________________
निरयावलिकास्त्रे निर्मलचिरन्तनराजकुलसमुत्पन्नः, निरन्तरं सर्वदा, राज्ञां लक्षणानि स्वस्तिकशङ्कचक्रादीनि तैः विराजितं-शोभितमनाङ्ग-प्रत्यहं यस्य स तथा, सामुद्रिकशाखप्रतिपादितराजलक्षणोपेतशरीर इत्यर्थः, 'सीमन्धरः' राजमर्यादापालकः 'मनुप्येन्द्र'मनुष्येपु-नरेषु इन्द्र इव ऐश्वर्यवान्, 'पुरुषसिंहः '=पुरुषेषु सिंह इव शुरः शत्रून् प्रति अप्रतिहतवीर्यवान् , 'प्रशान्ते' ति-प्रशान्तानि डिम्बानि अतिकृष्टयनाष्टिम्पकशलभशुकात्यासमराजरूपा विघ्नाः, डम्बराणि-परस्परराजमजाविरोधरूपक्लेशा यत्र, तथाभूतं राज्यं प्रसाधयन्=परिपालयन विहरति-तिष्ठति ।।९।
मूलम्-तस्स णं कूणियस्स रन्नो पउमावई नामं देवी होत्था, सोमालपाणिपाया जाव विहरइ ॥१०॥
छाया-तस्य खलु कूणिकस्य राज्ञः पद्मावती नाम देवी अभवत्, मुकुमारपाणिपादा यावत् विहरति ॥ १० ॥
टीका-'तस्सणं' इत्यादि-तस्य कूणिकस्य राज्ञः पद्मावती नाम देवी अभवत्, तस्या वर्णनमाह-'सुकुमारपाणिपादा' सुकुमारं = कोमलं पाणिपादं राजवंशमें जन्मे थे। जिनके शरीर के प्रत्येक अवयवमें स्वस्तिक, शंख, चक्र आदि राजचिह्न यथास्थान स्थित थे। राजमर्यादाके पालक थे। ऐश्वर्यसम्पन्न होनेसे मनुष्योंके इन्द्र थे। और शत्रुओंको अप्रतिहन शक्ति द्वारा जीतनेसे पुरुषमें सिंहके समान थे। जिनका राज्य अतिवृष्टि, अनावृष्टि, मूषक चूहे, शलभ-टिडिया, शुक-तोते तथा राजाओं का युद्धादिके कारण गांव के समीप निवास करना, इन छह प्रकार की ईतियों-उपद्रवोंसे मुक्त था। एसे राज्यका पालन महाराज कोणिक करते थे। ॥ ९ ॥
'तस्सणं' इत्यादि । महाराज कोणिकके पद्मावती नामक महाપ્રાચીન રાજવશમાં જન્મ્યા હતા જેના શરીરના પ્રત્યેક અવયવમાં સ્વસ્તિક, શંખ, ચિક આદિ રાજચિહ્ન ગ્ય ઠેકાણે રહેલાં હતાં. રાજમર્યાદાના પાલક હતા. એશ્વર્ય સપન્ન હોવાથી મનુષ્યના ઈન્દ્ર હતા તથા શત્રુઓને અપ્રતિહત શક્તિ દ્વારા જીતવાથી પુરુષમાં સિંહસમાન હતા. જેનું રાજ્ય અતિવૃષ્ટિ, અનાવૃષ્ટિ, મૂષક (ઉંદર), શલભ (તીડ), શુક પેટ) તથા રાજાઓનાં યુદ્ધ આદિના કારણે ગામની નજીક નિવાસ કરે, એ છે પ્રકારની ઈતિ એટલે ઉપદ્રવથી સુત હતું એવાં રાજ્યનું પાલન મહારાજ आणुि ४२ता ता.
'तस्सणं' त्यात महा अनि पावती नामनी भ७२राक्षी ती
