Ratnachuda Rasa

Author(s): H C Bhayani
Publisher: L D Indology Ahmedabad

Page 13

१२
रत्नचूड-रास . पहेला पहोर पछी राजा जाग्यो. रोहो ऊंघी गयेलो. राजाए तेने पाटु मारीने जगाड्यो ने पूछथे, 'तुऊघी गयो हतो?' रोहाए कह्य, 'हु ऊ घी नहोतो गयो, पण विचारतो तो के बीजां पशु छाण करे छे, पण बकरी लींडी केम करे छे.' 'तो तेनु शु कारण ?' राजाए खुलासा पूछया. रोहाए कह, 'बकरीना पेटमां संवर्तक वाय होवाथी गोळ लौंडी बने छे.' ते प्रमाणे बीजे पहोरे राजाए रोहाने धोको मारी जगाड्यो त्यारे तेणे 'हाथी गळेलु काबहार काढे छे त्यारे ते उपरथी अकबंध पण अंदरथी पोलु होय छे' तेनेा खुलासो 'जठराग्निना बळे अंदरनु सत्त्व हरी लेवाय छे' ए रीते आप्यो, त्रीजा पहोरे चटी भरीने राजाए जगाइयो त्यारे रोहाए ‘खटाशथी दांत केम अबाई जाय छे ?' ए समस्यानेा खुलासा एम को के दांत दूधमांथी ऊपज्या होवाथी खटाशथी खाटा थई जाय छे.' चोथे पहोरे ज्यारे राजाए तेने चाबूक फटकारीने जगाड्यो त्यारे तेणे राजानी पहेलेथी क्षमा मागीने तेने एक रहस्य जणाव्यु के राजाने एक नही पण पांच बाप हता. राजाए तेनी माताने पूछतां खुलासो मळयो के माता एक बार ज्यारे ऋतुमती हती त्यारे तेणे कामभावे तेना पति उपरांत कुंभार, धोबी, वींछी अने अश्वपालने जोयेला. 'आ रहस्य ते कई रीते जाण्यु?' एवं पूछतां राजाने रोहाए वह्य', 'तमे मने जगाडवा पाटु, धोको, नटी अने चाबूकना प्रयोग को, ते अनुसार में कुंभार, धोबी, वींछी अने अश्वपालना जातिगुण तमने वारसामां मळया होवानी अटकळ करी. राजाए. प्रसन्न थईने रोहाने प्रधानपदे नीम्या.
ते वेळा काणाए आवीने पोतानी वात कही. यमघंटाओ का के जो रत्नचूड सामो एम कहेशे के 'मारा पिताने त्यां तो एवी घणी आंखो घरेणे मूकेली छे माटे तमारी बीजी आंख मने काढी आपो, जेथी तेना तोले जे थाय ते तमारी घरेणे मूकेली आंख तमने पाछी सेपु', तो तारी रहीसही आंख पण जशे. बुद्धिशाळी गमे तेवी विकट परिस्थितिने सुधारी ले छे तेना समर्थनमा यमघंटाए सुबुद्धि अमात्य दृष्टांत कह्य'. (२) विधाताना पराजय पर सुबुद्धि अमात्यनु दृष्टांत
. क्षितिप्रतिष्ठ नगर, पृथ्वीचंद्र राजा, सुबुद्धि अमात्य. राजाने त्यां पुत्र अवतो. छठीनी रात्रे तेना अक्षर लखीने पाछी फरती विधात्रीने पूछतां प्रधाने जाण्यु के ए छोकरो पारधीना धंधो करशे अने रोज एक प्राणी मारशे. ते प्रमाणे बीजो पुत्र थतां तेना भाग्यमां शींगडे खांडो अने पूछडे बांडो एक बळद होवान विधात्रीओ का. त्रीजी वार पुत्री जन्मी अने तेना भाग्पमा वेश्या थवान अने रोज मात्र एक ज घराकनी आवक होवानुं विधात्रीए जणाघ्यु. . ए पछी घणा दिवसे गोत्रकलह थतां राजाना विनाश थयो, राज्य गयु अने राजकुटुंब वेरविखेर थई गयुं. तेने फरी एकठु करी तेनुं भाग्य पलटवा प्रधान नीकळी पडयो. एक नगरमां पारधी बनेला मोटा राजपुत्रने। पत्तो लाग्यो. तेने रोजनु एक ज प्राणी शिकारमा मळतुं. दशा बूरी हती पत्नीनी साडी घरेणे मूकीने प्रधानने जमाडयो. शिकारमा प्रधान तेनी साथे गयो. प्रधाने तेने बीजा कोई प्राणीने न मारतां दररोज मात्र श्वेत गजराजने ज मारी तेना कुंभस्थळमाथी मोती काढवानुं बताय.
त्यांथी ते फरतो फरतो बीजा पुत्रने त्यां गयो. तेनी दशा पण खराब हती. तेन्गे बळद प्रधाने वेची नखाव्या अने बीजे दिवसे नवो वळद तेने आंगणे आवी ऊभेलो ते बतावीने का के 'दररोज बळद वेची नाखजे. तने नवो नवो बळद मळतो रहेशे.'