________________
ધ્યાન કરવાનું હોય છે. એ રીતે કલાકો સુધી સમત્વ, ધ્યાન અને સુધી આવું આર્યમોન ધારણ કરી, જનસંપર્કથી દૂર રહી જો આ કાયોત્સર્ગનો અભ્યાસ કરતા સાધક એક પછી એક કર્મની પ્રતિરો સાધના કરવામાં આવે તો સમ્યક્ દર્શનની પ્રાપ્તિ માટે સાચી નિર્જરતો જાય છે. ને ધ્રુવ-નિશ્ચલ-શાશ્વત એવા આત્માના દર્શનનો દિશામાં પગલું ભરાય ને પૂર્વસંચિત કર્મોનો જથ્થો ઓછો હોય અનુભવ પ્રાપ્ત કરે છે.
તો, અથવા આગલા કોઈ જન્મોમાં સાધના કરીને આવ્યા હોય મુક્તિનો એક માત્ર ઉપાય સમતા છે. બાકીનો સમગ્ર તો સમ્યક્દર્શન પ્રાપ્તિ આ કાળમાં પણ થઈ શકે છે. મનુષ્ય જન્મ ક્રિયાકલાપ સમતાની સિધ્ધિ માટે જ છે.
લઈને પ્રથમ કાર્ય સમ્યક્દર્શનની પ્રાપ્તિ માટે કરવાનું છે. એના ત્રણ અક્ષરને ઓળખો બે ગુરૂ લઘુ એક..
વગરની બધી જ ક્રિયા-તપ-ચારિત્ર બધું જ ફોક કહ્યું છે. એટલે જ સીધી લેતા મોક્ષ છે, ઉલટી દુર્ગતિ દેત..
તો કેટલીયે વાર ઓઘા લીધા છતાં આપણો ઉદ્ધાર થયો નથી. એ ત્રણ અક્ષર છે “સમતા' જો સમતાને ગ્રહણ કરો તો મોક્ષ છે ને એટલે જ તો વર્ષો પૂર્વે લોકો-છોકરાઓને ઘર-સંસાર સોંપી પોતે તેનું ઉલટું કરો તો ‘તામસ' તામસ દુર્ગતિમાં ઘસડી જાય છે. જંગલમાં રહી, ગુફાઓમાં એકાંત રહી... વિપશ્યના ધ્યાન સાધના આવી માયાજાળથી ચેતો.
કરતાં... એમ કર્મ નિર્જરતા.. નિર્જરતા જો આત્મદર્શન પામી ગયા કેટલાક આ સાધનાનો ઉઘાડે છોગ નિષેધ ન કરતાં, તો ચારિત્ર ગ્રહણ કરી આત્મકલ્યાણ સાધતા... ચાણક્યબુદ્ધિ વાપરીને, એ જ સાધનામાં અહીં-તહીં થોડા ફેરફાર - શું આ સાધનાથી રોગ પણ શમી જાય છે? કરીને, એ અધકચરી સાધનાને “જૈન સાધના'ના લેબલ સાથે વહેતી માનસિક અને શારીરિક અનેક રોગો મનને આધારિત છે. મૂકે છે. તો બીજા કેટલાક ધર્મનેતાઓ, કશા જાત-અનુભવ વિના, જેને મનોકાયુક (સાયકોસોમેટિક) રોગો કહેવાય છે. ક્રોધ, ભય, કેવળ પુસ્તકીય માહિતીના આધારે, કોઈક પ્રક્રિયા ઘડી કાઢી “જૈન ચિંતા, ઈર્ષા, વ્યસન, અહમ્. આ બધા અવગુણોરૂપી મેલ મન પ્રક્રિયા' તરીકે આગળ કરી મુગ્ધજનોને આકર્ષવાનો પ્રયત્ન કરે પર જામવા ન દેતાં અને જૂના મનોરોગોને દૂર કરતાં રેહવું એ છે. આવી સોનેરી જાળથી ચેતો. વિપશ્યના સાધના શીખવી હોય, વિપશ્યના છે. મન નિર્મળ થતાં-વિકારવિહીન બનતાં તેના તેનો લાભ મેળવવો હોય તો તેના કેન્દ્ર પર જઈ દસ દિવસની આનુષાંગિક પરિણામરૂપે અનેક માનસિક-શારીરિક રોગો શિબિર ભરી તેના શુદ્ધ સ્વરૂપમાં શીખો. બાકી ફાયદો નથી. આપોઆપ દૂર થાય છે. સાધક જો રોગોના ઉપચારના પર્યાય
બે વર્ષ પહેલાં એક ભાઈ જે ક્યારેક ક્યારેક મારા પ્રવચનમાં તરીકે વિપશ્યનાઓમાં જતો હોય તો તેણે એ સમજવું કે વિપશ્યના આવતા તે મને રસ્તામાં ભેગા થઈ ગયા. મને કહે “બેન મારે સાધના અધ્યાત્મ (શુદ્ધ ધર્મ)ની સાધના છે, જેના પરિણામે અનેક દીક્ષા લેવી છે...” મેં કહ્યું, “બહુ સરસ... આનંદ થયો... પણ મારી રોગોમાં લાભ (ફાયદો) થોડાઘણાં અંશે થતો હોય છે. પરંતુ એક વાત માનશો?તો કહે “હા બેન જરૂર” મેં કહ્યું, દીક્ષા કોઈ પણ વ્યક્તિએ શરીરના કોઈ રોગના ઉપચાર માટે આ લેતા પહેલા વિપશ્યનાની એક શિબિર કરી આવો. શું સાધના છે સાધનાનો ઉપયોગ ન કરવો જોઈએ. એ તો આ સાધનાની તે શીખી આવો. પછી તમને કદાચ એ ચાન્સ ન મળે તો ખરેખર આડપેદાશ (બાયપ્રોડક્ટ) છે. મૂળ ઉદ્દેશ તો અધ્યાત્મ જ હોવો જે કરવાનું છે તેનાથી વંચિત રહી જશો. ને જો આ સાધના શીખ્યા જોઈએ. સાધક દારૂ, સિગારેટ જેવા વ્યસનોથી પણ બહુધા મુક્ત પછી દીક્ષા લેશો તો તમે તમારો તો ઉધ્ધાર કરશો પણ બીજા બને છે. કેટલાયનો કરી શકશો. પણ યાદ રાખજો જેવા શુદ્ધ સ્વરૂપમાં શીખો આપણા ઋષિમુનિઓએ હજારો વર્ષ પહેલાં આ સત્યને તેવાજ શુદ્ધ સ્વરૂપમાં આગળ સાધના ચાલુ રાખજો. જો તેમાં પોતાના અનુભવથી જાણ્યું કે મનમાં વિકાર જાગતાં સંવેદના થાય કાંઈ પણ ભેળસેળ કરી “જેન'ના નામે મુકવાનો પ્રયત્ન કર્યો તો કે આ સંવેદના વિકારને વધારવાનું કારણ બને છે. પણ જો તેને શું થશે ખબર છે? લોકોને એનો લાભ મળશે નહિ એટલે લોકો દૃષ્ટાભાવે | તટસ્થભાવે | સમતાભાવે અનુભવવામાં આવે તો તેને છોડી દેશે. ને માંડ માંડ બે હજાર વર્ષે પાછી ફરેલી આપણી તેનું બળ ઘટવા માંડે છે. વિદ્યા ફરી પાછી લુપ્ત પ્રાય: થઈ જશે.. એ ભાઈને મારી વાત આચાર્ય શ્રી સત્યનારાયણ ગોએન્કાજી મસ્તકના દુઃખાવાના બરાબર મગજમાં બેઠી. આ પહેલાં પણ એક-બે પ્રવચનમાં મેં આ નિમિત્તે આ સાધના પ્રત્યે ખેંચાયા. દેશવિદેશના નામચીન દાક્તરો વિષય પર પ્રકાશ પાડેલો. એટલે એમના ધ્યાનમાં તો હતું જ. તે જેમાં નિષ્ફળ ગયેલા તે શીરદઈ આ સાધનાથી શમી ગયું એટલું જ ભાઈ તેમના પત્ની સાથે શિબિર કરી આવ્યા. શિબિર સમાપન નહિ, તેમની જીવનદૃષ્ટિ પણ બદલાઈ ગઈ. આથી પ્રભાવિત થઈ, પછી એમનો પ્રથમ ફોન મને આવ્યો કે “બેન હું ખૂબજ ખુશ છું. ત્યારબાદ લગભગ પંદર વર્ષ સુધી આ સાધના કરતા રહી તેઓ મારો આનંદ શબ્દમાં વર્ણવી શકું તેમ નથી. જો તમે આગ્રહ કરી તેમાં નિષ્ણાત થયા. તેમના ગુરુજીએ તેમને આચાર્યપદે નિયુક્ત મને સાધના શિબિરમાં ન મોકલ્યો હોત તો મારું જીવન મારી કર્યા અને આદેશ આપ્યો કે ભારતભૂમિની આ સાધના ભારતમાં દીક્ષા અધૂરી રહી જાત. ચારિત્ર લઈને ઓછામાં ઓછું એક વરસ ફરી પ્રસરે તે માટે ત્યાં જઈ તેનું શિક્ષણ આપો. તદનુસાર તેઓ
પ્રદ્ધજીવન
જુલાઈ - ૨૦૧૮
