Panchvastukgranth Part 1

Author(s): Haribhadrasuri, Rajshekharsuri
Publisher: Arihant Aradhak Trust

Page 229

२०४ ]
[ स्वोपज्ञवृत्ति-गुर्जरभाषाभावानुवादयुते
સામાયિકસૂત્ર બોલી લે એટલે ગુરુની જ સાથે સાધુઓ દૈવસિક અતિચારો ચિંતવે. અન્ય આચાર્યદેશીયો (= આચાર્યપદની લાયકાતમાં કંઈક ખામીવાળા આચાર્યો અર્થાત્ આચાર્ય જેવા) કહે છે કે સાધુઓ સામાયિકસૂત્ર પણ ગુરુની જ સાથે કહે. [૪૪૮]
ते चैवं भणन्तीत्याह
आयरिओ सामइयं, कड्ढइ जाए तहट्टिया तेऽवि । ताहे अणुपेहंती, गुरुणा सह पच्छ देवसिअं ॥ ४४९ ॥
वृत्ति:- 'आचार्य: सामायिकमाकर्षति' - पठति उच्चारयतीत्यर्थः 'यदा तथास्थिताः ' कायोत्सर्गस्थिता एव ‘तेऽपि' साधव: 'तदा अनुप्रेक्षन्ते' चिन्तयन्ते सामायिकमेव 'गुरुणा सह, पश्चाद्दैवसिकं' चिन्तयन्तीति गाथार्थः ॥ ४४९ ॥
जा देवसिअं दुगुणं, चिंतेइ गुरु अहिंडिओ चिट्ठे । बहुवावारा इअरे, एगगुणं ताव चिंतिंति ॥ ४५० ॥
बहु
वृत्ति:- 'यावद् दैवसिक द्विगुणां चिन्तयति गुरुरहिण्डित' इतिकृत्वा 'चेष्टां, व्यापारा इतरे' सामान्यसाधवः 'एकगुणां तावच्चिन्तयन्ती 'ति गाथार्थः ॥ ४५० ॥ मुहणंतगपडिलेहणमाईअं तत्थ जे अईआरा । कंटकमग्गुवमाए, धरंति ते णवरि चित्तंमि ॥ ४५१ ॥
वृत्ति: - ' मुखवस्त्रिकाप्रत्युपेक्षणाद्यां' चेष्टां 'तत्र' चेष्टायां 'येऽतिचाराः कण्टकमार्गोपमयो 'पयुक्तस्यापि जाता ' धारयन्ति तान् नवरं चेतसी 'ति गाथार्थः ॥ ४५१ ॥
તે આચાર્યો આ પ્રમાણે કહે છે—
જ્યારે આચાર્ય સામાયિકસૂત્ર બોલે ત્યારે તે સાધુઓ પણ કાયોત્સર્ગમાં રહીને જ સામાયિકનું જ ચિંતન કરે મનમાં ધારે, પછી દૈવસિક અતિચારો ચિંતવે. [૪૪૯] ગુરુ દૈવસિક અતિચારો બે વાર ચિંતવે અને સાધુઓ એક વાર ચિંતવે. કારણ કે ગુરુને બહુ પ્રવૃત્તિ ન હોય, જ્યારે સાધુઓને બહુ પ્રવૃત્તિ હોય. (સાધુઓને ગમનાગમનાદિ બહુ પ્રવૃત્તિ હોવાના કારણે વધારે ચિંતવવાનું હોય. એથી ગુરુ બે વાર ચિંતવે તેટલા સમયમાં સાધુઓ એક વાર ચિંતવી શકે.) [૪૫૦] કાંટાવાળા માર્ગમાં ચાલવાની જેમ ઉપયોગવાળા પણ સાધુને અતિચારો લાગે. આથી સાધુઓ મુખવસ્તિકાનું પડિલેહણ વગેરે ક્રિયામાં જે અતિચારો લાગ્યા હોય તેને કાયોત્સર્ગમાં મનમાં ધારે-યાદ રાખે. [૪૫૧]
किंविशिष्टाः सन्त इत्याह
संवेगसमावण्णा, विसुद्धचित्ता चरित्तपरिणामा । चारित्तसोहणट्ठा, पच्छावि कुणंति ते एअं ॥ ४५२ ॥