________________
સમય –સમાધાન
૧૦૪ ]
વર્ણન મૂળપાઠ અને ટીકામાં જોવામાં નથી આવ્યું. બીજી જગ્યાએ ૧૨૨૪૨ ોજનમાં મેરૂ પર્યંતની પાસે જ્યાતિષીઓનાં અંતર ખતાવ્યા છે.
પ્રશ્ન ૪૭:—પાતાળ કળશનાં મધ્યભાગમાં પાણી અને વાયુ કયા પ્રકારે છે?
જવાબ ઃ—પાતાળ કળશનાં વચ્ચેનાં ભાગમાં નીચે વાયુ અને ઉપર પાણી છે. તે હવા અને પાણીની નિરંતર એક જ સીમા નથી, કેમકે પ્રત્યેક અહારાત્રિમાં (દિવસ-રાત ) બે વાર સામાન્ય રૂપથી અને ચતુર્દશી વગેરે તિથિઓમાં વિશેષ રૂપથી હવાનાં ઉદ્ભવ વગેરેથી હવા અને પાણીનુ' ઉત્સરણ ( ચઢવુ તે) અને અપસરણ ( ઉતરવુ તે ) થવાના સ્વભાવ છે.
પ્રશ્ન ૪૦૮ :—દગસીમ વેલનધર પર્વતની પાસે સીતા, સીતાદાના પ્રભાવ કયા પ્રકારના સમજવા
જવાબઃ—સીતા અને સીતાદા નામની મોટી નદી ક્રમવાર જમ્મૂઢીપનાં પૂર્વ અને પશ્ચિમનાં દ્વારની નીચેથી નીકળીને મને નદીએ ઉત્તરની તરફ વળાંક લેતી દુગસીમ પ ત સુધી ચાલી ગઈ. તે પર્વતથી ટકરાઈ ને, તેમના પ્રવાહ પાછો ફરી આવે છે. આ કારણે પણ એનું નામ · ઇંગસીમ ’ છે.
પ્રશ્ન ૪૦૯ઃ— લવસપ્તમ્ દેવ · કોને કહે છે ?
જવાબ :-સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનનાં દેવાને, અને વિજય વગેરે ચાર વિમાનવાળા ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિવાળા દેવામાંથી એક ભવ કરવાવાળા દેવાને ‘ લવસપ્તમ દેવ ' કહે છે. ( વ્યવહાર સૂત્ર વૃત્તિ ઉ. ૫).
પ્રશ્ન ૪૧૦:— વિજળીને (જે યંત્રથી ઉત્પન્ન થાય છે અને જેનાથી પ્રકાશ થાય છે, ધ્વનિ-પ્રસરાવનારા યંત્રમાં પણ જેના પ્રયોગ થાય છે તથા પ`ખા વગેરે પણ ચાલે છે) કોઈ સાધુ ‘અચિત્ત' બતાવે છે અને આપ ‘સચિત્ત ’માના છે, તે તેની સચિત્તતાનેા આધાર શુ છે ?
જવાબ :-—વિજળી સચિત્ત તેઉકાય છે. આ વિષયમાં જિનસૂત્રામાં નીચેના ઉલ્લેખ મળે છે.
(૧) શ્રી પન્નવણા સૂત્રનાં પ્રથમ પદમાં તેઉકાય ’ના વર્ણનમાં, ખાદર તેઉકાયનાં અનેક ભેદ ખતાવ્યા, જેમાં ‘ વિજળી ' તથા ‘ ઘ`ણથી ઉત્પન્ન થતા અગ્નિ ના પણ્ ઉલ્લેખ છે. “ સરિસ સમુદ્ગિએ ” આના પછી “ જે યાવણે તહુ`ગારા ” પાડથી એવા જ અનેક પ્રકારનાં અગ્નિએનુ થવાનુ ખતાવ્યું છે.
""
વિજળી ઘણુંથી ઉત્પન્ન થાય છે. ઉપરનાં આગમ (સૂત્ર) પાઠથી તેના સમાવેશ · સંધિરસ સમુદ્ભિએ ’માં થાય છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
