________________
મે ૨૦૧૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
૩૭
જ્ઞાનના ઘેઘુર વડલા ડૉ. ધનવંતભાઈ |
મરણ કરતાં સ્મરણ વધારે બળવાન છે. આ ફક્ત સાહિત્યિક
વિધાન કે લખાણ નથી પરંતુ સિદ્ધ થયેલ હકીકત છે. આ વિધાન ડૉ. ધનવંતભાઈના નિધનના દુ :ખદ સમાચાર મળતાં મારા ધનવંતભાઈની સાથે સુસંગત છે. નશ્વર દેહની વિદાય પછી એમની મનોભાવ નીચે મુજબના હતા.
સૌમ્યતા, મીઠી મધુર વાણી, ઉપરાંત ઉપર વર્ણવેલ એમના અનેક (અનુષ્ટ્રપ-છંદ)
ઉમદા ગુણો, એમણે લખેલા નાટકો, વ્યાખ્યાનમાળાઓ, સાહિત્યિક સ્વપ્નામાં ન સાંભળેલી, માનેલી મનથી નહીં,
સંમેલનોના આયોજનો તેમજ વિવિધ વિદ્વાનો સાથેના એમના સાંભળી શોકની વાર્તા, ઓચિંતા સર્પ દંશથી,
સંવાદો, ‘પ્રબુદ્ધ જીવન’નું બદલાયેલ કલેવર તેમજ સૌ પ્રત્યે સમદષ્ટિ રોમ દ્વારે સર્યું વેગે, રક્ત વારિત્વ પામતું,
સહ વાત્સલ્ય તો વિદ્યમાન છે જ. પરંતુ એમની સ્મૃતિ પણ આપણી હજારો વસવાં તર્કો, અંતરે ઉભવી રહ્યાં.
સંપત્તિ છે. કંઈ કેટલાય પ્રસંગો, કેટલાય બનાવોમાં ધનવંતભાઈ જે મૂર્તિમાં સૌમ્યતા સમાતી ન હતી, અંતરમાં ઉદારની જરાય હજી જીવે છે અથવા આપણી સાથે જીવંત છે. ઓટ નહતી. સહનશીલતાનો સરવાળો જેટલો માંડીએ એટલો ઉચ્ચ કોટિની વિનયશીલતાવાળા, કુશાગ્રબુદ્ધિશાળી, પરિશ્રમી ઓછો પડે. સ્વભાવમાં રમણતા, કીર્તિ અને યશની ઉપેક્ષા સેવે, શ્રી ધનવંતભાઈએ જૈન ધર્મના ઉત્કર્ષ માટે પોતાના શારીરિક જીવનને જેમના દિલમાં લગીરે પ્રમાદ નહીં. જે મૂર્તિ અનેક સહવર્તીઓને નજર અંદાજ કરી શાસન પ્રભાવવાની બુનિયાદ વધુ તેજ-ધારદાર સાહિત્ય રસિકો બનાવી સમદષ્ટિ સહ વાત્સલ્ય કરી પીએચ.ડી. બનાવી છે. આવા દિવ્ય આત્માને પરમાત્મા ચિર શાંતિ બક્ષે એ જ જેવી ડિગ્રી લેવા માટેની પ્રેરણા આપી–પાઠો ભણાવે. સગુણોની પ્રાંજલ પ્રાર્થના. ભારે પૂર્તિના કારણે અનેકોના પ્રેરણામૂર્તિ બની, શ્રી મુંબઈ જૈન
1 ચંદુભાઈ ફ્રેમવાલા યુવક સંઘ દ્વારા વર્ષોથી યોજાતી ‘પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા' તેમજ
અભિલાષા, ૧૧ C-D. ગોવાલિયા ટેંક, ‘પ્રબુદ્ધ જીવનને દિન પ્રતિદિન ઉચ્ચ સ્તરે લઈ જવા અનેક ઉત્કૃષ્ટ
મો.: ૯૮૭૦૦૦૦૪૨૨. શિષ્યો-શિષ્યાઓ તૈયાર કરે, મહાવીર જૈન વિદ્યાલય દ્વારા દર બે
धनवंतभाई की कमी सदैव खलेगी વર્ષે યોજાતા સાહિત્ય સંમેલનોની સંપૂર્ણ જવાબદારી સ્વીકારી ૩ થી ૪ દિવસના કાર્યક્રમ માટે અનેક વિદ્વાનોને બોલાવી જૈન તત્ત્વને परम श्रद्धेय धनवंतभाई के स्वर्गारोहण के समाचार जानकर अत्यंत दु:ख વધુ ઉજાગર કરવાના સફળ પ્રયાસો આદરે, કવિ કલાપી તેમ જ દુમાં ધનવંતમા 1 વ્યક્તિત્વ હી ઉસા થા જિ ન -વિલય કી યહ અન્યો ઉપર નાટકો લખી સમાજ સમક્ષ પ્રસ્તુત કરાવે, પોતે જ્યાં ધટના સમી વો મત્યન્તિ પીડા વેતી હૈરૂન્હોને મુખ્ય નૈન યુવા સંધ દ્વીતો શિક્ષણ લીધેલ એ “સોનગઢ રત્નાશ્રમ'નું નામ રોશન કરે એવા પ્રવૃત્તિયોં – “પ્રવુદ્ધ નીવન’ સંપાન પર્વ પર્યુષણ વ્યારાનમાતા મળમારું દાર્શનિક અને પ્રતિભાશાળી આત્માને મારા વતી અને જૈન સમાજની વેળાર્યો શો સંધાન કૂવી જે કાર્ય ક્રિયે ડન્ટે ટેરવર પેસા નાતા ૧૧૬ વર્ષ જૂની ચારેય સંપ્રદાયની સંયુક્ત સંસ્થા ભારત જૈન થા જિ મુખ્ય નૈન યુવક સંઘ વસ્તુત: % યુવા સંતન હૈ પરમ્પરા શ્રી વૃષ્ટિ મહામંડળના રાષ્ટ્રીય મંત્રી તરીકે ભાવભરી આદરાંજલિ. જે યે અપની પરમ્પરા સે નીવનપર ગુડે રહે, જિતુ સન મંત્રી યુવા સાંસ
આમેય મહાપુરુષોનું જીવન સાગર જેવું ગંભીર, સરિતા જેવું તે રહા થા ઉન્હોને પી યદ મહસૂસ નહીં હોને વિયા વડી ૩નવી વ્યક્તિત્વ નિર્મળ અને સિદ્ધાંત જેવું પ્રેરણાદાયક હોય છે. પૂજ્યશ્રીનું જીવન પરમ્પરા નિષદૈૌર સંવિત વિચારધારા વા સમ્પોષ દૈવેધ સાવિત પણ જ્ઞાનની સાક્ષાત્ ગંગા, ત્યાગની પાવન સરિતા, કરુણા અને વ્યક્તિત્વની થોડર્ને રવોર મુખ્યરૂં નૈન યુવક સંઘ બની યુવાતુર્વ વડી વાત્સલ્યના ઝરણાં સમાન હતું. કાચના કબાટમાં મૂકેલા હીરાની સ્થિતિ ો વૈસે નીવિત ર સવે યવિચારણીય વિંદુ હૈ મૈને યુવક સંઘ પ્રકાશ કાચને ભેદીને બહાર આવે છે તેમ ધનવંતભાઈના મુખાવિંદ વેગીન વ્યક્તિયો &ાર્યાને જો ટુવા હૈ- ૨. વિમનમા વમા શા, ઉપર ધર્મના અનેરા ઓજસ-તેજ ઝળહળી ઉઠતા.
२.श्री रमणभाई, और ३ श्री धनवंतभाई शाह. तीनों ने वृद्ध होकर भी विचार સ્વેટ માર્ટે લખ્યું છે કે માનવ એટલો મહાન હશે જેટલો તે સ્વયંના તે ક્ષેત્ર મેં સદ્દા પ યુવા તુર્વ વી પૂમિકા નિભા હૈ મન ધનવંતા વે. આત્મામાં સત્ય, અહિંસા, તપ, ત્યાગ, કરુણા, પ્રેમ અને શક્તિનો સથાન કી પૂર્તિ , ડિન સ્થિતિ વી પરિવાયા હૈ ૩નક્કી કમી સેવ વિકાસ કરશે. ધનવંતભાઈ આ વિધાનના ગ્રાહક હતા. खलेगी। आशा है कि कोई अनुभवी युवा युवातुर्क आगे आयेगा।
સૌમ્યતા, સાહિત્યતા, સહિષ્ણુતા, સહનશીલતા, કાર્યદક્ષતા, ધનવંતપાડું પેસા નીવન નિયા દૈવિવે ગઠ્ઠાં થી દો અપની નીવનશૈલી ધર્મપરાયણતા, નમ્રતા, સરળતા, વાત્સલ્યતા, પ્રેમાળતા, ધીરતા, તે સસ ક્ષેત્ર વો મહંતે રો ફેરી પ્રવુદ્ધ યુવા માત્મા વો મેરી ફાવિક ગંભીરતા, દઢતા, આત્મરમણતા, તન્મયતા તેમ જ આત્મજાગૃતિની શ્રદ્ધાંત્રિા તીવ્રતાના પરિબળે એક ઉચ્ચ સાધકને છાજે તે રીતના અનેક
भवदीय ગુણવૈભવોના ધનવંતભાઈ ધારક હતા.
सागरमल जैन
