________________
२९८
निरयावलिकासत्रे उत्कृष्टा-उत्कृष्टशरीरा-मनोहरकाया यावद् भविष्यति, तता-परिणययोग्यताप्राप्त्यनन्तरं खलु तां सोमां दारिकाम् अम्बापितरौ-उन्मुक्तवालमावां विवकपरिणतमात्रां यौवनमनुप्राप्तम् एतेपां व्याख्याऽत्रैव मुत्रे प्रागुपपादिता, प्रतिजितेन=स्वीकृतितया प्रतिभापितेन शुल्केन देयद्रव्येण प्रचुराभरणादिना विभूपितां कृत्वेति शेषः, प्रतिरूपेण अनुकलेन प्रियवचनेन ‘भवद्योग्येय' मितिप्रभृतिना वचसा, निजकाय = स्वकीयाय भागिनेयाय = भगिनीपुत्राय राष्ट्रकूटाय भार्यातया स्त्रीत्वेन दास्यति । साम्सोमा खलु तस्य राष्ट्रकूटस्य भार्या भविष्यति, इष्टा-बल्लभा कान्ता कमनीयत्वात् , यावच्छन्देन, प्रिया सदाप्रेमविपयत्वात् , मनोज्ञा मुन्दरत्वात् एवं 'मणामा संमया अणुमया' इत्यादि दृश्यम् । एतद्वयाख्या पूर्व प्रतिपादिता । भाण्डकरण्डकसमाना भूपणादिकरण्डकवत् , तैलकेला तैलधानी सौराष्ट्र देशप्रसिद्धो मृन्मयतेलपात्रविशेषः तद्वत् मुसंरक्षिता अनितरां परिपालिता, मुसंगोपिता यत्नेन रक्षिता चेलपेटा इव वस्त्रमञ्जूपावत् मुसंपरिगृहीता-मुष्ठु परिग्रहत्वेन संरक्षिता । रत्नकरण्डकवत्इन्द्रनीलादिरत्नमञ्जूपावत् सुसंगोर्पिता च, शीतं शीतवाधाः यावत् विविधाः
मोतीके अन्दरकी चमकके समान जो शरीरकी चमक हो उसे ‘लावण्य ' कहते हैं।
उसके बाद माता पिता, बाल्यावस्था पारकर यौवनावस्थाम प्रविष्ट उस सोमा वालिकाको विषय सुखसे अभिज्ञ जानकर निश्चित देने योग्य द्रव्य और प्रियवचनके माथ अपने भानजे राष्ट्रकूटके साथ उसका विवाह कर देंगे। वह सोमा उसकी इष्टा कान्ता और वल्लभा होगी, और वह उस सोमाकी आभूपणके करण्डकके समान तेलके सुन्दर वर्तनके समान यत्नपूर्वक रक्षा करेगा, वस्त्रोंकी पटा के समान उसको अच्छी तरह रखेगा और इन्द्रनील आदि रत्न. જેવી શરીરની ચમક થાય તેને લાવણ્ય કહે છે. - ત્યાર પછી માતાપિતા, બાલ્યાવસ્થા વીતી ગયા પછી યૌવન અવસ્થામાં આવેલી તે સે બાલિકાને વિષય સુખથી અભિજ્ઞ ( જાણીતી) થયેલી જાણી નિશ્ચિત દેવાયા દ્રવ્ય તથા પ્રિય વચન સાથે પિતાના વાણેજ રાષ્ટ્રની સાથે તેના વિવાહ કરશે ? સમા તેની ઈબ્દા કાના અને વલભા થશે અને તે, સેમાની આભૂષણના કર ૩૧ પિઠે, તેલના સુંદર વાસણની પિઠે યત્નપૂર્વક શ્રા કરશે. સોની પટીની પેઠે તને સારી રીતે રાખશે અને નીલ આદિ નકરંડકની પિડે ,-બાથી પણ વધરિ મહત્વ
3
