Prabuddha Jivan 2016 05

Author(s): Sejal Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 7

મે ૨૦૧૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
મહાવીર આપે.
દ્રવ્ય છે, ગુણ છે, પર્યાયના પરિવર્તનો છે. સત્ય તપ સંતોષ
સંસાર છે. સંસારચક્ર છે. પ્રેમ ત્યાગ ક્ષમા
કર્મ છે. અહિંસા તિતિક્ષા સેવા
ધર્મ છે. હૃદયમંદિર કે જીવનમંદિરના આંતર-સુશોભનની આ સામગ્રી રાગ છે. રાગની પીડા છે. છે. શ્રમણ મહાવીરની સલાહ આમાં પણ કામ આવે.
વિરાગ છે. શાંતિ છે. કોઈને હૃદયમંદિર ખાલી કરવું હોય તો તે માટેની સલાહ પણ આ જગતસ્થિતિ છે. મહાવીર પાસેથી માગે.
રત્નત્રય છે. મહાવીર સર્વોપયોગી છે.
વિચાર છે. મહાવીરના સૂત્રો સર્વકાલીન છે.
લેશ્યા છે. સત્ય જૂનું થતું નથી.
પરિગ્રહ છે, તો પાપ છે. શ્રમણ સૂત્ર સનાતન સત્ય છે.
એકાંત છે, તો ભ્રમ છે. XXX
અનેકાંત છે, તો બોધ છે. અવસ્થાઓ બદલાય. વ્યવસ્થાઓ બદલાય. સંસ્થા બદલાય. પરમાણુ છે, સ્કંધ છે. આસ્થા પણ બદલાય, પરંતુ કંઈક એવું પણ છે કે જે નથી બદલાતું. સ્કંધ છે તો પૂરણ-ગલન છે. જે ‘સ્થિત છે, જેની ‘સ્થિતિ બની રહે છે. જે હતું, છે અને હશે. શ્રમણ મહાવીરના આ નિર્દેશો છે, નિષ્કર્ષ છે. શ્રમણ મહાવીરે શ્રમણ મહાવીરે ‘સ્થિતિ'ની પણ વાત કરી. જે સ્થિતિ છે તેની સ્થાપના નિસર્ગના રહસ્યો શોધવાનો શ્રમ કર્યો છે. શ્રમણે આપેલાં સૂત્રો કરી છે. જે નથી તેની કલ્પના નથી કરી.
નિર્ચન્થ તરફથી મળેલી ભેટ છે. ગાંઠે બાંધી લેવા જેવી ભેટ છે. સ્થિતિ શું છે? સ્થાપિત શું છે?
* * * નિસર્ગ સ્થિત છે.
જૈન દેરાસર, નાની ખાખર, જિ. કચ્છ-ગુજરાત. પિન-૩૭૦૪૩૫ નિસર્ગના નિયમો સ્થાપિત છે.
પાણી. સુંદરવનમાં પશુ-પક્ષીઓ હળીમળીને રહેતાં હતાં. એમાં નાહતા-ધોતા. એમણે તળાવનું બધુંયે પાણી ગંદું-ગંદું કરી નાખ્યું. હાથીઓની પણ વસ્તી હતી. ઉનાળાના દિવસો આવ્યા. જંગલનું પછી તો પાણી જેમતેમ વેડફી નાખવાથી તળાવ ખાલીખમ તળાવ સુકાવા માંડ્યું. હાથીઓને તો ખૂબ પાણી જોઈએ. થવા લાગ્યાં. ક્યાંય પાણીનું ટીપુંયે દેખાતું ન હતું. આવી પરિસ્થિતિ
એક દિવસ બધા હાથીઓએ ભેગા મળીને ભારે મહેનતથી મોટું જોઈને વાનરોને પોતાની ભૂલનું ભાન થયું. તેમને થયું કે આપણે તળાવ ખોદી કાઢ્યું. હાથીઓ તળાવમાંથી ધરાઈને પાણી પીતા હાથીઓને મનાવીને આ જંગલમાં પાછા લઈ આવવા જોઈએ. અને પછી જંગલમાં ચાલ્યા જતા.
વાનરોનું ટોળું હાથીઓને મનાવવા માટે ગયું. વડીલ વાનરે એક દિવસ આ તળાવની પાળે વાનરોનું ટોળું આવ્યું. પહેલાં હાથીદાદા પાસે જઈને માફી માગી, પરંતુ હાથીદાદા ખૂબ ગુસ્સે તો એમણે પોતાની તરસ છિપાવી અને પછી પોતાના બચ્ચાંને થયેલા હતા એટલે એમ માને ખરા? તળાવમાં નવડાવીને પાણી ગંદું કરી નાખ્યું. સાંજે જ્યારે હાથીઓનું હાથીદાદા બોલ્યા: ‘આપણે આ વાનરોને એવો પાઠ ભણાવીએ ટોળું પાણી પીવા આવ્યું ત્યારે એમણે જોયું તો પાણી ગંદું થયેલું કે એ ફરીથી પાણી ગંદું કરવાની ખો ભૂલી જાય.” બધા હાથીઓ હતું. આવું ગંદું પાણી કેમ પિવાય?
વાનરો પર તૂટી પડ્યા. એમણે વાનરોની ખૂબ જ પિટાઈ કરી. બીજા દિવસે હાથીઓએ ભેગા મળીને ફરીથી નવું તળાવ ખોદી હાથીઓ એમને અધમૂવા કરી નાખ્યા અને ત્યાંથી એમને તગેડી કાયું. વાનરોએ રાત્રે આવીને નવા ખોદેલા તળાવમાંથી પાણી મૂક્યા. વાનરો કાયમ માટે પાસેના જંગલમાં જતા રહ્યા. તો પીધું, પણ પાછાં બચ્ચાંને નવડાવીને પાણી ગંદું કરી ચાલતા અબુધ જાનવરો પણ પર્યાવરણને દૂષિત થતું અટકાવે છે. તેઓ પણ
- પર્યાવરણની જાળવણી જાણે છે એ આ વાત પરથી સમજાય છે. આ હાથીઓનું ટોળું નજીકના બીજા જંગલમાં જતું રહ્યું એટલે
I l વસંતલાલ પરમાર વાનરોને મઝા પડી. તેઓ કશી રોકટોક વગર પાણી પીતા અને ટૂંકાવીને સૌજન્ય : ઓળખ, ભાવનગર
થયા.