________________ Registered with registar of Newspaper under RNI No. MAHBIL/2013/50453 - Postal Registration No. MCS/147/2016-18. WPP Licence No. MR/TECH/WPP-36/SOUTH/2018. & Published on 16th of Every Month & Posted on 16th of every month at Patrika Channel Sorting Office, Mumbai - 400 001. PAGE NO.56 PRABUDHH JEEVAN JULY 2018 જો હોય મારો અંતિમ પત્ર તો... ‘જો હોય મારો અંતિમ પત્ર તો...” એવી લેખ શ્રેણી તમે ‘પ્રબદ્ધજીવન’માં શરૂ કરી એ માટે અભિનંદન અને રતિલાલ બોરીસાગર આ શ્રેણીમાં લખવાનું મને નિમંત્રણ આપ્યું એ માટે આભાર અને નિરાંતે, જ્યારે અનુકૂળતા મળે ત્યારે, લખવાની છૂટ આપી એ માટે વિશેષ આભાર, જો કે આમાં આંગળી આપતાં પહોંચો પકડવા જેવો ઘાટ થયો છે. હું આટલી બધી નિરાંત રાખીશ એવો તમને ખ્યાલ નહીં હોય! મેં મારા એક લેખમાં લખ્યું છે કે મારું મગજ નેરોગેજ રેલવે સ્ટેશન જેવું છે; એક ટ્રેન પસાર થઈ જાય પછી જ બીજી ટ્રેન આવી શકે ! (આઈન્સ્ટાઈનનું પણ આવું જ હતું એમ મેં હમણાં જ ક્યાંક વાંચ્યું !) એટલે એક કામ હાથ પર હોય ત્યારે બીજું કામ પાછળ ઠેલાય એમ આ કામ ઠેલાતું ગયું. અંતિમ સમયે તો બધા ખુલાસા કરી દેવા જોઈએ એટલે આ પણ કહી દીધું ! | તમે વિગતથી લખવાનું કહ્યું એ માટે પણ તમારો વિશેષ આભાર. લંબાણથી બોલવા-લખવાની છૂટ મળે છે ત્યારે આ રહી ન જાય, તે રહી ન જાય એવો ભાર રહેતો નથી. તંત્રી તરીકે જે ઑડિટ કરવા જેવું લાગે તો તમે જરૂર કરજો . (રતિલાલ બોરીસાગરના પત્રની પ્રસ્તાવના) અંતિમ પત્ર” એટલે “ડાઇંગ ડેક્લેરેશન’ એમ હું સમજું છું. અંતિમ તો માની જ લઉં; અને એટલે જ, મને છેતરવાનું સાવ સહેલું; તેમ છતાં, સમયે “માણસ જે કહે તે સાચું જ કહે' એવું માનવામાં આવે છે ને એટલે કળન વળે એવી રીતે ક્યારેય છેતરાયો નથી. જ કાયદામાં ‘ડાઇંગ ડેક્લેરેશન'ને શ્રદ્ધેય પુરાવો ગણવામાં આવે છે. હું મારું અર્થતંત્ર ભારત સરકારના અર્થતંત્રની જેમ કાયમ ખાધલક્ષી પણ અત્યારે મજાક છોડીને પૂરી ગંભીરતાથી આ ‘ડેક્લેરેશન' કરું છું. રહ્યું છે. અઢાર વરસની ઉંમરથી શરૂ કરી, સાઠ વર્ષ પૂરાં થયાં ત્યાં સુધી - - જે આ મારી અંતિમ પત્ર હોય તો મારે સૌપ્રથમ ઈશ્વરનો અને પછી જીવનનાં કુલ બેતાલીસ વરસ નોકરી કરી! શરૂઆતનાં વર્ષોથી એવું આ જગતનો આભાર માનવાનો છે. ઈશ્વરનો આભાર એટલા માટે કે લાગતું કે “બસ, આવતી પહેલી તારીખથી કોઈનું દેવું માથે નહીં રહે'; નરસિંહ મહેતા જેવી મારી પાત્રતા નહીં, પણ સ્વભાવ અદ્દલ એવો જ! પણ, એવી પહેલી તારીખ કદી આવી જ નહીં! ફ્લેટ માટે ઑફિસની ભવિષ્યનું યોગ્ય પ્લાનિંગ કરીને ક્યારેય કશું ગોઠવ્યું નથી. બસ એમ જ લોનનો છેલ્લો મોટો હપતો પગાર પૂરેપૂરો કપાવવા ઉપરાંત સ્વજનના ચાલતું રહ્યું ને છતાં આશ્ચર્યની વાત એ છે કે બધું બરાબર ચાલતું રહ્યું! પૈસાથી ભર્યો હતો! ને છતાં, નરસિંહ મહેતાની જેમ જ મારું કોઈ કામ નરસિંહ મહેતા જેવી અડગ પ્રભુશ્રદ્ધા પણ નહીં; “હંકારી જા' ગીતમાં પૈસા વગર અટક્યું નથી ! એટલે જ જો આ અંતિમ પત્ર હોય તો મારે પ્રભુ સુંદરમે પોતાની જીવનહોડી હંકારવા માટે પ્રભુને બધા પાવર્સ ડેલિગેટ પરત્વેને પ્રભુના પ્રતિનિધિઓ પરત્વે કૃતજ્ઞતાનો ભાવ વ્યક્ત કરવાનો છે. કરીને કહ્યું છે : “મનનાં માલિક તારી મોજને હલેસે ફાવે ત્યાં એને હંકારી આ અંતિમ પત્રમાં જીવનના સીધા અનુભવોમાંથી અને વાચન અને તું જા!' એવું કોઈ મારું પ્રભુને સમર્પણ પણ નહીં, ને છતાં, પ્રભુએ મારી સત્સંગને કારણે જીવન વિશેની જે કંઈ સમજ મને પ્રાપ્ત થતી રહી છે તે જીવનહોડી સંભાળપૂર્વક હંકારી છે. અલબત્ત, ક્યારેક ક્યારેક મોજમાં વિશે તેમજ એ સમજ મુજબ જીવવાના મેં જે કંઈ સફળ-નિષ્ફળ પ્રયત્નો આવીને મારી જીવનહોડીને પ્રભુએ આમતેમ ફંગોળી પણ છે; પણ, આજે કર્યા છે તે વિશે ગુણવંત શાહના શબ્દોમાં કહું તો, “મારા તાબામાં હોય લાગે છે કે એ રીતે મારી જીવન હોડીને ફંગોળવા પાછળ પણ પ્રભુનો હેતુ એટલી’ પૂરી તટસ્થતાથી વાત કરવા માગું છું. આમાંથી કોઈ કંઈ શીખે તો હોડીને યોગ્ય ઠેકાણે પહોંચાડવાનો જ હતો! એવો ગુરુભાવ આની પાછળ નથી. આ કેવળ નિખાલસ નિવેદન છે ! - આ જગતનો પણ મારે હૃદયપૂર્વક આભાર માનવાનો છે. કૉમન એક વાત મને બહુ નાની ઉંમરથી સમજાઈ ગઈ છે કે મળેલી સમજ જો સેન્સ બહુ જ ઓછી, અને વ્યવહારબુદ્ધિ તો બિલકુલ શૂન્ય! આવો સ્વ-ભાવ ન બને તો કેવળ કોરી સમજનો કશો અર્થ નથી. સમજણ જેટલા માણસ નભી ગયો જગતની સારપને કારણે ! આનો અર્થ એવો નથી કે પ્રમાણમાં આચરણમાં ઊતરે એટલી જ એની સાર્થકતા છે. ‘દર્શક’ કહ્યું કટુ અનુભવો થયા જ નથી - થયા છે; પણ, ઊંડા ઘા પડી જાય એવા છે, ‘જ્ઞાન પહેલાં આવે છે, આચરણ એની પાછળ આવે છે.' જ્ઞાન કે અનુભવો નથી થયા એ કેવળ પ્રભુકંપાને કારણે ! એકદમ વિશ્વાસ મૂકી સમજની પ્રાપ્તિ વગર આચરણ શક્ય નથી. એટલે જ્ઞાનનો ઘણો મહિમા દેવાનો મારો સ્વભાવ. સામી વ્યક્તિ જેવી દેખાય છે એવી જ છે એવું તુરત છે, પણ આચરણનો અધિક મહિમા છે. (વધુ માટે જુઓ અનુસંધાન પાનું 5 1) Postal Authority : If Undelivered Return To Sender At : 926, Parekh Market, 39, J.S.S. Rd., Opera House, Mumbai -400004. Printed & Published by: Pushpaben Chandrakant Parikh on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh & Published from 385, SVP Rd., Mumbai - 400004. Tel. 23820296 Printed at Rajesh Printery, 115, Pragati Industrial Estate, 316, N.M.Joshi Marg, Lower Parel (E), Mumbai - 400 011. Tel. 40032496 / 9867540524. Editor : Sejal M. Shah Temporary Add.: 926, Parekh Market, 39, J.S.S. Rd., Kennedy Bridge, Opera House, Mumbai -400004.
