Mohonmulanvadsthanakam

Author(s): Jaysundarvijay, Mahabodhivjay
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust

Page 60

वादस्थानकम् ..
____२३ .. तदा द्रव्येण कारणेन यः स्तवस्तत्र तेषामनधिकारः, तथा सति चैत्यवन्दनादेरपि भावस्तवकारणत्वात्तत्राप्यनधिकार इत्यापन्नम् । न चैतदुपपद्यते यतश्चैत्यवन्दनादेर्यतेरावश्यकेऽधिकारित्वभणनात् ।।
अथ द्रव्येण गन्धपुष्पादिना स्तवो द्रव्यस्तवः, तत्रानधिकारः ? तदसत्, यतो नन्दिकाले -
“ताहे लोगुत्तमाणं पाएसु वासे छुहइ" [ ] तथा -
"जं च चउद्धा विणओ(भणिओ) विणओ उवयारिओ उ जो तत्थ । सो तित्थयरे नियमा न होइ दव्वथयादन्नो ॥" ।'
[पञ्चा० ६/३७] जं च चउद्धा भणिओ विणओ उवयारिओ उ जो तत्थ । सो तित्थगरे णियमा ण होइ दव्वत्थयादण्णो ॥ ३७ ॥
व्याख्या - यद्यस्मात्कारणात्, चशब्द: उपपत्त्यन्तरसमुच्चयार्थः, चतुर्धा = चतुर्भिः प्रकारैनिदर्शनचारित्रोपचारलक्षणैः, भणितः = साधूनां विधेयतया वर्णितो विनयसमाध्यध्ययनादौ, विनयः = कर्मविनयनसमर्थोऽनुष्ठानविशेषः, 'तत्थ'त्ति तेषु चतुषु विनयेषु मध्ये, उपचारो = लोकव्यवहारः पूजा वा प्रयोजनमस्येत्यौपचारिको भक्तिरूपः, तुशब्दः पुनरर्थः, य इति विनयः, स इत्यसौ, तीर्थकरः = अर्हद्विषये, नियमादवश्यंभावेन, न भवति = न वर्तते, द्रव्यस्तवात् = पूजादेः, अन्योऽपरः, द्रव्यस्तव एवासाविति भावः । तस्माद् द्रव्यस्तवानुविद्धो भावस्तव इति प्रकृतम् ।
औपचारिकविनयस्वरूपं चेदम् - "तित्थयरसिद्धकुलगणसंघकिरियधम्मनाणनाणीणं । आयरियथेरुवज्झायगणीणं तेरसपयाणि ॥ १ ॥ अणसायणा य भत्ती बहुमाणो तह य वण्णसंजलणा : तित्थयरादि तेरस चउग्गुणा हुंति बावन्ना ॥२॥"
[प्रवचनगारोद्धार गा० ५४९-५५०]
- श्रीअभय० वृत्तौ ।