________________
૩૬ : શ્રીમદ્દ અને ગાંધીજી વિચારરૂપ અભ્યાસની આવશ્યકતા છે, તે ઉત્તર સંક્ષે પમાં લખવાનું થયું છે તેથી કેટલાક સંદેહની નિવૃત્તિ વખતે થવી કઠણ પડશે; તે પણ મારા ચિત્તમાં એમ રહે છે કે, મારાં વચન પ્રત્યે કંઈ પણ વિશેષ વિશ્વાસ છે, અને તેથી તમને ધીરજ રહી શકશે, અને પ્રશ્નોનું યથાગ્ય સમાધાન થવાને અનુકમે કારણભૂત થશે એમ મને લાગે છે. તમારા પત્રમાં ર૭ પ્રશ્નો છે; તેના સંક્ષેપે નીચે ઉત્તર લખું છું
૧. પ્ર. આત્મા શું છે? તે કંઈ કરે છે અને તેને કર્મ નડે છે કે નહિ?
ઉ. (૧) જેમ ઘટપટાદિ જડ વસ્તુઓ છે, તેમ આત્મા જ્ઞાનસ્વરૂપ વસ્તુ છે, ઘટપટાદિ અનિત્ય છે, ત્રિકાળ એક સ્વરૂપે સ્થિતિ કરી રહી શકે એવાં નથી. આત્મા એક સ્વરૂપે ત્રિકાળ સ્થિતિ કરી શકે એ * નિત્ય પદાર્થ છે. જે પદાર્થની ઉત્પત્તિ કઈ પણ સંગથી થઈ શકી ન હોય તે પદાર્થ “નિત્ય હોય છે. આત્મા કોઈ પણ સંગાથી બની શકે એમ
Jain Education InternationaFor Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
