Book Title: Mahabandho Part 1
Author(s): Bhutbali, Sumeruchand Diwakar Shastri
Publisher: Bharatiya Gyanpith

View full book text
Previous | Next

Page 414
________________ पयडिबंधाहियारो २८९ तिरिक्ख-अपज तिरिक्खायु० जहण्णेण एगसमओ। उक्कस्सेण अंतोमुहुत्तं । मणुसायु ओघं । दो-आयु० तिरिक्खायुभंगो। सेसं णस्थि अंतरं । एवं पंचिंदिय-तस-अपज० विगलिंदिय-बादर-पुढवि० आउ० तेउ० वाउ० बादर-वणफदि-पत्तेय-पञ्जत्ताणं । णवरि तेउ० आयु चउन्धीसं मुहुतं । २४८. मणुसेसु-चदु-आयुबंधगा जहण्णेण एगसमओ। उक्कस्सेण चउव्वीसं मुहुत्तं । दो वेदणी० अबंधगा जहण्णण एगस० । उक्कस्सेण छम्मास० । मणुसिणीसु वासपुधत्तं । सेसं णत्थि अंतरं । मणुस-अपज्ज. सव्वाणं जहण्गेण एगसमओ । उक्कस्सेण पलिदोवमस्स असंखेजदिभागो। २४६. देवाणं-णिरयभंगो । णवरि सवढे पलिदोवमस्स संखेजदिभागो। ~~~ पंचेन्द्रिय तियं च अपर्याप्तकों में तिथंचायुका अन्तर जघन्यसे एक समय और उत्कृष्टसे अन्तर्मुहूर्त है। मनुष्यायुका ओघवत् अन्तर है। दो आयुके बन्धकों का तिथंचायुके समान भंग है । शेष प्रकृतियों में अन्तर नहीं है। इसी प्रकार पंचेन्द्रिय-त्रस-अपर्याप्तक, विकलेन्द्रिय, बादर पृथ्वी, बादर अप् , बादर तेज, बादर वायु, बादर वनस्पति प्रत्येक पर्याप्तकों में जानना चाहिए। विशेप, तेजकायमें आयुका २४ मुहूर्त अन्तर है। २४८. मनुष्यगतिमें-चार आयुके बन्धकों का जघन्यसे एक समय, उत्कृष्टसे २४ मुहूर्त अन्तर है । दो वेदनीयके अबन्धकों का जघन्यसे अन्नर एक समय, उ कृट से छह माह हैं। विशेष'-साता-असातायुगल के अबन्धक अयोगकेवली होगे । उनका नाना जीवों की अपेक्षा जघन्य अन्तर एक समय है, उत्कृष्ट अन्तर छह मास है। मनुष्यनियोंमें दोनों वेदनोयोंके अबन्धकोंका अन्तर वर्षपृथक्त्व है । शेषका अन्तर नहीं है । मनुष्य अपर्याप्तकोंमें-सर्व प्रकृतियोंका जघन्यसे अन्तर एक समय, उत्कृष्ट से पल्योपमका असंख्यातवाँ भाग है । विशेषार्थ-शंका-इस इतनी महान राशिका अन्तर किसलिए होता है ? समाधान-यह तो राशियोंका स्वभाव ही है और स्वभाव में युक्तिवादका प्रवेश नहीं है, क्योंकि उसका भिन्न विषय है । ( ध० जी० अंत० टीकापृ०५६) __२४२. देवोंमें-नरकके समान भंग है। विशेष इतना है कि सर्वार्थसिद्धि में पल्योपमके संख्यातवें भाग प्रमाण अन्तर है। १. “चदुण्हं खवग-अजोगिकेवलीणमंतरं केवचिरं कालादो होंदि ? णाणाजीवं पडुच्च जहण्णेण एगसमयं उक्कस्सेण छम्मासं ।" -षट् खं०,अंतरा० १६, १७ । “उत्कृष्टेन षण्मासाः।" -स० सि. १, ८ । २. 'मणुस-मणुसपज्जत्त-मणुसिणीसु चदुण्हमुवसामगाणमंतरं के चिरं कालादो होंदि ? णाणाजीवं पडुच्च जहणणेण एगसमयं उक्कस्सेण वासपुधत्तं ।"-७०,७१ । "मणसू-अपज्जत्ताणमंतरं केवचिरं कालादो होंदि ? णाणाजीवं पच्च जहण्णेग एगसमयं ।" ७८ । मणस अपज्जत्ताणमंतरं केवचिरं कालादो होदि ? जहणेण एगसमओ। उक्कस्सेण पलिदोवमस्स असंखेज्जदिभागो- चु० बं०,असू०८-१०1 "किम?-मेदस्स एम्महंतस्स रासिस्स अंतरं होंदि ? एसो सहाओ एदस्स । ण च सहावे जत्तिवादस्स पवेसो अत्यिभिण्णविसयादो।" -ध० टी०,अ० पृ०५६ । “उक्कमेण पलिदोवमस्स असंखेज्जदिभागो।"-: । ३. देवगदीए देवाणमंतरं केवचिरं कालादो होंदि ? णत्थि अन्तरं णिरंतरं (११-१३) भवणवामिय जाव सव्वमिद्धिविमाणवासिय देवा देवगदिभंगो १४-खु० बं०,अंतरा। ३७ Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520