahyuM che ke - kaMcaNa-maNi-sovANaM, thaMbhasahassohiyaM bhuvaNatalaM / jo kArijai jiNaharaM, tao vi tavasaMyamo ahio // eka manuSya suvarNa ane maNinAM pagathiyAvALuM jina Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : * 33 : pApane pravAha maMdira baMdhAve ane tenuM taLiyuM hajAra manahara khaMbhavaDe suzobhita banAve ane bIje manuSya tapa ane saMyamamAM pravRtta thAya te bIjA puruSane adhika phaLa maLe che. tAtparya ke vAratavika dharmanI utpatti IcchAnidhirUpa tapa ane ahiMsAdi guNavALA saMyamavaDe ja thAya che, paNa dravyanA upayoga mAtrathI thatI nathI. bIjI rIte kahIe te vidyamAna dravyane dAnAdi kSetramAM upayoga kare ISTa che, paNa vadhAre meLavIne dAna karavAno vicAra ISTa nathI, kAraNa ke parigraha meLavavA mATe AraMbha-samAraMbhe karavA paDe che ane te pApanA pravAhane vegavaMta banAve che. parigraha sacitta ane acitta ema baMne prakAra hoya che. temAM sacittaparigrahamAM Thera-DhAMkhara, nekara-cAkara, phUlaphaLa tathA dhAnya vagerene samAveza thAya che ane acitta parigrahamAM rokaDa nANuM, sonuM-rUpuM, jhaverAta tathA rAcaracIlAM vagerene samAveza thAya che. athavA parigraha bAhya ane atyaMtara ema be prakAra che. temAM bAhya parigrahamAM dhana, dhAnya vagere tamAma vastuo ane aMtara parigrahamAM mithyAtva, traNa prakAranA veda, hAsyAdika cha vRttio ane cAra kaSAyanI gaNanA thAya che. vadhAre saMkSepamAM kahIe te vastu para mUcchabhAva e ja vAstavika parigraha che. na so pariggaho vutto, nAyaputteNa tAiNA / mucchA pariggaho vutto, ii vuttaM mahesiNA // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhodha graMthamALA : 34 H - puSpa prANImAtranA saMrakSaka sAtaputra zrI mahAvIre vasra Adi bAhya vastuone parigraha kahyo nathI, paNa tenA paranI mUrchAnetenA paranA mamatvane ja parigraha kahyo che, ema maharSioe kahelu che. parigrahanA sapUrNa tyAga na karI zake te enI maryAdA kare, enuM niyaMtraNa kare. kahyuM che keH je asaMtoSamavizvAsamArambhaM duHkhakAraNam | matvA mUrcchAphalaM kuryAt, parigrahaniyantraNam // 1 // duHkhanA kArarUpa asatASa, avizvAsa ane AraMbha e saghaLAM mUrchAnAM-mamatvanAM aa che, ema jANIne parigrahanu niyaMtraNa karavu" eTale ke amuka pramANuthI vadhAre na rAkhavAnA niyama karavA. A mATe zAstrakAroe parigrahanA nava prakArA pADelA che. te A rIte : (1) dhanaH te cAra prakAranuM che-( 1 ) gaNima eTale gaNIne levAya tevuM. jema ke zrIphaLa, sopArI, rAkaDA paisA vagere. (2) dharima eTale tALIne levAya tevu'. jema ke gALa, sAkara, kariyANAM vagere. ( 3) eya eTale mApIne levAya tevuM. jema ke ghI, tela, dUdha, kApaDa vagere. ane (4) paricchedya eTale kasIne ke parIkSA karIne levAya tevuM. jema ke hIrA, meAtI, sAnuM vagera. (2) dhAnya : dareka jAtanuM anAja. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamu : pApanA pravAha 35 : (3) kSetra : khetara, vADI-vajIkA, chUTI jamIna. (4) vAstuH ghara, dukAna, vakhArA vagere. (5) rUpuM: rUpAnA jaththA. ( 6 ) seAnuM: sAnAnA jaththA. (7) kuSyaH seAnA-rUpA sivAyanI dhAtu tathA rAcaracIluM. (8) dvipada nAkara-cAkara, dAsa-dAsI, sevaka-sevikAe tathA menA, popaTa, titara, kUkaDA vagere pakSIe. (9) catuSpada hAthI, ghoDA, UMTa, gAya, bheMsa, pADA, baLada, bakarAM, gheTAM vagere pazuo. A nave prakAranA parigrahanuM parimANa nakkI karI nAkhavAthI ane temAM uttarAttara ghaTADA karavAthI pApanA pravAhane moTA pramANumAM rAkI zakAya che ane AraMbha-samAraMbhamAM ghaNA ghaTADo karI zakAya che. (6) krodha prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigraha e pAMca AsavadvArAnI jema krodha, mAna, mAyA ane lAbha e cAra kaSAye paNa pApanAM pramala ugamasthAnA che, tethI ja temane bhaya kara adhyAtmadASA kahyA che. kohaM ca mANaM ca taheva mAyaM, lobhaM cautthaM ajjhatthadosA | krodha, mAna, mAyA ane cethA lAbha, e ( bhayaMkara ) adhyAtmaSa che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamabodhacaMthamALA ; 36 : prANIone anAdikAlathI A saMsAramAM rakhaDavuM paDe che, tenuM kAraNa A kaSAya ja che. koho ya mANo ya aNiggahIyA, mAyA ya lomo ya pavaDDamANA | cattAri ee kasiNA kasAyA, siMcanti mUlAI puNabbhavassa // 1 // anigrahita krodha ane mAna tathA vRddhi pAmatA mAyA ane lebha, e cAra kutsita kaSAye punarjanmarUpI saMsAravRkSanAM mULonuM siMcana kare che. zAstrakAroe A cAra kaSAyane pApanI vRddhi karanArA kahelA che. kohaM mANaM ca mAyaM ca, lobhaM ca pApavaDDaNaM / vame cattAri dose u, icchanto hiyamappaNo // 1 // je manuSya potAnuM hita cAhe che, te pApane vadhAranArA krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra dene-kaSAyone sadAne mATe choDI de. cAra kaSAmAM pahele kaSAya kodha che, te durgatinuM dvAra che, zamasukhane aTakAvanArI argalA che ane vairavRddhinuM parama kAraNa che. vaLI te dharma ane mitrane nAza karanAra che. kahyuM che keH krodho nAma manuSyasya, zarIrAjAyate ripuH / yena tyajanti mitrANi, dharmAcca parihIyate // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * coMdaryuM : 3 37 3 pApanA pravAha kharekhara ! krodha e manuSyanA potAnA zarIramAMthI utpanna catA zatru che ke jenA lIdhe mitre tajI de che ane dharmathI bhraSTa thavAya che. krodhanAM pariNAmenuM darzana eka saMtakavie A pramANe karAvyuM che: saMtApaM tanute bhinatti vinayaM sauhArdamucchAdayatyudvegaM janayatyavadyavacanaM sUte vidhatte kalim | kIrti kRntati durgatiM vitarati vyAhanti puNyodayaM, datte yaH kugatiM sa hAtumucito roSaH sadoSaH satAm // 1 // je saMtApane Ape che, vinayane bhede che, mitratAne uccheda kare che, udvegane uttpanna kare che, asatya vANIne janma Ape che, mAyAne prakaTAve che, kIrtine nAza kare che, ti ( paDatI )nuM dAna kare che, puNyAyane ghAta ( kare che ane narakAddhi phugatimAM dhakelo de che, tevA aneka DhASavALA krodhane satpuruSoe tyAga karavA ucita che. zAstrakAroe spaSTa kahyu che keH jaM ajiaM caritaM, dekhaNAe a punakoDIe / tuM vi sAvitto, reDa no muhuseLa | z|| . kaMIka nyUna evA kroDa sudhI je cAritranuM pAlana karyuM hAya che, te paNa kroSAdri kaSAyanA udaya thavAthI manuSya e ghaDImAM hArI jAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA : 38 : * puSpa laukika zAstrone abhiprAya paNa e ja che. A rahyA temanA zabdoH krodhAdbhavati saMmohaH, saMmohAtsmRtivibhramaH / RtiviSyamAt puddhinAza, zuddhinArAhmaparAta zA krodhathI saMmeha thAya che, saMmehathI mRtivibhrama thAya che, samRtivizvamathI buddhine nAza thAya che ane buddhine nAza thatAM manuSya sarva prakAre nAza pAme che. nIti tarIke paNa krodhane tyAga karavo ucita che. kAraNa keH kSamI yatkurute kArya, na tatkrodhavazaMvadaH / kAryasya sAdhanI prajJA, sA ca krodhena nazyati // 1 // je kArya kSamAvALa eTale sahanazIla ke zAMta svabhAvane manuSya karI zake che, te kArya vAta vAtamAM tapI janAre ane e rIte mana para kAbU gumAvanAre manuSya karI zakatuM nathI. tAtparya ke kAryane sAdhanArI prajJA che, tene krodhavaDe nAza thAya che. manuSya ghaNIvAra putra-putrIone rakhaDatAM joIne, patnIne vicitra rIte vartatI jANIne, zeThane manasvI hakama karate nihALIne tathA nekaranI nimakaharAmI bhALIne ghaNu gusse thAya che ane temanI ati tarjanA kare che, paraMtu AvA sagomAM paNa zAMtithI kAma levuM e ja hitAvaha che. kahyuM che ke ai tajjaNA na kAyabA, puttakalattesu sAmie bhicce / dahi pi mahijaMtaM, chaMDai deho na saMdeho // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ za : pApane pravAha putra, strI, svAmI ane nekaranI ati tarjanA karavI nahi, kAraNa ke game tevuM ghaTTa hovA chatAM ghaNuM mathAyeluM dahIM pitAne deha choDI de che (chAza thai jAya che) arthAt ati tajanAnuM pariNAma bUruM Ave che. krodha karavAne TevAyelA manuSyoe pitAnI jAtane sudhAravA mATe e vAta yAda rAkhavI ghaTe keH paDhama cia rosabhare, jA buddhI hoi sA na kaayvaa| kiMpAkaphalANamiva na sundaro hoi tIha pariNAmo // 1 // krodhane udaya thatAM je vicAre pahelA Ave che, te pramANe vartavuM nahi; kAraNa ke kipAka vRkSanAM phalonI jema tenuM pariNAma suMdara hotuM nathI arthAt kiMpAka vRkSanAM phale khAtI vakhate madhura lAge che, paNa thoDA samayamAM ja prANune nAza kare che, tema krodhathI karAyeluM kAma gheDIvAra manane suMdara lAge che paNa tenuM pariNAma atyaMta bUruM Ave che. kedhane jItavAnuM mukhya sAdhana kSamA che. kahyuM che ke: dhamAkhaDgaH kare yasya, durjanaH kiM kariSyati / aNe patito vahiH, svayamevopazAmyati // 1 // jenA hAthamAM kSamArUpI talavAra che, tene durjana zuM karaze? ghAsa vagaranI jamIna para paDele agni pitAnI meLe ja olavAI jAya che. sArAMza ke-durjana manuSya ApaNu para kodha kare ane ApaNe tene kodhathI pratikAra karIe te mAmale www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madha-cathamALA = 40 : * puSa ghaDIvAramAM bagaDI jAya che, paraMtu krodha na karatAM kSamA dhAraNa karIe te pele durjana enI meLe zAMta thaI jAya che. kodhane jitavA mATe manuSya pitAnI samajaNamAM dharakhama sudhAro karavAnI jarUra che. sAmAnya rIte evuM mAnI levAmAM Ave che ke "mAruM amuka kArya jarUra thAya tevuM hatuM paNa phalANue te bagADayuM ane te vicAra AvatAM ja koine udbhava thAya che. paraMtu tyAM ema vicAravuM ghaTe che ke-mArAM sukhaduHkhanuM sarjana karanAre huM ja chuM. meM pUrve je karmo bAMdhyAM che, te anusAra mane sukhaduHkhanI prApti thAya che, temAM bIjAne vAMka zA mATe kADhuM? je kAryanI siddhi thavAnI haze te harakeI prakAre thaze, tene aTakAvavAne kaI samartha nathI. ane je te nahi ja thavAnI hoya te game te nimitte AvI maLaze tethI nimitta para kedha kara ucita nathI. keTalAka loko ema mAne che ke kSamA e te kAyarane dharma che; athata vIra puruSoe te barAbara badale le joIe. paNa e mAnyatA ajJAnamUlaka che, kAraNa ke vairathI veranI vRddhi thatI jAya che ane chevaTe vairanuM e vatela amaryAdita banI jAya che. tethI anubhavI puruSoe pharamAna karyuM che ke "kSamA vIrasTa mUvam kSamA e kAyaranuM nahi paNa vIranuM bhUSaNa che." je A vAta barAbara samajavAmAM Ave te aneka prakAranA kalaha-kaMkAsa, TaMTA-phIsAdo ane yuddhanAM ghamasANe aTakI jAya ane kSamAnI suvAsathI ekabIjAnI bhUla sudhare tathA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 41 : pApano pravAha chevaTe doSanuM nivAraNa thAya. tethI nigraMtha maharSioe mumukSaone pratidina prAtaH ane sAyaMkAle evI bhAvanA bhAvavAne Adeza Ape che keH khAmemi savvajIve, savve jIvA khamaMtu me / mittI me sababhUesu, veraM majjha na keNai // 1 // huM sarva jIvenI(meM temanA pratye karelA aparAdha mATe) kSamA mAguM chuM. sarve jIvo mane kSamA Ape. mAre sarva jIvathI maitrI che, keIthI paNa vaira nathI. A bhAvanAne Azraya laIne aneka mumukSuoe krodha para saMpUrNa vijaya meLavyuM che ane pitAnA AtmAne sarva kaSAyathI mukta karIne paramapadanI prApti karI che. (7) mAna mAna eTale abhimAna, ahaMkAra, garva ke mada. tene udaya thavAthI manuSya bhAna bhUle che ane na karavAnAM kAmo karI bese che, tethI ja zAstrakAra maharSioe kahyuM che ke : vinayazrutazIlAnAM, trivargasya ca ghaatkH|| vivekalocanaM lupan , mAno'ndhakaraNo nRNAm // 1 // mAna nAmane kaSAya manuSyanA vinaya, zrata, zIla, dharma, artha ane kAmane nAza kare che tathA temanAM vivekarUpI lecanane pheDI nAkhIne temane AMdhaLA banAve che. jAtilAmakulaizcaryacalarUpatapAzrutaiH / / kurvan madaM punastAni, hInAni lamate janaH // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamabodha graMthamALA : 42 : H puSpa jAti, lAbha, kula, ezvarya, bala, rUpa, tapa ane zratane mada karanAra manuSya te te vastuo hIna prakAranI pAme che. arthAt je manuSya e mada kare che ke "huM uttama jAtimAM janme chuM mATe uttama chuM, mArA je uttama bIje kezu che?" te bIjA bhavamAM cAMDALa, pAradhi vagere adhama jAtimAM utpanna thAya che. je manuSya dhaMdhA, rojagAra, vyavasAya ke adhikAra aMge thatA lAbhane mada kare che ke "mArA je lAbha bIjA keIne thatuM nathI, mATe huM parama bhAgyazALI chuM ! bIjA bicArA nasIbanA "phaTA" haze !" te tene bhaviSyamAM lAbhAMtarAya thAya che, eTale ke tene kaI paNa kAmamAM meTe lAbha thato nathI. je manuSya kulanuM abhimAna kare che ke " huM te amuka kulane, mArI zI vAta? huM kaMI je te nathI!" te bhavAMtaramAM halakA kulamAM jame che. zrI mahAvIra prabhue marIcinA bhavamAM kulane mada karyo ke "ahe! huM kevA uttama kulane chuM? mArA dAdA prathama tIrthakara, mArA pitA prathama cakavatI ane huM chello tIrthaMkara thaIza! ahA mAruM kula? ahA mArI uttamatA ! " e kulamadanA pariNAme temane tIrthaMkaranA bhAvamAM paNa bhikSuka kulamAM avataravuM paDyuM ke jyAre avazya UMcA kuLamAM janma thAya che. e ja sthiti sarve kulamaravALAe samajI levAnI che. je manuSya potAne prApta thayelA aizvaryane mada kare che ke "ahemAro mahela ke suMdara che? mArA bagIcAnI zI vAta? mArI pAse jevA hAthI che, jevA veDA che, tevA bIjA keIne nathI! vaLI mArI pAse jevuM jhaverAta che, jevA AbhUSaNe che, tevAM bIjA pAse www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudasa : : 43 : pApanA pravAha * huM ke nathI ! mArI pAse akhUTa dhana che, aDhaLaka sa`patti che, apUrva riddhi che ! ahA mAruM azvaya !' te bhavAMtaramAM aizvaryathI che! hIna thAya che eTale ke dIna-du:khI hAlatamAM janme che. je manuSya khalanuM abhimAna kare che ke mArA jevA aLiye khIe keAI nathI ! mArA khaLanI zI vAta ! bhalabhalAne harAvI dauM chuM ! ' te bhavAMtaramAM khalahIna eTale mAyakAMgale thAya che. je manuSya rUpanuM abhimAna kare che mArA jevA rUpALA kAI nathI, huM kAmadevanA avatAra chu, mAruM rUpa joIne leAkA meha pAme che !' te bhavAMtaramAM rUpahIna eTale kANeA-kUbaDA thAya che. je manuSya tapanA mada mahAn tapasvI chuM, mArA jevI tapazcaryAM zakatA nathI !" te bhavAMtaramAM tapa karavAnI thAya che. ane je manuSya zruta ke vidyAne mada kare che ke ' mArA jevuM zAstrajJAna koIne nathI, huM mahApaMDita chuM, huM mahAjJAnI chuM!' te bhavAMtaramAM mUkha thAya che. kare che ke "huM khIjA kAI karI zaktithI rahita " 6 A sthaLe sujJa manuSya evA vicAra kare ke he jIva! teM atyAra sudhImAM dareka prakAranI jAtimAM janma dhAraNa karyAM che, te jAtinuM abhimAna zuM? jAti keAI zAzvata vastu nathI, mATe tene garva na kara. he jIva! tane je kaMI lAbha thAya che te atarAya karmanA kSaya thavAthI thAya che, temAM hu zu ane abhimAna chu? vaLI AveA lAbha tane ekalAne ja thatA nathI paNa je kAI pUrvabhavamAM dAnAdi kriyAo kare che, te sarvane thAya che, mATe lAbhanA mada na kara. hai jIva ! kulanA UMcAnIcApaNAthI zuM? ne tuM ucca kulamAM janmyA che, chatAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamabodha-thamALA : 44 : zIla ane sadAcArathI vaMcita che, te e kulInatAthI zuM ? ane adhamakulamAM janmavA chatAM zIla ane sadAcArathI rahita che, te kulanI phikara zI? he jIva! tuM aizvaryanuM abhimAna zAne kare che? idrAdi devenI AgaLa aizvarya zA hisAbamAM che? athavA kubera bhaMDArInI AgaLa tArA pAMca-pacIza koDa zA visAtamAM che? athavA tArI pAse amuka maMdira-mahele che, tevAM maMdira ane mahele bIjAnAM maMdira ane mahele AgaLa pANI bhare che, mATe tenuM abhimAna kara mA! vaLI lakSamI te caMcaLa che ane ghaDI ghaDImAM sthAna badale che, te enuM abhimAna zA kAmanuM ? Aje tArI pAse aizvaryA che, tenuM tuM abhimAna karIza ane kAle aizvaryahIna thaIza te? mATe aizvaryanuM abhimAna karavuM rahevA de, temAM ja tAruM zreya che. he jIva! tuM baLanuM abhimAna zAne kare che? jo tuM kharo baLiyo he te janma, jarA, mRtyu ane rogarUpI zatrune jItI le. tyAM te tuM pUrepUro parAbhava pAme che ane baLanuM abhimAna kare che, e nyAya kayAMne? vaLI baLa mATe duniyAmAM paMkAI gayelA manuSya paNa samaya AvatAM evA nirbaLa ane mAyakAMgalA banI jAya che ke jene joIne dayA Ave che, te zuM tArI avasthA kadI evI nahi thAya ? he jIva! baLanuM abhimAna tuM jarA paNa kara mA. vaLI he jIva! tuM rUpanuM abhimAna zAne kare che? tArA karatAM anekagaNu rUpALA manuSya A jagatamAM hastI dharAve che ke jemanuM darzana thatAM ja lekanA mana para ajaba prabhAva paDe che. ane mAnI le ke tuM kaMIka rUpALo che te tethI zuM ? e rUpa zuM sadA TakavAnuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 45 : pApano pravAha che? are sanatakumAra cakravartI jevAnuM rUpa thoDIvAramAM badalAI gayuM, te tArA rUpanuM kahevuM ja zuM mATe rUpanA madane visarI jA ane AtmAne rUpALA banAvavA mATe prayatnazIla thA. vaLI he jIva! tuM amuka upavAsa AyaMbila ke rasatyAga karI zake che tethI mahAna tapasvI hevAnuM zA mATe mAnI le che? A jagatamAM mahApuruSoe je tapazcaryAo karI che, tenI AgaLa tArI ke gaNanA nathI ! zrI rASabhadeva bhagavAne bAra mAsa sudhI AhArapANa lIdhAM na hatAM ! zrI mahAvIra prabhue cha cha mAsanA upavAsa karyA hatA ane sADAbAra varSamAM mAtra 349 ja pAraNuM karyA hatAM ane bAkIne badho samaya tapazcaryAmAM vyatIta karyo hate mATe tuM tapanuM abhimAna jarA paNa karIza mA. ane he jIva! tuM zratane mada paNa zAne kare che? tAruM zrutajJAna gaNadhara deve ane caudapUrvadhArIonI AgaLa zA hisAbamAM che ? tuM thoDAM zAstro bhaye, thoDuM lakhatAM-vAMcatAM zIkhe ke thoDuM bolatAM zIkhe emAM pitAne mahApaMDita ke mahAjJAnI kema mAnI beThe che ? tuM pade pade khalanA pAme che. aneka vastunA gUDha rahasyane jANatA nathI, tAruM jJAna aneka prakAre khalanAvALuM che, e kema bhUlI jAya che? re jIva! tuM kaI paNa prakAre zratane mada karIza mA. tAtparya keH utsarpayan doSazAkhA guNamUlAnyadhonayan / unmUlanIyo mAnadustanmAdevasaritplavaiH // 1 // rAjapI zAkhAone vistAratA ane guru5 malane nIce Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabodha-graMthamALA : 46 : : puSpa laI jatA mAnarUpa vRkSane mRdutA ke namratArUpa nadInA pravAhathI ukheDI nAkhavuM yogya che. abhimAnane lIdhe manuSya vAdavivAdamAM Utare che, uDAu kharca rAkhe che, beTA jhaghaDAo kare che ane yuddha paNa caDe che. vaLI te nAnA meTAne bheda paNa cUkI jAya che ane na balavA jevAM veNa belIne mitra ke murabbIonuM apamAna paNa kare che, tethI mAnavaDe dezenI vRddhi thAya che, e sunizcita che. vaLI mAnathI akkaDAI Ave che, eTale vinayane lepa thAya che, vinayane lepa thatAM vidyAne paNa lepa thAya che ane vidyAne lepa thatAM sArAsArane viveka bhUlI jaI asAra vastunI prAptimAM prayatnazIla paNa thAya che, tethI mAnavaDe guNe nIce jAya che, e niHsaMzaya che. Ama dareka rIte nukazAna karanArA mAnanuM piSaNa zA mATe karavuM? tene badale mRdutA ke namratAne dhAraNa zA mATe na karavI ke jethI vikAsane mArga khule thAya ane AtmA uttarottara pragati karI zake? tAtparya kesujJajanee mAnane pApapravAhanuM prabaLa uddagamasthAna jANIne, tene sadaMtara tyAga kara ghaTe che. (8) mAyA kuDa, kapaTa, chala, chetarapIMDI, vaMcanA, vakratA, zaThatA ke kuTilatAne Azraya lenArI manavRttine mAyA kahevAmAM Ave che. te mRSAvAdanI mAtA che, zIla vRkSane chedanArI kuhADI che, ajJAnanI janmabhUmi che ane durgatinA daravAjA dekhADanArI dudata dvArapAlikA che. tethI ja sujJajanee kahyuM che keH Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sauda : : ha : pApano pravAha vidhAya mAyAM vividhairupAyaiH, parasya ye vacanamAcaranti / te vaJcayanti tridivApavarga sukhAnmahAmohasakhA svameva // 1 // je manuSya mAyAnuM sevana karIne vividha prakAranA upAyavaDe bIjAnI sAthe ThagAI kare che, mahAmahanAM mitra sarakhAM te manuSya potAnI jAte ja varganA sukhethI ThagAya che. athavA- kauTilyapaTavaH pApA mAyayA bakavRttayaH / bhuvanaM vazcayamAnA vazcayante svameva hi // 1 // aneka prakAranAM kUDa-kapaTa karavAmAM kAbela ane bagalAnA jevI daMbhI manevRtti rAkhanAra pApI puruSo mAyAvaDe jagatane chetaravA jatAM pote ja chetarAya che. mAyAmavizvAsavilAsamandiram , durAzayo yaH kurute dhnaashyaa| so'narthasAtha na patantamIkSate, yathA biDAlo laguDaM payaH pivan // 1 // dUdha pIvAne pravRtta thayele bIlADa jema lAkaDInA bhayane joI zakatuM nathI, tema je duSTa puruSa dhananI AzAthI ane vizvAsanA vilAsamaMdira jevI mAyAne Acare che, te pitAnA mAthe paDI rahelA anartha samUhane jotuM nathI. arthAt mAyAnI chAyAmAM lapaTAyeluM mana vivekane visarI jAya che ane hitA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabodha-mALA : 48 : hitane vicAra karavAmAM asamartha bane che; eTale te mAyAthI AvanArAM bhayaMkara pariNAmeno vicAra karI zakatuM nathI. mAyAnuM paheluM bhayaMkara pariNAma te e che ke tenA AcaranArane keI vizvAsa karatuM nathI. mAyAzIlaH puruSo yadyapi na karoti kizcidaparAdham / sarpa ivAvizvAsyo bhavati tathApyAtmadoSahataH // 1 // kapaTI manuSya keI aparAdha na kare te paNa pitAnA deSathI haNAyela te sarSanI jema bIjAne avizvasanIya bane che. tAtparya ke sApanI duSTa prakRtine lIdhe jema tene vizvAsa thaI zakatuM nathI tema niraMtara phUDa-kapaTa karavAne TevAyelA kapaTI manuSyane vizvAsa thaI zakatuM nathI. mAyAnuM bIjuM bhayaMkara pariNAma e che ke te pote ja pitAnI jALamAM phasAya che. " do keIne sage nahi," khADo khede te paDe," "kUDanA DAMDiyA kapALamAM vAge" vagere kahevate tene jIvate-jAgate pUrAvo che. baMgabhaMganI caLavaLa vakhate svadezI vastranA nAme baMgALanI janatAne ekadama halakuM kApaDa mekalI chetarapIMDI karanArI amadAvAdanI milae eTalI zAkha gumAvI hatI ke pachIthI game te sAro mAla pUro pADavA chatAM lekene pUro vizvAsa AvatuM na hatuM. pariNAme tenI AmadAnImAM meTe phaTako paDaye hatuM ane karaDe rUpiyAnuM nukasAna thayuM hatuM. bIjI bAju e vAta vicAravA jevI che ke je leke potAnA mAlanI uttamatA TakAvI rAkhe che ane temAM dagophaTako karIne tenuM dheraNa jarA paNa nIcuM karatA nathI, tenI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 49 : pApane pravAha zAkha barAbara jAme che ane tene lIdhe ja teo aDhaLaka dhana kamAya che. mAyAnuM trIjuM bhayaMkara pariNAma e che ke tene AcaranAra samyaktvane pAmI zakatuM nathI, kAraNa ke samyatvanuM mULa satya vyavahAra che. A rahyA tenI pratIti karAvanArA zabdoH samaktinuM mULa jANIejI, satya vacana sAkSAta; sAcAmAM samakita vase che, mAyAmAM mithyAta, re prANu! ma karIza mAyA lagAra. dharmAcaraNamAM daMbhane sthAna nathI. je manuSya bAhya AcaraNa sAruM dekhADe che, paNa aMdarathI svArtha sAdhavAnI pUrI takedArI rAkhe che, tene bagalAbhagata ja kahI zakAya. zanairuddharate pAdaM, jiivaanaamnukmpyaa| para ramA! AvAM, vA paramadhArmivAda III zrI rAmacaMdra vanavAsa vakhate lakSamaNa ane sItA sAthe eka sthaLethI bIjA sthaLe jaI rahyA che. vacamAM paMpA nAmanuM savAra Ave che. tyAM bagalAone cUpacApa beThelA tathA dhIme dhIme paga upADatA joIne zrI rAmacaMdra kahe che "he bhAI lakSamaNa! tuM A paMpA sarovara para najara nAkha. ahIM aneka jAtanAM pakSIo najare paDe che, paraMtu te badhAmAM bagale sahuthI vadhAre dhArmika jaNAya che, kAraNa ke pitAnA paga nIce koI jIva cagadAI na jAya te mATe e dhIme dhIme paga upADe che!" kahevAnI jarUra bhAgye ja che ke e bagalo sahuthI vadhAre Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabodhacaMthamALA : 50 : H puSpa mAchalIo pakaDIne tenuM bhakSaNa karI jAya che! eTale bAhya AcaraNa anukaMpAnuM paraMtu bhItaranI vRtti zikAranI e mAyAnI jALa che ane te AtmAthI manuSyoe choDavI ja joIe. mAyAne jItavA mATe sadA saralatA rAkhavI jarUrI che. (9) lebha. dhana, vaibhava, sattA, adhikAra ke rAjyAdi aizvaryanI tRSNAne lebha kahevAmAM Ave che. te sarva dezanI khANa che, uttama guNene gaLI janAro mahArAkSasa che, dukharUpI velIenuM mULa che ane dharmAdi cAre puruSArthane bAdhaka che. tenA svarUpanuM varNana karatAM zAsakAra maharSioe kahyuM che keH dhanahInaH zatamekaM, sahasraM zatavAnapi / sahasrAvadhipatirlakSa, koTiM lakSezvaro'pi ca // 1 // koTIzvaro narendratvaM, narendrazcakravartitAm / cakravartI ca devatvaM, devo'pIndratvamicchati // 2 // indratve'pi hi saMprApte, yadIcchA na nivartate / mUle laghIyAMstallobhaH, zarAva iva vardhate // 3 // lobhasAgaramuDhela-mativelaM mahAmatiH / saMtoSasetubandhena, prasarantaM nivArayet // 4 // labha zarUAtamAM nAnuM hoya che, paNa pachIthI zarAva(keDiyA)nI jema vRddhi pAme che. jema ke dhanahIna hoya te se rUpIAnI AzA kare che, te rUpIAvALa hajAra rUpIA www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 51 : pApano pravAha nI AzA kare che, hajAra rUpI AvA lAkha rUpIAnI AzA kare che ane lAkha rUpIAvALa karoDa rUpI AnI AzA kare che. te ja rIte karoDa rUpIAvaLe narendra thavAne Irache che, narendra cakravartI thavAne Irache che, cakravartI deva thavAne I che che ane deva IMdra thavAne Irache che. Ama idrapaNuM prApta thavA chatAM IrachA nivRtta-zAMta thatI nathI; mATe sujJajanee mATI bharatIvALA lebharUpI samudrane saMteSarUpI pALa bAMdhIne prasAra pAmate aTakAva. kasiNaM pi jo imaM loyaM, paDipuNNa dalena ikassa / teNA'vi se na saMtusse, iha duppUrae ime AyA // 1 // aneka prakAranA bahumUlya padArthothI paripUrNa A samagra vizva paNa je eka manuSyane ApavAmAM Ave, te paNa te saMtuSTa nahi thAya. ahe! manuSyanI A tRNuM ghaNuM ja duSpara che! arthAt kaI rIte pUrI karI zakAya tevI nathI. suvaNNa-ruppassa u pabayA bhave, siyA hu kelAsasamA asaMkhayA / narassa luddhassa na tehi kiMci, icchA hu AgAsasamA aNantiyA // 1 // cAMdI ane senAnA kailAsa parvata jevA moTA asaMkhya parvata pAse hoya te paNa lebhI manuSyanI tRpti mATe te kaMI paNa nathI, kAraNa ke tRSNa AkAzanA jevI anaMta che. jahA lAho tahA loho, lAhA loho pdd'aa| domAmAkaNayaM kajaM, koDIe vi na niTTiyaM // 1 // ....... Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA : pa2 : * : puSpa jema jema lAbha thatuM jAya che, tema tema lebha vadhate jAya che. be mAsAthI pUruM karavA dhAreluM kArya kare rUpiye paNa pUruM na thayuM. ( A gAthA maharSi kapilanAM daSTAntane anulakSIne kahevAmAM AvI che ke je rAjA pAse be mAsA senuM mAgavA gayA hatA, paNa rAjAe IrachAmAM Ave teTaluM mAgavAnuM kahetAM, te krame krame karoDo rUpiyA sudhI ane tenA samasta rAjyane mAgavA sudhI pahoMcI gayA hatA, paraMtu pAchaLathI sanmati AvatAM temaNe kaMI paNa na mAgatAM saMteSane ja Azraya lIdhe hate.) puDhavI sAlI javA ceva, hiraNaM pasubhissaha / paDipuNNaM nAlamegassa, ii vijjA tavaM care // 1 // cekhA, java Adi dhAnya tathA suvarNa ane pazuothI paripUrNa A samasta pRthvI paNa lebhI manuSyane tRpta karI zakatI nathI, ema jANane sujJajanee IcchAnirodharUpa tapanuM avalaMbana levuM ISTa che. ahe vayanti koheNa, mANeNaM ahamA gaI / mAyA gaipaDigghAo, lohAo duhao bhayaM // 1 // krodhathI adhaHpatana thAya che, mAnathI adhama gati maLe che, mAyA sadgatine nAza kare che, paraMtu lebha te A leka tathA paraloka baMnene bhaya samAna che. athavA koho pII paNAsei, mANo viNayanAsaNo / mAyA mittANi nAsei, loho sabaviNAsaNo // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 53 : pApane pravAha krodha prIti ke sadubhAvane nAza kare che, mAna vinayane nAza kare che, mAyA mitrane eTale vizvAsane nAza kare che, paraMtu lobha te sarvane nAza kare che. lebhane sarvanAzaka kahevAne hetu e che ke-lebhI manuSya labhavazAt jUThuM bole che, aNudIdhelI vastu upADI le che, parigrahamAM vadhAre karyA kare che ane hiMsA paNa kare che. kahyuM che ke svAmigurubandhuvRddhAnabalAn jIrNadInAdIn / . vyApAdya vigatako, lobhaatto vittamAyatte // 1 // lobhane vaza thayele puruSa potAnA mAlIka, guru, badhu, vRddha, strI, bALaka, durbala ane anAthone paNa niHzaMka mArI nAkhIne dhana grahaNa kare che. lebhI manuSya potAnI IcchA pUrI na thatAM krodhe bharAya che, athavA kaMIka prApti thAya che te abhimAna kare che, vividha prakAranA chala-kapaTa ke mAyAne Azraya le che ane te mitro ke murabbIo sAthe paNa laDe che. A rIte lebhanI sarvanAzakatA joine ja saMtAe kahyuM che keH arthamanartha mAvaya nityaM, nAsti tataH sukhalezaH satyam / putrAdapi dhanabhAjAM bhItiH, sarvatraiSA vihitA rItiH // 1 // he mumukSu ! tuM dhanane niraMtara anartharUpa mAna. satya hakIkata e che ke tenAthI sukhane aMza paNa prApta thatuM nathI. je ghaNe dhanavALo hoya che, tene (bIjAne bhaya te hoya che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamabodhagraMthamALA : 54 : paNa) pitAnA putrane ya bhaya hoya che. AvI rIti sarvatra jevAmAM Ave che. jema krodhane kSamAthI jItI zakAya che, mAnane namratAthI jItI zakAya che ane mAyAne saralatAthI jItI zakAya che, tema lebhAne saMtoSathI jItI zakAya che. saMtevI sadA sukhI" e jagane anubhava che. "saMtoSa samuM sukha nahi" e maharSione mata che ane "sateSa e ja parama nidhAna che" evuM karavAnuM tAraNa che. tethI sujJa janee saMteSane dhAra ane lebhane mAra e ja sarvathA samucita che. (10-11) rAga ane dveSa. bAbarAga hoya tyAM dveSa hoya che ane dveSa hoya tyAM rAga hoya che, tethI A baMne pApasthAnakane vicAra sAthe karavAmAM Ave che. zAstrakAronA abhiprAyathI AtmAnuM adha:patana karanArI mukhya be vRttio te rAga ane dveSa che. temAM rAga e mAyA ane lebhanI mukhyatAvAnI vRtti che ane dveSa e krodha tathA mAnanI mukhyatAvALI vRtti che. A baMne vRttionI bhayaMkaratAnuM pUrepUruM varNana karI zakAya tevuM nathI, chatAM tene kaMIka khyAla Ave tevA hetuthI ahIM thoDA zabda lakhavAmAM Ave che. * A vAkaya bahulatAe samajavuM. navamA guNasthAnaka sudhI rAgadeva bane sAthe che, paraMtu dazamA guNasthAnake eka rAga ja hoya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 55 : pApano pravAha kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArye A baMne doSanuM durjayapaNuM varNavatAM yegazAsanA caturtha prakAzamAM kahyuM che ke AtmAyattamapi svAntaM, kurvatAmatra yoginAm / rAgAdibhiH samAkramya, parAyattaM vidhIyate // 1 // antaHkaraNane AtmAdhIna banAvanArA rogIonuM mana paNa rAga ane dveSanuM AkramaNa thatAM parAdhIna banI jAya che. rakSyamANamapi svAntaM, samAdAya manAgmiSam / pizAcA iva rAgAdyAcchalayanti muhurmuhuH // 1 // gIe yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhyAna, dhAraNA, samAdhi vagere upAvaDe aMta:karaNanuM rakSaNa kare che, chatAM rAga ane dveSa (evA dhUrta che ke je) kaMI paNuM bahAnuM kADhIne temAM pesI jAya che ane pizAcanI jema temane vAraMvAra chaLe che. rAgAditimiradhvasta-jJAnena manasA banaH / andhenAndha ivAkRSTaH, pAtyate narakAvaTe // 1 // eka AMdhaLe bIjA AMdhaLAthI kheMcAIne jema khADAmAM paDe che, tema rAgAdi aMdhakAravaDe jenuM jJAna naSTa thayuM che. evA manavaDe manuSya narakanA khADAmAM paDe che. bhAIoe bIjA pratye khullo anyAya Acaryo hoya, chatAM pakSa kone levAya che? patnI pADazazu sAthe kheTe jhaghaDe karI AvI hoya chatAM vAMka kene kaDhAya che? chokarAe kharekhara bIjAnuM aDapaluM karyuM hoya chatAM kahevA Ave tyAre ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSpa dhamadhacaMthamALA : 56 : javAba apAya che ? eka habasaNane judA judA varganA aneka bALake batAvIne pUchavAmAM AvyuM ke " bAI, A badhAM bALakemAM tane kenuM bALaka suMdara jaNAya che?" tyAre habasaNe badhAM bALakone joyA pachI jaNAvyuM ke "mane te habasInuM bALaka suMdara jaNAya che." Ama kema ? lanA goTA jevA aneka bALako hAjara hovA chatAM e habasaNe A javAba kema Ape ? enuM kAraNa zodhavA mATe ApaNane dUra javuM paDe tema nathI. rAgathI aMdha thayelI daSTi vivekane bhUlI jAya che ane viveka bhUlAtAM AvuM pariNAma Ave te svAbhAvika che. je kArya mATe ApaNe bIjAnI vAraMvAra niMdA karI hoya che, bIjAnI vAraMvAra dhRNuM karI hoya che, te ja kArya je ApaNuM mAtApitA, vaDIla, guru ke kuTuMba-parivAranA kaI mANase karyuM hoya te temane bacAva karavA lAgI jaIe chIe, e zuM batAve che ? rAgathI aMdha thayele AtmA nyAyanItine visarI jAya che ane khullaMkhullA asatyane Azraya le che, e nirvivAda che. AvI sthitimAM AvI hAlatamAM narakanA daravAjA na khule te bIjuM zuM thAya ? rAganuM svarUpa traNa prakAranuM mAnavAmAM AvyuM che. (1) daSTirAga, (2) kAmarAga ane (3) sneharAga. temAM kupravacananI Asakti e daSTirAga che. kupravacana eTale khATA siddhAMtanuM pratipAdana karanArAM pravacane ke zA. daSTirAga jyAM sudhI hoya tyAM sudhI zuddha dharmanI prApti thatI nathI. zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzamAM Asakti karavI te kAmarAga che. enA pariNAme ati bhayaMkara che. zabdamAM Asakti rAkhanAruM haraNuM pAradhievaDe pakaDAya che ane mAthuM jAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 57 : pApane pravAha rUpanI AsaktivALuM pataMgiyuM dIvAnI jyotamAM jhaMpalAve - che ane prANunAzane netarI le che. rasanI AsaktivALuM mAchaluM svAdiSTa mAMsane TUkaDe khAvA jatAM galanA kAMTAthI vIMdhAya che ane mRtyu pAme che. gaMdhanI AsativALA bhamare kamalamAM bIDAya che ane kALane keLiye banI jAya che. sparza sukhanI AsakitavALe hAthI sparzamukhane anubhava levA jatAM khADAmAM paDI jAya che ane kAyamane gulAma bane che. jyAM eka eka viSayanI Asakti A anartha upajAvatI hoya tyAM pAMca viSayanI AsaktinuM kahevuM ja zuM? zabdanI lAlasAe anekanAM sAna-bhAna bhUlAvyAM che ane temane pAyamAla karyA che. rUpanI lAlasAe aneka narabaMkAo raNamAM roLAyA che ane amUlya mAnavajIvana hArI gayA che. gaMdhanI lAlasA paNa eTalI ja anarthakArI che. rasanI lAlasAe khaDatala manuSyane kAyamanA rogI banAvI dIdhA che ane temanI amUlya jIvanasaMpatti harI lIdhI che. sparzanI lAlasAe paNa manuSyanA aneka saguNene nAza karyo che ane tene lagabhaga 5zukaTimAM mUkI dIdho che. eTale kAmarAga manuSyane meTAmAM moTo zatru che ane tene nAza karyo ja chUTake. kuTuMbIjane ke mitre vagere para saneha rAkhave e neharAga kahevAya che. A rAganA pariNAme paNa manuSya aneka prakAranI pApamaya pravRtti karavA prerAya che eTale tenI khatavaNI paNa pApasthAnakamAM karavAmAM AvI che. ahIM eTaluM spaSTIkaraNa karavAnI jarUra che ke kuTuMbI jane ke mitra vagere para sneha na rAkhave paNa sadubhAva www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadhacaMthamALA : 58 : = puSpa rAkhave, kAraNa ke nehanA mULamAM rAga rahelo che ane sadubhAvanA mULamAM kalyANanI vRtti rahelI che. kuTuMbIjane ane mitre pratye je sadUbhAvathI vartavAmAM Ave te ubhayanuM hita thAya che. bIjA zabdomAM kahIe te manuSya kuTuMbIjane ke mitra vagere pratye rAgAMdha na banatAM temane paNa sanmArge caDAvavA ane e jAtane puruSArtha karavAmAM AnaMda mANa ISTa che, paraMtu temanI kupathagAmI vRttione piSavI ane temAM AnaMda mANo e haragIjha ISTa nathI. je ATalI vAta manuSya barAbara samajI le ane tene amala kare te pratyeka kuTuMba Adarza banI jAya ane samasta samAja paNa suvyavasthita bane. - dveSa eTale aNagame ke tiraskAra, tenuM svarUpa agninA taNakhA jevuM che. jema anine nAne sarakhe taNakhe ghAsanI moTAmAM moTI gaMjIne bALI nAkhe che, tema dveSane cheDe udaya paNa manuSyanA mahAna guNene nAza kare che. dveSa utpanna thaye ke IrSyA Ave che ane IrSyA AvI ke guNagrAhartA eka khUNe lapAI jAya che, tethI sAmAnA de dasagaNu dekhAvA lAge che ane guNa game tevaDA moTA hoya te paNa najare paDatA nathI. bIjA zabdomAM kahIe te IrSyAthI guNagrAhakatA nAza pAme che ane guNagrAhakatA nAza pAmatAM AtmAnuM adhaHpatana anivArya bane che. Aja sudhI je AtmAo abhyadayanA mArge AgaLa vadhyA che athavA sAcI saphalatAnA adhikArI thayA che, te sarvee guNagrAhakatAne Azraya lIdhuM hatuM ane have pachI paNa je AtmAone aspRdayanA mArge AgaLa vadhavuM haze ke sAcI saphalatAnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda : 5 pApane pravAha adhikArI thavuM haze temaNe guNagrAhakatAne Azraya le ja paDaze. guNa jenAramAM guNane saMgraha thAya che ane deza jenAramAM deSane saMgraha thAya che, kAraNa ke cArazo mAvanA tAdaza siddhiH e vizvane sanAtana niyama che. ISya AgaLa vadhI ke niMdA zarU thAya che, je vicAra ane vANI baMnene apavitra banAve che tathA kAryomAM paNa anucitatAne umere karIne zarU thayelA AtmAnA adhaHpatanane vadhAre vega Ape che, paraMtu vAta eTalethI ja aTakatI nathI. niMdAne atireka vairavRttine AmaMtraNa Ape che ane vairavRtti AvI pahoMcI ke manuSya sArAsAra, hitAhita ke kartavyAkartavya badhuM bhUlI jaIne khullaMkhullA anyAyane Azraya le che, nItine kere mUke che ane na karavA jevAM aneka kAryo * karIne adhaHpatananA ItihAsane pUrI kare che. aha haiSanI lIlA ! enuM zuM varNana karIe? eNe bhAI-bhaginIone choDyA nathI, mitro ane murabbIone mUkyA nathI, temaja sapuruSa ane sAdhusaMtone satAvavAmAM paNa pAchI pAnI karI nathI ! AvA duSTaziromaNi zreSane ka sajajana pitAnA dilamAM sthAna Ape? tAtparya ke-rAga ane dveSane AtmAnA parama zatru jANIne temano samabhAvarUpI sabaLa zasavaDe saMpUrNa saMhAra karavo e sujJajanenuM parama kartavya che. kahyuM che ke astataMdrarataH puNbhinirvaannpdkaaNkssimiH| vidhAtavyaH samatvena, rAgadveSadviSajayaH // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA : 60 : sarva duHkhano aMta ANanAra nirvANapadanI IcchA karanAre sAvadhAna thaIne samabhAvarUpa zastravaDe rAga ane dveSarUpa zatrune vijaya karo. amandAnandajanane sAmyavAriNi majatAm / jAyate sahasA pusAM rAgadveSamalakSayaH / / praNihanti kSaNArdhana sAmyamAlambya karma tat / yanna hanyAnarastIvatapasA janmakoTibhiH // 1 // mahAAnaMdane utpanna karanAra, samabhAvarUpa pANImAM DUbakI mAranAra puruSane rAga ane dveSarUpI mela jaladI nAza pAme che. manuSya samabhAvanuM AlaMbana laIne eka muhUrta be ghaDI)mAM je karmane kSaya kare che, te tIvra tapavALA kare janmamAM paNa karI zakatA nathI. (12) kalaha. kalaha eTale kajiye, kaMkAsa, jhaghaDe ke TaTe. te krodhAdi kaSAyane kuTuMbI che ane rAga tathA zreSane dilejAna desta che, tethI tene pApasthAnakanI paMktimAM besADavAmAM AvyuM che. eka patideve kahyuM " alI " tuM A gharanI sArasaMbhALa kema karatI nathI ?" patnIe kahyuM: "gamAra ! tuM pote ja e kema karatA nathI? patideve kahyuM: "are kodhamukhI ! tuM A zuM bole che?" patnIe kahyuM " kALamukhA ! huM sAcuM ja kahuM chuM." patideve kahyuM: "he pApiNu! tuM saMbhALIne bela." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : pApano pravAha patnIe kahyuM: "pApI tAre bApa !' jyAM A prakArane daMtakalaha ke jIbhAjoDI nitya cAlu hoya tyAM sukha ane zAMti kyAMthI hoya? ane lakSamI paNa kema Take? daMtakalaha je gharamAM hoya, lInivAsa tihAM navi jaya. keTalAka duSTa prakRtinA manuSya jANIbUjhIne jhagaDe kare che ane sAmAne vAMkamAM lAvI pitAnuM manamAnyuM kare che. AvA prasaMge kaMI paNa na belatAM cUpa rahevuM e ja uttama che, anyathA bakarInAM baccAM jevI sthiti thAya che. keI jharAnA kinAre eka varu ane eka bakarInuM baccuM pANI pItAM hatAM. tevAmAM varunI dAnata bagaDI eTale te bolyuM: "are nAdAna ! tuM pANI kema DahoLI nAkhe che ? * tAruM DahALeluM pANI mArI tarapha Ave che te jotuM nathI ?" bakarInAM baccAMe kahyuM: "maherabAna ! tame uparanA bhAgamAM pANI pIe che ne huM nIcenA bhAgamAM pANI pIuM chuM, te mAruM pANI tamArI tarapha kevI rIte Ave ?" vae kahyuM: " sAme javAba ApatAM zarama nathI AvatI? AjathI cha mahinA pahelAM teM ja mane gALa dIdhI hatI, kharuM ne ?" bakarInAM baracAe kahyuM: "mAre janma thayAne hajI traNa mahinA thayA che te cha mahinA pahelAM gALa kevI rIte dIdhI haze?" varue kahyuM: "vadhAre bolavAnI jarUra nathI. te nahi te tArA bApe gALa dIdhI haze ane tArA bApe nahi dIdhI hoya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabodha-caMthamALA : 62 : * puSpa te enA bApe dIdhI haze paNa tame lekee mane gALa dIdhI che, e nizcita che mATe huM tamane zikSA karyA vinA nahi rahuM." ATaluM belI te varue bakarInAM baccAMne pakaDIne mArI nAkhyuM. kalahane keIe nAne samaja ja nahi. zarUAtamAM te rAInA dANuM je nAne heya che, paNa jotajotAmAM pahADa je banI jAya che. sAmAnya bolAcAlImAMthI huMkArA-tuMkArA thAya che, huMkArA-tuMkArAmAMthI gALAgALI jame che; ane gALAgALImAMthI eka bIjA para aNachAjatA AkSepa mUkavAnI zarUAta thAya che. pachI lAkaDIo ucakAya che, hathiyAre levAya che ane eka bIjAnAM mAthAM bhaMgAya che ke gaLAM resAya che. eTale kalahanuM AkharI pariNAma bhayaMkara durdazAmAM ja Ave che. kalahane uttejana ApavuM e paNa bhayaMkara pApa che, kAraNa ke ethI kalaha karanArA bevaDA jAramAM AvI jAya che ane pitAne sarvanAza thAya tyAM sudhI laDe che. kerTa-kacerImAM cAlI rahelA kese jue eTale e vAtanI vadhAre pratIti thaze. je ghara, jamIna ke khetara mATe kajiye cAlatuM hoya te ghara, jamIna, khetaranI kiMmata jeTalA paisA mAtra vakIlanI phInA thaI jAya, chatAM TaMTe UbhuM rahe che. tethI ja kahevAyuM che ke-vAre kalaha svabhAve saMta- je puruSa uttama prakRtinA hoya che, te kalahane uttejana na ApatAM tenuM zamana thAya tevA upAya kare che. kalaha zuM nathI karato? e pitA ane putranA saMbaMdha cheDAve che, guru ane ziSyanA dhameM bhUlAve che, pati ane patnInA nehane visarAve che, bhAI-bhAI vacce abelA levaDAve che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 63 : pApane pravAha ane jJAti, jAti, samudAya, saMpradAya ke rASTrane pAyamAlInA pathe dhakele che, tethI ene Azraya na le e ja ISTa che. je puruSo kSamA, udAratA, sahanazcalatA, namratA, saralatA, saMteSa, dhIraja, nyAyavRtti ane samabhAva jevA umadA guNe keLave che, te kalahavRtti para saMpUrNa kAbU meLavI zake che ane chevaTe sarva kalezAthI mukta thaIne paramAnaMdanI prApti karI zake che. (13) abhyAkhyAna. zAsakAra maharSioe abhyAkhyAnanI vyAkhyA A pramANe karI cheH "sAmikuzena AcArja ropArijAmasthAthAnaabhimukhatAthI kahevuM eTale ke koInA deze prakaTa karavA te abhyAkhyAna kahevAya che. " keInI bhUla jaNAtAM tene ekAMtamAM belAvIne kahevuM ketamArI ahIM bhUla thAya che athavA te tame A khoTuM karI rahyA che" e eka vAta che ane tene pAMca mANasanI vacce utArI pADe, e bIjI vAta che. ekamAM tenA pratye lAgaNI che athavA tene sudhAravAnI vRtti che, jyAre bIjAmAM tene halako pADavAne saMtoSa che athavA tene sthAnabhraSTa karavAne prayAsa che. A kAraNe sajajana puruSe keInI paNa jAheramAM AkarI TIkA karatA nathI ke tene pAMca mANasanI varace utArI pADatA nathI, paraMtu prasaMga joIne kahevA yogya be zabdo ekAMtamAM ja kahe che ane tenI asara ghaNuM suMdara thAya che. sAmAnuM daSTibiMdu samajyA vinA te amuka vicAre ja dharAve che ke amuka IrAdAo ja rAkhe che, ema kahevuM te paNa eka prakAranuM abhyAkhyAna ja che. enuM pariNAma vaLatA AkSepamAM www.umaragyanbhandar.com te tame utArI pADavAmAM eka vAta che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabodhacaMthamALA Ave che ane temAMthI na dhAryo hoya te ugra kalaha jAmI paDe che. AjanAM vartamAnapatra ene jIvate-jAgate pUrA che. amuka nItine varelA vartamAnapatre bIjAnuM dRSTibiMdu niSpakSapAta rIte rajU karavAne badale tene kaDhaMgI rIte rajU kare che ane tenA para AkarI TIkAo kare che. A TIkAone pariNAme ugra carcApatrane janma thAya che ane sAmasAmA agralekhe lakhAya che tathA lAgatAvaLagatA pakSone uzkerI dalabaMdhI karavA prayAsa paNa karavAmAM Ave che. A samagra pravRttinuM pariNAma e Ave che ke-pakSabheda kAyamanA bane che ane tenAM eka prabaLa hathiyAra tarIke vartamAnapatrane managamate taDake paDe che. paraMtu A jAtanA patrakAritvathI deza ke samAjane AyaMde phAyado na thatAM moTuM nukasAna ja thAya che. bhUlavALAnI bhUla paNa jAheramAM prakaTa karavI yogya nathI, tyAre vagara bhUlavALAne bhUlavALA TheravavA ane temane jAhera samakSa ughADA pADavA e keTaluM bhayaMkara gaNAya ? tene vicAra sujJajanee kara ghaTe che. evA asatya doSAropaNethI sAmAne eTaluM badhuM duHkha thAya che ke te duHkhanA dabANathI ja te pAgala banI jAya che ke tenuM hRdaya kAma karatuM baMdha paDe che. tethI keInA para ALa caDAvavuM ke keI nirdoSane doSita TharAvavAnuM pagaluM bharavuM e haragIja ucita nathI. koIne paNa doSita TharAvatAM pahelAM ke doSita jAhera karatAM pahelAM ochAmAM ochA nIcenA prazno potAnI jAtane pUchavA ghaTe : (1) A deSa meM najaronajara joye che khare? najare najara joyelI vAtamAM paNa khATAM anumAne thavAne saMbha www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda : : 6pa : pApane pravAha khare ke nahi? mAruM anumAna khoTuM nathI enI meM pUrI khAtarI karI lIdhI che? (2) A deSanI hakIkata meM bIjA pAsethI sAMbhaLI che, te bIjAe te vAta satya hevAnI pUrepUrI khAtarI karyAnuM jANavAmAM che kharuM? athavA teNe A vAta jANIbUjhIne ke badaIrAdAthI te nathI kahI ? keTalIka vAra ochI alathI paNa mANase bInapAyAdAra vAta phelAve che, te satya nathI zuM? (3) sAmAne je deSa huM jAhera karavA IcchuM chuM, tethI tenuM hita thavAno saMbhava che kharo? ativAcALatAthI A deSane ghaNI vAra uttejana maLe che, tethI manuSya je kaMI balavuM te vicArIne besavuM ghaTe che. kapakaNuM sAMbhaLelI vAtane sAcI mAnI laIne tene pracAra karo ke tenA AdhAre bIjAne doSita mAnI levA enA jevI mUrkhatA ke enA jevuM pApa A jagatamAM bIjuM kaMI paNa nathI. madhyastha dRSTivALe manuSya kadi keI para khATuM deSAropaNa karatuM nathI. (14) paizunya satya ane asatya dezone chUpI rIte prakaTa karavA tene paizunya kahevAya che. "pijhurA kaccha navaparivAranuI" laukika bhASAmAM tene cADIcugalI ke bheraNI kahevAmAM Ave che, tenAM pariNAma kevA bhayaMkara che te jaNAvavAnI jarUra che kharI? maMtharAdAsIe kaikeyInA kAna bhaMbheya, tenuM pariNAma zuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmagraMthamALA : 66 : AvyuM? adhyAnI gAdInA sAcA vArasadAra rAmane gAdI choDavI paDI, cauda varasane kAraNe vanavAsa veTha paDyo, temAM sItA jevI satInuM haraNa thayuM, tene anekavidha yAtanAo jogavavI paDI. vaLI te ja kAraNe rAma ane rAvaNu vacce khUnakhAra jaMga khelA ane lAkho nI katala thaI. bIjI bAju dazaratha rAjAnuM mRtyu thatAM kekeyI vidhavA banI ane je bhAratane mATe gAdI mAgI levAmAM AvI hatI, te bhAratane ethI jarAye AnaMda na thayuM. tAtparya ke-eka cugalakhera dAsInI bhaMbheraNue ayodhyAnA Adarza rAjakuTuMbamAM nahi dhArele utpAta macAvyuM ane temanA sukha-zAMtine mahaddaaMze nAza karyo. je manuSyane cADI-cugalI karavAnI Teva paDe che, tenI jIbha sadA saLavaLatI rahe che. te keInI paNa seLa AnI vAta sAMbhaLe che ke jhaDapathI pakaDI le che ane temAM pitAnA taraphathI thoDuM mIThuMmaracuM bhabharAvIne tene evI rasika banAvI de che ke kAcA kAnanA manuSyane te sAMbhaLavAmAM khUba rasa paDe che. AvA manuSe anekane devALA kaDhAve che, anekanAM ghara bhaMgAve che, anekanA sukhI saMsArane saLagAvI mUke che ane keInuM kaMI bhaluM thatuM hoya ke ThekANuM paDatuM hoya te tene pitAnI A duSTa TevathI teDI pADe che. badalAmAM tene phUTI keDI paNa maLatI nathI, eTaluM ja nahi paNa cADiyA ke cugalakhArane IlakAba prApta thAya che ane tenI pratiSThAne kSayaregInA zarIranI jema zIgha kSaya thAya che. je manuSya ekanI nabaLI vAta bIjAne kare che, bIjAnI nabaLI vAta trIjAne kare che ane trIjAnI nabaLI vAta cethAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ audamuM : : 67 : pApane pravAha kare che, te ApaNI kaI paNa nabaLI vAta bIjAne nahi kahe tenI zuM khAtarI ?' A vicAra keI paNa sujJa manuSyane Ave che, tethI teo cADI khera manuSyanA sAMbhaLatA keI paNa vAta karatA nathI, eTaluM ja nahi paNa tenAM pagalAM kyAre TaLe, tenI rAha jotA hoya che. tethI sujJajanee pazunyane paDachAye leve paNa kalpata nathI. pazunyane artha durjanatA karIe te tenAthI daza kAza dUra rahevuM ghaTe che, kAraNa ke durjanatAvALo manuSya vidyAthI game te alaMkRta hoya te paNa sarSanI jema sarvathI tajAya che ane bhayaMkara tiraskArane pAtra thAya che. (15) rati-arati. - rati eTale harSa, arati eTale zoka. jyAM harSa heya che tyAM zoka avazya hoya che, tethI baMnene saMyukta nirdeza karavAmAM AvyuM che. harSa ane cheka cittanI svasthatAne DaheLe che, vicAranI madhyasthatAmAM bhaMga pADe che tathA vivekanA dIpa upara eka jAtanuM AvaraNa khaDuM karI de che, tethI temanI gaNanA pApapravAhanA eka uddagamasthAna tarIke karavAmAM AvI che. nigraMtha maharSione e abhiprAya che ke jIUM maraNeNa samaM upamaha jubaNaM saha jraae.| riddhI viNAsasahiA, harisavisAo na kAyadyo // 1 // jIvana mRtyuvALuM che, yauvana vRddhAvasthAvALuM che ane riddhi vinAzavALI che; tethI harSa ane zAka karave nahi. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA : 68 : anya mahAtmAoe paNa e ja upadeza Ape che. duHkhe duHkhAdhikAn pazyet , sukhe pazyetsukhAdhikAn / kAramAnaM zoSaami, zatruzamiva nAce che ? || duHkhamAM adhika dukhavALAne vicAra karo ane sukhamAM adhika sukhavALAne vicAra kara paNa pitAnA AtmAne zatruene arpaNa karatA hoIe tema zeka ke harSane arpaNa karI de nahi. tAtparya ke-duHkha paDe tyAre ema vicAra karo ke mArA karatAM bIjAne ghaNuM duHkha che, chatAM teo zeka karatA nathI te mAre zA mATe zeka kare? ane sukhane samaya Ave tyAre ema vicAravuM ke A jagatamAM mArA karatA anekagaNuM vadhAre sukhI manuSya che ane temanI AgaLa huM kaMI paNa visAtamAM nathI te harSa zuM karo ? A duHkhamAM ke sukhamAM mananI svasthatA jALavI rAkhavI paNa zeka ke harSane vaza thavuM nahi. tene vaza thavuM e parama zatrune vaza thavA barAbara che. khaNDaH punarapi pUrNaH punarapi khaNDaH punaH zazI pUrNaH / saMpadvipadI prAyaH kasyApi na hi sthire syAtAm / / 1 // caMdramA khaMDita hoya che te pharI pUrNa thayA pachI pharIne khaMDita thAya che tathA e rIte khaMDita thayele caMdramA pAcho pUrNa thAya che. saMpatti-vipattine paNa A ja prakAra che. te ghaNu bhAge koIne tyAM sthira thatI nathI. kAryaH saMpadi nAnandaH pUrvapuNyabhide hi sA / naivApadi viSAdava, sA hi prAk pApapiSTaye // 1 // saMpatti maLe te e pUrvapuNyane lIdhe ja maLelI che ema Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : - 69 : pApane pravAha vicArIne harSa karave nahi ane Apatti Ave te ene pUrva pApane udaya samajIne viSAda kara nahi. tAtparya ke-baMne avasthAmAM prasanna rahIne pitAnAM vartamAna kartavyane ja sudhAravAM. jyAM IrachAe baLavAna hoya che, vAsanAo joradAra hoya che ane paugalika padArtho pratye parama prIti hoya che, tyAM harSa ane zekanuM sAmrAjya jAmI paDe che, tethI IcchAonuM damana karavuM, vAsanAone kAbUmAM rAkhavI ane paugalika padArthonI niHsAratA ciMtavavI e sAcuM DahApaNa che. mArI amuka IcchA pUrI na thaI, mAruM amuka kAma pAra na paDayuM vagere vicAra karIne AtmAne zekasaMtapta kara nahi. kahyuM che keH gate zoko na kartavyo, bhaviSyaM naiva cintayet / / vartamAnena yogena, varcante hi vicakSaNAH // 1 // je vAta banI gaI teno zeka na kara, temaja bhaviSyanI ciMtAo paNa karavI nahi, kAraNa ke bhaviSya e vartamAna kALanuM ja pariNAma che. tethI vicakSaNa puruSa vartamAna rogane ja saMbhALe che. haSa ane zAka baMne mananI kalpanAo che ane tene samajaNathI jItI zakAya che, mATe sujJajanee uraca prakAranI samaja keLavIne harSa zeka para kAbU rAkha. ( 16 ) para parivAda. keInI niMdA karavI, koinI kuthalI karavI, keInuM ghasAtuM bolavuM ke keInuM kapAtuM bolavuM, tene paraparivAda kahevAmAM www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadhamALA Ave che. tenAthI guNagrAhakatAne nAza thAya che ane adhaHpatana anivArya bane che, tethI tenI gaNanA pApapravAhanA seLamA uddagamasthAna tarIke karavAmAM AvI che. nyAya ane nItimAM vicakSaNa puruSoe kahyuM che keH svazlAghA paranindA ca, matsaro mahatAM guNe / asaMbaddhapralApitvamAtmAnaM pAtayatyadhaH // 1 // pitAnAM vakhANa, pArakAnI niMdA, meTAnAM guNanI IrSyA ane asaMbaddha pralApa karavAnI Teva AtmAnuM adhaHpatana kare che. guNadoSasamAhAre, guNAn gRhNanti sAdhavaH / kSIranIrasamAhAre, haMsAH kSIramivAmalam // 1 // kSIra ane nIra (dUdha ane pANI) bhegAM thayA hoya te haMse nirmala kSIrane ja grahaNa kare che tema sAdhupuruSa guNa ane dezanA samUhamAMthI guNene ja grahaNa kare che. svaguNaM paradoSaM vA, vaktuM yAcayituM param / arthinaM ca nirAkattuM, satAM jihvA jaDAyate // 1 // pitAnAM mukhe ja pitAnAM vakhANa karatAM ke pArakAnAM de kahetAM, bIjAnI pAse kaI paNa vastunI yAcanA karatAM temaja ke jarUravALe pitAnI pAse AvyuM te tene jAkAro detAM sapuruSanI jIbha upaDatI nathI. tAtparya ke, puruSe pitAnAM mukhathI koInI niMdA karatA nathI. paravAde dazavadanaH, paradoSanirIkSaNe sahasrAkSaH / savRttavittaharaNe bAhusahasrArjuno nIcaH // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : : 71 : pApane pravAha nIca manuSya pArakAnI niMdA karavAmAM daza vadanavALA thAya che, pArakAnA doSa jovAmAM sahasAkSI eTale hajAra AMkhevALo thAya che ane sajajanenuM (nyAyanItivALAonuM) dravya haraNa karavAmAM hajAra hAthavALo ajuna bane che. arthAt bIjAnI niMdA karavI, bIjAnA deSa jevA ane bIjAnuM dravya haraNa karavuM e adhamatAnI parAkASThA che. bIjAnA deze jenAre pitAnA AtmAne e prazna pUchavAnI jarUra che ke "huM ke chuM? zuM huM guNane bhaMDAra chuM? mArAmAM koI doSa nathI? te mArA doSo sudhAravAne badale huM bIjAnI niMdA karavAmAM zA mATe pravRtta thAuM chuM?" kaI kavie sAcuM ja kahyuM che ke asaMkhyA paradoSajJA, guNajJA api kecana / svayameva svadoSajJA, vidyante yadi pazcaSAH // 1 // A jagatamAM bIjAnA deze jenArA manuSe asaMkhya che, guNane jenArA manuSya bahu thoDA che ane pitAnA de pitAnI meLe jenArA te mAtra AMgaLInA Terave gaNAya teTalA ja (pAMca ke che) che. A viSayamAM pUjyazrI samayasuMdarajI gaNinAM vacane punaH punaH manana karavA yogya cheH Apa saMbhALe sahu ke ApaNe re, niMdAnI mUke pachI Teva re; thADe paNa avaguNa saha bharyA re, kenAM naLiyAM cae kehanAM neva re. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-cathamALA : 7ra : niMdA kare te thAya nArakI re, tapa-japa kIdhuM sahu jAya re; niMdA karo te karaje ApaNI re, jema chUTakabAre thAya re. * ghIne javA denAra ane carAne pakaDI rAkhanAra garaNI jema Akhare kacarAthI bharAI jAya che, tema anyanA guNenI upekSA karanAra ane tenA dene najara samakSa rAkhanAra samaya jatAM pote ja dethI bharAI jAya che. tethI irachavA che ke keIe keInI niMdA na karatAM potAnA de jovAmAM ja sAvadhAna rahevuM ane e rIte AtmasudhAraNa karI maLelA mAnavabhavane sArthaka karavo. (17) mAyAmRSAvAda, jemAM mAyA ane mRSAvAdane saMyukta Azraya levAmAM Ave che, tevA saghaLA prapaMce, dagA phaTakAo ane kAvatarAMene samAveza sattaramA pApasthAnakamAM thAya che. jyAM ekalI mAyA ane eka mRSAvAda paNa pApanuM kAraNa che, tyAM e baMnene sahAga parama pApanuM kAraNa bane temAM koI Azcarya nathI. A viSayamAM upAdhyAya zrI yazovijayajInA zabdo yAda rAkhavA lAyaka che. teo mAyAmRSAvAdanA svAdhyAyamAM jaNAve che ke e te viSane vaLI ya vadhAryuM, e to zasane avaLuM dhAryuM, e te vAvanuM bALa vikAyuM, he lAla! mAyA meha na kIjIe. jema viSane vaghAravAthI, zastrane avaLuM dhAraNa karavAthI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudasa : pApanA pravAha : 73 : ane vAghanA khALakane vikAra pamADavAthI pariNAma bhayaMkara Ave che, tema mAyA-mRSAvAdanu pariNAma paNa ati bhayaMkara Ave che, tethI he sajjane ! tame mAyA-mRSAvAdanuM sevana karazeA nahi. e tA mAyA ne meAsAvAI, thaI maheATA kare ya gAi; tasa heThe gaI caturAI, hA lAla ! mAyAmeAhu na kIjIe. je leAkeA A duniyAmAM dezanetA, rAjadvArI puruSA, udyogapatio, zrImaMtA, paMDita, vidvAne, taMtrIo vagere moTA mANasA gaNAIne mAyA-mRSAvAdanuM sevana kare che, temanI caturAI pANImAM gaI samajo, tAtkSaya ke-je caturAIthI peAtAnu temaja pArakAnuM' kalyANa thaI zake tema che, te caturAInA khIjAne chetaravA mATe upayAga karavA e caturAInA khullA durupayoga che, tethI huM sajjane ! tame mAyA mRSAvAdanuM sevana karazeA nahi. je jUThA ve upadeza, janarajananA dhare veza; tene jUThA sakala leza, haiA lAla! mAyAmAhu na kIjIe. je jANI joIne khATo upadeza Ape che athavA satyanI darakAra na karatAM leAkeAne priya lAge tevuM AcaraNa kare che, tene saghaLA parizrama vyartha samajavA. tAtparya |-aokapriyatA meLavavAnI khAtara je satyane chupAve che ane aMtaramAM jIdu' ne dekhAvamAM 'buduM evuM mAyAvI vartana kare che te pazu mAyAmRSAvAdI ja che ane temanA e mAyAmRSAvAda chevaTe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhodha graMthamALA : 74 : durgatimAM laI janArA hAvAthI temaNe e kaleza uThAvyA hAya te nirarthaka che, tethI huM mAyAmRSAvAdanu' sevana karaze nahi. H puSpa dizAmAM je kaMI sajjane ! tame t keTalAka manuSye ema mAne che ke ' rAyaMprati rAyaM luccAo tarapha luccuM vartana karavu.' paraMtu e nIti sujJa puruSAne saMmata nathI, kAraNa ke tenA AkharI aMjAma nUre hAya che. thADI luccAI sAme vadhAre luccAI, vadhAre luccA sAthe ethI vadhAre luccAI evA kramane anusaratAM Akhare sa nItiniyamanA nAza thAya che ane sanmAnA lepa thAya che, tethI 'zataM prati satyaM yaMt-luccA pratye paNa satya AcaravuM' e nIti ja saravALe phAyadAkAraka che. . rAjadvArI puruSA pAttAnu manamAnyu karI levAnI vRttithI kuTila kArasthAnA race che, tenI jagata para zI asara thAya che ? tenA vicAra kareA ane vItarAga mahApuruSA saralatAbharyuM. sahya AcaraNa karIne jagatamAM sukha ane zAMtinuM je vAtAvaraNa UbhuM kare che ! tenA vicAra kareA eTale 'mAyA-mRSAvAdanI aniSTatA ApeAApa samajAI jaze. (18) mithyAtvazalya. mithyAtva eTale tavAnu viparIta zraddhAna, viparIta mAnyatA, te eka prakAranu zalya che--pApa che, tethI tene mithyAtvazalya kahevAmAM Ave che. tenI bhayaMkaratAnu vadhuna karatAM zAstrakAra maharSioe jaNAyu che ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 75 : pApane pravAha mithyAtvaM paramo romo, mithyAtvaM paramaM viSam / nidhyAtri upara zadhyiAtaM varSa tamaH ? A jagatamAM tAva, khAMsI, dama, zULa, saMgrahaNI vagere aneka prakAranA roge che, paraMtu temAM kaI roga mithyAtva je mATe nathI. vaLI A vizvamAM aphINa, vachanAga, somala, tAlapuTa, haLAhaLa Adi aneka prakAranA viSe che, paraMtu temAMnuM kaI viSa mithyAtva jeTaluM kAtila nathI; temaja A duniyAmAM zatruo paNa aneka prakAranA che, paraMtu temane kaI zatru mithyAtva eTale baLavAna nathI; ane A lekamAM amAsanuM aMdhAruM gADha gaNAya che, paraMtu mithyAtvane aMdhakAra tenA karatAM anekagaNe gADha che, kAraNa ke tenA yogathI deva, guru ane dharmanuM satya svarUpa samajAtuM nathI. athavA- janmanyekatra duHkhAya, rogo dhvAntaM ripurviSam / api janmasahasreSu, mithyAtvamacikitsitam // 1 // rega, aMdhakAra, zatru ane viSa eka ja janmamAM duHkha Ape che, paraMtu jene upacAra thaye nathI, tevuM mithyAtva hajAre bhava sudhI duHkha Ape che. * devo rAgI yatiH saGgI, dharmaH prANinizumbhanam / mUDhadRSTiriti brUte, yuktAyuktAvivecakaH // 1 // yukta ane ayuktanuM vivecana karavAmAM asamartha e mUDhadaSTi(mithyAtvI) rAgIne deva mAne che, strIsaMga karanArane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamAlagraMthamALA : 76 : tathA dhana saMgraha karanArane guru mAne che ane jIvahiMsAmAM dharma mAne che. tAtparya ke-A saMgomAM tenuM kalyANa thavAnI kaI saMbhAvanA nathI. eka maharSie ThIka ja kahyuM che ke kaSTa karo pare pare dame apA, dharma athe dhana kharacejI; paNa mithyAtva chate te ja huM, tiNe tehathI tuma viramajI. dharma karavAnAM nimitte game teTaluM kaSTa uThAve, game teTaluM Atmadamana kare ane game teTaluM dhana kharace, paNa mithyAtva haze te e badhuM nirarthaka che, mATe he mumukSuo ! tame mithyAtvathI aTake-mithyAtvane dUra kare. kiriyA karate tyajate parijana, duHkha sahIta mana rIjhe che; aMdha na jIpa paranI senA, tima mithyAdaSTi na sIjhe che. mithyAdaSTi manuSya vividha prakAranI yiAe karIne, svajanasaMbaMdhIone tyAga karIne tathA nAnA prakAranAM duHkhe sahana karIne dharma kayone saMtoSa anubhave che, paNa AMdhaLe nAyaka jema pArakI senAne jItI zakatuM nathI, tema mithyAtvathI aMdha thayelo te manuSya saMsArasAgarane pAra pAmI zakatuM nathI. mithyAtvane vistAra AgaLanA pupamAM aneka dRSTie aneka vAra kare che, eTale ahIM tenuM ATaluM varNana paryApta mAnIe chIe ne pAThakene eka vadhu vAra A aDhAre pApa-sthAnakethI viramavAne AgrahapUrNa anurodha karIne viramIe chIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra tapa Adu ODIO navA bahAra paDelA graMthA Amaka9yANamALA (1) hajAro vAMcako jenI rAha joi rahyA hatA, pU. munivaro, sAdhvIjIA, jenI khUba prazaMsA karI rahyA che te atyaMta bhAvapAdaka prAcIna prAthanA, gujarAtI saMskRta paityavaMdana stuti, DhAlIyAM, stavano, sajajhAyA, padono atyuttama saMgrahu jemAM che. ki. rUA. 4). | (2) dharmabodha graMthamAlAnA zIdhra grAhuka banI jAva, mAtra posTeja sAthe rUA. 12) nI kiMmatamAM jIvananuM ghaDatara karavA mATe judA judA viSaya upara rocaka zailImAM lakhAelAM 20custako vasAvI lo, (3) pASadha vidhi (cothI AvRtti) saMpUrNa sUtro vidhi sAthe, nahi bhaNelAo vAMcatA jAya ane poSadha karI zake tevI yojanA jemAM karavAmAM AvI che. ki. 0-12-00 | (4) mohanamAlA (cothI AvRtti) prAcIna arvAcIna stavana tathA prArthanA, caityavaMdana, thAye, gahulIo, tapavidhi, stotrA, chaMdanA saMgrahu ki. rUA. 10 | (5) sajhAyA tathA DhALIAone suMdara saMgrahu kiM. rUA, rA, e chapAtA grI.. (1) kalpasUtra subAdhikA TIkA (2) zrI bhagavatIjI sUtranAM pravacana (3) zrI mRhusaMgrahuNI suvistRta sacitra bhASAMtara(bIjI AvRtti). - chaTaka pustaka paNa maLI zakaze. -: grAhuke thavAnAM tathA pustaka meLavavAnAM ThekANAM :zA, lAlacaMda naMdalAla sI. zAMtilAla zAhanI kAM, The. rAvapurA ghIkAMTA-vaDodarA The. 86, prinsesa sTrITa-mubai. sarasvatI pustaka bhaMDAra medharAja jaina pustaka bhaMDAra The. ratanapoLa hAthIkhAnA The. gulAlavADI gADIjInI cAla naM. 1 amadAvAda - muMbaI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI cazo alchbllo vijaya olles Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com