________________
મે ૨૦૧૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
૧૭
૧૯૮૭ના રોજ રાષ્ટ્રપતિ જ્ઞાની ઝેલસીંગના હસ્તે ‘શ્રમણોપાસક'નો Therapyની સ્થાપના કરેલ છે. એવૉર્ડ પ્રાપ્ત થયેલ છે. યુનેસ્કો દ્વારા અપાતો ‘હિન્દી સેવી એવૉર્ડ' દેખીતી રીતે સરળ લાગતું અનુવાદનું કાર્ય ખરેખર ખૂબ જ અઘરું વર્ષ ૨૦૦૦ માટે હિન્દી સાહિત્યના સર્જન માટે તેમને એનાયત હોય છે. સ્ત્રોત ભાષામાં રચિત કૃતિને અનન્ય સજ્જતાની આવશ્યકતા કરાયેલ છે. ભાષા ભવન પંજાબ દ્વારા “એવૉર્ડ ઑફ ઓનર' સન્માનથી રહે છે. વળી, અહીં તો જિનેશ્વરની વાણીનો અનુવાદ કરવાનો હોઈ તેમને નવાજવામાં આવ્યા છે. હાલ નિવૃત્તિમાં પણ સક્રિય રહી બને તે કેટલું દુષ્કર કાર્ય હશે એ તો જેણે આ કાર્ય કર્યું હોય તેઓ જ વિદ્વજનો જૈન સાહિત્યની સેવા કરી રહ્યા છે.
સમજી શકે. જૈનદર્શન-અધ્યાત્મના આ ગ્રંથનો અનુવાદ કરવા (૧૨) સમણસુતને બંગાળી ભાષામાં રૂપાંતરિત કરવાનો
ભાષાકીય સજ્જતાની સાથોસાથ આ દર્શન પામવાની આંતરસૂઝ યત્ન કરી રહેલા ડૉ. અનુપમ જેશ
પણ તેટલી જ આવશ્યક છે. ‘સમણાં જેવા ગ્રંથનું
સંકલન-અનુવાદ કરી જિનવાણીને આપણી ભાષામાં સુલભ કરી ‘સમસુત્ત'નો બંગાળી ભાષામાં અનુવાદ કરી રહેલા ડૉ.
આપનાર, જિનેશ્વર અને આપણી વચ્ચે સેતુરૂપ બનનાર આ સર્વે અનુપમ જેશનો જન્મ પશ્ચિમ બંગાળના બર્દવાન જિલ્લાના કટવા ગામમાં ૧૮-૦૩-૧૯૭૭ના રોજ થયો હતો. તેમણે એમ. એ.
વિદ્વજનોની વિદ્યાસેવા – ધર્મસેવાને નત મસ્તક વંદન થઈ જાય છે. *
આસિ. પ્રોફેસર, ગુજરાતી વિભાગ, ગવર્નમેન્ટ આર્ટ્સ એન્ડ કોમર્સ પીએચ.ડી. સુધીનો અભ્યાસ કરેલ છે. હાલ તેઓ બાંકુરા ક્રિશ્ચિયન કૉલેજમાં ફિલોસોફીના આસિ. પ્રોફેસર તરીકે કાર્યરત છે. જ્ઞાતિએ
કૉલેજ, રાપર. કચ્છ. મોબા. ૦૭૫૬૭૦૬૪૯૯૩.
સહયોગ: ક્ષત્રિય એવા ડૉ. અનુપમ જેશે ‘જૈન અનેકાંતવાદ’ પર પીએચ. ડી.
૧. ઉપા. શ્રી ભુવનચંદ્રજી મ. સા. કચ્છ કરેલ છે. આ ઉપરાંત યુ.જી.સી. રિસર્ચ પ્રોજેક્ટ અંતર્ગત પણ જૈન
૨. ગીતાબેન જૈન, મુંબઈ ધર્મ-સાહિત્ય વિષયક સંશોધન કાર્ય કરેલ છે. તેમણે A Critical
૩. શ્રી પુરુષોત્તમ જૈન study of the Jaina Theory on non-one-sidedness',
૪. શ્રી ઋષભચંદજી જૈન, વૈશાલી 'Acharya Umasvati virachit Tattvarth Sutra' જેવા જૈન ધર્મ
૫. શ્રીમતી મુક્તાબેન ભાવસાર તથા શ્રી દિનેશભાઈ સંઘવી, કચ્છ વિષયક તેમ જ અન્ય પુસ્તકો લખ્યા છે, તો 'Jainism in Bengal' ૬ શ્રી પારલબેન દાંડીકર, યજ્ઞ પ્રકાશન, વડોદરા. અને ‘Studies in Jain Epistermology' પુસ્તકનું પ્રકાશન કાર્ય ચાલુ છે. તેઓ Jain Journal' તથા જૈનોલોજી અને પ્રાકૃત રિસર્ચ
દિવ્યાત્માને શ્રદ્ધાંજલિ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ-જૈન ભવન કલકત્તાના મુખપત્ર “Shramana' જેવા હું એમને ‘પ્રબુદ્ધ જીવન'ના લેખકના નાતે જ પરોક્ષ રીતે જાણતો. નામાંકિત જૈન સામયિકોના સહસંપાદક છે. હાલ તેઓ એક વખત ફોન પર એમની મધુર વાણી સાંભળેલ, મારી પર ઘણીવાર સમણસુત'નો બંગાળી અનુવાદ કરી રહ્યા છે, જે “Shramana' પત્રો આવે તે એમના અસ્તિત્વની નિશાની મારી પાસે છે. પૂ. ગાંધી સામયિકમાં ક્રમશઃ છપાઈ રહ્યો છે. થોડા સમયમાં જ તે પુસ્તક રૂપે બાપુ નથી, પણ એમનું “સત્યના પ્રયોગો' આજે પણ લાખો પ્રગટ થશે.
વ્યક્તિઓને પ્રેરણા આપી રહ્યું છે. પૂ. બાપુ વિચારોથી આજે પણ
સમગ્ર વિશ્વમાં જીવંત છે. આજે પણ-બારસો વર્ષ પર થઈ ગયેલા (૧૩) “સમણસુત્ત'ને ઈટાલીયન ભાષામાં અનુવાદ કરનાર
વિદ્યાપ્રેમી જૈન મહામુનિ વંદનીય હેમચંદ્રસૂરિ મહારાજને વિદ્વાનો ક્લાઉડિયા પેસ્ટોરીનો
આજે પણ યાદ કરે છે. ‘સમણસુત'ને ઈટાલિયન ભાષામાં અનુદિત કરનાર લેખિકા
-ઋગ્વદનું એક સૂત્ર મને યાદ આવે છે. ક્લાઉડિયા પેસ્ટોરીનોનો જન્મ જેનોઆ-ઈટાલીમાં થયો હતો. તેઓ
‘એક સત્ વિમા બહુધા વદંતિ ' (ઋગ્વદ (૧-૧૬૪-૪૬) ઈટાલિયન ગાયિકા, લેખિકા તેમ જ કવયિત્રી છે. તેઓ ગીતો લખે “સત્ય એક જ છે, સંતો અને વિવિધ નામ વડે પોકારે છે ! છે તેમ જ ગાતાં પણ શીખવે છે. તેમની આઠ જેટલી સીડી બહાર ધનવંતભાઈએ જાણે ઉપરોક્ત વિચારને આત્મસાત્ કર્યો હોય એવું પડેલ છે. તેઓ ઈ. સ. ૧૯૯૪થી જૈન ધર્મ વિશેના અભ્યાસમાં રત લાગે છે !! એમનું સંઘર્ષમય જીવન સૌને પ્રેરણા આપતું રહેશે. છે. તેમની પાસેથી Jainism the most ancient Doctrine of તેઓ સુધારાવાદી ક્રાંતિકારી સંત હતા. કહેવા દો કે તેઓ એક Nonviolence, Compassion and Ecology,' ઈટાલિયન ધૂપસળી જેવું જીવીને આપણા વચ્ચેથી વિદાય થયા. તેઓ ઘસાઈને ભાષામાં ૨૦૦૨માં Cosmopis Editor જેવી પ્રકાશન સંસ્થા દ્વારા ઊજળા બનીને ગયા. પ્રકાશિત થયેલ પુસ્તક પ્રાપ્ત થાય છે. 'The Essence of Jainism, આવા દિવ્યાત્માને હું કોટિ કોટિ વંદન કરું છું. એવું માનવું રહ્યું કે History, Philosophy Tales' નામે તેમનું અન્ય પુસ્તક ૨૦૦૩માં પ્રભુને ત્યાં પણ એમની જરૂર હોય !! ‘જય જિનેન્દ્ર' પ્રકાશિત થયેલ છે. તેમણે ૨૦૦૫માં Indian school of Voice
1શશિકાંત લ. વૈધ, વડોદરા
