Shraddh Pratikraman Vandittu Sutra

Author(s): Shrutsthavir Maharshi, Hanssagar
Publisher: Motichand Dipchand G Bhavnagar

Page 521

૪૧૬ શ્રી શ્રાદ્ધપ્રતિક્રમણ-વંદિત્તસૂત્રનો આદર્શ ટીકાને સરલ અનુવાદ વિશિષ્ટતા જણાવવા માટે છે. કહ્યું છે કે બાળ મા xxx uપણા વા નાસતા =પ્રતિ દમણુદિ પ્રાયશ્ચિતથી હર ન થાય તેવાં પૂર્વે શ્રીર્ણ=ગાઢ બંધનથી બાંધેલા નિકાચિત કર્મોને ભોગવ્યા વિના અથવા તપશ્ચયવડે ખપાવી નાખ્યા વિના મોક્ષ નથી” ( આ પાઠમાંના “તારા વા નોતરૂત્તા” પદથી નક્કી છે કે-શીર્ણ અને દુપ્રતિકાન્ત કર્યો પણ તપથી ક્ષય પામે છે.) એ પ્રમાણે બત્રીસમી ગાથાનો અર્થ સંપૂર્ણ. ૩૨ રૂતિ xxx શ્રાદ્ધप्रतिक्रमणसूत्रवृतौ द्वादशवताधिकारः ॥
संलेखना व्रतना ५ अतिचार અવતરણ –એ પ્રમાણે સમ્યકૃત્વ અને સમ્યક્ત્વમૂળ ૧૨ વ્રતનું સવરૂપ તથા તે દરેકના અતિચાર પ્રતિક્રમીને હવે આ તેત્રીસમી ગાથાદ્વારા સંલેખના (આયુષ્યના અંત સમીપે શાસ્ત્રોક્ત વિધિ મુજબ કરવા યોગ્ય અનશન) વ્રતના પાંચ અતિચાર પરિહરવાની ઈચ્છાએ તે અતિચાર ન લાગવા માટે પ્રાર્થના કરાય છે.
इहलोए परलोए, जीविअमरणे अ आसंसपओगे॥
पंचविहो अइयारो, मा मज्झ हुज्ज मरणंते ॥ ३३ ॥ જાથા -ઈહલેક આશ સાગ, પરલોક આશ સાપ્રયોગ, જીવિત આશંસાપ્રગ, મરણ આશંસાપ્રયોગ અને “==”થી કામગ આશંસાપ્રગ: ( આ સંલેખનાવતને વિષે એ પાંચ પ્રકારના અતિચાર મહને મરણના અંતભાગમાંય ન હઃ ( અહિં અતિચારની નિંદા અને ગહને ગૌણ રાખી તે અતિચારો જ ન થવાની ભાવનાને મુખ્ય રાખેલ છે.)
તેનો ભાવાર્થ-૨ રૂાશંસાયા:-(આ વ્રતને વિષે અતિચારો નહિ લાગવા દેવાના મને રથવાળા તે શ્રાવકને) અતિચારો લાગી જવા પામ્યા હોય અને તેથી તે શ્રાવક, તે અતિચારેનું પ્રતિક્રમણ કરે તેને આશ્રયીને કહેવાય છે કે-આ મનુષ્યલકને વિષે જે બાવાપ્રથા=અભિલાષને વ્યાપાર થવા પામેલ હોય; એટલે કે-મરણ બાદ આ મનુષ્યલોકમાં પર ભવને વિષે હું મનુષ્ય થઉં, રાજા થઉં અથવા શ્રેષ્ઠી થઉં” ઈત્યાદિ ઈચ્છારૂપ જે પ્રયોગવ્યાપાર થવા પામેલ હોય તે આ વ્રતને વિષે પ્રથમ અતિચાર છે.
૨ જાફરાબા -પરલેક એટલે દેવભવ વગેરે તેને આશ્રયીને “હું અહિંથી મરણ પામી દેવ થઉં અથવા ઈન્દ્ર થઉં” ઈત્યાદિ ઈચ્છારૂપ વ્યાપાર તે આ વ્રતને વિષે બીજે અતિચાર છે.
રૂ નવિરાસાયો --અનશન કરેલ કેઈ શ્રાવકને ( જણાવાશે તે તે કારણે ) ચાલુ ભવમાં જ અધિક જીવવાની ઈચ્છારૂપ વ્યાપાર, તે આ વ્રતને વિષે ત્રીજો અતિચાર છે. અધિક જીવવા માટે હેતુઓ આ પ્રમાણે ધરાવે કે-“( પિતાનાં દર્શનાર્થે ) અનેક નગર અને ગામોથી
૧ દક્ષીણકમેન વિપાકેાદય તપશ્ચર્યાથી નાશ પામે છે, બાકી પ્રદેશાદ રહે, તે તો સહજ સાધ્ય છે.