________________
૪૫
રામ એટલે સત્ય અને સીતા એટલે અહિંસા એવો ભાવ લેવાથી સત્ય અને અહિંસાની ભકિતમાં સંપૂર્ણ નિસ્પૃહતા, એકનિષ્ઠતા, વીરતા અને બ્રહ્મચર્ય એ ચારે ગુણ જરૂરી છે તેવું તે પુરુષની જયંતીને દિને હિંદવાસીએ યાદ રાખવું જોઈએ. તે જ “શમલક્ષમણ જાનકી જય બે હનુમાનકી સિદ્ધ થઈ શકે. વિરમગામ, તા. ૧૦-૪-૪૭
આયંબિલની ઓળી ચૈત્ર અને આસો એમ વર્ષમાં બે માસ ઓળીના આવે છે. જેનોના વે. મૂર્તિપૂજક સંપ્રદાયમાં આ બે માસમાં ઓળીનો ખાસ મહિમા છે. છેલ્લાં વર્ષોથી સ્થાનકવાસી સમાજે પણ એ અપનાવેલ છે. તે બન્ને ભાસોમાં નવ દિવસ લગી આયંબિલ કરવામાં આવે છે. તે તે માસની નોમથી માંડીને પૂર્ણિમા લગી આ વ્રત થાય છે.
આયંબિલ એટલે સ્વાદ જીતવાને પ્રયોગ, છાસથી માંડીને ઘી સુધીના. કેઈપણ દૂધજન્ય પદાર્થો છેડવાના હોય છે. તેલ, ઘી, સાકર, ગોળ વ. પણ તજવાનાં હોય છે. કોઈપણ જાતના મેવા, ફળ કે મુખવાસ પણ તે વ્રતમાં લઈ શકાતાં નથી. મીઠું મરચું પણ છેડવાનું હોય છે. માત્ર અનાજ કાચું કે રાંધેલું લઈ શકાય છે. જેને શેકેલું, બાફેલું કે રાંધેલું જ લે છે. જોકે હવે . મીઠાને સ્થાને સેંધવ અને મરચાને સ્થાને મરી લેવાનો ચાલ થઈ ગયો છે.
વિધિપુરસરનું આ વ્રત શારીરિક આરોગ્ય માટે ભારે મહત્ત્વ ધરાવી શકે છે. શરીર એ જે ધર્મ સાધન છે તો એના આરોગ્યની કિંમત આધ્યાત્મિક દષ્ટિએ પણ ઓછી તે નથી જ. માત્ર એક જ વખત નીરસ સાદું ભોજન એકીસાથે નવ નવ દિવસ લગી લેવું એ આદરપાત્ર પ્રયોગ છે. આ રીતે સ્વાદવિજય બ્રહ્મચર્યમાં કેટલો અગત્યનો ભાગ ભજવે છે તે જૈન આગમોમાં સેંકડે વર્ષ પહેલાં વિચારાયું હતું. મહાત્માજીએ પિતાનાં વ્રતમાં એને સ્થાન આપ્યું હતું. આ રીતે સ્વાદવિજયને આ પ્રયોગ સીધી અને આડકતરી રીતે આવ્યાત્મિક સાધનામાં ઉપયોગી છે. છેલ્લે છેલ્લે અનેક ચીજો અને સ્વાદવર્ધનને પ્રયત્ન એ વ્રતમાં પણ થતું જાય છે, તે સુધારે માગી લે છે. અને આ અઢાર દિવસનું બચત ઘી, રસાળ અને બીજે ખોરાક જેમને નથી મળતો એને અપાય. તે આ વ્રત વર્તમાન યુગને લગતી વિધેયાત્મક બાજુ પણ પૂરી કરી શકે.
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
