Book Title: Samyak Charitra Chintamani
Author(s): Pannalal Jain
Publisher: Veer Seva Mandir Trust

View full book text
Previous | Next

Page 178
________________ १५० सम्यक्चारित्न-चिन्तामणि कूटलेख क्रिया निन्या न्यासस्थापहतिस्तथा । साकारो मन्त्रभेदश्च सत्याणुवतशालिभि ॥ ४५ ॥ अतिचारा इमे त्याज्या सत्याणुव्रतशालिमिः। व्रत निर्दोषमेवस्यादात्मशुद्धिविधायकम् ॥ ४६॥ अर्थ-हित चाहनेवाले पुरुषोको अज्ञान अथवा प्रमादसे मिथ्या उपदेश देना, स्त्री-पुरुषोके रहस्य-एकान्त बातको प्रकट करना, कूटलेख क्रिया-झठे लेख लिखना, धरोहरका अपहरण करनेवाले वचन कहना और साकार मन्त्र भेद-चेष्टा आदिसे किसीका अभिप्राय जानकर प्रकट करना, ये सत्याणुव्रतके अतिचार है। निर्दोष व्रतके इच्छक सत्याणु व्रतियोको इनका त्याग करना चाहिये, क्योकि निर्दोष व्रत ही आत्मशुद्धि करनेवाला होता है ।। ४४-४६ ॥ अचौर्याणुव्रतके अतिचार स्तेनप्रयोग चौरावाने लोभस्यवद्धितः। विरुद्धराज्येऽतिक्रान्तिानोन्मानीय वस्तुनो ।। ४७ ।। होनाधिक विधानं च सदशस्यापि मिश्रणम् । इत्येते पञ्च विजेया अतिचारा प्रदूषका ॥४८॥ अचौर्याण व्रतस्येह वर्जनीया विवेकिभिः । अतिचारयुत वृत्त न स्याच्छोभास्पद क्वचित् ॥४९॥ अर्थ-स्तेनप्रयोग-लोभकी अधिकतासे चोरको चोरोके लिये प्रेरित करना, तदाहृतादान-चुराकर लायो हुई वस्तुको खरीदना, विरुद्धराज्याति क्रम-विरुद्ध राज्यसे तस्कर व्यापार करना, हीना. धिक मानोन्मान-नाप-तौलके वस्तुओको कम बढ रखना और सदशसन्मिश्र-असली वस्तु मे नकलो वस्तु मिलाना, ये अचोर्याणुव्रतके अतिचार विवेको जनोके द्वारा छोडने योग्य है, क्योकि अतिचार सहित व्रत कही भी शोभित नही होता ॥ ४७-४६ ॥ ब्रह्मचर्याणवतके अतिचार कृतिरन्य विवाहस्य द्विविधत्वरिकागती। अनङ्ग क्रीडनं तीव कामेच्छा व्रतधारिणः ॥ ५० ॥ भतिचारा इमे या ब्रह्मचर्यव्रतस्थ हि। एतान् सर्वान् परित्यज्य विधेय विमलं व्रतम् ॥ ५१ ॥

Loading...

Page Navigation
1 ... 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238