________________
૪૩
જેને લક્ષમાં લેવા જેવું [૧] શ્વેતાંબર શાસ્ત્રોમાં વાત આવે છે–
દેવાનંદા નામે બ્રાહ્મણી માતાની કૂખમાંથી દેવે શ્રીવર્ધમાનના ગર્ભનું હરણ કર્યું અને ત્રિશલાની કુક્ષીમાં મૂક્યું. આનો અર્થ એ રીતે ઘટાવા કે, બ્રાહ્મણીની કુક્ષી એટલે જ્ઞાન અને ત્રિશલાની કુક્ષી એટલે વીરતા. મતલબ કેવીરતાની પૂર્વે જ્ઞાન હોવું જોઈએ એવું એ રૂપક કહી જાય છે.
[] સર્વજ્ઞ બધું જાણે એને અર્થ જગતનું તત્વ જાણે જગતની વિગત નહિ. આમ માનીએ તે જ દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવની ચાવીવાળી વાત ઘટી શકે અને કર્મકાંડે તથા બાહ્ય વ્યવહારમાં સુધારા વધારા કરીને જૈન શાસનને વ્યાપક અને સ્વચ્છ રાખી શકાય.
[૩] જેને ભૂગોળ અને ખગોળની વાત સાપેક્ષ છે એટલે આત્મલક્ષ્યમાં સહાયક થાય તે રીતે લેવી. સાપેક્ષ રીતે એ વાતને જોતાં બાહ્ય ભૂગોળ તથા ખગોળનાં નવાં સંશોધનોથી એમાં સુધારાને પૂરેપૂરો અવકાશ છે જ.
[૪] મહાવીરની આસપાસ જે દેવી ઘટનાઓ જોડાયેલી છે તેમાં મહાવીરનું સાચું નક્કર ચારિત્ર્ય છૂપાઈ ગયું છે તેને બહાર લાવવું જોઈએ. ચારિત્ર્ય આગળ, ચમત્કાર તે માત્ર પડછાયારૂપ જ છે. અને ગુણપૂજક જૈનધર્મમાં “અતિશય શબ્દ જ શું “અતિશયોક્તિ નથી સૂચવી દેતે '
[૫] સવસ્ત્રપણું કે નમ્રપણું, મૂર્તિ કે મુહપતી વગેરે માત્ર બાહ્યચિહ્નો છે. જૈન આચારના આત્માને એની સાથે મુખ્ય સંબંધ નથી.
[૬] સર્વ કેવળી એ જમે કે ન જમે, બેલે કે ન બોલે તેવી તથા સ્વર્ગ, નરક કે અવધિજ્ઞાન અને જાતિસ્મરણ જ્ઞાનની વાત કરતાં ચિત્તની શુદ્ધિ અને સમતાની વાતો પર વધારે ધ્યાન આપવું. કારણ કે, જૈનદષ્ટિ પ્રમાણે તે જ ત્રિકાલાબાધિત સત્ય છે. બાકીનું કેટલુંક અનુભવગમ્ય છે અને કેટલુંક સાપેક્ષ છે.
(વિ. વા. ૧-૩-૪૭) મહાવીરદીક્ષા જૈન આગમ કહે છે કે મહાવીરને પ્રાથમિક આત્મસાક્ષાત્કાર થયો ત્યાર બાદ પણ એમણે શ્રાવકનાં વ્રતો આચર્યા અને આટલી પૂર્વભૂમિકા તૈયાર થયા પછી જ સંન્યાસની દીક્ષા લીધી. દીક્ષા લીધા પહેલાં એમનાં માબાપ (ત્રિશલા સિદ્ધાર્થ) પલેકવાસી થઈ ચૂક્યાં હતાં. મોટા ભાઈ નંદીવર્ધનની પણ ઈચછાને પોતાની
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
