Ratnachuda Rasa

Author(s): H C Bhayani
Publisher: L D Indology Ahmedabad

Page 16

भूमिका
वाट लईने दोड्यो, स्त्रीओ जागी जशे ए बीके में तेमना परथी हाथ न खसेड्या. परिणामे त्यां आग लागी अने मारां दाढीमूछ बळी गया.'
यमघंटाए कयु के आम मूरख जातजातना होय छे.
आ रोते बधा कोयडाना उकेल जाणीने रत्नचूड त्यांथी सवारे पोताना उतारे गयो. पछी तेणे राजा पासे जईने फरियाद करी. यमघटानी सलाह प्रमाणे बधा धूतने तेणे महात कर्या. सोळ कोटि द्रव्य प्राप्त कयु:
तेनी बुद्धिथी प्रसन्न थईने राजाए वरदान मागवा कहा एटले तेणे न्यायघंट बांधवानी विनंती करी. राजाए ते स्वीकारो अने फरी कशु मागवानु कहेतां तेणे रणघंटानी मागणी करी. राजाए रणघंटाने बोलावीने रत्नचूडने सांपी. पछी त्यांथी नीकळीने ते पोताने नगर ताम्रलिप्ति आव्यो. सौए तागत कयु. रणघटा, सुभगमंजरी अने रत्नश्री ए त्रण पत्नीओ साथे ते सुखसाह्यबीमा रहेवा लाग्यो..
एकवार एक केवळी ते नगरमां आव्या, त्यारे रत्नचूडना पिताना पूछवाथी तेमणे रत्नचूडनो पूर्वभव कह्यो : नंदगाममा रहेती एक गरीब डोशीनो दीकरो थावर परबने दहाडे खीर खावानी हठ करी रडवा लाग्यो. पडोशणे सामग्री आपी. थावर खीर खावा बेठो ते वेळा एक मासो. पवासी साधु त्यां आव्या. थावरे खीर वहोरावी. ए पुण्ये ते तमारा पुत्र रत्नचूड तरीके अवतो. बे पाडोशणमांथी जे एके कुळमद सेवेलो, ते वेश्या तरीके अवतरी. बीजीए दाननी अनुमोदना करेली, ते रत्नश्री तरीके अवतरी. आम दानथी उत्तम कुळ, विद्या, लक्ष्मी वगेरे प्राप्त थाय.
दृष्टांत लेखे जोईए तो रत्नचूड एटले संसारी जीव, कूटकटाह द्वीप एटले संसार, वेशी ते गुरुउपदेश, बहाण द्वारा प्रवास एटले गर्भरूपे अवतरवु. चार वाणिया ते क्रोध, मान, माया, लोभ. सुतारनी पावडी ते रागद्वेष, समुद्रनो विवाद करनारा वाणिया ते चार विकथा. रणघंटा ते सुभापितबुद्धि अने यमघंटा ते मिथ्यात्वनी वृत्ति. आ थये। अंतरंग अर्थ.
गुरुनी देशनाथी वैराग्यभाव उत्पन्न थतां रत्नचुडे श्रावकधर्म स्वीकार्या. ते मुक्ति पामशे. बृहत् तपागच्छना रत्नसूरिना शिष्ये संवत १५०९ना भादरवा वद बीजने गुरुवारे रेवती नक्षत्रमा आ रास रच्यो.
३. रत्नचूडकथा-साहित्य जिनरत्नकोशमां 'रत्नचूडकथा', 'रत्नच्डकथानक' के 'रत्नचडचरित्र' एव। शीर्षक नीचे सात कृतिओनो निर्देश छे. तेमां देवेद्रगणि के नेमिचंद्रकृत 'तिलकसुंदरी रत्नचूड-कथानक अने 'रत्नचूड रास' नी वार्ता तहन भिन्न होईने तेमनी बच्चे कशोज संबंध नथी. बाकीनी कृतिओमांथी जिनवल्लभसूरि, राजवर्धन अने एक अज्ञातकर्तृक कृति विशे बीजी कशी माहिती उपलब्ध नथी. बाकी रहेल ज्ञानसागरकृत रत्नचूडकथानकर अने र. रा. बनेनी वार्ता एक ज छे. बंने बच्चे घटना. १. आ विजयकुमुदसूरि वडे संपादित थईने १९४२मा प्रकाशित थयु छे. २. यशोविजय जैन ग्रंथमाळा, क्रमांक १९१७; जर्मन अनुवाद हेर्टल Indische March
enromane, १९०२. 'जिनरत्नकोश'मां तेम ज 'जैन साहित्यना संक्षिप्त इतिहास'मां