________________
પંથે પંથે પાથેય ડેવિડનો જૈન મુનિ સાથેનો વાર્તાલાપ” | શશિકાંત લ. વૈધ
) ચિંતકો અને અનુભવી સંતો કહે છે કે જીવન જીવી નાખવું એમણે એક દિવસ મને કહ્યું કે ભાઈ મારી ઈચ્છા જૈન ધર્મના દિગંબર અને જીવન જીવી જાણવું તેમાં આભ જમીનનો ફેર છે. બહુ ઓછા મહારાજને મળવાની છે. દિગંબર સ્વામી (મુનિ) ગુજરાતમાં ઓછા માણસો-માનવ જીવનનું મૂલ્ય સમજે છે. જે વ્યક્તિ પોતાને માટે આવે. મને જાણવા મળ્યું કે સોજિત્રા (પેટલાદ પાસે) ગામમાં સ્વાર્થયુક્ત જીવન જીવે છે તે બરાબર નથી, પણ જે પ્રાણીમાત્રના એક દિગંબર જૈન મુનિ પધાર્યા છે. મારા પિતાજીની આ કર્મભૂમિ કલ્યાણ માટે જીવન જીવી જાય છે, તે ખરેખર મૂલ્યનિષ્ઠ જીવન હતી. એક દિવસ રજાના દિવસે હું અને ડેવિડ જૈન મુનિને મળવા કહેવાય. સંતો અને ધર્મપરાયણ જીવન જીવનારા સૌ સાચા અર્થમાં ગયા. ત્યાંના જેન મહાજનને મળ્યો અને જૈન દિગંબર મુનિ જીવન જીવે છે. સોક્રેટીસ, એરિસ્ટોટલ, મહાત્મા તોલસ્તાંય, ઈશુ, (મહારાજ) સાથે થોડી વાતો થઈ, તે ખરેખર આનંદ જન્માવે તેવી ભગવાન બુદ્ધ, અને મહાવીર પ્રભુ આ બધા મૂલ્યનિષ્ઠ અને સત્યમય છે. જે હું મારા શબ્દોમાં રજૂ કરું છું. જીવન જીવી ગયા કે આજે પણ સમગ્ર વિશ્વ એમના જીવનમાંથી સામાન્ય રીતે સંત ખૂબ સાદા અને નિર્મળ સ્વભાવના હોય પ્રેરણા લે છે.
છે. સંતની એક સરળ વ્યાખ્યા તે છે કે બીજા માટે અને અજાણ્યાને મહાત્મા ગાંધીનું જીવન પણ ખુલ્લી કિતાબ જેવું હતું. પણ સહાયરૂપ થાય. એક ભજનમાં સંતના સંદર્ભમાં ખૂબ સચોટ રાષ્ટ્રપિતા સત્ય અને અહિંસા માટે જીવ્યા અને મર્યા. આપણે આજે વ્યાખ્યા આપી છે. જૈન ધર્મના એક દિગંબર મુનિની જીવન શૈલીની વાત કરીશું. સૌ “શાંતિ પમાડે તેને સંત રે કહીએ'. જૈન સાધુઓ તો સ્વભાવે જાણે છે કે જૈન ધર્મનો પાયો “અહિંસા' પર છે. મહાવીર પ્રભુએ ખૂબ નમ્ર અને વિવેકી હોય છે. તપ દ્વારા એમણે આત્માની અનુભૂતિ તો જૈન ધર્મના સિદ્ધાંતને “અહિંસા પરમો ધર્મ' કહ્યો. સમજાય કરી હોય છે. તેનામાં મોહ કે માયાનાં દર્શન ન થાય. આવા જૈન તેવી સરળ વાત છે કે પૃથ્વી પર જે કુદરતે પ્રાણી સૃષ્ટિ સર્જી છે, મુનિઓ મોહયુક્ત હોય છે. આવા એક જૈન દિગંબર મુનિને હું તેને પણ જીવવાનો પૂરો હક છે. ટૂંકમાં અહિંસાનું સૂક્ષ્મ ચિંતન અને યુ.કે. ના વિદ્વાન ડેવિડ હાર્ડીમન, એક જૈન દેરાસરમાં મળ્યા. આ ધર્મમાં જોવા મળે છે. જૈન ધર્મના સાધુઓ પણ કઠોર જીવન ડેવિડે શ્રધ્ધાપૂર્વક વંદન કર્યા અને અમારો ખૂબ ટૂંકી વાર્તાલાપ જીવે છે. જૈન ધર્મની દીક્ષા લેવી તે પણ કઠિન છે. જે કઠિન જીવન શરૂ થયો. જૈન મુનિ હિન્દી જાણતા અને તેથી મારે ડેવિડને અંગ્રેજીમાં જીવીને ધર્મ પરાયણ જીવે તે જ જૈન સાધુ કે સાધ્વી બની શકે. કહેવું પડતું. (હિન્દી ભાષાની મારી ખૂબ મર્યાદા હતી) જૈન ધર્મ આવા એક દિગંબર જૈન મુનિનો મને પ્રભુ કૃપાથી ભેટો થયો, તે અંગેની અને સિદ્ધાંતોની થોડી વાત થઈ. સાંજનો સમય હતો. ઘટના હું અહીં રજૂ કરું છું.
રાત્રિ પડવાની તૈયારી હતી. તેથી આ વાર્તાલાપ ટૂંકાવી દેવો પડ્યો. હું ઘણા સમય પહેલા વીરસદ, શ્રી વસનદાસ હાઈસ્કૂલમાં- ડેવિડનો એક પ્રશ્ન હતો. શું રાત્રે તમે (જૈન મુનિ) અહીંજ રહેશો? હાયર સેકંડરી સ્કૂલમાં શિક્ષક હતો. વડોદરામાં જ્યોતિ લી. ના મેં જૈન મુનિને ઉપરનો પ્રશ્ન પૂછયો અને મુનિએ જવાબ આપ્યો. - મુખ્ય સંચાલક શ્રી નાનુભાઈ અમીન અમારી કેળવણી મંડળના “હા'. પ્રમુખ હતા. (શ્રી નાનુભાઈ અમીન મૂળ વીરસદના) એમના દ્વારા ડેવિડે કહ્યું (મને) 'Sir, you ask Jain Muni , if there is a યુ.કે. ના એક ઈતિહાસના પ્રોફેસર શ્રી ડેવિડ હાર્ડીમન, એમના fire in the temple would you not leave this place? 'આ ઈતિહાસ વિષયના સંશોધન માટે વીરસદ આવ્યા. હું આ શાળામાં પ્રશ્નનો જૈન મુનિએ જે જવાબ આપ્યો તે ખરેખર ડેવિડને વિચાર અંગ્રેજી વિષયનો શિક્ષક હતો. આ શિક્ષણ સંસ્થાનું કાર્ય તે વખતે કરતા કરી દીધા. જૈન મુનિએ કહ્યું, “માસ્ટર સાદવ, મા તેવિડ ખૂબ પ્રચલિત હતું. મને શાળાના આચાર્યશ્રીએ શ્રી ડેવિડ હાર્ડીમન સાદવ વેગે વતાવો, કર નામ નો, તો નિતિનવર મુનિય સે સાથે આજુબાજુના ગામમાં જઈને એમને મદદરૂપ થવાનું હતું. - નદીં વ ના પર વાદર નદી નાછું વળ્યું શરીર વગ દુભાષિયા તરીકે. (ઈન્ટરપ્રિટર) શાળાના સમય પછી ભાઈ ડેવિડે મોહ નહીં!' મેં ડેવિડને અંગ્રેજીમાં કહ્યું કે, 'Under any Circumજે કંઈ નક્કી કર્યું હોય તેમ અમે બે એમની મોટર બાઈક પર જતા. stances, Jain Muni would not leave this place, he would આજુબાજુના ગામોમાં આ કાર્ય માટે ફરવું પડતું આ બ્રિટીશ વિદ્વાન prefer to die because he has no fascination for the body'. ખૂબ મળતાવડા સ્વભાવના હતા. તેઓ મારે ત્યાં પણ રોકાયેલા.. જૈન મુનિનો આ જવાબ સાંભળી ડેવિડને આશ્ચર્ય થયું અને આપણી સાથે હળી મળી જતા અને આપણી સાથે જ ભોજન લે. તેણે કહ્યું, 'This is wonderful & Unique one' આ ખરેખર
જુલાઈ - ૨૦૧૮ )
પ્રબુદ્ધજીવન
૩૯
