________________
વાઘ કરતાં ખતરનાક ચીનના મહાન ચિંતક અને ધર્મસ્થાપક કૉન્ફયૂશિયસે (ઈ. સ. પૂર્વે પપ૧થી ઈ. સ. પૂર્વે ૪૭૯) બાવીસમા વર્ષે પોતાના ઘરમાં પાઠશાળા સ્થાપી અને શિષ્યોને પ્રાચીન સાહિત્ય, સંસ્કૃતિ અને વિવિધ કલાઓનો અભ્યાસ કરાવવા લાગ્યા.
સત્યના ઉપાસક એવા કૉફ્યુશિયસ મિતભાષી અને મન, વચન અને કર્મમાં એકતા ધરાવતા હતા, એથીય વિશેષ ઈશ્વર કે પરલોક જેવી પરોક્ષ વસ્તુઓની પાછળ પડવાને બદલે આ લોકને સુધારીએ તેમ કહેતા. આ ભૂમિ પર સદાચાર દ્વારા નંદનવન વસાવીએ એ એમનું સૂત્ર હતું.
કૉફ્યુશિયસ એક વાર પોતાના શિષ્યો સાથે જંગલમાંથી પસાર થતા હતા, ત્યારે એમને કાને કોઈ આક્રંદ કરતી સ્ત્રીનો અવાજ પડ્યો. કૉફ્યુશિયસે એક શિષ્યને તપાસ કરવા માટે એ સ્ત્રીની પાસે મોકલ્યા ત્યારે તે સ્ત્રીએ કહ્યું,
આ જંગલમાં વાઘે આતંક મચાવી દીધો છે. થોડા દિવસ પહેલાં મારા સસરાને વાઘ ફાડી ખાધા અને એ પછી મારા પતિને પણ વાથે ફાડી ખાધા.”
શિષ્ય ગુરુ કૉફ્યુશિયસને આ વાત કરી, ત્યારે કૉફ્યુશિયસે એ સ્ત્રીને કહ્યું, આટલા બધા ભય અને દુઃખમાં જીવો છો શા માટે ? એના કરતાં બીજી જગાએ રહેવા કેમ જતા રહેતા નથી ?”
આ સાંભળીને સ્ત્રીએ કહ્યું, “આપની વાત સાચી છે. પરંતુ અહીંનો રાજા અત્યંત દયાળુ છે, સહેજે જુલમી નથી, રાજના કર્મચારીઓ પ્રમાણિક છે, સહેજે લાંચિયા નથી. અહીંના વેપારીઓ બમણા ભાવે કશું વેચતા નથી, આથી વાઘનો ભય હોવા છતાં મને અહીં રહેવું ગમે છે.” કૉફ્યુશિયસે પોતાના શિષ્યો તરફ ફરીને કહ્યું, ‘કેવી સમજવા જેવી વાત છે.
મંત્ર મહાનતાનો માણસો જુલ્મી રાજા અને ભ્રષ્ટાચારી અમલદારોને વાઘ કરતાંય ખતરનાક ગણે છે.'
29
TTTTI/
