Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ LILIt Ibillelic 1% 4 dAdAsAheba, bhAvanagara, phona : 0278-2425322 5A2A0 04 4 . rittitutir[IIIIIIIIIu1111111Intifilmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitting firit IIIIIuUTILIiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitt Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara. Surat www.umaragyanbhandar com
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujarAta paricaya graMthamALA : 8 jUnAgaDha lekhaka : dhanavanta AjhA navacetana prakAzana graha : amadAvAda-7. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama AvRtti : sapTembara, 1964 citrakAra : ratubhAI mistrI (c) dhanavanta ojhA kiMmata : 1-00 [eka rUpiye | prakAzaka : bAbubhAI paTela 3, paMkaja sosAyaTI, sarakheja roDa, amadAvAda : 7 mudraka : mahendrakumAra gokaLadAsa paTela, zrI khaDAyatA mudraNa kalA maMdira, dhIkAMTA roDa, amadAvAda. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha "jUnAgaDhanI dharatI para samayano hisAba keIe Alekhe nathI. aDhI hajAra varase pUrvene uparakoTa : be hajAra varSo pUrvene azakane zilAlekha : 900 varasa pUrvenuM seminAthanuM patana ? pAMcase varase pUrvenI janAgaDhanI dhIMgI. killebaMdhI : hajAre varasa pUrvenI bhagavAna kRSNacaMdranA dehotsarganI dharatI : ane A badhAMthI paNa vadhu kALajano garavo giranAra, jUnAgaDha eTale saurASTrane sAraMga ane jIvate itihAsa. enuM sadAya jhaLakatuM kalevara, enuM sadAya dhabakatuM kALajuM, enI sadAya bolatI vAcA, enuM sadAya tapatuM raheluM gaurava, kALacakanA vArApherA vacce sadAya sacavAI raheluM enuM aNanama aramAna ane aneka jhaMjhAvAte vacce paNa UDatI rahetI enI jAjaramAna dhajA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnAgaDha vAdaLa sAthe vAta karatA jUnAgaDha ane giranArane mAthe mUkI rahelAM bhairavajApanAM DAratAM zIkharanuM paDachaMda UMcANa ane uparakoTanA adbhuta navaghaNa kUvAnuM AMkhamAM tammara caDhAvatuM gahana UMDANa-A AkAza ane A pAtALa vaccenA jUnAgaDhanA pragalabha bhUtakALa ne tenAM agocara bhAgya vaccenA jUnAgaDhano Adhunika itihAsa ane tenAM AjanAM kalevarane mAthe paNa thoDeka daSTipAta kare. kudarate jUnAgaDhane eka anokhI ja tAsIra arpaNa karI che. kAThiyAvADane pravAsI jUnAgaDhanI sarahadane aDe che ne eka kAmaNagArI dharatI tene barakatI jaNAya che. lIlIchama sRSTi : AMbAnI manehara katAre, rUpALAM vRkSanAM sohAmaNuM jhuMDe, giranAre dhArelI hariyALI zAla, ronakadAra ImArate, kaIka sAde paNa sugaMdhI, keIka bhavya vRkSethI bharAvadAra bane ane madamAta banIne pitAnI vipula saMpattine cArekora uDAvavA mathate, kaIka Achere ane chatAMya raMgIle, keIka sAhasanI nArInA rezamI pAnetaranA ramya lAgatA pAlavanI adAthI patharAyela, keIka pAMkhI ane chUTIchavAI vanarAjIthI marakI rahele ane keIka pitAnI gherI ghaTAthI tarabatara banele-AvA jUnAgaDhanA anekavidha bagIcAo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha ane gaI kAlanI gheghura navAbInA ghenamAM hajuya DelatA jUnAgaDhanA AyanA maheleH jUnAgaDhanA dehalAlityane opa ApI rahele tene A cittAkarSaka zaNagAra seraThanA kayA dekhatA pravAsIe diThe nathI? ane be traNa hajAra varasanI tejachAyA vacce paNa jIvato ane jAgate rahele jUnAgaDhane uparakoTa ! jeNe je nathI e jIvate mU" evA e uparakeTane navaghaNa kUve, enI dharatInA peTALamAM bauddhakALe katarelI manAtI zItaLa guphAo, eka veLAnI UMDI khAIthI rakSAyelI tenI dhIMgI dIvAle, sulatAna mahamada begaDAne hAthe masjidamAM pheravAcelI raDatI ane bhAMgelI chatAMya kaMIka kahetI uparakeTanI rA'kheMgAranI havelI, tyAM vAgatA rANakadevakInA mAMcaka bhaNakArA, tyAM TakarAIne tUTI paDelI sattAonAM rudhirathI kharaDAyelI tenI dhUDanAM dekAMH base ne cAra tasu jeTalI lAMbI ane cArase ne nevuM tasu jeTalA gherAvAvALI arabastAnanA salImakhAnanA putra sulatAna sulemAne paMdaramA saikAmAM misaramAM banAvelI tenI nIlama tepa-anekavidha vArApherAo vacce paNa jAjaramAna jUnAgaDhano A uparakeTa keTale alipta ane ke aNanama Ubhe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 jUnAgaDha rahyo ane keTalI badhI caDhAIone tAbe thavA chatAMya peAtAnu saikAgheru. aramAna, keTalI ane kevI ramya chaTAthI te sAcavI rahyo ? dAmeAdara ane prAcIkuMDa jevA jUnAgaDhanA aneka kuDA, geArakhathI mAMDIne dAtAra sudhInAM tenAM ghaNAMya suramya zikharA, nemInAtha ane akhAmAtA jevAM tenAM aneka 'kri, damAmadAra masjida, rAnadAra makabarAe, nadIe ane nesaDAo, gIra jevAM ja galeA ane AkhA eziyAnA e jaMgalAmAM vasatA ekalA vanarAjo-kasabIe jaDe teA kasabanI sAmagrInA dukALa jUnAgaDhane jarAya naDatA nathI. paNa eka viziSTa AkaSa Na karanArI vAta teA hajI paNa khAkI ja rahI. sAhityanI duniyAmAMye jUnAgaDha peAtAnA nAmanI eka amara kAtaraNI karI. bhaktakavi narasi'hu jUnAgaDhanI mattA hatA. gujarAtI bhASAne kavitAne kaMTha ApanArA jUnAgaDhanA narasaiyA hatA. ane narasaiyAnuM raceluM, gAMdhIjIe gAyA pachIthI ApaNI duniyAnA karoDA mAnavIonA kaMThamAM maDhAI gayelu. vaiSNavajana te tene kahIe' nuM jagaprasiddha kAvya paNuM jUnAgaDhanI sAhityarasika bhUmine mAthe ja prakayu hatuM. ahIMthI thADeka dUra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com '
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnAgaDha vaselA kAThiyAvADanA naMdanavanasamA coravADamAM paNa sAhityane bagIce haju to gaI kAla sudhI phorele hate. "sva"nAM pustakonA lekapriya kartA amRtalAla paDhiyAranI maMDaLI ramaNIya coravADamAM haju te hamaNuM ja vasatI hatI. AvuM raLiyAmaNuM jUnAgaDha che." jUnAgaDhamAM sAhitya pariSadanuM adhivezana maLyuM tyAre svAgata-pramukha tarIkenA vyAkhyAnamAM zrI zAmaLadAsa gAMdhIe jUnAgaDhane paricaya uparanA zabdomAM Ape hate. je sthAne jUnAgaDha che te sthAne athavA tenI najIkamAM prAcInakALathI vasAhate haze ema te lagabhaga badhA ja ItihAsakAre svIkAre che. zrI jayasukharAya joSIpurAe "gaurava" nAmanA pustakamAM lakhyuM che: "A zaherane Adi kALamAM maNipura, smRtikALamAM caMdraketupura, pachI revatanagara ane kaLikALamAM purAtanapura paNa kahetA hatA." A batAve che ke ahIM purAtanakALamAM paNa nagare hatAM. A pachInA kALamAM A sthaLanAM nagarane vividha nAme maLyAM che. itihAsanA ghaNuM vArApherA A nagare joyA che. enI samagra kathAnuM nirUpaNa karIe te pahelAM narmada ane nhAnAlAle ene viSe je noMdha ApI che te joI laIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha narmade "gujarAta sarvasaMgrahamAM tene vize nIcenI noMdha ApI che: junAgaDha zahera ghaNuM purAtana che. enuM jUnuM nAma jIrNaduga hatuM. e gupta rAjAonA hAthamAM hatuM tyAra pachI cuDAsamAnA hAthamAM gayuM. e cuDAsamA rAjAomAM sauthI prakhyAta ne chelle rAjA rAmaMDaLika hatuM. tenA upara amadAvAdane bAdazAha sulatAna mahamada caDhI AvyA ne junAgaDha laI pitAnA rAjamAM joDI dIdhuM tyArathI te amadAvAdanA rAjanI paDatI thaI tyAM sudhI junAgaDhane rAjakArabhAra amadAvAdathI nimAI AvatA musalamAna thANadAre calAvatA. pachIthI amadAvAdamAM dilhIthI nImAI AvatA subA rAjakArabhAra karatA ne junAgaDhamAM dilhIthI nimAtA phojadAra kArabhAra karatA. sauthI chelle phojadAra zerakhAna bAbI hatA. e 1748 mAM navAba e khitAba tathA bahAdurakhAna e nAma dhArI svataMtrapaNe rAjya karavA lAgyuM. jovAlAyaka jagAmAM navAbane mahela, jamAdAra sAleha hiMdInuM makAna, zekha bAhauddInanuM makAna, mehabataka, ispitAla athavA darabArI makAne che." kavivara nhAnAlAle jUnAgaDhane paricaya ApatAM lakhyuM che: Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAgaDha zrI kRSNanA ne caMdraguptanA vArAnuM prAcIna zahera che. ApaNuM Adi kavi narasiMha mahetA tyAM thayA; itihAsa jANItI satI rANakadevaDI jUnAgaDhanI rANI hatI. pAse giranAranI parvatamALa che te goLIrUpe goLAkAra che, ne vacce ravaiyA jevuM giranAranuM zikhara che. eTale prAcIna kALamAM giranArane revata (ravaiye) - revatAcaLa kahetA. revatanA rAjAnI kuMvarI revatIjI zrI kRSNanA vaDila bhAI baLarAmane paraNAvyAM hatAM. soraThanAM sapATa medAnemAMthI Uce hale che tethI giranArane ujIyana paNa kahe che. sAme dAtAranI TekarI upara jamiyala pIranI jagA che. giranAra upara dattAtrInAM pagalAM che, jainonAM daherAsare che. giranAramAM siMha rame che, te siMhenA saMgAthI vegIo ramatA. hamaNuM hamaNuM siMhe ochA thayA che, ne yegI dekhAtA nathI. suvarNagaMgA-senarakha nadI giranAramAMthI nIkaLI jUnAgaDha kane thaI vahe che, emAMthI sonAnI kaNikAo jaDatI. sonarekhane bAMdhIne mahArAja caMdraguptanA sUbAe sudarzana sarovara baMdhAvyuM hatuM. sudarzananI pALe azoka mahArAje zilAlekha kotarAvyuM hatuM. Aje sudarzanane sthAne dAmekuMDa che, ne zilAlekhanI mAragamAM moTI zilA paDelI che. pAse rAkheMgAranA uparakeTanAM khaDara che. junA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha gaDhamAM rAnuM rAjya hatuM. I. sa. 1471 mAM amadAvAdanA bAdazAhe chellA rAmaMDaLikane harAvIne jUnAgaDha jItyuM tyArathI tyAM musalamAnI rAjya che. amadAvAdanA bAdazAhanA phejadAra jUnAgaDhamAM rahetA ne bAdazAhI najhara ugharAvatA. I. sa. 1748 mAM e phejadAra svataMtra navAba thayA. IslAmI rionakanA makabarA jUnAgaDhamAM jovA jevA che. jUnAgaDhanA bAga jevA bAga gujarAtabharamAM bIje nathI." bhagavAna kRSNa dvArakA vasAvyuM tyAre A pradeza prasiddha te hatuM ja. purANa kahe che ke AnartanA putra revate kuzasthaLI nAmanuM nagara vasAvyuM hatuM. A kuzasthaLI viSe purANamAM je ullekhe che te badhA zrI umAzaMkara joSIe "purA mAM gujarAta mAM ekatra karyA che. samudrataTe revata parvata pAse kuzasthaLI hatuM ane tyAM dvArakA vaccuM ema mahAbhAratamAM kahyuM che. vadhumAM temAM kahyuM che ke revata puradvAra bhUSaNarUpa hatuM ane tenI badhI bAjue samudra hato. revatane pitA revata Anarta deza bhegava ane kuzasthaLImAM vasate. paNa kuzasthaLI nAma pramANamAM prAcInakALe ghaNuM pracalita hatuM ema purANemAMnA ullekha uparathI lAge che. eTale kuzasthaLI ane kuzAvatI nAmanAM nagare aneka sthaLe heAya e saMbhava che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ . jAnAgaDha 11 zrI durgAzaMkara zAstrI mAne che ke revataka parvatanI taLeTImAM kuzasthaLI vasyuM haze pachI e ja sthAna upara dvArakA vasyuM haze evuM anumAna e kare che. eTale ke AjanuM jUnAgaDha je sthAna upara che tyAM athavA tenI najIka kRSNanuM dvArakA vasyuM haze ema e mAne che. vedanA samayamAM Aje jyAM gujarAta che tyAM jagale hatAM. e pachI te A pradezamAM sthaLa-jaLanA aneka pheraphAra thayA haze. e kALe vasAhate te sAgaratIre haze. aMdaranA pradezamAM AdivAsIo vasatA haze. evA prAcInakALamAM revatAcaLanI taLeTImAM sauthI prathama kuzasthaLI vasyuM haze. ane e ja sthAna upara yAdavee AvIne dvArakA vasAvyuM haze evI emanI aTakaLa che. lagabhaga A ja arasAmAM sAgarakAMThe prabhAsa pATaNa vasyuM haze. zrI kRSNanA dehotsarga pachI je kAbAoe kRSNanI strIonuM haraNa karyuM hatuM e kAbAe mULa te yAdavavaMzanA ja hoya e saMbhava che. giranAranI taLeTIne pradeza e prAcIna kALamAM paNa phaLadrupa te hatuM ja. eTale lAMbA samaya sudhI e sthaLa ujajaDa te na rahe. naMdenA ane maunA yugamAM ApaNe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara jUnAgaDha AvIe chIe tyAre tyAM eka nagara vaselu ja che. caMdragupta mauryaMnA jamAnAmAM girinagaranA ullekha che. e pachI satata e sthaLe nagara rahyuM che. emAM rUpAMtara thatAM thatAM AjanuM jUnAgaDha vikAsa pAmyu che. A sthAnano mahimA itihAsanI dRSTie ghaNA mATe che. itihAsanA aneka yugeAnI nizAnIo A sthaLe jaLavAyelI ApaNane maLe che. bharUca ane evAM bIjAM ghaNAM prAcIna sthaLeA gujarAtamAM che. paNa e sthaLeAe ATalA prAcInakALanA itihAsanI nizAnIo maLatI nathI. eTale te kavivara nhAnAlAle A sthAnane uddezIne kahyu che hA ! kAlarAzi sarikhA giri rAjatA te, ne eka bhUtakahA gaaN caraNe paDayA 'tA H rAjendra ke| thaI gayA. sikha ! dharmAMgAmA, te kulacandranI kathA guhAvantI gADhe; zuM sthUla-sUkSma laharI nathI eka pUre ? zuM skUla netra navacetana mantra vAMce ? zuM sUkSmanI na vasI sundaratA sthUlAmAM ? zu sthUlamAM na UbharAya akSya sUkSma ? joyu. ame girikaNe, sthUlanI zilAmAM joyu. ame ja UMDuM, adbhuta mAMhI dIThuM : Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha ura bhedI zvetAM e eka zalakaNunu itihAsavADI lIdha darzana saaN prabhunu " 13 jUnAgaDhamAM giranAra tarapha javAnA raste vAghezvarInA daravAjAthI nIkaLe che. e rastA upara jamaNA hAthe eka moTA khaDaka upara traNa mahattvanA zilAlekhA keAtarelA che. temAM paheleA zilAlekha azAkanA che. jUnAgaDhathI lagabhaga eka mAIlanA aMtare A khaDaka AveleA che. temAM azeAkanAM prasiddha cauda zAsanA che. jamInanI sapATIthI khAra phruTa UMcA ane nIcenA bhAgamAM 5MceAtera phUTa parIghavALA A grenAITanA khaDaka che. temAM atheAkane zilAlekha sA cArasaphUTathI vadhu sapATI upara patharAceleA che. athAkanA zilAlekha uparAMta A khaDaka upara khIjA be lekhA paNa ketarAyelA che. emAMnA eka mauya rAjA caMdraguptanA prAMtika sUkhA vaizya puSpagupte badhAvelA sudarzana taLAvanA samArakAma samadhI mahAkSatrapa rudradAmananA samayaneA che. bIjo lekha guptarAjA skaMdaguptanA samayanA che ane surASTranA sUbA ane padattanA putra cakrapAlite I. sa. 456-57mAM karAvelA vizeSa samArakAma sadhI che. aze!kanA lekha khaDakanI izAna khAju Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 jUnAgaDha upara che. mejara jemsa ToDa I. sa. 1822nA DisembaramAM giranAra upara gayA hatA tyAre A lekha AkhAda sthitimAM hatA. e pachI jUnAgaDhathI giranAra javAnA baMdha khAMdhatI vakhate suraga phADatAM azeAkanA pAMcamA ane teramA zAsanAnA amuka bhAga UDI gayA hatA. atyAre te AlekhavALA khaDakanI sAcavaNI purAtattvakhAtu kare che. tenA upara makAna mAMdhavAmAM AvyuM che ane tenI sAcavaNI pramANamAM ThIka thAya che. azekanAM A dharmazAsaneAnu aitihAsika mahattva ghaNuM che. emAMthI keTalIka upayegI mAhitI paNa maLe che. emAM je khaDita zAsaneA che te cheDI daI ne bAkInAM zAsanAne anuvAda zrI girijAzakara vallabhajI AcAya kRta gujarAtanA aitihAsika lekhA'mAMthI ahI utArIe chIe : zAsana 1 kuM a A nItilekhana dhruveAnA priya priyadarzi rAjAe lakhAvela che. Ja AMhI koI paNa jIvatA prANIne mAravuM nahIM, temaja hAmavu nahI.. ka ane kAI paNa utsavasamelana bharavuM nahIM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ junAgaDha che kAraNa ke devenA priya priyadazi rAjA utsava saMmelanamAM bahu deSa jue che. I paNa vaLI keTalAMka evAM utsavasaMmelane che ke je devenA priya priyadazi rAjAthI sArAM manAya che. pha pUrve denA priya priyadazi rAjAnA rasoDAmAM sUpa banAvavA mATe ghaNuM lAkha prANuo reja mAravAmAM AvatAM hatAM. ga paNa have jyAre A nItilekhana lakhAyuM che tyAre sUpa mATe mAtra traNa prANI mAravAmAM Ave che. be mera ane eka haraNa; vaLI A haraNa paNa hameza nahIM. ha A traNa prANIo paNa bhaviSyamAM mAravAmAM Avaze nahIM. zAsana bIjuM a devenA priya rAjAnA (jItelA) pradezamAM badhe temaja sarahada uparanA rAjAo jevA ke ceDa, pAya, saMtiyaputa, ketalaputa temaja tAmrapaNuM ane cenarAjA aMtiyaka ane vaLI A aMtiyakanI paDozamAM je rAjAo che temAM badhe devanA priya rAjAthI be prakAranI cikitsA sthApavAmAM AvI? mANasanI cikitsA ane pazunI cikitsA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 jUnAgaDha ba ane jyAM jyAM manuSyapagI ane pazupayegI auSadhe nahAtAM tyAM tyAM te maMgAvavAmAM AvyAM ane repAvavAmAM AvyAM. ke jyAM jyAM mULa ane phaLe nahatAM tyAM tyAM te maMgAvavAmAM AvyAM ane pAvavAmAM AvyAM. Da pazu ane manuSyanA upayoga mATe rastAo upara kUvAo khedAvavAmAM AvyA ane jhADe pAvavAmAM AvyAM. zAsana trIjI a devonA priya rAjA A pramANe bele che. ba rAjyAbhiSeka thayAne bAra varSa thayAM tyAre mahArAthI nIcene hukama kADhavAmAM AvyuM? ke dareka pAMca pAMca varSe hArA pradezamAM badhe yukta rAjUka ane prAdezika saMpUrNa musApharIe nIkaLaze ane te A hetu mATe (eTale ke) nIcenA nItizikSaNa mATe temaja bIjA kAmakAja mATe : Da mAtA ane pitA tarapha suzruSA sArI che. mitra, oLakhItA, saMbaMdhI, brAhmaNa ane zramaNa tarapha udAra vRtti sArI che. prANIonI ahiMsA sArI che, ochA kharca ane ochuM saMgharavuM sAruM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAgaDha 17 I (A niyame) hetupuraHsara ane akSarazaH noMdhavA mATe pariSada paNa "yukta" ne pharamAvaze. zAsana cothuM a pUrva samayamAM ghaNAM saikA sudhI prANIone vadhA ane jIvonI hiMsA niraMtara vadhatI jatI hatI. (temaja) jJAtijana tarapha aviveka ane brAhmaNa ane zramaNa tarapha aviveka (paNa vacce jato hato. ba paNa have denA priya rAjAnI nIticaryAne lIdhe helane avAja have nItine avAja (thaye che). kene vimAna, hAthIo, agnisamUha ane bIjA divya rUpe batAvIne. ka ghaNuM saikA sudhI pUrve astitvamAM nahotAM evAM have devenA priya rAjAnA nItizikSaNane lIdhe prANIonA vadhane aTakAva, jInI ahiMsA, jJAtijana tarapha viveka, mAtApitAnI sevA, brAhmaNe ane zramaNe tarapha viveka, ane vRddhanI sevA (e badhAM) vadhyAM che. Da A ane bIjI ghaNI rIte nIticaryA vadhI che. ane A nIticaryA devenA priya rAjA hamezAM vadhAraze. pha devenA priya rAjAnA putra, pautre ane prapautro A nIticaryAne pralaya paryanta vadhAraze. nIti ane zIla pALIne nItinuM zikSaNa Apaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 jUnAgaDha ga A nItinu zikSaNa te zreSTha kAma che. huM zIla vinAnA puruSa mATe nIticaryA hAtI nathI, teTalA mATe A athanI vRddhi ane anuNapa sArI che. ja nIcenA hetu mATe A lakhavAmAM Avela che. eTale ke A AcaraNanI vRddhi ceAjavI ane tenI hAni pasaMda karavI nahI. / devAnA priya rAjAe, abhiSekane khAra varSe thaye lakhAvela che. zAsana 6 huM a deveAnA priya rAjA A pramANe kahe che : a bhUtakALamAM kAmanA nikAla tema ja ahevAla rajU karavAnA (rivAja) pUrva astitvamAM naheAtA. ka paNa (tethI) mheM A pramANe goThavaNa karI che. Da huM jamatA hAu" agara janAnAmAM hAu" agara aMdaranA oraDAmAM hAu agara geAzALAmAM, pAlakhImAM ke vADImAM houM tyAM badhe prajAnuM kAmakAja game tyAre hune nivedana karavA mATe khabara ApanArAe rAkhavAmAM AvyA che. e khadhe ThekANe prajAnuM kAmakAja karuM chauM. * huM je meDhethI dAna agara DhaMDherAneA hukama karuM te samadhI temaja je tAkIdanI khAkhata mahAmAtrone Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha 19 soMpavAmAM AvI hoya te saMbaMdhI pariSadamAM vivAda thAya agara sudhAre sUcavavAmAM Ave te game te vakhate game tyAM te mahane nivedana karavuM joIe. ga ema he hukama karyo che. ha kAraNa ke kAryane nikAla karavAmAM ane (te saMbaMdhI zrama levAmAM svane kadi santoSa thatuM nathI. I badhA lekenuM hita e mhAruM kartavya mAnuM chauM. ja paNa tenuM mULa zrama le ane kAryane nikAla che. ka badhA lokonuM hita jALavavA mATe bIjuM kaIvadhAre upagI kArya nathI. la huM je prayAsa karuM chauM te eTalA mATe ke huM prANI enA karajamAMthI mukta thAuM, A saMsAramAM temane huM sukha ApuM ane paralokamAM teo svarga meLave. ma A hetu mATe A nItizAsana lakhAvavAmAM AvyuM che ke te lAMbe vakhata Take ane mhArA putra, pautre ane prapautro badhA lekanA hita mATe A pramANe varte. na ugra parAkrama sivAya A duSkara che. zAsana 7 muM a devenA priya rAjA Icche che ke badhA pantha badhe vasavA joIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha ba te badhA saMyama ane mAnasika zuddhinI apekSA rAkhe che. ka paNa manuSya UMcI nIcI tRSNAo ane Aveze dharAve che. Da kAM to teo badhI (tRSNA) paripUrNa kare che agara amuka aMze saphaLatA meLave che. I vipula dAna karanArAmAM je saMyama, mAnasika zuddhi, kRtajJatA ane daDha bhakti na hoya te (te) bahu ja nIce che. zAsana 8 muM a bhUtakALamAM rAjAe vihArayAtrA karavA nIkaLatA. ba temAM mRgayA ane bIjI tevI majAe (bhegavAtI) hatI. ka paNa jyAre devanA priya rAjAne abhiSeka thayAne dasa varSa thayAM tyAre te saMbaMdhi(buddha gayA)e gaye. Da tethI A dharmayAtrA zarU karAI). I AmAM nIce pramANe thAya che. brAhmaNa ane zramaNanAM darzana, ( tene) dAna, vRddhAnAM darzana ane senAthI piSaNa, gAmaDAonAM mANasonAM darzana, (tene) dharmanuM zikSaNa ane prAsaMgika dharma saMbaMdhI prazno pUchavAnuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ janAgaDha 21 pha denA priya rAjAnA (rAjyanA) A bIjA bhAgathI ghaNuM prIti utpanna thAya che. zAsana 9 muM a devanA priya rAjA Ama kahe che. A maMdavADamAM, putra tema ja putrInAM lagnamAM, putrajanma vakhate tema ja yAtrAe jatI vakhate mANase judI jUdI vidhio kare che. ka paNa A prasaMge strIo bahu ane bahujAtanI sudra ane nirarthaka vidhio kare che. have vidhio karavI joIe. e paNa A jAtanI vidhi a5 phaLavALI che. pha paNa nIcenI vidhi eTale ke dharma saMbaMdhI vidhi bahu phaLavALI che. ga temAM nIcenI vidhino (samAveza thAya che). gulAma ane nekarane yogya sabhyatA, vRdhe tarapha pUjyabhAva, prANIo tarapha saMyama ane brAhmaNa ane zramaNa tarapha dAnavRtti. A ane evI bIjI vidhi dharmavidhi kahevAya che. ha teTalA mATe pitA, putra, bhAI agara svAmIe kahevuM joIe ke A sAruM che, hetu pAra paDe tyAM sudhI A vidhi karavI joIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 jUnAgaDha I ane ema paNa kahevAmAM Avyu che ke dAna devu te sAru che. ja dhanuM dAna ane dharmanA anugraha jevu* mIjI eke dAna anugraha nathI. ka teTalA mATe mitra, suhRdaya jJAtijana ane seAkhatIe te te prakaraNamAM (bIjAne) TAkavAM joIe ke A karavuM joIe, A sAruM che, A karavAthI svarga meLavavu* zakya che. la ane svaga meLavavA karatAM bIjI vadhAre zuM ISTa che. zAsana 10 su a hamaNAM ane bhaviSyamAM mhArI prajA dhaseve ane dharmAMtratanu pAlana kare te (sevA ane pAlana) sivAya yaza ane kItinA kAMI mhoTA phAyado nathI. A A mATe devAnA priya rAjA yaza ane kIrtinI IcchA rAkhe che. ka paNa je prayatna devAnA priya rAjA kare che te madhe paraleAka mATe che ke jethI badhAM mANasa Ache bhaya kheDe. Da paNa bhaya A che, eTale ke apuNyatva. I paNa kSudra tema ja UMcA mANasathI ghaNI ja khaMta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ banAgaDha ane khInuM madhuM tajI dIdhA vinA A (sAdhavu') duSkara che. * paNa ucca mANasane mATe A khAsa duSkara che. 23 zAsana 11 su a devAnA priya rAjA Ama kahe che : a dhamanA dAna jevuM khIjuM dAna nathI, dharma dvArA) oLakhANa jevI trIjI oLakhANu nathI, dhamanI lhANI jevI bIjI lhANI nathI, ane dhama (dvArA) samanya jevA khIjo saMbandha nathI. temAM Ane samAveza thAya che.--dAsa ane nAkare tarapha samabhAva, mAtA ane pitAnI sevA, mitra, eLakhItA ane saMbandhI, brAhmaNa ane zramaNa tarapha udAratA ane prANInI ahiMsA. 3 A khAmatamAM pitA, putra, bhAI, mitra, oLakhItA, sabandhI ane pADAzIe paNa kahevu joI e ke * A sAru che, A karavu joI e. I te pramANe jo (keAI) kare te! A leAkamAM sukhanI prApti thAya che ane te dharmAMdAnathI paraleAkamAM paNa ananta puNya thAya che. zAsana 12 su a devAnA priya rAjA badhA panthAne mAna Ape che. sAdhune temaja gRhasthAne mAna Ape che, dAnathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha ane vividha jAtanI pUjAthI mAna Ape che. A badhA panthonAM sArabhUta tanI vRddhinA jevAM bIjA eke dAna agara pUjA mAnatA nathI. ka tana vRddhi bahu jAtanI (hAya che.) Da paNa tenuM mULa balavAmAM saMbhALa e che. (eTale ke) prasaMga vagara potAnA panthanI prazaMsA agara bIjAnA panthanI niMdA uddabhave nahi ane prasaMge paNa te pramANasara thAya. I dareka prakaraNamAM bIjAnA panthane mAna ApavuM joIe. pha ema kare che te panthanI vRddhi kare che ane bIjAnA panthanA upara upakAra kare che. ga paNa je anyathA varte te pitAnA panthane dhakako pahoMcADe che ane bIjAnA panthanI upara paNa apakAra kare che. ha kAraNa ke je pitAnA panthane pUje che ane bIjAnA panthane nide che ane te badhuM potAnA pantha taraphanI bhaktine lIdhe eTale ke pitAne pantha kIti pAme tevA hetuthI te tema karavAthI pitAnA panthane ghaNe darajaje nukasAna pahoMcADe che. I teTalA mATe salAhasaMpa ja kalyANakAraka che. eTale ke ekabIjAne dharma sAMbhaLe ane dharmanI AjJA pALe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnAgaDha 25 ja kAraNa ke devenA priya rAjAnI evI IcchA che ke badhA pantha bahu jJAnavALA ane kalyANakAraka matavALA hovA joIe. ka ane jeo potapotAnA panthamAM prasanna rahe che teone kahevuM joIe ke- la badhA patthAnAM mukhya tanI vRddhi jeTalAM dAna agara pUjAne devanA priya rAjA gaNatA nathI. ma ane A mATe bahu amaladAre rokavAmAM AvyA che jevA ke nItinA mahAmAtra, strIone kAbUmAM rAkhanArA mahAmAtra, gazALAnI dekharekha rAkha nArAo ane bIjA darajajAnA amaladAre. na ane tenuM phala A che. pitAnA panthanI vRddhi thAya che ane dharmanI kIrti (vadhe che). zAsana 14 muM a A dharmalipio devanA priya rAjAe saMkSipta, madhyama, agara vistRta svarUpamAM lakhAvI che. ba ane te AkhI badhe anukULa nahatI. ka hAruM rAjya vistAravALuM che. bahu lakhAyuM che, ane haju bahu lakhAvAze. Da ane te te arthanI madhuratAne laIne AmAMthI keTaluMka pharI pharI kahevAyuM che. tethI leke te pramANe varte. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha I dezane laIne agara mhAre hetu na pasaMda paDavAthI agara lekhakanA doSathI AmAMnuM keTaluMka keTalIka jagAe adhuru lakhAyuM che, '' girinagaranI A dhalipimAM gujarAtI sa'skArane ghaDanAru' sauthI pahelu itihAsasiddha maLa che. ApaNA leAkajIvanamAM sAMskArika vArasArUpe UtarI AvelAM ghaNAM lakSaNe!nAM khIja emAM maLe che. gujarAtanI pazudayanI bhAvanA, pazuenI mAvajata karavAnI ane savizeSa khADAM DhArane sAcavavAnI prathA, vAva-kUvA karAvavAnI gujarAtanI jarUra, dAnanI prathA ane sava dhama samabhAvanI ahIM spaSTa svarUpe dekhAya che. bhAvanA 26 sau kALamAM saurASTramAM evI kSatriya jAtie hatI ke je khetI, pazupAlana ane zastra dvArA peAtAnu gujarAna calAvatI. azeAkanA samayamAM jema saurASTra-AnamAM auddhasa'pradAya pracAra pAmyA hatA tema tenA uttarAdhikArI sa'pratinA samayamAM janasaMpradAya phelAye hatA. A zilA upara khIje mahattvanA lekha rudradAmananA che. e agiyAra phUTa eka iMca paheALA ane pAMca phUTa pAMca iMca UMcA che. temAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha 27 vIsa paMkti che. AmAMnI chelI cAra paMktio ja barAbara sacavAyelI che. bAkInI badhI paMktiomAMthI keTalAka keTaleka bhAga ghasAI gayela che. A lekhanI bhASA saMskRta che. te gadyamAM che. je sudarzana taLAva pAse A lekha kotarAyeluM che tene mahAkSatrapa rudradAmAe durasta karAvyuM hatuM te hakIkata noMdhavAne A lekhane Azaya che. I. sa. 150nI 16mI navembare baMdhanuM bAMdhakAma pUruM thayuM hatuM ema jaNAya che. A lekhamAM girinagarane ullekha che, urjayata parvatano ullekha che ane suvarNasiktA ane palAzinI evI be nadIonAM temAM nAma che. azeka pachI ahIM konuM zAsana haze te cakkasa kahI zakAtuM nathI. paNa I. sa. pUrve 180 thI I. sa. 100 sudhI ahIM yavanonuM rAjya hoya e saMbhava che. e badhA samaya daramiyAna girinagaramAM rAjadhAnI rahI lAge che. azekanA samayamAM yavanarAja tuSArU girinagarane sUbe hate. e pachInA samayamAM yavanenI sattA ahIM TakI rahI heya ane tethI tene yavanadurga evuM nAma maLyuM hoya e zakaya che. e pachI ahIM kSatraponuM rAjya sthapAyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 jUnAgaDha e kSatrapomAM mahAkSatrapa rudradAmA Avyo. tenuM varNana A lekhamAM che. temAM kahyuM che: "tenAmAM rAjalakSmI dhAraNa karavAnA guNane joIne sarve varNoe jaIne rakSaNa mATe tenI "pati eTale pAlaka tarIke varaNuM karI. A rAjAe puruSavadha na karavAnI pratijJA karI hatI, ane te pALI hatI. teNe sAme AvelA samevaDiyA zatrune prahAra karavAnuM na cUkyA chatAM karuNa batAvI hatI." rudradAmAe vyAkaraNa, arthazAstra, saMgIta, nyAya vagere mahAna vidyAe meLavI hatI. azvacaryA, garacaryA, rathacaryA ane DhAla-talavAra temaja bAhuyuddhamAM teNe prAviya meLavyuM hatuM e ullekha A lekhamAM che. - I. sa. 150mAM eTale zaka saMvata boteranA mAgazara vada 1 ne divase girinagaramAM ativRSTi thaI. pariNAme badhe jANe mahAsAgara hoya evAM pANI bharAI gayAM. suvarNa siktA, palAzinI vagere nadIomAM pUra AvyAM ane sudarzana taLAvane baMdha tUTI gayo. tethI taLAva khulluM thaI gayuM. taLAvanuM badhuM pANI vahI gayuM. prajAmAM nirAzA vyApI gaI. tyAre pallava suvizAkhe baMdha baMdhAye. A suvizAkhane paricaya lekhamAM ApavAmAM Ave che. temAM kahevAmAM AvyuM cheH "A adhi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha ThThAnamAM eTale girinagaramAM paura ane jAnapada janA kahetAM zaherI ane gAmaDAnA leAkeAnA hita mATe AkhA Ana-surASTranA pAlana mATe niyukta thayelA kulaipanA putra suvizAkha pahuve" bIjA amAtye jyAre saphaLa rIte kAmagIrI majAvI nahi zakA hAya tyAre rudradAmAe A suvizAkhane ahIM meAkalyA haze. e zakata, dAMta, sthira, nirabhimAnI Aya hatA. artha ane dharmanA ceAgya vyavahAra karIne teNe lAkapriyatA meLavI ane peAtAnA rAjAnAM dharma, kIti ane yaza vadhAryAM. 29 mauryA ane rudradAmA vacce saikAone samaya vItyeA hateA. e badhA samayane sudarzana taLAvanA itihAsa lekhAmAM ane rAjyanA dastAvejomAM sacavAyA hatA. rudradAmAe sudarzananuM Akhu khAMdhakAma phrIne karAvyu hatu. lekha kahe che: "sau rAjA caMdraguptanA rASTrIya vaizya puNyagupte karAvelu, azeAka mauryanA yavanarAja tuSAsye adhiSThAna karI- amala karI praNAliethI ane rAjAne anurUpa jenu vidhAna che tevuM." 7 eka ullekhapAtra hakIkata e che ke rudradAmAe A taLAva veDathI ke navA karaverA nAkhIne madhAvyu na hatuM. tene mATenA badhA kharce rAjyanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 jUnAgaDha kezamAMthI karavAmAM Avye hutA. A kAma vadhu paDatA samayamAM thayuM na hatuM. mULa aMdha karatAM navA aMdha traNagaNeA paheALe, traNagaNA lAMkhe| ane traNagaNuM majabUta hatA. lekhanA AraMbhamAM taLAvatu varNana che. "A taLAva sudarzana meTA upacayamAM vate che. arthAt chala chala che. te girinagarathI (pachIne bhAga tUTI gayA che. e hAta te nagarathI keTale dUra ane kaI dizAmAM te che e khakhara paData.) adhI pALeA paheALAi laMbAI ane UMcAImAM paththarathI evI rIte khAMdhelI che ke temAM sAMdhe na rahe tethI akRtrima--kudaratI parva tapAdanI spardhA kare evA setubandhathI taLAva upapanna sajja che. suvyavasthita praNAlIo, parivAhA ane kacarAthI khacavAnA upAye - trikansa ane amuka anugrahA--sagavaDothI meTA upacayamAM sudarzana taDAga vate che." kSatrapakALamAM girinagaramAM jaina asara paNa ThIka ThIka haze ema sUcavatA eka khaMDita zilAlekha paNa girijAza kara AcAyanA graMthamAM maLe che. zrI bhAgIlAla sAMDesarAe jaina AgamAmAM gujarAta' nAmanA graMthamAM girinagara vizenA ullekhAnA saMgraha karyAM che. girinagaramAM eka agnipUjaka vaNika Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha rahete. e vaNika eka gharamAM rane bharIne tene saLagAvI daI agninuM tarpaNa karatA ane tethI eka vakhata AkhA nagarane Aga lAgI hatI evI eka kathA Avazyaka cUrNomAM che. bIjI paNa keTalIka kathAo che. rudradAmA pachI lagabhaga bAvIsa kSatrapa rAjAe thaI gayA, emanA samayamAM rAjya meTuM thatuM gayuM ane e AkhA rAjyanuM pATanagara girinagara rahyuM. avantI, anUpa, AnartA-surASTra, svabhra, maru, kaccha, siMdhu, sauvIra, kukura, aparAnta, niSAda vagere deze A mahArAjyamAM sthAna pAmatA hatA. dakSiNamAM dUra sudhI girinagaranI ANa vartatI hatI. guptavaMzanA caMdragupta bIjAe gustAnI sattA toDI pADI. pachI pazcima bhAratane badhe pradeza guptAnA zAsana nIce gaye. paNa e samayamAMye gujarAtanI rAjadhAnI te girinagaramAM ja rahI hatI. AgaLa ApaNe je be mahattvanA zilAlekhane ullekha karyo che e zilAlekhe je khaDaka upara che tenA upara trIje mahattvane zilAlekha guptakALane che. e gupta saMvata 135 ne che eTale ke I. sa. 457-18 che. ativRSTi, sudarzanane nAza ane tene punaruddhAra e A lekane viSaya che. egaNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 jUnAgaDha cAlIsa zlokanA eka suMdara kAvyamAM A lekha che. e lekhanuM zIrSaka "sudarzanataTAkasaMskAra graMtharacanA" evuM che. A lekhanI zepa jemsa prinsepe I. sa. 1838 mAM prasiddha karI hatI. Do. bhagavAnalAla IndrajIe kapaDAM para tenI chApa utArI hatI ane te zilAchApamAM chapAvI prasiddha karavAmAM AvI hatI. A lekhamAM girinagaranuM varNana paNa che. e lekha jotAM lAge che ke e zahera parvatanI taLeTImAM ja hovuM joIe. A lekhanuM lakhANa dasa phUTa pahoLI ane sAta phUTa traNa iMca UMcI jagyAmAM che. lekhanA prathama bhAgamAM gupta rAjA skaMdaguptanuM varNana che. pachI bhagavAna viSNunI stuti che. e pachI rAjayakartAonI prazaMsA che. pachI skaMdagupta surASTrane vahIvaTa karavA nImelA adhikArI parNadattane paricaya che. parNadatta A nagarano vahIvaTa karavA potAnA putra cakapAlitane nImyuM hatuM e ullekha emAM che. I. sa. 455-56 mAM ogasTa-sapTembaramAM sudarzana taLAva ativRSTine lIdhe tUTI gayeluM ane cakrapAlitanA hukamathI I. sa. 4pa6-17 mAM tenuM samArakAma thayuM e hakIkata temAM noMdhavAmAM AvI che. Ama A khaDaka uparanA lekhAe A nagaranA jIvananI kathA sAcavI che. gujarAtamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ janAgaDha manuSyaprayatnathI racAyelAM jaLAza, taLAva, vAva, kuvAe tenA sAmAjika jIvananA AdhArarUpa rahyAM che e hakIkatanuM samarthana A lekha kare che. gujarAtanI saMskRti zatako sudhI sarevarasaMskRti rahI hatI. sudarzanathI zarU karIne sahastraliMga sudhI e praNAlikA spaSTapaNe dekhAya che. I. sa. 480 mAM skaMdaguptane dehAnta tha. e pachI pazcima bhAratamAMthI gustAnI sattA tUTavA lAgI. valabhInA mitrake baLavAna banyA ane svataMtra banyA. mau, kSatrapa ane guptanA kALamAM sAta varSo sudhI girinagara gujarAta pradezanuM pATanagara rahyuM hatuM e e nagaranA ItihAsanI khUba mahattvanI hakIkata che. - I. sa. 470-75 nA arasAmAM hUNee gupta sAmrAjyane toDI pADyuM. lagabhaga e ja kALe vijayasena bhaTTAke valabhInA rAjyanI sthApanA karI. A valabhInuM mahArAjya lagabhaga traNa zataka sudhI cAlyuM. e kALamAM saurASTra pradeza AbAda bace. Aje e pradezamAM je gAmaDAM che temAMnAM ghaNuM valabhI kALamAM vaselAM che. e samaye saurASTra pradeza Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnAgaDha khUba "AbAda hate. cInI pravAsI hyu-ena-sAMga I. sa.nA 7 mA zatakamAM AvyuM hatuM. teNe e kALanA saurASTranuM varNana ApyuM che. A kALamAM girinagara valabhInA rAjyakartAonA zAsanamAM hatuM. valabhIne nAza thayo tyAre girinagarane sUbo svataMtra thaI gayuM ane teNe cUDAsamA vaMzane AraMbha karyo evI eka aTakaLa keTalAka ItihAsakAroe karI che; paNa vadhu saMbhava te e che ke cUDAsamAe valabhInA sUbAnA vaMzaja pAsethI girinagara laI lIdhuM hoya. girinagaramAMthI jUnAgaDha nAma kevI rIte thayuM haze tene aMge ahIM vicAra karI levuM yogya che. cUDAsamAonA zAsanakALamAM ja jUnAgaDha nAma pracalita banyuM che eTale cUDAsamAonA ItihAsanI vAta karIe te pahelAM A vicAraNA karI levI ucita che. eka vAta te cokkasa dekhAya che ke prAcIna girinagaranA sthAne athavA tenI najIka AjanuM jUnAgaDha vaseluM che. prAcIna nagaranA avazeSa, upara athavA tenI najIka navAM nagare vase evI paraMparA te ghaNuM jANItI che. vadhu khedakAma thaze. tyAre ApaNane A aMge vadhu purAvA maLaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha 35 girinagarane sthAne jUnAgaDha vasyuM hoya te jUnAgaDha nAma kevI rIte vikAsa pAmyuM te prazna vicAravA je che. jIrNadurga e eka saMskRta zabda pracalita che. paNa e te jUnAgaDha nAma paDayA pachI tenuM saMskRta svarUpa banyuM hoya ema lAge che. yavanadurga evI eka bIjI vyutpatti ApavAmAM Ave che. e kaMIka vadhu cagya lAge che. azekanA samayamAM cavanarAja tuSArpanuM ahIM zAsana hatuM. tyAre e sthAnane yavanadurga evuM nAma maLyuM hoya. yavananuM prAkRta rUpAntara na thAya ane tenA uparathI jena thAya. cenadurga-jenadurga-jUnAgaDha e krame A nAmane vikAsa thayo hoya evI je aTakaLa zrI rasikalAla parIkhe karI che, e jarUra vicAravA jevI che. bhATenI eka daMtakathA che. e daMtakathA anusAra siMdhanA samA rAjapUtavaMzanA cUDAcaMdra nAmanA rAjAe vAmanasthalI-vaMthalImAM potAnI gAdI sthApI hatI. A cUDAcaMdra cUDAsamA vaMzano Adi puruSa hoya ema lAge che. dhaMdhusaranA lekhamAM tene cUDAsamA vaMzane Adi puruSa ga che. daMtakathA anusAra valabhInA nAza pachI lagabhaga so varSe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha navamA zatakanA aMte vAmanasthalImAM cUDAsamAonuM rAjya sthapAyuM hatuM. cUDAsamA vaMzanA sthApakanA pautrane pautra rA'graharipu I. sa. 940 thI 982 sudhI jUnAgaDhanI gAdI upara hato. ene samayathI cUDAsamAe ane aNahilapura pATaNanA solaMkIe vacce vAraMvAra vigraha thatA rahyA hatA. paNa eka athavA bIjA svarUpe cUDAsamAonuM rAjya TakI rahyuM hatuM. gujarAtanI svataMtra saltanata sthapAI e pachI I. sa. 1472 mAM cUDAsamAonA rAjyane aMta Avye. cUDAsamAonA samayamAM ja uparakeTanA nAmathI oLakhAte kille astitvamAM AvyuM lAge che. e kille mULarAjanA samayathI dIvAna amarajInA samaya sudhI laDAinA prasaMge jUnAgaDhanA rAjAone gherAnA prasaMge rakSaNa Apate rahyo che. vAraMvAra eno jIrNoddhAra thaye haze ema lAge che. eka majabUta UMcA khaDaka upara A kille bAMdhavAmAM AvyuM che. mirAte ahamadI jaNAve che ke, uparakoTanA kilAne traNa daravAja che paNa atyAre te ene be ja daravAjA che. uparakeTamAM sauthI chelI racanA pANInI TAMkIonA bAMdhakAmanI thaI hatI. TAMkIo bAMdhavA mATe khedakAma thayuM tyAre Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha jUnA jamAnAnI majabUta dIvAlA temaja kAThAonA avazeSo maLI AvyA hatA. eTale uparakeTanA killAmAM adara eka nAnA killA jUnA samayamAM haze ema lAge che. kUvA jevA dANAnA kATAra paNa maLI AvyA che. killAne gherA nAkhavAmAM Ave tyAre upayeAgamAM Ave e hetuthI ahIM anAjanA saMgraha thatA haze. khAdyakAmamAM azeAkanI teramI AjJA keAtarelI eka zilA maLI che, keTalIka prAcIna mUrtie maLI che. jUnA jamAnAnAM dhAtunAM vAsaNA maLyAM che. eka guptalipimAM ketarAyelA patharA maLyA che. purAtattvivaMdAe A badhAne abhyAsa karIne evI aTakaLa karI che ke maurya ane guptakALamAM ahI madirA, auddhavihArA vagere kadAca haze. gupta samayanA aMta pachI A badhAnA nAza thayA haze ane e ja sthaLe cUDAsamAee kille madhAnyA haze. uparakoTamAM traNa tApe che. kaDAnALa, nilama ane mANeka evAM tenAM nAma che. e badhI tApe upara arakhI lipimAM kAtarAyelA lekhA che. A tApe gujarAtanA sulatAna bahAdurazAhanA samayanI eTale I. sa. 1530 AsapAsanI jaNAya che. lagabhaga 18 mI sadInA aMta sudhI A tApe upayeAgamAM AvatI hatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat G www.umaragyanbhandar.com
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 jUnAgaDha uparakoTamAM aDIcaDI vAva ane navaghaNuM kavo jovA lAyaka che. ene aMge kahevata che ? aDIcaDI vAva ne navaghaNa kUve, je nava jue te jIvate mUo.' navaghaNa kUvAmAM aMdara UtaravAnAM je pagathiyAM che tenI racanA viziSTa che. A vAva ane kR lagabhaga agiyAramI sadInAM che. eka jUnI masjida uparakeTamAM che. e kaI maMdirane teDIne banAvavAmAM AvI hoya tevI che. khAparAkoDiyAnAM bheyaranA nAmathI oLakhAtI guphAo vAstavamAM bauddha guphAo ja che. uparakeTamAMnI guphAo paNa lagabhaga e ja samayanI che. uparakeTa sivAya jUnAgaDhamAM hiMdu rAjyanA samayanI nizAnIo bahu thaDI che. vizaLavAva nAmanI eka vAva kadAca e samayanI haze. jUnAgaDha zaheramAM je mahele, masjido, makabarAo ane bagIcAo che e te musilamakALanA che. | vAghezvarI daravAjethI nIkaLI giranAra tarapha jatAM zilAlekhavALa khaDakathI AgaLa prasiddha dAmodara kuMDa Ave che. suvarNarekhA nadIne bAMdhIne A kuMDanI racanA karavAmAM AvI che. kuMDanA dakSiNa kAMThe samazAna che. e kuMDanI baMne bAju upara pahADa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha 39 che. dakSiNe AvelA DuMgarane revatAcala kahe che ane uttare AvelA DuMgarane azvatthAmA DuMgara kahe che. vahemI loko mAne che ke azvatthAmAM hajIye jIve ane DuMgara upara pharatA dekhAya che. A DuMgaramAM pazcime dAmodarajInuM maMdira che. A A maMdirane pharate keTa che ane kuMDamAMthI maMdira tarapha javA mATe pagathiyAM che. A koTa ane pagathiyAM dIvAna amarajIe baMdhAvelAM che. Aje je maMdira che tenI pazcime revatIkuMDa nAmane nAne kuMDa che, tyAM vikama saMvata 1473 no lekha che. eTale A maMdira 15 mA zatakathI vadhu jUnuM nathI. paNa emAM je mUrti che te kaMdaguptanA samayamAM I. sa. nA 5 mA zatakamAM sudarzana taLAvanA kinAre baMdhAyelA viSNumaMdiramAMnI prAcIna mUrti hovAne saMbhava che. dIvAna amarajIe jyAre A maMdirane jIrNoddhAra karyo tyAre keTa bAMdhavA mATe khodakAma karatAM keTalIka mUrtio maLI AvI hatI ane temAMthI eka maMdiramAM padharAvavAmAM AvI hatI. bIjI be mUrtio baLadeva ane revatInAM maMdiramAM mUkavAmAM AvI che. dAmodara maMdiranA eka thAMbhalA upara guptasamayanuM kotarakAma che. A dAmodara kuMDa pAse mahAprabhujInI beThaka che. temAM dIvAlamAM eka lekha maLI AvyuM che. jayasiMha cUDAsamAnA senAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAgaDha pati dAmeAdare ahI maTha adhAnyeA hateA avA temAM ullekha che. bIjA keTalAMka maMdire paNa ahI che. siddhezvara, rAjarAjezvara, brahmazvara vagere tenAM nAmeA che. 40 dAmAdarathI jarA AgaLa cAlIe eTale giranAra dekhAya che. rastAnI DAbI khAjue dUdhezvara mahAdeva che. tyAM vahetI nAnI nadI, palAzinI kahevAya che. tyAMthI AgaLa vastrApathezvara che ane tenI sAme bhavanAthanu madira che. mahAzivarAtrinA divase bhavanAthamAM mATe meLeA bharAya che. temAM AkhA dezamAMthI judA judA pathanA khAvAe Ave che. bhavanAtha pAse mRgikuMDa che. skaMda purANamAM giranAra mAhAtmyamAM A bhavanAtha ane mRgikuMDanA mAhAmyanI kathA AlekhavAmAM AvI che. prAcInatAnI dRSTie temaja aitihAsika mahattvanI dRSTie jUnAgaDha gujarAtamAM sauthI vadhu * mahattvanuM nagara che. zilAlekhA e ApaNA sauthI vadhu prAcIna aitihAsika dastAveja che. madhyayuge paNa jUnAgaDhanuM mahattva ghaNuM hatuM. sulatAna mahamada begaDAe I. sa. 1470mAM rA'mAMDalikanA parAjaya karyo tyArathI khaseA eMzI vaSa jeTalA samaya sudhI saurASTranu kendra jUnAgaDhamAM ja hatuM. sulatAnAnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha ane mogala zahenazAhanA phejadAra tyAM rahetA hatA. kudarate tenA rakSaNa mATe sagavaDa ApI hatI ane manuSyaprayane tene killAe ApyA hatA. uparakeTa ane giranAranA killAo to hatA ja paNa mahamada begaDAe zaheranI AsapAsa paNa kille baMdhAvyuM hatA ane zaherane mustaphAbAda evuM nAma ApyuM. prAkRtika sauMdaryanI dRSTie jUnAgaDha sAthe spardhA karI zake evAM bIjA be ja sthaLa che. IDara ane cAMpAnera. e baMne paNa parvatadurgo che. jUnAgaDha upara mahamada begaDAe vijaya meLavyuM hatuM. I. sa. 1467mAM teNe junAgaDha jItI levAne vicAra karyo hate. e varSe teNe caDhAI karI hatI ane rA'mAMDalikane harAvyuM hatuM. paNa rA'mAMDalika sulatAnanA tAbedAra tarIke sattA bhagavate rahyo hate. e chatra ane bIjA rAjyacihne dhAraNa karatA hatA. eTale bIje varSo sulatAne pharIne caDhAI karI. rAmAMDalike chatra vagere caDhAI karanAra lazkarane seMpI dIdhAM ane sulatAnane najarANuM mekahyuM. pharIne I. sa. 1469 mAM sulatAne caDhAI karI, tyAre rAmAMDalike sulatAnane maLIne pUchayuM : "meM kaze guno karyo nathI te paNa tame mAre nAza kema karavA mAge che?" tyAre mahamada begaDAe javAba Ape : "mUti pUjavA jevo bIje kaI gune nathI tethI tene Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42. jUnAgaDha IslAma svIkAre." rA'mAMDalika A javAbathI gabharAye ane giranAranA killAmAM jaIne bharAye. be varSa sudhI ghere cAlu rahyo ane jyAre TakAya tevuM na rahyuM tyAre rAmAMDalika sulatAnane zaraNe gaye. tene musalamAna banAvavAmAM AvyuM. Ama jUnAgaDhanA rajapUta rAjyano aMta Avyo. - I. sa. 1574mAM akabare gujarAta upara vijaya meLavyuM e pachI 20 varSa sudhI jUnAgaDha ane navAnagara upara megalasattA AvI zakI na hatI. sulatAnane phojadAra tAtArakhAna gherI lagabhaga svataMtra thaI gayA hatA. 1563 mAM te mRtyu pAmyuM hatuM. enA pachI tene putra amIna khAna ghArI jUnAgaDhamAM rAjya karatA hatA. gujarAta upara vijaya meLavIne akabara AgrA game te pachI teNe jUnAgaDha kabaje karavAnI AjJA karI hatI. paNa e mATenA prayatnamAM saphaLatA maLI na hatI. 1582 mAM pharIne prayatna thaye paNa e niSphaLa gaye. gujarAtane chelle sulatAna mujhaphaphara trIje A badhA samaya daramiyAna navAnagaranA jAmanI madada meLavIne megalasattA sAme laDate hato. I. sa. 1592 mAM bhUcara morInA yuddhamAM jyAre tene AkharI parAjaya thayo tyAre jUnAgaDha upara megala sattA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ junAgaDha 43 sthApI zakAya evI paristhiti AvI. jUnAgaDhanA killAne ghero ghAlavAmAM AvyuM ane I. sa. 1592 nA ogasTanI 27 mI tArIkhe jUnAgaDha maMgalasattA nIce gayuM. e pachI cheka 1748 sudhI mogalasattA cAlatI rahI. auraMgajhebanA avasAna pachI megalasattA nabaLI paDatI hatI. I. sa. 1748 mAM zerakhAna bAbI jUnAgaDhane phojadAra hatA. teNe svataMtratA jAhera karI ane bahAdurakhAna nAma dhAraNa karI navAbane IlakAba dhAraNa karyo. 1748 thI 1948 sudhI eTale be sadI sudhI jUnAgaDhamAM navAbenuM rAjya cAlyuM. | mogalarAjyanA samayamAM jUnAgaDhanuM je mahattva hatuM tene eka purA e che ke tyAM zahenazAhatanI eka TaMkazALanI sthApanA karavAmAM AvI hatI. tyAM senAnA, cAMdInA ane trAMbAnA sikakAe pADavAmAM AvatA. e sikkAonA namUnA sacavAI rahyA che. Aje jUnAgaDhamAM je jovAlAyaka makAne che temAMnAM mahattvanAM makAnonuM bAMdhakAma sattaramI sadImAM thayuM che. e samayane saradArabAga te Aja divasa sudhI sacavAI rahyo che. nagaranA vadana uparanA suMdara talanI upamA tene dIvAna raNachoDajIe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 jUnAgaDha 'tavArIkhe soraThamAM ApI che. bAbI vaMzanA zAsana daramiyAna ane savizeSa ogaNIsamA zatakamAM temaja vIsamA zatakamAM jUnAgaDhamAM suMdara makAnonI racanA thaI hatI. sakkara bAgamAM eka prANIghara paNa banAvavAmAM AvyuM hatuM. ane e AjaparyaMta tyAM che. aDhAramI sadInA chellA pAdamAM jUnAgaDhanI mahattA saurASTramAM vadhI hatI. e vadhAranAra dIvAna amarajI mutsaddI hatA ane kuzaLa yuddhavIra hatA. saurASTramAM jUnAgaDhane emaNe gAyakavADanuM samAvaDiyuM sthAna apAvyuM hatuM ane pariNAme te dezI rAjyo rahyAM tyAM sudhI jUnAgaDha prathama sthAne lekhAtuM hatuM. jUnAgaDhanA ItihAsanuM chelluM mahatvanuM prakaraNa I. sa. 1947-48 mAM lakhAyuM. e prakaraNamAM mahattvano bhAga saradAra vallabhabhAI paTele bhAjabbe hite. te chelluM prakaraNa itihAsanI daSTie kaMIka vigatathI AlekhavA jevuM che. jUnAgaDhanA e vakhatanA navAbe caudamI AgasTa 1947 sudhI bhAratamAM joDAvA mATeno dekhAva cAlu rAkhyuM. paNa paMdaramI ogasTe emaNe jAherAta karI ke 1 nAgaDha pAkistAna sAthe joDAyuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha A jAherAta sAMbhaLIne dezabharamAM sanasanATI vyApI gaI saurASTranI prajAne te ene pariNAme bhAre AghAta thaye. jUnAgaDha dariyAkAMThA upara AveluM ane saurASTra sAthe Arthika, sAmAjika ane mAnavavaMzaviSayaka dRSTie akhaMDa rIte joDAyeluM rAjya hatuM. tenI prajAmAM eMsI TakAthI vadhu hinduo hatA. enI hakUmatamAM prasiddha semanAthanuM devAlaya hatuM ane bIjA saMkhyAbaMdha hindu ane jaina tIrtha sthAne hatAM. ene mulaka bhArata sAthe joDAyelAM aneka rAjya sAthe phUlagUMthaNanI jema jeDAyela hatuM. eTale je jUnAgaDha pAkistAna sAthe joDAya te vepAra ane vAhanavyavahAranI daSTie aneka gUMca UbhI thAya. jUnAgaDhane pAkistAna sAthe sIdhI rIte joDanAra koI bhaugolika tattva na hatuM. dariyAmAge pAkistAna tyAMthI traNa mAIla dUra hatuM. vaLI jUnAgaDhanA navAbanI mahattvAkAMkSAo meTI hatI. mAMgaroLa, mANAvadara, bAMTavA, saradAragaDha ane bAbariyAvADanAM nAnAM rAjya upara e sArvabhaumatva mAgatA hatA. pAkistAnanA zAsakenI avaLI salAhane te anusaratA hatA. rAjyavahIvaTamAM e navAba rasa letA nahIM. e vicitra mijAjavALA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 junAgaDha hatA. emanA jIvanamAM mukhya rasa kUtarAMone pALavAnA hatA. e kUtarAMene e rAjava'zIenI jema rAkhatA hatA. 1947nA me mAM jUnAgaDhanA dIvAna tarIke sidhanA eka AgevAna muslima lIgI netA zAhanavAjha bhuTTo AvyA hatA. e itihAsanA pravAhane pichAnatA na hatA. emaNe ja jUnAgaDhane pAkistAna sAthe joDayuM hatuM. Ane pariNAme kaTokaTInI paristhiti sAI. bhArate A joDANane virodha karyo, tApaNu pAkistAne e joDANa maMjUra rAkhyuM. saradAra saurASTramAM pAkistAnanA pagaDhaDA jAme e sahana karavA taiyAra na hatA. 1947nA sapTembaranI sattaramI tArIkhe jUnAgaDhanI sarahada upara bhAratIya senA geAThavI devAmAM AvI. aDhAramI tArIkhe zrI vI. pI. menana jUnAgaDha gayA. emanA hetu navAkhane vAstavikatAnuM bhAna karAvavAnA hatA. e navAkhane teA na maLI zakayA. dIvAnane maLyA. dIvAne emane kahyuM ke je kaMI vAta karavI hoya te pAkistAnanI sarakAra sAthe ja karavI joI e. zrI menana mANAvadaranA khAnane paNa maLyA. emaNe peAtAnA rAjyanuM joDANa pAkistAna sAthe karyuM. hatuM. emaNe zrI menananI vAta na sAMbhaLI. mAMgaroLanA zekhasAheba judA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha 47 prakAranA mAnavI hatA. e zrI menana sAthenI vAtane aMte tarata ja bhArata sAthe joDAyo. A samaya daramyAna saurASTranA prajAjananA pratinidhionuM eka saMmelana muMbaI mukAme maLyuM. e saMmelane jUnAgaDhano prazna prajAe hAtha dharave joIe ema TharAvyuM. zrI zAmaLadAsa gAMdhIe kAThiyAvADa prajAkIya morace sthApe. e maracAe jUnAgaDha upara caDhAI karIne junAgaDhane navAbanA kabajAmAMthI choDAvavAnuM TharAvyuM. AnA pratyAghAtarUpe jUnAgaDhanA navAbe mAMgaroLa ane bAbariyAvADamAM potAnI pheja mekalI. mANAvadaranA khAna paNa tyAMnI prajAne raMjADatA hatA; eTale bAvIsamI okaTobare saurASTranI polIse mANAvadarane kabaje laI lIdhuM hatuM. navembaranI pahelI tArIkhe bhAratIya senAe bAbariyAvADa ane mAMgaLane kabajo saMbhALI lIdho hate. - zrI zAmaLadAsa gAMdhInA AMdolanamAMthI preraNA meLavIne jUnAgaDhanI prajAe baLave pokAryohate. e paristhitimAM navAba bacAva karI zake evuM hatuM nahIM. pAkistAna emane koI madada pahoMcADI zakayuM nahIM. bhayabhIta banIne navAba pacIsamI okaTobare Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAgaDha vimAnamAge nAsI gayA. e peAtAnI sAthe peAtAnuM kuTuMba, peAtAnAM mAnItAM kUtarAMo ane rAjyanI tijorImAMthI lagabhaga eka karoDa rUpiyAnI sarakArI anAmatA laI gayA hatA. 4 e divasa pachI teA dIvAne kAyade Ajhama jhINAne lakhI nAkhyu ke, rAjyamAMnA musalamAne pAkistAnane sAtha ApavA taiyAra nathI. musalamAna AgevAne e dIvAnane salAha ApI ke emaNe athaDAmaNa karavI nahIM. sAtamI navembare dIvAnane spaSTa dekhAI gayuM ke peAtAnA mATe rAjyavahIvaTa calAvavAnuM zakaya nathI. emaNe bhArata sarakArane rAjyanA vahIvaTa saMbhALI levA vinaMtI karI. bhArata sarakAra vahIvaTa sabhALe te pahelAM te| dIvAna pAkistAna tarapha ravAnA thaI gayA hatA. navembaramAM rAjakoTanA prAdezika kamizanare jUnAgaDhane kamajo sa'bhALI lIdheA. A pachI theADA ja samayamAM leAkamata levAmAM AvyA hatA. temAM eka lAkha nevu' hajAra AThasA sittara mata bhAratane pakSe paDayA hatA ane mAtra ekANuM mata pAkistAnane pakSe paDacA hatA. A pachI jUnAgaDha rAjyane ekavahIvaTadAra nIce mUkavAmAM AvyuM hatuM. e vahIvaTadArane salAha ApavA zrI zAmaLadAsa gAMdhI sahita traNa sabhyAnI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ janAgaDha eka samiti racavAmAM AvI hatI. jUnAgaDha rAjyanI eka lekapratinidhisabhAe pachI cUMTAI hatI. e sabhAe 1948nA phebruArInI vIsamI tArIkhe sarvAnumate jUnAgaDha saurASTra sAthe vilIna thaI jAya e nirNaya karyo hato. jUnAgaDhanI A ItihAsakathAmAM ApaNe eka khUba pracalita vAtane ullekha karyo nathI. e sakAraNa karyo nathI. rA'kheMgAra, rANakadevI ane siddharAjanAM pAtro AsapAsa vaNAyelI daMtakathAnI e vAta che. daMtakathA kahe che ke siddharAje rA'kheMgAra ane tenA be putrane vadha karyo hato ane pachI te rANakadevIne upADIne pATaNa jate hato tyAM mArgamAM vaDhavANa pAse rANakadevI satI thaI. A daMtakathA che. tene itihAsanuM samarthana maLatuM nathI. sAcI vAta ema lAge che ke siddharAje jUnAgaDhanA rAne parAjaya karyo hate ane tene keda pakaDIne e pATaNa laI gayuM hatuM tenI pAse mAphI maMgAvIne tene mukta karyo hato. saMbhava e che ke tenI rANa tenI pAchaLa pATaNa AvI haze. pATaNathI pAchA pharatAM vaDhavANa najIka rA'nuM mRtyu thayuM haze ane rANI satI thaI haze. rANakadevI sAmAnya nAma che ke vizeSa nAma che tene viSe paNa saMdeha che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 jUnAgaDha mAtra gujarAtanA ja itihAsamAM nahIM, duniyAbharanA itihAsamAM jUnAgaDhanuM sthAna eka rIte viziSTa che. aDhI hajAra varSa sudhI je nagaranA itihAsa saLaMga maLatA hoya evAM nagaro bahu thoDAM che. temAM paNa ATaleA vigatapUrNa ane spaSTa itihAsa teA kadAca khIjAM kAI nagaranA maLatA nathI. khauddha, jaina ane vaidika para'parAonu` kendra A nagaramAM rahyuM che. eka mahattvanuM zAktapITha ahI rahyuM che ane zaiva sa'pradAyanuM kendra paNa tyAM rahyuM che. bhakita sa'pradAyamAM jemane khUba mahattva apAyuM che te te narasiha mahetA ahI thaI gayA che. pIra jamiyala zAha dAtAra jevA IslAmI AliyAnu ahI pravRttikendra rahyuM che. DaoN. bhagavAnalAla indrajI, zyAmajI kRSNa varmA ane evA bIjA arvAcIna yuganA agresarAe ahIM pravRtti karI che. na`DhanA sameAvaDiyA maNiza'kara kIkANI jevA samAjasudhArakAe A nagaramAM vasIne arvAcIna yuganA prAra'bhamAM mahattvanuM pradAna karyuM che. navA gujarAtanuM ghaDatara karanArA sakhyAkhadha snAtake jUnAgaDhanI bahAuddIna kAleje ApyA che. svAta'tryasaMgrAmanA aneka agresare jUnAgaDha ApyA che. prAcInakALe, madhyayuge ane arvAcIna yuge jUnAgaDhaneA itihAsa jema yazasvI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ jUnAgaDha che tema tenuM bhAvi paNa evuM ja ujjavala haze ema kahIe. evI ratnagarbhA vasuMdharA A girinagara jUnAgaDhanI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujarAta paricaya mALAmAM pragaTa thayelAM pustaka amadAvAda dvArakA vaDodarA somanAtha bharUca pATaNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujarAta paricaya lekhaka : dhanavaMta alcohlo ApaNu gujarAta pradezanuM sAMskRti sAmAjika, rAjakIya ityAdi dRSTie sAra vidyAthIonerasa paDe e dRSTie paricaya ApavAnA hetuthI A zreNI zarU thAya che. A mALAmAM lagabhaga 100 pustikA prasiddha karavAnI dhAraNA che. tenA prathama gurachamAM 24 pustikA prasiddha thaze. prathama gucchanuM lavAjama rUA. 15-00 raheze. TapAlakha saMcAlaka bhAgavaze. prasiddha thayelI pustikAo : 1. amadAvAda, 2. dvArakA, 3. vaDodarA, 4. bhUja, 5. somanAtha, 6. bharUca, 7. pATaNa, Pe_ 8. jajUnAgaDha. have pachI : 9. khaMbhAta, 10, valabhI, 11. porabaMdara, 12. vaDanagara, 13. surata, 14. naDiyAda, 15. zihora, 16. zrImALa-bhinnamALa, 17. giranAra, 18. sAbaramatI, 19. AkhuM, 20. narmadA, 21. zatru jaya, 22. mahIsAgara, 23. pAvAgaDha, 24. tApI. -prakAzaka navacetana prakAzana gRha 3, 5kraja sosAyaTI, sarakheja roDa, amadAvAda-7 | kiMmata : 1-00 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara. Surat- www.umaraavanbhandar.com 4. zrI khaDAyatA mudraNa kalA maMdira, amadAvAda