________________
I,
:
-
-
-
- -
-
अधर्मास्तिकाय -
(૨) સમસ્ત ચૌદ રાજલોકમાં વ્યાપ્ત છે તેનું લક્ષણ સ્થિતિ સહાયક છે. સ્થિતિ સહાયક દ્રવ્ય અધમસ્તિકાય. કહેવાય છે.
(૩) જે અનંત લોકાલોકમાં વ્યાપ્ત છે. જીવ અજીવ પરાસ્તવમાં સર્વ પદાર્થોને આશ્રય આપે છે. જ્યાં છ દ્રવ્યો રહેલા
છે તે લોકાકાશ છે અને જ્યાં કેવળ આકાશ છે તે અલકાકાશ છે.
(૪) લેકમાં રહેલા પદાર્થોના પરિવતનનું નિમિત્ત કાળ છે નવાને જુનું કરે તે કાળ કહેવાય છે. તે અસ્તિકાય નથી.
पुद्गलास्तिकाय
(૫) પૂરણ અને ગલન સ્વભાવયુક્ત છે, સડન પડન, વિદવંસ-સ્વભાવવાળ દ્રવ્ય પદ્દગલ કહેવાય છે. પ્રદેશને સમુહ હેવાથી અરિતકાય છે. જેનદર્શનમાં પુગલ’ શબ્દ વિશેષ રૂપે પ્રયુક્ત છે તેને જડ
કહેવામાં આવે છે. સમસ્ત વિશ્વનાના સર્વ જડ પદાર્થોભૌતિક પદાર્થો પૈગલિક કહેવાય છે. પુગલથી નિર્મિત થતી વસ્તુ પગાલિક કહેવાય છે. પુગલના કંધ દેશ પ્રદેશ અને પરમાણુ એમ ચાર ભેદ છે.
સ્કંધ : મેટું કે નાનું એક અખંડ દ્રવ્ય દેશઃ અંધ સાથે સંલગ્ન પણ નાને અંશ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
